รายละเอียด

มาถึงการเมืองแล้วนี่ กำลังกะป๊อกกะแป๊ก กระต้วมกระเตี้ยมกระเตาะกระแตะแต่ก็มีใจไม่ได้เพื่ออะไรเลย เพื่อมนุษยชาติเพื่อมวลมนุษยชาติ ไม่ได้เพื่อลาภยศสรรเสริญโลกียสุขอะไร เหน็ดเหนื่อยลำบากลำบน พูดไปแล้วก็เหมือนจะไปอ้อนก็เหนียมๆอยู่อาตมาพูดไปแล้ว 

แม้แต่โลโก้ ของพรรคการเมือง สัมมาธิปไตย ตอนแรกเรามีสีธงชาติพาดเข้าไปแต่งเอาไว้ ทางโน้นเขาก็บอกว่า ไม่ได้ ต้องไปขออนุญาตต่างหาก เราก็บอกว่ามันยากนักก็เอาไว้ก่อน ยังไม่ต้องก็ได้ 

แต่มีตัวเลข 0 1 2 เป็นเรื่องลึกซึ้ง เป็นเรื่องอจินไตย ที่สื่อได้อธิบายได้ แต่วันนี้คงไม่อธิบาย มีเวลาแค่ 7 นาทีเหลือ 

มันเป็นความหมาย สรุปรวมให้ฟังคร่าวๆ ว่า เป็นตัวเลขแทนพฤติกรรม เรื่องปรมัตถ์ เรื่องของจิตวิญญาณที่หมายถึง คนที่กล่าวไปเมื่อกี้คือ เป็นคนไม่มีตัวตนคือเป็นศูนย์ คนที่ทำงานซื่อสัตย์สุจริต ยืนหยัดอยู่ในฐานของการทำงานเหมือนชาวโลก แล้วรู้ความเป็นโลกเรียกว่าเลข 2 ทำงานเหมือนชาวโลกเรียกว่าเลข 1 ถ้าทำงานไม่มีตัวตนคือเป็น 0 

0 นี่คือทั้งหมด ทุกอย่าง Infinity 0นี่คือทั้งหมดที่ประดามนุษย์จะพึงมีเป็นสิ่งที่ดีที่ประเสริฐที่สุด 0 นี่ รวมเอาสิ่งประเสริฐทั้งหมดเอาไว้แล้ว อธิบายย่อๆคร่าวๆไว้อย่างนี้ คำพูดที่อาตมาพูด พอเข้าใจได้ไหม ไม่ใช่เรื่องเล่นลิ้น ไม่ใช่เรื่องตรรกะ ไม่ใช่เรื่องภาษาบัญญัติโก้ๆ แต่เป็นเรื่องที่ทำได้จริง 

ที่มา ที่ไป

รายการปรับทุกข์ ปลุกธรรม ครั้งที่ 12 สัจจะยิ่งใหญ่ของมนุษยชาติที่เรียกว่าการเมือง วันจันทร์ที่ 20 กุมภาพันธ์ 2566 เป็นวันขึ้น 1 ค่ำเดือน 4 ปีเถาะ ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 08 เมษายน 2566 ( 17:40:28 )

รายละเอียด

ความจริงแล้ว 0 กับ 1 เป็นนัย สภาพเชิงซ้อนที่เป็นอันเดียวกัน เป็นแต่เพียงว่า เรายังมีภาวะรับรู้เแล้วก็เป็นหนึ่ง ถ้าเราไม่รับรู้อะไร อยู่ว่างๆ การอยู่ว่างๆนี้ ยากกว่าการดับ การอยู่ว่างๆ โดยที่เราไม่ให้ดับแต่ให้ว่างๆ ขนาดหลับตาอยู่ว่างๆยังยากเลย ลืมตานี่ แล้วคุณก็ทำจิตว่างๆ กระทบอะไรแล้วก็ไม่ต้องรับรู้อะไรเฉยๆ อยู่ว่างๆอย่างลืมตาสว่าง อะไรก็มี กระดึ๊บกระดึ๊บ กระทบสัมผัสตาหูจมูกลิ้นกายใจ แต่คุณไม่รับรู้อะไรเลย มันยากกว่า ลองฝึกดูสิ ลองทำดู มันฝึกยาก เรื่องของจิตใจนี้มันมีความละเอียดมากมาย อาตมาเห็นว่ามันจะต้องบอกกัน เพราะเป็นเรื่องของมนุษยชาติที่มีจิตใจ และก็ต้องเรียนรู้ แล้วสามารถทำได้ เข้าใจได้ แล้วคุณก็เลือกเอาว่าจะเอายังไหนอาตมาบอกนี้ไม่ได้บังคับว่าจะต้องมาเอาอย่างเรา แต่จะไม่ให้เราบอกว่าอย่างเรานี่ดีกว่ามันก็ต้องพูด จะไม่ให้บอกว่าอย่างเรานี่ดีกว่ามันก็ไม่ได้ เราก็ต้องบอกว่าอย่างนี้ดีกว่า เพราะถ้าไม่ดีกว่าเราจะมาอยู่ฝั่งนี้ทำไม ถ้าอยู่อย่างโน้นดีกว่าแล้วมาอยู่ฝั่งนี้ คุณจะบ้าหรือเปล่า มันก็ต้องเป็นสัจจะ เราก็ต้องสื่อออกไป ว่าอย่างนี้เหนือกว่าดีกว่า จะไม่ให้เราไม่พูดไม่ได้ เราก็ต้องพูดความจริง จะหาว่าเรายกตน ก็เราทำจริงจะหาว่าเรายกตน จะทำอย่างไร เราก็ต้องอยู่ในสิ่งที่ยก จะไปอยู่ในสิ่งที่ตกต่ำทำไม มันก็เป็นสัจธรรมแท้ๆจะเป็นเช่นนี้ 

ที่มา ที่ไป

รายการพุทธศาสนาตามภูมิ บ้านราช วันศุกร์ที่ 14 สิงหาคม 2563

เวลาบันทึก 07 กันยายน 2563 ( 09:27:56 )

รายละเอียด

นี่คือความจบของคน อาตมาอธิบายทั้งหลายที่อธิบายนี้เอาสภาวะจริงที่อาตมามี อาตมาไม่ได้ไปอ่านจากตำรามา ท่องมาพูดให้ฟังเลย ตำราก็ไม่ได้อธิบายอย่างอาตมาพูดหรอก ไม่มีตำราไหนอธิบายอย่างที่อาตมาอธิบายเป็นภาษาของอาตมาเอง เอาสภาวะมาแจกแจงเป็นภาษาไทยเป็นภาษาถิ่น ภาษาพ่อภาษาแม่ เอามาพูดอธิบายให้พวกคุณฟัง เข้าใจใช่ไหมเป็นภาษาเรา คนฝรั่งเศสก็พูดฝรั่งเศส คนอังกฤษก็พูดอังกฤษ คนจีนก็พูดจีน สื่อแล้ว mother tongue ซึ่งภาษามันสื่อสภาวะที่ลึกซึ้งนะ ฟังภาษาไหนก็ไม่ลึกซึ้งเท่า ภาษาพ่อภาษาแม่ ภาษาดึกดำบรรพ์ ของตนเอง ดีไม่ดีมันมีสัญชาตญาณของภาษาคนเกิดมา เป็นคนชาตินี้หลายชาติแล้วคุณก็ยิ่งรู้ลึก 

อยากให้คนอื่นจบๆเหมือนอย่างเรา มีชีวิตเบิกบานร่าเริงเหมือนอาตมาไม่มีแม้แต่ วิรชะ ความระเริงไปทางโลกเป็นรสโลกอีก เล็กๆน้อยๆ เสพไปอีก รชะ คือรส เป็นรส รื่นเริงบันเทิงใจเอร็ดอร่อยเป็นทางโลกๆ รชะ พอมาเป็นผู้ที่จะได้โลกเต็มที่ เรียกว่า ราชา บริบูรณ์ไปด้วยลาภยศสรรเสริญโลกียสุข กามคุณ 5 สมบูรณ์แบบ 

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ พุทธศาสนาตามภูมิ พ่อครูคือพ่อครัวผู้ปรุงอาหารโลกุตระ วันศุกร์ที่ 5 สิงหาคม 2565 ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 30 สิงหาคม 2565 ( 15:26:44 )

รายละเอียด

0 นี่แหละยิ่งใหญ่มาก พูดถูก พ้นทุกข์อาริยสัจ เพราะฉะนั้นการรู้เรื่องทุกข์อริยสัจ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค แล้วก็เรียกกันว่า หัวใจศาสนา แต่เขาไม่มาจริงจัง กับความเป็นทุกข์เป็นสุข เขายังไปหลงในเรื่องดีเรื่องชั่ว ดีไม่ดีก็ไปหลงลาภยศสรรเสริญ สักการะเยินยอ แล้วก็ไม่รู้ว่า ตัวเองติดสิ่งเหล่านั้น เป็นสุขอันแสนเนียน 

มันมียศก็ได้สุขแสนเนียน เราบอกว่าเราไม่เอาแล้วเขามาเอาให้ก็เอาไปเฉยๆ ก็แบกไป ให้เขาเรียกเรา เป็นเจ้าคุณ เป็นสมเด็จ เป็นชั้นนั้นชั้นนี้ เป็นด็อกเตอร์ เขามาให้เยอะแยะ กิตติมศักดิ์ก็เยอะ ก็ว่าไป 

อาตมาชาตินี้ แหม ช่างยอดจริงๆ ไม่มีใครมาให้อะไรเลย กิตติมศักดิ์ก็ไม่มีใครมาให้ ให้ไปเรียนเอาสอบเอา เราไม่ไปอยู่แล้ว ก็คนเขาจะให้ก็ให้กิตติมศักดิ์ ชาตินี้มันช่างปลอดลาภยศสรรเสริญอะไรจริงๆ เลย สรรเสริญก็มีพวกคุณนั่นแหละมาสรรเสริญ มันคนจริง พวกคุณมาสรรเสริญ ยอมรับความจริงรู้ความจริงเข้ามา สรรเสริญจริงๆ คนเขาไม่รู้เขาไม่มาสรรเสริญหรอก โพธิรักษ์พูดไปเถอะบ้าๆบอๆ โพธิรักษ์ 

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ พุทธศาสนาตามภูมิ สุดยอดวิชาที่เป็นความจริงแท้ๆ ของพุทธ วันศุกร์ที่ 19 สิงหาคม 2565 ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 17 กันยายน 2565 ( 14:42:49 )

รายละเอียด

เรามาเข้าสู่สภาพนิพพานกันดีกว่า ธาตุที่เป็นวงกลมเป็นตัว 0 เป็นนิพพานหมดพิษภัย จะรู้ก็รู้เต็ม จะถือว่าไม่รู้เลยก็ได้ อย่างอาตมาทุกวันนี้ใช้ความไม่รู้เลยกับพวกเราเยอะ เพราะอาตมาไม่จ่ายแคลอรี่พวกนี้ ให้พวกเรารับแบกหามไป เช่น วันนี้ขี้กี่ครั้ง คนไหนช่วยจำก็จำไป วันนี้กินข้าวหรือยัง กินแล้วก็ใช่ ให้กินก็กินก็จัดมาให้แล้วกัน อะไรอย่างนี้เป็นต้น เป็นเรื่องที่เหมือนไร้สาระ แต่อาตมาอาศัยสิ่งนี้อยู่ อย่าเลียนแบบนะคุณยังไม่ใช่ฐานะไปเลียนแบบก็ตายเปล่า ทำไม่ได้ อาตมามีสิ่งแวดล้อมเป็นเหตุปัจจัยก็เลยทำได้ มาพูดถึง สิ่งที่แจ็คหม่าก็ดี ทรัมป์ก็ดี คิมจองอึนก็ดี เป็นตัวละครของโลกตอนนี้ ไทยเราพวกเรานี่แหละ พูดกันรู้เรื่องก็ศึกษากันไป สังคมสิ่งแวดล้อมพวกเราจะใช้สิ่งเหล่านี้เป็นปรากฏการณ์ศึกษา เป็น phenomena สื่ออธิบายใช้ศึกษากัน พูดถึงเรื่องความสะอาดกับความสกปรก ความบริสุทธิ์กับความสกปรก สกปรกน้อยลงๆๆ จนกระทั่ง เข้าไปหาความสะอาดบริสุทธิ์มันจึงยากขึ้นๆ ที่จะรู้ เพราะฉะนั้นเราจะสามารถอ่านจิตเราเองที่สะอาดจากกิเลส จึงต้องศึกษาจริงๆ จะไปโมเม อย่างไม่มีสัมผัสรู้ของตัวเอง คุณทำไม่ได้หรอก ถ้าไม่ศึกษาเรียนรู้จริงๆ ยิ่งเป็นนามธรรม ที่ใช้ภาษาบาลีว่าอัตตา ภาษาไทยว่าตัว หรือตน

ที่มา ที่ไป

รายการพุทธศาสนาตามภูมิ บ้านราช วันจันทร์ที่ 30 เมษายน 2561

เวลาบันทึก 23 มกราคม 2564 ( 12:22:25 )

รายละเอียด

เอาอย่างนั้นก็ได้สู้กับ 1 แล้วเอา 0 เป็นเทรนเนอร์เป็นโค้ชอยู่ข้างหลังแล้วจะมีกี่ 2 ก็นับคู่ชกมาแล้วเอาทีละ 1 หรือจะมาทีละ 2 ทีละ 3 ถ้าเก่ง เป็นอย่างนั้น 

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ พุทธศาสนาตามภูมิ บุญกิริยาวัตถุ 7 ข้อที่เป็นเนื้องอกของศาสนาพุทธ วันศุกร์ที่ 28 ตุลาคม 2565 ขึ้น 4 ค่ำ เดือน 12 ปีขาล ที่บวรราชธานีอโศก 

เวลาบันทึก 14 ธันวาคม 2565 ( 12:24:51 )

รายละเอียด

เพราะฉะนั้นสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดก็คือ เทว คำว่า 2 เทวคำนี้พยัญชนะแปลว่า 2 เพราะฉะนั้นจะยิ่งใหญ่เท่าไหร่ก็ 2 แต่เขาปิดประตู 2 ห้ามแตะหน้าพระเจ้ามี 1 เดียว อย่าไปแย้งว่ามี 2 ไม่ได้เลยนะต้องมี 1 เท่านั้น เขาก็เลยแยก 2 นี้ออกไม่ได้เลยเมื่อแยก 2 ไม่ได้เลยคุณก็ทำ 1 ไม่ได้ 1 นี้คือยังมีความสุข 0 คือหมดสุขหมดทุกข์ 0 คือหมด 2 คือหมดสุข ทุกข์ 

ที่มา ที่ไป

รายการพุทธศาสนาตามภูมิ บ้านราชฯ วันจันทร์ที่ 16 กันยายน 2563

เวลาบันทึก 13 พฤศจิกายน 2563 ( 12:04:28 )

รายละเอียด

เมื่อคุณเห็นพระสงฆ์ที่เป็นอาริยสงฆ์ สงฆ์ระดับอาตมา บอกตรงๆพูดความจริงนะ เป็นโพธิสัตว์ระดับนี้ เขาก็ยังเห็นไม่ได้ เข้าใจไม่ได้ยังเข้าใจผิดด้วยว่า เป็นคนละเรื่อง อย่างนี้ไม่ใช่ต้องอย่างโน้น ต้องอย่างมหาบัว ต้องอย่างมหาประยุทธ์อะไรอย่างนี้ ไปโน่นเลย อาตมาก็ว่าโอ้.. มันเป็นจริงสัจธรรมยุคนี้มันเป็นความเสื่อมที่เสื่อมสนิท แต่อาตมาก็บอกแล้วว่าอาตมากอบกู้ขึ้นมาได้ สถาปนาขึ้นมาได้ เพราะฉะนั้นจากนี้ไปอีก 1,000 ปี ศาสนาพุทธจะรุ่งเรือง 

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ พุทธศาสนาตามภูมิ สัมผัสวิโมกข์ 8 ด้วยกายในบุคคล 7 วันศุกร์ที่ 16 มิถุนายน 2566 แรม 13 ค่ำ เดือน 7 ปีเถาะ ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 25 พฤศจิกายน 2566 ( 21:23:16 )

รายละเอียด

มีคนรวม 10 ผลงานเด่นของรัฐบาลบิ๊กตู่ 65 ศูนย์ปฏิบัติการนายกรัฐมนตรี สรุป 10 ผลงานเด่นรัฐบาล“บิ๊กตู่”ปี 65 วันที่ 1 ม.ค.2565 ศูนย์ปฏิบัติการนายกรัฐมนตรี หรือ PMOC สรุป 10 ผลงานเด่นรัฐบาลพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ว่า ตลอดปี 2565 ที่ผ่านมา เกิดเรื่องดี ๆ กับประเทศไทยของเราขึ้นมากมาย PMOC คัด10 เรื่องที่ดีที่สุดมาให้คุณ และใน 10 เรื่องนี้ ท่านชื่นชอบเรื่องใดมากที่สุด มาร่วมแสดงความเห็นกัน

1. บัตรสวัสดิการ นโยบายกระตุ้น เศรษฐกิจต่อเนื่อง ช่วยตอบโจทย์คนไทยทุกระดับได้ตรงจุด

2. WHO ยกย่อง สาธารณสุขไทยสุดเข้มแข็ง แก้ปัญหาโควิดอย่างเป็นระบบ

3. ฟื้นฟูสัมพันธ์ ‘ไทย-ซาอุฯ’ ในรอบ 32 ปี มิตรสหายเก่าหวนคืนมาได้ใน‘รัฐบาลประยุทธ์’

เราต้องยอมรับว่าเขารวยจริง เราก็ทำการช่วยเหลือกันค้าขายต่อกัน 

4. ลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมถนน สะพาน รถไฟ

5. มุ่งมั่นพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน 5G คนไทยต้องได้ใช้งานทั่วถึงทั้งประเทศ

6. ส่งเสริมรถยนต์พลังงาน EV วางไทยให้เป็น Hub EV แห่งอาเซียน

7. ปราบยาเสพติด ‘วาระแห่งชาติ’ ตัดวงจร ‘ผู้ค้า-เสพ’ แบบเห็นผล

8. IMF มั่นใจเศรษฐกิจไทย ชมว่างงาน 1% ต่ำสุดในโลก

9. ปฏิวัติดอกเบี้ยโหดในรอบ 95 ปี ช่วยแก้ปัญหาลูกหนี้ถูกเอาเปรียบ

10. APEC 2022 ผลงานระดับโลกภายใต้รัฐบาลพลเอกประยุทธ์

(จาก เว็บไซท์สยามรัฐ https://siamrath.co.th/n/411934 )

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ พุทธศาสนาตามภูมิ ประชาธิปไตย 3 อย่าง ในโลก วันพุธที่ 4 มกราคม 2566 ขึ้น 13 ค่ำเดือน 2 ปีขาล ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 12 มกราคม 2566 ( 10:47:43 )

รายละเอียด

สุเทพ เทือกสุบรรณ ก็นำกำลังพลมาสมทบ มาตั้งหลักตั้งแต่ สถานีรถไฟสามเสนแล้วเคลื่อนขบวนมาสู่ อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย พวกเราก็อยู่แล้วก็มาสมทบ พอเคลื่อนมาประชาชนก็คึกคัก รวมกันจนกระทั่งเขาว่าเป็น 10 ล้านเต็มไปหมดในประเทศไทย แล้วสุเทพเขาจบรัฐศาสตร์ด้วย ปริญญาโท ก็เลยทำอะไรได้ถนัดมือ ก็เกิดวิธีการที่เข้าท่า ก็เลยรวมพลได้ตั้งโอ้โห.. ประมาณเป็น 10 ล้านซึ่งไม่เคยมีในโลก ประชาชนมาด้วยความสงบ ออกมาช่วยกันแสดงมวล แค่นี้ก็เป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก มันสงบทั้งนั้นเลย เรียบร้อยหมดเลย มันถึงจะแสดงทั้งปริมาณของประชาชน ทั้งคุณภาพของความสงบเรียบร้อย เอาความจริงมายืนยัน

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ วิถีอาริยธรรม เป็นคนจนแบบเป็นไท จึงมีประชาธิปไตยดีสุด วันอาทิตย์ที่ 7 มีนาคม 2564 ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 20 มีนาคม 2564 ( 14:54:45 )

รายละเอียด

ต่อจากนี้ไปเป็นการอบรมทําวัตรเช้าเรื่อง 10 อย่างที่พระอาริยะต้องใช้

โดยพ่อท่านโพธิรักษ์ เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ ศ 2535
ณ พุทธสถานสันติอโศก ขอเชิญท่านติดตามรับฟังได้ ณ บัดนี้ค่ะ
 

ก็เอาลองฟังดูนะ อาตมาจะอ่านว่า เอาตามนี้ไปทั้งหมดซะก่อนให้ฟังแล้วเดี๋ยวจะได้อธิบายกันขยายความกันนะ ปริยัติสูตรนานในพระไตรปิฎกเล่มที่ 24 อาตมาก็ไม่จําสักทีมันใช่หลายเล่มเล่มที่ 24 ทศกนิบาตพระอาริยะอยู่ด้วยธรรม 10 ประการ อาริยวสัจสูตรนี่หมายความว่าพระอาริยะนี่อยู่ด้วยธรรม 10 ประการหรือธรรมะเป็นที่อยู่ของพระอาริยะก็ได้ หรือว่าพระอาริยะอยู่ด้วยธรรม
เรียกว่าธรรมะที่เป็นที่อยู่ของพระอาริยะหมายความว่า ทรงไว้ซึ่งอย่างนี้แหละลักษณะอย่างนี้แหละ พระอาริยจะอยู่กับคุณลักษณะอย่างนี้สภาพอย่างนี้ ถ้ามีสภาพอย่างนี้แล้ว
พระอาริยอยู่กับอันนี้แหละ เป็นดี ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมะเป็นที่อยู่แห่งพระอาริยะ
ที่พระอาริยะอยู่แล้วก็ดี กําลังอยู่ก็ดี จักอยู่ก็ดี 10 ประการนี้ 10 ประการนี้เป็นไฉน
คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ละองค์ 5 ได้แล้ว 1 ประกอบด้วยองค์หก หนึ่ง รักษาแต่อย่างเดียว
หนึ่ง มีธรรมะเป็นที่พักพิง 4 ประการ มีปัจเจกสัจจะบรรเทาได้แล้ว 1 มีการแสวงหาอันสละเสียแล้วด้วยดี
1
มีความดําริไม่ขุ่นมัว 1
มีกายสังขารอันสงบ ระงับแล้ว 1
มีจิตหลุดพ้นแล้วด้วยดี หนึ่ง
มีปัญญาอันหลุดพ้นแล้วด้วยดี
หนึ่ง
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ธรรมะเป็นที่อยู่แห่งพระอาริยะ
ที่พระอาริยะอยู่แล้วก็ดี
กําลังอยู่ก็ดี
จักอยู่ก็ดี
10 ประการนี้แล
หมายความว่าธรรมะทั้ง 10 ลักษณะ
นี้นี่เป็นธรรมะที่พระอาริยะ
ได้ทํามาแล้ว ก็เรียกว่าอยู่แล้ว
ได้ทํามาแล้ว เป็นอดีต
แล้วก็ได้อาศัย
หรือจักอยู่
หรือว่ากําลัง เอ้ย
ไม่ใช่จักอยู่ กําลังอยู่
ทํามาแล้ว
แล้วก็กําลังเดี๋ยวนี้ก็ยังเป็นอยู่
เป็นปัจจุบัน
แล้วก็จักยูก็หมายความว่าในอนาคตต่อไปจักริจะ
จะอยู่ต่อไปเนี่ยจักริจะ
จะอยู่ต่อไปจะอยู่ก็ดี
นะทั้งอดีตทั้งปัจจุบันทั้งอนาคต
นี่แหละเป็นธรรมะ
ของพระอาริยะทั้งหลายนะ
แล้วทีนี้ข้อยี่สิบ
อาริยสัจสูตรที่สอง
สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่นิคมของชาวกุรุ
ชื่อกัมมา กัมมาสะธรรม
ในแคว้นกุรุ
ณ
ที่นั้นแลพระผู้มีพระภาคได้ตรัสเรียกพระภิกษุทั้งหลายว่า
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเหล่านั้นทูลรับคําพระดํารัสของพระผู้มีพระภาคแล้ว
พระผู้มีพระภาคตรตรัสว่า
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ธรรมะเป็นที่อยู่แห่งพระอาริยะ
ที่พระอาริยะอยู่แล้วก็ดี
กําลังอยู่ก็ดี จักอยู่ก็ดี
10 ประการนี้ 10 ประการเป็นไฉน
คือ
ภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นปุระองค์ห้าได้แล้ว
หนึ่งประกอบด้วยองค์หกหนึ่ง
รักษาแต่อย่างเดียวหนึ่ง
มีธรรมะที่เป็นที่พักพิงสี่ประการหนึ่ง
มีปัจเจกสัจจะบรรเทาได้แล้วหนึ่ง
มีการแสวงหาอันสละแล้วด้วยดี 1
มีความดําริไม่ขุ่นมัว 1
มีกายสังขารอันสงบระงับแล้ว 1
มีจิตหลุดพ้นแล้วด้วยดี 1
มีปัญญาอันหลุดพ้นแล้วด้วยดี 1
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็ภิกษุเป็นผู้ละองค์ห้าได้แล้วอย่างไร
พระภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นผู้ละกามฉันทะ
ได้แล้ว
1
อ่าเอาเลขข้อที่ 1 ที่อ่านไปก่อน
แล้วเดี๋ยวจะอาตมาจะได้มาย้อนทวนอธิบาย
ขยายความกันอีกทีนึงตอนนี้ท่านขยายแล้ว
นะอันที่ 1 ที่บอกว่าละองค์ 5
นะที่บอกว่า
เป็นผู้ละองค์ 5
ได้แล้ว
นี่ก็คืออย่างนี้
เป็นผู้ละองค์ 5 ได้แล้วอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นผู้ละกามฉันทะได้แล้ว
1 เป็นปุระพยาบาทได้แล้ว 1
เป็นผู้ละถีนะมิทะได้แล้ว 1
เป็นผู้ละอุทธัจจะกุกุจจะได้แล้ว
หนึ่งเป็นปุระวิจิกิจฉาได้แล้ว
หนึ่งดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้ละองค์ห้าได้แล้วอย่างนี้แล
ทีนี้ข้อต่อมาดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็ภิกษุเป็นผู้ประกอบด้วยองค์หกอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้เห็นรูปด้วยจักษุแล้ว
เป็นผู้ไม่ดีใจ
ไม่เสียใจ มีอุเบกขา
มีสติสัมปชัญญะอยู่
ฟังเสียงด้วยหูก็ดีก็เหมือนกันกับเมื่อกี้ นี่คือเห็นรูปด้วยจักษุนั่นก็คือทวารตา
ต่อมาฟังเสียงด้วยหูก็ทวารหู
ดมกลิ่นด้วยจมูกก็ทวารจมูกลิ้มรสด้วยลิ้นก็ทวารลิ้น ถูกต้องโผฏฐัพพะด้วยกายสัมผัสทางกาย
ก็ด้วยกาย
เสร็จแล้วขยายความเหมือนกันหมด
คือ
ฟังเสียงด้วยหู ดมด้วยกลิ่นก็ตาม ก็รู้แจ้งธรรมด้วยใจก็เหมือนกัน
แล้วเป็นผู้ไม่ดีใจ
ไม่เสียใจ มีอุเบกขา
มีสติสัมปชัญญะ
สรุปแล้วก็คือเป็นผู้มีฐานนิพพานที่อาตมาว่าแล้ว
เคยอธิบายเคยย้ําแล้วว่าเดี๋ยวนี้ฐานอาศัยพระนิพพานหรือว่าผู้ที่ได้นิพพานแล้ว อาศัยอุเบกขาหรืออาศัยความไม่ดีใจไม่เสียใจ
เป็นคนที่วางไม่ดูดไม่ผลักทั้งหมดนี่แหละ
มีอุเบกขา มีสติสัมปชัญญะอยู่
ไม่ใช่ว่าดับ จิตไม่ใช่ว่าไม่รู้เรื่อง
นิโรธนิพพานของท่านมีสติสัมปชัญญะอยู่
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้ประกอบด้วยองค์หกอย่างนี้แล
ต่อมาอันที่ 3
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุเป็นผู้รักษาแต่อย่างเดียวอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นผู้ประกอบด้วยใจ อันรักษาด้วยสติ
อันนี้ข้อที่ 3 นี้
เป็นผู้รักษาอย่างเดียว
เป็นผู้รักษาแต่อย่างเดียว คือ
มีใจที่มีสติดูแลรักษาอยู่อย่างดี
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้รักษาแต่อย่างเดียว อย่างนี้แล
มีสติเป็นสําคัญที่รักษาดูแลใจด้วยใจ เหมือนได้ฝึกกันแล้ว
พอฝึกกันมาแล้วมันก็จะมีเหลือเท่านี้ เดี๋ยวค่อยขยายความ
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้มีธรรม เป็นที่พึ่ง
4 ประการ เป็นอย่างไร
อันนี้ก็ข้อที่ 4
ภิกษุเป็นผู้มีธรรมะ เป็นที่พึ่ง
เป็นที่พักพิง 4 ประการ
ภิกษุในธรรมวินัยนี้
พิจารณาแล้ว ย่อมเสพของอย่างหนึ่ง
เป็นที่พักพิง หรือเป็นที่อาศัย
อาตมาบอกแล้วว่า
คนนี่ต้องมีที่อาศัย เป็นพระอรหันต์ก็ต้องมีเครื่องอาศัย
เป็นที่อาศัยสุดท้ายมีรูปนามขันธ์ห้า
จะอยู่อย่างไม่มีอะไรอาศัยไม่ได้นะ
ต้องมีที่อาศัย
นี่ท่านก็บอกแล้วว่าถ้าอาศัยแล้วจะอยู่อย่างไรพระอาริยะนี่
จะอยู่อย่างพิจารณาแล้วย่อมเสพของอย่างนึง
1
2
พิจารณาแล้วย่อมอดกลั้นของอย่างหนึ่ง
พิจารณาแล้วย่อมเว้นของอย่างหนึ่ง
พิจารณาแล้วย่อมบรรเทาของอย่างนึง
ในสี่สภาพ
หนึ่งเสพ สองอดกลั้น
สามเว้น
สี่บรรเทา
นะ
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้มีธรรมะ
เป็นที่พักพิงสี่ประการอย่างนี้แล
อาตมาที่ 5
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็ภิกษุเป็นผู้มีปัจเจกสัจจะบรรเทา
นะ นี่เป็นศัพท์เลย
มันรวมๆ
แปลทับศัพท์ออกมาจากพระบาลีนั่นแหละ
นะ แต่ตอนนี้ยังไม่รู้
บาลีว่าไง
เดี๋ยวได้รู้บาลีทั้งหมดนะ
เราจะเข้าใจตัวความหมายของภาษาบาลีบ้าง
เราก็เรียนบาลีอยู่ด้วยบ้าง
เรียนอะไรไกลอยู่แล้วบ้างตอนนี้
ก็ว่ากันไป
เป็นผู้มี
เป็นผู้มีปัจเจกสัจจะบรรเทาอย่างไร
ปัจเจกสัจจะเป็นอันมาก
ปัจเจกสัจจะ
นี่เป็นคํานึง ปัจเจกสัจจะ
ปัจเจกสัจจะบรรเทา
นี่ก็เป็นคํามาขยายกัน
ทีนี้ปัจเจกสัจจะ
เป็นอันมากเหล่าใดเหล่านึง
คําว่าปัจเจกสัจจะ
คํานึงนี่มันก็คงจะมีความหมายของมันเอง
ปัจเจกสัจจะเป็นอันมากเหล่าใดเหล่านึง
ของสมณพราหมณ์เป็นอันมาก
คือความสมถพราหมณ์ทั้งหลายนี่แหละ
หรือส่วนใหญ่
สมณพราหมณ์เป็นอันมาก คือ
สัจจะว่าโลกเที่ยงบ้าง
โลกไม่เที่ยงบ้าง
โลกมีที่สุดบ้าง
โลกไม่มีที่สุดบ้าง
ชีพก็อันนั้น สรีระก็อันนั้นบ้าง
ชีพเป็นอื่น สรีระเป็นอื่นบ้าง
สัตว์เมื่อตายไปย่อมเป็นอีกบ้าง
สัตว์เมื่อตายไปย่อมไม่เป็นอีกบ้าง
สัตว์เมื่อตายไปย่อมเป็นอีกก็มี
ย่อมไม่เป็นอีกก็มีบ้าง
สัตว์เมื่อตายไปย่อมเป็นอีกก็หามิได้
ย่อมไม่เป็นอีกก็หามิได้ บ้าง
สัจจะเหล่านั้นทั้งหมดเป็นของอันภิกษุในธรรมวินัยนี้บรรเทาได้แล้ว
บรรเทาได้แล้ว
ก็หมายความว่ามีปัจเจกสัจจะ
นี่คือมีจุดอะไร
เดี๋ยวค่อยอธิบายนะ
แล้วก็บรรเทาได้แล้ว
กําจัดออกแล้ว
บรรเทาได้แล้ว กําจัดออกแล้ว
สละได้แล้ว
คลายได้แล้ว
พ้นได้แล้ว
ละได้แล้ว
สลัดได้เฉพาะแล้ว
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้มีปัจเจกสัจจะบรรเทาได้แล้วอย่างนี้แล
ดูคําว่า บรรเทาด้วยนะ
ดูคําว่าบรรเทา กําจัด สละได้
คลายได้
พ้นได้ ละได้
สลับได้ นี่อีกด้วย
อะดูกรภิกษุทั้งหลาย
ตอนนี้ข้อที่หก
ก็ภิกษุเป็นผู้มีการแสวงหาอันสละได้แล้วด้วยดี
อย่างไร นะ เป็นผู้แสวงหา
ไม่ใช่ว่าภิกษุนี่ไม่
ไม่แสวงหาอะไร
หยุดนิพพานแล้วไม่แสวงหาอะไรเลยเหรอ
ไม่ใช่นะ
ก็ภิกษุเป็นผู้มีการแสวงหา
อันสละได้แล้ว
แสวงหาแต่ท่านวางได้แล้ว
ท่านสละได้แล้ว
แสวงหาแต่ไม่ได้ติดหรอก
เพราะฉะนั้นมันจะต้องมีทั้งสภาพที่เหมือนกับดูดเหมือนกับผลัก
บอกแล้วว่าท่านไม่มีดูดไม่มีผลัก
แต่ก็เหมือนกับท่านดูดเหมือนกับท่านผลักแสวงหาคือดูด
สละได้แล้วก็คือผลัก
อ่า
เนี่ยเดี๋ยวค่อยว่ากันเดี๋ยวค่อยอธิบายกันนะ
ก็พิสูจน์เป็นผู้มีการแสวงหาอันสละได้แล้วด้วยดีอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นผู้ละการแสวงหากามได้แล้ว
เป็นผู้ละการแสวงหาภพได้
ได้ ได้แล้ว
แล้วก็พิมพ์ผิดพิมพ์ว่าผิดนะ
เป็นผู้ละกาม
เป็นผู้ละการแสวงหาภพได้แล้ว
เป็นผู้สงบระงับการแสวงหาพรหมจรรย์ได้แล้ว
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้มีการแสวงหาอันสละได้แล้ว
ด้วยดีอย่างแรง
ดังนี้แล้ว
นะ
เป็นผู้ละ
เป็นผู้สงบระงับการแสวงหาพรหมจรรย์ได้แล้ว
นะ
ภิกษุเป็นผู้มีการแสวงหาอันสละได้แล้วด้วยดีอย่างนี้แล้ว
นะ นี่ข้อ 6 7
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็ภิกษุเป็นผู้มีความดําริไม่ขุ่นมัวอย่างไร
ขอพิสูจน์ในธรรมวินัยนี้เป็นผู้ละความดําริ
ในกามได้แล้วเป็นผู้ละความดําริในพยาบาท
ได้แล้วเป็นผู้ละความดําริในวิหิงสาได้
แล้วดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้มีความดําริไม่ขุ่นมัว
อย่างนี้ได้
8 ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็ภิกษุเป็นผู้มีกายสังขาร
อันสงบระงับแล้วอย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้
บรรลุจตุตถฌาน
ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข
เพราะละสุข ละทุกข์
และดับโสมนัส โทมนัสก่อนๆ ได้
มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริบูรณ์ให้สติบริสุทธิ์อยู่
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุเป็นผู้มีกายสังขารอันสงบแล้วอย่างนี้แล
เก้าก็เก้า ก็ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุเป็นผู้มีจิตอันหลุดพ้นแล้วด้วยดีอย่างไร
จิตของภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นธรรมชาติหลุดพ้นแล้วจากราคะหลุดพ้นแล้วจากโทสะหลุดพ้นแล้วจากโมหะดูกรภิกษุทั้งหลายภิกษุเป็นผู้มีจิตอันหลุดพ้นแล้วด้วยดีอย่างนี้แล
สิบนะอันสุดท้าย
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็ภิกษุเป็นผู้มีปัญญาหลุดพ้นแล้วด้วยดี
อย่างไร
ภิกษุในธรรมวินัยนี้ย่อมรู้ชัดว่า
ราคะเราละได้แล้ว
ตัดรากได้ขาดแล้ว
ทําให้เป็นเหมือนตาลยอดด้วน
ทําให้ไม่มี
มีอันไม่เกิดขึ้นอีกต่อไป
เป็นธรรมดา
ย่อมรู้ชัดว่า
โทสะ
เราละได้แล้ว เหมือนกันกับเมื่อกี้นะ ละได้แล้ว ตัดขาดได้แล้ว ทําให้เป็นเหมือนตามยอดด้วนได้แล้ว
ทําให้ไม่มี
มีอันไม่เกิดขึ้นอีกต่อไป
ต่อไปเป็นธรรมดานะ
ต่อมาก็ย่อมรู้ชัดว่าโมหะเหมือนกันน่ะนะเราละได้แล้วตัดรากขาดได้และตัดรากได้ขาดแล้วทําให้เป็นเหมือนตาลยอดด้วนทําให้ไม่มีอันมีอันไม่เกิดอีกต่อไปเป็นธรรมดาดูกรภิกษุทั้งหลายภิกษุเป็นผู้มีปัญญาอันหลุดพ้นแล้วด้วยดีอย่างนี้แล
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ก็พระอาริยเจ้าทั้งหลายเหล่าหนึ่งในอดีตกาล
อยู่อาศัยแล้วซึ่งทําเป็นที่อยู่ของพระอาริยเจ้าสิบประการเหล่านี้เทียว
มีพระอาริยเจ้าเหล่าใดเหล่านึงในอนาคตกาล
จักอยู่อาศัยซึ่งธรรมะเป็นที่อยู่ของพระ อาริยเจ้า
10 ประการเหล่านี้เทียว
พระอาริยเจ้าเหล่าใดเหล่าหนึ่งในปัจจุบันนี้
อยู่อาศัยซึ่งธรรมะเป็นที่อยู่ของพระอาริยเจ้า
พระอาริยเจ้าเหล่านั้นทั้งหมดย่อมอยู่อาศัยซึ่งธรรมะเป็นที่อยู่ของพระอาริยเจ้าสิบประการเหล่านี้เทียว
แต่ย้ํายืนยันไม่ว่าจะเป็นอดีต อนาคตปัจจุบัน
พระอาริยเจ้าจะเกิดอีกกี่
กับกี่กาลก็ตาม
ก็จะต้องอาศัยธรรมะเป็นที่อยู่ของพระอาริยเจ้าสิบประการเหล่านี้นี่แหละ
ดูกรภิกษุทั้งหลายธรรมะเป็นที่อยู่ของพระอาริยเจ้า ที่พระอาริยเจ้าอาศัยแล้วก็ดี กําลังอาศัยก็ดี
จักอยู่อาศัยก็ดีสิบประการนี้แล นะ
เอาล่ะก็จบที่อ่านในพระไตรปิฎกนะ
อัปลักษณ์เครื่องอยู่เครื่องอาศัยเนี่ย
ถ้าเรายังไม่ตาย
คนไหนก็แล้วแต่ในโลก
ยังมีชีวิต มีรูปนาม ขันธ์ 5 มันก็ต้องมีเครื่องอาศัย
เพราะฉะนั้นมันก็ยังไม่ปรินิพพานสูงสุด มันก็จะต้องยังมีทุกข์อยู่นั่นแหละ
เป็นทุกข์ที่จะต้องอาศัย
ทุกข์ที่เลี่ยงไม่ได้
ดังที่เคยอธิบายไปแล้ว
นะ
คนที่เข้าใจผิด
ศึกษาศาสนาพุทธว่านิพพานหมดทุกข์สิ้นทุกข์เนี่ย ยังเข้าใจไม่ถูกจุดนี้อยู่เยอะ
นะเข้าใจว่าพระอรหันต์เจ้านี่นะไม่ทุกข์เลยท่านดับทุกข์สิ้นแล้วว่างั้นนะก็บอกว่าหมดทุกข์สิ้นก็เลยกลายเป็นคนไม่เจ็บไม่ปวดถูกแทงถูกยิงเอาอะไรกระบองตีกบาลก็คงจะไม่เจ็บ
ไม่ทุกข์นี่ เจ็บมันก็คือทุกข์ใช่ไหม
เอาอะไรตีหัวก็คงไม่ทุกข์
เดาไปเกินขอบเขต
อะไรอะไรต่างต่างนานาสารพัดน่ะที่จะเดาไปอะนะ ว่าคงมะโมกขะในความว่ามันก็คนหมดทุกข์แล้วนี่ อาตมาก็บอกเออดีเหมือนกันเนาะมันมันเลยเถิดไปยังไม่เข้าทางมันเป็นจริงจริงนะ
พวกที่ไม่เข้าใจเนี่ยเดาไปเป็นทุกข์อะไรในที่นี้มันก็รายละเอียดอีกเยอะแยะเลย
เพราะงั้นก็เลยจะกลายเป็นคนที่ไม่มีทุกข์อะไร ไอ้โน่นไอ้นี่อะไรก็จะไม่ทุกข์ทั้งนั้น
มันไม่ได้ ทุกอย่างหลายๆอย่างที่มันจําเป็นจะต้องอาศัย
มันจะต้องเป็นทุกข์
มันเจ็บมันก็ต้องเจ็บ มันป่วยมันก็ต้องป่วย มันก็ต้องทุกข์เท่านั้นแหละ
มันยังมีรูปนามขันธ์ 5 อยู่ มันยังเกิด แก่ เจ็บ
ตาย มันยังเป็นทุกข์
เกิดอยู่แก่บ้าง
หรือว่าแม้แต่เจ็บป่วยอะไรพวกนี้
มันก็ต้องทุกข์
ตายเพราะเป็นสภาวะทุกข์อย่างนี้เป็นต้น
มันเลี่ยงไม่ได้หรอกสภาวะทุกข์
ปกิณกะทุกข์นั่นแหละ
ที่เป็นตัวสําคัญ
ที่พระอาริยเจ้าท่านศึกษา
เรียนรู้แล้ว
ความพรากจากสิ่งอะไรต่างๆ
เป็นทุกข์อย่างงี้
หรือว่าความชอบความรัก
ไม่ได้สมรักก็เป็นทุกข์
ปกิณกทุกข์อย่างนี้เป็นต้น
ซึ่งอันนี้ต้องศึกษาเป็นกิเลส
หรือสันตาปะทุ
ทุกข์ที่เกี่ยวข้องกับไฟราคะ
ไฟโทสะ ไฟโมหะอะไรพวกนี้
ต้องละได้ขาด
ทุกข์อะไรอีก ที่ต้องละได้อีก
เพราะกินให้กับทุกข์นั่น
พูดไปแล้ว
อ่า
ซากก็จะทุกข์นะ ทุกข์ที่เป็นไป
ด้วยอะไร
ด้วยลาภด้วยยศด้วยสรรเสริญด้วยอะไรพวกนี้
ทุกข์เพราะว่าไปไปด้วยลาภด้วยยศเป็นสุขเป็นทุกข์อยู่อะไรพวกนี้
เราตัดได้ขาดหมดกิเลสได้นะ
มันสี่หรือไงนี่
4 ทุกข์ที่
วิวาทะมูลแล้วก็ทุกข์
ทุกข์ที่จะต้องก่อความวิวาท
มีความวิวาทมีไอ้โน่นนี่นี่อยู่แล้ว
ไม่วิวาทหรอก
ใครจะมาว่าเรา
ใครจะมาไม่ได้ทะเลาะเบาะแว้งกับเขา
แต่อาจจะโต้ตอบ
พูดกันวิเคราะห์กันอะไรบ้าง
แต่คนเราก็เข้าใจว่าวิวาทก็ได้นะ
แต่วิวาทมุลกะนิมูลแห่งการวิวาทจริง
ๆ นี่รู้จักจิตรู้จักกิเลส
รู้ว่าเราไม่ได้มีการยึดติด
และมันก็อะไรอีกอันหนึ่ง
สี่แล้วเหรอ
4 ทุกข์เนี่ย
นอกนั้นอีกตั้ง 5 6 ทุกข์
หลีกไม่พ้น
ทุกข์ที่เราจะต้องอาศัย
มันเป็นทุกข์
เพราะงั้นถ้าผมว่าเข้าใจอย่างนี้แล้วนะ
ในพระไตรปิฎกเนี่ย
พระอรหันต์เจ้าทั้งหลายแหล่มีในพระไตรปิฎกเลย
คนจะงง
พระอรหันต์บอกว่าทุกข์เท่านั้นแหละเกิดขึ้นทุกข์เท่านั้นได้ตั้งอยู่ทุกข์เท่านั้นแหละดับไป
ถ้าไม่เข้าใจนัยยะพวกนี้แล้วนะ
ไม่รู้ความจริงพวกนี้
คนก็จะงงว่า
อ้าวคนไหนว่าพ้นทุกข์แล้วทําไมพระอรหันต์น่ะบอกว่าทุกข์เท่านั้นเกิดขึ้นทุกข์เท่านั้นตั้งอยู่ทุกข์นั้นดับไป
มันก็ไม่พ้นทุกข์น่ะสิ คนก็งง
จริงจริงมันก็ไม่พ้นทุกข์ในทุกข์เนี่ย
เหมือนกับการรู้ทุกข์
เรายิ่งลึกซึ้งไปอีกว่า
ที่อาตมาเคยเอามาพูด
อาตมาไม่เห็นอะในพระไตรปิฎกของเถรวาท
ที่บอกว่า
ผู้ที่จะรู้ทุกข์อย่างลึกซึ้งเนี่ย
เหมือนกับเป็นคนที่ยิงลูกศร
ยิงลูกศรไปแต่ไกล
จะไปเสียบกุญแจ
รูกุญแจ
100 ดอก
เสียบยิงลูกศร 100
ดอก
ให้ไปเสียบกันที่รูกุญแจรูเดียว
100 ดอก
จากที่ไกลเลยนะ
ยิงลูกศรจากระยะไกลด้วยนะ
ไม่ใช่ไกล
มันยากนะ
แต่การรู้ทุกข์ทั้งหมด
รู้ทุกข์อย่างละเอียด
เป็นการรู้
เป็นการรู้ที่รู้ได้ยากยิ่งกว่า
หรือการจักเส้นผมออกเป็นร้อยแฉก
ให้แต่ละแฉกนี่เสมอกันด้วยนะ
ในความหมายเนี่ยละเอียดลออไปถึงอย่างงั้น
เอ่อ จักรเส้นผมไม่ได้ร้อยแฉก
ยังไม่รู้ว่าจะเอามีดชนิดไหนจักรเลย
เครื่องมือมันคงต้องวิเศษ
อ่อ เดี๋ยวนี้เขาใช้แสงเลเซอร์
เดือนนี้เขาใช้แสงเลเซอร์
คงจักรด้วยแสงเลเซอร์ได้เนาะ
ให้เป็นรอยแฉก
แล้วให้แต่ละแฉกนี่เท่ากันด้วยนะ
เราฟังความหมายแค่นี้ที่เป็นการเปรียบเทียบนี่เราก็พอเข้าใจแล้วล่ะ
ว่ามันยากนะที่จะรู้ได้จริงจริงมันยาก
ทุกข์เท่านั้นเกิดขึ้นทุกข์เท่านั้นตั้งอยู่ทุกข์เท่านั้นดับไป
แต่ทุกข์นั้นคือสิ่งที่เราทนได้โดยไม่ยากทนได้โดยไม่ลําบาก
และเป็นการทนที่ไม่ใช่อย่างชาวโลกีย์เลย
ชาวโลกีย์นี่เขาทนทุกข์ที่ไม่น่าไปทน
ทนทุกข์ที่เขาต้องไปต่อสู้
จะต้องแย่งชิง
ไอ้นี่เป็นสิ่งที่รักที่ชอบใจ
จะต้องไปแย่งชิงชิง
สิ่งที่รักที่ชอบใจ
เขาก็ทุกข์แสนทุกข์
แล้วเขาก็ทน
ทนได้โดยไม่ยากเลย
โดยไม่ลําบากเลยนะ
เฝ้าอีสาว บางทีงี้ โอ้โห
ทรมานทรกรรม
ต่างๆนานาก็ต้องทนเอา
ทนได้โดยไม่ยาก
ทนได้โดยไม่ลําบาก
ยกตัวอย่างง่ายๆนะ
แล้วแต่ล่ะจะไปติด
แย่งชิงเอาลาภยศสรรเสริญ
หรือว่าเอาโลกีย์สุขชนิดไหนก็แล้วแต่
ทนได้ทนดี
คนในโลก
แล้วจะไปถือว่าอาการทนได้ โดยไม่ยากทนได้ โดยไม่ต้องลําบาก
อย่างนั้นมาเป็นอาการ
พ้นทุกข์
หรือว่าเป็นอาการที่ตีขรึมไปเลย
เหมือนกันนั่นแหละ
มันก็ไม่ได้ มันมีนัยยะซ้อนอยู่นะ มันจะรู้ว่าไปทนอะไร
ไอ้สิ่งที่ไม่น่าทน มันก็ต้องเรียนรู้ไปเลยว่า
ทุกข์ต่างๆที่เรา อย่างพอกินแล้วก็ทุกข์
สันตาปะทุ
สะหัคถะ ทุกข์ หรือว่าวิวาทโม แล้วก็ทุกข์อย่างที่ว่าเนี่ย
มันไม่น่าจะไปทนอะไร
ส่วนทุกข์
ที่เป็นสภาวะทุกข์บ้าง
เป็นนิพัตทุกข์บ้าง
นิพัสทุกข์กับทุกข์ที่มัน
ยังเกี่ยวข้องอยู่กับชีวิต มันละไม่ออกหรอก
ปวดขี้ ปวดเยี่ยว อะไรอย่างนี้เป็นต้น
ต้องร้อนต้องหนาว
มันต้องร้อนต้องหนาว
ร้อนมามากไป มันก็ร้อน มันก็ร้อน
มันก็เป็นทุกข์ตามที่ควรเป็น บางคนทนได้ ฝึกได้ มากก็ไม่เท่าไหร่
อย่างพวกชาวโลก
ขั้วโลกเหนือ หรือว่าพวกที่มีน้ําแข็ง ที่มีหิมะมาก ๆ
เขาฝึกจนกระทั่งเขานั่ง
หิมะนั่งกลางก้อนน้ําแข็งเขานั่งเฉย ๆ
กี่ชั่วโมง ๆ เขาทนเย็นได้ หรือทนร้อนได้อย่างนี้เป็นต้น
มันก็อยู่ที่ฝึก
คนทนไม่ได้มันก็ต้องทุกข์
ไม่ได้ฝึกมันทุกข์ เป็นพระอรหันต์เจ้าก็ต้องทุกข์
พระอรหันต์เจ้ามันทน ไม่ได้ฝึกร้อน ไม่ได้ฝึกทนร้อนทนหนาว
อะไรขนาดนั้น ขนาดนี้ได้ ทุกข์
อย่างนี้เป็นต้น
พญาธิทุกข์
ทุกข์ที่มันเจ็บ มันป่วยจริงๆ
มันไม่ได้มีพยาธิ มีความเจ็บ ความป่วยขึ้นมาถึง
จะเพราะเหตุปัจจัยใดๆ
หรือเพราะวิบากอะไรก็ตาม
ซึ่งคนมันเลี่ยงพ้นไม่ได้หรอก ความเจ็บ ความป่วย อย่างนี้เป็นต้น
มันก็ต้องเจ็บ ต้องป่วย
พระอรหันต์แล้ว
เจ็บป่วยก็ไม่ โอยไม่ได้
ปวดก็โอยไม่ได้
แผลเจ็บก็โอยไม่ได้
มันต้องไม่เจ็บ มันต้องไม่ทุกข์
แหม
บังคับกันเกินไป มันไม่ไหวหรอก มันมีประสาท มันมีความรู้สึก
มันมีความรู้ว่ามัน โอ้ นี่มันทนได้ แล้วฝึกด้วยนะ
จะเจ็บน้อยเจ็บได้มากอะไร มันก็ฝึกก็ทน เพราะงั้นบางคนจะรู้สึกว่า
เออทนเก่ง
แล้วไม่ค่อยเจ็บค่อยปวดง่าย
ไม่โอยง่าย ไม่ร้องง่าย บางคนก็ง่าย
มันอยู่ที่ฝึก
แสวงหาด้วย มีชีวิตมันจะอยู่ดูดาย
ปล่อยลอยไปเหมือนกับเศษสวะอยู่ในน้ํา
ล่องแล่งๆ ไปตามยถากรรมไม่ได้ ต้องมีเจตนารมณ์
มีมโนสัญเจตนาที่เป็นกุศล
มีกุศลเจตนา
ว่าเราควรจะต้องสร้างสรรค์อะไร
ทําอะไร แสวงหางานการ
แสวงหาอาหารมาใส่ท้อง
เลี้ยงดูตัวเอง
อย่างนี้เป็นต้น
หรือว่าเราล่ะ
ไม่ต้องแสวงหาอาหารมาใส่ท้องหรอก
เพราะว่าเรามีผู้ที่เกื้อกูล
แล้วเราก็ได้เอาเวลา
เอาแรงงานอะไรนี้ไปทําอื่น
ไปทําประโยชน์อื่น
เป็นการแสวงหางาน
สร้างสรรค์งาน
สร้างสรรค์ประโยชน์ทดแทน
คนอื่นเขาก็หาอาหารมาให้แก่เรา
ทดแทนแล้ว
เราก็ไม่ต้องไปยุ่งเรื่องนี้
เราก็เอาเวลาแรงงาน
ทุนรอนอะไรต่างๆ นานา
ไปทําอื่นที่มันจะเป็นคุณค่ากว่านี้กัน
อย่างนี้เป็นต้น
ซ้อนๆ อยู่
เนี่ยการแสวงหา
เป็นการแสวงหาเป็นเครื่องอาศัย
อาหาระ นี่คือเครื่องอาศัย
แสวงหาเครื่องอาศัยอยู่
มันก็เป็นทุกข์
แต่ว่าก็ต้องทํา
เป็นพระอรหันต์เจ้า ก็ต้องทํา
ยิ่งต้องทําด้วย พระอรหันต์เจ้า
แปลว่าท่านรู้จักคุณค่าประโยชน์
รู้จักบุญ รู้จักกุศล
ยังกุศลถึงพร้อมอย่างไม่สันโดษในกุศล
เป็นคนมีคุณค่า
เออ
วิปลากระทุกข์ยังไม่ได้เพราะว่าเมื่อกี้นี้
ถึงว่า เอ๊ะ ดูๆ มันก็
ที่เลี่ยงได้
ทุกที่เลี่ยงไม่ได้ วิปลาก็ทุกข์
เลี่ยงไม่ได้นะวิบากมานี่เลี่ยงไม่ได้
วิบากมันถึงตัวที่เป็นสิ่งที่มันตามมา
จะเป็นกุศลวิบากก็ตามอกุศลวิบากก็ตามที่จะ
ต้องได้พบได้ได้ประจํา
ซึ่งเป็นวิบาก ที่มันสุดทาง
วิบากกับทุกข์
ซึ่งเป็นทุกข์ที่เป็นวิบาก
เป็นผลวิบากเก่า ที่มาถึงเรา
เป็นทุกข์ที่เลี่ยงไม่ได้
พระอรหันต์เจ้า
จะต้องได้รับวิบาก
อย่างที่ท่านเล่าของท่าน
ท่านต้องปวดหัว
ท่านต้องอะไรต่ออะไร แม้แต่เทวทัต
เอากลิ้งหินมาทับพระบาท
ท่านก็บอกว่า ก็เป็นวิบากที่มัน
มีผลมาตั้งแต่อดีต
ที่ท่านได้ไปทําเอาไว้
ไปฆ่าน้องชาย
ที่เคยเล่าให้ฟังแล้ว
ในพระไตรปิฎกบันทึกมา
ก็เป็นเรื่องที่พระพุทธเจ้าก็ไขความให้เห็น
สิ่งเหล่านี้เป็นต้น
หรือแม้แต่ชีวิตของพวกเรานี่แหละ
ถ้าเรา
ศึกษาไปดีๆ แล้วจะเชื่อเชื่อกรรม
เป็นกรรมศรัทธา วิปลาสศรัทธา
กัมมสกตา ศรัทธา
ตถาคตโพธิศรัทธา
ศรัทธา 4 เราก็จะเชื่อ เราจะเชื่อ
ไม่ใช่เชื่อใดๆ
เชื่อภพพิสูจน์สภาวะเชื่ออะไรที่เป็นที่ได้ที่มี
มันจะเข้าใจ
มันจะเห็นลึกซึ้ง
กรรมนี่แหละ
เราจะต้องเชื่อกรรม
เราต้องเชื่อวิบาก
เราต้องเชื่อว่า
กรรมเนี่ยเป็นตัวสําคัญ กรรมสกตา
กรรมเป็นของของตนนะ
ตนทําดีก็ดี ตนทําชั่วก็ชั่ว
ตนทําบาปก็บาป
ตนทําบุญก็บุญ
พระพุทธเจ้าตรัสรู้อะไรๆมา
ก็มาเน้นเข้าหากรรม
เป็นกรรมนิยมะ
หรือกรรมนิกรรมสัจจะ
กรรมนี่แหละ
ศาสนาพุทธ กรรมไม่ใช่ว่าใครๆมาสร้าง ใครๆมาทําให้
ใครๆมาบันดล ใครๆมาบันดาล อันนู้นอันนี้ เกิดเองเป็นเอง อะไรไม่มีเหตุที่ไม่มีที่มา ไม่มีหรอก
ทุกอย่างมาจากเหตุ
เราสั่งสมอะไรก็เป็นอันนั้น
อย่างนี้เราจะเข้าใจอย่างดี
เพราะฉะนั้นในเครื่องอาศัยต่างๆพวกนี้เนี่ย
หรือว่าเราไม่รู้ทุกข์พวกนี้ ถ้าเราไม่เข้าใจในรายละเอียดอะไรต่างๆนานา
มันก็ข้องใจ
มันก็วิจิกิจฉา มันก็ไม่ทะลุ
เพราะถ้าได้เรียน ได้ศึกษาปริยัติ แล้วก็ปฏิบัติพิสูจน์อะไรไปเนี่ย มันก็จะเข้าใจดี
ที่ยิ่งรอบถ้วนเลย
ยิ่งมากมาย
ยิ่งทุกๆด้าน ทุกๆมุม ก็เข้าใจ ทะลุรอบหมดเลย
รู้แจ้งแทงทะลุ หรือว่ารู้แจ้งรอบ
รู้แจ้งครบ
มันก็ยิ่งดีใหญ่
จะเป็นปริยัติก็ตาม
แล้วก็เอาไปปฏิบัติ พิสูจน์
ทุกด้านทุกมุม มันก็ยิ่งจะ
มีสิ่งรองรับมีสภาวะอะไรต่ออะไรเกิดแก่เราที่เรารู้เราเห็นเราเป็นเราจริงขึ้นมามันก็จะถึงขั้นเจริญได้ดีนะ
อะทีนี้มาไล่ดูซินะ ข้อที่หนึ่งนะ
พระอาริยเจ้าอยู่ด้วยธรรมะอย่างนี้หรือว่าธรรมะที่เป็นที่อยู่ของพระอาริยเจ้านี่นะ
ข้อสําคัญก็ตัวสําคัญแรกๆ
นี่ก็คือจะต้องเป็นผู้ละได้แล้ว
ในองค์ 5
เป็นผู้ละองค์ 5 ได้แล้ว
ก็เคยได้ยินได้ฟังมาทางนั้นแหละ มาถึงขั้นนี้แล้วพวกเรา
วอนห้า
เราละนิวรณ์ห้านี่แหละ ก็นิวรณ์ห้ามันเป็นอาหารของอวิชชานะ
สูตรอื่นอื่นล่ะ
เราก็เอามาเรียนแล้ว นะ
สูตร แต่นั้นมันมีภาวะ
ภาวะตัณหาสูตรกะ
อะไรสูตรก่อน
อวิชชาสูตร
ภวตัณหาสูตร อวิชชาสูตร ภาวะตัณหาสูตรที่บอกว่านิวรณ์ 5 เป็นอาหารของอวิชชาเนี่ยนะ
นิวรณ์ห้าก็อธิบายขยายความไปมากแล้วนะอาตมาเองอาจจะไม่ขยายความมากนักก็พูดคร่าวคร่าวนิดหน่อยเท่านั้นนะว่าเป็นปุระกามฉันทะเป็นปุระพยาบาทละถีนะมิทะอาตมาอธิบายอยู่ที่ปฐมอธิบายแล้วแล้วก็มาซอยลึกในขยายความ
นิวรณ์ 5 นี่ว่าดีนะ
ที่อาตมาขยายไปคราวก่อน
ที่นี่เปิดฟังกันหรือยัง
อาริยสัจสูตรเนี่ย
เคยเปิดหรือยัง
ขยายไปหลายทีนะ
แม้นิวรณ์5นี่ได้นํามาขยายอีก
ซอยลึกลงไปอีก ให้เห็นว่าทีนะมิทธะก็ดี
อุทธัจจะกุกกุจักก็ดี
นัยยะมันก็คือซ้อนลงไปในภพอีกทีนึง แล้วภพที่ว่านี้ก็ไม่ได้หมายความว่าเราจะนั่งหลับหูหลับตาเท่านั้น
มันตีแตกยาก แล้วถีนังมิทังที่ตกผลึก
ทีนังมิทังที่ตกผลึก
กามที่เหลือ
กามหยาบ
เรารู้ได้
แต่ญาณเรายังไม่ลึก
และสิ่งที่มันนอนเนื่อง มันเป็นอนุสัยกิเลส
มันก็เป็น ผลึก เหมือนผลึก
อยู่ข้างใต้ก้นบึ้งของจิต
เป็น ถีนัง มิตตัง
เป็นตัวก้อน เป็นตัวข้น เป็นตัวที่
เป็นผลึกนั่นแหละ
ถ้าเข้าใจผลึก คืออะไร มันตกตะกอน
มันเกาะกัน
มันจับกัน มันแน่นอยู่ มัน
อย่างยังไม่ถึงก็ได้
เรายังตามรู้มันไม่ได้ สิ่งเหล่านี้เรียกว่า
ถีนามิทัง ซึ่งเราเองเรา
หนึ่งไม่รู้มัน
สองแม้รู้มัน เห็นมันแล้วมันก็ยังแข็ง มันยังกระด้าง
มันยังแน่น
ที่เรายังตีมันไม่แตก
ลักษณะพวกนี้เราเรียกลักษณะผีนังมิตรทังเท่านั้น
ลืมตานี่แหละจะเป็นกามก็ตาม
บางคนเนี่ย
บอกเอ๊ะไอ้นี่เราก็รู้นะว่าเป็นอาการกาม แต่ทําไมเราทําลายมันไม่ออก มันอยู่อย่างเก่า มันมีรส
มันมีแรง มันมีฤทธิ์
อยู่เท่าเดิมเท่าเดิม นั่นแหละลักษณะผีนางมิตรทัง
ลักษณะตีไม่แตก
ถีนัง
มันเป็น
มันเป็น
เรียกภาษาอย่างนึงว่า แปลธรรมดาว่าแค่
หดหู่
แค่หดหู่
มันหดจนแข็ง
นั่นเป็นก้อน อันนึงมันกระจาย
อีกอันนึงมันผนึกเข้า
อีกอันนึงมันติดกันเข้า
อีกอันนึงมันกระจาย
อุทธัจจะ
อุทธัจจะก็กระจาย
ถิ่นนังก็คือ
เป็นก้อน
ไอ้กระจายเนี่ย กระจายมันก็
เราจับมันไม่ติด ญาณเรา
ไม่สามารถที่จะไป
ไปคว้าเอามาได้ หรือว่า
มันรอด มันรอดญาณ
มันรอดความสามารถที่เราจะจับรู้มัน
นั่นแหละอุทธัจจะ
ส่วนที่จับได้แต่ว่าสู้มันไม่ได้
นี่คือลักษณะ
พีนะมิทธะ สู้มันไม่ได้
จับไม่ได้
มันก็เซ็นก็ซ้ายมันเป็น
ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
มันกระเด็นกระดอน
มันเป็น เอ่อ
ละเอียดละเอียดอะไรที่เราเองยังไม่มีญาณพอที่จะไปสามารถไป
ไปจับเอามาตะแกรงของเรา
ร่อนมันไม่ติด
ตะแกรงของเรามันยังหยาบ
มันยังอยู่ห่าง
มันก็ร่อนเอา
คุณลักษณะพวกนี้ของมันไม่ได้
เป็นลักษณะกิเลสอย่างไร
จับมันไม่ติด
ก็คือญาณ สรุปแล้วก็คือญาณและเจโต
กําลังอินทรีย์พละ
ไม่มีอินทรีย์ภาระ
ไม่มีความสามารถ ไม่มี
สิ่งวิเศษ
ไม่มีสิ่งวิเศษกําลังที่จะไปฆ่า
ไปทําลาย
พวกนี้ได้
มันก็เหลือส่วนเหลือเศษเพราะต้องฝึกต่อ
กามหยาบเราทําได้พยาบาทเราทําได้
หยาบหยาบเราทําได้
สายที่จริงมันก็มีสองสายเท่านั้นแหละหลักหลัก
สายกามก็สายมานะ
หรือสายอัตตา หรือสายผลัก
สายดูด สายรัก สายโกรธ
สองสายเท่านั้นแหละ
อย่างสรุปลงแล้ว
โมหะก็คือหลง
หลงผิด
เราไม่สามารถที่จะเข้าใจถูกต้อง
กลับกัน
โลกียะโลกุตระกับการทวนกระแสกัน
นั่นหลงผิด
หลงผิด
หลง
หลงลืม
หลงลืม หลงลืมก็คือ
มันคิดไม่ออก
มันไม่รู้ ทั้งๆที่มันมี
มันเป็น
มันเคย มันอะไรก็แล้วแต่
ลืมก็เรียกว่ามันก็
มันก็หมกขมับไปแหละ
เหมือนอย่างพวกฤาษีนี่ทําให้หลงลืม
ทําให้มันหายไป
ลงหมักไปเลย
ฝังทิ้งไปเลย
ไม่ให้สัญญาของมันขึ้นมาทํางานเลย
กดข่มมันจนกระทั่ง
สัญญาอย่างลงไป
รู้ก็ไม่ได้
ตัวเองเป็นคนเจตนาปิดตัวเอง ตัวเองเป็นคนเจตนากั้นตัวเอง ตัวเองเป็นคนทํา
ผนังคอนกรีตทับไป 5 ชั้น 100 ชั้นอะไรเลย ตัวเองทําเอง
มันก็เลยเหมือนกับลืมลืมไป
นานเข้ามันก็ไม่เห็นนานเข้ามันก็ไม่มี
แต่มันไม่ได้หมดไปคุณอินคุณไปกดมันไว้คุณไปทับมันไว้คุณไปหมักมันไว้ บอกไว้รอแล้วว่าอะไรก็แล้วแต่ที่เราสั่งสมลงไปเป็นสัญญาแล้วนี่จะเป็นกิเลสหรือเป็นอุปทานสั่งสมไว้แล้ว
ถ้าเราไม่เอามา
มาทําลาย เอามันมาทําลายจริงๆ
แล้ว
มันอยู่ในสัญญาเรา
บอกว่าสัญญานี่ย้อนกาลไปเท่าไหร่ก็ได้
อย่างที่ยกตัวอย่างให้ฟังเรา พระพุทธเจ้าท่านย้อนกาลไป ท่านมีอินทรีย์ผละ ท่านมีวุฒิ
มี
พระบารมีสูง
มีวิชาสูงแล้ว
ก็ระลึกชาติ ระลึกย้อนไป มันไม่ได้หมายความว่ามันหายไป
มันยังอยู่
เออ สัญญาก็ยังอยู่
จะสลายก็ต่อเมื่อเราปรินิพพาน
ไม่มีรูปนามขันธ์ 5 ไม่มีอะไรอีก ก็ไม่มีอุปกรณ์อะไรที่จะไปยึดเอา
รูปนามขันธ์ 5 พวกนี้ หรือกรรมวิบากพวกนี้ขึ้นมาใช้
มัน
ยกเลิกกันไปโดยปริยาย
สัปปะปรินิพพานแล้ว ไม่หยั่งลงสู่ขันธ์ไม่เกิดอีก ซึ่งต้องมี
ความสามารถมีฤทธิ์
มีความเป็นอาริยะ
ถึงขนาดอรหัตตผลจริงๆ
สูงสุด
เป็นผู้ปล่อยวาง ไม่เกิดอีก
ไม่หยั่งลงสู่ครรภ์อีก นั่นหมายความว่าไม่เกิดอย่างชนิดสมบูรณ์
สมบูรณ์สุดเลย
อย่างนั้นก็ยกเลิกกัน กรรมอะไรก็ตามแต่
เวทนา สัญญา สังขาร
อะไรก็มันก็พลอยสลายไปด้วย
อย่างนั้นก็จบ
แต่ถ้าเผื่อว่ายังไหม้จริงๆแล้วล่ะก็ ยังวนเวียนอยู่ ยังมีรูปนามขันธ์ 5
อยู่
สัญญาก็ยังอยู่
ความจําก็ยังอยู่ แต่ว่ามันไม่มีฤทธิ์แล้ว
ถ้าเผื่อว่าทําได้อย่างจริงหมด
จําได้ก็จําได้บางทีมันยังลืมเลย ไม่เที่ยง สัญญามันก็ไม่เที่ยง
สัญญาไม่เที่ยง เวทนาไม่เที่ยง สังขารไม่เที่ยงเท่านั้น
พยายามจําเพราะสุดท้ายเราเองเราไม่ติดยึดในสัญญา
ไม่ติดยึดในสิ่งที่จําได้
แล้วก็
ไอ้ที่จําได้แล้วนี่ สัญญาจําได้ โอ้
รถคันนี้อร่อยนะ
เราเคยสุกอันนี้ นี่เคย ถ้าปรุงอย่างนี้ สังขารอย่างนี้ แล้วก็ โอ๊ย
ดี สุข
เราเลิก เราไม่ได้อยู่ใต้เวทนา
ที่เป็นสุขเวทนา ทุกขเวทนา สังขาร
อย่างนั้น
ขึ้นมาเป็นรสเป็นชาติ เราอยู่เหนือมาแล้ว กิเลสที่ตัวเป็นต้นเหตุ
ที่ไปอุปทานอยู่ ที่ไปหลงตามโลกเค้าเป็น
เราก็เข้าใจหมดแล้ว เราก็เลิกละหมดแล้ว
จะปรุงขึ้นไปยังไงอีก มันก็ปรุงได้ แต่ว่ามันไม่
ไม่ไปเป็น
ตามที่เราจะต้องไปติด
ไปยึด ไปหลงใหล
ไปเป็นทาสสิ่งเหล่านี้
รายละเอียดอะไรต่างๆ นานา
พวกนี้มันไม่ใช่เรื่องเล่นๆ ที่เราจะอะไรได้ง่ายๆ
เพราะงั้นเราก็จะต้องเข้าใจอะไรต่ออะไรได้ดี
เข้าใจอะไรได้ชัดเจน
นะ
ไม่เช่นนั้นแล้วเราก็ไม่รู้เรื่อง
เข้าใจเพี้ยนเข้าใจผิดปฏิบัติมันก็ไม่ถูก ต้องเข้าใจให้มันละเอียดลออว่า
ไอ้สิ่งที่อะไรที่จะต้องเป็นอยู่
อะไรที่ต้องละ เดี๋ยวในนี้นัยยะพวกนี้ท่านอธิบายไว้ครบหมดอยู่แล้ว นะ
มีผู้ถามมาแทรกว่าพระอรหันต์เมื่อเจ็บป่วย
สภาพร่างกายมีทุกข์หนักมาก
ท่านเหนือเวทนา
ตามสภาพธรรมที่ว่า เวทนาไม่ช่วย
ไม่ใช่ของเราอย่างไร
ให้ปลง ให้ปลงว่า
เวทนาท่านอยู่เหนือตามสภาพธรรมว่า เวทนาไม่ใช่ของเราอย่างไร
ก็เป็นการพิจารณา
แล้วก็เป็นการใช้ญาณ
ปล่อยวาง ในลักษณะของวิปัสสนา
ก็คือ มันมีญาณ แล้วก็มีพลัง มีอินทรีย์ผละในญาณนั้น
มันเห็นจริงๆแล้วมันก็เป็นสัจจะนะ เป็นสัจจะว่ามันไม่ใช่เราโดยอนุมาน
โดยสามัญคุณก็เข้าใจแล้วว่าไอ้นี่ไม่ใช่ของเรา ถ้าเป็นของเราเราต้องยึดไว้ได้
ต้องไม่พรากจากกันแน่นอน
ใช่ไหมถ้าเป็นของเรา
แต่มันไม่ใช่ของเรา
มีแต่มีอยู่สิ่งนึงที่เป็นของเราจนกว่าจะ ปรินิพพานอะไร
อะไร
กรรม
โอ้นี่แหละอันนี้แหละอาตมาก็เคยอยู่ใน หนังสือที่ย้อนท่านพุทธทาสที่กล่าวๆแก้
หรือว่าอะไรกันบ้างแหละในหนังสือปัญหาที่
แก้ไม่ได้
เพราะเอ่อปัญหาสังคมที่แก้ไม่ได้เพราะการศึกษาศาสนาที่ผิดพลาดอะไรนั่นน่ะจนจําชื่อไม่ได้แล้วชื่อมันยาว
หนังสือเล่มนั้นที่บอกว่าที่บอกว่าอะไรอะไรก็ไม่เป็นของของเราอะไรก็ไม่เป็นของเรานั่นน่ะ
พูดไปได้นะ
ได้สําหรับอะไรไม่เป็นของเราไม่อะไรก็
ไม่ใช่ของเรานั้นโดยอนุมานได้แต่ทั้งนั้น
ในตราบใดที่เรายังไม่หมดรูปนามขันธ์
5 แล้ว
ยังจะต้องมีสิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสเองไม่ใช่เราพูด
เหมือนกับ
พูด
กล่าวแล้วคานแยงกันเล่น ไม่ใช่
แต่มันมีนัยยะละเอียด
อ่า
อะไรอะไรก็ไม่ใช่ของของเรานั่นน่ะ
จริงในเบื้องสุดท้ายที่เราจะปรินิพพาน
แล้วก็ปรินิพพานมันไม่ใช่ของเราจริงจริงอะ
แต่ตอนใดที่ยังอยู่
ยังไม่ปรินิพพาน
ต้องเข้าใจว่าปรินิพพานมันต่างกันจากนิพพานต่างต่างที่อาตมาเขาอธิบายมาหมดแล้ว
อ่า
เมื่อเรายังไม่ปรินิพพานแล้วจะต้องวนเวียนจะต้องเกิด
จะต้องหมุนเวียนอยู่อีก
แม้เป็นพระอรหันต์เจ้า
อันนี้แหละพวกเราจะเข้าใจมากขึ้นเรื่อยเรื่อย
แต่ก่อนนี้พวกคุณก็คืองงงงเหมือนกันนะ
เดี๋ยวนี้อาตมาว่าคงเข้าใจชัดขึ้นนะ
มีนัยยะอะไรต่ออะไรนานนานเข้านี่แหละสัจจะ
ปัจเจกสัจจะบรรเทา
นี่แหละคือปัจเจกสัจจะบรรเทาอันนึงว่า
เอ๊ะ แต่ก่อนนี้เรางงนะ
เรารู้สึกว่ามัน งง เอ๊
มันไม่เชื่อ
มันไม่เข้าใจอะไร เป็นพระอรหันต์
ตายแล้ว
เกิดอีกก็ได้
เอ พระอรหันต์ตายแล้วเกิด
ยังไงเราก็ฟังมาแล้ว
เราเรียนมาแล้ว
พระอรหันต์คือผู้ที่ตายแล้วไม่เกิด
ถ้าไม่เกิดก็ได้
ถ้าท่านปรินิพพานไป
แต่ถ้าท่านยังไม่ปรินิพพาน
ก็เกิดได้
แล้วพอดีมีสูตรมารองรับอะไรด้วย
แล้วเราก็เข้าใจอะไรต่างๆนานาพวกนี้
อย่างละเอียดลออขึ้น
มันก็บรรเทา
บรรเทา บรรเทา
นี่แหละคือปัจเจกก็คือตัวเราเนี่ย
เป็นสัจจะ
เราได้เข้าใจสัจจะที่ลึกขึ้น
ซึ่งขึ้น
อันนี้ อธิบายข้ามไปหน่อยนึง
เป็นต้น
อะทีนี้ที่บอกว่าเวทนาไม่ใช่ของเรานั่นน่ะจริงจริงโดยสามัญโดยอนุมานเราก็เข้าใจทีนี้โดยญาณเนี่ยมันจะเห็นญาณจริงจริงเลยพิจารณาเรื่อยเรื่อยวิปัสสนามันเป็นเหตุผลแล้วก็รู้ว่าเวทนาตั้งแต่เวทนาหยาบจนกระทั่งเราละเวทนาหยาบได้เราก็จะรู้ว่าอ๋อ
ความที่เป็นเวทนาก็คือรสสุขรสทุกข์
เอาแต่แค่เวทนาสามนี่แหละนะ
รสสุขรสทุกข์นี่นะ
แต่ก่อนนี้เราถือว่าเป็นของเราจริงจริงนะ
เราจะมีอุปทานยึดถือว่ามันจะต้องได้ต้องมีต้องเป็น
แล้วเราก็จะต้องมีชีวิตชีวา
ถ้าไม่ได้อย่างงี้เหมือนมันขาดเหมือนกับเป็นชีวิต
ขาดมันไม่มีชีวิตชีวามันแห้งเหี่ยว
มันไม่เป็นสุข
มันอยู่อย่างคนที่อ้างว้าง
เป็นคนที่โหยหาต้องการ
ในโลกเดี๋ยวนี้ยังมีมาก
เด็ดขาด ขาดโน่นขาดนี่
สอนกันให้ตายแล้วก็ไปบําเรอกันกลับใหม่
จิตวิทยาทางโลกสอนพวกเด็กที่
ไม่ได้รับความอบอุ่นเด็ดขาดโน่นขาดนี่
ก็ไปหาเติมให้มันบ้าง
เติมไปจนกระทั่งมันติดอีก
ทั้งๆ ที่มันขาด
ควรจะละกิเลส
มันไม่ร้ายที่ต้นเหตุ
ไม่ละกันที่ต้นเหตุ
แต่ไปเติมให้บําบัดบําเรอ
มันก็เป็นโลกียสุขอย่างเก่า
วนเวียนอยู่อย่างนั้นแหละ
ไม่ได้ช่วยอะไรกันถาวรหรอก
ในชั่วคราว
เพราะถ้าจริงๆแล้วเราต้องไปแก้ปัญหา
ถ้าแก้ยังจิตวิทยาสังคมดีหรือว่าจิตนักจิตวิทยาด้านโลกีย์ที่เขาแก้กันอยู่เนี่ย
มันไม่มีแล้วหรอก
จะเป็นอะไรก็แล้วแต่จะเป็นเด็กหรือผู้ใหญ่ก็ตามเราต้องมาแก้เข้าไปหาต้นเหตุ
แต่นั่นแหละเราก็ต้องรู้อินทรีย์ภาระ
เด็กเราก็ต้องเอาอนุโลมให้เขากอดให้เขาได้บ้าง
ก่อนจะไปตัดขาดเลยทีเดียว
ปึ๋งปั๋งปึ๋งปั๋ง
มัน
มันไม่ใช่ขาดได้ง่ายง่ายเราก็รู้อยู่
เพราะงั้นก็ค่อยเป็นไป นะ
เราจะรู้สึกว่าสุขทุกข์นี่มันเป็นเวทนา
อาการเวทนาคืออย่างนี้
อ่านอาการได้
แล้วเราก็พิจารณาหัดละมา
มีเหตุปัจจัยอะไรที่เราติด อ๋อ
ที่นี่
ถ้าได้สูบฝิ่นเนี่ย อร่อยนะ
เป็นสุขอย่างงี้
ได้สูบบุหรี่
ได้กินเหล้า
ได้กินของอร่อยอย่างงี้
ได้เสพทั้งตา
ได้เสพทั้งหูอย่างงี้อร่อย
พิจารณาว่ามันอร่อย มันเป็นสุข
เสร็จแล้วก็บอก อ๋อ
เราไปอุปทาน
ไปตั้งค่าสมมุติเอาไว้เอง
เราได้สมใจอย่างนี้เป็นอย่างนี้
มันก็เป็นสุข
ถ้าไม่ได้มัน บางทีมันอยากมาก
มันต้องการมาเสพ
มันลนลานอยู่มันก็เป็นทุกข์
มีสุขสุขทุกข์ทุกข์
มันเหตุที่มันอยากมาเสพ
แล้วมันได้เสพสมใจ มันก็ถึงสุข
ลองพิจารณาออกไปหมดสิ
จนกระทั่งถ้าเมื่อเวลาเจ็บป่วยแล้วทีเนี้ย
เจ็บป่วยเนื้อหนังมังสาเราก็ไม่เคยพิจารณาว่านี่ไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา
เนื้อไม่ใช่เรา
หนังไม่ใช่ของเรา เราไม่เคยพิจารณา
เราไม่เคยใช้
จารให้เกิด ญาณเห็นว่า เออ ถ้าเราไม่ติด ไม่ยึด
มันก็ความติดความยึด
หรืออุปทาน มันก็เป็นสภาพของมันจริง
เพราะฉะนั้นถ้าเราฝึกปรือในรสอร่อยอย่างที่ว่านี้ ออกไปในอะไร
เหตุปัจจัยอะไรเป็นรสอร่อย
เราก็หมด
หมดอร่อยและรู้แต่สมมุติเท่านั้นเองว่าเอออย่างนี้ก็เป็นอย่างงี้และไม่ใช่รู้แต่สมมุติจําได้ อ่าจําได้สมมุติ
หนักเข้าแม้แต่สมมุติจําไม่ได้อย่างอาตมาว่า
ที่เล่าเมื่อวานนี้ว่าเขาเอาซาลาเปามาให้ชิมแล้วก็ว่าอร่อยอาตมาว่าเอ้ ไม่ได้แกล้งพูดไม่ได้พูดอย่างเก๋อะไรหรอกนะมันจริงอะพูดความจริงให้ฟัง
อาตมาก็บอกไม่รู้สิอาตมาไม่รู้มันอร่อย
แล้วไส้มันเนี่ยไส้เขาบอกไส้ของเขาอร่อยนะของคนนั้นอร่อยกว่านี้ เคยชิมเปรียบเทียบกันไหมเราบอกว่า
ก็ไม่รู้ไส้มันปรุงเข้ามาคุณปรุงรสอย่างนี้อาตมาชิมก็รสอย่างนี้ของเจ้านี้ ของเจ้านี้ปรุงรสอย่างนี้ก็เจ้านี้ก็อย่างนี้
แล้วอะไรอร่อยกว่ากัน
คุณสมมุติยังไงก็ของคุณอันนั้นน่ะอร่อยกว่าอาตมาก็เห็นว่าเป็นอย่างงั้นตามจริงนะ
ไอ้นี่มันปรุงรสนี้มันก็อย่างงี้ ไอ้นี่มันปรุงรสนี้มันก็อย่างงี้
คุณจะว่าอันไหนอร่อยก็คุณชอบอันนี้คุณก็ว่าอันนี้อร่อย
คนนั้นชอบอันนั้นคุณก็ว่าอันนั้นอร่อย
และอาตมาก็เห็นว่าคืออันนั้นก็คือเป็นอย่างงั้น อันนี้ก็คือเป็นอย่างงี้ อาตมาก็ไม่เห็นว่ามันอะไรเหนือกว่าอะไรก็กินได้ทั้งคู่อะ
มันก็ไม่ได้อร่อยอะไร
ฟังให้เป็น ฟังเข้าใจแล้วคุณไปพิสูจน์ ที่อาตมาพูดนี่คืออาตมา
คุณเองคุณจะเป็นอย่างคุณ คุณก็ไปพิสูจน์ของคุณ
อาตมาก็ไม่ได้อร่อยอะไรแล้ว
มันก็อย่างเงี้ย
เราไม่มีสุข ไม่มีทุกข์
นะ มันไม่ได้สุขด้วยทุกข์อะไร กับอร่อย
รสอะไรพวกนี้
นี่เราพิจารณาเรื่องรส
พิจารณาเรื่องกายเหมือนกัน
กายขันธ์เนี่ย เมื่อกายขันธ์ของเรา เมื่อมันเจ็บมันป่วย มันมีทุกข์ที่กายขันธ์ ที่เราแกะมันไม่ออก
มันแกะไม่ออก เช่นมีแผล
แผลปฏิกิริยาของเซลล์เลย มันทําปฏิกิริยากันไม่ไอ้นั่น มันก็จะแสบ มันก็จะปวด หรืออะไรอย่างนี้เป็นต้น
มันก็เจ็บกับปวด แต่ถ้าเราปล่อยวาง หัดวาง
มันวางอย่างสมถะ
กดข่มเลย
สมถะนี่ ผู้ที่ทําสมถะ
กดคม คม คม
ข่มจนกระทั่งข่มความรู้สึก
ข่มเวทนา
ข่มสัญญา
จนกระทั่ง
มีกําลัง
มีลักษณะนึง สามารถข่มได้ เหมือนกับข่มร้อน ข่มหนาว ทนร้อน ทนหนาว ทนเจ็บ ทนปวด ทนอะไรทนได้
ใช้สมถะ
อ่า
ทีนี้ถ้าวิปัสสนานี่ก็ว่า เออ ร่างกายนี้ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา คุณได้ฝึกจริงๆ
คุณจะเบาบาง
หรือ
ไม่เจ็บไม่ปวดได้
ไม่รับ
สภาพที่มันเป็นปฏิกิริยาของมัน
ปฏิกิริยาอย่างที่ว่า มันจะมีเชื้อโรค หรือไม่มีเชื้อโรค หรือมันเซลล์ของมัน มันต้องปฏิกิริยาของเซลล์ มันเจ็บ มันปวด มันแสบ
มันอะไรอย่างนี้เป็นต้น
จะลดได้จริง ๆ
เพราะฉะนั้นจะบอกว่าจะเป็นพระอาริยเจ้า
หรือไม่ใช่พระอาริยเจ้า
ถ้าฝึกจริง ๆ
ได้ แต่ถ้าฝึกนัยยะอย่างนี้
วิปัสสนาอย่างนี้
เป็นนัยยะของพุทธ
เป็นนัยยะของพระพุทธเจ้าที่ได้อาศัย
ใครฝึกได้ก็ได้อาศัย
แล้วก็จะไม่ทุกข์
จะเห็นเลยว่าทุกข์มันลดลง
เหลือน้อยหรือทําได้สมบูรณ์ก็ไม่มี
ไม่มีทุกข์แม้แต่เจ็บป่วย
ซึ่งไม่ง่าย
พระอาริยเจ้าที่ไม่ใช้สมถะบ้างแล้วไม่วิปัสสนาอย่างนี้จริง
ละหน่ายคลายอย่างนี้
ได้ฝึกดีจริงๆ
มันก็จะเจ็บปวดอยู่บ้าง
สภาพจิตใจท่านขณะที่ทุกข์ทางกายมากเป็นเช่นไร
ต่างจากปุถุชนอย่างไร
ถ้าไม่ได้ฝึกก็เหมือนปุถุชน
ถ้าได้ฝึก
มันก็จะลดได้
ผู้ที่มีความสามารถ
จะใช้สมถะเหมือน
ทําสมาธิสะกดจิตเอา
แล้วก็เป็นฌานอย่างนั้น
ข่มเอาอย่างนั้น
ก็บรรเทา
หรือจะใช้วิปัสสนา
อย่างที่อธิบายแล้ว ฝึกจริงๆ
ร่างกายนี้ไม่ใช่เรา
ไม่ใช่ของเรา
มันวาง มันมีญาณวางจริงๆนะ
เพราะงั้นมันก็ไม่ติดยึด
กายนี้เราก็ไม่หวงแหน
กายนี้เราก็ไม่ได้ไปคบประคบประหงมอะไรของมันมากนัก
คนที่ประคบประหงมอยู่กับประคบประหงมรักมันมาก
อย่างโน้นอย่างนี้ก็เป็นไป
ถ้าใครที่หัดปล่อยวาง
แต่ไม่ใช่ว่าปล่อยวางจนกระทั่งไม่ดูดําดูดีอะไรกับมัน
มันเป็นเครื่องอาศัยนะ
ร่างกายนี้ดูแลมันพอสมควร
อย่าให้มันเจ็บมันป่วย
อย่าให้มัน
ขาดสิ่งที่ไม่ควรขาด
ควรจะสังเคราะห์ ให้มันสมบูรณ์
สมดุล
มัชฌิมา
ให้สมดุล
สมบูรณ์อยู่
เราก็สังเคราะห์มันไป
ตามควร ไม่ต้องถึงขั้นจะต้อง แหม
ไปโอ๋มันเกินไป
ถึงโอ๋มันก็ไม่
ยังไงก็ไม่รอดหรอก
ถ้าเผื่อว่าถึงขีดถึงขั้นของมันแล้ว
ดีไม่ดีมันจะเกินด้วย
อ๋อ มันเกินไป
เสีย
ให้มันน้อยไปไม่สมดุล
ก็ขาด มันต้องให้ชัดเจน
เอาล่ะอาตมาอธิบายทีนะ
มิทะก็เลยขยายความอะไรแทรกสักเยอะแยะมากมาย
เอานัยยะของไอ้นี่
5 นี่ก็เอาเทปอื่นๆมาฟังบ้าง
วันไหนอาตมาต้องการเน้นตรงนี้ก็จะเน้นจะขยายอีก
ในลักษณะเมื่อกี้นี้ขยายทีนะ
มีทางไปบ้าง
อุทธัจจะกุจจะไปบ้างในลักษณะที่ให้เห็นลักษณะธรรมของมัน
ไม่งั้นพาซื่อจนกระทั่งอย่างหยาบอย่างเดียว
ทีนี้ถ้าคือง่วง คือหลับ คือนอน
อุทธัจจะ ก็คือ ฟุ้งซ่าน
นั่นเราก็รู้แล้ว
แต่นัยยะของธรรมะ
ที่มันเป็นลักษณะ
ทิพสภาวะจริงๆ
นะ เป็นลักษณะของกิเลส
เพราะฉะนั้นอย่างหยาบก็นัยยะอย่างนั้น
กามหยาบพยาบาทหยาบ
เพราะฉะนั้นต่อเนื่องออกมาจะเป็นกามหรือพยาบาทก็ตาม
เป็นทีนะมิทะ
ลักษณะทีนะมิทะอย่างไร
อุทธัจจะกุกุจจะอย่างไร
ก็คือมันเป็น
ตีไม่แตกเนี่ย
อ่าบางคนมาถามอาตมาอาตมาก็ไม่รู้จะตอบว่ายังไง
บอกทําไมล่ะรู้ทั้งรู้นะนี่รู้ทั้งรู้แต่มันก็
แหมมันทําลายมันไม่ได้เลยมันแข็งมันก็เป็นอยู่อย่างเก่ามันก็ต้องยอมยอมให้กิเลสมันเป็นพาเป็นนะ
ไม่ต้องเอาให้มันห่างเอามันใกล้เช่นง่วงนอนอย่างงี้เป็นต้น
เออมันเป็นไปจากนี้มันตีไม่แตกมันทําลาย
ไม่ลง
ก็เข้าใจมันตกผลึกมันก็จะเกาะจะกลุ่มจะ
จะเป็นก้อนเป็นแข็งมันก็จะตกจะดิ่งเข้าไปสู่ในจิตคุณนั่นแหละมันไม่เหาะไม่หายไปจากตัวคุณมันไม่ไม่หายไปจากจิตคุณมันจะอยู่กับคุณนั่นแหละมันจะไม่ไปไหนแล้วมันก็จะผนึก
ตกผลึก
มันจะผนึกตกผลึกอยู่ในจิตก้นบึ้งของคุณนั่นแหละ
เพราะงั้นถ้าเราไม่ฝึกไม่ฝืนด้วยวิธีใช้เรี่ยวแรงเหมือนกันในวันสมถะภาวนา
หรือวิปัสสนาเห็นว่าโธ่ไอ้สิ่งอย่างนี้นี่
เราเองเราไม่
มันไม่ไหวเพราะว่าเราเองเราเพลีย
เราไม่ได้พักผ่อนพอ
เราต้องการการพักผ่อนจริงจริงน่ะหรือ
หรือว่ามันติดอร่อย
จริงจริงมันติดอร่อย
มันติดอร่อย นอนนี่มันก็ติดอร่อย
ติดอะไรกันนักกันหนาเล่า
ยิ่งมาละลดอะไรๆ
ไปได้บ้าง
แล้วเราก็ไม่ต้องไปเป็นภาระอะไรบ้าง
ก็ไป
เอาแต่นั่งๆ ว่างๆ ตรงนั้นตรงนี้
นั่งซึมไป ไม่ฟุ้งซ่าน
คิด
ก็ตกผลึกจนสงบ
ไม่ต้องทําอะไร ฝึกเข้าไปก็ติดอันนั้น
ฝึกมากก็ ทํามากก็ติดมาก
เพราะงั้นเราควรจะต้องอย่าไปปล่อยให้มันมีโอกาส
หรือแม้แต่พวกนั่งสมาธิ
เดี๋ยวก็ติด
เราและการพยาบาทอะไร เราก็ไม่มากนักแล้ว เราก็ไม่อยากจะแสวงหา เราไม่อยากจะทําอะไรมากแล้ว
ว่ากันนั่งสมาธิ
คนที่นั่งสมาธิก็มีอยู่สองทิศเท่านั้นแหละ พอตรงภพแล้วก็มันมีไม้ถุยฐีนะมิทะมันก็อุทธัจจะ
สองทิศเท่านั้นแหละ
สายฟุ้งซ่านก็นั่งไปแล้วก็ตกภพไปแล้วก็เอาแล้ว โอ้โหทีนี้ก็ปรุงอยู่ในนั้น
คุมได้ก็ได้คุมไม่ได้ก็ไปใหญ่เลย ไม่รู้เรื่องอะไรต่อเรื่องอะไร
ถ้าคุมได้ก็คุมไป คุมได้ก็ปรุงตรรกะ
ดีไม่ดี
หลงว่าเป็นปัญญาด้วย
นั่งเข้าฌาน
เข้าฌานเสร็จแล้วมันก็ปรุง คิด นึก อะไรต่ออะไรเป็นตรรกะไป
โอ้โห ลึกซึ้ง ลึกซึ้ง ลึกซึ้ง
คิดโน่นคิดนี่ บ้าๆบอๆออกมาเยอะแยะ
หาเรื่อง
แต่มันก็ดีนะ
มันดีตรงที่ว่ามัน มัน
มันเก่ง
จะเรียกว่าดีก็ไม่ได้ถูกต้องทีเดียว มันเก่ง
ก็มันไม่มีกิเลสนิวรณ์อะไรเข้าไปยุ่ง เวลาเราสามารถที่จะขจัดนิวรณ์พวกนี้ออกได้จริง ๆ
แต่มันเป็นตัวปรุงที่มันเป็นลักษณะที่อาตมาเรียกว่า อุทธัจจะ ก็เพราะว่า
มันไม่ใช่ตัวสัจจะ
มันปรุงมันขบคิด
บวกลบคูณหารอะไรต่ออะไรขึ้นมา
มันก็เป็นตัวที่แปลก เป็นตัวที่เพิ่ม เป็นตัวที่เหมือนปรุงแต่งอะไรขึ้นมาได้ ปรุงแต่งทางความคิด
มันก็ได้อะไรออกมาเหมือนกันนะ
ได้ออกมาเป็นอะไรใหม่ใหม่แปลกแปลก
เพราะฉะนั้นนักคิด นักวิทยาศาสตร์ นักอะไรพวกนี้เขาจะต้องจิตให้สงบแล้วเขาก็ใช้คอนสแตนเตรดนี่แหละเรียกว่าสมาธิคอนสแตนเตรดเนี่ยคิด
นั่นหมายความว่าข่มกฎไอ้นิวรณ์นี่ซะก่อน เสร็จแล้วเขาก็คิด
มันก็ได้อะไรแปลกๆ ใหม่ๆ ปรุงใหม่ๆ แปลกๆ ซึ่งไม่เคยมีในโลกมา ออกมาได้
มันเป็นความเก่งชนิดนึงเหมือนกัน
แล้วก็ใช้กัน เค้าก็ถือว่า โอ้นี่เก่ง
จิตวิญญาณที่มีสมาธิแล้วนี่มีปัญญา
มันมีความเฉลียวฉลาด มีความเก่ง
อย่างนี้ก็อย่างนึง หรืออีกอย่างนึงจะขบคิดอะไรๆอีก
ในการตรวจตรา เอาไปใช้สอดส่องตรวจตรา ก็ได้แหลมลึก
พลังของจิตพวกนี้มันมีประสิทธิภาพของมันได้เหมือนกัน
แต่มันไม่ได้เป็นไปเพื่อความละหน่ายคลาย
ไอ้พวกนี้นี่ทําแล้วเพิ่มแล้ว มันก็ยิ่งเฉลียวฉลาด ยิ่งหลงไปในความเฉลียวฉลาด ยิ่งไปเรียนละ
ละหน่ายคลาย ไปกันใหญ่ นะ
ไอ้ยิ่งฟุ้งซ่านนั่นแหละถึงเรียกว่าเอ่อฟุ้งซ่านยังเรียกว่าอุทธัจจะ แต่อีกสายฐีนะมิทธะเนี่ยพอมาได้พบเหรอ
นิ่งไปเลยยิ่งไม่คิดอะไรไม่กําหนดอะไรเลยดับสัญญา
ความรู้สึกก็ไม่รับรู้กลายเป็นแข็งทื่อเขาเอาไฟเผาเอาเอาไฟจี้ผิวหนังนั่งเฉย
นั่นก็สายสมถะแท้ๆ
สายทีนะมิทะ ตกเป็นก้อนเป็นแข็ง
มันเก่งจริงๆ นะ ขนาดเอาไฟจี้ก็ยังไม่รู้สึกตัวจริงๆ
อย่าว่าแต่แค่เอาน้ําสาดเลย
ไฟจี้ผิวหนัง
ไม่รับรู้ คือตัดขาด
ตัด ดับเวทนา ดับสัญญา
อยากฝึกเอา ก็ฝึกลองดูสิ อยากฝึก
แต่มันก็ได้อย่างนั้น ก็แค่นั้น
มันก็ได้อย่างแค่ทนได้
ดับ เวทนาดับ สัญญาได้อย่างลึก
อย่างลึกมาก
ก็เป็นสมถะ
เป็นการกดข่ม
สายที่ถนัดอย่างนี้ก็เอาแล้ว
เสพก็ยิ่งทําก็ยิ่งหยุด
ได้หยุดได้พัก
ได้พักก็ยิ่งอร่อยๆ อร่อยๆ
ติด
เพราะสายนั่งหลับตาพวกนี้เราอย่าไปพูดอะไรมาก
เอาละ
ยิ่งฝึกเก่งเก่งเหมือนอย่างพระพุทธเจ้าท่านว่านะ
ถ้าเรียนเป็นมิจฉาทิฏฐิแล้ว
ภายหลังพัดโน่นที่แจ้งล้อมฟางใต้ร่มไม้ไปนั่งตั้งกายตนดํารงสติคงมั่น
ฝึกสมถะ
ฝึกเก่งด้วยนะ
สู้ได้นะกินข้าวอิ่มแล้วก็ไม่หลับ
เสร็จแล้วก็เข้าภพได้เลยเป็นฌานเก่ง
มันก็ว่างก็เบา
มันเป็นฌาน มันไม่มีนิวรณ์ มันก็
เมื่อไหร่ก็แล้วแต่
ในเวลาปัจจุบันเนี่ย
ตื่นตื่นนี่ไม่มีนิวรณ์
มันก็สบายใจ
ไม่มีอะไรรําคาญใจ ไม่มีอะไรกังวล
ไม่มีอะไรติดยึด มันก็สบายใจ
มันไม่มีความหม่นหมองอะไร
มันก็สบายใจ
ยังไม่มีนิวรณ์อะ
กามก็ไม่เข้ามารุกราน
อาการกามยังไง
อาการพยาบาทยังไง
โทสะโลภะนี่แหละ
มันก็ไม่มี
เสร็จแล้วอะไรที่เป็นภพเป็นชาติอะไรที่เราจะไปปั้นไปอะไรอยู่ในจิตในใจก็ไม่ฟุ้งไม่ซ่านอะไร
เสร็จแล้วก็ไม่ตกรี
สีน้ํามิทะก็ไม่
อยู่กลางกลางเนี่ยจิต
ไม่ถีนมิทธะ
จิตมีสติคืออะไร
สติคือความระลึกรู้
มันก็รู้เต็มร้อย
มันไม่รีด้วย
อาตมาบอกแล้วว่า ถีนมิทธะ
แม้แต่จิตที่ตื่นเต็มของเรา
พยายามเรียนรู้ได้ว่า
เราตื่นเต็มเป็นอย่างนี้
พอเริ่มต้นมันไม่ตื่นเต้น มัน
ชักซึม ๆ ลงมาหน่อย ๆ ก็
นั่นแหละ เริ่มแล้ว เริ่มทีนะ
มิทะแล้วเริ่มรี
อาตมาถึงแปลทีนะมิทะว่าจิตรีด้วย
รีนิดนึง
ต้องพยายามประเมินค่าความรู้สึกตื่น
รู้สึกตัวให้ได้ว่า 100
คืออะไร
ความตื่น 100
เนี่ย รู้ว่าเราตื่น 100 เนี่ย
ทีนี้มันไม่ตื่น 100 มันชักซึมๆ
นั่นแหละ
เริ่มเข้าหาถีนังมิทังละ
ถ้าไม่เอาเราตื่นเต็ม
เพราะถ้าเราตื่นเต็มอยู่อย่างนี้
มันก็สมบูรณ์แล้ว
มันไม่ถีนังมิทัง
เราไม่มีถีนังมิทัง
อย่างนี้เราสบาย
จิตสติตื่นเต็ม
รู้รอบทวาร
ทวารตา ทวารหู ทวารใจ
ทวารกายอะไรก็ รู้รอบ
รู้รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส
แต่ไม่มีกาม ไม่มีพยาบาท
และจิตก็ไม่มี ฐีนัง มิตรทัง
พอเราตื่นเต็ม
แล้วตื่นเต็ม
ไม่หรี่ ไม่อะไร
สีก็รู้สีแล้วไม่มีกามานด้วย ว่าสีอย่างนี้ สวย ชอบ ไม่มี
สีอย่างนี้ไม่ชอบ
พระชัง ผลัก ไม่มี
รู้ความจริง ตามความเป็นจริง
เสียงอย่างนี้
เสียงนี้ดัง เสียงด่า อ๋อ
ด่าอย่างนี้ ก็อยู่ในลักษณะที่เขาเรียกว่าด่า
เขาด่าเรา เขาด่าคนอื่น
ด่าเรา
ก็เข้าใจว่าคนนี้ด่าภาษาโวหารแปลกเว้ย
คนนี้ด่าภาษาโวหารเข้าใจด่าอย่างนี้ เขาสมมติเอาไว้ว่าหยาบมากนะ
มันเอามาใช้คล่องเลยเนี่ยโอ้โหล่อ
เข้าไปลึกลึกเลยนี่หยาบภาษาหยาบของแบบไทยไทยเนี่ยนะ ไทยก็สมมติอย่างไทยฝรั่งก็สมมุติอย่างฝรั่งจีนก็สมมุติอย่างจีนสํานวนไทยสํานวนจีน
เราก็เข้าใจว่าเขาด่าหยาบอย่าด่าหรือว่าด่าอย่างกลางด่าอย่างเบาเบาด่าอย่างผู้ดีเข้าใจ
แต่เราไม่ได้ผลัก ไม่ได้ดูด
เสียงเป็นอย่างไร ภาษาเป็นอย่างไร สําเนียงเป็นอย่างไร เข้าใจ
ได้เห็นรูป ได้ยินเสียง
ได้กลิ่น
กลิ่นอย่างนี้ กลิ่นขี้
กลิ่นอย่างนี้ กลิ่นเขาเรียกว่า น้ําหอม
ถ้าบางอย่างเป็นน้ําฉุน เขาก็เรียกน้ําหอมอยู่นั่นแหละ
อย่างนี้น้ําฉุน จริงๆมันฉุนจะตาย เขาก็เรียกหอมอะไร
ก็รู้ เขาก็ไม่ได้เกิดอร่อย
ชอบหรือไม่ชอบ แต่รู้ว่าอย่างนี้ชิน อย่างนี้รับง่าย อย่างนี้รับไม่ง่าย
เพราะฉะนั้นเราจะรับง่ายหรือไม่ง่าย กับ
ชังอยู่หรือยังชอบอยู่เนี่ย มันยิ่งละเอียดเข้าไปอีก
ก็เรียนรู้จนกระทั่งเรา
ไม่มี ไม่มีอะไร
ไม่มีอุทธัจจะ ไม่มีทีนะมิทธะ
รู้จักอย่างเต็ม เรียกว่าแม่ธีนะมิทะ
แล้วก็ไม่เกิดเรื่องราวอะไร
ทั้งดีด
ทั้งดูด
เออ
เรามีดูดก็ผลัก เอาดีดก็ดูดนี่ดีกว่าเนาะ
รอด้วยกัน
ผลักไม่ต้องใช้คําว่าผลัก ใช้คําว่าดูด ดูดแล้วก็ใช้คําว่าดีด ไม่มีทั้งดีด ไม่มีทั้งดูด เออ สํานวนนี้ดูเข้าท่ากว่า
ดูดก็ผลัก
ใช้ดูดก็ผลักมานานแล้ว
ไม่ดูดไม่ดีดนะนิ่งเฉยกลางกลาง
เรียกว่าเรียกว่านิวตรอน เรียกว่ากลางกลาง
คุณต้องเรียนรู้อารมณ์เวทนาพวกนี้ของคุณเองนะ
อาตมาเองอาตมาได้แต่บอก
คุณก็ต้องเรียนจะรูปรสกลิ่นเสียงสัมผัสสัมผัสยังไง ตื่นตื่นนี่แหละ
หมดนิวรณ์มันตื่นตื่นนี่แหละ
เพราะฉะนั้น ถีนัง มิตรัง
หรือ อุทธัจจกุกกุจจะ ไม่มี
ไม่รําคาญอะไร ไม่เกิดอะไรพวกนี้
รู้อย่างไม่มีชีวิตจิตอิจฉา
รู้อย่างไม่ได้สงสัยคลางแคลง รู้อย่างชัด รู้อย่างเจน รู้อย่างแจ้ง รู้อย่างรอบ รู้อย่าง
แหมไอ้ญาณรู้นี่มันรู้จริงๆมันรู้สมบูรณ์แบบ
ใช้กิเลสมันยังมีกิเลสที่ยังเหลือ
แม้แต่ยังไม่ใช่ว่ายังกลางด้วยยังเหลือแค่อนุสัยคุณก็จะต้องมีจึงมีเหตุปัจจัยที่เป็นสิ่งที่รองผัสสะเป็นปัจจัย
ผัสสะด้วยคนนี่แหละจริตคนนี่รวมเอาไว้ซึ่งกิเลสลีลาท่าทีทุกอย่าง ถืออัตตามานะไม่ใช่รูปไม่ใช่รสไม่ใช่กลิ่นไม่ใช่เสียง
แต่ว่าสัมผัสเข้าแล้ว รวมแล้ว
ไอ้คนคนนี้นี่นะมันทําอย่างงี้เนี่ยแม่ง
ก็ไม่รู้มันจะทํายังไงก็แล้วแต่นะคุณสัมผัสบางทีก็ได้ยินแต่เสียงบางทีก็เห็นทั้งกิริยาจะสัมผัสอะไรกันทีบางทีก็แตะต้องกันทีเดียวทางร่างทางกาย
สัมผัสแล้วมันก็รู้สึก
ไม่ชอบ
รู้สึกชอบ
ลีลาท่าทีอะไรก็แล้วแต่ รวมแล้วก็เป็นอิริยาบถของคนนี้ คนนี้
จะอิริยาบถท่าไหน ทีไหนก็แล้วแต่
แล้วเราก็ไม่ชอบกัน แล้วก็ชังกัน
ถือสากัน เขาพูดอย่างนี้ เขาคือมีกายกรรมอย่างนี้ ก็แสดงท่าทีลีลา
ออกมาประกอบรวมแล้วเป็นอย่างนี้
อย่างนี้หยาบ
อย่างนี้กลาง อย่างนี้ละเอียด
ท่าทีอย่างนี้ รวมแล้วออกมาอย่างนี้ มันบอกตายตัวไม่ได้เลย
ไม่รู้จะอธิบายยังไง อาตมาพูดอยู่ก็ไม่รู้จะอธิบายยังไง
คุณก็ถือสากันสัมผัสนั่นแหละ เพราะฉะนั้นลองสัมผัสกันดู
จะอยู่รวมกันได้
ยิ่งมันมีวิบากกล่าวมา ไอ้คนนี้เนี่ย โอ๊ย
ไปตั้งข้อจองเวรจองกรรม
จะชังกันมา
ตั้งไม่รู้กี่ชาติก็กี่ชาติมา
เจอกันชาตินี้ก็ โอ๊ย
ไม่รู้ทําไม
มันถึงได้อะไร
มันก็รู้สึกมันไม่ต้องใจไปหมด
เขายังไม่ทําอะไรเลย
เห็นหน้าเขาก็อยู่เฉยๆ
บางทีเขายิ้มด้วยนะ ยิ้มธรรมดา
มันรู้สึกยิ้มบาดใจไปเลย
มันถือจริงๆ
มันอะไรจริงๆ
มันเป็นไปได้สารพัด มัน
ก็คนธรรมดาที่ไม่มีอะไรกันนี่แหละ
แล้วก็เห็น
ก็เขาไม่เห็นอะไร
เขาก็ยิ้มธรรมดา
เขาก็ยิ้มธรรมดาน่ะ
เราก็ว่ามันนี่ก็ธรรมดานะ
แต่ไอ้คนที่มันมีอะไรอยู่
แต่ปางไหนหรือว่ามันไปอุปทานกันตั้งแต่เมื่อไหร่
เยื่อเชื้อพันชัง
พันโกรธพันแค้นอะไรกันมาตั้งแต่เมื่อไหร่ไม่รู้
ไม่ได้รู้สึกว่าไปเลยตีความเอาเองอะนะ
มันตีความเองมันเข้าใจเอาเองไปเลย
มันน่าเกลียด
มันน่าชัง มันไม่ถูกใจเป็นสารพัด
ส่วนไอ้หลงนี่ก็รู้ถูกใจ
ไปสารพัดหมด
เขาแยกเขี้ยวยิงฟันกันดูดีไปหมด
อะไรก็แล้วแต่
มันก็มีสองทิศนี่เท่านั้นแหละ
คนนี่แหละสัมผัสกันแล้วก็ลดรักกันให้
ได้แล้วก็จะมีประโยชน์คุณค่ามากไอ้สิ่ง
วัตถุต่างๆนานานั่นมันก็
ก็ด้วยล่ะ
ฝึกด้วย
นะ จะรูป จะสี จะกลิ่น
จะรส จะเสียง
จะอะไรต่างๆ
นานา ที่เป็นวัตถุรูปนั่นก็
มันก็อย่างนั้นแหละ
ไม่เท่าไหร่หรอก
แต่มนุษย์ด้วยกันนี่แหละ
อโศกเรานี่แหละ
ศึกษาไปบ้าง ชักจะมีภูมิธรรม
ชักจะรู้บ้าง
ชักจะอะไรบ้างเนี่ย โอ้โห
อาตมาว่า
ไอ้เรื่องกาม
ทุกวันนี้อาตมาจริง ๆ
นะ พวกเราอยู่ด้วยกัน
ข้างนอกเขามองว่าพวกเรา
ผู้หญิง
ผู้ชาย หนุ่ม บ้าง
สาวบ้าง
อยู่ด้วยกันนี่มันคงจะเละนะ
เรื่องกาม
เพราะว่าเขาเอง
วงการของเขา
มันของเขา
มันไม่แข็งแรงเหมือนพวกเรา
พวกเรานี่อาตมาถือว่าแข็งแรงนะ
มันมีบ้างก็เป็น error
มีบ้างก็พอได้นะ
สันติอโศกนี่หนุ่มสาวเยอะ
ถึงเป็นหนุ่มสาวก็เถอะถ้าไม่ล้างกาม
ไม่ล้างกิเลสจริงๆก็เถอะไอ้แก่ก็หัวงูกันดีๆนี่แหละ
ไม่ว่าผู้หญิง ไม่ว่าผู้ชาย
ถึงแก่ก็แก่หัวงูเลยล่ะ
ก็คงเข้าใจสํานวนของงูนะ
มันไม่ได้หมดไปหรอก
แต่พวกเรานี่ได้ละได้ล้างได้รถกันจริงจริงอาตมาท้าทายนะอยู่กันมาตั้งสิบกว่าปีพวกเราในวงการพวกเราอยู่อย่างงี้เขาถึงไม่ไม่ไม่ไม่ไว้ใจลูกไอ้พวกนี้มันอยู่โอ้โหถึงได้มาหมดเลยโอ้โหนี่พระนอนก็ชีชีนอนกระซิบขโมกขมาศอะไรของเขาก็ว่าไปข้างนอกโอ้โห
มันดูแล้วใส่ความใส่ใครกันหนักหนา
แต่พวกเรานี่มีประสิทธิภาพ
มีประสิทธิภาพ
กิเลสของใคร
กิเลสของมัน ก็พยายามลดละ
แล้วก็คุมได้
แม้จะเป็นสมถะบ้าง วิปัสสนาบ้าง
ให้มันจริง
เพราะมันจริง
มันถึงได้พอรอดตัวไปอยู่ได้
แล้วก็มีเหตุปัจจัยกระทบสัมผัสกันอยู่นี่แหละ
นี่เหตุปัจจัย
ท่าทีลีลา คบคุ้นกันไปอยู่นานๆ
ไป ถ้ากิเลสมันไม่ได้ล้างจริง
ซึ่งวันนึงมันก็ต้องอดไม่ได้
มันก็ต้องแรงๆ เพราะฉะนั้นใครที่ยังไม่ได้จริงนี่นะ
หนักเข้าอยู่ไม่ได้ก็ต้อง
แม้แต่มาสมัคร
ปลาบวชเป็นสมณะแล้ว เสร็จ 5 ปี 8 ปี 10 ปี
อีกหน่อย 20 ปี ก็สึกไป
สึกไปแล้วเป็นไง
แต่งงาน
โธ่เอ๊ย
เสร็จแล้วก็ไปลาลาภ ลายศ
ดีไม่ดีไปล่ออบายมุขอีก
มันก็ต้องมีได้เหมือนกันแหละ วงการอโศกก็ต้องมีได้ในอนาคต
แต่ตอนนี้ก็ยังมีนิดนิดหน่อยหน่อย ยังไม่เด่นไม่จัดอะไร
แต่ก็มีแล้ว ตัวอย่างก็มีแล้ว
สึกออกไปก็นึกว่าแน่ ไอ้ตอนที่เป็นสมณะก็นึกว่าแน่ ออกไปแล้วก็เท่านั้น
มันก็เป็นความจริงของเขาที่ทําได้หรือทําไม่ได้
ถ้าทําได้แล้ว บางคนก็ไปก็แค่นั้น ทนไม่ได้ขนาดนั้น ก็สุดฤทธิ์สุดแรงของเขา
แต่ถ้าใครอยู่ได้
ทนได้ก็อยู่ไป เป็นคนภูฏระบุคคล
ทนไม่ได้
ก็ต้องสึก ทนได้ อยู่ไปหรือไม่ต้องทนแล้ว
ละลด ละล้าง ได้จริงแล้ว
นะ ละล้างได้จริงแล้ว ก็ไม่ต้องทน
นะ
เป็นได้จริง
อย่างนี้เป็นต้น
ก็เป็นคุณลักษณะที่จริงที่ได้ฝึกฝน
นี่อาตมาพูดอยู่ว่าเรื่องของกาม พวกเราเนี่ยอาตมาว่ามีผลที่มีประสิทธิภาพ
พอสมควรเป็นที่น่าพอใจ
อาตมาพอใจคนอื่นก็ไม่พอใจ
หรือบางคนอยากจะได้ดีกว่านี้ อาตมาก็เข้าใจ
ยังมีอยู่เลยดูซินี่ที่นี่ยังมี
กระแสกามยังมีไอ้โน่นไอ้นี่ก็อยู่ เอาน่าว่าจะให้มันได้ดั่งใจทุกอย่าง เราก็ยังได้ดีอยากจะได้สะอาด
ทุกคนนี่กามราคะหมดเลย เข้าอนาคามีภูมิ
กามราคะสังโยชน์เกลี้ยง
โธ่
แหม
พ่อที่รักไม่อยากได้หรือไง
อยากได้ทุกคนเกลี้ยงนั่นแหละ แต่มันก็ได้เท่านี้ก็ดีแล้ว
ถ้าไม่เย็นในนั้น อาตมาเป็นคนที่ตีราคาหวังสูง
ตีค่าความต้องได้ ต้องมี ต้องเป็น ไม่สูงเงินนะ
อาตมาจะเป็นคนเจ็บปวดกว่าคุณๆ
ใครก็แล้วแต่ อาตมาจะเป็นคนเจ็บปวดกว่าใช่ไหม
เพราะอาตมาก็ต้องดูแล
แล้วอาตมาก็ต้องทํางานมากับมือเอง อะไรๆเองต่างๆมา
โอ้โห
เสร็จแล้วยิ่งพวกขบถนี่ขบถเรา
หลอกเราด้วยนะเรานึกว่าแหมดีเจ๋งอะเสร็จแล้ว ปัดโธ่เอ๊ย
ดีไม่ดีมาที่ได้กินไก่วัด
นายสมภารกินไก่วัดซะอีกระหว่างสมภาร
เนี่ยสมภารกินไก่วัดก็หมายความว่าเนี่ย
มาเย้ยหยันเอาที่นี่ไปเองเป็นสมภารซะ เองล่อไก่วัดซะเองนี่ล่ะแหม่
ไปกินข้างนอกสึกออกไปหรือเราไปข้างนอก อะไรก็ไม่ว่าเนี่ยยังมาดึงมาลากเอาไก่วัด ออกไปอีก
ก็มันก็อย่างงั้นอ่ะนะ
เนี่ยเราก็พอรู้นะว่ากามพวกเราก็พอเป็นพอไป หมายความว่าพอเป็นพอไปนี่คือลดละกันได้ บรรเทาได้พอสมควร
มีปัจเจกสัจจะบรรเทาในเรื่องนี้ด้วย เอาล่ะเค้าจะเอาปัญหาโลกแตกมาเป็นตัวอย่าง
พระพุทธเจ้าท่านตรัสไว้ในโลกนี้ที่สุดบ้าง อะไรสรีระอะไรบ้าง เป็นปัญหาที่เข้าไปสุดยอดที่มันจะเข้าใจยากแล้ว
แม้ตื้นๆนี่ก็อันเดียวกันแหละ
ต้องบรรเทา
ได้ด้วยตนปัจเจก
ปัจเจกสัจจะ มันเป็นสัจจะ มันเป็นกิเลส
มันเป็นสมมติสัจจะ มันเป็นกิเลสจริงๆ
มันไม่ใช่ของแท้หรอก
รู้ร่วมกันน่ะ กิเลสนี่ปุถุชนรู้เหมือนกันแหละ
กิเลสกาม กิเลสพยาบาทนี่มีมาทั้งนั้น
แล้วก็มารู้ รู้เหมือนกัน สมมุติตินี่แปลว่ารู้ร่วมกัน
ต่างคนต่างรู้ ใครก็เข้าใจสิ่งเหล่านี้
เสร็จแล้วก็ต้องมาเรียนรู้ในสิ่งที่มันลึกซึ้งกว่าสูงกว่า
หรือว่าจริง
มันไม่จริง
มันปลอมนะ จนกระทั่งเราเห็นชัดเจนว่ามันไม่จริงหรอกมันเป็นอริกะมันเป็นของหลอก
จนฆ่ามันได้จริงฆ่ากิเลสได้จริงเราถึงจะเห็นสัจจะใหม่
เป็นโลกุตระหรือเป็นปรมัตถสัจจะ เป็นสัจจะที่วิเศษและสัจจะที่สูงกว่า
เพราะเรื่องกามเราค่อยค่อยชั่ว แต่อัตตากะมานะเนี่ย
แกนกะอัตตา อะแกมานะเนี่ยอาตมา
หนัก
มีเยอะ พวกคุณรู้สึกกันบ้างไหม
เข้าใจกันบ้างไหม
ขนาดนี้เรียนมาขนาดนี้ เข้าใจกันบ้างไหมว่า
กาม หลายคนจะรู้สึกว่าเออ
กามของเราก็ไม่ค่อยเท่าไหร่
แต่อัตตามานะของเรานี่ใครก็รู้ของใครให้ดีดี
โอ้เรานี่โยม
ถ้าเราไม่ยอมรับว่าเรามีกิเลสอย่างนี้และก็ไม่เห็นจริงนะ
แล้วเราจะไปฆ่าจะไปทําลายตรงไหนอะ
เราต้องรู้ว่าของเรามีแล้วยอมรับว่ามันมีแล้วก็ต้องพยายามเจตนาฆ่า
ที่บอกว่าฆ่าไม่ลดน่ะ ข้าไม่ลดน่ะ
ไปเลย
อาตมาไม่เสียเวลา
ก็คุณตั้งใจจะไม่ลด
แล้วมันจะทํายังไง
ขนาดคนตั้งใจจะลดน่ะนะ
รู้ด้วยยอมรับเลยว่านี่คืออัตตาของเรา
นี่คือมานะของเรา
คือกิเลสถือดีถือตัวถือตน
ยอมไม่ได้
ลดไม่ได้ของเรา
เราจะพยายามลด
มันยังยากเลย
เจตนาพยายามด้วยวิธีการ สมถะภาวนา
วิปัสสนาภาวนา
ให้เห็นถึงความจริงไปจริงๆ
พอพยายามไปทุกที
มีผัสสะเมื่อไหร่ก็ทํา
มีผัสสะรู้ตัวเมื่อไหร่
เกิดขึ้นเมื่อไหร่
ที่จิตใจมีกิเลส
ตามมานะ เกิดเมื่อไหร่
แล้วอาตมาสรุปยอดเลยนะว่า อาตมานะ
มันจะมีกิเลสสาย
อาตมาอย่างไร
แบบไหนก็แล้วแต่ ถ้ามันถือดี
ถือตัว
อย่างนั้นอย่างนี้ อะไรเชิงนั้น
เชิงนี้ ยอมไม่ได้ยังไงก็แล้วแต่
ซึ่งอาตมาก็ขยายความอยู่เรื่อยๆ
ในนี้เป็นอัตตาอย่างนึง
อย่างนี้เป็นลักษณะมานะอย่างนึงอะไรก็ขยายความ
ซึ่งมันมาก
ขนาดรู้ทั้งรู้และตั้งใจจะไม่อยากให้เหลือในตัวเราอยากจะละมันยังถีนังมิทังมันยังตีไม่แตกมันยังแคะไม่ออกมันยังปล่อยไม่ไป
บางอย่างก็ยังจับไม่ติดมันยังไม่รู้หน้ามันยังจับไม่มั่นคั้นไม่ตายมันเป็นยังไงกันวะอุทธัจจะกระดอนกระเด็นอยู่อย่างนั้นจับไม่ออกจับไม่อยู่
จับอยู่แล้ว
มันก็รู้ทั้งรู้ แต่มันดื้อ
มันแข็งกระด้าง
มันอยู่กับกูนี่แหละ
กูก็สู้มันไม่ได้
ไม่ยอม
คุณก็ต้องรู้อาการของคุณ
คุณก็ต้องพยายามแคะ ใครหาวิธี
เอ๊ะ ทําไมมัน
ไม่แตกมันไม่ไป
ถ้าทําอย่างนี้ไป โอ้ก็จะรู้
โอ้ทําอย่างนี้ปล่อยแฮะ
พิจารณาอย่างนี้
ใช้วิธีอย่างนี้
เออได้แฮะ คุณต้องรู้ของคุณ
ต้องรู้ของคุณไม่เหมือนกัน
เอออย่างนี้อ่อนลงไป
อย่างนี้มันยอม
อย่างนี้ไปได้ให้อย่างนี้ดีขึ้น
คุณก็ทําจําเอาวิธีนี้
ทําลักษณะอย่างนี้
ทําอย่างนี้มันลด
ทําอย่างนี้มันลด
นั่นแหละ
แล้วมันก็จะจริง
ลดไปได้แล้วเป็นยังไง อ่านซ้อน
ที่อาตมาบอกแล้วว่าต้องรู้อานิสงส์
อานิสงส์ของมันก็คือเป็นประโยชน์ว่าถ้าเราลดอัตตาอันนี้
หรือลดมานะอันนี้
หรือลดกิเลสอันนี้กามก็ตาม
ลดแล้วมันมีคุณ
มีสิ่งที่น่าชื่นชมกว่า
ลดแล้วแต่ก่อนนึกว่ามันเป็นสุข
เอ๊ะ ถ้าลดไปแล้วนี่มัน บูบูสโม
สุข สุขอย่างนี้พิเศษนะ
สุขอย่างนี้ดีกว่านะ
แล้วมันก็ต้องไม่เวียนวนอีก
ยิ่งลดลงไปมาก
จนกระทั่งมันขาดเลยนี่
ไม่ต้องมาเกิดอีกเลย
ไม่ต้องแสวงหา ไม่ต้องเป็นภาระ
ไม่ต้องมีสุขไม่ต้องมีทุกข์อะไรเพราะเหตุจริงจริงมันดับมันจะดึงดึงมันอ่อน
เหตุจริงจริงมันตายสนิทมันไม่เกิดอีก
โอ้โหคุณก็จะซาบซึ้งในบุพสุโมสุข
ซาบซึ้งในวิมุตติ
ที่จริงอธิบายนี่อธิบายไปในสิบข้อนี่ไปในตัวหมดแล้วใครจะว่ากันจริง ถ้าคุณเข้าใจด้วยสภาวะนะ
ที่อาตมาขยายความแซ่บลงไปจากทีนะมิทะหรือว่าอุทธัจจะกุกุจจะนี่ก็ตาม ก็คุณลักษณะพวกอย่างงี้แหละ
เอาไม่เชื่อก็ข้อสองดูก็ได้
ลักษณะข้อสองที่บอกว่าเห็นรูปในจักษุแล้วเป็นผู้ไม่ดีใจไม่เสียใจมีอุเบกขา
ก็พูดแล้ว ไม่มีดูด ไม่มีดีด
อุเบกขาก็คือ ไม่มีดูด ไม่มีดีด ไม่มีสุข ไม่มีทุกข์
มีสติสัมปชัญญะอยู่
อย่าลืมว่ามีสติสัมปชัญญะอยู่ ไม่ใช่ไปนั่งดับจิต
สติก็เต็มด้วย รู้จักพร้อมในทวารทั้ง 5 ทั้ง 6
เพราะฉะนั้นการบรรลุธรรมนิโรธของพระพุทธเจ้า ไม่ได้นิโรธอยู่ในทวารเดียว
คือในทวารจิตนั่งอย่างนี้แล้วก็ไม่มีกิเลส
ไม่มีนิวรณ์
นั่งอยู่ในนี้ พอออกมา
ตา หู จมูก ลิ้น กาย
ไม่รู้เรื่อง
สัมผัสรูปก็ไม่รู้รูป
เพราะฉะนั้น
อาจารย์ทางศาสนาหรือว่าเป็นพระทางศาสนา
พระธุดงค์นี่นะ พระที่นั่งๆหลับตานี่นะ
ไม่ค่อยรู้เรื่องหรอกดูดยาตุ้ยตุ้ยกินแกง
กินผัดกินอะไรอาหารก็โยมอร่อยดีแกงมาอีก นะอร่อยจริงๆนะท่านร้องเรียกร้องจริงๆนะ
ท่านก็เฉยไม่ขายหน้าอะไรหรอก
ท่านก็อร่อยลิ้นอร่อยปากไปกับอาหารของท่านไปกินอาหารอ้วนปี๋ลงพุงไปแต่ว่าเขาก็เข้าใจว่าเป็นพระอรหันต์น่ะนะ เพราะว่าท่านก็มีความสุขของท่านบําเรอตัวเองไป
ได้กามแค่นี้ท่านก็อยู่รอดแล้ว
ได้ทางหู ทางตา
สวย ไอ้นั่นงาม ไอ้นี่อะไร บําเรอใจไป
เสียงก็ไอ้นั่นเพราะ
นั่นเพราะไอ้นี่
บําเรอใจไป รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสไป
ไม่ได้เรียนในกามที่แท้จริง
ตื่นๆไม่รู้ เสร็จแล้วก็ไปนั่งสมาธิ
นั่งแต่สมาธิ
มันก็ได้แต่มุมแบบฤาษีไปตลอดกาลนาน
จริงๆแล้วเนี่ยต้องตื่น
เป็นผู้ไม่ดีใจไม่เสียใจมีอุเบกขามีสติสัมปชัญญะอยู่
ฟังเสียงด้วยหูดมกลิ่นด้วยจมูกลิ้มรสด้วยลิ้นถูกต้องถูกต้องโผฏฐัพพะด้วยกายรู้แจ้งธรรมะด้วยใจแล้ว เป็นผู้ไม่ดีใจไม่เสียใจในมีอุเบกขามีสติสัมปชัญญะอยู่
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้ประกอบด้วยองค์หก
อย่างนี้แล
เพราะฉะนั้น ถีนมิทะในตอนที่มีสติสัมปชัญญะ ลืมตาตื่น จึงไม่ได้หมายความว่ามานั่งอยู่ในภพนี้เท่านั้น
เห็นแล้วยัง เข้าใจแล้วยัง เอาสองข้อนี้มา
เพราะแต่ก่อนเราเข้าใจว่าทีนะมิทธะนี่จะเกิดเมื่อเวลาง่วงเท่านั้น แล้วก็สุดท้ายก็
เวลาทําฌานเวลาที่จะละล้างก็นั่งสะกดจิตเข้าไปแล้วก็ไปละล้างไม่ให้มันง่วง ให้มันสติตื่นเต็มอยู่ในภพข้างในเท่านั้น
ภพข้างในก็ได้แต่ภพใจของคุณ
แล้วอย่างมาเอาข้อ 2 นี่บอกว่าเดี๋ยวจะต้องมีอุเบกขา
เวทนา
คุณกระทบตา กระทบหู กระทบลิ้นกาย
สัมผัสอะไรแล้ว
มันเกิดเวทนายังไง คุณอ่านเวทนาเป็นหรือเปล่า
กําหนดรู้หรือเปล่า มีสัญญากําหนดเข้าไป แล้วมันปรุงเป็นยังไง
ปรุงเป็นแบบโลกๆ
มันปรุงรส
แล้วก็เสพเอง
คุณปรุงแล้วคุณเสพยังไง
คุณรู้การเสพไหม
อย่างนี้เป็นต้น
ต่อไปข้อ 3 ข้อ 4
เราเรียนมาหลายที หลายครั้ง หลายคราวแล้ว
ข้อ3
รักษาแต่อย่างเดียว เอโกระโข
อาตมาจําอันนี้ได้อยู่นะ
ใช่ไหม
รักษาแต่อย่างเดียวนี่ เอกา รักโข
นี่เอโก ไอ้เก เกกา รักโข
ไม่ใช่เอโก
เอกา รักโข รักษาแต่อย่างเดียวรักษาอะไร
เป็นผู้ประกอบด้วยใจอันรักษาด้วยสติ
นั่นแหละก็มีสติรักษา
ตื่นอยู่
มันก็สัมพันธ์กับข้อสอง
ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ใช่ว่าดับ
ไม่ใช่ว่าปิดตา ปิดหู ไม่ใช่
รู้ สัมผัส เป็นปัจจัย
และมีสติในการรักษา
รักษาอย่างเดียวก็คือรักษาใจ
คุณรักษาใจ
คุณก็ต้องต่อโยงทางตาด้วย
ทางหูด้วย จมูกด้วย กลิ่นด้วย
ทางหู ทางจมูก ทางจมูก
ทางกลิ่น ทางรส
ทางลิ้น ทางกาย สัมผัส
มันก็เข้าไปรวมที่ใจ
คุณรักษาที่ใจอย่างเดียวจริงๆ
แต่ว่าทวารหรืออายตนะทั้งหลายทั้งแหล่นี้
ก็เป็นสภาพธรรมดาสามัญของมนุษย์
มันกระทบสัมผัสแล้ว
มันก็เข้าไปสังขาร
คุณก็รู้สังขารทัน
จับเวทนาได้
จะอ่านรูปนามขันธ์5
ซึ่งเป็นอุปทานขันธ์5
อุปทานก็คือการติดการยึดการหลงอยู่นั่นแหละ
มันอุปทานยังไงมันก็เอากิเลสพวกนี้เรามาอุปทานติดยึด
มันหลงอร่อย
นะ ทีนี้วิธีทําเอาข้อสี่
ภิกษุเป็นผู้มีธรรมะเป็นที่พักพิงสี่ประการ
นะ พักพิงยังไง
หนึ่ง
เมื่อเวลากระทบสัมผัสแล้วนะนี่อาตมาอธิบายเอง
แต่ของท่านบอกไว้แค่ว่า
ภิกษุในธรรมวินัยนี้พิจารณาแล้วเสพของอย่างหนึ่ง
เสพก็หมายความว่าอาศัยนั่นแหละให้มันมีอยู่
เสวยอยู่อาศัยอยู่
อาตมาใช้คําว่าเสพนี่หมายความว่าเสพในเรื่องของกิเลส
เสพในเรื่องของรสอัสสาทะ
เสพในเรื่องของสุขของทุกข์แบบโลกีย์เสพสมสุขสม
เพราะฉะนั้นเราจะเสพจริงจริงมันก็ต้องอาศัยมันก็ต้องเสวยมันก็ต้องมีสภาพนั้น
มีสภาพนั้นอย่างไร
มีสภาพนั้นถ้าเป็นอย่างอุเบกขา
เราก็กําหนดให้รู้ว่า เออเราไม่
ดูดไม่ดีด หรือไม่ดูดไม่ผลัก
ไม่มีชอบ ไม่มีชัง
กลางๆ เราก็เสพ
อย่างหนึ่ง
เสพอย่างอุเบกขา
เพราะเรามีความรู้
เราต้องมีความรู้สึก
เวทนาก็ต้องมีจริงๆ
ในขณะที่มี รูปนามขันธ์
5 เวทนาไม่ได้ดับ
เวทนาก็ต้องมีความรู้สึก
อาตมาถึงบอกว่าอุเบกขาหรืออทุกขมสุขนี่เป็น
เป็นฐานอาศัยของนิพพาน
ไม่ใช่อุเบกขาอย่างมิจฉาทิฏฐินะ
อุเบกขาเดิม
ไม่ใช่
อุเบกขาที่มีความรู้ลึกละเอียดเลย
มีญาณปัญญารู้ด้วยเวทนาด้วย
แล้วก็ไม่มีสุขเวทนา
ไม่มีทุกขเวทนาอย่างที่
ว่าในข้อสองมาแล้วว่าไม่มีเสียใจไม่มีดีใจหรือไม่มีชอบไม่มีชังไม่มีดูดไม่มีดีมีอุเบกขาอยู่นั่นแหละเป็นอุเบกขาหรือเป็นอทุกขมสุขนะอทุกขมสุขหรืออุเบกขาเป็นอย่างงั้นจริงจริงเราอาศัยอย่างนี้หรือเสพอย่างนี้
พิจารณาแล้วย่อมอดกลั้นของอย่างหนึ่ง
เพราะฉะนั้นเสพเนี่ยนะฐานที่ยังไม่ใช่พระอรหันต์เจ้า
โสดาบ้าง สกิทาบ้าง เขาก็เอา
อย่างที่อาตมาบอกแล้วว่าเด็กก็ให้เขาก่อน
หรือว่าผู้ที่ยังไม่เดียงสาผู้ยังอ่อนยังเยาว์ยังไม่แข็งแรงก็ต้องผ่อนไปให้แค่นี้ขึ้นมา
ตัวเราเองเนี่ยเราจะไปกําหนดเองกําหนดว่าเออแค่นี้เราผ่อนให้แก่ตัวเองนิดหน่อย
ถ้าขณะนี้เราถือละเราถือว่าเราจะต้องปราบ
คุณถ้าคุณกําหนดได้ดีละเอียดคุณก็ถามมาจริงจริง
ไม่ต้องผลีผลามถึงขนาดต้อง
แหม พรวด
ต้องเอาอุเบกขา
พรวดเอาว่างไปทันที
คุณทําได้ก็อ้าว
ถ้าคุณมีอินทรีย์พละ
แต่มันทําไม่ได้ก็ต้องรู้ตัว
บางทีมันจะเข็ดนะ
โอ๊ย
มันยากจริงหรือมันทรมานจริงอะไรต่าง
ๆ นานา
มันอาจจะเป็นได้ด้วย
ปฏิเสวัตติ
พิจารณาแล้วเสพ
พิจารณาแล้วย่อมอดกลั้น
อธิวาเสติ
นะ
พิจารณาแล้วย่อมเว้น
ปริวัติ
ปริวัติเชติ
พิจารณาย่อมเว้นย่อมขาด
ยอมเลิกยอมเว้น
อดกลั้นก็อยู่ในตัวเรานี่แหละ
อดทนเอา
กลั้นเอาอดเอา
เว้นก็หมายความว่าห่างมาบ้าง
ขาดมามั่ง เลิกมามั่ง
อย่าไปเป็นมั่ง
อย่างที่อดกลั้น
จะอดกลั้นด้วยวิธีที่ว่า ไม่เอา
ไม่เป็น ไม่มีก็ได้
อย่างที่วิโนเทติ พิจารณาแล้ว
ย่อมบรรเทา
พิจารณาแล้วย่อมบรรเทา
ก็หมายความว่าเราใช้วิปัสสนากันอย่างมาก
วิพิจารณานี่ก็คือ
อันอื่นก็พิจารณานะแต่ว่ายังอดกลั้นบ้าง
ยังเว้นบ้าง
เป็นทั้งสภาพสมถะภาวนา
เป็นทั้งสภาพวิปัสสนาภาวนา
วิปัสสนาก็ต้องใช้เหตุผล
ใช้สัจจะความจริง
เข้ามาเป็นตัวฤทธิ์แรงที่ทําให้บรรเทาทําให้ลดละจางคลาย
ส่วนสมถะภาวนานั่นน่ะหมายความว่าด้วยการด้วยเรี่ยวด้วยแรง
จะลืมมั่งทิ้งมั่งหรือว่าจะขาดมั่ง อ่าจะกดจะข่มมั่งอะไรก็แล้วแต่เป็นลักษณะของ ลักษณะที่ทําด้วยเรี่ยวด้วยแรง
น่ะ เพราะฉะนั้นบางอย่างเราก็ต้องรู้ว่าเราต้องอนุโลมให้มันเสพบ้าง
ในส่วนที่เสพแต่ถ้าอนุโลมบ่อยบ่อยนักมันก็ไม่รู้จักละจักเลิกเราก็ต้องรู้ขนาดของตัวเอง ว่าขณะนี้เราอนุโลมขณะนี้เราไม่อนุโลม
มันจะต้องเข้าใจจริงจริง
ถ้าไม่เช่นนั้นแล้วล่ะก็
ไม่ใช่แล้วเป็นขั้นเป็นตอนมีระดับเบื้องต้น
ทํากลางวันปลายเบื้องต้นทํากลางมันกลายเป็น ระดับระดับระดับแล้วรู้แจ้งเห็นจริงของ จริงเป็นจริงอ่ะ
รู้แจ้งของจริงเป็นจริง
เนี่ยเอาสักอีกข้อนึง ก่อนจะหมดเวลาแล้วล่ะ แต่ว่าขอขอข้อ 5 อีกข้อนึง ปัจเจกสัจจะบรรเทาตัวนี้แหละสําคัญ
นะ ปัจเจกสัจจะบรรเทาเนี่ย
ท่านใช้ภาษาว่า
อะไรอ่ะ
ปัจเจกสัจจะบรรเทา
ปุณณะปัจเจก สัจโจ
ปุณณุ ปัญปณุน ไม่ใช่
ปุณณุณณปัจจัยสัจโจ
นาปาณุนนะปัจเจก สัจโจปัจเจกสัจจะ
ปาณุนนะ แปลว่าบรรเทา
นาปานุนนะ
ปอปลา นอหนู สระอุ ณอเณรสะกด แล้วก็นอเณรอีกตัวนึง ปณุนนะ
ปณุนนะ ปัจเจก สัชโญ
ปัจเจกสัจจะ
ก็คือของเราเอง ปัจเจก
สัจจะก็คือความจริง
ของจริงความจริง ความจริงในระดับไหน ความจริงที่แต่ก่อนนี้ สมมติสัจจะ
รูป รส กลิ่น เสียง ต่างๆ
เรานึกว่ามันจริงเหลือเกิน นึกว่ามันอร่อย
นึกว่าไปเป็นอย่างโน้นอย่างนี้ อะไรก็ตามใจ
เสร็จแล้วเราก็บรรเทาได้
บรรเทาได้ด้วยการปฏิบัตินี่แหละ นี่แหละ มีการรักษาอย่างเดียวด้วยสติ
หรือว่าอะไรต่างๆนานาพวกนี้ หรือว่าทวารทั้ง 5 ทั้ง 6
หรือว่าละนิวรณ์
เรียนมาตั้งข้อ 1 ข้อ 2 ข้อ 3
ข้อ 4 มา
เสพอย่างนึง ไม่เสพอย่างนึง
เสพอย่างนึงก็คืออนุโลมให้มันขนาดนี้เสพไว้ก่อน
ฐานโสดาก็ขนาดนี้ฐานสักกรีธาก็สูงขึ้นฐานอนาคาก็สูงขึ้นไปเรื่อยเรื่อยตามลําดับ
พิจารณานี่เราเอาไว้ก่อนนะก็แค่อาศัยแค่เสพนี่เรียกว่ามันยังไม่หมด มันบรรเทาไปได้ไปเรื่อยเรื่อยเรื่อยเรื่อยเรื่อยเรื่อยตามขั้นตามตอน
ที่จริงในที่นี้เนี่ยท่านเอาตอนจบท่านบอกว่าสะเก็ดบรรเทาเนี่ยในเรื่อง
ของโลกเที่ยงบ้างโลกไม่เที่ยงบ้าง
อ่าชีพอันนั้นสรีระอันนั้นอะไรต่างต่างนานาพวกนี้
นะ เอาไว้ตอบพรุ่งนี้แล้วกันนะ
นี่ขึ้นเอาไว้ให้ทราบว่าเราจะต้องทําได้ด้วยตนคําว่า
ปัจเจกสัจจะ
ความจริงของตน
ต้องมีความจริงของตนนะ มันบรรเทาได้ มันลดได้ มันละได้
มันทําอะไรต่ออะไรให้หายคลายไปได้
จนกระทั่งเรื่องปัญหาโลกแตก เรื่องยาก
ๆ
ถ้าเราก็รู้แจ้งไปด้วยปัจเจกสัจจะบรรเทา
เลยไม่ต้องปัญหาแค่ตื่นแค่กิเลสอบายมุข กิเลสกามกิเลสโลกธรรมพรุ่งนี้เนี่ยพุทโธของ กล้วยนี่เนี่ยต้องพูดกันอย่างผู้ใหญ่จริงๆ
ผู้ที่สูงแล้วจริงก็พูดอย่างเงี้ย ผู้ที่ไม่สูงก็บอกกล้วยอะไรกันเล่า โธ่
มันกระดูกนะ ไม่ใช่กล้วยนะ
นึกว่ากล้วยเหรอ
เห็นขาวๆนึกว่ากล้วยปอกเปลือกมา
ที่ไหนได้เคี้ยวเข้า
ฟันหักเลย กระดูก
ไม่ใช่กล้วยนะ
กระดูกแท้ๆเลย
เห็นขาวเหมือนกล้วยเถอะ
กระดูกทั้งแท่ง
เอ่อ ยากจริง
คือผู้ได้แล้วบรรเทาแล้วก็จะปัญหาอย่าว่าแต่ปัญหาโลกแตกนี่เลย
ของพวกนั้นก็ต้องได้มาก่อนเป็นลําดับ
ตั้งแต่ที่สิ่งที่เราจะต้องเลิกละมาตั้งแต่เป็นกามเป็นภพเป็นอัตตามานะตั้งแต่หยาบหยาบต้นต้น
ได้ด้วยตนปัจเจกสัจจะ
มีความจริงนั่นด้วยตน
อ่าต้องทําให้ได้ด้วยตน
นะจะบรรเทาอย่างไรเอาไว้ต่อ
นะ ต่อภาคหน้า
นะภาคนี้ก่อน
นะพรุ่งนี้วันจันทร์ก็ยังมีเวลาอาตมายังอยู่ยังเทศน์ต่อนะ
เอ้าวันนี้วันนี้พอก่อน
 

ที่มา ที่ไป

การอบรมทําวัตรเช้าเรื่อง 10 อย่างที่พระอาริยะต้องใช้โดยพ่อท่านโพธิรักษ์ เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ ศ 2535 ณ พุทธสถานสันติอโศก

เวลาบันทึก 14 ตุลาคม 2567 ( 16:45:25 )

รายละเอียด

เอ้า! เรามาเทศน์ฟังธรรมกันต่อนะ เราสังเกตดีๆนะ ที่เรามาศึกษานี่ สังเกตให้ลึกซึ้งดีๆว่า ขนาดคนอย่างพวกเรานี่ วันๆนึงก็ได้ศึกษาปีแล้วปีเล่า เค้า เรยีนกันนี่ เค้าเรยีนกำหนด ชัน้ ประถมก ็ เท่านี้ปีชัน้ มัธยมก ็ เท่านัน้ ปีปรญิ ญาตรกี็ เท่านัน้ ปจีบ ปรญิ ญาโทก ็ เท่านัน้ ก ็ ทำรูปแบบอย่างนัน้ ก ็ วธิีอย่างนัน้ เดี๋ยวพวก ปรญิ ญาเอกก ็ อย่างงัน้ จบ จบไว จบมีขีด มีเขต มขี ัน้ แตข่ องพวกเรามาศึกษา ธรรมะนี่ เราเรยีนกันไปปแีล้วปเีล่าๆๆ แล้วมันก ็ เป็ นสาระที่แทด้ ้วย เพราะงัน้ สาระที่แท้ที่จะได้นี่ มันไม่ง่าย ปแีล้วปเีล่า บางคนก็ได้บางคนมันก ็ไม่ได้3 ปี แล้ว 3 ปเีล่า 4 ปแีล้ว 5 ปเีล่า ก ็ เป็ นยังงัน้ กไ็ ม่ได้บางคนได้ปนี ึงก็ได้มาก 2 ปี ก็ไดม้ าก 3 ปกี ็ได้มากไปเร่อืยๆ บางคนได้มากปนี ัน้ ไม่ใช่มากปนี ี้อะไรก ็ แล้วแต่ แล้วเราก ็ ยังมีขีดเขตที่จะเรยีนไปอีก จนกระทัง่ ไม่รู้ล่ะ ที่สุดของเราก ็ จะต้องมี สาระสัจจะของมันแท้มีสัจธรรมของมันแท้วา่ เราเรยีนแล้วเราจะได้ถึงที่ สุด ขีดสุดที่ไหน เราเรยีนอยู่กถ ็ ือวา่ อรหันต ์โน่นแหละ แม้จะเป็ นอรหัตผล ของเหตุปัจจัยแต่ละเหตุปัจจัย มีสังโยชน ์10 ของแต่ละเหตุปัจจัย กิเลส แต่ละตัว มีสังโยชน ์10 ของกิเลสแต่ละตัว มันกม ็ ีซ้อนอยู่ กิเลสทุกตัว หมดกิเลสทุกตัว ครบสังโยชน ์10 ทุกตัว จึงจะเรยีกวา่ พระอรหันต ์ สมบูรณ ์ 2 แต่ยังไม่เป็ นอรหันต ์ สมบูรณ ์ ก ็ เป็ นอรหัตผลหรอืพระอรหันตใ์ นระดับโสดา สกิทาในระดับโสดา สกิทาก็สะสมไปในแต่ละกิเลส แต่ละตัวๆไป มีอรหัตผลของ กิเลสแต่ละตัว หรอืสังโยชน ์ 10 ของกิเลสแต่ละตัวเหมือนกัน มีไปเป็ นขัน้ เป็ น ตอนไป เป็ นสาระที่ได้รู้กันจรงิๆ เห็นจรงิๆ ไม่ง่าย เราเรยีนกันไปนี่ ทัง้นัง่ ฟัง ทัง้ พากันไปปฏิบัติเคี่ยวเข็นกัน พยายามสอดส่องดูแลตักเตือนกัน ให้สัญญาณ กันให้สังวรระวัง พยายามอุตสาหะวริยิะกันมากมาย ไม่ง่าย เป็ นการศึกษาที่จะ ต้องสู้ทนเหลือเกิน ใช้เวลายาวนาน ถ้าผู้ใดเข้าใจสาระสัจจะจรงิ ก ็ จะไม่มี ปัญหากับชีวติ ชีวติยิ่งได้มรรคได้ผลขึ้นไปบ้าง แล้วเราก ็ จะมีชีวติไปกับ มรรคกับผลนี้เพราะการศึกษาของธรรมะนี้ศึกษาแล้วมันได้อาศัย เป็ น กัมมปฏิสรโณ เป็ นที่อาศัย ได้อาศัยกรรมนี้อาศัยการประพฤตนิ ี้เป็ นกุศล กรรม ได้อาศัยจรงิๆ เพราะมันเป็ นการเกิดผล กัมมโยนิเป็ นการเกิดผล จรงิ กัมมพันธุแล้วมันก ็ จะต่อเชื้อต่อพันธุ์ต่อเผ่าขึ้นไป จากเหล่ากอพุทธ ไปจนกระทั่งเป็ นความสมบูรณ ์ ของพุทธ เป็ นเหล่ากอจนกระทัง่ โต จนกระทัง่ เต็ม ก ็ เป็ นได้เร่อืยๆ เป็ นกัมมพันธุเป็ นกรรม กรรมเป็ นเผ่าเป็ นพันธุ์เห็นการกระ ทำที่จรงิ เกิดจากการเรยีนปรยิัติแล้วก ็ปฏิบัติใหถู้กต้อง ใหม้ ีการเจรญิ มี ภาวนามัย มีการเกิดผล เกิดไปเร่อืยๆจนกระทัง่ สมบูรณ ์ในผล แล้วก็ได้อาศัย เราไดน้ ้อยเราก็ได้อาศัย เกิดน้อยก็ได้อาศัยน้อย เกิดมากขึ้นก็ได้อาศัยมากขึ้น 3 เกิดจนขัน้ สมบูรณ ์ ก็ได้อาศัยอย่างสมบูรณ ์ มันได้อาศัยจรงิๆ เราจึงเห็นว่า นี่เป็ น สาระสัจจะ ได้อาศัยอย่างแน่ อย่างเกษมด้วย ไม่เหมือนอย่างโลก เราไปเรยีนวชิา ทางโลก เราก็ได้อาศัยนะวชิาความรู้ทางโลก ได้อาศัยไปแลกเงินแลกทองมาหากิน เอาความสามารถความรู้ในวชิาความรู้ทางโลกนัน้ ไปประกอบการ ไปปฏิบัติ ประพฤติไปทำงานทำการ แล้วก ็ แลกกัน กลับคืนมา เป็ นการหมดค่า ยิ่งแลก เรา ก็ไดเ้รยีนแล้วนะ ยิ่งแลก เอารายไดแ้ ลกกลับมา กับการงานที่เราได้ทำใหแ้ ก่โลก แลกมาได้เท่าไหร่ มันก ็ ยิ่งลดค่าไปเร่อืยๆ ถ้าแลกเกินค่าของมันจรงิ เราก ็ ขาดทุน ไปเร่อืยๆ แลกเกินไปมากเท่าไหร่ ยิ่งไดเ้ปรยีบเอาเปรยีบมากเท่าไหร่ มันก ็ ยิ่ง เป็ นหนี้มากเท่านัน้ ๆๆ นอกจากค่ามันไม่มีแล้ว มันก ็ เกิน นอกจากว่า เรารู้ว่าเราไป รับแลกเปลี่ยนมาแล้วนี่ มันไม่ถึงค่าจรงิ สมมุติคุณค่ามันควรเป็ น 100 นี่ เรารับ มาแค่ 90 รับมาแค่ 80 70 แล้วเราก ็ ยังมสี ่วนเป็ นกำไรอรยิะ เป็ นประโยชน ์ คุณ ค่าให้แก่สังคมเขาอยู่บ้าง ถ้ารับมาเท่ากับค่าของมันจรงิ ค่า 100 ก ็ รับมา 100 เต็ม มันก ็ไม่มีแล้ว เราก ็ไม่มีประโยชน ์ อะไรแล้ว อย่างที่เราเคยอธิบายกันแล้ว ถ้าอย่างเรามาทำงานนี่ เราก ็ มีการงาน อย่างทางธรรมะนี่ เรามาปฏิบัติ ธรรมนี่ มาเรยีนรู้ทุกวันนี้เราก ็ ทำงานสร้างสรร สร้างประโยชนค ์ ุณค่า อะไรก ็ แล้วแต่ที่จะทำขึ้นมา แม้แตใ่ นพวกเรากันเอง พวกเรานี่ทำงานทอผ้าทอเสื่อ ที่ใน นี้น่ะ ทอเสื่อ ทอเสื่อ เราก ็ จะเอามาใช้กัน มันก็ได้อาศัยกัน เป็ นบุญเป็ นกุศลอยู่ใน 4 นี้อยู่แล้ว เราไม่ไดร้ับค่าทอเสื่อ เราจะปัด จะกวาด จะถูเราก ็ ทำอยใู่ นนี้เราก็ได้ อาศัย นี่คนในนี้ก็ได้อาศัยนี่มาก คนข้างนอกมาอาศัยด้วยซ้ำไป หรอือะไรก ็ แล้วแต่ เราทำแล้วเสร ็ จ ก ็ไอ้โน่นไอ้นี่อีก มันก ็ ส่งทอดต่อไปให้ประชาชน งานการ โน้น งานการนี้อะไรก ็ แล้วแต่ มันต่อเนื่องกัน มันอธิบายใหม้ ันสมบูรณ ์ได้ยาก คนกวาดปัดถูเราก็ไดอ้ าศัยที่นี่ แล้วคนที่อาศัยที่นี่ก็ได้ไม่ต้องไปทำ แตเ่ อาเวลา หรอืแรงงานไปทำอื่น เอ้า! มาพับกระดาษ คนนัน้ ปัดกวาดก ็ เออ! ดีแล้วล่ะ บางทปี ัดกวาดที่นอนเราด้วยซ้ำ เราไม่ได้ปัดกวาดแม้ที่นอนเราเอง แต่คนนไี้ป ปัดกวาดช่วย เออ! เราก ็ไม่ต้องเอาแรงงานเอาเวลาไปปัดกวาด เราเอาเวลา แรงงานมาพับหนังสือ หนังสือนกี่ ็ เป็ นประโยชน ์ แกป่ ระชาชน มันกเ ็ หมือนกับคน ที่ปัดกวาดนัน่ แหละช่วยเราไว้ แล้วเราก ็ มาทำอันนี้กเ ็ หมือนกับคนนัน้ ทำอันนี้ต่อ เนื่องกัน อย่างนี้เป็ นต้น เป็ นลูกโซ่ มันเหมือนกับเค้าทำ คนนัน้ เช็ดส้วมถูส้วม ไม่ ได้มาพับหนังสือหรอก แต่คนนัน้ ก ็ มีส่วนเกี่ยวโยงให้เราไดม้ าพับหนังสือ แล้ว หนังสือก็ได้ไปเป็ นประโยชน ์ ต่อประชาชนข้างนอก เพราะงัน้ จะบอกว่า ทนี่ ี่ เออ! เราไม่ได้มาพับหนังสือ ว้า! เราไม่ได้ทำประโยชน ์ ต่อคนข้างนอก ได้แต่ไปเช็ดส้วม ถูส้วมอยู่นี่ เราไมไ่ ด้ไปทำสื่อสารธรรมะออกไปให้ประชาชนเราเลยไม่มีคุณค่า ไม่ ใช่นะ ฟังให้ดีนะ มันมีอิทัปปัจจยตา มันมีการต่อเนื่อง เพราะเหตุนัน้ ต่อเนื่องไปหา เพราะเหตนุ ัน้ ๆเกื้อกูลกันเป็ นลูกโซ่สัมพันธ ์ อยู่นี่ เพราะงัน้ คนทที่ ำอะไรภายในนี้น่ะ 5 ถ้ารวมยอดแล้ว ผลิตเพื่อประโยชน ์ ต่อประชาชน มันร่วมกันสาน ร่วมกัน ประกอบ ร่วมกันสาน ร่วมกันประกอบอยู่ในนี้แหละ คนนัน้ ทำอันโน้น คนนี้ทำ อันนี้ อะไรต่ออะไรเกื้อกูลกัน ประสมประสานกันไป เป็ นเคร่อืงจักรกลที่มีความ สำคัญทุกตัวเฟอื ง ทุกตัวจักร ทุกตัวชิ้นงาน มันก ็ ผสมผสานกันไปคนละเล็ก คนละน้อย หรอืคนละมากก ็ ยิ่งดีผใู้ดทำมาก ผใู้ดได้ทำอะไรต่ออะไร ได้ เป็ นโล้เป็ นพาย เป็ นสิ่งทจี่ ะต้องอาศัยกันแหละ จรงิๆง่ะ มันก ็ ยิ่งเป็ นเนื้อหาสาระ เราได้มารวมกันก็ดีหรอืแม้ไม่รวม จะอยู่ข้างนอก รวมกันห่างๆก็ตาม ได้ มาเชื่อมโยงสืบสานสร้างสรร สร้างอะไรก ็ แล้วแต่เถอะ แม้แต่ไม่ใชเ่ นื้อหาของ หนังสือธรรมะโดยตรง ไม่ใช่เป็ นตัวหนังสือธรรมะโดยตรง ไปทำกิจนัน้ กิจนี้อย่าง ที่ว่านี่ เราทำกันอยู่นี่เยอะแยะไป บางคนช่วยอยู่ตรงห้องเท็ป บางคนช่วยอยู่ศาลา สุขภาพ บางคนก ็ ช่วยดูแลต้นหมากรากไม้พื้นแถว พื้นที่ พื้นดิน ปัดกวาด จัด โน่นจัดนี่ อะไรกแ ็ ล้วแต่เถอะ สารพัดที่เราทำอยู่นี่ ของเรานี่เป็ นบรษิัทหรอืเป็ น โรงงาน โรงงานก ็ จะมีพลเมืองอยู่ในนี้ มีประชาชน มพี ลเมืองแหละ จะเรยีก อะไร พลเมืองนัน่ แหละนะ อยู่ในนี้ที่ได้ประกอบการเป็ นผู้ผลิต เป็ นผู้สร้าง ซึ่งมีค วามสำคัญเหมือนกับบรษิัทหลายบรษิัทเค้ามีความสำคัญ ตัง้แต่คนที่เป็ นภารโรง คนเป็ นภารโรง คนดูแลมุมนัน้ มุมนี้ จัดโน่นจัดนี่ไปจนกระทัง่ ถึง 6 ผู้อำนวยการ ถึงผู้ที่เป็ นประธานบรษิัท มันกโ็ ยงใยเกี่ยวข้องกันหมด ช่วยกัน ประกอบการ ผลงานรวมที่ประกอบการออกไปสู่ประชาชนนัน้ ทุกคนมีผล ทุกคน ได้บุญร่วมกันหมด ทุกคนไดบ้ ุญร่วมกันหมด เพราะฉะนัน้ ถ้าเราจะทำหน้าทไี่ หน ถ้ากาละที่มันจะต้องมาลงแขกกัน กาละที่จะต้องมารวมกัน สำคัญหน่อยซิไอโ้น่น ไอ้นี่ขาดแล้วนะ ขาดแคลนแรงงาน แล้วก ็ ตอนนี้ก ็ เร่งรัดพัฒนา เพราะอันนี้ ขาดแคลน ก ็ เป็ นคนที่มปี ัญญาทางเศรษฐศาสตร ์ ปัญญาทางเศรษฐศาสตร ์ รู้ ว่า อ้อ! ตอนนี้นี่เราควรจะต้องมาร่วมสร้างอันนี้ร่วมผลิตอันนี้เพราะอันนี้ เป็ นความจำเป็ น เป็ นความสำคัญเร่งด่วน เป็ นกาละที่จะต้องรบีไปช่วยกันสร้าง สรรอันนี้ออกมา ผลิตใหม้ ัน เวลาให้มันทันกับเร่อืงราว ใหม้ ันทันกับเหตุการณ ์ ทันเวลา ทันเร่อืงราว ทันเหตุการณ ์ เหตุการณน ์ ี้เวลานี้วาระนี้เออ! อันนี้มันจะ ต้องเร ็ ว อันนี้จะต้องไปได้ใช้งานที่จะได้ประโยชน ์ ทันการ เรามีปัญญาทางศร ษฐศาสตร ์ รู้ว่า เออ! อันนจี้ ะต้องเป็ นความต้องการ เป็ นอุปสงค ์ เป็ นความ ต้องการที่รบีด่วน เรากม ็ าใช้แรงงานกับอันนี้ผลิตอันนี้ช่วยกันทำงานอันนี้โอ๋! ตอนนี้มันรกมาก ต้องรบีมาช่วยกัน รบีปัดรบีกวาด ตอนนี้จะต้องช่วยกันยกกุฏิ เพราะต้องอาศัยแรงงานนี้ ถ้าไม่ทำอันนี้ มันก ็ไม่ใช่กาละแล้วนี่ ต้องรบีมาทำ เพราะเดี๋ยวก ็ เสร ็ จแล้ว ถ้าไม่เสร ็ จมันก ็ ยังยากอยู่ ประเดี๋ยวก ็ จะเสียสภาพ เดี๋ยว มันจะไม่เกิดความสมบูรณ ์ มารวมกันพอสมควร มากเกินไปเราก ็ไม่เอา มากเกิน 7 เฟอ้ แล้ว คน แรงงานเกิน กเ ็ อา ไปแยกย้ายมาแล้วด้วย ก ็ แยกย้ายไปทำอื่นต่อ ถ้า มันยังพอ มารวมกันซะ เพราะฉะนัน้ ถ้าเผื่อเราเข้าใจในเศรษฐศาสตร ์ พวกนนี้ ะ จะ เป็ นงานที่จะต้องอาศัยกำลังคนนลี่ ะ ไม่ต้องมีเคร่อืงทุ่นแรง ไม่ต้องมีเคร่อืงเทคนิ กอะไรมากมายนักนี่กำลังคน แล้วเรามีปัญญาญาณทางเศรษฐศาสตร ์ ดังที่กล่าวนี้ โอ๊ย! งานของเรานี่เรยีบร้อยไปหมดแล้ว พอบอกว่างานนมี้ าช่วยกันหน่อย มา กันพึบ ถ้าเหลือ เราเห็นแล้วใครสำคัญ ใครดีก ็ ดูหน้าดูตากัน คนนัน้ คนนี้เออ! คนนี้เหมาะสม คนนสี้ ำคัญ เอา ควรเข้ามาช่วยเต็มแล้ว พอแล้ว เอ้า! แยกย้าย กันไปทำอื่นต่อ ไม่ต้องมารุมล้อมกันอยู่อย่างเก่า หรอืบางครั้งมันต้องการกอง เชียร ์ บ้าง เอา มบี ้าง เชียร ์ ก ็ เชียร ์ นิดหน่อย ไม่ต้องตัง้ cheer leader เข้ามา ต้อง แหม! ฮูลา ฮูลา ไม่ต้องก็ได้บางงานมันต้อง ฮูลา ฮูลา เหมือนกันนะ ต้องมี cheer leader ต้องมีการ โอ๊วๆ มีมเีหมือนกัน บางทีอาตมาไปทำหน้าที่หน้า เชียร ์ อยู่บ่อยๆเหมือนกัน ในบางงานนะ ไม่ได้แบกด้วยหรอก ไปเป็ น หัวหน้าเชียร ์ นะ มบี างงาน มนี ะ คุณอย่านึกวา่ เป็ นเร่อืงเหลวไหลนะ มัน เป็ นเร่อืงจรงินะคุณ มันเป็ นเร่อืงจรงิมันเป็ นเร่อืงน้ำใจ มันเป็ นเร่อืงพละ กำลัง มันเป็ นเร่อืง สิ่งทจี่ ะเกิด อย่างน้อยน้ำใจมันเกิด เห็นมั้ย มันร ู้สึกสบาย ใจ มันสนุกสนาน มันเพลิดเพลิน มันไม่ใช่เร่อืงยากเร่อืงเย็น มันยากล่ะใน งาน มันยาก มันอาจจะยาก แต่มันเป็ นเร่อืงง่ายขึ้นได้มันเป็ นเร่อืงทมี่ พี ลัง 8 เสรมิขึ้นมาได้มันเป็ นเร่อืงของสามัคคีธรรม มันเป็ นเร่อืงของ จารตีประเพณีวฒั นธรรม เป็ นเร่อืงของมนุษยพ ์ ึงร ู้และพึงกระทำกรรม หรอืกระทำกิจ กระทำร ู ปแบบ กระทำอะไรที่มันเป็ นลักษณะออกมา เป็ น ลักษณะที่น่าเอ็นด ู หรอืน่าชมชื่น ในลักษณะที่ดี นี่พวกนี้อาตมาพยายามซอย พูดละเอียดลออ อะไรต่ออะไรให้ฟัง จะเห็น ได้ว่าลักษณะเหล่านอี้ ย่านึกว่าไม่สำคัญ อาตมากำลังพูดถึงความลึกซึ้งของ บุญและบาป บุญคืออะไร บุญคือ การชำระความชั่ว หรอืการชำระกิเลส ความชัว่ คือ อะไร ความชัว่ คือ กายกรรมก็ดีวจีกรรมก็ดีอันที่ไม่ลงตัว อันทไี่ ม่เหมาะสม ความชัว่ นี่เอาความกลางๆ นิยามความกลางๆ ความชัว่ คือกรรมกิรยิาอันที่ทำไป แล้วมันไม่ดีพร้อม มันไมด่ ีสุด มันยังไม่เหมาะสม แม้มันจะดีมาก มันยังไม่ดีอยู่ บ้าง มันก ็ คือชัว่ อยู่บ้าง ดีมากก ็ มสี ่วนดีแต่ส่วนที่ยังไม่ดีสมบูรณ ์ ก ็ คือส่วนที่ยัง บกพร่องอยู่ ก ็ คือยังชัว่ อยู่นัน่ เอง ยังไม่ดนี ัน่ เอง คืออะไร คือกายกรรม วจีกรรม มโนกรรมทัง้หมด คือสิ่งชัว่ หรอืสิ่งไม่ดีหรอืเรยีกว่าทุจรติ หรอืจะเรยีกว่าอกุศล ก ็ ยังได้ บุญคืออะไร บุญก ็ คือสิ่งที่ดีดีมากดีน้อยก ็ แล้วแต่ดีจนกระทั่งสุด ได้ สัดได้ส่วนพอเหมาะพอเหม็งเลย สัมมาที่สุด มัชฌิมาที่สุด ได้คุณค่าที่ 9 สมบูรณท ์ ี่สุดประโยชน ์ สูงประหยัดสุดที่สุด กค ็ ือบุญ อะไรที่ยังพร่องๆ มัน ยังไม่เต็ม ก ็ มีส่วนนัน้ แหละ คือมันยังไม่ดไีม่งาม หรอืจะเป็ นทุจรติ หรอืจะเป็ น อกุศล หรอืยังเป็ นตัวชัว่ ตัวบาป ตัวไมด่ ีไม่งามอยบู่ ้าง แต่ค่าเฉลี่ยแล้วดีดีมาก ก ็ เรายังไม่รู้อะไรที่บกพร่องก ็ ต้องยกไว้ แต่ถ้าเรารู้อยู่ มันยังไมด่ ีก ็ เพียรให้มันดี บางทเีรารู้นะ ดีกว่านี้มันต้องทำอย่างงี้ๆ แต่มันทำไม่เป็ น มันยังทำไมไ่ ด้มันยังไม่ มีสมรรถภาพพอ เราก ็ พยายาม หรอืมันมีสมรรถภาพพอ แตใ่ จเรายังไม่อยากทำ ต้องสำคัญตรงนี้ ใจเราไม่ทำให้มันเต็มใจทำไม เราไม่อยากดึงมันไว้ทำไดน้ ะ ช่าง มันเหอะ ทำแค่นี้ไอค้ นนี้มันน่าเคาะกระบาล มันไม่ทำไม่ได้มันก ็ เป็ นความจำนน นะ มันไม่มีความสามารถก ็ เป็ นความจำนน มันยัง เอ้อ! มันอยากจะทำให้ดีแต่ มันยังทำไม่ได้น่ะ ทำไมเ่ ป็ น มันยังไม่เก่ง มันยังด้อยสมรรถภาพ ไอ้ยังงี้มัน เป็ นความจำนน ก ็ แล้วไป กน ็ ่าเห็นใจอยู่ แต่ไอ้คนที่ทำได้นะ แตม่ ันไม่ทำ เวลาก ็ มี โอกาสกม ็ ีแต่มันไม่ทำ ทำงี้เสียไมไ่ ด้ก็งี้ ไอย้ ังงี้มันน่าเคาะกระบาล นี่มันบุญยัง ไม่เต็ม ทำไมโง่ สิ่งนัน้ มันดีใช่มัย้ ดีแล้วทำไมไม่ทำ นี่กิเลส เห็นมัย้ กิเลส กิเลสขี้ เกียจๆ ไม่เต็มใจ อาจจะโทสะ ไม่ชอบไอ้โน่นไอ้นี่ ประชด แกล้ง หรอืโดยเฉพาะไม่ อยากทำ ขี้เกียจ นัน่ โดยตรงเลย ตัวเรา 100 เปอร ์ เซ็นต ์ ถ้ามันไม่ขี้เกียจเราก ็ โทษคนนัน้ แหม! เราไม่ชอบหน้าคนนัน้ เราไม่ชอบงานนี้ เราไมช่ อบโอกาสหรอื สถานที่นี้ อะไรก ็ แล้วแต่ ไปเที่ยวได้เกลียด ไปโทษไอ้นัน่ ไปโทษไอ้นี่ ก ็ คือความ 10 โง่ของเรา ไปโทษเขาทำไม ไปโทษไอโ้น่นไอ้นี่ทำไม โทษใหม้ ันบกพร่อง เราเองก ็ เป็ นผบู้ กพร่อง ไม่เจรญิ เพราะเราจะสร้างบุญได้มากก ็ เพราะเราเรยีนรู้ รู้กิเลส รู้ไออ้ ะไรๆทมี่ ันยังพร่อง ยังไมเ่ ข้าท่าพวกนี้ นี่อาตมาวเิคราะห ์ใหฟ้ ัง คิดใหด้ ีซินี่ อาตมาวเิคราะห ์ให้ฟัง คิดดดู ีๆ มันก ็ เป็ นเร่อืงอย่างนัน้ เท่านัน้ เอง ทางสมรรถภาพ ทางกายภาพ ทางฝมี ือความสามารถ มันก ็ อันนึง ทางจิต วญิ ญาณมันก ็ อีกอันนึง ทางจิตวญิ ญาณมันก ็ ต้านอย่างนัน้ ตัวนแี้ หละปรับใหด้ ีถ้า กายกรรมมันได้แคน่ ัน้ สมรรถภาพทางกายมันไดแ้ค่นัน้ มันกเ ็ ร่อืงเท่านัน้ เราก ็ พยายามเต็มทแี่ ล้ว เก่งเท่านี้ ใจเราเต็มแล้ว มันก ็ จบไป ใหม้ ันเต็มได้ที่จิต จิต มันยังทำได้นะ ฝมี ือทางกายภาพ ไอ้โน่นไอ้นี่ มันไดน้ ะ แต่จิตมันไม่เต็ม มันย่อๆ หย่อนๆ มันประชดประชัน มันไมเ่ อาเร่อืง มันไม่เอาเต็มที่ นัน่ ต้องโทษตัวเอง แล้วก ็ปรับไอ้จิตตัวนี้เราต้องปรับได้ถ้าเราเอาความสูญเสีย หรอืว่าความ บกพร่องพวกนี้คืนมาได้นะ เราจะเจรญิ ขึ้นอีก มันไมใ่ ช่เจรญิ แต่ทางการสร้าง สรรเท่านัน้ นะ ที่อาตมาพูดถึงจิตนี่ มันเจรญิ ทางธรรมนะ กายกรรม วจีกรรมก ็ ประกอบไปด้วยจิต ไมใ่ ช่ว่าจิตไม่มีกายกรรมมันพูดเอง วจีกรรมมันพูดเอง ไม่ คนละเมอยังมีจิตเป็ นตัวสำคัญเลย ไมไ่ ด้หมายความว่าคนละเมอนี่จิตไม่รู้เร่อืง ไม่ใชจ่ ิตเป็ นตัวประกอบ พูดเอง ไม่ใช่ คนละเมอที่พูดออกมาก็ตาม กายกรรมที่ ทำออกมาก็ตาม ละเมอออกมา ทำยังโง้นยังงี้จิตเป็ นตัวกำหนด จิต จิตใต้สำนึก 11 มันทำโดยที่เราไม่สามารถควบคุมมัน แต่มันมตี ัวกลไกรู้เพราะฉะนัน้ จะเห็นได้ คนละเมอบางคนทำอะไรถูกต้องได้หมดเลยนะ เรยีบร้อย มานอนหลับไม่รู้ตัว พอตื่นขึ้นมา เอ๊ะ! ใครทำ ตัวเองทำแท้ๆ ละเมอไอ้โน่น ละเมอไอ้นี่ บางทีทำ สติ มันไม่ค่อยเต็มนัก บางทีจิตใต้สำนึกมันไม่ค่อยเต็ม ทำไปบกๆพร่องๆ ไม่ค่อย เรยีบร้อยดีนัก ก ็ เรยีกว่า คนนี้มีสติไม่ค่อยเต็มดีไปทำโดยที่เรยีกว่า จิตตัวที่ทำ น่ะมันรู้แต่สติที่ควบคุมไม่ดีบกๆพร่องๆ ขาดๆตอน ขาดช่วงอะไร ก็ได้มันก ็ เลย เป็ นของที่ถูกมัง่ ดีมัง่ ไมด่ ีมัง่ เลอะๆเทอะๆมัง่ เสียๆหายๆมัง่ ก็ได้คนละเมอนี่บาง คนทำไมไ่ ด้เต็มที่ บางทีทำเรยีบร้อยได้ดีหมดเลยนะ คนละเมอนี่ ละเมอไปทำ เรยีบร้อย เสร ็ จแล้วก ็ นอนพับอยู่ตรงนัน้ ก ็ มีหรอืกลับมานอนอย่างเรยีบร้อยอีก นะ รู้เสียด้วยนะว่าที่นอนอยู่ตรงไหน มานอนเรยีบร้อย ตื่นขึ้นมา เอ๊! ใครมาทำ ตัวเองน่ะทำ มีใครเคยเป็ นมัง่ มัย้ ในนี้มีมัย้ ใครเคยละเมอลุกขึ้นมาทำโน่นทำนี่ ยังงี้ตัวละเมอตักน้ำใสต่ ุ่มจนเต็มตุ่ม ขึ้นไปนอน ตื่นขึ้นมา เอ๊! ใครมาตักน้ำใส่ตุ่ม ยังมีเลย มีจรงินะ คน มจีรงิ เคยมีๆ ละเมอนะ ตักน้ำใส่ตุ่มจนเต็มตุ่ม ไม่รู้ตัว ตื่น ขึ้นมา เอ๊! ใครตักน้ำใสต่ ุ่ม ไม่รู้เร่อืง ยังงี้ก ็ มีละเมอบ้าๆบอๆอะไรก ็ มีไอ้บ้าๆอีก เยอะ พูด บางทพี ูดไม่รู้หรอกนะ ไม่รู้เร่อืง คนที่คอยอยู่ตอนที่เค้าไม่หลับ คนไม่ หลับ แหม! คนละเมอนี้พูดนะ ตอบความใหญ่เลย แหม! โต้ตอบได้เลยนะ พร่องๆ แพร่งๆมัง่ บางทีสติมันไม่เต็ม ได้มัง่ ไม่ได้มัง่ ชิ้นนัน้ ชิ้นนี้นะ พูดออกมา แล้ว 12 คนละเมอนขี่ ี้มักของจรงิ (หัวเราะ) ขี้มักของจรงิ จับความจับอะไรไดจ้ ากละเมอๆ ของจรงินะ มันออกมาจากจิต มันไมม่ ีอะไรอำพราง มันไม่มีตัวเลศเล่ห์ ตัว เล่ห์เหลี่ยมอะไรกันๆไว้ขี้มักจะได้ของจรงิ ดึกๆซักเอา อีตอนคนละเมอนี้ขี้มักจะ ได้ของจรงิบ่อยๆ พูดก็ตาม กายกรรมก็ตาม มันมีจิตเป็ นตัวกำหนด เป็ นตัวที่ คอยคุม เป็ นตัวที่จัดการออกมาทัง้นัน้ เพราะฉะนัน้ เราสังวรกาย สังวรวาจานี่ เป็ น จิตสังวรเมื่อใดเราก็ได้สังวร เราได้ควบคุม ได้อบรม อบรมจิตด้วย อบรมกาย วาจาด้วย อบรมจนเป็ นอัตโนมัติจนเห็นด้วยญาณปัญญา เพราะว่าเราอบรมแล้ว ทำยังงี้มันดีมัย้ เล่า กายกรรมอย่างนี้มันดีมัย้ ล่ะ ญาณปัญญาเราก ็ ต้องเช็กตาม ตรวจตามว่า เอ๊อ! ดีนะ เราทำกายกรรมอย่างนี้ดีทำวจีกรรมอย่างนี้ดีนะ องค์ประกอบอย่างนี้ เมื่อนัน่ เมื่อนี่ มผี ลอย่างงี้ๆๆนะ โอ๊ย! เรยีบร้อย เรากจ ็ ะได้ ผลจะได้ประโยชน ์ มากมาย นี่เป็ นความลึกซึ้งที่เราจะต้องพากเพียรขึ้น เราจะต้อง กระทำขึ้นจรงิ เรยีนรู้จรงิๆนะ ในความลึกซึ้งของบุญที่อาตมาพูดกับพวกคุณนี่ ในความลึกซึ้งของบุญ ในความลึกซึ้งของบาป จะเรยีกภาษาสองภาษานี้ เราก ็ ไม่ต้องใหเ้ลอะเทอะอะไรจนกระทัง่ เข้าใจไมไ่ ด้เรยีนให้ดี บาปก ็ คือไม่ดีบกพร่องนั่นเอง มันเป็ นสิ่งที่ไม่ดีอกุศล โดยเฉพาะตัว ที่ทำเหตุให้มันเกิดบาป ตัวที่มาเหตุใหญ่ก ็ คือกิเลส กิเลส ตัณหา อุปาทาน ตัวผีร้าย เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อวา่ เราเองเราได้อบรมควบคุมอย่างแท้จรงิแล้ว 13 เราจะลึกซึ้งละเอียดขึ้น ชีวติของเราจะมีกายกรรม วจีกรรมดีเพราะ มโนกรรมดีบอกแล้ววา่ กาย กายกรรม วจีกรรม ก ็ เกิดมาจากจิตวญิ ญาณ เป็ นตัวประธาน เป็ นตัวสำคัญ เพราะฉะนั้นอย่าไปประมาท อย่าไปดูถูกวา่ การสังวรกาย สังวรวาจานี่เป็ นเร่อืงเหลวไหล อย่าไปประมาท จรงิ ในกายกรรมบางอย่างนี่ สำหรับผู้ที่ตีกลับ กายกรรมดูเหมือนท่านมา ทำสิ่งนี้ดูเหมือนเราว่ามันไมด่ ีนะ ไมเ่ หมาะสมตามสูตร หยาบๆน่ะ สูตรต้นๆ ไป ทำกรรมกิรยิาอันนี้ดูเหมือนว่าท่านทำไม่ดีแล้วเราก ็ เลยเห็นว่า เอ้! อย่างงี้ก ็ จิต วญิ ญาณอย่างงี้ก ็ ต่ำซีซึ่งมันมสีภาพตีกลับแบบนี้ปฏินิสสัคคะ สลัดคืน ตีกลับ มันมีเหมือนกัน แต่ว่าท่านทำนัน้ ไม่ได้เพื่อตัวเอง ท่านทำเพื่ออนุโลมไปอย่างนัน้ อย่างนี้ เพื่อที่จะให้เป็ นประโยชน ์ แก่คนอื่น สร้างสรร ส่วนคนที่ทำกายกรรม อย่างนัน้ วจีกรรมอย่างใดของตนเองอยู่ เพื่อที่สังวรระวัง ขัดเกลาตนเองนัน้ มัน ก ็ ขัดเกลา หรอืบางทีเรากระทำสิ่งใดอยู่ กายกรรมก็ดีวจีกรรมอะไรก็ตาม ทำแล้ว เราบำเรอกิเลสเราอยู่ เพราะถ้าเผื่อเรายังบำเรอกิเลสเราอยู่ในกายกรรมใด วจีกรรมใดนั้น สิ่งนั้นก ็ เป็ นทุจรติ แคบ่ ำเรอนะ ฟังให้ดีแค่บำเรอกิเลสเราอยู่ บำเรออารมณเ ์ ราอยู่กเ ็ป็ นทุจรติ เพราะฉะนัน้ ถ้าผู้ใดทที่ ่านทำแล้ว ไม่ไดบ้ ำเรอ แล้ว แมเ้ราจะดูรูปของกายกรรม รูปของวจีกรรม ดูเหมือนว่ามันต่ำ แต่ท่านไม่ ได้บำเรอหรอก ท่านมีเจตนารมณเ ์ พื่อผอู้ ื่น เพื่ออันนัน้ อันนี้แต่ทำให้เค้าไป ไม่ได้ 14 บำเรอเลยนะ อันนัน้ บรสิุทธิ์ใจ และอนุโลม ปฏิโลมตามความเหมาะสมเพื่อผู้อื่น ไม่ไดเ้พื่อตนเลย เพราะฉะนัน้ จะให้ผู้ที่ดนี ี่ทำแตด่ ีอยู่ตลอดเวลาเลย คนอื่นก็ตาม ไม่ติด ไม่มฐีาน ไม่มีขัน้ บันได ไม่มีขัน้ ต้น ขัน้ กลาง ขัน้ ปลายให้แกค่ นนัน้ คนนี้เลย ให้เค้าทำเอา เค้าก ็ ทำไมถ่ ูก เค้าก ็ ทำไม่ได้เราทำได้ดีกว่าก ็ ทำให้เค้าบ้าง เค้าได้ อาศัยเป็ นขัน้ เป็ นตอน เป็ นฐานเป็ นฐานะไต่ระดับขึ้นไป ก ็ เป็ นขนาดเป็ นขัน้ เป็ น ตอนอยู่ อย่างนี้เป็ นต้น เพราะฉะนัน้ เราต้องรู้เรยีนรู้ความลึกซึ้งพวกนี้ โดยเฉพาะตัวเราเองน่ะ อย่าโกหกตัวเอง อย่าหลอกตัวเอง อย่าตีกินตัวเอง ตัวเองตีกินต้องรู้ให้ได้ว่า กรรมกิรยิาอย่างนี้เราบำเรอตน แล้วกห ็ ลอกคนอื่นซ้อน เคยพูดตัง้ไมร่ ู้กที่ ีแล้ว นอกจากตนเองรู้อยู่ว่า นตี่ ัวเราบำเรอตน แล้วยังโกหกคนข้างนอกอีก โกหกคน อื่นเสียอีกว่า ฉันจิตว่าง ฉันไมไ่ ด้ทำเพื่อตนหรอก อะไรต่ออะไร ต่างๆนานา ก็ได้ บาปใหญ่เข้าไปอีก บาปซ้อนบาปซ้ำเข้าไปอีก ก ็ ระวัง เพราะฉะนัน้ สิ่งใดที่เราทำแล้ว อะไรต่ออะไร เพื่อผู้อื่น ไม่ได้บำเรอตน อะไรจรงิๆแล้ว มเีจตนารมณ ์ ที่ถูกต้องตรงแล้ว ก ็ สบายใจได้ไม่มีปัญหา แต่ข้อ สำคัญต้องตรวจตราให้ดวี่า อารมณ ์ บำเรอตนนี่ ไม่ได้รู้ได้ง่ายๆ ไม่รู้ได้ง่ายๆนะ อารมณ ์ บำเรอตนนี่ไม่ง่าย แล้วยิ่งลำเอียงเข้าข้างตน เผลอๆไผลๆ ตรวจตรา 15 หวัดๆ ตรวจตราลวกๆ ตรวจอ่านจิตวญิ ญาณของเราลวกๆ มันก ็ ยิ่งไมช่ ัด ยิ่งไม่รู้ ง่ายเลย ก ็ไม่เข้าท่านะ เพราะฉะนัน้ ทุกวันนี้นี่ เราได้ศึกษา ได้อบรม ได้พากเพียรปฏิบัติกันมาแล้ว นี่ เราได้กายกรรม วจีกรรมทดี่ ีขึ้นมาพอสมควร แต่ยังจะมีการลึกซึ้ง สร้างบุญ ประกอบบุญ ยังกุศลให้ถึงพร้อมไปอีกๆๆๆ ลดใหเ้นียน ให้สนิท ให้ลึกซึ้ง บอก แล้วว่าบาปหรอืความไมด่ ีหรอืว่าสิ่งที่บกพร่อง อกุศล ทุจรตินี่ ยังมีขัน้ ตอนหยาบ กลาง ละเอียด ลึกซึ้งอีกมากทเี่ ราจะต้องเรยีนรู้แล้วก ็ พัฒนาฝกึฝนเพิ่มเติมขึ้นไป เพราะฉะนัน้ เราเรยีนไปเถอะ วันแต่ละวัน แต่ละวันๆ เราเรยีนกันไป เพิ่มเติมกัน ไป คนนัน้ ช่วยกัน คนนี้ช่วยกัน แนะนำกันไป เราก ็ไตร่ตรองตรวจตราเอา อะไรที่ จะประพฤติปฏิบัติแก่ตนๆ ก ็ ทำกันไปเร่อืยๆ เร่อืยๆ ถ้าเราแน่ใจว่า เราได้มา ทิศทางที่จะมาศึกษามหาวทิยาลัยชีวติ เป็ นมหาวทิยาลัยของอรยิะ มหาวทิยาลัย ของอรยิะแล้วจรงินะ เราศึกษาแล้วเราจะประเสรฐิจรงิ ประเสรฐิอย่างที่ทิศทาง พระพุทธเจ้าพาเป็ นเลย เรากส ็ ุขเกษม สุขอย่างเกษม สุขอันเกษม คนอื่นก ็ไมไ่ ด้ รับการเบียดเบียนจากเราเลย เราไม่ได้เบียดเบียนใคร มแีต่เกื้อกูลเขา มีแตจ่ ะ ได้ประโยชน ์ คุณค่าแก่เขา และยิ่งศึกษา เราก ็ ยิ่งจะเป็ นผู้ทมี่ ีคุณค่าประโยชน ์ แก่ เขาเร่อืยไป เราก ็ ยิ่งสุขสนิทเนียนๆ แม้จะเหงื่อแตก ยืนทำงานร้อนหนักอยู่แท้ๆ ก ็ ยังสุขสนิทเนียนที่ใจ คุณจะรู้ว่า ปรมังสุขัง มันยิ่งกว่าสุข หรือมันบรมสุขนี่ ปรมังสุขัง คือบรมสุข ถ้าไม่ได้เรียนรู้ว่า โลกียสุข กับวูปสโมสุข สุขที่ว่างจากกิเลส แล้วนี่ มันต่างกันอย่างไรนี่นะ ถ้าไม่ได้อันนี้แล้วนะ เค้าจะไม่รู้มันจะว่างอยู่อย่าง นั้นน่ะ บรมสุขนี่ มันจะว่างอยู่อย่างนัน้ จะทำงานหนักอยู่ขนาดไหน จะร้อน จะลำบากขนาดไหน มันก็ว่างอยู่นั่นน่ะ มันก็บรมสุขอยู่นั่นน่ะ มันต่างกับโลกียสุข เสพสม มันรสเป็นธรรมรส เป็ นวมิุตติรสอยู่อย่างนั้นแหละ เพราะฉะนั้นใครรู้คนนั้นก็จะรู้ตถตา มันเป็ นเช่นนั้นแหละนั่นแหละ อย่างไรคุณก็ต้องมีข้อนั้นเสียก่อนนะ ไม่มีอยู่อย่างนั้น อย่าไปเดาตถตาแบบอะไรๆ เป็นอย่างนั้น ตามคะเนคำนวณ ตามเหตุผล ไม่ใช่ อันนี้ไม่ใช่เหตุผลนะ ปรมัตถสัจจะนี่ไม่ใช่เหตุผล สัจจะของตถตา ของปรมัตถ์นี่ มันจะต้องมีสภาวะนั้นรองรับ มีสุญตา มีจิตว่าง มีความเบา ความง่าย เป็ นวูปสโมสุข สงบสนิทอยู่ มันก็เป็นอย่างนั้นล่ะ คุณไปศึกษาอ่านดู จับตัวสภาวะนั้นให้ได้ทใี่ น ตัวนัน้ อ๋อ! มันว่าง มันวูปสโมสุข มันบรมสุข มันสบาย มันไม่เดือดร้อน ใครจะมาพูด กระทบกระแทกกระเทือนอะไร ก็มีญาณปัญญารู้ตื่น แต่ก็เบิกบานอยู่อย่างนั้นน่ะ รู้ตื่น เบิกบาน แล้วก็มีวิจารณญาณ ไม่ใช่ฟัง เค้าแล้วก็โยนทิ้ง ฟังเค้าแล้วก็โยนทิ้ง ไม่ใช่ ฟังแล้วก็เอาพิจารณา แววไว เร็วขึ้น ชัดเจนขึ้น อ๋อ! มีข้อมูลเพิ่มเติม อ๋อ! อันนี้มีเหตุผล อันนี้มีเหตุผลเก่า อันนี้มีเหตุผลใหม่ ข้อมูลใหม่ เออ! ดีข้อมูลนี้เอ๊! น่าคิดนะ เอามาเปรียบ เอามาเทียบ

17. เอามาพิจารณาแล้ว เอ๊! รู้สึกมีผล มีผลกระทบ มีผลจะบวกลบคูณหารขึ้นมาได้ บางอย่างมีแต่เสริมหนุนให้ดีขึ้น บางอย่างก็มาต้านไปบ้าง ลบไปบ้าง อะไรพวกนี้ เราก็จะเกิดญาณปัญญาเรื่อยไป ยิ่งทำยิ่งสร้าง ยิ่งมีคนให้ข้อมูลเหตุผล ติเตียนบ้าง อะไรก็แล้วแต่ ชมเชยก็ตาม มันก็เป็นข้อมูลต่างๆ ก็ยิ่งทำให้เรารู้ ความจริงลึกซึ้งขึ้น เพิ่มเติมขึ้น นับวันฉลาดเฉลียวยิ่งขึ้น เป็นผู้เฉลียวฉลาดที่รู้ความจรงิ เราก็ยิ่งมั่นใจ ยิ่งหนักแน่น ยิ่งเห็นความจริง ยิ่งยืนหยัดอยู่ในฐาน ของความจริง มันยิ่งเห็น มันก็ยิ่งมั่นคง มันก็ยืนหยัดในความจรงิขึ้นไปเรื่อยๆ นี่เป็นรายละเอียดที่เรากำลังศึกษาเป็นไปอยู่ทุกวี่ทุกวันเป็นไป ถ้าใครเข้าใจผล หรือใครมีเนื้อหา มีเนื้อหาของความจริงพวกนี้มากขึ้นๆๆ แล้วคุณก ็ฟังธรรมะ ของอาตมานี่ง่าย ฟังธรรมะของอาตมาสบาย เข้าใจยิ่งขึ้น ฟังทีไรก็ โอ้! เบิกบานร่าเริงฟังทีไรก็ลึกซึ้ง ฟังทีไรก็ยิ่งได้อานิสงส ์ฟังทีไรก็ยิ่งมีกำลังใจ มีฤทธิ์ มีอิทธิบาท มีฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสาไปเรื่อยๆ นั่นเป็นเครื่องแสดงความเป็น สมณะ เราก็ได้ก่อเกิดสมณะขึ้นเรื่อยๆ สมณะโตขึ้นๆๆ เพราะมันมีอิทธิบาทเจรญิ ขึ้นเรื่อยๆ อิทธิบาทเป็นเครื่องแสดงสมณะ เพราะอิทธิบาทมันก็จะเกิดสภาพว่า ฉันทะ เบิกบาน ยินดีมีความเพียร วิริยะ จิตตะ เอาใจใส่ๆ ในชีวิต ชีวิตของเราเนี่ย มีชีวิตอยู่กับการงาน ตื่นขึ้นมาก็ทำงานสร้างสรรไป มีชีวิตเกี่ยวข้องกับอะไรก็มีชีวิตชีวา ไม่ได้เป็นคนแหนงหน่าย ไม่ได้เป็นคนเหลาะแหละ

18. ไม่ได้เป็นคนย่อหย่อนเหยาะแหยะ แต่เป็นคนกระปรี้กระเปร่า แข็งแรง ปราดเปรียว แคล่วคล่อง มีกำลังวังชาสร้างสรร สามารถ โอ! สร้างได้ดีแววไว ปราดเปรียว ทำได้แคล่วคล่องดีจริงๆ มันจะยิ่งเป็นอย่างนั้นขึ้นไปเรื่อยๆ มนุษย์จึงเจริญ ไม่ใช่เฉื่อยๆแฉะๆ รอวัน เดี๋ยวเมื่อไหร่พระอาทิตย์จะตก รอเวลาว่าเมื่อไหร่มันจะได้กินได้อยู่ เมื่อไหร่จะได้ดูวีดีโอ เมื่อไหร่จะได้นอน มันจะไม่เลยนะ มันจะไม่มีอะไรมากำหนดเรา มันจะไปตามวนิาทีมันจะไปตามยิ่งกว่าวินาทีอีก ไปตามโอกาส เวลาของมันไป เบิกบานร่าเริงของมันไป เรื่อยไปๆๆๆ สบายๆไป

ที่มา ที่ไป

ถอดโดย บ้านพลังธรรม 27 มิ.ย. 31 ตรวจทาน 1 โดย สิกขมาต ปราณี29 มิ.ย. 31 พิมพ ์ และตรวจทาน 2 โดย นางวนิดา วงศ์พิวัฒน ์ 23 พ.ย. 32

ไฟล์แนบ : 310627 ความลึกซึ้งของบุญบาป โดยพ่อท่านโพธิรัก.pdf

เวลาบันทึก 17 มิถุนายน 2567 ( 19:51:38 )

รายละเอียด

141026 จูฬสุญญตสูตร ตอนที่ 1-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

ต่อจากนี้ไป เป็นการแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม  2514

พ่อครูว่า... จะพูดสู่กันฟังโดยภาษาตรงๆ ของอาตมาคนเดียว แต่ว่าจะเอาพระสูตรมาอ่านเลยทีเดียว เอาออกมาจากพระไตรปิฎกเลยทีเดียวมาอ่านแล้วก็ขยายความกันพอที่จะขยายได้ เท่าที่จะขยายได้ทำความเข้าใจกัน ที่จริง สุญญตานั้น เป็นเรื่องที่ ไม่ใช่เรื่องตื้น เป็นเรื่องที่ลึก เป็นเรื่องที่ไกล แต่ว่าเราเองก็พูดกันมานักเพราะว่า แม้กระทั่งในที่นี้ เราก็ยังพูดกัน อย่าว่าแต่สุญญตาเลย แม้กระทั่งการตายของพระอรหันต์ตายอย่างไร อย่างไรเราก็พูดกันไปจนถึงขนาดนั้น ก็เรียกได้ว่ามันสูงเกินขนาดแล้วล่ะมันสูงก็สูงกันไปพูดสูงบ้างต่ำบ้างคละเคล้ากันไป

แต่ว่า ไอ้ที่จะสูงหรือจะต่ำอะไรก็ตามแต่ มันก็ไม่มีอะไรมากนอกจากว่า เราเองเราจะสมมุติเอา หรือว่าจะยึดถือเอาว่าไอ้นี่สูงไอ้นี่ต่ำ หยาบหรือละเอียด เราจะดำเนินจากละเอียดมาหาหยาบก็ได้ ดำเนินจากหยาบหาละเอียดก็ได้ มันได้ทั้ง 2 ส่วน 2 ด้าน แต่ว่าโดยถูกโดยต้องแล้ว มันก็ควรจะเป็นจากหยาบไปหาละเอียด จะทำจากละเอียดมาหาหยาบมันก็ได้ แต่ว่ามันนานมันใช้เวลานาน

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าท่านเองท่านไม่พยายามให้พาทำอย่างที่ท่านได้เคยตรัสเอาไว้แล้วในเรื่องปฏิปทา 4  ซึ่งบางอย่างก็ปฏิบัติได้ เรียกว่าสะดวก แต่ว่านาน

บางอย่าง สะดวกแต่เร็วด้วย อย่างนี้เป็นต้น แต่ส่วนอีกบางอย่างนั้นทั้งยากทั้งนานหรือว่ายากแต่เร็วก็ดี ซึ่งเหล่านั้นเราก็แยกแยะให้ออกตามที่พระพุทธเจ้าท่านได้แยกแยะให้ฟังแล้ว เราก็เลือกให้เป็น พยายามจัดให้ถูก ไม่ใช่ว่ามันไม่ได้ ปฏิบัติละเอียดมาหาหยาบก็ได้ แต่ควรจะปฏิบัติหยาบไปหาละเอียด

พระสูตรที่อาตมาจะอ่านนี้ หรือว่าจะเอามาเล่าสู่กันฟังนี้คือ จูฬสุญญตสูตร

จูฬสุญญตานั่นเอง  จูฬสุญญตสูตร อยู่ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 14 ข้อ 333 ที่อาตมาได้พระไตรปิฎกมาแล้ว ยังไม่มีเวลาได้อ่านเลย แต่ว่าเปิดตรงไหน ๆ ก็รู้สึกว่าดีทั้งนั้นเลย เปิดเจอตรงไหนอ่านเอาไว้แล้วก็มาร์คเอาไว้แล้วก็เล่าสู่กันฟัง

จริงๆ สุญญตะนี้ อาตมาก็เคยพูดกันมาแล้วตั้งหลายทีแล้ว แม้แต่สุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุติ สุญญตวิหาร เราก็เคยได้อธิบายถึงขนาดนั้น โดยความเป็นจริงแล้ว ขั้นที่เรามาพูดสู่กันฟังนี้เป็นขั้นอาริยะนะ ที่พูดกันถึงสุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุติ สุญญตวิหาร หรือแม้จะพูดถึง  อนิมิตตนิพพาน อัปนิหิตตนิพพาน จนกะทั่งถึงสุญญตนิพพานมันเป็นที่ของพระอาริยะที่รู้อารมณ์ของนิพพาน รู้อารมณ์ของสุญญตาได้แล้ว แล้วก็มาพูดกัน ไม่ใช่ของต่ำๆ นะที่เราพูดกันอยู่นี่

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าแหม! ฟังๆ ดูแล้วก็ออกหมั่นไส้ เราเองพูดก็ออกหมั่นไส้ตัวเองเหมือนกันนะ แหม..เอาเรื่องที่มันไม่น่าพูดมาพูด ที่จริงมันเป็นเรื่องของสิ่งที่จะรู้ได้โดยสภาวะ ไม่ใช่เรื่องที่จะพูดเอาเท่านั้น เพราะฉะนั้นพูดให้ฟังก็ฟังกันไปได้เฉยๆ ฟังกันไปได้เฉยๆ สำหรับผู้ที่ลูบคลำนิพพาน ลูบคลำสุญญตาจริง ๆ แท้ ๆ ได้ฟังจะ   อ๋อ.. หรือว่าจะเข้าใจ หรือว่าจะเป็นไปได้ แต่ถ้าผู้ที่ยังไม่ได้ลูบคลำแม้อารมณ์นิพพานเป็นยังไง อารมณ์สุญญตาเป็นยังไงจริงๆ รู้แต่สภาวะตัวหนังสือที่บรรยายออกมาเป็นบัญญัติเป็นภาษา เป็นนิรุตติเป็นคำพูดคำท่องคำอ่านอะไรก็ตามแต่ เราก็จะยึดแต่เพียงเหตุผลของภาษา เหตุผลของคำพูดนั้นๆ ที่มันมีเป็นเหตุเป็นผล คล้องจองกันไปเท่านั้นเอง มันก็ไม่ซาบซึ้งถึงขีดถึงขั้นอะไร ฟังๆ ไปจำได้ก็ดี ถ้าจำไม่ได้เลิกกันเลย หมายความว่าไม่ได้เรื่องอะไรที่ฟังไป ถ้าจำได้ก็ยังดียังติดไว้ในสมอง

แต่ถ้าผู้ที่เข้าใจเจอสภาพหรือสภาวะของนิพพานจริงๆ เจอสภาวะของสุญญตาจริงๆ แล้ว เป็นสภาวะเป็นสิ่งที่มันเกิดในจิตในใจจริงๆ ผู้เจออันนั้นแล้วพออธิบายให้ฟัง ไม่จำเป็นจะต้องใช้คำว่าจำเลย มันซึ้งทันที ไม่ต้องจำไม่ต้องจด เรียกว่า เข้าใจอย่างซาบซึ้งเลย จะไม่ลืมอีกเลย ยิ่งซาบซึ้งมาก ยิ่งมีสภาวะมากยิ่งซาบซึ้งมาก แล้วยิ่งจะจำติดใจไปเลย ไม่มีถอดถอน นี่แหละเรียกว่าสภาวะกับ ของ ๆ จริงมันมาสัมพันธ์กันเข้ามันจะดูดจะติดเลยพอมีสภาวะ พอกล่าวชื่อมันปั๊บ มันดูดจนติดเลย แต่ถ้าเราไม่มีสภาวะกล่าวชื่อมันก็มีแต่ชื่อ ถ้าเราไม่มีชื่อมีแต่สภาวะมันก็ไม่มีอะไรเหมือนกัน มันก็มีแต่ตัวตน เป็นประโยชน์ตนเท่านั้น ทีนี้ถ้าเผื่อว่าเอาชื่อมาพูดด้วยเป็นสภาวะด้วย แล้วเราก็เป็นประโยชน์ที่เอาสภาวะนั้นมาอธิบายหรือมากล่าวชื่อกล่าวนามให้คนอื่นเค้าฟังได้ด้วย มันก็เป็นประโยชน์ 2 ส่วน เป็นประโยชน์ขึ้นไปเรียกว่า ปฏิสัมภิทาญาณ หรือผู้ที่มีสภาวะแล้ว มีอรรถะแล้ว มีธรรมะแล้วในตัว ก็มาเรียนรู้นิรุตติคือมาเรียนรู้ภาษาให้มันประกอบกัน เมื่อประกอบกันแล้วก็เป็นปฏิสัมภิทาญาณ 2 3 4 ขึ้นไปแล้วก็เอามาพูดสู่กันฟัง

เอาลองมาฟัง จูฬสุญญตสูตร ดูซิ https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=14&A=4714&Z=4845 จูฬสุญญตสูตร

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขา มิคารมารดา ในพระวิหาระบุพพาราม เขตนครสาวัตถี เนี่ยก็เป็นวิหารของนางวิสาขาสร้างเองวิหารบุพพารามเนี่ย  ซึ่งมีโลหะปราสาทเป็นเอกอยู่ในวัดนั้น ซึ่งโลหะปราสาทนั้นมีตั้ง 1,000 ห้อง คิดดูซิว่าความเจริญรุ่งเรืองในสมัยนั้นกับความเจริญรุ่งเรืองในประเทศไทย เดี๋ยวนี้มันต่างกัน เดี๋ยวนี้มีมั๊ยอาคารที่ไหนมีห้องถึง 1,000 ห้อง ดุสิตธานีที่ว่าเก่งที่สุดเดี๋ยวนี้นะมีถึง1,000 ห้องไหม มีแค่ 500 ห้อง

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าความเจริญของประเทศไทยเดี๋ยวนี้อย่าอวดดีเลยว่า เจริญยิ่งกว่าสมัยพระพุทธเจ้า ไม่มีทางเลย ไม่มีทางเจริญเท่าสมัยพระพุทธเจ้าเลย แต่เราก็อวดดีว่า เราเจริญยิ่งกว่าสมัยพระพุทธเจ้า แล้วก็ไปว่าสมัยโน้นคนไม่ค่อยรู้เรื่องอะไรต่ออะไร มีการงมงายอะไรมีอะไรต่ออะไรไม่จริงเลย ที่จริงฉลาดกว่าเราเยอะแยะ แต่เราไม่รู้ว่าความฉลาดนั้นคืออะไร แต่ว่าถ้าไปพูดถึงว่าความฉลาดทางโลก จริง เดี๋ยวนี้เราฉลาดทางโลกมากกว่าสมัยพระพุทธเจ้า เพราะอะไร โลกคืออะไร โลกหรือโลกีย์คือกิเลส คือกาม เพราะฉะนั้นบอกว่าเราฉลาดทางโลกมากกว่าสมัยโน้น จริง อาตมาไม่เถียงเลย เพราะเรามีกิเลสกามหรือกิเลสโลกียะมากกว่าสมัยโน้น อันนี้ไม่เถียง แต่ความเจริญทางโลกุตระสิ สมัยพระพุทธเจ้าเจริญกว่ามากกว่ามาก นี่แหละต้องทำความเข้าใจ

แม้พระสูตรที่ท่านตรัสเอาไว้ คำกล่าวต่างๆ นานา เราต้องมาวิจัยให้ออกว่า มันมีเหตุผลที่จะฟ้อง ที่จะแสดงอะไรต่ออะไรให้เราเข้าใจได้ด้วย เช่นว่า วิหารบุพพารามซึ่งมีโลหะปราสาทถึง  1,000 ห้อง มันก็แสดงผลให้เราเข้าใจได้ว่า ความเจริญสมัยโน้นยิ่งกว่าสมัยนี้

 [333] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้-

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขามิคารมารดา ในพระวิหารบุพพาราม เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล ท่านพระอานนท์ออกจากสถานที่หลีกเร้นอยู่ในเวลาเย็น แล้วเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ครั้นแล้วถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาค นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง

นี่เป็นสำนวนของท่านบาลี ไปที่ไหนแล้วก็นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง นี่เป็นภาษาบาลีก็หมายความว่า ไปถึงแล้วก็หาที่นั่งที่เหมาะๆ ควรๆ สำนวนนี้เข้าใจให้ได้ แล้วก็มี

เสมอๆ แปลทีไรก็จะมีอย่างนี้เป็นสำนวนพระสูตร ในสำนวนพระไตรปิฎก

พอนั่งเรียบร้อยแล้วได้กราบทูล พระผู้มีพระภาคอย่างนี้ว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคประทับอยู่สักยนิคมชื่อ นครกะ ในสักกชนบท ณ ที่นั้น ข้าพระองค์ได้สดับได้รับคำ ได้รับพระดำรัสนี้เฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคว่า

ดูกร อานนท์ บัดนี้เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม ฟังดีๆ นะเริ่มต้นแล้วนะ บัดนี้เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม มีชื่อเลย สุญญตวิหาร หรือ สุญญตวิหารธรรม  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้อนี้ข้าพระองค์ได้สดับดีแล้ว รับมาดีแล้ว ใส่ใจดีแล้ว จึงจำไว้ดีแล้วหรือ  ไอ้ที่แล้ว ๆ แล้ว ๆ น่ะ นี่ยังไม่แน่ใจนะ ยังกำชับ เรียกว่า ยังทูลถามพระพุทธองค์ต่อไปอีกว่า ดีแล้วน่ะ ดีแล้วหรือ เพราะฉะนั้น คล้ายๆ ยังคลางแคลงตัวเองอยู่ว่าพระอานนท์คลางแคลงตัวเอง ว่าตัวเองเนี่ยจะเข้าใจสิ่งเหล่านั้นได้ดีแล้วทุกอย่างแล้วหรือ

พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ดูกรอานนท์ แน่นอนนั่นเธอสดับดีแล้ว สดับนี่หมายความว่าฟังนะ เอาแค่ฟังนะ สดับดีแล้ว รับมาดีแล้ว แล้วก็รับเอามาจากฟัง ใส่ใจดีแล้วเอามาคิด ทบทวน กำหนดสัญญาลงไปในใจ ใส่ใจ จงจำไว้ดีแล้ว ผนึกลงไปเลยสัญญามันมีกำหนด กำหนดแล้วก็ฝังจำ ทรงจำไว้ดีแล้ว ท่านยังไม่ได้บอกเลยท่านยังไม่ได้บอกมากกว่านี้เลย ฟังให้ดีนะ อานนท์ แน่นอน เธอนั้นสดับมาดีแล้ว ฟัง รับมาดีแล้ว คือรับเอามาจากฟัง ใส่ใจดีแล้ว เอามาคิดดีแล้ว ทรงจำไว้ดีแล้ว แล้วก็จำ ผนึกลงไว้ในใจ  ฟังให้ดีนะ มีอยู่แค่นี้ พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้บอกว่าอานนท์ไม่ได้รับอะไร ไว้เลย แต่รับไว้ เพราะแน่นอนพระพุทธเจ้าท่านขยักเอาไว้นิดนึงเท่านั้นเอง ถ้าพระอานนท์เข้าใจสุญญตวิหารธรรมนี้ได้ดีซาบซึ้งแล้ว พระอานนท์ย่อมเป็นอรหันต์ ย่อมเกิดปัญญาวิมุติ แต่นี่พระอานนท์ยังไม่วิมุติยังไม่ได้เป็นพระอรหันต์ เพราะเหตุนั้นพระพุทธเจ้าถึงตรัสไว้แค่นี้ ก็ได้แค่ ได้สัญญาจำไว้เท่านั้น ยังไม่ดีไปกว่านี้

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและบัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม ทำไมอาตมาอธิบายตอนนั้นว่า พระอานนท์ได้แค่จำได้แค่รู้เฉยๆ แต่ยังไม่แจ้ง ยังไม่สว่างถึงที่ ก็เพราะเหตุว่า ถ้าแจ้งถ้าสว่างถึงที่แล้ว พระพุทธเจ้าจะไม่ต้องอธิบายต่อ เท่านี้เองเคล็ด พระพุทธเจ้าก็ไม่อธิบายต่อเพราะคนรู้แล้วจะไปอธิบายให้เสียเวลาทำไม แต่ที่นี้พระพุทธเจ้าอธิบายต่อแสดงว่า คนขอร้องว่าพระพุทธเจ้าจะต้องสอนต่อไปอีก ท่านก็ต้องสอนให้ฟัง

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและบัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม เปรียบเหมือนปราสาทของมิคารมารดาหลังนี้ อย่าลืมนะเราขึ้นต้นด้วยว่าขณะนี้เราอยู่ที่ปราสาทนี้ ปราสาทของนางวิสาขา  นางวิสาขานี้มีชื่ออีกชื่อหนึ่งว่า มิคารมารดา คือพ่อผัวของนางวิสาขาชื่อมิคาระ แล้วมิคาระนี้เกิดเลื่อมใสยกตำแหน่งวิสาขาให้เป็นแม่ จึงเรียกว่าเป็นแม่ของมิคาระดังนี้ เพราะฉะนั้น ชื่อหนึ่ง หรือสมญานามอีกชื่อหนึ่งของนางวิสาขาคือ มิคารมารดา ขณะนี้กำลังนั่งอยู่ในโลหะปราสาทอันนี้ พระพุทธองค์กำลังเปรียบเทียบอยู่

เปรียบเหมือนปราสาทของนางมิคารมารดาหลังนี้ ว่างเปล่าจากช้าง โค ม้า และลา ว่างเปล่าจากทองและเงิน ว่างเปล่าจากการชุมนุมของสตรีและบุรุษ เหมือนกันเลยกับที่อาตมาเคยเปรียบเทียบที่นี่ว่า ที่นี่ว่างเปล่าจากช้าง แต่ไม่ได้ว่างเปล่าจากคน ซึ่งอาตมาเคยยกตัวอย่างสุญญตาตั้งแต่ก่อนโน้น ตั้งแต่ยังไม่เคยได้พระไตรปิฎกมานี่พอดีได้มาอ่านพระไตรปิฎกเข้าเจอ อ่านเหมือนกันเลย ก็เลยว่าดีเหมือนกัน ว่างจากสิ่งเหล่านั้นคือว่างจากช้าง จากโค จากม้า จากลา จากทองและเงิน ท่านอธิบายเยอะแยะ ว่างจากการชุมนุมของสตรีและบุรุษคือไม่มีทั้งสตรีและบุรุษ

แต่ดูให้ดีนะ ฟังให้ดี มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียว เฉพาะ ภิกษุสงฆ์เท่านั้น ฟังให้ดี แต่มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียวคือ ภิกษุสงฆ์เท่านั้น คำอธิบายอันนี้ของพระพุทธองค์นี่ ละเอียดกว่าที่อาตมาได้เคยยกตัวอย่างว่า ที่นี่ว่างจากช้างแต่ไม่ว่างจากคน ละเอียดตรงไหนละเอียดตรงที่ว่า ของท่านนอกจากไม่ว่างจากช้างแล้วก็ไม่ว่างจากม้า ว่างจากโค ว่างจากลา แล้วก็ว่างจากบุรุษและสตรีด้วย แต่ไม่ว่างอยู่อย่างเดียว ของท่านเหลืออย่างเดียวคือไม่ว่างจากพระสงฆ์ ฟังให้ดี นอกนั้นว่างหมดแต่ไม่ว่างอยู่แต่พระสงฆ์

แต่ที่อาตมายกตัวอย่าง คราวก่อนนั้น ว่างจากช้างแต่ไม่ว่างจากคน และไม่ว่างจากม้านั่ง ไม่ว่างจากต้นอโศก สุดท้าย ว่างจากช้างว่างจากม้า ว่างจากคนนั้นหมายความว่า ตัดกิเลสทั้งหมดออกไป ว่างจากอะไรต่ออะไรต่างๆ ที่เรียกว่าเป็นกิเลสเป็นเครื่องรบกวน เพราะฉะนั้นท่านถึงบอกว่าสิ่งที่รบกวนทั้งหลายแหล่หายออกไปหมด แต่มันยังมีสิ่งหนึ่งที่อาศัยอยู่ มีสิ่งหนึ่งที่อาศัยอยู่

เพราะฉะนั้นท่านบอกว่าว่างจากช้าง โค ม้า ลา จากเงิน จากทอง แม้กระทั่งชุมนุมสตรีบุรุษอะไรต่างๆ ว่างหมด มีไม่ว่างอยู่คือสิ่งเดียวเฉพาะภิกษุสงฆ์ แสดงว่าสิ่งที่จะให้ดูมีอย่างเดียวเท่านั้นเอง อย่างเดียวเท่านั้นที่ยึดถืออยู่  นี่แหละ ฉันใด ดูกรอานนท์ ภิกษุก็ฉันนั้นเหมือนกันแล ไม่ใส่ใจสัญญาว่าบ้าน ไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าป่า จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่าป่า เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่าในสัญญาว่าป่านี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่าบ้านและชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์เลย ไอ้ที่ว่าป่า ไอ้ที่ว่าบ้าน ไอ้ที่ว่ามนุษย์อะไรต่ออะไร รวมลงไปหมดเลย รวมลงไปหมดเป็นสิ่งเดียว ใส่ใจแต่สิ่งเดียว

นี่พระพุทธเจ้าบอกท่านรวมลงไปให้ไม่ใส่ใจในสัญญาว่าบ้าน ไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่า ป่า รวมลงไปหมด จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่นและนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่า ป่า เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า ในสัญญาว่าป่านี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่าบ้าน ไม่แบ่งไม่แยกน่ะ  และชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์เลย มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวายคือภาวะเดียว ฟังให้ดีนะท่านจึง บอกว่ามีอยู่แต่เพียงความกระวนกระวายคือภาวะเดียว ยังมีความกระวนกระวายนะ ยังมี  มีภาวะเดียวด้วยเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น คืออันหนึ่งที่เรายึดอยู่

ก็ขออธิบายนิดนึงซะก่อน ก่อนจะต่อ เพราะฉะนั้นถ้าเราจะยึดอะไร รวมลงมาเป็นหนึ่ง เราก็ต้องว่างจากสิ่งอื่นหมด เราไม่แจง ซึ่งสมมติว่าอยู่ในบริเวณนี้ ขณะนี้ มีอะไรต่ออะไรเยอะแยะเลย ถ้าจะเราจะแบ่งแยกว่า นี่คน นี่ต้นอโศก นี่ไมโครโฟน นี่ขวดน้ำ มีแก้วอะไรต่ออะไรแยกแยะไปหมดเลยตามสมมุติโลก โลกเขาสมมุติว่าอันนี้ขวดอันนี้คน อันนี้ต้นไม้ นี้ม้านั่ง อันนี้เก้าอี้ อันนี้ว่าถ้วย ว่าชาม ต่างๆ นาๆ สมมุติโลกทั้งสิ้น  ถ้าเราไปแยกแยะจิตของเราให้ไปตามรู้พวกนี้ พวกนี้นะ เราก็จะมีการแบ่งแยกออกไปหมดเลยไม่รวมลงเป็นหนึ่ง

เพราะฉะนั้นเมื่อเราจะรวมลงเป็นหนึ่ง เราต้องเห็นสิ่งพวกนี้ว่าคือสมมุติโลก ที่มันพึงเกิดพึงเป็นตามเหตุของโลก ถ้าใครที่บอกว่าไอ้นี่มีค่าเพราะมันเป็นขวด ถ้าใครเอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ ไอ้นี่เป็นเพชร แล้วก็เดือดร้อนแล้วไม่อเนญชาแล้วชักหวั่นไหวในเพชรว่า เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้นี่ ชักไม่ค่อยดี ใครเอาแบงค์ร้อยมาวางเกลื่อนอยู่บนโต๊ะนี้ ชักหวั่นไหวแล้ว ไม่อเนญชาแล้ว  เกิดจะมี อกุศลจิต หรือ กุศลจิต เกิดขึ้นซะแล้ว คนนึกดี ก็บอกว่า เฮ้ยของใครนี่เก็บสิ ไอ้คนที่มันนึกไม่ดีมีอกุศลจิตก็บอกว่า เฮ้ย ไม่ต้องไปบอกเค้าเก็บแล้ว เผลอ ๆ เราค่อยไปหยิบ มันก็เป็นได้ เพราะอะไร เพราะจิตมันไม่นิ่งแล้ว ไม่อเนญชาแล้ว ชักหวั่นไหวซะแล้ว แล้วก็จะได้รับความกระทบกระเทือนเฟื่องฟูออกมา คิดไปในทางต่ำหรือทางสูงได้ คิดไปได้

แต่ถ้าเผื่อว่าเราไม่สำคัญมั่นหมายมันเลย ไม่ไปตีค่าอะไรมันเลย เงินก็เงินสิ แบงค์แดงๆ กองอยู่บนโต๊ะก็เฉย เพชรวางอยู่บนนี้ก็เฉย แก้วน้ำขวดน้ำก็เฉย เหมือนกันกับแก้วน้ำวางอยู่  เพชรเม็ดนึงก็เหมือนกับแก้วน้ำวางอยู่เฉยๆ ไม่สะดุ้งสะเทือนอะไร เห็นแล้วก็เฉย มีเงินมีทองอยู่ในนี้ล้านนึง ก็เหมือนกับเห็นกาน้ำใบนี้วางอยู่บนนี้ ไม่ไปสำคัญมั่นหมายอะไรด้วย ไม่ไปกำหนดไม่ไปสมมุติด้วย ใครจะสมมุติว่าเพชรมีค่า เงินมีค่า ไม่สมมุติด้วย ใครจะสมมติว่าแก้วมีค่าหรือน้อยค่ากว่าเพชร น้อยค่ากว่าเงินก็ไม่สมมุติด้วย เห็นอยู่อย่างนี้ สักแต่ว่าเป็นสภาวะเดียว เฉยๆ อยู่ ไม่ไปแยกไม่ไปสมมุติอะไรด้วยเลย รู้แต่ว่าเราอยู่ ณ ที่นี้ที่หนึ่งที่เดียว แล้วก็สำคัญที่เราอยู่ไม่ไปสมมุติอะไรเพิ่มขึ้นเลย นี่คือคำอธิบายของพระพุทธองค์ที่หมายถึงเมื่อตะกี้นี้  

เธอรู้ชัดว่า สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าบ้าน มีคำอธิบายเหมือนกับที่อาตมาอธิบายแล้วอาตมายังไม่ได้อ่านต่อ เธอรู้ชัดว่าสัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าบ้าน สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่ามนุษย์ และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น นี่ท่านแยกแยะแค่บ้านกับมนุษย์ อาตมาแยกแยะมากไปอีกจนกระทั่งถึงเพชรถึงเงินให้ฟัง เพื่อที่จะได้เข้าใจมากยิ่งขึ้น

เช่นเดียวกัน แล้วเราก็สัญญาแล้วก็เป็นแต่เพียงกำหนดลงไปแต่เพียงว่า ไอ้นี่คือสภาวะหนึ่ง อยู่ในแดนหนึ่ง อยู่ในโลกๆ หนึ่ง มีความว่างเปล่า ถึงแม้จะมีสิ่งพวกนี้ๆ อยู่ เท่าไหร่ๆ ก็ตามแต่ มีคนอยู่ มีต้นไม้อยู่ มีเพชรอยู่ มีขวดอยู่ หรือสมมุติจนกระทั่งแม้เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ เอาแบงค์ร้อยมากองไว้บนโต๊ะนี้ก็เหมือนกัน เราไม่มีความหวั่นไหว เราไม่มีความไปสมมุติอะไรตามเดิม สมมุติแต่เพียงว่า อย่างเดียวแต่ว่า เรายืนอยู่ในโลกนี้ว่างว่างเฉยๆ อยู่นั่งอยู่ที่นี่ว่างๆ เฉยๆ คนอื่นหวั่นไหวตาม เขาเห็นว่าของเหล่านี้มีอะไรแปลกแตกต่างกันไป แต่เราไม่แปลกเราเฉยๆ เป็นอาการอย่างนั้น

และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียว คือเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น ด้วยอาการนี้แหละ เธอจงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย ท่านให้พิจารณาสิ่งที่เราไปยึดถือสิ่งที่เรายังไปยอมสมมุติอยู่ในนั้นด้วย แล้วสัญญาเหล่านั้นอย่าไปยึดถือ จงเห็นว่า สิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นด้วย หมายความว่าจงเห็นให้ได้ว่า มันมีอยู่ก็ช่างมันปะไรเราไม่มีเราไม่เกี่ยวข้อง มันจะเป็นของเราเปล่า ๆ หรือของใครก็ไม่เกี่ยวไม่แตะต้อง ความหมายอย่างนั้นไม่เกี่ยวข้องเลย จะเป็นของเราหรือของใครก็ไม่เกี่ยว มีอยู่ก็พยายาม เห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้น

หมายความว่าเห็นความว่างนั้นเป็นว่างจริงๆ แม้จะมีสิ่งที่มีอยู่สิ่งที่ไม่มีอยู่ ก็เหมือนกับมีสิ่งที่ไม่มีอยู่เท่านั้นเองฟังให้ดีนะ เหมือนกับสิ่งที่ไม่มีอยู่ เงินมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เพชรมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี คนมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เหมือนกับสิ่งไม่มีอยู่ในสัญญาคือในความรู้สึกเท่านั้นเอง ท่านหมายความเอาอย่างนี้

และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้นอันยังมีอยู่ว่ามี และให้รู้ด้วยนอกจากเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ไม่มีแล้ว ก็รู้ชัดลงไปอีกด้วยว่า ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เงิน ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เพชร ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า ขวด ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เพชร ไอ้นี่เขาเรียกว่า คน นี่โลกเขาเรียกว่าต้นอโศก ให้รู้ชัดอย่างนั้นให้ได้ด้วย แต่สำหรับเราไม่เกี่ยวแล้วโลกนี้จะมีขวดนี้ก็ได้  โลกนี้จะมีต้นอโศกนี้ก็ได้  โลกนี้จะมีเพชรนี้ก็ได้ โลกนี้จะมีเงินแบงค์ร้อยกองอยู่บนโต๊ะนี้ก็ได้ หรือไม่มีก็ได้ ไม่แปลก มีความหมายของท่านอย่างนั้น

ดูกร อานนท์ แม้อย่างนี้ก็เป็นการก้าวลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ผู้ใดที่พิจารณาอย่างนี้ อย่างที่อาตมาว่ามาแล้วนี่ ก็เป็นการอยู่ในหรือว่าก็เป็นการก้าวลงสู่สุญญตวิหาร หรือ ก้าว ลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ท่านยืนยันว่านี่แหละคืออาการของการทำสุญญตวิหาร

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดจะถึงสุญญตวิหารได้ ก็ต้องพยายามให้มันหลุดพ้นคือเรียกว่ารู้ให้ได้ก่อนแล้วทิ้งให้ได้ด้วยเรียกว่าสุญญตวิโมกข์ สุญญตวิโมกข์หมายความว่ารู้ความพ้น สุญญตวิมุติ หมายความว่า หลุดออกไปเลย รู้ วิโมกข์

โมกขะ หมายความว่าความรู้ ความรู้ในการหลุดพ้นนั้นด้วย โมกขะ โมกขธรรมนี้ คือความรู้ในการที่จะหลุดพ้นอันนั้น ถ้าใครรู้ในสุญญตวิโมกข์ได้แล้ว ก็ทิ้งให้ได้ๆ ทิ้งสิ่งที่ควรทิ้ง

อย่างเมื่อกี้นี้ เรารู้ให้ได้ว่าไอ้นี่มันเป็นสมมุตินะ เพชรที่วางอยู่บนนี้ก็เป็นสมมุติ แบงค์ร้อยถ้าเอามากระจายอยู่บนโต๊ะนี้ก็เป็นสมมุติ ขวดนี้ก็เป็นสมมุติ คนนี่ก็เป็นสมมุติ เพชรนี่ก็เป็นสมมุติ ต้นอโศกนี่ก็เป็นสมมุติ รู้ให้ได้ว่ามันเป็นสมมุติ เมื่อรู้ได้แจ้งแท้ในใจแล้วถึงจะถึงสุญญตวิโมกข์ ถ้ารู้ยังไม่ได้ไม่ใช่สุญญตวิโมกข์

นอกจากรู้ว่าเป็นสมมุติแล้ว ใจเราอย่าไปยึดถืออย่าไปนำพาด้วย ให้รู้มันเป็นจริงให้ได้ว่ามันเป็นสมมุติจริงๆ แต่โลกเขาเองเขายึดถือ โลกเขายึดถือแบงค์ แหม ใครได้แบงค์ดี โลกเขายึดถือเพชร ใครได้เพชรมาแหม ฮ้อ โลกเขายึดถือนี่ เค้าเรียกว่าคน ถ้ามีผู้หญิงก็ผู้หญิง นี่ผู้ชายแตกต่างกันเขายึดถือไปหมดเลย มีความแตกต่าง มีการเทียบค่า มีการสร้างค่า สร้างไอ้นี่ต่ำ ไอ้นี่สูง ไอ้นี่จะต้องบวกไอ้นี้ ไอ้นี่จะต้องลบไอ้นี่ ตลอดเวลาเลย

เพราะฉะนั้นถ้าเรารู้อย่างนี้ได้แล้วด้วย แล้วเราก็วางให้ได้ จึงเรียกว่า สุญญตวิมุติ รู้แล้ววางให้ได้เราจึงเรียกว่า สุญญตวิมุติ เมื่อสุญญตวิมุติลงไปได้แล้วด้วย ผู้นั้นรู้แล้ว แล้วก็วางได้ด้วยสุญญตวิโมกข์รู้ แล้วสุญญตวิมุติก็วางได้ เมื่อรู้ด้วย วางได้ด้วย ก็อยู่ในสุญญตวิหาร เรียกว่าเป็นผู้มีสุญญตานั่นแหละเป็นเครื่องอยู่   เป็นเครื่องที่อยู่ในตนสบายเปล่าว่างดายไม่ยึดถือ เห็นสักแต่ว่าเห็นรู้สักแต่ว่ารู้ แต่เหมือนกับไม่มีเหมือนกับไม่รู้ เหมือนไม่มีเหมือนไม่รู้

นี่ภาษาพูดนะ แต่ที่นี้ถ้าใครมีอารมณ์รู้ว่าสุญญตะเป็นอย่างนั้นๆ เข้าใจอย่างนั้นเข้าใจ ซึ้งเลย ไม่ต้องไปพูดอะไรกันมากอะ ฟังเดี๋ยวนี้แค่นี้ก็จำได้ตลอดกาล เห็นเดี๋ยวนี้จำได้เดี๋ยวนี้ไปเลย ไม่ต้องไปท่องด้วย ทันที แต่คนไหนที่ยังไม่รู้เรื่องก็มานั่งท่องแล้ว ไอ้นี่สุญญตวิโมกข์มันแตกต่างกับสูญญตวิมุติอย่างไร ท่องเป็นระดับๆ ไป อะไรต่ออะไรไป

นี่ท่านอธิบายละเอี๊ยดละเอียด แต่ภาษาของท่าน พระพุทธเจ้าท่านอธิบายให้สงฆ์ฟังแค่นี้นะ ท่านเข้าใจกันแล้วเพราะมันไม่มีเรื่องมาก เพชรมันก็ไม่มี แบงค์มันก็ไม่มีมากมายถึงเดี๋ยวนี้ที่เป็นจิตสมมุติกันมากมายถึงเดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้ติดสมมุติกัน โอ้โห เพชรพลอยแบงค์ร้อย มันเป็นเจ้าเป็นนายเลยมีอำนาจเหนือหัวคนเหลือเกินเดี๋ยวนี้ มันมีอำนาจเหนือหัวคนจริงๆ คนนี่ โอ้โฮ
ซูฮกมันเหลือขนาดเลย มันจึง ลำบ๊ากลำบาก ต้องอธิบายเน้นแล้วเน้นอีก ย้ำแล้วย้ำอีก ให้เห็นเป็นสมมุติให้ได้ก็ไม่เชื่อ บอกเอามาหน่อยสักร้อย ไม่ได้หรอก แหม เอาไปได้ไงตั้ง 100 นึงอะ อย่างนั้น

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่ามันยึดอยู่อย่างนั้นแหละ มันไม่รู้จักวาง มันไม่มีค่าอะไร ถ้าเราไม่ไปไอ้นั่นมัน ไม่ไปสมมุติมัน ไม่ไปหลงติดมัน มันไม่มีค่าหรอก มันเป็นการสมมุติในโลกเท่านั้นเอง ให้เห็นว่าเราจำเป็นเหลือเกิน ขาดแบงค์ร้อยจะตาย ขาดเพชรจะตายให้ได้ ทั้งๆ ที่ไม่มีเพชรแต่มีเงิน หาเงินยังไม่พอ ยังจะไปผ่อนส่งเอาเพชรมาไว้ในมือ เนี่ยเป็นอย่างนี้โดยเฉพาะผู้หญิง ถ้าผู้ชายไม่เท่าไหร่ พูดถึงเรื่องเพชรยังไม่ค่อยเท่าไหร่ พวกผู้หญิง แหม ไม่มีเพชรอะไม่มี ต้องไปผ่อนส่งมาให้ได้ จะใส่ เงินไปให้เขายังไม่พอเลย จะต้องเป็นของสำคัญอย่างนั้นน่ะ

เห็นไหมไปยึดไปถือมันมากแล้วมันก็ทุกข์ ไปนั่งผ่อนส่งเขาแล้วมันก็ตะแง็กๆ ไม่ทุกข์หรือทุกข์ เป็นแต่เพียงเพื่อจะได้เพชรมาไว้ในมือ ถ้าเอาเพชรนั้นโยนทิ้งไปไก่มันยังไม่กินเลย มันไม่มีค่าอะไรกันนักกันหนาดูซิ โยนให้ไก่ ไก่ก็ยังไม่จิกไม่กินอะ สู้เม็ดข้าวเปลือกเม็ดนึงก็ยังไม่ได้ มันจะไปมีค่าอะไรกันนักกันหนา

พระว่า..สุญญตวิหารเป็นขณะนั้น

พ่อครูว่า... ถ้าผู้ปฏิบัติและผู้ที่รับแล้วก็แน่นอนก็ต้องเห็นว่า สุญญตวิหารเป็นของที่สูงที่สุด แต่ก่อนจะเป็นสุญญตวิหารได้มันต้องมีสุญญตวิโมกข์ แล้วมีสุญญตวิมุติเสียก่อน เมื่อมีสุญญตวิโมกข์ มีสุญญตวิมุติ แล้วมันก็เป็นสุญญตวิหาร มันก็ไม่มี มันก็เป็นแต่เพียง สักแต่ว่ารู้สักแต่ว่าเห็น ตาไม่บอด ใจไม่หลับ ทุกอย่างรู้ทุกอย่างเห็น แต่ทุกอย่างไม่รู้ ทุกอย่างไม่เห็น ฟังแล้วอาจจะงง ทุกอย่างรู้ทุกอย่างเห็น แต่ทุกอย่างก็ไม่รู้ทุกอย่างก็ไม่เห็น

พระว่า...มันไม่ใช่พูด มันเป็นสภาวะ

พ่อครูว่า... สภาวะไม่ใช่พูด มันเป็นสภาวะไม่ใช่พูดแต่ภาษาพูดก็พูดให้ฟังแล้วบ้า ทุกอย่างรู้ ทุกอย่างเห็นแต่ทุกอย่างไม่รู้ ทุกอย่างไม่เห็น นี่คือภาษาพูดที่มันบ้าๆ แต่สภาวะมันไม่บ้าหรอกมันรู้มันเห็นจริง แต่ไม่เอาด้วย มันก็เหมือนกับเราไม่รู้ เราไม่เห็น

เหมือนกันกับไก่ มันบอกเอาเพชรไปโยนให้มัน มันบอกว่ามันไม่รู้มันไม่เห็นด้วยมันบอกว่าไม่เห็นเข้าท่าอะไรเลย มันก็เหยียบไปเลยเหยียบเลย เอาแบงค์ร้อย ไปโยนให้มันเหรอ สู้เขาเปลือกเม็ดเดียวก็ไม่ได้มันไม่เอาด้วยเพราะมันไม่สมมุติด้วย แต่กระนั้นก็ดี ไก่มันก็ไปสมมุติไอ้ข้าวเปลือกนั่นแหละมีค่าสูง ถ้าไก่มันไม่ยึดติดข้าวเปลือกด้วยนะ ไก่มันก็สุญญตวิหารเหมือนกัน

ทีนี้ไก่มันก็ยังยึดติดสิ่งที่มันยังกินอยู่อย่างนึง และสิ่งที่มันยังเสพยังหลงอยู่อีกอย่างนึงเหมือนกัน แต่มันไม่มีปัญญาที่จะมาอธิบายสุญญตาให้มันฟังได้ มันไม่มีปัญญาแน่ คนนี้แหละมีปัญญาที่จะรู้ได้

เพราะฉะนั้นพยายามเข้า นอกจากจะไปรู้ด้วยการฟังแล้ว ต้องพยายามไปค้นหาสภาวะที่ว่านี้ให้เจอด้วย จะมาโมเมๆ เอาไม่ได้ จะค้นได้ยังไงค้นได้สิ ทำสิ บอกแล้วว่าอย่าติดสมมุติ ก็แบงค์ร้อยอยู่ในกระเป๋า ถ้าบอกว่าเราไม่ถือสมมุติด้วย อ้าววันนี้มีแบงค์ร้อย 5-6 ใบเอาไปทำทานให้หมดเลย ดูซิ ใจมันจะวิมุติลงไปได้ด้วยไหม เอ้ย เอ้ย เอ๊ยดี กระเป๋าเรามีตั้ง 500 บาท ตอนนี้วิมุติจาก 500 บาทไปแล้วนะ หลุดพ้นจาก 500 บาทแล้ว มีว่างเปล่ามีแต่กระเป๋าว่างเปล่า เงิน 500 บาทวิมุติไปแล้ว

ลองทำดูซิแล้วใจมันจะเป็นยังไง วัตถุวิมุติไปแล้ว 500 บาทเอาไปทำทานหมด หรือเอาไปทำประโยชน์ที่มันควรที่สุด เอาไปทำไปหมดแล้ว ไม่มีแบงค์ร้อย 5 ใบอยู่ในกระเป๋า แบงค์ 100 คือสุญญตะ ไม่มี แบงค์ร้อยคือว่างเปล่าจริงๆ ไม่มีแบงค์ร้อยในกระเป๋า กระเป๋าจึงว่างเปล่าจากแบงค์ร้อย

แต่ทีนี้ เมื่อเวลานั้นแหละมาดูใจตัวเองซิเป็นยังไง ใจตัวเองเป็นยังไง ยังรอนๆ คิดถึงแบงค์ร้อย 5 ใบนั้นมั้ย ยังรอนๆไหม บางคนไม่รอนๆ ธรรมดานะ เจ็บปวดเอาด้วย แหม กว่าจะหามาได้ 500 กว่าจะออกไป เจ็บปวดเอาด้วย แต่คนไหนไม่เจ็บปวด แต่ยังรอนๆอยู่ คนนั้นก็ยังมีปฏิฆะ ถ้าใครไม่มีปฏิฆะ ก็หมายความว่าไม่รอนๆด้วยเลย เฉย ว่างเปล่า แต่ไปยึดอะไร ไปยึดว่าดีแล้วเราทำบุญได้ตั้ง 500 บาท เราได้บุญนั้นแล้วเป็นรูปเป็นร่าง วาดบุญไว้เป็นรูปเป็นร่างเลย ไม่รอนๆ หรอกแต่ดีใจกับบุญ ผู้ที่ยังมีอารมณ์ดีใจอย่างนั้นอยู่นั่นแหละจึงเรียกว่า พรหม เรียกว่า พรหม เรียกว่าเป็นผู้ยังมีอรูปอย่างนึง ที่สร้างไว้เป็นลมๆ เป็นลมลอยรูป แล้วก็ยังหลงดีใจกับอันนั้นอยู่ยังมีสิ่งที่ยึดถืออยู่

แต่ถ้าผู้นี้เงิน 500 บาทก็สุญญตะไปแล้ว หายไปแล้ว ไม่มีแล้วให้เขาไปหมดจริงๆ ทำประโยชน์ในโลกไปหมดแล้ว ใจก็ไม่รอนๆ บุญก็ไม่นึกถึง อะไรก็ไม่ยึดถือไม่นึกถึงอยู่ ใจก็ดับลงไม่มีคำว่าแบงค์ 500 เมื่อกี้นี้ก็ลืมไปสิ้นด้วย ไม่มีอะไรเลยในใจว่างเปล่าใจก็ว่างเปล่าแบงค์ร้อยก็หายไปจริงๆ ด้วย ผู้นั้นแหละจึงวิมุติทั้งสภาวะ วิมุติทั้งของจริงๆ และวิมุติทั้งใจด้วย นี่แหละอาการนี้เราจะทำ

เพราะฉะนั้นถ้าใครยังไม่เคยเลยที่จะควักแม้แต่ 100 บาท 10 บาท 20 บาทให้คนอื่นไปดูซิ ไม่เคยมีทานเลยคิดดูซิ ว่าเราจะได้มั้ย เราจะเจอสภาวะมั้ย มันก็ได้แต่หลักการที่อาตมาอธิบายให้ฟังนี่ แล้วก็คุยหลักการว่า ฉันรู้แล้ว เข้าใจได้ซาบซึ้งแล้ว ใครมาถามก็อธิบายให้ฟังฉับๆ เลย สบาย อย่างนี้แน่มากดี อย่างนี้แจ๋วเลย แต่ตัวเองเขามาขอแค่เงิน 5 บาท 10 บาทไม่ให้ แล้วมันจะวิมุติลงไปได้อย่างไรไม่ให้ มันวิมุติไม่ได้  

เพราะฉะนั้นแม้กระทั่งของหวาน ของคาว ของอร่อยก็ยังอยากได้ ไอ้นี่เมียฉัน ไอ้นี่ลูกฉัน ไอ้นี่ข้าวของฉัน ไอ้นี่รถฉัน ไอ้นี่ฐานะฉัน แหม ไอ้นี่สรรเสริญของฉัน เขาบอกว่าฉันเป็นอาจารย์ ยังยึดแม้กระทั่งคำว่าอาจารย์ไว้อีก  หรือยกคำว่า แหมฉันเป็นรัฐมนตรีติดอยู่ที่รัฐมนตรีอีก มันก็ไม่มีวิมุตได้ มันก็ไปติดเป็นติ่ง ติ่งจากตรงนี้ ละจากตรงนี้ได้ ก็ไปติ่งตรงนี้ ตรงนี้ มันจะหลุดได้จริงๆ ต้องตัดอกตัดใจแล้วก็ต้องกระทำในวาระนั้น สิ่งนั้นลองดูจริงๆ ถ้าไม่ได้ลองแล้วไม่รู้

ถ้าพระพุทธเจ้าไม่ลองไปนั่งแม้กระทั่ง โอ้โห บำเพ็ญทุกขกิริยา จับนิดนึงพอจะลูบหนังขนก็ติดมือขึ้นมาอย่างท่านที่อธิบายไว้นะ ถ้าท่านไม่ไปลองอย่างนั้นท่านก็ไม่รู้หรอกว่า สภาวะสุดโต่งอีกอย่างหนึ่งมันถึงขนาดไหน แล้วท่านก็ท้าด้วยว่า จะไม่มีใครมาทำได้อุกฤษฏ์อย่างท่านอีกแล้ว เรียกว่าท่านทำอุกฤษฏ์กว่าใคร ๆ ที่ทำมาแล้ว เขาบำเพ็ญตนทรมานตนมาถึงขนาดไหน ท่านบอกว่าท่านได้ทำมาหมด ทำมาจนกระทั่งอุกฤษฏ์ถึงขั้นสุดที่แล้ว ท่านถึงได้เอามาอธิบายให้กันฟังได้ สู่กันฟังได้ว่า โอ้โห ป่วยการไปนั่งทำอะไรบางสิ่งบางอย่างเกินขอบเขต ก็ไม่ถึงขั้นนั้นหรอก ไม่จำเป็น

แต่ทำไมท่านต้องทำ ที่ท่านต้องทำก็เพราะเหตุว่าท่านจะต้องวัด ท่านจะต้องวัด วัดวา ให้รู้ความสุดโต่งของทางนี้ และทางนี้ให้รู้หมดเลยเพื่อที่จะเอามาตอบคำถามพวกเราได้เท่านั้นเอง และเพื่อที่จะเอามาตอบคำถามของพวกลัทธิอื่นๆ ที่เขาไปสุดโต่งสายไหนก็ไม่รู้ ให้มันรู้ชัดรู้แจ้ง

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าจึงจำเป็นที่สุดที่ท่านจะต้องวัดวาสิ่งเหล่านั้นให้รู้ ไปลูบไปคลำสิ่งเหล่านั้นให้รู้โดยแท้จริง  แต่เรายังไม่ได้ประพฤติบำเพ็ญตัวเป็นพระพุทธเจ้า อย่าไปทำอย่างท่าน อย่าไปทำอย่างท่าน ประเดี๋ยวตายๆ ก็เหมือนเราอดข้าว กินวันละเท่าปลายมือ แล้วก็ลดลง 5 เม็ด 10 เม็ด ไปจนกระทั่งกินเท่าเม็ดงา กินวันละเท่าเม็ดงา จนกระทั่งไม่กินเลย ไหวมั้ย อาตมาว่าชักลงตรงนั้นก่อนนะ จะจับที่ตรงข้างหน้าท้องก็ดูเหมือนจะถึงข้างหลัง จับข้างหลังก็ดูเหมือนถึงหน้าท้องแล้ว คิดดูซิว่า มันติดหมดเลยเนี่ย เราจะทำได้อย่างนั้นมั้ย  ทำไม่ได้ และยังไม่ควรทำด้วยเพราะเป็นการสุดโต่ง แต่พระพุทธเจ้าท่านไม่สุดโต่ง ท่านไม่สุดโต่ง เพราะว่าท่านทำได้ ทำแล้วไม่ตาย เราทำถ้าไปทำอย่างนั้นตายเข็ดด้วย เข็ดหลาบเลย และไม่อยากจะประพฤติธรรมต่อไป

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าถึงบอกว่า อาการที่ประพฤติที่สุดโต่งเนี่ยเป็นภัย เป็นภัยต่อผู้ที่ยังไม่ถึงขั้น บารมียังไม่ถึงอย่าทำ เพราะฉะนั้น คุณไสวบอก อาตมาสุดโต่ง โอ้ว  ดูซิ รองเท้าก็ไม่ใส่..ไปกินทำไมมื้อเดียว.. เขาบอกว่า ไปทำอะไรสุดโต่งมัน จะไปสุดโต่งอย่างไรเราก็ยังทำได้เลย เขาก็เห็นสุดโต่งเพราะเขายังทำไม่ได้ แต่อาตมาไม่ได้เดือดร้อนอะไร อาตมาทำได้อาตมาก็ไปของอาตมาสบายๆ เขาก็เห็นว่าสุดโต่งอยู่ดี แต่เพียงว่าอาตมาเอง อาตมาเห็นว่าพระพุทธเจ้าทำที่สุดโต่ง แหม ไปนั่งอดข้าวถึงขนาดนั้น หนังติด แขม่วแล้ว แหม นั่งทรมานกาย จนมือลูบนี้ขนหลุดติดมือมาเลย อาตมาก็เห็นว่ามันสุดโต่ง อาตมาไม่ทำหรอก แล้วอาตมาไม่ทำเพราะอะไร เพราะพระพุทธเจ้าได้สอนไว้แล้ว อาตมารู้จากพระพุทธเจ้าแล้ว ว่าถ้าไปนั่งทำอย่างท่านนี้สุดโต่งนะ อาตมาก็เชื่อท่าน อาตมาก็ไม่ทำ

อาตมาก็ทำมัชฌิมาปฏิปทา ขณะนี้อาตมาไม่ใส่รองเท้าเป็นมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาฉันมื้อเดียวมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาฉันข้าวเปล่าๆ กินผักได้สบายๆ เป็นมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาสบายไม่เดือดร้อนและในสิ่งที่ควรจะสูงขึ้นอาตมาก็รู้ และอ่านให้มันชัดแล้วก็บำเพ็ญ ต่อไปเรื่อยๆ ตามลำดับไม่แปลกอะไรเลย

แต่จะให้อาตมาไปนั่งป่าแล้วก็ทำเหมือนอย่างพระพุทธเจ้าที่ท่านทำแล้วนั้นอาตมาก็บอกแล้วว่า อาตมายังไม่ถึงขั้นจะเป็นพระพุทธเจ้า และชาตินี้ให้ต่ออีกสักกี่ชาติ ไอ้ชาตินี้ จนกระทั่งบำเพ็ญให้หนักที่สุดเท่าไหร่อาตมาก็ไม่สูง และอาตมาก็ยังไม่ทำเพราะเป็นภาวะสุดโต่ง อาตมารู้ได้เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ ท่านครอบเอาไว้แล้ว ก็อาตมาเชื่ออย่างยิ่ง มีศรัทธาในท่านอย่างสูงสุด อาตมาถึงไม่ทำ

เพราะฉะนั้นเราต้องเข้าใจระดับขั้นให้ได้ ถ้าไม่เข้าใจระดับขั้น เราจะไปมองคนเขาว่าสุดโต่ง เช่นเดียวกันกับคนที่เขาว่าอาตมามากที่ว่า แหม พระองค์นี้เคร่ง เดินก็เดินเอาอย่างนั้นแหละ กินก็กินอย่างนี้แหละ เคร่ง อาตมาไม่เคร่ง อาตมาเฉยๆ ไม่ได้เคร่งตรงไหนเลย มันไม่ได้เดือดร้อนตรงไหนเลย เพราะฉะนั้นอาการที่เคร่งก็หมายความว่า คนอื่นเขาเห็นว่าเราทำไม่ได้     (40.28 น.) ….

 

ที่มา ที่ไป

การแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม 2514

เวลาบันทึก 24 เมษายน 2567 ( 18:23:17 )

รายละเอียด

141026 จูฬสุญญตสูตร ตอนที่ 1-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

ต่อจากนี้ไป เป็นการแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม  2514

พ่อครูว่า... จะพูดสู่กันฟังโดยภาษาตรงๆ ของอาตมาคนเดียว แต่ว่าจะเอาพระสูตรมาอ่านเลยทีเดียว เอาออกมาจากพระไตรปิฎกเลยทีเดียวมาอ่านแล้วก็ขยายความกันพอที่จะขยายได้ เท่าที่จะขยายได้ทำความเข้าใจกัน ที่จริง สุญญตานั้น เป็นเรื่องที่ ไม่ใช่เรื่องตื้น เป็นเรื่องที่ลึก เป็นเรื่องที่ไกล แต่ว่าเราเองก็พูดกันมานักเพราะว่า แม้กระทั่งในที่นี้ เราก็ยังพูดกัน อย่าว่าแต่สุญญตาเลย แม้กระทั่งการตายของพระอรหันต์ตายอย่างไรอย่างไรเราก็พูดกันไปจนถึงขนาดนั้น ก็เรียกได้ว่ามันสูงเกินขนาดแล้วล่ะมันสูงก็สูงกันไปพูดสูงบ้างต่ำบ้างคละเคล้ากันไป

แต่ว่า ไอ้ที่จะสูงหรือจะต่ำอะไรก็ตามแต่ มันก็ไม่มีอะไรมากนอกจากว่า เราเองเราจะสมมุติเอา หรือว่าจะยึดถือเอาว่าไอ้นี่สูงไอ้นี่ต่ำ หยาบหรือละเอียด เราจะดำเนินจากละเอียดมาหาหยาบก็ได้ ดำเนินจากหยาบหาละเอียดก็ได้ มันได้ทั้ง 2 ส่วน 2 ด้าน แต่ว่าโดยถูกโดยต้องแล้ว มันก็ควรจะเป็นจากหยาบไปหาละเอียด จะทำจากละเอียดมาหาหยาบมันก็ได้ แต่ว่ามันนานมันใช้เวลานาน

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าท่านเองท่านไม่พยายามให้พาทำอย่างที่ท่านได้เคยตรัสเอาไว้แล้วในเรื่องปฏิปทา 4  ซึ่งบางอย่างก็ปฏิบัติได้ เรียกว่าสะดวก แต่ว่านาน

บางอย่าง สะดวกแต่เร็วด้วย อย่างนี้เป็นต้น แต่ส่วนอีกบางอย่างนั้นทั้งยากทั้งนานหรือว่ายากแต่เร็วก็ดี ซึ่งเหล่านั้นเราก็แยกแยะให้ออกตามที่พระพุทธเจ้าท่านได้แยกแยะให้ฟังแล้ว เราก็เลือกให้เป็น พยายามจัดให้ถูก ไม่ใช่ว่ามันไม่ได้ ปฏิบัติละเอียดมาหาหยาบก็ได้ แต่ควรจะปฏิบัติหยาบไปหาละเอียด

พระสูตรที่อาตมาจะอ่านนี้ หรือว่าจะเอามาเล่าสู่กันฟังนี้คือ จูฬสุญญตสูตร

จูฬสุญญตานั่นเอง  จูฬสุญญตสูตร อยู่ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 14 ข้อ 333 ที่อาตมาได้พระไตรปิฎกมาแล้ว ยังไม่มีเวลาได้อ่านเลย แต่ว่าเปิดตรงไหน ๆ ก็รู้สึกว่าดีทั้งนั้นเลย เปิดเจอตรงไหนอ่านเอาไว้แล้วก็มาร์คเอาไว้แล้วก็เล่าสู่กันฟัง

จริงๆ สุญญตะนี้ อาตมาก็เคยพูดกันมาแล้วตั้งหลายทีแล้ว แม้แต่สุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุติ สุญญตวิหาร เราก็เคยได้อธิบายถึงขนาดนั้น โดยความเป็นจริงแล้ว ขั้นที่เรามาพูดสู่กันฟังนี้เป็นขั้นอาริยะนะ ที่พูดกันถึงสุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุติ สุญญตวิหาร หรือแม้จะพูดถึง  อนิมิตตนิพพาน อัปนิหิตตนิพพาน จนกะทั่งถึงสุญญตนิพพานมันเป็นที่ของพระอาริยะที่รู้อารมณ์ของนิพพาน รู้อารมณ์ของสุญญตาได้แล้ว แล้วก็มาพูดกัน ไม่ใช่ของต่ำๆ นะที่เราพูดกันอยู่นี่

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าแหม! ฟังๆ ดูแล้วก็ออกหมั่นไส้ เราเองพูดก็ออกหมั่นไส้ตัวเองเหมือนกันนะ แหม..เอาเรื่องที่มันไม่น่าพูดมาพูด ที่จริงมันเป็นเรื่องของสิ่งที่จะรู้ได้โดยสภาวะ ไม่ใช่เรื่องที่จะพูดเอาเท่านั้น เพราะฉะนั้นพูดให้ฟังก็ฟังกันไปได้เฉยๆ ฟังกันไปได้เฉยๆ สำหรับผู้ที่ลูบคลำนิพพาน ลูบคลำสุญญตาจริง ๆ แท้ ๆ ได้ฟังจะ   อ๋อ.. หรือว่าจะเข้าใจ หรือว่าจะเป็นไปได้ แต่ถ้าผู้ที่ยังไม่ได้ลูบคลำแม้อารมณ์นิพพานเป็นยังไง อารมณ์สุญญตาเป็นยังไงจริงๆ รู้แต่สภาวะตัวหนังสือที่บรรยายออกมาเป็นบัญญัติเป็นภาษา เป็นนิรุตติเป็นคำพูดคำท่องคำอ่านอะไรก็ตามแต่ เราก็จะยึดแต่เพียงเหตุผลของภาษา เหตุผลของคำพูดนั้นๆ ที่มันมีเป็นเหตุเป็นผล คล้องจองกันไปเท่านั้นเอง มันก็ไม่ซาบซึ้งถึงขีดถึงขั้นอะไร ฟังๆ ไปจำได้ก็ดี ถ้าจำไม่ได้เลิกกันเลย หมายความว่าไม่ได้เรื่องอะไรที่ฟังไป ถ้าจำได้ก็ยังดียังติดไว้ในสมอง

แต่ถ้าผู้ที่เข้าใจเจอสภาพหรือสภาวะของนิพพานจริงๆ เจอสภาวะของสุญญตาจริงๆ แล้ว เป็นสภาวะเป็นสิ่งที่มันเกิดในจิตในใจจริงๆ ผู้เจออันนั้นแล้วพออธิบายให้ฟัง ไม่จำเป็นจะต้องใช้คำว่าจำเลย มันซึ้งทันที ไม่ต้องจำไม่ต้องจด เรียกว่า เข้าใจอย่างซาบซึ้งเลย จะไม่ลืมอีกเลย ยิ่งซาบซึ้งมาก ยิ่งมีสภาวะมากยิ่งซาบซึ้งมาก แล้วยิ่งจะจำติดใจไปเลย ไม่มีถอดถอน นี่แหละเรียกว่าสภาวะกับ ของ ๆ จริงมันมาสัมพันธ์กันเข้ามันจะดูดจะติดเลยพอมีสภาวะ พอกล่าวชื่อมันปั๊บ มันดูดจนติดเลย แต่ถ้าเราไม่มีสภาวะกล่าวชื่อมันก็มีแต่ชื่อ ถ้าเราไม่มีชื่อมีแต่สภาวะมันก็ไม่มีอะไรเหมือนกัน มันก็มีแต่ตัวตน เป็นประโยชน์ตนเท่านั้น ทีนี้ถ้าเผื่อว่าเอาชื่อมาพูดด้วยเป็นสภาวะด้วย แล้วเราก็เป็นประโยชน์ที่เอาสภาวะนั้นมาอธิบายหรือมากล่าวชื่อกล่าวนามให้คนอื่นเค้าฟังได้ด้วย มันก็เป็นประโยชน์ 2 ส่วน เป็นประโยชน์ขึ้นไปเรียกว่า ปฏิสัมภิทาญาณ หรือผู้ที่มีสภาวะแล้ว มีอรรถะแล้ว มีธรรมะแล้วในตัว ก็มาเรียนรู้นิรุตติคือมาเรียนรู้ภาษาให้มันประกอบกัน เมื่อประกอบกันแล้วก็เป็นปฏิสัมภิทาญาณ 2 3 4 ขึ้นไปแล้วก็เอามาพูดสู่กันฟัง

เอาลองมาฟัง จูฬสุญญตสูตร ดูซิ https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=14&A=4714&Z=4845 จูฬสุญญตสูตร

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขา มิคารมารดา ในพระวิหาระบุพพาราม เขตนครสาวัตถี เนี่ยก็เป็นวิหารของนางวิสาขาสร้างเองวิหารบุพพารามเนี่ย  ซึ่งมีโลหะปราสาทเป็นเอกอยู่ในวัดนั้น ซึ่งโลหะปราสาทนั้นมีตั้ง 1,000 ห้อง คิดดูซิว่าความเจริญรุ่งเรืองในสมัยนั้นกับความเจริญรุ่งเรืองในประเทศไทย เดี๋ยวนี้มันต่างกัน เดี๋ยวนี้มีมั๊ยอาคารที่ไหนมีห้องถึง 1,000 ห้อง ดุสิตธานีที่ว่าเก่งที่สุดเดี๋ยวนี้นะมีถึง1,000 ห้องไหม มีแค่ 500 ห้อง

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าความเจริญของประเทศไทยเดี๋ยวนี้อย่าอวดดีเลยว่า เจริญยิ่งกว่าสมัยพระพุทธเจ้า ไม่มีทางเลย ไม่มีทางเจริญเท่าสมัยพระพุทธเจ้าเลย แต่เราก็อวดดีว่า เราเจริญยิ่งกว่าสมัยพระพุทธเจ้า แล้วก็ไปว่าสมัยโน้นคนไม่ค่อยรู้เรื่องอะไรต่ออะไร มีการงมงายอะไรมีอะไรต่ออะไรไม่จริงเลย ที่จริงฉลาดกว่าเราเยอะแยะ แต่เราไม่รู้ว่าความฉลาดนั้นคืออะไร แต่ว่าถ้าไปพูดถึงว่าความฉลาดทางโลก จริง เดี๋ยวนี้เราฉลาดทางโลกมากกว่าสมัยพระพุทธเจ้า เพราะอะไร โลกคืออะไร โลกหรือโลกีย์คือกิเลส คือกาม เพราะฉะนั้นบอกว่าเราฉลาดทางโลกมากกว่าสมัยโน้น จริง อาตมาไม่เถียงเลย เพราะเรามีกิเลสกามหรือกิเลสโลกียะมากกว่าสมัยโน้น อันนี้ไม่เถียง แต่ความเจริญทางโลกุตระสิ สมัยพระพุทธเจ้าเจริญกว่ามากกว่ามาก นี่แหละต้องทำความเข้าใจ

แม้พระสูตรที่ท่านตรัสเอาไว้ คำกล่าวต่างๆ นานา เราต้องมาวิจัยให้ออกว่า มันมีเหตุผลที่จะฟ้อง ที่จะแสดงอะไรต่ออะไรให้เราเข้าใจได้ด้วย เช่นว่า วิหารบุพพารามซึ่งมีโลหะปราสาทถึง  1,000 ห้อง มันก็แสดงผลให้เราเข้าใจได้ว่า ความเจริญสมัยโน้นยิ่งกว่าสมัยนี้

 [333] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้-

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขามิคารมารดา ในพระวิหารบุพพาราม เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล ท่านพระอานนท์ออกจากสถานที่หลีกเร้นอยู่ในเวลาเย็น แล้วเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ครั้นแล้วถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาค นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง

 นี่เป็นสำนวนของท่านบาลี ไปที่ไหนแล้วก็นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง นี่เป็นภาษาบาลีก็หมายความว่า ไปถึงแล้วก็หาที่นั่งที่เหมาะๆ ควรๆ สำนวนนี้เข้าใจให้ได้ แล้วก็มี

เสมอๆ แปลทีไรก็จะมีอย่างนี้เป็นสำนวนพระสูตร ในสำนวนพระไตรปิฎก

พอนั่งเรียบร้อยแล้วได้กราบทูล พระผู้มีพระภาคอย่างนี้ว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคประทับอยู่สักยนิคมชื่อ นครกะ ในสักกชนบท ณ ที่นั้น ข้าพระองค์ได้สดับได้รับคำ ได้รับพระดำรัสนี้เฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคว่า

ดูกร อานนท์ บัดนี้เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม ฟังดีๆ นะเริ่มต้นแล้วนะ บัดนี้เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม มีชื่อเลย สุญญตวิหาร หรือ สุญญตวิหารธรรม  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้อนี้ข้าพระองค์ได้สดับดีแล้ว รับมาดีแล้ว ใส่ใจดีแล้ว จึงจำไว้ดีแล้วหรือ  ไอ้ที่แล้ว ๆ แล้ว ๆ น่ะ นี่ยังไม่แน่ใจนะ ยังกำชับ เรียกว่า ยังทูลถามพระพุทธองค์ต่อไปอีกว่า ดีแล้วน่ะ ดีแล้วหรือ เพราะฉะนั้น คล้ายๆ ยังคลางแคลงตัวเองอยู่ว่าพระอานนท์คลางแคลงตัวเอง ว่าตัวเองเนี่ยจะเข้าใจสิ่งเหล่านั้นได้ดีแล้วทุกอย่างแล้วหรือ

พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ดูกรอานนท์ แน่นอนนั่นเธอสดับดีแล้ว สดับนี่หมายความว่าฟังนะ เอาแค่ฟังนะ สดับดีแล้ว รับมาดีแล้ว แล้วก็รับเอามาจากฟัง ใส่ใจดีแล้วเอามาคิด ทบทวน กำหนดสัญญาลงไปในใจ ใส่ใจ จงจำไว้ดีแล้ว ผนึกลงไปเลยสัญญามันมีกำหนด กำหนดแล้วก็ฝังจำ ทรงจำไว้ดีแล้ว ท่านยังไม่ได้บอกเลยท่านยังไม่ได้บอกมากกว่านี้เลย ฟังให้ดีนะ อานนท์ แน่นอน เธอนั้นสดับมาดีแล้ว ฟัง รับมาดีแล้ว คือรับเอามาจากฟัง ใส่ใจดีแล้ว เอามาคิดดีแล้ว ทรงจำไว้ดีแล้ว แล้วก็จำ ผนึกลงไว้ในใจ  ฟังให้ดีนะ มีอยู่แค่นี้ พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้บอกว่าอานนท์ไม่ได้รับอะไร ไว้เลย แต่รับไว้ เพราะแน่นอนพระพุทธเจ้าท่านขยักเอาไว้นิดนึงเท่านั้นเอง ถ้าพระอานนท์เข้าใจสุญญตวิหารธรรมนี้ได้ดีซาบซึ้งแล้ว พระอานนท์ย่อมเป็นอรหันต์ ย่อมเกิดปัญญาวิมุติ แต่นี่พระอานนท์ยังไม่วิมุติยังไม่ได้เป็นพระอรหันต์ เพราะเหตุนั้นพระพุทธเจ้าถึงตรัสไว้แค่นี้ ก็ได้แค่ ได้สัญญาจำไว้เท่านั้น ยังไม่ดีไปกว่านี้

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและบัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม ทำไมอาตมาอธิบายตอนนั้นว่า พระอานนท์ได้แค่จำได้แค่รู้เฉยๆ แต่ยังไม่แจ้ง ยังไม่สว่างถึงที่ ก็เพราะเหตุว่า ถ้าแจ้งถ้าสว่างถึงที่แล้ว พระพุทธเจ้าจะไม่ต้องอธิบายต่อ เท่านี้เองเคล็ด พระพุทธเจ้าก็ไม่อธิบายต่อเพราะคนรู้แล้วจะไปอธิบายให้เสียเวลาทำไม แต่ที่นี้พระพุทธเจ้าอธิบายต่อแสดงว่า คนขอร้องว่าพระพุทธเจ้าจะต้องสอนต่อไปอีก ท่านก็ต้องสอนให้ฟัง

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและบัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม เปรียบเหมือนปราสาทของมิคารมารดาหลังนี้ อย่าลืมนะเราขึ้นต้นด้วยว่าขณะนี้เราอยู่ที่ปราสาทนี้ ปราสาทของนางวิสาขา  นางวิสาขานี้มีชื่ออีกชื่อหนึ่งว่า มิคารมารดา คือพ่อผัวของนางวิสาขาชื่อมิคาระ แล้วมิคาระนี้เกิดเลื่อมใสยกตำแหน่งวิสาขาให้เป็นแม่ จึงเรียกว่าเป็นแม่ของมิคาระดังนี้ เพราะฉะนั้น ชื่อหนึ่ง หรือสมญานามอีกชื่อหนึ่งของนางวิสาขาคือ มิคารมารดา ขณะนี้กำลังนั่งอยู่ในโลหะปราสาทอันนี้ พระพุทธองค์กำลังเปรียบเทียบอยู่

เปรียบเหมือนปราสาทของนางมิคารมารดาหลังนี้ ว่างเปล่าจากช้าง โค ม้า และลา ว่างเปล่าจากทองและเงิน ว่างเปล่าจากการชุมนุมของสตรีและบุรุษ เหมือนกันเลยกับที่อาตมาเคยเปรียบเทียบที่นี่ว่า ที่นี่ว่างเปล่าจากช้าง แต่ไม่ได้ว่างเปล่าจากคน ซึ่งอาตมาเคยยกตัวอย่างสุญญตาตั้งแต่ก่อนโน้น ตั้งแต่ยังไม่เคยได้พระไตรปิฎกมานี่พอดีได้มาอ่านพระไตรปิฎกเข้าเจอ อ่านเหมือนกันเลย ก็เลยว่าดีเหมือนกัน ว่างจากสิ่งเหล่านั้นคือว่างจากช้าง จากโค จากม้า จากลา จากทองและเงิน ท่านอธิบายเยอะแยะ ว่างจากการชุมนุมของสตรีและบุรุษคือไม่มีทั้งสตรีและบุรุษ

แต่ดูให้ดีนะ ฟังให้ดี มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียว เฉพาะ ภิกษุสงฆ์เท่านั้น ฟังให้ดี แต่มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียวคือ ภิกษุสงฆ์เท่านั้น คำอธิบายอันนี้ของพระพุทธองค์นี่ ละเอียดกว่าที่อาตมาได้เคยยกตัวอย่างว่า ที่นี่ว่างจากช้างแต่ไม่ว่างจากคน ละเอียดตรงไหนละเอียดตรงที่ว่า ของท่านนอกจากไม่ว่างจากช้างแล้วก็ไม่ว่างจากม้า ว่างจากโค ว่างจากลา แล้วก็ว่างจากบุรุษและสตรีด้วย แต่ไม่ว่างอยู่อย่างเดียว ของท่านเหลืออย่างเดียวคือไม่ว่างจากพระสงฆ์ ฟังให้ดี นอกนั้นว่างหมดแต่ไม่ว่างอยู่แต่พระสงฆ์

แต่ที่อาตมายกตัวอย่าง คราวก่อนนั้น ว่างจากช้างแต่ไม่ว่างจากคน และไม่ว่างจากม้านั่ง ไม่ว่างจากต้นอโศก สุดท้าย ว่างจากช้างว่างจากม้า ว่างจากคนนั้นหมายความว่า ตัดกิเลสทั้งหมดออกไป ว่างจากอะไรต่ออะไรต่างๆ ที่เรียกว่าเป็นกิเลสเป็นเครื่องรบกวน เพราะฉะนั้นท่านถึงบอกว่าสิ่งที่รบกวนทั้งหลายแหล่หายออกไปหมด แต่มันยังมีสิ่งหนึ่งที่อาศัยอยู่ มีสิ่งหนึ่งที่อาศัยอยู่

เพราะฉะนั้นท่านบอกว่าว่างจากช้าง โค ม้า ลา จากเงิน จากทอง แม้กระทั่งชุมนุมสตรีบุรุษอะไรต่างๆ ว่างหมด มีไม่ว่างอยู่คือสิ่งเดียวเฉพาะภิกษุสงฆ์ แสดงว่าสิ่งที่จะให้ดูมีอย่างเดียวเท่านั้นเอง อย่างเดียวเท่านั้นที่ยึดถืออยู่  นี่แหละ ฉันใด ดูกรอานนท์ ภิกษุก็ฉันนั้นเหมือนกันแล ไม่ใส่ใจสัญญาว่าบ้าน ไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าป่า จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่าป่า เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่าในสัญญาว่าป่านี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่าบ้านและชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์เลย ไอ้ที่ว่าป่า ไอ้ที่ว่าบ้าน ไอ้ที่ว่ามนุษย์อะไรต่ออะไร รวมลงไปหมดเลย รวมลงไปหมดเป็นสิ่งเดียว ใส่ใจแต่สิ่งเดียว

นี่พระพุทธเจ้าบอกท่านรวมลงไปให้ไม่ใส่ใจในสัญญาว่าบ้าน ไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่า ป่า รวมลงไปหมด จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่นและนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่า ป่า เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า ในสัญญาว่าป่านี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่าบ้าน ไม่แบ่งไม่แยกน่ะ  และชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์เลย มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวายคือภาวะเดียว ฟังให้ดีนะท่านจึง บอกว่ามีอยู่แต่เพียงความกระวนกระวายคือภาวะเดียว ยังมีความกระวนกระวายนะ ยังมี  มีภาวะเดียวด้วยเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น คืออันหนึ่งที่เรายึดอยู่

ก็ขออธิบายนิดนึงซะก่อน ก่อนจะต่อ เพราะฉะนั้นถ้าเราจะยึดอะไร รวมลงมาเป็นหนึ่ง เราก็ต้องว่างจากสิ่งอื่นหมด เราไม่แจง ซึ่งสมมติว่าอยู่ในบริเวณนี้ ขณะนี้ มีอะไรต่ออะไรเยอะแยะเลย ถ้าจะเราจะแบ่งแยกว่า นี่คน นี่ต้นอโศก นี่ไมโครโฟน นี่ขวดน้ำ มีแก้วอะไรต่ออะไรแยกแยะไปหมดเลยตามสมมุติโลก โลกเขาสมมุติว่าอันนี้ขวดอันนี้คน อันนี้ต้นไม้ นี้ม้านั่ง อันนี้เก้าอี้ อันนี้ว่าถ้วย ว่าชาม ต่างๆ นาๆ สมมุติโลกทั้งสิ้น  ถ้าเราไปแยกแยะจิตของเราให้ไปตามรู้พวกนี้ พวกนี้นะ เราก็จะมีการแบ่งแยกออกไปหมดเลยไม่รวมลงเป็นหนึ่ง

เพราะฉะนั้นเมื่อเราจะรวมลงเป็นหนึ่ง เราต้องเห็นสิ่งพวกนี้ว่าคือสมมุติโลก ที่มันพึงเกิดพึงเป็นตามเหตุของโลก ถ้าใครที่บอกว่าไอ้นี่มีค่าเพราะมันเป็นขวด ถ้าใครเอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ ไอ้นี่เป็นเพชร แล้วก็เดือดร้อนแล้วไม่อเนญชาแล้วชักหวั่นไหวในเพชรว่า เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้นี่ ชักไม่ค่อยดี ใครเอาแบงค์ร้อยมาวางเกลื่อนอยู่บนโต๊ะนี้ ชักหวั่นไหวแล้ว ไม่อเนญชาแล้ว  เกิดจะมี อกุศลจิต หรือ กุศลจิต เกิดขึ้นซะแล้ว คนนึกดี ก็บอกว่า เฮ้ยของใครนี่เก็บสิ ไอ้คนที่มันนึกไม่ดีมีอกุศลจิตก็บอกว่า เฮ้ย ไม่ต้องไปบอกเค้าเก็บแล้ว เผลอ ๆ เราค่อยไปหยิบ มันก็เป็นได้ เพราะอะไร เพราะจิตมันไม่นิ่งแล้ว ไม่อเนญชาแล้ว ชักหวั่นไหวซะแล้ว แล้วก็จะได้รับความกระทบกระเทือนเฟื่องฟูออกมา คิดไปในทางต่ำหรือทางสูงได้ คิดไปได้

แต่ถ้าเผื่อว่าเราไม่สำคัญมั่นหมายมันเลย ไม่ไปตีค่าอะไรมันเลย เงินก็เงินสิ แบงค์แดงๆ กองอยู่บนโต๊ะก็เฉย เพชรวางอยู่บนนี้ก็เฉย แก้วน้ำขวดน้ำก็เฉย เหมือนกันกับแก้วน้ำวางอยู่  เพชรเม็ดนึงก็เหมือนกับแก้วน้ำวางอยู่เฉยๆ ไม่สะดุ้งสะเทือนอะไร เห็นแล้วก็เฉย มีเงินมีทองอยู่ในนี้ล้านนึง ก็เหมือนกับเห็นกาน้ำใบนี้วางอยู่บนนี้ ไม่ไปสำคัญมั่นหมายอะไรด้วย ไม่ไปกำหนดไม่ไปสมมุติด้วย ใครจะสมมุติว่าเพชรมีค่า เงินมีค่า ไม่สมมุติด้วย ใครจะสมมติว่าแก้วมีค่าหรือน้อยค่ากว่าเพชร น้อยค่ากว่าเงินก็ไม่สมมุติด้วย เห็นอยู่อย่างนี้ สักแต่ว่าเป็นสภาวะเดียว เฉยๆ อยู่ ไม่ไปแยกไม่ไปสมมุติอะไรด้วยเลย รู้แต่ว่าเราอยู่ ณ ที่นี้ที่หนึ่งที่เดียว แล้วก็สำคัญที่เราอยู่ไม่ไปสมมุติอะไรเพิ่มขึ้นเลย นี่คือคำอธิบายของพระพุทธองค์ที่หมายถึงเมื่อตะกี้นี้  

เธอรู้ชัดว่า สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าบ้าน มีคำอธิบายเหมือนกับที่อาตมาอธิบายแล้วอาตมายังไม่ได้อ่านต่อ เธอรู้ชัดว่าสัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าบ้าน สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่ามนุษย์ และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น นี่ท่านแยกแยะแค่บ้านกับมนุษย์ อาตมาแยกแยะมากไปอีกจนกระทั่งถึงเพชรถึงเงินให้ฟัง เพื่อที่จะได้เข้าใจมากยิ่งขึ้น

เช่นเดียวกัน แล้วเราก็สัญญาแล้วก็เป็นแต่เพียงกำหนดลงไปแต่เพียงว่า ไอ้นี่คือสภาวะหนึ่ง อยู่ในแดนหนึ่ง อยู่ในโลกๆ หนึ่ง มีความว่างเปล่า ถึงแม้จะมีสิ่งพวกนี้ๆ อยู่ เท่าไหร่ๆ ก็ตามแต่ มีคนอยู่ มีต้นไม้อยู่ มีเพชรอยู่ มีขวดอยู่ หรือสมมุติจนกระทั่งแม้เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ เอาแบงค์ร้อยมากองไว้บนโต๊ะนี้ก็เหมือนกัน เราไม่มีความหวั่นไหว เราไม่มีความไปสมมุติอะไรตามเดิม สมมุติแต่เพียงว่า อย่างเดียวแต่ว่า เรายืนอยู่ในโลกนี้ว่างว่างเฉยๆ อยู่นั่งอยู่ที่นี่ว่างๆ เฉยๆ คนอื่นหวั่นไหวตาม เขาเห็นว่าของเหล่านี้มีอะไรแปลกแตกต่างกันไป แต่เราไม่แปลกเราเฉยๆ เป็นอาการอย่างนั้น

และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียว คือเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น ด้วยอาการนี้แหละ เธอจงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย ท่านให้พิจารณาสิ่งที่เราไปยึดถือสิ่งที่เรายังไปยอมสมมุติอยู่ในนั้นด้วย แล้วสัญญาเหล่านั้นอย่าไปยึดถือ จงเห็นว่า สิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นด้วย หมายความว่าจงเห็นให้ได้ว่า มันมีอยู่ก็ช่างมันปะไรเราไม่มีเราไม่เกี่ยวข้อง มันจะเป็นของเราเปล่า ๆ หรือของใครก็ไม่เกี่ยวไม่แตะต้อง ความหมายอย่างนั้นไม่เกี่ยวข้องเลย จะเป็นของเราหรือของใครก็ไม่เกี่ยว มีอยู่ก็พยายาม เห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้น

หมายความว่าเห็นความว่างนั้นเป็นว่างจริงๆ แม้จะมีสิ่งที่มีอยู่สิ่งที่ไม่มีอยู่ ก็เหมือนกับมีสิ่งที่ไม่มีอยู่เท่านั้นเองฟังให้ดีนะ เหมือนกับสิ่งที่ไม่มีอยู่ เงินมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เพชรมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี คนมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เหมือนกับสิ่งไม่มีอยู่ในสัญญาคือในความรู้สึกเท่านั้นเอง ท่านหมายความเอาอย่างนี้

และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้นอันยังมีอยู่ว่ามี และให้รู้ด้วยนอกจากเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ไม่มีแล้ว ก็รู้ชัดลงไปอีกด้วยว่า ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เงิน ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เพชร ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า ขวด ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เพชร ไอ้นี่เขาเรียกว่า คน นี่โลกเขาเรียกว่าต้นอโศก ให้รู้ชัดอย่างนั้นให้ได้ด้วย แต่สำหรับเราไม่เกี่ยวแล้วโลกนี้จะมีขวดนี้ก็ได้  โลกนี้จะมีต้นอโศกนี้ก็ได้  โลกนี้จะมีเพชรนี้ก็ได้ โลกนี้จะมีเงินแบงค์ร้อยกองอยู่บนโต๊ะนี้ก็ได้ หรือไม่มีก็ได้ ไม่แปลก มีความหมายของท่านอย่างนั้น

ดูกร อานนท์ แม้อย่างนี้ก็เป็นการก้าวลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ผู้ใดที่พิจารณาอย่างนี้ อย่างที่อาตมาว่ามาแล้วนี่ ก็เป็นการอยู่ในหรือว่าก็เป็นการก้าวลงสู่สุญญตวิหาร หรือ ก้าว ลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ท่านยืนยันว่านี่แหละคืออาการของการทำสุญญตวิหาร

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดจะถึงสุญญตวิหารได้ ก็ต้องพยายามให้มันหลุดพ้นคือเรียกว่ารู้ให้ได้ก่อนแล้วทิ้งให้ได้ด้วยเรียกว่าสุญญตวิโมกข์ สุญญตวิโมกข์หมายความว่ารู้ความพ้น สุญญตวิมุติ หมายความว่า หลุดออกไปเลย รู้ วิโมกข์

โมกขะ หมายความว่าความรู้ ความรู้ในการหลุดพ้นนั้นด้วย โมกขะ โมกขธรรมนี้ คือความรู้ในการที่จะหลุดพ้นอันนั้น ถ้าใครรู้ในสุญญตวิโมกข์ได้แล้ว ก็ทิ้งให้ได้ๆ ทิ้งสิ่งที่ควรทิ้ง

อย่างเมื่อกี้นี้ เรารู้ให้ได้ว่าไอ้นี่มันเป็นสมมุตินะ เพชรที่วางอยู่บนนี้ก็เป็นสมมุติ แบงค์ร้อยถ้าเอามากระจายอยู่บนโต๊ะนี้ก็เป็นสมมุติ ขวดนี้ก็เป็นสมมุติ คนนี่ก็เป็นสมมุติ เพชรนี่ก็เป็นสมมุติ ต้นอโศกนี่ก็เป็นสมมุติ รู้ให้ได้ว่ามันเป็นสมมุติ เมื่อรู้ได้แจ้งแท้ในใจแล้วถึงจะถึงสุญญตวิโมกข์ ถ้ารู้ยังไม่ได้ไม่ใช่สุญญตวิโมกข์

นอกจากรู้ว่าเป็นสมมุติแล้ว ใจเราอย่าไปยึดถืออย่าไปนำพาด้วย ให้รู้มันเป็นจริงให้ได้ว่ามันเป็นสมมุติจริงๆ แต่โลกเขาเองเขายึดถือ โลกเขายึดถือแบงค์ แหม ใครได้แบงค์ดี โลกเขายึดถือเพชร ใครได้เพชรมาแหม ฮ้อ โลกเขายึดถือนี่ เค้าเรียกว่าคน ถ้ามีผู้หญิงก็ผู้หญิง นี่ผู้ชายแตกต่างกันเขายึดถือไปหมดเลย มีความแตกต่าง มีการเทียบค่า มีการสร้างค่า สร้างไอ้นี่ต่ำ ไอ้นี่สูง ไอ้นี่จะต้องบวกไอ้นี้ ไอ้นี่จะต้องลบไอ้นี่ ตลอดเวลาเลย

เพราะฉะนั้นถ้าเรารู้อย่างนี้ได้แล้วด้วย แล้วเราก็วางให้ได้ จึงเรียกว่า สุญญตวิมุติ รู้แล้ววางให้ได้เราจึงเรียกว่า สุญญตวิมุติ เมื่อสุญญตวิมุติลงไปได้แล้วด้วย ผู้นั้นรู้แล้ว แล้วก็วางได้ด้วยสุญญตวิโมกข์รู้ แล้วสุญญตวิมุติก็วางได้ เมื่อรู้ด้วย วางได้ด้วย ก็อยู่ในสุญญตวิหาร เรียกว่าเป็นผู้มีสุญญตานั่นแหละเป็นเครื่องอยู่   เป็นเครื่องที่อยู่ในตนสบายเปล่าว่างดายไม่ยึดถือ เห็นสักแต่ว่าเห็นรู้สักแต่ว่ารู้ แต่เหมือนกับไม่มีเหมือนกับไม่รู้ เหมือนไม่มีเหมือนไม่รู้

นี่ภาษาพูดนะ แต่ที่นี้ถ้าใครมีอารมณ์รู้ว่าสุญญตะเป็นอย่างนั้นๆ เข้าใจอย่างนั้นเข้าใจ ซึ้งเลย ไม่ต้องไปพูดอะไรกันมากอะ ฟังเดี๋ยวนี้แค่นี้ก็จำได้ตลอดกาล เห็นเดี๋ยวนี้จำได้เดี๋ยวนี้ไปเลย ไม่ต้องไปท่องด้วย ทันที แต่คนไหนที่ยังไม่รู้เรื่องก็มานั่งท่องแล้ว ไอ้นี่สุญญตวิโมกข์มันแตกต่างกับสูญญตวิมุติอย่างไร ท่องเป็นระดับๆ ไป อะไรต่ออะไรไป

นี่ท่านอธิบายละเอี๊ยดละเอียด แต่ภาษาของท่าน พระพุทธเจ้าท่านอธิบายให้สงฆ์ฟังแค่นี้นะ ท่านเข้าใจกันแล้วเพราะมันไม่มีเรื่องมาก เพชรมันก็ไม่มี แบงค์มันก็ไม่มีมากมายถึงเดี๋ยวนี้ที่เป็นจิตสมมุติกันมากมายถึงเดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้ติดสมมุติกัน โอ้โห เพชรพลอยแบงค์ร้อย มันเป็นเจ้าเป็นนายเลยมีอำนาจเหนือหัวคนเหลือเกินเดี๋ยวนี้ มันมีอำนาจเหนือหัวคนจริงๆ คนนี่ โอ้โฮ
ซูฮกมันเหลือขนาดเลย มันจึง ลำบ๊ากลำบาก ต้องอธิบายเน้นแล้วเน้นอีก ย้ำแล้วย้ำอีก ให้เห็นเป็นสมมุติให้ได้ก็ไม่เชื่อ บอกเอามาหน่อยสักร้อย ไม่ได้หรอก แหม เอาไปได้ไงตั้ง 100 นึงอะ อย่างนั้น

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่ามันยึดอยู่อย่างนั้นแหละ มันไม่รู้จักวาง มันไม่มีค่าอะไร ถ้าเราไม่ไปไอ้นั่นมัน ไม่ไปสมมุติมัน ไม่ไปหลงติดมัน มันไม่มีค่าหรอก มันเป็นการสมมุติในโลกเท่านั้นเอง ให้เห็นว่าเราจำเป็นเหลือเกิน ขาดแบงค์ร้อยจะตาย ขาดเพชรจะตายให้ได้ ทั้งๆ ที่ไม่มีเพชรแต่มีเงิน หาเงินยังไม่พอ ยังจะไปผ่อนส่งเอาเพชรมาไว้ในมือ เนี่ยเป็นอย่างนี้โดยเฉพาะผู้หญิง ถ้าผู้ชายไม่เท่าไหร่ พูดถึงเรื่องเพชรยังไม่ค่อยเท่าไหร่ พวกผู้หญิง แหม ไม่มีเพชรอะไม่มี ต้องไปผ่อนส่งมาให้ได้ จะใส่ เงินไปให้เขายังไม่พอเลย จะต้องเป็นของสำคัญอย่างนั้นน่ะ

เห็นไหมไปยึดไปถือมันมากแล้วมันก็ทุกข์ ไปนั่งผ่อนส่งเขาแล้วมันก็ตะแง็กๆ ไม่ทุกข์หรือทุกข์ เป็นแต่เพียงเพื่อจะได้เพชรมาไว้ในมือ ถ้าเอาเพชรนั้นโยนทิ้งไปไก่มันยังไม่กินเลย มันไม่มีค่าอะไรกันนักกันหนาดูซิ โยนให้ไก่ ไก่ก็ยังไม่จิกไม่กินอะ สู้เม็ดข้าวเปลือกเม็ดนึงก็ยังไม่ได้ มันจะไปมีค่าอะไรกันนักกันหนา

พระว่า..สุญญตวิหารเป็นขณะนั้น

พ่อครูว่า... ถ้าผู้ปฏิบัติและผู้ที่รับแล้วก็แน่นอนก็ต้องเห็นว่า สุญญตวิหารเป็นของที่สูงที่สุด แต่ก่อนจะเป็นสุญญตวิหารได้มันต้องมีสุญญตวิโมกข์ แล้วมีสุญญตวิมุติเสียก่อน เมื่อมีสุญญตวิโมกข์ มีสุญญตวิมุติ แล้วมันก็เป็นสุญญตวิหาร มันก็ไม่มี มันก็เป็นแต่เพียง สักแต่ว่ารู้สักแต่ว่าเห็น ตาไม่บอด ใจไม่หลับ ทุกอย่างรู้ทุกอย่างเห็น แต่ทุกอย่างไม่รู้ ทุกอย่างไม่เห็น ฟังแล้วอาจจะงง ทุกอย่างรู้ทุกอย่างเห็น แต่ทุกอย่างก็ไม่รู้ทุกอย่างก็ไม่เห็น

พระว่า...มันไม่ใช่พูด มันเป็นสภาวะ

พ่อครูว่า... สภาวะไม่ใช่พูด มันเป็นสภาวะไม่ใช่พูดแต่ภาษาพูดก็พูดให้ฟังแล้วบ้า ทุกอย่างรู้ ทุกอย่างเห็นแต่ทุกอย่างไม่รู้ ทุกอย่างไม่เห็น นี่คือภาษาพูดที่มันบ้าๆ แต่สภาวะมันไม่บ้าหรอกมันรู้มันเห็นจริง แต่ไม่เอาด้วย มันก็เหมือนกับเราไม่รู้ เราไม่เห็น

เหมือนกันกับไก่ มันบอกเอาเพชรไปโยนให้มัน มันบอกว่ามันไม่รู้มันไม่เห็นด้วยมันบอกว่าไม่เห็นเข้าท่าอะไรเลย มันก็เหยียบไปเลยเหยียบเลย เอาแบงค์ร้อย ไปโยนให้มันเหรอ สู้เขาเปลือกเม็ดเดียวก็ไม่ได้มันไม่เอาด้วยเพราะมันไม่สมมุติด้วย แต่กระนั้นก็ดี ไก่มันก็ไปสมมุติไอ้ข้าวเปลือกนั่นแหละมีค่าสูง ถ้าไก่มันไม่ยึดติดข้าวเปลือกด้วยนะ ไก่มันก็สุญญตวิหารเหมือนกัน

ทีนี้ไก่มันก็ยังยึดติดสิ่งที่มันยังกินอยู่อย่างนึง และสิ่งที่มันยังเสพยังหลงอยู่อีกอย่างนึงเหมือนกัน แต่มันไม่มีปัญญาที่จะมาอธิบายสุญญตาให้มันฟังได้ มันไม่มีปัญญาแน่ คนนี้แหละมีปัญญาที่จะรู้ได้

เพราะฉะนั้นพยายามเข้า นอกจากจะไปรู้ด้วยการฟังแล้ว ต้องพยายามไปค้นหาสภาวะที่ว่านี้ให้เจอด้วย จะมาโมเมๆ เอาไม่ได้ จะค้นได้ยังไงค้นได้สิ ทำสิ บอกแล้วว่าอย่าติดสมมุติ ก็แบงค์ร้อยอยู่ในกระเป๋า ถ้าบอกว่าเราไม่ถือสมมุติด้วย อ้าววันนี้มีแบงค์ร้อย 5-6 ใบเอาไปทำทานให้หมดเลย ดูซิ ใจมันจะวิมุติลงไปได้ด้วยไหม เอ้ย เอ้ย เอ๊ยดี กระเป๋าเรามีตั้ง 500 บาท ตอนนี้วิมุติจาก 500 บาทไปแล้วนะ หลุดพ้นจาก 500 บาทแล้ว มีว่างเปล่ามีแต่กระเป๋าว่างเปล่า เงิน 500 บาทวิมุติไปแล้ว

ลองทำดูซิแล้วใจมันจะเป็นยังไง วัตถุวิมุติไปแล้ว 500 บาทเอาไปทำทานหมด หรือเอาไปทำประโยชน์ที่มันควรที่สุด เอาไปทำไปหมดแล้ว ไม่มีแบงค์ร้อย 5 ใบอยู่ในกระเป๋า แบงค์ 100 คือสุญญตะ ไม่มี แบงค์ร้อยคือว่างเปล่าจริงๆ ไม่มีแบงค์ร้อยในกระเป๋า กระเป๋าจึงว่างเปล่าจากแบงค์ร้อย

แต่ทีนี้ เมื่อเวลานั้นแหละมาดูใจตัวเองซิเป็นยังไง ใจตัวเองเป็นยังไง ยังรอนๆ คิดถึงแบงค์ร้อย 5 ใบนั้นมั้ย ยังรอนๆไหม บางคนไม่รอนๆ ธรรมดานะ เจ็บปวดเอาด้วย แหม กว่าจะหามาได้ 500 กว่าจะออกไป เจ็บปวดเอาด้วย แต่คนไหนไม่เจ็บปวด แต่ยังรอนๆอยู่ คนนั้นก็ยังมีปฏิฆะ ถ้าใครไม่มีปฏิฆะ ก็หมายความว่าไม่รอนๆด้วยเลย เฉย ว่างเปล่า แต่ไปยึดอะไร ไปยึดว่าดีแล้วเราทำบุญได้ตั้ง 500 บาท เราได้บุญนั้นแล้วเป็นรูปเป็นร่าง วาดบุญไว้เป็นรูปเป็นร่างเลย ไม่รอนๆ หรอกแต่ดีใจกับบุญ ผู้ที่ยังมีอารมณ์ดีใจอย่างนั้นอยู่นั่นแหละจึงเรียกว่า พรหม เรียกว่า พรหม เรียกว่าเป็นผู้ยังมีอรูปอย่างนึง ที่สร้างไว้เป็นลมๆ เป็นลมลอยรูป แล้วก็ยังหลงดีใจกับอันนั้นอยู่ยังมีสิ่งที่ยึดถืออยู่

แต่ถ้าผู้นี้เงิน 500 บาทก็สุญญตะไปแล้ว หายไปแล้ว ไม่มีแล้วให้เขาไปหมดจริงๆ ทำประโยชน์ในโลกไปหมดแล้ว ใจก็ไม่รอนๆ บุญก็ไม่นึกถึง อะไรก็ไม่ยึดถือไม่นึกถึงอยู่ ใจก็ดับลงไม่มีคำว่าแบงค์ 500 เมื่อกี้นี้ก็ลืมไปสิ้นด้วย ไม่มีอะไรเลยในใจว่างเปล่าใจก็ว่างเปล่าแบงค์ร้อยก็หายไปจริงๆ ด้วย ผู้นั้นแหละจึงวิมุติทั้งสภาวะ วิมุติทั้งของจริงๆ และวิมุติทั้งใจด้วย นี่แหละอาการนี้เราจะทำ

เพราะฉะนั้นถ้าใครยังไม่เคยเลยที่จะควักแม้แต่ 100 บาท 10 บาท 20 บาทให้คนอื่นไปดูซิ ไม่เคยมีทานเลยคิดดูซิ ว่าเราจะได้มั้ย เราจะเจอสภาวะมั้ย มันก็ได้แต่หลักการที่อาตมาอธิบายให้ฟังนี่ แล้วก็คุยหลักการว่า ฉันรู้แล้ว เข้าใจได้ซาบซึ้งแล้ว ใครมาถามก็อธิบายให้ฟังฉับๆ เลย สบาย อย่างนี้แน่มากดี อย่างนี้แจ๋วเลย แต่ตัวเองเขามาขอแค่เงิน 5 บาท 10 บาทไม่ให้ แล้วมันจะวิมุติลงไปได้อย่างไรไม่ให้ มันวิมุติไม่ได้  

เพราะฉะนั้นแม้กระทั่งของหวาน ของคาว ของอร่อยก็ยังอยากได้ ไอ้นี่เมียฉัน ไอ้นี่ลูกฉัน ไอ้นี่ข้าวของฉัน ไอ้นี่รถฉัน ไอ้นี่ฐานะฉัน แหม ไอ้นี่สรรเสริญของฉัน เขาบอกว่าฉันเป็นอาจารย์ ยังยึดแม้กระทั่งคำว่าอาจารย์ไว้อีก  หรือยกคำว่า แหมฉันเป็นรัฐมนตรีติดอยู่ที่รัฐมนตรีอีก มันก็ไม่มีวิมุตได้ มันก็ไปติดเป็นติ่ง ติ่งจากตรงนี้ ละจากตรงนี้ได้ ก็ไปติ่งตรงนี้ ตรงนี้ มันจะหลุดได้จริงๆ ต้องตัดอกตัดใจแล้วก็ต้องกระทำในวาระนั้น สิ่งนั้นลองดูจริงๆ ถ้าไม่ได้ลองแล้วไม่รู้

ถ้าพระพุทธเจ้าไม่ลองไปนั่งแม้กระทั่ง โอ้โห บำเพ็ญทุกขกิริยา จับนิดนึงพอจะลูบหนังขนก็ติดมือขึ้นมาอย่างท่านที่อธิบายไว้นะ ถ้าท่านไม่ไปลองอย่างนั้นท่านก็ไม่รู้หรอกว่า สภาวะสุดโต่งอีกอย่างหนึ่งมันถึงขนาดไหน แล้วท่านก็ท้าด้วยว่า จะไม่มีใครมาทำได้อุกฤษฏ์อย่างท่านอีกแล้ว เรียกว่าท่านทำอุกฤษฏ์กว่าใคร ๆ ที่ทำมาแล้ว เขาบำเพ็ญตนทรมานตนมาถึงขนาดไหน ท่านบอกว่าท่านได้ทำมาหมด ทำมาจนกระทั่งอุกฤษฏ์ถึงขั้นสุดที่แล้ว ท่านถึงได้เอามาอธิบายให้กันฟังได้ สู่กันฟังได้ว่า โอ้โห ป่วยการไปนั่งทำอะไรบางสิ่งบางอย่างเกินขอบเขต ก็ไม่ถึงขั้นนั้นหรอก ไม่จำเป็น

แต่ทำไมท่านต้องทำ ที่ท่านต้องทำก็เพราะเหตุว่าท่านจะต้องวัด ท่านจะต้องวัด วัดวา ให้รู้ความสุดโต่งของทางนี้ และทางนี้ให้รู้หมดเลยเพื่อที่จะเอามาตอบคำถามพวกเราได้เท่านั้นเอง และเพื่อที่จะเอามาตอบคำถามของพวกลัทธิอื่นๆ ที่เขาไปสุดโต่งสายไหนก็ไม่รู้ ให้มันรู้ชัดรู้แจ้ง

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าจึงจำเป็นที่สุดที่ท่านจะต้องวัดวาสิ่งเหล่านั้นให้รู้ ไปลูบไปคลำสิ่งเหล่านั้นให้รู้โดยแท้จริง  แต่เรายังไม่ได้ประพฤติบำเพ็ญตัวเป็นพระพุทธเจ้า อย่าไปทำอย่างท่าน อย่าไปทำอย่างท่าน ประเดี๋ยวตายๆ ก็เหมือนเราอดข้าว กินวันละเท่าปลายมือ แล้วก็ลดลง 5 เม็ด 10 เม็ด ไปจนกระทั่งกินเท่าเม็ดงา กินวันละเท่าเม็ดงา จนกระทั่งไม่กินเลย ไหวมั้ย อาตมาว่าชักลงตรงนั้นก่อนนะ จะจับที่ตรงข้างหน้าท้องก็ดูเหมือนจะถึงข้างหลัง จับข้างหลังก็ดูเหมือนถึงหน้าท้องแล้ว คิดดูซิว่า มันติดหมดเลยเนี่ย เราจะทำได้อย่างนั้นมั้ย  ทำไม่ได้ และยังไม่ควรทำด้วยเพราะเป็นการสุดโต่ง แต่พระพุทธเจ้าท่านไม่สุดโต่ง ท่านไม่สุดโต่ง เพราะว่าท่านทำได้ ทำแล้วไม่ตาย เราทำถ้าไปทำอย่างนั้นตายเข็ดด้วย เข็ดหลาบเลย และไม่อยากจะประพฤติธรรมต่อไป

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าถึงบอกว่า อาการที่ประพฤติที่สุดโต่งเนี่ยเป็นภัย เป็นภัยต่อผู้ที่ยังไม่ถึงขั้น บารมียังไม่ถึงอย่าทำ เพราะฉะนั้น คุณไสวบอก อาตมาสุดโต่ง โอ้ว  ดูซิ รองเท้าก็ไม่ใส่..ไปกินทำไมมื้อเดียว.. เขาบอกว่า ไปทำอะไรสุดโต่งมัน จะไปสุดโต่งอย่างไรเราก็ยังทำได้เลย เขาก็เห็นสุดโต่งเพราะเขายังทำไม่ได้ แต่อาตมาไม่ได้เดือดร้อนอะไร อาตมาทำได้อาตมาก็ไปของอาตมาสบายๆ เขาก็เห็นว่าสุดโต่งอยู่ดี แต่เพียงว่าอาตมาเอง อาตมาเห็นว่าพระพุทธเจ้าทำที่สุดโต่ง แหม ไปนั่งอดข้าวถึงขนาดนั้น หนังติด แขม่วแล้ว แหม นั่งทรมานกาย จนมือลูบนี้ขนหลุดติดมือมาเลย อาตมาก็เห็นว่ามันสุดโต่ง อาตมาไม่ทำหรอก แล้วอาตมาไม่ทำเพราะอะไร เพราะพระพุทธเจ้าได้สอนไว้แล้ว อาตมารู้จากพระพุทธเจ้าแล้ว ว่าถ้าไปนั่งทำอย่างท่านนี้สุดโต่งนะ อาตมาก็เชื่อท่าน อาตมาก็ไม่ทำ

อาตมาก็ทำมัชฌิมาปฏิปทา ขณะนี้อาตมาไม่ใส่รองเท้าเป็นมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาฉันมื้อเดียวมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาฉันข้าวเปล่าๆ กินผักได้สบายๆ เป็นมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาสบายไม่เดือดร้อนและในสิ่งที่ควรจะสูงขึ้นอาตมาก็รู้ และอ่านให้มันชัดแล้วก็บำเพ็ญ ต่อไปเรื่อยๆ ตามลำดับไม่แปลกอะไรเลย

แต่จะให้อาตมาไปนั่งป่าแล้วก็ทำเหมือนอย่างพระพุทธเจ้าที่ท่านทำแล้วนั้นอาตมาก็บอกแล้วว่า อาตมายังไม่ถึงขั้นจะเป็นพระพุทธเจ้า และชาตินี้ให้ต่ออีกสักกี่ชาติ ไอ้ชาตินี้ จนกระทั่งบำเพ็ญให้หนักที่สุดเท่าไหร่อาตมาก็ไม่สูง และอาตมาก็ยังไม่ทำเพราะเป็นภาวะสุดโต่ง อาตมารู้ได้เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ ท่านครอบเอาไว้แล้ว ก็อาตมาเชื่ออย่างยิ่ง มีศรัทธาในท่านอย่างสูงสุด อาตมาถึงไม่ทำ

เพราะฉะนั้นเราต้องเข้าใจระดับขั้นให้ได้ ถ้าไม่เข้าใจระดับขั้น เราจะไปมองคนเขาว่าสุดโต่ง เช่นเดียวกันกับคนที่เขาว่าอาตมามากที่ว่า แหม พระองค์นี้เคร่ง เดินก็เดินเอาอย่างนั้นแหละ กินก็กินอย่างนี้แหละ เคร่ง อาตมาไม่เคร่ง อาตมาเฉยๆ ไม่ได้เคร่งตรงไหนเลย มันไม่ได้เดือดร้อนตรงไหนเลย เพราะฉะนั้นอาการที่เคร่งก็หมายความว่า คนอื่นเขาเห็นว่าเราทำไม่ได้     (40.28 น.) ….

 

ที่มา ที่ไป

การแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม 2514

เวลาบันทึก 24 เมษายน 2567 ( 18:41:26 )

รายละเอียด

141026 จูฬสุญญตสูตร ตอนที่ 1-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

ต่อจากนี้ไป เป็นการแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม  2514

พ่อครูว่า... จะพูดสู่กันฟังโดยภาษาตรงๆ ของอาตมาคนเดียว แต่ว่าจะเอาพระสูตรมาอ่านเลยทีเดียว เอาออกมาจากพระไตรปิฎกเลยทีเดียวมาอ่านแล้วก็ขยายความกันพอที่จะขยายได้ เท่าที่จะขยายได้ทำความเข้าใจกัน ที่จริง สุญญตานั้น เป็นเรื่องที่ ไม่ใช่เรื่องตื้น เป็นเรื่องที่ลึก เป็นเรื่องที่ไกล แต่ว่าเราเองก็พูดกันมานักเพราะว่า แม้กระทั่งในที่นี้ เราก็ยังพูดกัน อย่าว่าแต่สุญญตาเลย แม้กระทั่งการตายของพระอรหันต์ตายอย่างไรอย่างไรเราก็พูดกันไปจนถึงขนาดนั้น ก็เรียกได้ว่ามันสูงเกินขนาดแล้วล่ะมันสูงก็สูงกันไปพูดสูงบ้างต่ำบ้างคละเคล้ากันไป

แต่ว่า ไอ้ที่จะสูงหรือจะต่ำอะไรก็ตามแต่ มันก็ไม่มีอะไรมากนอกจากว่า เราเองเราจะสมมุติเอา หรือว่าจะยึดถือเอาว่าไอ้นี่สูงไอ้นี่ต่ำ หยาบหรือละเอียด เราจะดำเนินจากละเอียดมาหาหยาบก็ได้ ดำเนินจากหยาบหาละเอียดก็ได้ มันได้ทั้ง 2 ส่วน 2 ด้าน แต่ว่าโดยถูกโดยต้องแล้ว มันก็ควรจะเป็นจากหยาบไปหาละเอียด จะทำจากละเอียดมาหาหยาบมันก็ได้ แต่ว่ามันนานมันใช้เวลานาน

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าท่านเองท่านไม่พยายามให้พาทำอย่างที่ท่านได้เคยตรัสเอาไว้แล้วในเรื่องปฏิปทา 4  ซึ่งบางอย่างก็ปฏิบัติได้ เรียกว่าสะดวก แต่ว่านาน

บางอย่าง สะดวกแต่เร็วด้วย อย่างนี้เป็นต้น แต่ส่วนอีกบางอย่างนั้นทั้งยากทั้งนานหรือว่ายากแต่เร็วก็ดี ซึ่งเหล่านั้นเราก็แยกแยะให้ออกตามที่พระพุทธเจ้าท่านได้แยกแยะให้ฟังแล้ว เราก็เลือกให้เป็น พยายามจัดให้ถูก ไม่ใช่ว่ามันไม่ได้ ปฏิบัติละเอียดมาหาหยาบก็ได้ แต่ควรจะปฏิบัติหยาบไปหาละเอียด

พระสูตรที่อาตมาจะอ่านนี้ หรือว่าจะเอามาเล่าสู่กันฟังนี้คือ จูฬสุญญตสูตร

จูฬสุญญตานั่นเอง  จูฬสุญญตสูตร อยู่ในพระไตรปิฎกเล่มที่ 14 ข้อ 333 ที่อาตมาได้พระไตรปิฎกมาแล้ว ยังไม่มีเวลาได้อ่านเลย แต่ว่าเปิดตรงไหน ๆ ก็รู้สึกว่าดีทั้งนั้นเลย เปิดเจอตรงไหนอ่านเอาไว้แล้วก็มาร์คเอาไว้แล้วก็เล่าสู่กันฟัง

จริงๆ สุญญตะนี้ อาตมาก็เคยพูดกันมาแล้วตั้งหลายทีแล้ว แม้แต่สุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุติ สุญญตวิหาร เราก็เคยได้อธิบายถึงขนาดนั้น โดยความเป็นจริงแล้ว ขั้นที่เรามาพูดสู่กันฟังนี้เป็นขั้นอาริยะนะ ที่พูดกันถึงสุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุติ สุญญตวิหาร หรือแม้จะพูดถึง  อนิมิตตนิพพาน อัปนิหิตตนิพพาน จนกะทั่งถึงสุญญตนิพพานมันเป็นที่ของพระอาริยะที่รู้อารมณ์ของนิพพาน รู้อารมณ์ของสุญญตาได้แล้ว แล้วก็มาพูดกัน ไม่ใช่ของต่ำๆ นะที่เราพูดกันอยู่นี่

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าแหม! ฟังๆ ดูแล้วก็ออกหมั่นไส้ เราเองพูดก็ออกหมั่นไส้ตัวเองเหมือนกันนะ แหม..เอาเรื่องที่มันไม่น่าพูดมาพูด ที่จริงมันเป็นเรื่องของสิ่งที่จะรู้ได้โดยสภาวะ ไม่ใช่เรื่องที่จะพูดเอาเท่านั้น เพราะฉะนั้นพูดให้ฟังก็ฟังกันไปได้เฉยๆ ฟังกันไปได้เฉยๆ สำหรับผู้ที่ลูบคลำนิพพาน ลูบคลำสุญญตาจริง ๆ แท้ ๆ ได้ฟังจะ   อ๋อ.. หรือว่าจะเข้าใจ หรือว่าจะเป็นไปได้ แต่ถ้าผู้ที่ยังไม่ได้ลูบคลำแม้อารมณ์นิพพานเป็นยังไง อารมณ์สุญญตาเป็นยังไงจริงๆ รู้แต่สภาวะตัวหนังสือที่บรรยายออกมาเป็นบัญญัติเป็นภาษา เป็นนิรุตติเป็นคำพูดคำท่องคำอ่านอะไรก็ตามแต่ เราก็จะยึดแต่เพียงเหตุผลของภาษา เหตุผลของคำพูดนั้นๆ ที่มันมีเป็นเหตุเป็นผล คล้องจองกันไปเท่านั้นเอง มันก็ไม่ซาบซึ้งถึงขีดถึงขั้นอะไร ฟังๆ ไปจำได้ก็ดี ถ้าจำไม่ได้เลิกกันเลย หมายความว่าไม่ได้เรื่องอะไรที่ฟังไป ถ้าจำได้ก็ยังดียังติดไว้ในสมอง

แต่ถ้าผู้ที่เข้าใจเจอสภาพหรือสภาวะของนิพพานจริงๆ เจอสภาวะของสุญญตาจริงๆ แล้ว เป็นสภาวะเป็นสิ่งที่มันเกิดในจิตในใจจริงๆ ผู้เจออันนั้นแล้วพออธิบายให้ฟัง ไม่จำเป็นจะต้องใช้คำว่าจำเลย มันซึ้งทันที ไม่ต้องจำไม่ต้องจด เรียกว่า เข้าใจอย่างซาบซึ้งเลย จะไม่ลืมอีกเลย ยิ่งซาบซึ้งมาก ยิ่งมีสภาวะมากยิ่งซาบซึ้งมาก แล้วยิ่งจะจำติดใจไปเลย ไม่มีถอดถอน นี่แหละเรียกว่าสภาวะกับ ของ ๆ จริงมันมาสัมพันธ์กันเข้ามันจะดูดจะติดเลยพอมีสภาวะ พอกล่าวชื่อมันปั๊บ มันดูดจนติดเลย แต่ถ้าเราไม่มีสภาวะกล่าวชื่อมันก็มีแต่ชื่อ ถ้าเราไม่มีชื่อมีแต่สภาวะมันก็ไม่มีอะไรเหมือนกัน มันก็มีแต่ตัวตน เป็นประโยชน์ตนเท่านั้น ทีนี้ถ้าเผื่อว่าเอาชื่อมาพูดด้วยเป็นสภาวะด้วย แล้วเราก็เป็นประโยชน์ที่เอาสภาวะนั้นมาอธิบายหรือมากล่าวชื่อกล่าวนามให้คนอื่นเค้าฟังได้ด้วย มันก็เป็นประโยชน์ 2 ส่วน เป็นประโยชน์ขึ้นไปเรียกว่า ปฏิสัมภิทาญาณ หรือผู้ที่มีสภาวะแล้ว มีอรรถะแล้ว มีธรรมะแล้วในตัว ก็มาเรียนรู้นิรุตติคือมาเรียนรู้ภาษาให้มันประกอบกัน เมื่อประกอบกันแล้วก็เป็นปฏิสัมภิทาญาณ 2 3 4 ขึ้นไปแล้วก็เอามาพูดสู่กันฟัง

เอาลองมาฟัง จูฬสุญญตสูตร ดูซิ https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=14&A=4714&Z=4845 จูฬสุญญตสูตร

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขา มิคารมารดา ในพระวิหาระบุพพาราม เขตนครสาวัตถี เนี่ยก็เป็นวิหารของนางวิสาขาสร้างเองวิหารบุพพารามเนี่ย  ซึ่งมีโลหะปราสาทเป็นเอกอยู่ในวัดนั้น ซึ่งโลหะปราสาทนั้นมีตั้ง 1,000 ห้อง คิดดูซิว่าความเจริญรุ่งเรืองในสมัยนั้นกับความเจริญรุ่งเรืองในประเทศไทย เดี๋ยวนี้มันต่างกัน เดี๋ยวนี้มีมั๊ยอาคารที่ไหนมีห้องถึง 1,000 ห้อง ดุสิตธานีที่ว่าเก่งที่สุดเดี๋ยวนี้นะมีถึง1,000 ห้องไหม มีแค่ 500 ห้อง

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าความเจริญของประเทศไทยเดี๋ยวนี้อย่าอวดดีเลยว่า เจริญยิ่งกว่าสมัยพระพุทธเจ้า ไม่มีทางเลย ไม่มีทางเจริญเท่าสมัยพระพุทธเจ้าเลย แต่เราก็อวดดีว่า เราเจริญยิ่งกว่าสมัยพระพุทธเจ้า แล้วก็ไปว่าสมัยโน้นคนไม่ค่อยรู้เรื่องอะไรต่ออะไร มีการงมงายอะไรมีอะไรต่ออะไรไม่จริงเลย ที่จริงฉลาดกว่าเราเยอะแยะ แต่เราไม่รู้ว่าความฉลาดนั้นคืออะไร แต่ว่าถ้าไปพูดถึงว่าความฉลาดทางโลก จริง เดี๋ยวนี้เราฉลาดทางโลกมากกว่าสมัยพระพุทธเจ้า เพราะอะไร โลกคืออะไร โลกหรือโลกีย์คือกิเลส คือกาม เพราะฉะนั้นบอกว่าเราฉลาดทางโลกมากกว่าสมัยโน้น จริง อาตมาไม่เถียงเลย เพราะเรามีกิเลสกามหรือกิเลสโลกียะมากกว่าสมัยโน้น อันนี้ไม่เถียง แต่ความเจริญทางโลกุตระสิ สมัยพระพุทธเจ้าเจริญกว่ามากกว่ามาก นี่แหละต้องทำความเข้าใจ

แม้พระสูตรที่ท่านตรัสเอาไว้ คำกล่าวต่างๆ นานา เราต้องมาวิจัยให้ออกว่า มันมีเหตุผลที่จะฟ้อง ที่จะแสดงอะไรต่ออะไรให้เราเข้าใจได้ด้วย เช่นว่า วิหารบุพพารามซึ่งมีโลหะปราสาทถึง  1,000 ห้อง มันก็แสดงผลให้เราเข้าใจได้ว่า ความเจริญสมัยโน้นยิ่งกว่าสมัยนี้

 [333] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้-

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขามิคารมารดา ในพระวิหารบุพพาราม เขตพระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล ท่านพระอานนท์ออกจากสถานที่หลีกเร้นอยู่ในเวลาเย็น แล้วเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับ ครั้นแล้วถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาค นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง

 นี่เป็นสำนวนของท่านบาลี ไปที่ไหนแล้วก็นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง นี่เป็นภาษาบาลีก็หมายความว่า ไปถึงแล้วก็หาที่นั่งที่เหมาะๆ ควรๆ สำนวนนี้เข้าใจให้ได้ แล้วก็มี

เสมอๆ แปลทีไรก็จะมีอย่างนี้เป็นสำนวนพระสูตร ในสำนวนพระไตรปิฎก

พอนั่งเรียบร้อยแล้วได้กราบทูล พระผู้มีพระภาคอย่างนี้ว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคประทับอยู่สักยนิคมชื่อ นครกะ ในสักกชนบท ณ ที่นั้น ข้าพระองค์ได้สดับได้รับคำ ได้รับพระดำรัสนี้เฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคว่า

ดูกร อานนท์ บัดนี้เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม ฟังดีๆ นะเริ่มต้นแล้วนะ บัดนี้เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม มีชื่อเลย สุญญตวิหาร หรือ สุญญตวิหารธรรม  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้อนี้ข้าพระองค์ได้สดับดีแล้ว รับมาดีแล้ว ใส่ใจดีแล้ว จึงจำไว้ดีแล้วหรือ  ไอ้ที่แล้ว ๆ แล้ว ๆ น่ะ นี่ยังไม่แน่ใจนะ ยังกำชับ เรียกว่า ยังทูลถามพระพุทธองค์ต่อไปอีกว่า ดีแล้วน่ะ ดีแล้วหรือ เพราะฉะนั้น คล้ายๆ ยังคลางแคลงตัวเองอยู่ว่าพระอานนท์คลางแคลงตัวเอง ว่าตัวเองเนี่ยจะเข้าใจสิ่งเหล่านั้นได้ดีแล้วทุกอย่างแล้วหรือ

พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ดูกรอานนท์ แน่นอนนั่นเธอสดับดีแล้ว สดับนี่หมายความว่าฟังนะ เอาแค่ฟังนะ สดับดีแล้ว รับมาดีแล้ว แล้วก็รับเอามาจากฟัง ใส่ใจดีแล้วเอามาคิด ทบทวน กำหนดสัญญาลงไปในใจ ใส่ใจ จงจำไว้ดีแล้ว ผนึกลงไปเลยสัญญามันมีกำหนด กำหนดแล้วก็ฝังจำ ทรงจำไว้ดีแล้ว ท่านยังไม่ได้บอกเลยท่านยังไม่ได้บอกมากกว่านี้เลย ฟังให้ดีนะ อานนท์ แน่นอน เธอนั้นสดับมาดีแล้ว ฟัง รับมาดีแล้ว คือรับเอามาจากฟัง ใส่ใจดีแล้ว เอามาคิดดีแล้ว ทรงจำไว้ดีแล้ว แล้วก็จำ ผนึกลงไว้ในใจ  ฟังให้ดีนะ มีอยู่แค่นี้ พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้บอกว่าอานนท์ไม่ได้รับอะไร ไว้เลย แต่รับไว้ เพราะแน่นอนพระพุทธเจ้าท่านขยักเอาไว้นิดนึงเท่านั้นเอง ถ้าพระอานนท์เข้าใจสุญญตวิหารธรรมนี้ได้ดีซาบซึ้งแล้ว พระอานนท์ย่อมเป็นอรหันต์ ย่อมเกิดปัญญาวิมุติ แต่นี่พระอานนท์ยังไม่วิมุติยังไม่ได้เป็นพระอรหันต์ เพราะเหตุนั้นพระพุทธเจ้าถึงตรัสไว้แค่นี้ ก็ได้แค่ ได้สัญญาจำไว้เท่านั้น ยังไม่ดีไปกว่านี้

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและบัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม ทำไมอาตมาอธิบายตอนนั้นว่า พระอานนท์ได้แค่จำได้แค่รู้เฉยๆ แต่ยังไม่แจ้ง ยังไม่สว่างถึงที่ ก็เพราะเหตุว่า ถ้าแจ้งถ้าสว่างถึงที่แล้ว พระพุทธเจ้าจะไม่ต้องอธิบายต่อ เท่านี้เองเคล็ด พระพุทธเจ้าก็ไม่อธิบายต่อเพราะคนรู้แล้วจะไปอธิบายให้เสียเวลาทำไม แต่ที่นี้พระพุทธเจ้าอธิบายต่อแสดงว่า คนขอร้องว่าพระพุทธเจ้าจะต้องสอนต่อไปอีก ท่านก็ต้องสอนให้ฟัง

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและบัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม เปรียบเหมือนปราสาทของมิคารมารดาหลังนี้ อย่าลืมนะเราขึ้นต้นด้วยว่าขณะนี้เราอยู่ที่ปราสาทนี้ ปราสาทของนางวิสาขา  นางวิสาขานี้มีชื่ออีกชื่อหนึ่งว่า มิคารมารดา คือพ่อผัวของนางวิสาขาชื่อมิคาระ แล้วมิคาระนี้เกิดเลื่อมใสยกตำแหน่งวิสาขาให้เป็นแม่ จึงเรียกว่าเป็นแม่ของมิคาระดังนี้ เพราะฉะนั้น ชื่อหนึ่ง หรือสมญานามอีกชื่อหนึ่งของนางวิสาขาคือ มิคารมารดา ขณะนี้กำลังนั่งอยู่ในโลหะปราสาทอันนี้ พระพุทธองค์กำลังเปรียบเทียบอยู่

เปรียบเหมือนปราสาทของนางมิคารมารดาหลังนี้ ว่างเปล่าจากช้าง โค ม้า และลา ว่างเปล่าจากทองและเงิน ว่างเปล่าจากการชุมนุมของสตรีและบุรุษ เหมือนกันเลยกับที่อาตมาเคยเปรียบเทียบที่นี่ว่า ที่นี่ว่างเปล่าจากช้าง แต่ไม่ได้ว่างเปล่าจากคน ซึ่งอาตมาเคยยกตัวอย่างสุญญตาตั้งแต่ก่อนโน้น ตั้งแต่ยังไม่เคยได้พระไตรปิฎกมานี่พอดีได้มาอ่านพระไตรปิฎกเข้าเจอ อ่านเหมือนกันเลย ก็เลยว่าดีเหมือนกัน ว่างจากสิ่งเหล่านั้นคือว่างจากช้าง จากโค จากม้า จากลา จากทองและเงิน ท่านอธิบายเยอะแยะ ว่างจากการชุมนุมของสตรีและบุรุษคือไม่มีทั้งสตรีและบุรุษ

แต่ดูให้ดีนะ ฟังให้ดี มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียว เฉพาะ ภิกษุสงฆ์เท่านั้น ฟังให้ดี แต่มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียวคือ ภิกษุสงฆ์เท่านั้น คำอธิบายอันนี้ของพระพุทธองค์นี่ ละเอียดกว่าที่อาตมาได้เคยยกตัวอย่างว่า ที่นี่ว่างจากช้างแต่ไม่ว่างจากคน ละเอียดตรงไหนละเอียดตรงที่ว่า ของท่านนอกจากไม่ว่างจากช้างแล้วก็ไม่ว่างจากม้า ว่างจากโค ว่างจากลา แล้วก็ว่างจากบุรุษและสตรีด้วย แต่ไม่ว่างอยู่อย่างเดียว ของท่านเหลืออย่างเดียวคือไม่ว่างจากพระสงฆ์ ฟังให้ดี นอกนั้นว่างหมดแต่ไม่ว่างอยู่แต่พระสงฆ์

แต่ที่อาตมายกตัวอย่าง คราวก่อนนั้น ว่างจากช้างแต่ไม่ว่างจากคน และไม่ว่างจากม้านั่ง ไม่ว่างจากต้นอโศก สุดท้าย ว่างจากช้างว่างจากม้า ว่างจากคนนั้นหมายความว่า ตัดกิเลสทั้งหมดออกไป ว่างจากอะไรต่ออะไรต่างๆ ที่เรียกว่าเป็นกิเลสเป็นเครื่องรบกวน เพราะฉะนั้นท่านถึงบอกว่าสิ่งที่รบกวนทั้งหลายแหล่หายออกไปหมด แต่มันยังมีสิ่งหนึ่งที่อาศัยอยู่ มีสิ่งหนึ่งที่อาศัยอยู่

เพราะฉะนั้นท่านบอกว่าว่างจากช้าง โค ม้า ลา จากเงิน จากทอง แม้กระทั่งชุมนุมสตรีบุรุษอะไรต่างๆ ว่างหมด มีไม่ว่างอยู่คือสิ่งเดียวเฉพาะภิกษุสงฆ์ แสดงว่าสิ่งที่จะให้ดูมีอย่างเดียวเท่านั้นเอง อย่างเดียวเท่านั้นที่ยึดถืออยู่  นี่แหละ ฉันใด ดูกรอานนท์ ภิกษุก็ฉันนั้นเหมือนกันแล ไม่ใส่ใจสัญญาว่าบ้าน ไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าป่า จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่าป่า เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่าในสัญญาว่าป่านี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่าบ้านและชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์เลย ไอ้ที่ว่าป่า ไอ้ที่ว่าบ้าน ไอ้ที่ว่ามนุษย์อะไรต่ออะไร รวมลงไปหมดเลย รวมลงไปหมดเป็นสิ่งเดียว ใส่ใจแต่สิ่งเดียว

นี่พระพุทธเจ้าบอกท่านรวมลงไปให้ไม่ใส่ใจในสัญญาว่าบ้าน ไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่า ป่า รวมลงไปหมด จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่นและนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่า ป่า เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า ในสัญญาว่าป่านี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่าบ้าน ไม่แบ่งไม่แยกน่ะ  และชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์เลย มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวายคือภาวะเดียว ฟังให้ดีนะท่านจึง บอกว่ามีอยู่แต่เพียงความกระวนกระวายคือภาวะเดียว ยังมีความกระวนกระวายนะ ยังมี  มีภาวะเดียวด้วยเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น คืออันหนึ่งที่เรายึดอยู่

ก็ขออธิบายนิดนึงซะก่อน ก่อนจะต่อ เพราะฉะนั้นถ้าเราจะยึดอะไร รวมลงมาเป็นหนึ่ง เราก็ต้องว่างจากสิ่งอื่นหมด เราไม่แจง ซึ่งสมมติว่าอยู่ในบริเวณนี้ ขณะนี้ มีอะไรต่ออะไรเยอะแยะเลย ถ้าจะเราจะแบ่งแยกว่า นี่คน นี่ต้นอโศก นี่ไมโครโฟน นี่ขวดน้ำ มีแก้วอะไรต่ออะไรแยกแยะไปหมดเลยตามสมมุติโลก โลกเขาสมมุติว่าอันนี้ขวดอันนี้คน อันนี้ต้นไม้ นี้ม้านั่ง อันนี้เก้าอี้ อันนี้ว่าถ้วย ว่าชาม ต่างๆ นาๆ สมมุติโลกทั้งสิ้น  ถ้าเราไปแยกแยะจิตของเราให้ไปตามรู้พวกนี้ พวกนี้นะ เราก็จะมีการแบ่งแยกออกไปหมดเลยไม่รวมลงเป็นหนึ่ง

เพราะฉะนั้นเมื่อเราจะรวมลงเป็นหนึ่ง เราต้องเห็นสิ่งพวกนี้ว่าคือสมมุติโลก ที่มันพึงเกิดพึงเป็นตามเหตุของโลก ถ้าใครที่บอกว่าไอ้นี่มีค่าเพราะมันเป็นขวด ถ้าใครเอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ ไอ้นี่เป็นเพชร แล้วก็เดือดร้อนแล้วไม่อเนญชาแล้วชักหวั่นไหวในเพชรว่า เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้นี่ ชักไม่ค่อยดี ใครเอาแบงค์ร้อยมาวางเกลื่อนอยู่บนโต๊ะนี้ ชักหวั่นไหวแล้ว ไม่อเนญชาแล้ว  เกิดจะมี อกุศลจิต หรือ กุศลจิต เกิดขึ้นซะแล้ว คนนึกดี ก็บอกว่า เฮ้ยของใครนี่เก็บสิ ไอ้คนที่มันนึกไม่ดีมีอกุศลจิตก็บอกว่า เฮ้ย ไม่ต้องไปบอกเค้าเก็บแล้ว เผลอ ๆ เราค่อยไปหยิบ มันก็เป็นได้ เพราะอะไร เพราะจิตมันไม่นิ่งแล้ว ไม่อเนญชาแล้ว ชักหวั่นไหวซะแล้ว แล้วก็จะได้รับความกระทบกระเทือนเฟื่องฟูออกมา คิดไปในทางต่ำหรือทางสูงได้ คิดไปได้

แต่ถ้าเผื่อว่าเราไม่สำคัญมั่นหมายมันเลย ไม่ไปตีค่าอะไรมันเลย เงินก็เงินสิ แบงค์แดงๆ กองอยู่บนโต๊ะก็เฉย เพชรวางอยู่บนนี้ก็เฉย แก้วน้ำขวดน้ำก็เฉย เหมือนกันกับแก้วน้ำวางอยู่  เพชรเม็ดนึงก็เหมือนกับแก้วน้ำวางอยู่เฉยๆ ไม่สะดุ้งสะเทือนอะไร เห็นแล้วก็เฉย มีเงินมีทองอยู่ในนี้ล้านนึง ก็เหมือนกับเห็นกาน้ำใบนี้วางอยู่บนนี้ ไม่ไปสำคัญมั่นหมายอะไรด้วย ไม่ไปกำหนดไม่ไปสมมุติด้วย ใครจะสมมุติว่าเพชรมีค่า เงินมีค่า ไม่สมมุติด้วย ใครจะสมมติว่าแก้วมีค่าหรือน้อยค่ากว่าเพชร น้อยค่ากว่าเงินก็ไม่สมมุติด้วย เห็นอยู่อย่างนี้ สักแต่ว่าเป็นสภาวะเดียว เฉยๆ อยู่ ไม่ไปแยกไม่ไปสมมุติอะไรด้วยเลย รู้แต่ว่าเราอยู่ ณ ที่นี้ที่หนึ่งที่เดียว แล้วก็สำคัญที่เราอยู่ไม่ไปสมมุติอะไรเพิ่มขึ้นเลย นี่คือคำอธิบายของพระพุทธองค์ที่หมายถึงเมื่อตะกี้นี้  

เธอรู้ชัดว่า สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าบ้าน มีคำอธิบายเหมือนกับที่อาตมาอธิบายแล้วอาตมายังไม่ได้อ่านต่อ เธอรู้ชัดว่าสัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าบ้าน สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่ามนุษย์ และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น นี่ท่านแยกแยะแค่บ้านกับมนุษย์ อาตมาแยกแยะมากไปอีกจนกระทั่งถึงเพชรถึงเงินให้ฟัง เพื่อที่จะได้เข้าใจมากยิ่งขึ้น

เช่นเดียวกัน แล้วเราก็สัญญาแล้วก็เป็นแต่เพียงกำหนดลงไปแต่เพียงว่า ไอ้นี่คือสภาวะหนึ่ง อยู่ในแดนหนึ่ง อยู่ในโลกๆ หนึ่ง มีความว่างเปล่า ถึงแม้จะมีสิ่งพวกนี้ๆ อยู่ เท่าไหร่ๆ ก็ตามแต่ มีคนอยู่ มีต้นไม้อยู่ มีเพชรอยู่ มีขวดอยู่ หรือสมมุติจนกระทั่งแม้เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ เอาแบงค์ร้อยมากองไว้บนโต๊ะนี้ก็เหมือนกัน เราไม่มีความหวั่นไหว เราไม่มีความไปสมมุติอะไรตามเดิม สมมุติแต่เพียงว่า อย่างเดียวแต่ว่า เรายืนอยู่ในโลกนี้ว่างว่างเฉยๆ อยู่นั่งอยู่ที่นี่ว่างๆ เฉยๆ คนอื่นหวั่นไหวตาม เขาเห็นว่าของเหล่านี้มีอะไรแปลกแตกต่างกันไป แต่เราไม่แปลกเราเฉยๆ เป็นอาการอย่างนั้น

และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียว คือเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น ด้วยอาการนี้แหละ เธอจงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย ท่านให้พิจารณาสิ่งที่เราไปยึดถือสิ่งที่เรายังไปยอมสมมุติอยู่ในนั้นด้วย แล้วสัญญาเหล่านั้นอย่าไปยึดถือ จงเห็นว่า สิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นด้วย หมายความว่าจงเห็นให้ได้ว่า มันมีอยู่ก็ช่างมันปะไรเราไม่มีเราไม่เกี่ยวข้อง มันจะเป็นของเราเปล่า ๆ หรือของใครก็ไม่เกี่ยวไม่แตะต้อง ความหมายอย่างนั้นไม่เกี่ยวข้องเลย จะเป็นของเราหรือของใครก็ไม่เกี่ยว มีอยู่ก็พยายาม เห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้น

หมายความว่าเห็นความว่างนั้นเป็นว่างจริงๆ แม้จะมีสิ่งที่มีอยู่สิ่งที่ไม่มีอยู่ ก็เหมือนกับมีสิ่งที่ไม่มีอยู่เท่านั้นเองฟังให้ดีนะ เหมือนกับสิ่งที่ไม่มีอยู่ เงินมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เพชรมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี คนมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เหมือนกับสิ่งไม่มีอยู่ในสัญญาคือในความรู้สึกเท่านั้นเอง ท่านหมายความเอาอย่างนี้

และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้นอันยังมีอยู่ว่ามี และให้รู้ด้วยนอกจากเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ไม่มีแล้ว ก็รู้ชัดลงไปอีกด้วยว่า ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เงิน ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เพชร ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า ขวด ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า เพชร ไอ้นี่เขาเรียกว่า คน นี่โลกเขาเรียกว่าต้นอโศก ให้รู้ชัดอย่างนั้นให้ได้ด้วย แต่สำหรับเราไม่เกี่ยวแล้วโลกนี้จะมีขวดนี้ก็ได้  โลกนี้จะมีต้นอโศกนี้ก็ได้  โลกนี้จะมีเพชรนี้ก็ได้ โลกนี้จะมีเงินแบงค์ร้อยกองอยู่บนโต๊ะนี้ก็ได้ หรือไม่มีก็ได้ ไม่แปลก มีความหมายของท่านอย่างนั้น

ดูกร อานนท์ แม้อย่างนี้ก็เป็นการก้าวลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ผู้ใดที่พิจารณาอย่างนี้ อย่างที่อาตมาว่ามาแล้วนี่ ก็เป็นการอยู่ในหรือว่าก็เป็นการก้าวลงสู่สุญญตวิหาร หรือ ก้าว ลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ท่านยืนยันว่านี่แหละคืออาการของการทำสุญญตวิหาร

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดจะถึงสุญญตวิหารได้ ก็ต้องพยายามให้มันหลุดพ้นคือเรียกว่ารู้ให้ได้ก่อนแล้วทิ้งให้ได้ด้วยเรียกว่าสุญญตวิโมกข์ สุญญตวิโมกข์หมายความว่ารู้ความพ้น สุญญตวิมุติ หมายความว่า หลุดออกไปเลย รู้ วิโมกข์

โมกขะ หมายความว่าความรู้ ความรู้ในการหลุดพ้นนั้นด้วย โมกขะ โมกขธรรมนี้ คือความรู้ในการที่จะหลุดพ้นอันนั้น ถ้าใครรู้ในสุญญตวิโมกข์ได้แล้ว ก็ทิ้งให้ได้ๆ ทิ้งสิ่งที่ควรทิ้ง

อย่างเมื่อกี้นี้ เรารู้ให้ได้ว่าไอ้นี่มันเป็นสมมุตินะ เพชรที่วางอยู่บนนี้ก็เป็นสมมุติ แบงค์ร้อยถ้าเอามากระจายอยู่บนโต๊ะนี้ก็เป็นสมมุติ ขวดนี้ก็เป็นสมมุติ คนนี่ก็เป็นสมมุติ เพชรนี่ก็เป็นสมมุติ ต้นอโศกนี่ก็เป็นสมมุติ รู้ให้ได้ว่ามันเป็นสมมุติ เมื่อรู้ได้แจ้งแท้ในใจแล้วถึงจะถึงสุญญตวิโมกข์ ถ้ารู้ยังไม่ได้ไม่ใช่สุญญตวิโมกข์

นอกจากรู้ว่าเป็นสมมุติแล้ว ใจเราอย่าไปยึดถืออย่าไปนำพาด้วย ให้รู้มันเป็นจริงให้ได้ว่ามันเป็นสมมุติจริงๆ แต่โลกเขาเองเขายึดถือ โลกเขายึดถือแบงค์ แหม ใครได้แบงค์ดี โลกเขายึดถือเพชร ใครได้เพชรมาแหม ฮ้อ โลกเขายึดถือนี่ เค้าเรียกว่าคน ถ้ามีผู้หญิงก็ผู้หญิง นี่ผู้ชายแตกต่างกันเขายึดถือไปหมดเลย มีความแตกต่าง มีการเทียบค่า มีการสร้างค่า สร้างไอ้นี่ต่ำ ไอ้นี่สูง ไอ้นี่จะต้องบวกไอ้นี้ ไอ้นี่จะต้องลบไอ้นี่ ตลอดเวลาเลย

เพราะฉะนั้นถ้าเรารู้อย่างนี้ได้แล้วด้วย แล้วเราก็วางให้ได้ จึงเรียกว่า สุญญตวิมุติ รู้แล้ววางให้ได้เราจึงเรียกว่า สุญญตวิมุติ เมื่อสุญญตวิมุติลงไปได้แล้วด้วย ผู้นั้นรู้แล้ว แล้วก็วางได้ด้วยสุญญตวิโมกข์รู้ แล้วสุญญตวิมุติก็วางได้ เมื่อรู้ด้วย วางได้ด้วย ก็อยู่ในสุญญตวิหาร เรียกว่าเป็นผู้มีสุญญตานั่นแหละเป็นเครื่องอยู่   เป็นเครื่องที่อยู่ในตนสบายเปล่าว่างดายไม่ยึดถือ เห็นสักแต่ว่าเห็นรู้สักแต่ว่ารู้ แต่เหมือนกับไม่มีเหมือนกับไม่รู้ เหมือนไม่มีเหมือนไม่รู้

นี่ภาษาพูดนะ แต่ที่นี้ถ้าใครมีอารมณ์รู้ว่าสุญญตะเป็นอย่างนั้นๆ เข้าใจอย่างนั้นเข้าใจ ซึ้งเลย ไม่ต้องไปพูดอะไรกันมากอะ ฟังเดี๋ยวนี้แค่นี้ก็จำได้ตลอดกาล เห็นเดี๋ยวนี้จำได้เดี๋ยวนี้ไปเลย ไม่ต้องไปท่องด้วย ทันที แต่คนไหนที่ยังไม่รู้เรื่องก็มานั่งท่องแล้ว ไอ้นี่สุญญตวิโมกข์มันแตกต่างกับสูญญตวิมุติอย่างไร ท่องเป็นระดับๆ ไป อะไรต่ออะไรไป

นี่ท่านอธิบายละเอี๊ยดละเอียด แต่ภาษาของท่าน พระพุทธเจ้าท่านอธิบายให้สงฆ์ฟังแค่นี้นะ ท่านเข้าใจกันแล้วเพราะมันไม่มีเรื่องมาก เพชรมันก็ไม่มี แบงค์มันก็ไม่มีมากมายถึงเดี๋ยวนี้ที่เป็นจิตสมมุติกันมากมายถึงเดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้ติดสมมุติกัน โอ้โห เพชรพลอยแบงค์ร้อย มันเป็นเจ้าเป็นนายเลยมีอำนาจเหนือหัวคนเหลือเกินเดี๋ยวนี้ มันมีอำนาจเหนือหัวคนจริงๆ คนนี่ โอ้โฮ
ซูฮกมันเหลือขนาดเลย มันจึง ลำบ๊ากลำบาก ต้องอธิบายเน้นแล้วเน้นอีก ย้ำแล้วย้ำอีก ให้เห็นเป็นสมมุติให้ได้ก็ไม่เชื่อ บอกเอามาหน่อยสักร้อย ไม่ได้หรอก แหม เอาไปได้ไงตั้ง 100 นึงอะ อย่างนั้น

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่ามันยึดอยู่อย่างนั้นแหละ มันไม่รู้จักวาง มันไม่มีค่าอะไร ถ้าเราไม่ไปไอ้นั่นมัน ไม่ไปสมมุติมัน ไม่ไปหลงติดมัน มันไม่มีค่าหรอก มันเป็นการสมมุติในโลกเท่านั้นเอง ให้เห็นว่าเราจำเป็นเหลือเกิน ขาดแบงค์ร้อยจะตาย ขาดเพชรจะตายให้ได้ ทั้งๆ ที่ไม่มีเพชรแต่มีเงิน หาเงินยังไม่พอ ยังจะไปผ่อนส่งเอาเพชรมาไว้ในมือ เนี่ยเป็นอย่างนี้โดยเฉพาะผู้หญิง ถ้าผู้ชายไม่เท่าไหร่ พูดถึงเรื่องเพชรยังไม่ค่อยเท่าไหร่ พวกผู้หญิง แหม ไม่มีเพชรอะไม่มี ต้องไปผ่อนส่งมาให้ได้ จะใส่ เงินไปให้เขายังไม่พอเลย จะต้องเป็นของสำคัญอย่างนั้นน่ะ

เห็นไหมไปยึดไปถือมันมากแล้วมันก็ทุกข์ ไปนั่งผ่อนส่งเขาแล้วมันก็ตะแง็กๆ ไม่ทุกข์หรือทุกข์ เป็นแต่เพียงเพื่อจะได้เพชรมาไว้ในมือ ถ้าเอาเพชรนั้นโยนทิ้งไปไก่มันยังไม่กินเลย มันไม่มีค่าอะไรกันนักกันหนาดูซิ โยนให้ไก่ ไก่ก็ยังไม่จิกไม่กินอะ สู้เม็ดข้าวเปลือกเม็ดนึงก็ยังไม่ได้ มันจะไปมีค่าอะไรกันนักกันหนา

พระว่า..สุญญตวิหารเป็นขณะนั้น

พ่อครูว่า... ถ้าผู้ปฏิบัติและผู้ที่รับแล้วก็แน่นอนก็ต้องเห็นว่า สุญญตวิหารเป็นของที่สูงที่สุด แต่ก่อนจะเป็นสุญญตวิหารได้มันต้องมีสุญญตวิโมกข์ แล้วมีสุญญตวิมุติเสียก่อน เมื่อมีสุญญตวิโมกข์ มีสุญญตวิมุติ แล้วมันก็เป็นสุญญตวิหาร มันก็ไม่มี มันก็เป็นแต่เพียง สักแต่ว่ารู้สักแต่ว่าเห็น ตาไม่บอด ใจไม่หลับ ทุกอย่างรู้ทุกอย่างเห็น แต่ทุกอย่างไม่รู้ ทุกอย่างไม่เห็น ฟังแล้วอาจจะงง ทุกอย่างรู้ทุกอย่างเห็น แต่ทุกอย่างก็ไม่รู้ทุกอย่างก็ไม่เห็น

พระว่า...มันไม่ใช่พูด มันเป็นสภาวะ

พ่อครูว่า... สภาวะไม่ใช่พูด มันเป็นสภาวะไม่ใช่พูดแต่ภาษาพูดก็พูดให้ฟังแล้วบ้า ทุกอย่างรู้ ทุกอย่างเห็นแต่ทุกอย่างไม่รู้ ทุกอย่างไม่เห็น นี่คือภาษาพูดที่มันบ้าๆ แต่สภาวะมันไม่บ้าหรอกมันรู้มันเห็นจริง แต่ไม่เอาด้วย มันก็เหมือนกับเราไม่รู้ เราไม่เห็น

เหมือนกันกับไก่ มันบอกเอาเพชรไปโยนให้มัน มันบอกว่ามันไม่รู้มันไม่เห็นด้วยมันบอกว่าไม่เห็นเข้าท่าอะไรเลย มันก็เหยียบไปเลยเหยียบเลย เอาแบงค์ร้อย ไปโยนให้มันเหรอ สู้เขาเปลือกเม็ดเดียวก็ไม่ได้มันไม่เอาด้วยเพราะมันไม่สมมุติด้วย แต่กระนั้นก็ดี ไก่มันก็ไปสมมุติไอ้ข้าวเปลือกนั่นแหละมีค่าสูง ถ้าไก่มันไม่ยึดติดข้าวเปลือกด้วยนะ ไก่มันก็สุญญตวิหารเหมือนกัน

ทีนี้ไก่มันก็ยังยึดติดสิ่งที่มันยังกินอยู่อย่างนึง และสิ่งที่มันยังเสพยังหลงอยู่อีกอย่างนึงเหมือนกัน แต่มันไม่มีปัญญาที่จะมาอธิบายสุญญตาให้มันฟังได้ มันไม่มีปัญญาแน่ คนนี้แหละมีปัญญาที่จะรู้ได้

เพราะฉะนั้นพยายามเข้า นอกจากจะไปรู้ด้วยการฟังแล้ว ต้องพยายามไปค้นหาสภาวะที่ว่านี้ให้เจอด้วย จะมาโมเมๆ เอาไม่ได้ จะค้นได้ยังไงค้นได้สิ ทำสิ บอกแล้วว่าอย่าติดสมมุติ ก็แบงค์ร้อยอยู่ในกระเป๋า ถ้าบอกว่าเราไม่ถือสมมุติด้วย อ้าววันนี้มีแบงค์ร้อย 5-6 ใบเอาไปทำทานให้หมดเลย ดูซิ ใจมันจะวิมุติลงไปได้ด้วยไหม เอ้ย เอ้ย เอ๊ยดี กระเป๋าเรามีตั้ง 500 บาท ตอนนี้วิมุติจาก 500 บาทไปแล้วนะ หลุดพ้นจาก 500 บาทแล้ว มีว่างเปล่ามีแต่กระเป๋าว่างเปล่า เงิน 500 บาทวิมุติไปแล้ว

ลองทำดูซิแล้วใจมันจะเป็นยังไง วัตถุวิมุติไปแล้ว 500 บาทเอาไปทำทานหมด หรือเอาไปทำประโยชน์ที่มันควรที่สุด เอาไปทำไปหมดแล้ว ไม่มีแบงค์ร้อย 5 ใบอยู่ในกระเป๋า แบงค์ 100 คือสุญญตะ ไม่มี แบงค์ร้อยคือว่างเปล่าจริงๆ ไม่มีแบงค์ร้อยในกระเป๋า กระเป๋าจึงว่างเปล่าจากแบงค์ร้อย

แต่ทีนี้ เมื่อเวลานั้นแหละมาดูใจตัวเองซิเป็นยังไง ใจตัวเองเป็นยังไง ยังรอนๆ คิดถึงแบงค์ร้อย 5 ใบนั้นมั้ย ยังรอนๆไหม บางคนไม่รอนๆ ธรรมดานะ เจ็บปวดเอาด้วย แหม กว่าจะหามาได้ 500 กว่าจะออกไป เจ็บปวดเอาด้วย แต่คนไหนไม่เจ็บปวด แต่ยังรอนๆอยู่ คนนั้นก็ยังมีปฏิฆะ ถ้าใครไม่มีปฏิฆะ ก็หมายความว่าไม่รอนๆด้วยเลย เฉย ว่างเปล่า แต่ไปยึดอะไร ไปยึดว่าดีแล้วเราทำบุญได้ตั้ง 500 บาท เราได้บุญนั้นแล้วเป็นรูปเป็นร่าง วาดบุญไว้เป็นรูปเป็นร่างเลย ไม่รอนๆ หรอกแต่ดีใจกับบุญ ผู้ที่ยังมีอารมณ์ดีใจอย่างนั้นอยู่นั่นแหละจึงเรียกว่า พรหม เรียกว่า พรหม เรียกว่าเป็นผู้ยังมีอรูปอย่างนึง ที่สร้างไว้เป็นลมๆ เป็นลมลอยรูป แล้วก็ยังหลงดีใจกับอันนั้นอยู่ยังมีสิ่งที่ยึดถืออยู่

แต่ถ้าผู้นี้เงิน 500 บาทก็สุญญตะไปแล้ว หายไปแล้ว ไม่มีแล้วให้เขาไปหมดจริงๆ ทำประโยชน์ในโลกไปหมดแล้ว ใจก็ไม่รอนๆ บุญก็ไม่นึกถึง อะไรก็ไม่ยึดถือไม่นึกถึงอยู่ ใจก็ดับลงไม่มีคำว่าแบงค์ 500 เมื่อกี้นี้ก็ลืมไปสิ้นด้วย ไม่มีอะไรเลยในใจว่างเปล่าใจก็ว่างเปล่าแบงค์ร้อยก็หายไปจริงๆ ด้วย ผู้นั้นแหละจึงวิมุติทั้งสภาวะ วิมุติทั้งของจริงๆ และวิมุติทั้งใจด้วย นี่แหละอาการนี้เราจะทำ

เพราะฉะนั้นถ้าใครยังไม่เคยเลยที่จะควักแม้แต่ 100 บาท 10 บาท 20 บาทให้คนอื่นไปดูซิ ไม่เคยมีทานเลยคิดดูซิ ว่าเราจะได้มั้ย เราจะเจอสภาวะมั้ย มันก็ได้แต่หลักการที่อาตมาอธิบายให้ฟังนี่ แล้วก็คุยหลักการว่า ฉันรู้แล้ว เข้าใจได้ซาบซึ้งแล้ว ใครมาถามก็อธิบายให้ฟังฉับๆ เลย สบาย อย่างนี้แน่มากดี อย่างนี้แจ๋วเลย แต่ตัวเองเขามาขอแค่เงิน 5 บาท 10 บาทไม่ให้ แล้วมันจะวิมุติลงไปได้อย่างไรไม่ให้ มันวิมุติไม่ได้  

เพราะฉะนั้นแม้กระทั่งของหวาน ของคาว ของอร่อยก็ยังอยากได้ ไอ้นี่เมียฉัน ไอ้นี่ลูกฉัน ไอ้นี่ข้าวของฉัน ไอ้นี่รถฉัน ไอ้นี่ฐานะฉัน แหม ไอ้นี่สรรเสริญของฉัน เขาบอกว่าฉันเป็นอาจารย์ ยังยึดแม้กระทั่งคำว่าอาจารย์ไว้อีก  หรือยกคำว่า แหมฉันเป็นรัฐมนตรีติดอยู่ที่รัฐมนตรีอีก มันก็ไม่มีวิมุตได้ มันก็ไปติดเป็นติ่ง ติ่งจากตรงนี้ ละจากตรงนี้ได้ ก็ไปติ่งตรงนี้ ตรงนี้ มันจะหลุดได้จริงๆ ต้องตัดอกตัดใจแล้วก็ต้องกระทำในวาระนั้น สิ่งนั้นลองดูจริงๆ ถ้าไม่ได้ลองแล้วไม่รู้

ถ้าพระพุทธเจ้าไม่ลองไปนั่งแม้กระทั่ง โอ้โห บำเพ็ญทุกขกิริยา จับนิดนึงพอจะลูบหนังขนก็ติดมือขึ้นมาอย่างท่านที่อธิบายไว้นะ ถ้าท่านไม่ไปลองอย่างนั้นท่านก็ไม่รู้หรอกว่า สภาวะสุดโต่งอีกอย่างหนึ่งมันถึงขนาดไหน แล้วท่านก็ท้าด้วยว่า จะไม่มีใครมาทำได้อุกฤษฏ์อย่างท่านอีกแล้ว เรียกว่าท่านทำอุกฤษฏ์กว่าใคร ๆ ที่ทำมาแล้ว เขาบำเพ็ญตนทรมานตนมาถึงขนาดไหน ท่านบอกว่าท่านได้ทำมาหมด ทำมาจนกระทั่งอุกฤษฏ์ถึงขั้นสุดที่แล้ว ท่านถึงได้เอามาอธิบายให้กันฟังได้ สู่กันฟังได้ว่า โอ้โห ป่วยการไปนั่งทำอะไรบางสิ่งบางอย่างเกินขอบเขต ก็ไม่ถึงขั้นนั้นหรอก ไม่จำเป็น

แต่ทำไมท่านต้องทำ ที่ท่านต้องทำก็เพราะเหตุว่าท่านจะต้องวัด ท่านจะต้องวัด วัดวา ให้รู้ความสุดโต่งของทางนี้ และทางนี้ให้รู้หมดเลยเพื่อที่จะเอามาตอบคำถามพวกเราได้เท่านั้นเอง และเพื่อที่จะเอามาตอบคำถามของพวกลัทธิอื่นๆ ที่เขาไปสุดโต่งสายไหนก็ไม่รู้ ให้มันรู้ชัดรู้แจ้ง

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าจึงจำเป็นที่สุดที่ท่านจะต้องวัดวาสิ่งเหล่านั้นให้รู้ ไปลูบไปคลำสิ่งเหล่านั้นให้รู้โดยแท้จริง  แต่เรายังไม่ได้ประพฤติบำเพ็ญตัวเป็นพระพุทธเจ้า อย่าไปทำอย่างท่าน อย่าไปทำอย่างท่าน ประเดี๋ยวตายๆ ก็เหมือนเราอดข้าว กินวันละเท่าปลายมือ แล้วก็ลดลง 5 เม็ด 10 เม็ด ไปจนกระทั่งกินเท่าเม็ดงา กินวันละเท่าเม็ดงา จนกระทั่งไม่กินเลย ไหวมั้ย อาตมาว่าชักลงตรงนั้นก่อนนะ จะจับที่ตรงข้างหน้าท้องก็ดูเหมือนจะถึงข้างหลัง จับข้างหลังก็ดูเหมือนถึงหน้าท้องแล้ว คิดดูซิว่า มันติดหมดเลยเนี่ย เราจะทำได้อย่างนั้นมั้ย  ทำไม่ได้ และยังไม่ควรทำด้วยเพราะเป็นการสุดโต่ง แต่พระพุทธเจ้าท่านไม่สุดโต่ง ท่านไม่สุดโต่ง เพราะว่าท่านทำได้ ทำแล้วไม่ตาย เราทำถ้าไปทำอย่างนั้นตายเข็ดด้วย เข็ดหลาบเลย และไม่อยากจะประพฤติธรรมต่อไป

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าถึงบอกว่า อาการที่ประพฤติที่สุดโต่งเนี่ยเป็นภัย เป็นภัยต่อผู้ที่ยังไม่ถึงขั้น บารมียังไม่ถึงอย่าทำ เพราะฉะนั้น คุณไสวบอก อาตมาสุดโต่ง โอ้ว  ดูซิ รองเท้าก็ไม่ใส่..ไปกินทำไมมื้อเดียว.. เขาบอกว่า ไปทำอะไรสุดโต่งมัน จะไปสุดโต่งอย่างไรเราก็ยังทำได้เลย เขาก็เห็นสุดโต่งเพราะเขายังทำไม่ได้ แต่อาตมาไม่ได้เดือดร้อนอะไร อาตมาทำได้อาตมาก็ไปของอาตมาสบายๆ เขาก็เห็นว่าสุดโต่งอยู่ดี แต่เพียงว่าอาตมาเอง อาตมาเห็นว่าพระพุทธเจ้าทำที่สุดโต่ง แหม ไปนั่งอดข้าวถึงขนาดนั้น หนังติด แขม่วแล้ว แหม นั่งทรมานกาย จนมือลูบนี้ขนหลุดติดมือมาเลย อาตมาก็เห็นว่ามันสุดโต่ง อาตมาไม่ทำหรอก แล้วอาตมาไม่ทำเพราะอะไร เพราะพระพุทธเจ้าได้สอนไว้แล้ว อาตมารู้จากพระพุทธเจ้าแล้ว ว่าถ้าไปนั่งทำอย่างท่านนี้สุดโต่งนะ อาตมาก็เชื่อท่าน อาตมาก็ไม่ทำ

อาตมาก็ทำมัชฌิมาปฏิปทา ขณะนี้อาตมาไม่ใส่รองเท้าเป็นมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาฉันมื้อเดียวมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาฉันข้าวเปล่าๆ กินผักได้สบายๆ เป็นมัชฌิมาปฏิปทาของอาตมา อาตมาสบายไม่เดือดร้อนและในสิ่งที่ควรจะสูงขึ้นอาตมาก็รู้ และอ่านให้มันชัดแล้วก็บำเพ็ญ ต่อไปเรื่อยๆ ตามลำดับไม่แปลกอะไรเลย

แต่จะให้อาตมาไปนั่งป่าแล้วก็ทำเหมือนอย่างพระพุทธเจ้าที่ท่านทำแล้วนั้นอาตมาก็บอกแล้วว่า อาตมายังไม่ถึงขั้นจะเป็นพระพุทธเจ้า และชาตินี้ให้ต่ออีกสักกี่ชาติ ไอ้ชาตินี้ จนกระทั่งบำเพ็ญให้หนักที่สุดเท่าไหร่อาตมาก็ไม่สูง และอาตมาก็ยังไม่ทำเพราะเป็นภาวะสุดโต่ง อาตมารู้ได้เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ ท่านครอบเอาไว้แล้ว ก็อาตมาเชื่ออย่างยิ่ง มีศรัทธาในท่านอย่างสูงสุด อาตมาถึงไม่ทำ

เพราะฉะนั้นเราต้องเข้าใจระดับขั้นให้ได้ ถ้าไม่เข้าใจระดับขั้น เราจะไปมองคนเขาว่าสุดโต่ง เช่นเดียวกันกับคนที่เขาว่าอาตมามากที่ว่า แหม พระองค์นี้เคร่ง เดินก็เดินเอาอย่างนั้นแหละ กินก็กินอย่างนี้แหละ เคร่ง อาตมาไม่เคร่ง อาตมาเฉยๆ ไม่ได้เคร่งตรงไหนเลย มันไม่ได้เดือดร้อนตรงไหนเลย เพราะฉะนั้นอาการที่เคร่งก็หมายความว่า คนอื่นเขาเห็นว่าเราทำไม่ได้     (40.28 น.) ….

 

ที่มา ที่ไป

การแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม 2514

เวลาบันทึก 24 เมษายน 2567 ( 18:23:18 )

รายละเอียด

141026 จูฬสุญญตสูตร ตอนที่ 2-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

https://www.boonniyom.net/53880.html 

ดู youtube ที่ https://www.youtube.com/watch?v=UkfKkECS5sI 

อ่านเอกสารที่ https://docs.google.com/document/d/1QKeLaU6STgatf36jGaAQTbnqIc7yzzdJM_XXJM--O38/edit?usp=sharing 

  ต่อจากนี้ไป เป็นการแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง 

  วันที่ 26 ตุลาคม  2514 (ตอนที่2)

  พ่อครูว่า... มีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียวก็คือ เฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น ที่ท่านแยกแยะแค่บ้านกับมนุษย์ อาตมาแยกแยะมากไปอีก จนกระทั่งถึงเพชรถึงเงินให้ฟัง เพื่อที่จะได้เข้าใจมากขึ้น เช่นเดียวกัน และเราก็สัญญาเป็นแต่เพียงกำหนดลงไปแต่แค่ว่า ไอ้นี่คือสภาวะหนึ่ง อยู่ในแดนหนึ่ง อยู่ในโลกๆ หนึ่ง มีความว่างเปล่า ถึงแม้จะมีสิ่งพวกนี้ๆ อยู่เท่าไหร่ๆ ก็ตามแต่ มีคนอยู่มีต้นไม้อยู่ มีเพชรอยู่ มีขวดอยู่ หรือ สมมุติจนกระทั่งแม้เอาเพชรมาวางไว้ตรงนี้ เอาแบงค์ร้อยมากองไว้บนโต๊ะนี้ ก็เหมือนกัน เราไม่มีความหวั่นไหว เราไม่มีความไปสมมุติอะไรตามเลย สมมุติแต่เพียงว่า อย่างเดียวแต่ว่า เรายืนอยู่ในโลกนี้ว่างๆ เฉยๆ อยู่ ณ ที่นั่งๆ อยู่ที่นี่ว่างๆ เฉยๆ คนอื่นเขาหวั่นไหวตามเขาเห็นว่า ของเหล่านี้มีอะไรแปลกแตกต่างกันไป แต่เราไม่แปลก เราเฉยๆ เป็นอาการอย่างนั้น 

และ รู้ชัดว่ามีไม่ว่างอยู่สิ่งเดียวก็คือเฉพาะสัญญาว่าป่าเท่านั้น ด้วยอาการนี้แหละ เธอจงพิจารณาเห็นความว่าง นั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ ในสัญญานั้นเลย เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย ท่านให้พิจารณาสิ่งที่เราไปยึดถือ สิ่งที่เรายังไปยอมสมมุติอยู่ในนั้นด้วย แล้วสัญญาเหล่านั้นอย่าไปยึดถือ จงเห็นว่า สิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นด้วย หมายความว่า จงเห็นให้ได้ว่า มันมีอยู่ก็ช่างมันปะไร เราไม่มีเราไม่เกี่ยว

 

มันจะเป็นของเราก็ตาม ของใครก็ตาม ไม่เกี่ยวข้องความหมายนี้ไม่เกี่ยวข้องเลย จะเป็นของเรา หรือของใครก็ไม่เกี่ยว มีอยู่ก็พยายาม เห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้น หมายความว่าเห็นความว่างนั้นเป็นว่างจริงๆ แม้จะมีสิ่งที่มีอยู่ สิ่งที่ไม่มีอยู่ก็เหมือนกับมีสิ่งที่ไม่มีอยู่เท่านั้นเอง ฟังให้ดีนะ เหมือนกับสิ่งที่ไม่มีอยู่ เงินมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เพชรมันมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี คนมีก็ช่างมันเหมือนมันไม่มี เหมือนกับสิ่งไม่มีอยู่ในสัญญาอยู่ในความรู้สึก เท่านั้นเอง ท่านหมายความว่าอย่างนี้ 

และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้นอันยังมีอยู่ว่ามี และให้รู้ด้วยนอกจากเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ไม่มีแล้ว ก็รู้ชัดอีกด้วยว่า ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า “เงิน” ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า “เพชร” ไอ้นี่เขาเรียกว่า “ขวด” ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า “เพชร” ไอ้นี่โลกเขาเรียกว่า “คน” ไอ้นี่เขาเรียกว่า “ต้นอโศก” ให้รู้ชัดอย่างนี้ให้ได้ด้วย แต่สำหรับเราไม่เกี่ยวหรอกโลกนี้จะมีขวดนี้ก็ได้

 โลกนี้จะมีต้นอโศกนี้ก็ได้ โลกนี้จะมีเพชรนี้ก็ได้ โลกนี้จะมีเพชรนี้ก็ได้ โลกนี้จะมีเงินแบงค์ร้อยกองอยู่บนโต๊ะนี้ก็ได้ หรือไม่มีก็ได้ ไม่แปลก ในความหมายของท่านอย่างนั้น

ดูกรอานนท์ แม้อย่างนี้ก็เป็นก้าวลงสู่ความว่างตามความเป็นจริงไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ของภิกษุนั้น ผู้ใดพิจารณาอย่างนี้อย่างที่อาตมาว่ามาแล้วก็เป็นการอยู่ใน หรือว่า ก็เป็นก้าวลงสู่สุญญตวิหาร หรือ ก้าวลงสู่ความว่างตามความเป็นจริง ไม่คลาดเคลื่อนบริสุทธิ์ ของภิกษุนั้น ท่านยืนยันว่าอย่างนี้ เขาจะมาติดโชว์ไว้ที่ร้านสัก 5 ปี 10 ปีเราก็ไม่ไปซื้อกับเขามา โลกนี้จะดีขึ้นนะ โลกนี้จะดีขึ้นนะ 

มองด้านบ้านกลับ มองในด้านอย่างคนโลกๆ ก็บอกว่าว่าไอ้พวกนี้ ตามอัพเดทไม่ไหวเลยไม่ทันสมัยเลย ไม่ตามโลกเลย ใช่ พวกนี้ไม่ตามโลกเลยเพราะเขาไม่เล่นกับโลก เขาไม่เล่นกับโลกแล้วเขาก็ไม่ตามโลก โลกเขาจะสร้างเขาจะสมมุติอะไรขึ้นมาอีกก็ตามแต่ เขาจะสมมุติหัวฟูๆ ผมยาวๆ ไว้ผู้ชายก็ไว้ปะบ่าแค่นี้ นอกจากไว้ปะบ่าแค่นี้ แล้วก็นุ่งกางเกงต้องขาบาน เดี๋ยวนี้มองเห็นข้างหลังแล้วผู้ชายผู้หญิงไม่รู้เลย 

มองข้างหลังนี่นะ หนุ่มๆ สาวๆ เดี๋ยวนี้ดูข้างหลังไม่รู้เลยว่า ใครเป็นผู้หญิงใครเป็นผู้ชาย ต้องไปดูข้างหน้า ถึงจะรู้ว่าผู้หญิง หรือ ผู้ชายดูข้างหน้าดูข้างหลังไม่รู้หรอก ผู้หญิงผู้ชายเอาถึงขนาดนั้น มันกลับกันไปยิ่งกว่า ผู้หญิงเดี๋ยวนี้ตัดสั้นก็เก่งเสียด้วยนะ เดี๋ยวนี้ผู้หญิงตัดสั้นเแยะเสียด้วย กลับกันผู้ชายดันไปไว้ยาว แล้วไปกันใหญ่เลยยุ่งกันไปหมดเลยโลกนี้ยุ่งพิลึกเลยดูไม่ค่อยออก เพราะเหตุว่าไปสมมุติมันขึ้นประเดี๋ยวผมยาวๆ เป็นฮิปปี้ฮิปโป้อะไร ประเดี๋ยวนี้ก็ตัดอีกจะไปมีอะไร มันยาว เขามากรุงรังเดี๋ยวมันก็เบื่อ เดี๋ยวก็ตัดแฟชั่นต่อไปเปลี่ยนแล้วนะ ตอนนี้ตอนนี้ตัดสั้นพวกที่สมมุติตามโลก พวก up to date ทั้งหลายแหล่พวกทันสมัยเอาแล้วตัดผมสั้นเหรอ เดี๋ยวตัดสั้นบ้าง ตัดแล้วตามเข้าไปแล้วตัดทีนึงก็เสียเงิน 

อะไรชิ้นนึงก็เสียทั้งนั้นแหละเสียทั้งเงินทั้งนั้น เสื้อแบบนี้น่าใช้ อ้าว..หมดสมัยแล้วเก็บใส่ตู้ไม่ใช้ เอาอย่างที่ทันสมัยมาใช้ มันก็ตามโลกเขาไปหมด เพราะฉะนั้นถ้าเราสมมุติไปตามโลก นี่ขวดเอย นี่เพชรเอย นี่เพชรนิลจินดา  นี่ต้นไม้ นี่ผู้หญิง นี่ผู้ชายหลงสมมุติไปอย่างนี้ตลอด โลกที่เขาสมมุติขึ้นมาใหม่ ไม่มีหยุดสมมุติขึ้นมาเรื่อยๆ เราไม่มีศูนย์เลย เราจะหลงสมมุติกับเขาไปตลอดโลก  ฉะนั้นใครที่จะสมมุติไปตามเขาก็คือเดินไปตามโลก ถ้าใครไม่หลงสมมุติไปตามเขาผู้นั้นก็มีสุญญะ มีสูญญตะ มีการว่างแล้ว มีการเข้าใจความสมมุติในโลก แต่ไม่ตามโลกเขา นี่แหละคือสิ่งที่เราควรจะเข้าใจให้ได้ 

ที่อาตมาพูดมาให้ยาวนี้ ยาวมากมายกว่าพระพุทธเจ้าท่านอธิบายในพระไตรปิฎกเพราะอะไร เพราะเราเองเรายังไม่ได้ไปถึงขนาดขั้นนี้หรอก แต่ขั้นที่กำลังอธิบายให้ฟังนี่แหละเรากำลังว่ากันอยู่ 

พระว่า...ขออภัยว่าจะไปถามที่วัด เรียนถามท่านว่า คิดว่าเป็น

สุญญตวิโมกข์ สุญญตวิมุตนี้ คือว่าอย่างที่เราเห็นรูปนาม เราเห็นชัดตรงนั้นมองเข้าไปเฉยๆ อย่างนั้นแล้วไม่มีอะไรเลย อันนี้เป็น 

พ่อครูว่า... เรามองเห็นนั้นเรียกว่า สุญญตวิโมกข์ เราเห็นความเกิดและความดับ 

พระว่า… เห็นชัดกันแล้วอันนั้น ที่นี่ก็มองไปก็มองเห็นถึงขั้นวางตัวผู้มองเลยให้มันหมดความหมายไปเลย อันนี้ใช่หรือไม่ 

พ่อครูว่า... ใช่ สูญญตวิมุติ สูญญตวิโมกข์ก็คือแค่เรารู้สมมุติโลกหรือรู้รูป รู้นาม หรือรู้เกิดรู้กลับก็ได้ เกิดสิ่งที่เขาสมมุติอยู่ 

พระว่า… ถ้าเห็นว่ามันไม่เที่ยง 

พ่อครูว่า... ฮิปโป้ ฮิปปี้ตอนนี้สมมุติกันเกลื่อนตลาดเลย เพราะฉะนั้นรู้ว่าไอ้นี่เขาสร้างขึ้นมาเขาก่อให้มันเกิดขึ้นมาเป็นการสมมุติ แล้วเราก็รู้ดับ ก็รู้ว่าไม่ช้ามันก็ดับ 

เพราะฉะนั้นแทนที่จะไปรอให้มันดับ ถ้าฮิปโป้ฮิปปี้มันดับไปเอง เราดับที่ใจเราไม่เป็นฮิปโป้ฮิปปี้กับเขาด้วย ให้กิเลสมันดับ 

ถ้าเผื่อว่า เราเห็นแล้วรู้ชัดในโลกว่า สิ่งที่เขามีนี่ที่เขายังยึดกันอยู่ แต่เราไม่ยึดด้วย เราก็มาดับที่เรา 

พอเราดับที่เราได้มันก็เป็นสุญญตะที่เรา ถ้าเราแยกออกว่าไอ้นี่เป็นการเกิด ไอ้นี่เป็นการดับ ไอ้นี่เป็นของสมมุติ อันนี้เป็นของที่เขายึดถือ และเราเองทำใจของเราไม่ยึดถือได้ด้วย เห็นที่จิตของเรา แยกยึดกับแยกไม่ยึดได้ เห็นได้อย่างนั้นเรียกว่า วิโมกข์ 

พอเวลามันแยกเห็นได้อย่างนั้นแจ้งชัดแล้วก็ เราไม่เลือกเอาที่มันมีอยู่ เราเลือกเอาที่มันวิมุติหลุดไปเลย จากการมีของเขาที่เขามีอยู่ในโลก เขาสมมุติแล้วเขาไขว่คว้า เขาจะเอา เขาจะยึด จะถืออยู่ ให้เขาเอาไป แต่เราไม่เอาด้วย เพราะเราวิมุติลง พอเราวิมุติแล้วก็ถือว่า ไม่ต้องมีก็ได้อย่างนั้น 

พระว่า...ไปเห็นความว่างในความว่าง 

พ่อครูว่า... เห็นว่างในว่าง เรียกว่า เราเห็นว่างในว่าง ถ้าไม่เห็นว่างในว่างนะ ก็ไม่เห็นสุญญตา ไม่เห็นสุญญตะ เพราะฉะนั้นจะต้องเห็น สุญญตะคือตัวความว่างนี้ เมื่อเห็นตัวความว่างนี้แล้วเราก็ทำความว่างให้เราได้ด้วย เห็นแล้วเป็นวิโมกข์แล้วเราทำความว่างให้ตัวเราเอง เป็นวิมุติ เราทำวิโมกข์ วิมุติ วิโมกข์ วิมุติอย่างนี้ได้สลับกันไป ก็คือเรามีสุญญตวิหาร มีการรู้และมีการวาง มีการยึดและมีการวาง มีการรู้ว่ามีและมีการรู้ว่าไม่มี มีเพราะคนอื่นเขามี แต่ไม่มีที่เรา เมื่อใดเราก็ไม่มีได้ แต่ถ้าจะบอกว่าให้เรามี เราก็มีได้ ไอ้นี่เขาเรียกว่าอะไร ขวด อาตมามีได้เหมือนกันกับทุกๆ คน อาตมาไม่โง่จนกระทั่งไม่รู้ว่านี่อะไรไม่มี ไม่ใช่ อาตมารู้กับคุณก็ได้นี่คือขวด

เอาเพชรมาวางตรงนี้อาตมาก็บอกว่าเรื่องนี้คือ เพชร อาตมาบอกได้ว่านี่คือ แบงค์ร้อยก็ได้ เรียกว่า “รู้” มีก็ได้ มี แต่มีอาตมาก็ไม่อยากไปยุ่งเกี่ยวกับของคุณหรอก ขวดก็เป็นขวด แบงค์ร้อยก็เป็นแบงค์ร้อยไป เพชรก็เป็นเพชรไป อาตมาไม่ยุ่งเกี่ยวด้วย อาตมาวิมุติ ไม่มี ไม่มีด้วย คุณมีอาตมารู้ มันมีอยู่ในโลก อาตมารู้ แต่อาตมาไม่เอาด้วย 

พ่อครูว่า... ไม่มีความหมายด้วย คุณจะหลงบ้าไปกับมันก็ช่างปะไร คุณจะหลงไปตีรันฟันแทง ก็ตาย ก็ช่างคุณ อาตมาไม่ได้ตีด้วย คุณจะไปแย่งกันให้ตายยังไงก็ช่างคุณไป ไม่ไปแย่งด้วย คุณจะเอามาให้อาตมาถ้าอาตมาว่า มีเงินล้านนึง อาตมาก็บอกว่า เงินล้านนึงเอามาทำไม เขาบอกว่าศรัทธาท่าน อยากให้ท่านเอาไปทำบุญทำทานทำอะไรก็ได้ ท่านจะเอาไปทำอะไรได้เลย อาตมาโอเค ถ้าอย่างนั้นเอา แต่มาบอกว่าท่านเอาเงินล้านนี้ไปสร้างโบสถ์หน่อยนะ อาตมาไม่เอาด้วย บอกให้เอาล้านนึงไปสร้างโบสถ์ อาตมาไม่เอาหรอกเมื่อย มีโบสถ์เยอะแยะ อาตมาขอพักโบสถ์ไหนก็ได้อาตมาไม่เอาด้วย ไม่จำเป็นอาตมาไม่จำเป็น เดี๋ยวนี้อาตมาไม่จำเป็น 

แต่ถ้าคนยังยึดถืออยู่ว่า เออดี สร้างโบสถ์จะได้สร้างให้แก่วัดนั้น คนนั้นเขาก็เอาเงินล้านไปสร้างโบสถ์เขาให้ แต่ถ้าใครเอาเงินมาให้อาตมาสร้างโบสถ์อาตมาไม่เอา เอามาให้ 10 ล้านยังไม่เอาเลย อย่าว่า 10 ล้านเลย  100 ล้านให้ไปสร้างโบสถ์ให้เยี่ยมที่สุดในโลกเลยนะ เหมือนอย่างวัดปากน้ำ  ตอนนี้กำลังจะทำวิหารทำโบสถ์อะไร ให้บอกเป็นที่หนึ่งของโลกนะมาสร้างไปสาธุ  สร้างกันไปเถอะ กว่าจะวิมุติได้ มันก็เป็นทุกข์ที่เขานั่นแหละ มันก็ดี ก็เป็นสมบัติตั้งอยู่ในโลก เขาไม่ย่นย่อต่อทุกข์ ก็ทำไปแต่อาตมาเห็นว่ามันเป็นทุกข์ไม่เอา 

เพราะฉะนั้นถ้าบอกว่าเอาสตางค์มาให้อาตมาล้านนึงหรือ 5 ล้านก็ตามแต่ บอกว่าสร้างประโยชน์ แล้วแต่ท่านจะเอาไปใช้อะไรที่จะเป็นประโยชน์กับโลก อาตมามีปัญญาจะใช้ให้เป็นประโยชน์ได้ ถ้าอย่างนั้นเราก็เอา แต่ถ้ามากำหนดให้อาตมาอย่างที่ว่านี้ไม่เอา 

แต่ถ้าจะให้อาตมาใช้อาตมาชัดเจนเหมือนกัน เพราะอาตมาสมมุติ กับคุณก็ได้ และอาตมารู้ด้วยว่า จะใช้อย่างไรถึงจะเป็นประโยชน์อย่างอาริยสัจ เป็นประโยชน์อย่างแท้จริง ไม่ใช่ว่าเอามาใช้ประโยชน์ที่ไม่ใช่แท้จริง เดี๋ยวนี้ กาลเวลาสมัยนี้ไม่เหมือนเมื่อก่อน ความจำเป็นที่แท้จริงเดี๋ยวนี้แค่ไหน อาตมารู้ 

สมัยพระพุทธเจ้าจำเป็นเพราะว่า จะต้องทำบุญกับพระ มีอานิสงส์สูงกว่าทำบุญกับคน แต่สมัยนี้รู้ไหมว่า ทำบุญกับคนมีอานิสงส์สูงกว่าทำบุญกับพระ สมัยนี้นะ จริงๆ ว่าอาตมาเป็นพระนะ  อาตมาไม่เข้าข้างพระนะ และก็ไม่ขอไอ้นั่นด้วย ไม่ขอให้ใครมามาพินอบพิเทาอาตมาด้วย จริงๆ นะ อาตมาไม่มีกิน อาตมาไม่มีคุณความดีพอ ที่คนจะใส่บาตรให้อาตมา อาตมาขอตาย ไม่อยากได้จริงๆ บาทนึงข้าวเม็ดนึงก็ไม่อยากได้ 

เพราะอะไรเพราะว่าถ้าเราไม่มีคุณความดีเพื่อที่จะไปขอข้าวเขากินแล้ว เราก็ไม่เอา แต่ว่าเดี๋ยวนี้คนซาบซึ้งเข้าใจแล้วว่า พระสงฆ์นี้เป็นเนื้อนาบุญที่พระพุทธเจ้าท่านสมมุติเอาไว้ในโลก ท่านก็สมมุติให้คนรู้บอกว่า พระสงฆ์นี้เป็นเนื้อนาบุญ ท่านให้สมมุติเปล่าๆ นะ ท่านสมมุติแล้วว่าพระสงฆ์เหล่านั้นว่านอกจากจะเป็นสมมุติสงฆ์ แล้วพระสงฆ์เก่านั้นเป็นอาริยสงฆ์จริงๆ เอาด้วย  

แต่สมัยนี้ พอสมมุติขึ้นมาไม่เป็นอาริยะ นี่จะเป็นสมมุติสงฆ์อยู่อย่างเก่า พระพุทธเจ้าท่านสมมุติไว้ เดี๋ยวนี้ก็เลยทุกคนก็เลยอยู่แค่สมมุติ ก็เข้าใจแล้วว่าจริงพระสงฆ์นี้เป็นสมมุติสงฆ์ที่ควรจะเป็นเนื้อนาบุญ แล้วก็ทำบุญแก่พระสงฆ์ ทุกคนเดี๋ยวนี้คนไทย พุทธศาสนิกชนทุกคนรู้เลยมีอานิสงส์เท่าไหร่ทำบุญกับพระได้บุญ จริง เพราะฉะนั้นพระสงฆ์เดี๋ยวนี้ ไม่อด เพราะทุกคนรู้แล้ว สมัยพระพุทธเจ้า ถ้าพระพุทธเจ้าท่านไม่ยกอานิสงส์อันนี้ขึ้นมาคนไม่ใส่บาตรตาย ศาสนานี้ไม่มาถึงเวลานี้ แต่ที่ศาสนามีมาถึงเวลานี้ได้เพราะพระพุทธเจ้าต้องยกอานิสงส์พระสงฆ์ให้เขาทำบุญ กับพระสงฆ์ให้เพียงพอ 

เดี๋ยวนี้คนทำบุญกับพระสงฆ์เพียงพอแล้ว เพราะฉะนั้นไม่ต้องกลัวพระสงฆ์จะไม่อยู่ ไม่เป็นไป  เป็นไปแล้ว เดี๋ยวนี้พระสงฆ์เป็นไปได้สบายเลย มากเกินพอ จนพระสงฆ์ติดกิเลสแล้ว มากเกินพอ 

ก็เป็นภัยเกินขอบเขต โดยจริงๆ แล้วพระสงฆ์จะต้องเป็นผู้ที่ทิ้ง เป็นผู้ที่ไม่เอา เป็นผู้ที่ไม่ยึดไม่ถือ เป็นผู้ที่วางเป็นสุญญะ สมมุติโลกรู้สมมุติ นางวิสาขาสร้างโลหะปราสาทให้พระพุทธองค์ อยู่ในบุปผาราม พระพุทธองค์รู้ว่า นางวิสาขาจะสร้างให้มโหฬารพันลึก ทำไมท่านไม่รู้ สร้างไป  ดูเหมือนจะหนเดียวกระมัง พระพุทธเจ้าไปอยู่โลหะประสาทอยู่หนเดียว แล้วท่านก็ไปพักที่อื่น ที่เป็นที่โกโรโกโสมากกว่า ท่านไม่ได้ไปยึดถือว่า ปราสาทใหญ่ตั้ง 1,000 ห้อง มันจะต้องอยู่ตรงนี้แหละเป็นบริบูรณ์ที่สุด เปล่าเลย ท่านไม่ยึดถืออะไรเลย 

เพราะฉะนั้น ทำบุญอริยสัจทุกวันนี้ พระสงฆ์ไม่ตาย คุณไม่ต้องไปประคบประหงมพระสงฆ์มากมาย แต่อย่าไปทิ้งพระสงฆ์นะ ทิ้งพระสงฆ์ก็ขาดลอยเลยผิดเหมือนกันนะ รัตนตรัย 3 ทิ้งพระสงฆ์ก็ขาดลอย จะไม่เอาตาดูหูแลพระสงฆ์ แล้วปล่อยขาดลอยเลย ผิดเหมือนกันนะอย่างหนักเลยเพราะเดี๋ยวนี้ไม่มีพระสงฆ์ก็ไม่ได้ เพราะฉะนั้นเราเอาตาดู หูแล พระสงฆ์ท่านไม่มีปัจจัย 4 ไม่มีข้าวจะฉันหาข้าวให้ท่าน ไม่มีจีวรจะนุ่ง หาจีวรให้ท่าน ไม่มีกุฏิจะอาศัยทำกุฏิให้ท่านพอประมาณ ถ้าท่านไม่สบายหายาให้ท่าน 

แต่อย่าไปอุตริหาโทรทัศน์ให้ท่าน สร้างกุฏิให้ท่าน 3 ชั้นติดแอร์ condition. อย่า ไปเอางาช้างแขวนระฆังแขวนคล้องให้ท่าน เอาโต๊ะมุก โต๊ะเหลี่ยม โต๊ะบูชาอะไรไปให้ท่าน อย่า ไม่ใช่เรื่องนะ อย่านะ นั้นไม่ใช่เรื่องหรอก เกินขอบเขตแล้วเป็นภัยกับท่านด้วยนะ จะบอกให้ เป็นภัยกับพระด้วยนะ ประเดี๋ยวบอกว่า แหม! งาช้างคู่นี้ประเดี๋ยวขายได้ 30,000 บาท เสร็จประเดี๋ยวแล้วไอ้โจรก็มางัดหรือไม่ก็ทำร้ายท่าน แล้วก็เอางาช้างไป ทำให้ท่านได้รับความเดือดร้อน ไม่ใช่ของดีนะ 

เพราะฉะนั้นจะทำของดี จงดูแลแค่ปัจจัย 4 ที่ท่านขาดเหลือ ถ้าพระองค์ใดท่านไม่มีปัจจัย 4 นี่แหละสูงสุดทำบุญด้วยปัจจัย 4 เท่านั้น อย่าไปหลงอย่างอื่นเลย ทำบุญแค่ปัจจัย 4 เท่านั้นแหละเป็นวิหารทาน ปัจจัย 4 เป็นวิหารทาน คือเครื่องอยู่ ทานที่เป็นเครื่องอยู่จริงๆ โดยเฉพาะเรียกว่า ปัจจัยแท้ๆ ที่จะยังชีพอยู่ เรียกว่า วิหารทาน แล้วก็อย่าไปอุตริไปแปลวิหารทานว่า ไปสร้างวิหารล่ะ เดี๋ยวนี้ก็สร้างวิหารกันเก่ง และก็บอกว่าเป็นอานิสงส์สูงด้วยซึ่งไม่ใช่ วิหารทานแท้จริงคือการทานปัจจัย 4 ต่างหาก

อาตมาพูดถึงจูฬสุญญตสูตร ก็พยายามโน้มน้าวให้ไปถึงสองฝ่าย ผู้ใดมีสภาวะถึงก็จะเข้าใจได้ ผู้ใดยังไม่มีสภาวะมีสภาวะ ก็อนุโลมพูดลงไปถึงแม้กระทั่ง ทาน ศีล สมาธิ  

มาต่อในพระไตรปิฎก... ดูกรอานนท์ ประการอื่นยังมีอีก ภิกษุไม่ใส่ใจสัญญาว่ามนุษย์ ไม่ใส่ใจสัญญาว่า ป่า ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่า แผ่นดิน จิตของเธอย่อมแล่นไปเลื่อมใสตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่าแผ่นดินเปรียบเหมือนหนังโคที่เขาขึงดีแล้วด้วยหลักตั้งร้อย เป็นของปราศจากรอยย่น ฉันใด 

ดูกรอานนท์ ภิกษุก็ฉันนั้นเหมือนกันแล ไม่ใส่ใจในแผ่นดิน ซึ่งจะมีชั้นเชิง มีแม่น้ำลำธาร มีที่เต็มด้วยตอหนามมีภูเขา และพื้นที่ไม่สม่ำเสมอทั้งหมด ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่า แผ่นดิน จิตของเธอย่อมแล่นไป เลื่อมใส ตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่าแผ่นดิน เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า ในสัญญาว่าแผ่นดินนี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่ามนุษย์ และชนิดที่อาศัยสัญญาว่าป่า มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวาย 

คือภาวะเดียวเฉพาะสัญญาว่าแผ่นดินเท่านั้น เธอรู้ชัดว่า สัญญานี้ว่างจากสัญญามนุษย์ สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าป่า และรู้ชัดว่ามีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียว เฉพาะสัญญาว่าแผ่นดินเท่านั้น ด้วยอาการนี้แหละ เธอจึงพิจารณาเห็นว่า เห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้นอันยังมีอยู่ว่ามี เหมือนกัน คำอธิบายนี้เหมือนกัน เป็นแต่เพียงว่า เลื่อนชั้นขึ้นไปเดี๋ยวอาตมาจะอธิบายต่อ 

ดูกรอานนท์ เเม้อย่างนี้ก็เป็นการก้าวลงสู่การว่างตามความเป็นจริง ไม่เคลื่อนคลาด บริสุทธิ์ ของภิกษุนั้น หมายความว่า เมื่อกี้นี้ท่านสมมุติว่า ให้ไปยึดป่า ท่านสมมุติให้ไปยึดป่าไว้ ที่จริงป่านี่มันตั้งอยู่บนแผ่นดิน ป่าทั้งหมดยังตั้งอยู่บนแผ่นดิน ยังเป็นของเล็ก แผ่นดินนี้ใหญ่กว่าป่า เพราะฉะนั้นตอนแรกนี่เรากำหนดยึดป่าเท่านั้นเอง แต่เรา ไม่ยึดมนุษย์ ไม่ยึดสัตว์ ไม่ยึด ช้าง โค  ลา ม้า เงิน ทอง แม้แต่ สตรี บุรุษ ไม่ยึด ที่ท่านอธิบายมาแล้วตั้งแต่ต้น แต่สมมุติว่าป่า ยึดป่าก็ใหญ่แล้วนะ แต่ถึงอย่างนั้นก็ดี ป่าก็ยังไม่ใหญ่เท่าแผ่นดิน ป่านี้ยังตั้งอยู่บนแผ่นดิน 

เพราะฉะนั้นป่านี้จะมีเนินดิน มีภูเขา มีต้นไม้ มีหลุมลึกร่องอะไร ท่านบอก มีทั้งลำธาร ตอหนาม มีภูเขาพื้นที่ไม่สม่ำเสมอทั้งหมด พวกนี้ก็ไม่ให้ใส่ใจ ให้ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าแผ่นดิน  ให้ตั้งมั่นอยู่แค่ว่า ทุกอย่างมันต้องเป็นแผ่นดินทั้งนั้นแหละ ตอไม้ ไร่เขา ลำธาร ก็เป็นแผ่นดินทั้งนั้น เหมือนๆ กันแหละ มันเกิดมาจากแผ่นดิน ถ้าไม่มีแผ่นดิน ตอไม้ก็ไม่เกิดมา ไม่มีแผ่นดิน ลำธารมันก็ไม่มี ไม่มีแผ่นดิน ไอ้ตอหนามภูเขามันก็ไม่มี ท่านให้สมมุติให้มันเหมือนกัน มันเกิดมาตามสภาวะของมัน ลมอาจจะหอบดินมาทำเป็นเนินเขา อะไรมันอาจจะเซาะร่องจนกระทั่งเป็นลำธารไปก็ได้ เกิดตามสภาวธรรม สภาวะของที่เป็นไป ไอ้นกมันไปกินลูกไทรมามันก็ขี้แปะลงตรงนี้ อ้าว..เกิดต้นไทรขึ้นมา มันก็เป็นของเกิดมาตามสภาวะ มันไม่แปลกอะไร อย่าไปทำความแปลกอะไรเลย 

เช่นเดียวกันกับเราไม่แปลกใจว่า ฮิปปี้ ฮิปโป้ มันไม่เห็นมีอะไร คนเขาก็สมมุติกันขึ้นมา แล้วมันก็สร้างฮิปปี้ฮิปโป้ มันก็สร้างขึ้นมา สร้างบิลเลียด สร้างโบว์ลิ่ง เดี๋ยวนี้สร้างอาบอบนวด คือมันเหตุที่จะสร้างอาบอบนวดกันมาก ก็เพราะว่า เพราะมันเลิกโสเภณี มันเลยบังคับ เขาบังคับให้คนไปสร้างโรงอาบอบนวด แล้วโรงอาบอบนวดมันก็เกิดขึ้นมาได้ตามสภาวะของเหตุการณ์ในโลก ใช่ไหม? มันก็เกิดขึ้นเป็นแหล่งกลางขึ้นมา เพราะความจำเป็นของโลกบีบคั้นให้มันสร้าง มันก็สร้าง  เหมือนกันกับไอ้นกที่มันกินเม็ด กินลูกไทรมาแล้วมันปวดขี้อยู่ตรงนี้ มันก็ขี้ลงตรงนี้ เม็ดตอนนี้เกิดบนพื้นดินที่มีเหตุปัจจัย เกิดเป็นต้นไทร 

เช่นเดียวกันกับอาบอบนวด มันเกิดขึ้นเพราะทุกอย่างบีบรัดขึ้นมา มันปวดไม่มีที่ไป มันก็ต้องสร้างตรงนี้ อันเดียวกัน เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าเราอย่าไปหลงว่า ไอ้โรงอาบอบนวดก็เป็นความสำคัญของเรา ต้นไทรก็สำคัญ ภูเขาก็สำคัญ แม่น้ำก็สำคัญกับเรา ไม่เกี่ยวทั้งนั้น ไม่สำคัญ ถ้ามันไม่มีอันนี้อันนั้นไม่เกิด ไม่มีแผ่นดินสิ่งเหล่านี้ไม่เกิด 

เพราะฉะนั้นในโลกนี้มันมีสิ่งเหล่านี้ต่างๆ ทุกอย่างมันเกิดซอยเล็กถี่เข้าไปเรื่อย พอไปหยุดไอ้นี่ ไอ้นี่ก็เกิดขึ้นมา พอไปหยุดไอ้นี่ ไอ้นี่ก็ผุดขึ้นมา พอหยุดผมสั้น แน่นอนผมยาวก็เกิด หยุดผมยาวผมสั้นต้องเกิด จะไปห้ามมันได้ที่ไหน หยุดกระโปรงสั้น กระโปรงยาวก็ต้องโผล่ออกมา หยุดกระโปรงยาว กระโปรงสั้นก็ต้องโผล่ออกมาอีก มันก็เป็นอยู่อย่างนั้นจะไปมีปัญหาอะไร 

เพราะฉะนั้นเราอย่าไปยึดเลย โลกมันจะสมมุติสั้น ตอนนี้ฮิต สมมุติยาว ตอนนี้ฮิต ไม่ต้องไปเอาด้วย นี่เช่นเดียวกัน  เราเห็นความเป็นกลางให้ได้ว่าโลกมันเกิดตามสภาวะความบีบคั้น เรียกว่าความบีบคั้นในโลก มันบีบคั้นหรือว่ามันเป็นไป มันสมมุติกันขึ้นมาแล้วให้มันเป็นไปอย่างนั้นๆๆ 

เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อว่าเราไม่ไปสมมุติตาม พระพุทธเจ้าถึงบอกใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะสัญญาว่าแผ่นดิน จิตของเธอย่อมแล่นไป เลื่อมใส ตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในสัญญาว่าแผ่นดินเท่านั้น ก็เห็นของทุกอย่างเป็นไปธรรมดา เห็นฮิปโป้ฮิปปี้มันจะทำยังไง มันก็กระโดดโลดเต้นไป มันก็เป็นแต่เพียง “รู้” เฉยๆ เราก็ “รู้” ว่าไอ้นี่ก็คือสมบัติโลกอันหนึ่งที่มันสมมุติขึ้นมาตั้งอยู่บนโลก ไม่ไปเอานิยายด้วยกับมัน จะเอายังไงก็อย่างนั้น ช่างมันเถอะ ถ้ามันจะมาตีเรา เราก็หลีกมันเสีย เพราะแน่นอนว่าคนนี้ตีหัวคนได้ง่ายๆ แน่ ถ้ามันเป็นฮิปโป้ฮิปปี้บ้าๆ บอๆ เพราะฉะนั้นเราก็หลบมันเสีย 

และท่านถึงบอกว่า อย่าไปเอาใจใส่มัน มันเกิดได้เป็นได้ทุกอย่าง สีแดงก็สร้างขึ้น สีเขียวก็สร้างขึ้น แบงค์ก็สร้างขึ้น เพชรนิลจินดาก็สมมุติกันขึ้น สมมุติกันขึ้นมาทั้งโลก ท้ายที่สุดผู้หญิงผู้ชายก็สมมุติกันขึ้นมา ไอ้แท้ที่จริงไม่มีผู้หญิงผู้ชายหรอก มัน “มี” เพราะไปยึดถือกันเข้า ไส้เดือนมันไม่สมมุติกันมาก มันมีตัวผู้ตัวเมียไหม “ไม่มี” ตัวผู้ตัวเมียของไส้เดือนไม่มี เพราะไม่ไปสมมุติกันมาก สมมุติกันมาก มันก็แตกตัวขึ้นมา ไม่สมมุติมาก มันก็อยู่ตัวของมัน ถ้าสมมุติมาก มันก็ยึดถือจะต้องแตกเหล่าแตกกอ จะต้องสร้างวิญญาณ เพราะว่ามันถือว่ามันมีวิญญาณ มันก็มีลูกขึ้นมาได้ในตัวของมันเอง ไม่มีปัญหาอะไรเลย ถ้าเราเข้าใจเรื่อง “วิญญาณ” แท้ๆ และเข้าใจลึกซึ้งถึงความจำเป็นที่มันจะบีบคั้น 

ถ้าไส้เดือนมันไปเกิดสมมุติตัวเองขึ้นมาอีกเมื่อไหร่ว่า ไม่ได้แฮะมันต้องมีเพศแฮะ เพศหญิงเพศชาย ประเดี๋ยวไส้เดือนจะมีเพศหญิงเพศชาย คนก็เหมือนกัน ที่มันแตกมาเป็นเพศหญิงเพศชาย เพราะได้หลงสมมุติมาตั้งนานแล้ว เป็นสัตว์ที่เจริญกว่าไส้เดือน สมมุติกันขึ้นมาเป็นเพศนั่นเพศนี่ จนเจริญขึ้นมาเป็นลิง เป็นค่าง ก็สมมุติมาจนกระทั่งเป็นคนนี่ ไปยึดถือกระทั่งว่า ผู้หญิงกับผู้ชายไม่เหมือนกัน 

พระว่า… ไส้เดือนไม่มีเพศ แล้วเขาสืบพันธุ์ยังไงครับ 

พ่อครูว่า... เขาสืบพันธุ์ในตัวของเขาเอง ไส้เดือนมีทั้งเพศหญิง-เพศชายอยู่ในตัวเดียวกัน อาตมาเอาชีววิทยามาอธิบายให้ฟังด้วย มีทั้งเพศหญิง-เพศชาย 

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าท่านถึงบอกว่า เมื่อรู้ชัดอย่างนี้ว่า สัญญานี้ว่าแผ่นดินนี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยสัญญาว่า มนุษย์ และชนิดที่อาศัยสัญญาว่า ป่า ไม่มีไปวุ่นวายด้วย ไอ้นี่จะเรียกว่ามนุษย์ ไอ้นี่จะเรียกว่า ป่า ไอ้นี่จะเรียกว่า ภูเขา ลำธาร น้ำ ไอ้นี่จะเรียกว่า ฮิปโปฮิปปี้ ไม่ไปสมมุติกับเขาหมด มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวายในภาวะเดียว เฉพาะสัญญาว่าแผ่นดินเท่านั้น สั้นเข้ามาอีกแล้วใหญ่ขึ้น แต่แคบเข้าความรู้สึกแคบเข้า แต่กว้างใหญ่ไพศาล 

สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าป่า สัญญานี้ว่างจากสัญญามนุษย์ และรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียว เฉพาะสัญญาว่าแผ่นดินเท่านั้น ยึดถืออย่างเดียวว่า เออสักแต่ว่าคนเหมือนกันหมด ถ้าเราสมมุติมาใกล้ สักแต่ว่าคนหมด ก็เหมือนกับที่ท่านว่าสักแต่ว่าแผ่นดินหมด ไอ้นี่ก็แผ่นดิน มันไม่มีแผ่นดิน มันไม่มีอย่างอื่น 

พระว่า… สังขารไหมครับ 

พ่อครูว่า... เป็นไอ้นี่ขึ้นมาเป็น “สังขาร” เราไปยึดด้วยว่าสังขาร เป็น “สังขาร” ปรุงขึ้นมาทั้งนั้น ปรุงขึ้นมาเป็นผู้หญิง ปรุงขึ้นมาเป็นผู้หญิง-ผู้ชาย ปรุงขึ้นมาทั้งนั้น เพราะฉะนั้นพอ สักแต่ว่าคนเหมือนกัน ไม่มีแม้แต่กระทั่งเพศชาย-เพศหญิงไม่มี เป็นเพศหญิงก็เพราะไปปรุง ปรุงขึ้นมา แต่แท้จริงโลกมันปรุงมาแล้ว มันเกิดผู้หญิง-ผู้ชายแยกออกมาเป็นตัวๆ มันมีอะไรหลายอย่าง ไม่เหมือนกันในโลก แต่โดยใจของเราอย่าไปเอาด้วยกับเขาสิ เขาจะเป็นหญิงก็ช่างเขาปะไร แต่ก็คนใช่ไหม ผู้หญิงก็คน ผู้ชายก็คน มันไม่เป็นอะไร เพราะฉะนั้นสักแต่ว่าคน ไม่มีผู้หญิงไม่มีผู้ชาย เมถุนธรรมเราจะได้ลดบ้าง เอาเข้าหน่อย เอาเข้าหน่อย เมถุนธรรมจะได้ลดลงได้ 

ด้วยอาการนี้แหละ เธอจึงพิจารณาเห็นว่าความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย ก็เช่นเดียวกับเมื่อกี้นี้ ท่านบอกแล้วว่า ด้วยความเห็นว่าว่าง ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย คือเห็นว่ามี ได้ และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้นว่า มีอยู่ว่ามี เห็นแล้วก็ปล่อยไป ไอ้นี่ว่ามี และความว่างก็มีอยู่ด้วยตลอด 

พิจารณาเห็นความว่างในสิ่งที่ไม่มีอยู่นั้น อยู่ในสัญญาคือไม่มีอะไร และรู้สิ่งนั้นที่สัญญานั้นยัง “มี” อยู่ว่า “มี” รู้กำหนดที่เขาสมมุติว่ามี และเราเองไม่กำหนดตามเขาก็คือ..ว่าง นี่เท่านี้ความหมายของท่าน 

เพราะฉะนั้นถ้าเราทำได้จริง จิตมันไม่ไปยึดถือจริง จิตมันก็ไม่ไปรับเอามาจริง ..มันก็เป็นจริง แต่ขณะนี้เราฟังแต่ภาษา 

พระว่า... หลักปฏิบัติก็คือ ศีล สมาธิ  ปัญญา วิมุติเลย 

พ่อครูว่า... ไม่มีอื่นเลย ศีล สมาธิ ปัญญาจะพูดอีกกี่ร้อยรอบ ที่พูดให้ฟังอยู่ขณะนี้คือ..ศีล หรือเรียกว่า..ปริยัติ ที่พูดให้ฟังอยู่ขณะนี้คือศีลหรือปริยัติ ต่อไปเมื่อรู้แล้วเอาไปลองทำดูซิ เรียกว่า.. ปฏิบัติหรือสมาธิ พอเอาไปปฏิบัติหรือสมาธิ มันจะเกิด..ปฏิเวธธรรม เกิดผลขึ้นมาจริงๆ ให้เราสัมผัส มันถึงจะ อ๋อ.. ตัวอ๋อนั้นคือ..ปัญญา ตัวอ๋อตัวนั้นคือปัญญา พุทโธ่เอ๋ย.. แหม.. หลงกันซะตั้งนาน นี่ผู้หญิง ก็ไอ้คนเท่านั้นเอง ผู้หญิงที่ไหนล่ะ หรือผู้หญิงเองก็เหมือนกันถามจริงๆ นี่ผู้ชายหรือ พุทโธ่เอ๋ย.. ก็ไอ้คนเหมือนกันนะ มันไปแบ่งเพศแบ่งพันธุ์อะไรที่ไหนกัน ไม่เห็นจะต้องไปสืบพันธุ์กันตรงไหน ก็ไอ้คนเท่ากัน คนนี้ก็จบลง..ว่างลง สุญญตะลง ก็ไม่ดิ้นรนที่จะไปสืบพันธุ์ ถ้ายังเห็นเป็นผู้หญิง-ผู้ชาย ..สังขารธรรมก็เกิดอยู่ตลอดโลก สังขารกันเข้าไป สังขารตัวนี้แปลว่าสืบพันธุ์ ตามหลักเรื่องนี้ ไม่มีผิดหรอก 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าต้องเห็นให้ได้ เป็นให้ได้ ที่นี้ให้เห็นให้ได้ เป็นให้ได้ต้องไปหยุดให้ได้จริงๆ ด้วย ลองจริงๆ หรือปฏิบัติให้มีสมาธิ เพราะฉะนั้นสมาธิอันนี้อย่าไปเพ่งเล็งแต่เฉพาะต้องมานั่งหลับตาปี๋ๆ อยู่อย่างนั้น มันไม่ไหวนะ เอาแต่นั่งหลับตาปี๋ๆ แล้วก็จะไปลงยังไง องค์นี้ท่านปฏิบัติหลับตาปี๋ๆ มาแล้ว แล้วก็ติดมาตั้งไม่รู้เท่าไหร่ๆ หลับตาปี๋กิเลสข้างนอกกระโดดโลดเต้นลูบหัวอยู่ก็ไม่รู้ พอลืมตาขึ้นมา กิเลสมันก็บานเบอะเท่านั้นเอง ก็ลืมตามันก็มาครอบเราเป็นสมมุติอยู่อย่างนั้น หลุดไม่ได้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเราไม่เห็นสมมุติไม่แจ้งใจในปัญญา วิมุติปัญญาไม่เกิด พระพุทธเจ้าท่านไม่สอนเจโตวิมุตอย่างเดียว เพราะฉะนั้นคนที่เจโตวิมุติมีเยอะแยะไป สมัยพระพุทธเจ้าพวกนั่งหลับตาปี๋ๆ มีนิโรธสมาบัติ เป็นปรมาตมันบ้าง เป็นอะไรต่ออะไร วิมุติอยู่ในป่าเยอะแยะไปหมด แข็งทื่อ..มีฤทธิ์มีเดช พระพุทธเจ้าท่านไม่ยกเป็นอาริยะ ถ้ามีปัญญาเกิดแม้น้อยหนึ่ง ท่านก็เรียกเป็นอาริยะแล้ว โสดาฯ ยิ่งเป็นปัญญารู้จักละ จักวางอะไรได้ด้วยท่านถึงบอกว่า มีอะไรต่ออะไรขึ้นไปมีศรัทธานุสารี ธัมมานุสารี มีศรัทธาวิมุติ มีทิฏฐิปปัตตะ มีกายสักขี มีปัญญาวิมุติ จนกระทั่งเลยไปเป็นอุภโตภาควิมุติ เป็นปัจเจกพุทธะ สุดท้ายก็เป็น อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ท่านแยกไว้ละเอียดลออหมดเลยทุกอย่าง 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าเราจะรู้ได้ด้วยปัญญานี่จะต้องรู้ไปอย่างนี้ ตามลำดับ เพราะฉะนั้นท่านแบ่งแยกแม้กระทั่งของศาสนาอื่นท่านสอนไว้ ท่านก็แบ่งแยก แต่ของท่านที่สุดก็คือ สัมมาสัมพุทธะสูงสุด ท่านแยกเอาไว้หมดเลย 

พระว่า...คำว่า นิสสัตตะ นิชชีวะ สภาวะ 

พ่อครูว่า... อันนี้อาตมาไม่เคยได้ยิน แต่เป็นสภาวะที่รู้ได้เห็นได้ เราก็จะรู้ได้ว่าอันนี้ไม่มีชีวิต ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ฉะนั้นท่านถึงไม่พยากรณ์ แม้ มาลุงกยบุตร ที่ไปถามท่านนักหนาว่า ไอ้นี่เป็นชีวะ ไอ้นี่เป็นสรีระ ท่านบอกไม่เอานะ มาพูดอยู่นี่มันโยกโย้ ไอ้นี่เป็นชีวะ ก็ไม่ใช่ ไอ้นี่เป็นสรีระก็ไม่เชิง มาอธิบายอยู่ท่านบอกท่านไม่เอา เพราะฉะนั้นจึงบอกว่าไอ้นี่เป็นสัตว์ เป็นบุคคล หรือไอ้นี่เป็นชีวิต ไม่ชีวิตอะไรต่างๆ ย่อมรู้ได้ด้วยการปฏิบัติ ไม่จำเป็นจะต้องมาพูดกันมาก 

ย่อมรู้ได้ด้วยการปฏิบัติ ไม่ใช่มารู้ได้ด้วยภาวะการพูดๆ ฟังๆ ไปพูดนะ ประเดี๋ยวก็เป็นมิจฉาทิฏฐิประเดี๋ยวเลอะ เดี๋ยวก็หลง ง่ายเข้าๆ เลยเอาแต่สบายเลย เสพเมถุนด้วยจิตว่างเลย ไปลงถึงขั้นเสพเมถุนด้วยจิตว่างละ หวานเลย 

ผู้หญิง-ผู้ชายแค่นี้ก็ยังให้รู้ว่าไปโง่สมมุติเป็นผู้หญิงผู้ชายทำไม ผู้หญิงผู้ชายก็ไม่มี เมื่อไม่มีผู้หญิงผู้ชาย มันจะมีการเสพเมถุนนี้ได้ที่ไหนในโลก ก็ถ้าไปเสพเมถุนอยู่แล้วก็บอกว่า ว่าง มันจะว่างลงไปได้ยังไง ก็มันยังแบ่งเป็นผู้หญิงผู้ชายอยู่แท้ๆ ก็ยังมีผู้หญิงผู้ชายอยู่ จะไปว่างไปได้ยังไง ว่างลงไม่ได้ มันสุญญตะลงไม่ได้ 

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าถึงบอกว่า สักแต่ว่ามีนะ ภูเขา ลำธาร น้ำ อะไรต่างๆ ไม่ต้องไปเกี่ยว มันเกิดมาให้ยึดแต่ว่า..เออนี่มันก็ลงตัวมันอยู่ในนี้แหละ มันรวมตัวกันขึ้นมา กว้างขึ้น ขณะนี้ อธิบายถึงพรุ่งนี้นะ ไม่รู้ว่าข้างหน้าจะเป็นยังไง ตอนนี้จากป่าแล้วกระจายไปสู่แผ่นดิน ดูต่อไปซิ 

ดูกรอานนท์ ประการอื่นยังมีอีก ภิกษุไม่ใส่ใจสัญญาว่าป่า ไม่ใส่ใจสัญญาว่าแผ่นดิน ตอนนี้ไม่ใส่ใจว่าสัญญาว่าแผ่นดินอีกแล้วนะ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะ อากาสานัญจายตนสัญญา จิตของเธอย่อมแล่นไป เลื่อมใส ตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในอากาสานัญจายตนสัญญา เดี๋ยวอาตมาจะอธิบายเรื่อง “อรูปฌาน” ให้ฟัง ที่จริงแล้วต้องไปนั่งหลับตากับ “รูปฌาน” เหล่านี้ให้ได้จริง เดี๋ยวอาตมาจะอธิบายให้ฟัง

เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ ในอากาสานัญจายตนสัญญานี้ ไม่มีความกระวนกระวาย ชนิดที่อาศัยสัญญาว่าป่า และชนิดที่อาศัยสัญญาว่าแผ่นดิน มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวายคือ ภาวะเดียว เฉพาะ อากาสานัญจายตนสัญญาเท่านั้น เธอรู้ชัดว่าสัญญานี้ ว่างจากสัญญาว่าป่า สัญญานี้ว่างจากสัญญาว่าแผ่นดิน และรู้ชัดว่ามีไม่ว่างอยู่ ก็คือสิ่งเดียวเฉพาะ “อากาสานัญจายตนสัญญา” เท่านั้น  ด้วยอาการนี้แหละ เธอจึงพึงพิจารณาเห็นความว่างนั้นด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในสัญญานั้นเลย และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั่นเองยังมีอยู่ รู้ความ “มี” และความ “ไม่มี” ว่า “มี”

ดูกรอานนท์ แม้อย่างนี้ก็เป็นการก้าวลงสู่ความว่าง ตามความเป็นจริง ไม่เคลื่อนคลาด บริสุทธิ์ ของภิกษุนั้น นี่ท่านยกขึ้นมาอีกแล้ว นอกจากป่าก็ให้มายึดเอาอากาศ “อากาสานัญจายตนะ” หมายความว่า แล้วท่านมีสัญญาด้วยนะ หมายความว่ามารับรู้แต่ว่าอากาศ อากาศนี้ยิ่งกว่าแผ่นดินอีกนะ มีอยู่รอบโลกนอกออกไปจากอากาศนี้นอกโลกออกไป..ยิ่งกว่าแผ่นดิน เมื่อกี้อาตมายังนึกว่าท่านจะมาเอาโลกซะก่อน ท่านไม่เอาโลกเลยท่านเอาอากาศเลย อากาศมีมากยิ่งกว่าโลกอีก 

เพราะฉะนั้นนอกจากเราจะไม่ยึดถือแค่ว่า นี่ก็ต้นไม้ นี่ก็ภูเขา นี่ว่าป่า ว่าอะไร นี่แผ่นดิน ก็ให้วางอีก อย่าไปยึดถือว่าไอ้นี่แผ่นดิน ที่แผ่นดินมันเกิดได้เพราะมันผสมผเสมาจากอากาศ อากาศมันมาสร้าง  สร้างให้เกิดแผ่นดิน สร้างให้เกิดทุกอย่าง 

เพราะฉะนั้นถ้ารวมความแล้ว ไอ้อากาศนี่แหละรวมตัวมาเป็นโลกทั้งโลก ที่เรายืนอาศัยอยู่  

พระว่า... เป็นสังขารหรือเปล่า 

พ่อครูว่า... สังขารสิ มันปรุงแต่งมาตั้งเป็นกี่ล้านปี กว่าจะรวมตัวมาเป็นโลก เราเองมีชีวิตอยู่กี่ร้อยปีอย่าไปเที่ยวได้คำนวณเอาเลยว่า ไอ้โลกนี้มันปรุงแต่งกันมาทีละนิด ทีละหน่อย เดี๋ยวนี้คนกำลังทำลายโลก ขุดดินเหมือนกัน เหมือนกันกับร่างกายของเรา ร่างกายของเราดีๆ นะ มีขนคิ้วออกมาตามธรรมชาติไม่เอาแล้ว ถอนมันจริงถอน..สักวันโดนตา เหมือนกับทุกวันนี้ ขุดดินถอนต้นไม้ เดี๋ยวนี้ป่าไม้ไม่ค่อยมีแล้วนะ ป่าไม้เหมือนกับคิ้วเหมือนกับผมของคน ในโลกนี้ป่าไม้ ต้นไม้ใบหญ้าเหมือนกับผมของคน ให้มีความชุ่มเย็น คิ้วให้มันมี อะไรให้มันมี มีความชุ่มเย็น ไม่ช้าไม่นานหรอก ถอนมันจริงเดี๋ยวโลกร้อน ต้นไม้ก็ไม่มี อะไรก็ไม่มี เดี๋ยวโลกแตก มีแต่ความร้อน ความเย็นไม่มี 

เช่นเดียวกัน คนที่ทรมานตนเองแบบนั้นแหละ เกินขอบเขตประเดี๋ยวจะตาย ขุดจริง อ้าว..ตาไม่ 2 ชั้นเซาะร่องก็ไปขุดเข้าไป ขุดเข้าไปประเดี๋ยวตาย ตรงนี้มันไม่มีเนิน ไม่มีภูเขา ก็ทำภูเขา ไอ้ตรงนี้มันไม่นูนก็บีบมันเข้าไป ให้มันนูนไปเดี๋ยวก็ตาย ตายกันมาแเยะแล้วบีบมันเข้าไป เช่นเดียวกันเลยกับโลก ไม่มีผิดเลย 

เพราะฉะนั้น โลกนี้แหละ ถ้าเราทำลายมันมาก ประเดี๋ยวมันก็ตาย เพราะฉะนั้นโลกนี้มันจะตายเพราะเรานี่แหละทำ ไประรานต้นไม้บ้าง ไปทำไอ้โน่นไอ้นี่บ้าง ไม่มีภูเขาก็สร้างให้เป็นภูเขาทองเลย สร้างภูเขาอะไรขึ้นมา ไม่มีบ่อน้ำ ไม่มีลำธาร ขุดลำธาร ขุดคลอง ทำเข้าไปสิ แล้วไม่รู้เลยว่าในโลกนี้ที่มันอยู่ได้นี่ มันมีเส้นเลือดของมันใต้น้ำ ใต้ๆ พื้นดิน มีเส้นทางน้ำ มันมีเส้นทางน้ำ  มันมีเส้นทางอะไรต่ออะไรที่มันหล่อลื่นในลูกโลกนี้อยู่นะ เหมือนเส้นเลือดในกายของเรา ที่มันหล่อลื่นให้ร่างกายของเราเป็นไปด้วยดี 

เพราะฉะนั้นในพื้นโลกนี้มีหมดแหละ ต่างๆ นานา แม้กระทั่งตับไตไส้พุงของโลกก็มี มีบ่อแร่ มีบ่อปรมาณู มีบ่อรังสีต่างๆ อยู่ในพื้นโลกนี้แหละ ที่มันจะก่อให้เกิดพลังงาน ที่จะทำโลกนี้ให้มันหมุนอยู่ได้ แล้วให้มันอยู่ได้ในโลก คนก็ไปเอาอะไรไปควักเอาตับมากินนิดหน่อย ไปควักเอาปอดมากินนิดหน่อย ไปควักเอาแร่มา ไปควักเอาน้ำมันมาใช้ ไปควักอะไรมาใช้ นี่แหละ สักวันหนึ่งมันก็แตก เมื่อไม่มีแล้วศูนย์แห่งความดึงดูดก็ไม่มีอะไร ก็ไม่มีแล้ว โลกนี้มันก็ลำบากขึ้นๆ นี่เป็นเรื่องจริง เพราะฉะนั้นคนตายเพราะอะไร ตายเพราะเชื้อโรคมันอยู่ในตัวเรานี่ มันขุดกินตับหน่อยนึง กินปอดหน่อยนึง กินไส้หน่อยนึง ประเดี๋ยวคนก็ตาย 

เพราะไอ้เชื้อโรคนั่นแหละ คือเหมือนคนที่อยู่ในโลก เจาะกินไปเรื่อยๆ แล้วคนเองหลงว่าเจริญ แหม..ขุดตรงนี้ได้มากๆ เจริญ ก่อตรงนี้ให้ได้มากๆ ทำตรงนี้ให้สูงๆ ทำตรงนี้ให้เป็นภูเขาได้มากเจริญ ถ้าทำตรงนี้ให้เป็นตึกราม 100 ชั้นเจริญ ทำเข้าไป แต่แท้ที่จริง ไอ้การก่อให้เป็นตึก 5 ชั้นคือเนื้องอก คือมะเร็ง ก่อเข้าไปสิ ก่อเข้าไปนี่ในตับ ในไต ในไส้ในพุง ก็ก่อเป็นมะเร็งขึ้นมา ประเดี๋ยวก็ตาย ขุดปอดให้พรุนไปข้างหนึ่งประเดี๋ยวก็ตาย ขุดตับให้พรุนไปข้างนึงเดี๋ยวก็ตาย ไม่ได้ผิดอะไรกันเลย 

เพราะฉะนั้น คนอย่าไปทำอะไรไปสร้างอะไรกันให้มากมาย โลกมันจะแตกเพราะเรานี่แหละ ก็เช่นเดียวกับเราแตก หรือ เราตายไปเพราะเชื้อโรค ไม่มีผิดเลย 

พระว่า… คนที่เป็นโรคมะเร็งมาจากไหนครับ

พ่อครูว่า... ก็สร้างตึกดินน้ำลมไฟ ที่นี้ถ้าดินน้ำลมไฟนี่มันไม่มีอะไรเลย มันไม่ไปเกาะกลุ่มมันไม่มารวมตัวกัน มันสักแต่ว่ามันอยู่ ดินก็อยู่ น้ำก็อยู่ ไฟก็อยู่เป็นตัวธาตุของมันอยู่แท้ๆ ธรรมดา ไม่มีอะไรเกิด ก็หมายความว่าดินน้ำลมไฟนั้นก็สักแต่ว่าเป็นอย่างนั้นไม่มีที่ใคร ไม่มีที่ไหน แต่ถ้าดินน้ำลมไฟนั้นมันเกาะกุมตัวรวมตัวกันเข้าปั๊บ! จะเกิดธาตุเพิ่มขึ้นอีก 2 ตัว  ตอนแรกจะเกิดธาตุเพิ่มขึ้นอีกตัวเดียวก่อน ถ้าตัวนั้นเรียกว่าอากาศธาตุ กำลังพูดถึงอากาศ อากาสานัญจาฯ ถ้าตัวนั้นเป็นอากาศ อากาศตัวนี้ อากาสานัญจาฯ ยังไม่เอาอายตนะเข้าไป มันจะเป็นธาตุตัวที่ 5 เรียกว่า อากาศธาตุ มันยังไม่รู้สึกอะไรมากมาย นอกจากมันปรุงแต่งขึ้นมาเป็นคนเมื่อไหร่ปั๊บ! วิญญาณธาตุเกิดขึ้นมาอีกตัว

อากาศสภาพ ทางอภิธรรมเรียกว่า “ปริจเฉทรูป” คือพอเอาดินน้ำลมไฟมารวมตัวกันเข้า มันรวมไม่สนิทหรอก มันจะมีช่องว่างอยู่ที่นึง ไอ้ช่องว่างที่ตรงนั้นแหละ เราเรียกว่า “ปริจเฉทรูป” เป็นอากาศ สภาพเป็นอากาศธาตุ เพราะฉะนั้นเมื่อรวมตัวกันเข้า ก้อนดิน ก้อนอิฐ ก้อนหิน เนี่ยที่มันรวมกันอยู่ในพวกนี้มี 5 ธาตุ มันใหญ่ มันยังไม่รู้สึกอะไรมากมาย นอกจากมันปรุงแต่งขึ้นมาเป็นคนเมื่อไหร่ปั๊บ! วิญญาณธาตุเกิดขึ้นมาก่อน ขึ้นมาเป็นสัตว์อีกเมื่อไหร่ หรือขึ้นมาเป็นต้นไม้ 

ดินน้ำไฟลม รวมตัวขึ้นมาเมื่อไหร่เป็นต้นไม้ ต้นไม้นี่มีวิญญาณธาตุแล้วนะ ต้นไม้นี่เป็นวิญญาณธาตุแล้วนะ มีวิญญาณธาตุแล้วนะ มันมีความรู้สึกแล้ว มีความรับรู้แล้ว แดดอยู่ที่ไหนมันก็รู้ โน้มไปหาแดดแล้ว มันมีวิญญาณธาตุขึ้นมาแล้วนะ แต่เป็นอิฐ เป็นหิน มันยังไม่มี มี 5 ธาตุ มีอากาศธาตุเท่านั้นพอมันรวมตัวสูง ประยุกต์ตัวเอง ตกแต่งตัวเอง พัฒนา หรือสังขารธรรมและทำตัวเองขึ้นมาเรื่อย ปรุงแต่งตัวเองขึ้นมา ให้ฉลาดขึ้น ให้สูงขึ้นๆ แบบโลก แบบก่อแบบโลกนี่แหละ มันจะเกิดมาเป็นต้นไม้ พอเป็นต้นไม้มี 6 ธาตุเข้าไปแล้ว มีวิญญาณธาตุเลย เพราะฉะนั้นอาตมาพูดเดี๋ยวนี้หมายใจเอาว่า 

วิญญาณธาตุในต้นไม้ก็มี ก็อย่าเพิ่งไปงงว่า ต้นไม้ทำไมมีวิญญาณธาตุ อาตมาก็อธิบายไปให้เข้าใจในสภาวะนี้เสียก่อน แต่อย่าไปยึดถือว่าเอาไปปนเปกับวิญญาณธาตุที่อยู่ในคน วิญญาณธาตุที่อยู่ในคนนี้ ถูกปรุงแต่งยิ่งกว่าต้นไม้ ขึ้นมาเป็นวิญญาณธาตุที่มีทั้งความฉลาด และความโง่ มากมาย แยกความฉลาดความโง่ขึ้นมาอีก เพราะฉะนั้นเริ่มต้นขึ้นมาเป็นต้นไม้ก็มี 6 ธาตุแล้ว มีดินธาตุ น้ำธาตุ ไฟธาตุ ลมธาตุ และก็อากาศธาตุและก็วิญญาณธาตุ 

พระว่า… ต้นไม้มันมีวิญญาณธาตุ มันไม่มีวิญญาณขันธ์ 

พ่อครูว่า... ถ้าเผื่อว่าเราจะเอาว่าวิญญาณขันธ์นั้น คือเครื่องปรุงแต่งที่ถึงขั้นมีดี-มีชั่ว  มีรส-มีชาติ อันนั้นก็ยังไม่มีในต้นไม้ ถ้าวิญญาณขันธ์นั้นนะ ตีเอาว่าวิญญาณขันธ์นั้นคือ ของที่ปรุงแต่งขึ้นมาจากความรับรู้เฉยๆ จนกระทั่งเกิดเป็นรส เป็นชาติเรียกว่ามีกิเลส มีตัณหา ถ้าอย่างนั้นแล้วล่ะก็ต้นไม้ยัง ยังไม่นับว่ามีวิญญาณขันธ์ แต่เรียกว่ามีวิญญาณธาตุแล้ว 

เพราะฉะนั้นในตัวคนนี่ไม่ได้ดับวิญญาณธาตุหรอก ดับวิญญาณขันธ์นะ ตัวที่มีรสชาติทุกข์-สุข ดับวิญญาณขันธ์ ที่อาตมาเคยอธิบายให้ฟังแล้วขันธ์ทั้ง 5 ดับวิญญาณขันธ์นะ แต่ยังมีตัวรู้ ยังมีธาตุรู้ ยังมีวิญญาณธาตุอยู่ ไม่ได้ดับวิญญาณธาตุนะ แต่จะดับวิญญาณธาตุนี่อีกทีก่อนตาย ยิงเปรี้ยงเลย ละลายเสีย วิญญาณธาตุนี้จะอยู่ก่อนตาย ยิงเสียให้ได้ด้วย ใครยิงได้มากเท่าไหร่คนนั้นก็ทำลายวิญญาณธาตุได้มากเท่านั้น ไม่เท่ากันด้วย 

เพราะฉะนั้นพระอรหันต์จึงไม่เท่ากันอีก สามารถที่จะทำลายวิญญาณธาตุของตัวเองให้เสื่อมสลายไปมาก เช่นเดียวกันกับเราเอาก้อนหินก้อนหนึ่งมาทุบแตก ใครมีความสามารถเก่งก็ทุบแตกละเอียดได้มาก ที่นี้จะเอามาจับรวมตัวรวมตนให้เป็นตัวเป็นตนได้ยากขึ้น  ถ้าแตกสองเสี่ยงไม่ช้าหรอก มันรวมตัวเป็นของเก่าก็ได้ง่าย เรียกว่ารวมตัวเป็นตัวตนได้ง่ายขึ้น ถ้าทุบเป็น 3 เสี่ยงก็ยากขึ้นไปอีกนิด ถ้าทุบให้เป็น 5 เสี่ยงเป็นร้อยเสี่ยงยากขึ้นไปเป็นลำดับ ทุบให้กระจุยเลยละลายเลยเหมือนอย่างพระพุทธเจ้าท่าน ทำพระธาตุของท่าน พอเวลาเผาเสร็จ มีผลอย่างพิเศษมาราดให้พระธาตุแตกเป็นเสี่ยงไปหมดเลย นั่นคือทำวิญญาณธาตุให้สลายแตกออกไป 

พระว่า… วิญญาณธาตุ คือที่พูดเมื่อกี้ว่า ใครจะวางได้สนิทกว่า 

พ่อครูว่า... ถูก ใครวางได้สนิทเท่าใด ผู้นั้นก็คือยิ่งไม่มีเท่านั้น และตัวพวกนี้มันจะแตกสลายเองในตัว เพราะฉะนั้นเวลาตายจริงแล้ว พระธาตุก็เป็นจริง พระธาตุใครจะแตกได้เป็นเศษเล็กเศษน้อยเท่าของพระพุทธเจ้าไม่มี บางองค์ก็ยังเป็นท่อนเป็นแท่งอยู่เลย แต่ของพระพุทธเจ้าเป็นเม็ดข้าวสาร เป็นเม็ดงา แตกละเอียดยิบเท่านั้นเลย แต่เกาะเป็นเม็ดๆไม่ได้เป็นผุยผง เหมือนยังกับขี้ฝุ่นขี้เถ้า แต่ก็มีพระอังคาร ขี้ฝุ่นขี้เถ้าก็มี แต่เป็นเศษ แต่รวมตัวเป็นเม็ดนี่เยอะเลย และก็ไม่มีหรอก เหลือที่เป็นพระอังคาร เหลือที่เป็นอะไรที่ของใหญ่ๆ ที่ไม่แตกเท่านั้นเอง นอกนั้นท่านแตกละเอียดเลย เพราะพระพุทธเจ้าท่านทำลายขันธ์ ทำลายธาตุของท่านได้อย่างเก่ง 

ถ้าเข้าใจอันนี้ไม่ได้นะ ก็เอาไปอ่านสิตำราพระพุทธเจ้า ทำไมพระธาตุพอเวลาปรินิพพานแล้วเผาเสร็จ พระพุทธเจ้าถูกถวายพระเพลิงแล้วเสร็จผลต่อมา พระธาตุต่างๆ แตกละเอียดออกไป อยู่ดีๆ ทำไมแตกออกไป  เราเข้าใจธรรมะ เข้าใจภาษาเข้าใจเหตุผลอย่างนี้แล้วจะเข้าใจว่า อ๋อ..แตกเพราะเหตุนี้ เข้าใจไหม แตกทำลายเพราะเหตุนี้ แต่ทำลายพระอำนาจความเป็นจริงเเท้จริงไม่ได้เลย 

พระว่า… นี่ใช่ไหมที่ว่า มันจะมองเห็นว่า ถ้าสมาธิไม่บริสุทธิ์จะไม่เห็นอันนี้ 

พ่อครูว่า... ถูก ถ้าความเงียบหรือความสงัดหรือความสงบระงับ มันยังมีอะไรรบกวนอยู่ ถ้ามันยังไม่สงบระงับ เรียกว่าบริสุทธิ์จริงๆ มันก็จะไม่เห็นความละเอียดเล็กอันนี้เข้าไปได้ เราจะรู้ความละเอียดเล็กอันนี้เข้าไปได้ก็ต่อเมื่อ จิตของเรามันสงบระงับละเอียดเข้าไปอยู่ในภูมิเดียวกัน จึงจะเห็นซึ่งกันและกัน 

พระว่า…ที่มันมีจิตสมาธิ กระดูกมันมีผล 

พ่อครูว่า... มันก็มีผลสมาธิถึงจุด ท่านบอกว่าไม่ต้องไปหวังเอา ไม่ต้องไปสร้างเอา มันโผล่ขึ้นมา พลั๊วๆๆ เลย มันเกิดขึ้นมา ขอให้เราทำแล้วมันได้ผล ที่ถึงจุดปั๊บ! อันนี้ก็เกิดให้เรา ไอ้นี่ถึงจุดปั๊บ! อันนี้ก็โผล่ให้เรา แต่ถ้าเผื่อว่าเราเองยังไม่ถึงจุด โหยหา ก็เป็นตัณหา ถ้าเผื่อว่ามันถึงจุดแล้ว ห้ามมัน ยังไม่มีทางที่จะไม่ได้เลย ห้ามมันก็ไม่ได้ มันได้ มันมี มันมาเอง มันโผล่มาเอง มันมาเอง จะนั่งจะนอนจะยืนจะเดินจะเป็นอะไร มันโผล่ขึ้นมาให้เห็นเสมอ บางทีอย่างนี้ปั๊บ! พอจิตเราร่วมลงเป็นสุญญตาปั๊บ! อะไรก็โผล่ขึ้นมาเอง พอจิตสงบแล้ว พอเจอไอ้นี่ก็ปรุงเป็นธรรมะแตกออกมา เป็นธัมมวิจยะต่อดูแล้ว แตกโพลงออกมาเป็นธัมมวิจยะ ก็เกิดโพธิปักขิยธรรมขึ้นมาเท่านั้นเอง เรียกว่ารู้แท้รู้จริงเป็นความรู้ที่แท้ ก็ออกมาไม่มีอะไร 

พระว่า... สมาธินี้ถ้ามีแล้ว ก็ต้องทำขึ้นมา 

พ่อครูว่า... อันนั้นเป็นบาทฐาน สมาธิต้องทำอยู่ทุกเมื่อ แต่มันลึกเข้า ละเอียดเข้าๆ แล้วเราจะบอกว่า เราจะวางสมาธิไม่ได้..เปล่า สมาธินี้แหละทำไปๆ แล้วมันจะอยู่ในตัวของเรา เรียกว่าอธิจิต 

พระว่า… ถ้าทำอยู่มันยังไม่เป็น ถ้าเป็นแล้วไม่ต้องทำ

พ่อครูว่า... อธิจิตนี่แหละ …น้อมเข้าไป ผลของมันเป็นอธิจิต แล้วก็ไม่ต้องไปทำอะไรมันมาก ถ้าเป็นอธิจิตแล้ว ไม่ต้องทำอะไรมันมาก เพราะฉะนั้นตัวสมาธินี้ …ทำเข้าไปซะก่อน พอทำแล้วมันเป็นอธิจิตแล้ว ไม่ต้องไปทำอะไรมันมาก​ พอปั๊บ! มันก็เป็นสมาธิมันก็รวมลงมาเลย  

พระว่า… มีความละเอียดลออยิ่ง 

พ่อครูว่า... แน่นอนเอาที่ไปไว้ยิ่ง มันก็ยิ่งขึ้นไปเรื่อยๆ ฉะนั้นไม่ต้องไปบอกว่านั่งพุทโธ พุทโธ พุทโธ แล้วมานั่งดู ลมหายใจ อัสสาสะ ปัสสาสะ ไม่แล้ว 

        พระว่า…ด้วยหรือไม่ 

พ่อครูว่า... พรวดเลย พอวางปั๊บ! มันก็ถึงจุด มีอะไรขึ้นมายกจิตขึ้นมาพิจารณา มันก็เป็นวิปัสสนาหรือธรรมวิจัย มันก็รู้ซ้าย-รู้ขวา รู้ของจริง-รู้ของไม่จริง รู้สมมุติโลก-รู้สมมุติธรรม รู้สมมุติที่โลกอันหนึ่งแล้วก็รู้สมมุติธรรม ที่อาตมาเรียกว่าสมมุติธรรมก็เพราะว่า ขณะนี้เรายังสมมุติ แม้กระทั่งอากาศ สมมุติแผ่นดินก็เป็นสมมุติธรรม สมมุติอากาศก็เป็นสมมุติละเอียดขึ้นมาแล้ว ถ้าสมมุติไปทาง ห้วย หนอง คลอง บึง เป็นแผ่นดินเมื่อไหร่ก็เป็นสมมุติโลก 

พระว่า... ความมีต้นไม้ ภูเขา แผ่นดิน ก็มีความเป็นอากาศละเอียด 

พ่อครูว่า... เป็นอย่างนี้ถึงบอกว่า “อากาสานัญจายตนะ” แบบสมถะที่เขาบอกว่าไปพิจารณาแต่ลมนะ มันไม่ได้เป็นของตัวตน อธิบายพูดกันไม่รู้เรื่อง ขณะนี้กำลังเป็นอากาศ อากาสานัญจายตนะ เพราะฉะนั้นเราอย่าไปสมมุติอยู่เลย แม้กระทั่งแผ่นดิน ก็เกิดได้เพราะอากาศ เพราะฉะนั้นเราก็มองใจให้กว้างว่า ทุกอย่างก็เหมือนลมรำเพย    นี่แหละ มันก็โบกบินอยู่อย่างนี้แหละ มันไม่มีอะไรเป็นตัวตนเลย แผ่นดินมันยึดตัวของมันอยู่ได้ก็ช่างหัวมัน แต่ไอ้แผ่นดินที่แท้จริงมันก็คืออากาศนี่แหละ สักวันหนึ่งมันก็จะละลายหายสูญไปเป็นอากาศนี่แหละแล้วมันก็โบกโบยเคลื่อนไหวเป็นอนัตตา อยู่ไปมาไปมาอยู่ในโลกนี้ 

พระว่า… เอาอันนั้นมาเป็นอารมณ์ 

พ่อครูว่า... เอาอันนั้นมาเป็นอารมณ์ละเอียดยิ่งกว่าเป็นแผ่นดินขึ้นมาเป็น อากาสานัญจายตนะ ละเอียดขึ้นไปอีกแล้ว เป็นอารมณ์ของอากาศแล้ว เพราะฉะนั้น อากาสานัญจายตนะก็คือ จะยึดสมมุติเอาความรู้สึกอายตนะ ไปจับยึดอยู่ที่อากาศ ไปยึดแต่ว่าตรงนี้ก็มีแต่อากาศนี่แหละ ไอ้นี่ก็ไม่ใช่คน ไอ้นี่ก็ไม่ใช่แผ่นดิน อันนี้ก็ไม่ใช่ต้นไม้ อันนี้ก็ไม่ใช่ภูเขา อันนี้ก็ไม่ใช่แบงค์ อันนี้ไม่ใช่เพชร อันนี้ไม่ใช่พลอย ไม่ใช่อะไรทั้งนั้น “อากาศ” ทั้งนั้นแหละ ถ้าใครเห็นได้อย่างนั้น แหม…แจ๋วเลย มองอะไรเห็นแต่เป็นอากาศหมดเลย   ทะลุปรุโปร่งหมดเลย ไหวไหม ไหวไหม มันไม่ไหวนะ เจอบางที แหม ไก่ย่างกลิ่นฉุนๆ นี่ก็ชักแย่แล้วเหมือนกัน…มันไม่ไหว 

ดีเหมือนกันถ้าเผื่อว่าไม่ไล่ถึงวิญญาณประเดี๋ยวจะไม่เข้าใจ  เมื่อถึงอากาสา

นัญจายตนะ อากาสานัญจายตนะ ก็ไม่ก้าวล่วงลงสู่หมดเลย ทุกอย่างเป็นอากาศธาตุให้หมด จนขนาดนั้นแล้ว ดูกรอานนท์ ประการอื่นยังมีอีก ภิกษุไม่ใส่ใจในวิญญาณัญจายตนสัญญา ยกขึ้นจากอากาศเป็นวิญญาณแล้ว 

เมื่อกี้นี้อาตมาได้อธิบายไปแล้ว ดินน้ำลมไฟ มาเป็นอากาศ แล้วมาวิญญาณนะ 

พระว่า... มีธาตุที่ 6 เป็นธาตุไม้ด้วย 

พ่อครูว่า... เอาภาษาอะไรมา ตอนนี้เรากำลังพูดธรรมะ ดินน้ำลมไฟแล้วก็มีอากาศธาตุ วิญญาณธาตุนี่กำลังขึ้นถึงวิญญาณ นี่แหละเป็นขันธ์ 5 แท้ๆ 

ดูกรอานนท์ ประการอื่นยังมีอีก ภิกษุไม่ใส่ใจ วิญญาณัญจายตนะ ไม่ใส่ใจอากิญจัญญายตนสัญญา ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะ  เนวสัญญานาสัญญายตนสัญญา ท่านรวบหมดเลย  จิตของเธอย่อมแล่นไป เลื่อมใส ตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ใน เนวสัญญานาสัญญายตนะ เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า ใน เนวสัญญานาสัญญายตนะนี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัย วิญญาณัญจายตนสัญญา และ ชนิดที่อาศัยอากิญจัญญายตนสัญญา มีอยู่ก็แต่ ความกระวนกระวายคือภาวะเดียว เฉพาะ เนวสัญญานาสัญญายตนะเท่านั้น 

เธอรู้ชัดว่า สัญญานี้ว่างจาก วิญญาณัญจายตนะ สัญญานี้ว่างจาก อากิญจัญญายตนะ และรู้ชัดว่านี่ “มี”  ไม่ว่างอยู่ก็คือสิ่งเดียวเฉพาะ เนวสัญญานาสัญญายตนะ เท่านั้น ด้วยอาการนี้แหละ เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้น ด้วยสิ่งที่ “ไม่มี”อยู่ ในสัญญานั้นเลย และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในสัญญานั้น อันยัง “มี” อยู่ว่า “มี”

ดูกรอานนท์ แม้อย่างนี้ ก็เป็นก้าวลงสู่ความว่าง ตามความเป็นจริงไม่เคลื่อนคลาด บริสุทธิ์ ของภิกษุนั้น ตอนนี้ยกขึ้นไปถึงนอกจากอากาศที่เราเห็น ทุกเวลาโปร่งใส มองทะลุปรุโปร่งไปหมดแล้วว่า ไม่มีตัวตน มองทุกสิ่งทุกอย่างเป็นอากาศหมด แม้กระทั่งคนก็ให้เป็นอากาศ  แท่งทึบ ถึงขนาดภูเขา ใบไม้ต้นไม้ ตึกรามบ้านช่อง ก็มองทะลุเป็นของธรรมดาไปหมดเลย ถ้าจะเอาเงินมากอง 2-3 กอง กองละ 500 ล้าน กองอยู่ตรงนี้ก็มองทะลุเป็นอากาศ ว่างไปหมดได้ หวานเลย 

เพราะฉะนั้น เมื่อนอกจากที่จะไปยึดอากาศนั่นแหละพระพุทธเจ้าท่านก็ว่า…อย่าเลย ใจเราอย่าไปยึดเลย แม้อากาศก็ไม่ไปรู้ว่ามีอากาศ ใจเราวิญญาณธาตุนี่…คือตัวรู้ แม้แต่ที่ไปรู้ว่าอากาศก็ยังเป็นอากาศ ก็อย่าเลยๆ วางเสียไอ้ตัวรู้นั้น ก็อยู่เฉยทำเป็นไม่รู้อะไรเลย เป็น อากิญจัญญายตนะซะ ไม่มีนิดหนึ่งน้อยหนึ่งก็ไม่รู้…อยู่เฉยเสีย แม้เราจะอยู่เฉยก็เป็น อากิญจัญญายตนะ โลกนี้ไม่มีเลย ไม่มีทั้งความรู้นอกจากต้นไม้ภูเขาใบหญ้าไม่มีทั้งโลก ไม่มีทั้งอากาศ ไม่มีทั้งความรู้ ที่ไปรับรู้ว่าเป็นอากาศแล้ว ก็ให้วางเฉยอยู่ ตอนนี้กลับแล้วเฉยเป็นอะไร เฉยเหมือนอย่างกับท่อนไม้ เหมือนท่อนดิน ท่อนหินนี่ อะไรนิดน้อยนึงก็ไม่รู้ เฉย..มันอย่างนี้ เรียกว่าไม่มี อากิญจัญญายตนะ นิดนึงน้อยนึงก็ไม่รู้ไม่มีไม่เห็นอะไร ให้อยู่อย่างนั้น 

แต่ถึงขนาดนั้น ในคนที่ยังไม่ตาย ไม่มี ไอ้ที่ยังไม่รู้ ฟังให้ดีนะจุดนี้ แม้ถึงขนาดนั้นแม้แต่คนที่ยังไม่ตาย มันไม่มีหรอกที่มันจะไม่รู้ ไม่มีหรอก ที่ยังไม่หมดสัญญา…สัญญาคือตัวรู้ที่ฝังลึกไว้ในส่วนลึกฟังให้ดี ไม่ใช่วิญญาณนะ สัญญานี่ไม่ใช่วิญญาณ “สัญญาคือตัวที่ละเอียดกว่าวิญญาณ” วิญญาณคือตัวคุมตัวโต “สัญญา”นี้ลึกยิ่งกว่า อยู่ใน…ลึก 

แม้เราจะเห็นว่าความมีเหล่านี้ไม่มีก็ได้ อะไรๆ ก็ไม่มีเลย ไม่มีอะไรนิดน้อยนึงก็ไม่มี เป็นอากิญจัญญายตนะ มันก็ยังมี เรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ มันก็ยังมี มันก็ยังมี มีอยู่นิดนึง แต่ว่าน้อยแล้ว แทบจะเรียกว่ารู้บ้าง-ไม่รู้บ้าง ถึงเรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ รู้บ้าง-ไม่รู้บ้าง มลำเมลืองๆ รู้นิดรู้หน่อย รู้ไม่ชัดไม่เจนอะไร ถ้าผู้ใดยึดได้อย่างนั้นก็เรียกว่า เบาว่างสบาย สบายไปยิ่งแล้ว 

เพราะฉะนั้นในศาสนาหรือในศาสดาลัทธิอื่นๆ เขาถึงจุดนี้ อย่างอาจารย์ของพระพุทธเจ้าท่านอุทกดาบส พอถึง เนวสัญญานาสัญญายตนะ ท่านก็บอกว่าสุดยอดแล้ว นี่แหละจุดนี้แหละ นี่แหละเบาว่างที่สุดแล้ว สบาย มันนิ่งแล้วมันเลย อากิญจัญญายตนะ คือท่านอาฬารดาบส สอนถึงขั้น “อากิญจัญญายตนะ” ไม่มีอะไรนิดน้อยเลยนึงให้ว่างติดอยู่ตรงนั้นเอง ท่านบอกว่าสบายแล้ว มันจะกลายเป็นอัตตาแล้วถ้า อากิญจัญญายตนะ มันจะกลายเป็นอัตตาแล้ว เป็นตัวไม่รู้อะไรเลย นิ่ง..เฉย..อยู่เป็นนิโรธสมาบัติ นั้นท่านอาฬารดาบส 

พระพุทธเจ้าท่านบอกว่ายังไม่จริงละมั้ง ท่านไปหาอาจารย์อีกไปเจออุทกดาบส สอนบอกว่า นอกจาก อากิญจัญญายตนะ มันยังมีอยู่นิดนึงมันยังระเริง อยู่ในใจ จึงเรียกว่ามันยังมีรู้นะ ไอ้ที่ว่าไม่รู้นี่ยังไม่ตายจริงนะ ยังไม่จริงนะว่ามันไม่มี มันมีนะ แต่เพราะคนนั้นไม่สามารถที่จะหยั่งความเก่งเข้าไปหยั่งรู้ภาวะรู้นั้นได้ จึงอยู่แค่ อากิญจัญญายตนะ 

ฉะนั้นถ้าพวกนี้สามารถที่จะทำใจละเอียดยิบลึกลงไปสู่สภาวะ อากิญจัญญายตนะ จะรู้ว่าปัดโธ่เอ๋ย! อากิญจัญญายตนะ ก็ยังมีตัวรู้อยู่อีกเรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เป็นสัญญาอันหนึ่งเหมือนกัน รู้ได้ คนเรายังไม่ตายจริงแล้ว ไม่มีทางจบ 

พระว่า... รู้ตัวนี้เฉพาะตนหรือไม่ 

พ่อครูว่า... อันนี้ไม่ต้องพูดแล้วว่าเฉพาะตนหรือไม่ เฉพาะตนท่านนี้ ผู้ที่ยังไม่เคยปฏิบัติก็ฟังไปเหมือนร้องเพลงให้ฟัง  

พระว่า… วางไปจนหมดความหมายและวางอีก 

พ่อครูว่า... เรียกว่าคล้ายๆ กับว่าดับแล้ว แต่ลงไปในความดับนั้นเข้าไปหา อากิญจัญญายตนะ คือความไม่มีอะไรแล้วมันดับแล้ว เข้าไปหาไอ้ตัวดับนั้น มันยังมีแฮะ ยังมีตัวรู้อยู่ในตนนะ ยังไม่ตายมันยังมีอีก พระพุทธเจ้าท่านถึงบอกว่า โอ้โห! อุทกดาบส นี่ก็สอนลึกจริงๆ แฮะ ยังมีตัวรู้อยู่จนได้ มันมีตัวรู้อยู่ได้…มันก็ไม่ดับสิ มันก็มีทุกข์สิ มันมีตัวรู้ก็คือ…ตัวเกิดคือตัวสังขาร มันก็ยังไม่จบสิ มันก็ยังเป็นอวิชชา ยังงงๆ เป็นวิจิกิจฉาอยู่นั่นเอง มันยังเกิดวิจิกิจฉาอยู่เท่าไหร่ๆ มันก็ยังเป็นอวิชชาอยู่เท่านั้น พระพุทธเจ้าก็ยังบอกว่ายังมีสังขารธรรม ยังมีตัวรู้ยังมีตัวปรุง ยังมีตัวเกิด…สังขารเป็นตัวเกิด ยังมีตัวเกิดอยู่นี่ ไม่จบนี่ 

พระพุทธเจ้าบอกว่าไม่เอาแล้ว หมดอาจารย์แล้ว หาเอง จึงไปบำเพ็ญ เอาไปหมดเลยทีนี้บำเพ็ญฌานเท่านั้นเท่านี้ จนกระทั่งรอบไม่รู้กี่รอบกี่อะไร จนกระทั่งรู้ว่า…ความบาง ความว่างนิโรธสมาบัติอะไร ที่เขาศึกษากันขั้นไหนๆ ท่านก็แยงลงไปรู้จนกระทั่งหมดละเอียด แล้วบอกว่า โดยสภาวะแท้จริงในโลกนี้ ถ้ายังไม่ตาย…ก็ยังจบไม่ได้ เข้าใจไหม ถ้ายังไม่ตาย…มันจบไม่ได้ แต่จบได้เหมือนกันแฮะ มีวิธีจบ ต่อๆ เดี๋ยวพระพุทธเจ้าท่านจะต่ออะไรวิธีจบ

พอไปยึด เนวสัญญานาสัญญายตนะ มันยังมีตัวรู้นะนี่ออกจาก อุทกดาบส เพราะ อุทกดาบส สอนแค่ เนวสัญญานาสัญญายตนะ 

ดูกรอานนท์ ประการอื่นยังมีอีก ภิกษุไม่ใส่ใจ อากิญจัญญายตสัญญา ไม่ใส่ใจ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ท่านรวมลงหมดเลยตรงนี้ใส่ใจแต่สิ่งเดียว เฉพาะเจโตสมาธิ อันไม่มีนิมิต ใส่ใจแต่เฉพาะเจโตสมาธิ หมายความว่าจิตอันนี้ยิ่งกว่า  อธิจิต อันที่พูดเมื่อกี้นี้แล้ว มันลึกยิ่งกว่าเนวสัญญานาสัญญายตนะ รูปฌานขั้น เนวสัญญานาสัญญายตนะ สนใจอยู่แต่ว่าจิตที่ว่ามีความรู้ที่ว่ามี เนวสัญญานาสัญญายตนะ อย่างหนึ่งอย่างเดียวเท่านั้น แต่ให้มันสูงขึ้นไปกว่านั้น ยกให้ เนวสัญญานาสัญญายตนะ นั้นออกไปด้วย เป็นตัวรู้ที่ซ้อนอยู่อีกชั้นหนึ่ง อันไม่มีนิมิต นี่แหละตัวนี้แหละสูงกว่า อันไม่มีนิมิต 

ถ้าพูดโดยอารมณ์นิพพานนั้นหมายความว่าขณะนี้ เนวสัญญานาสัญญายตนะ คือ นิมิตนิพพาน ยังมีนิมิตอยู่ มีความรู้นิมิตอยู่นิดหน่อยเป็น นิมิตนิพพาน ฉะนั้นดับตัวนี้ลงไปให้เป็น อนิมิตนิพพานเสีย ให้ลึกลงไปเป็น อนิมิตนิพพาน 

อนิมิต คือ ไม่มีนิมิตเลยเป็นนิพพานลงไปสู่จุดนั้น หรือ เป็นสุญญตา อนิมิตสุญญต หรือ อนิมิตสุญญตาก็ได้ นึกว่าให้ไปถึงจุด ว่างลงไปถึงจุดนั้น 

จิตของเธอย่อมแล่นไป เลื่อมใส ตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในเจโตสมาธิอันไม่มีนิมิต เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า ในเจโตสมาธินี้ ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัย อากิญจัญญายตนสัญญา และชนิดที่อาศัย เนวสัญญานาสัญญายตนสัญญา มีอยู่ก็แต่เพียง ความกระวนกระวายคือความเกิดแห่งอายตนะ ความเกิดด้วยอายตนะที่มันเกี่ยวด้วยทวารทั้ง 6 ทวารทั้ง 5 และทวารใจอีกทวาร 1 อายตนะที่ 6 

อาศัยกายนี้เอง เพราะว่าแท้จริงแล้ว ไอ้ที่มันเกิดอยู่มันยังไม่ตาย เนี่ยมันอยู่นี่แหละ ทั้งตัวนี่แหละ มีประตู 5 ข้างนอกกับประตูใน ประตูใจอีกประตูหนึ่ง 5 ประตู นี่แหละ มันรับรู้ รับเห็น รับคิด อยู่นี่ 

เธอรู้ชัดว่าสัญญานี้ว่างจาก อากิญจัญญายตน สัญญานี้ว่างจาก เนวสัญญานาสัญญา และรู้ชัดว่ามีไม่ว่างอยู่ คือความเกิดแห่งอายตนะทั้ง 6 อาศัยกายนี้เองเพราะชีวิตเป็นปัจจัยนี่แหละเห็นไหม เพราะชีวิตมันอยู่ มันยังไม่ตาย ชีวิตมันเป็นปัจจัยอยู่ เพราะฉะนั้นไอ้อายตนะ 6 จะเอาไปทิ้งที่ไหนมันก็ไม่พ้น มันก็จะยังอยู่อาศัยกายนี้เอง เพราะชีวิตเป็นปัจจัย ชีวิตมันยังอยู่ 

ด้วยอาการนี้แหละ เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้น ด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในเจโตสมาธินั้น เธอรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในเจโตสมาธินั้นอันยังมีอยู่ ว่ามี เพราะฉะนั้นจงรู้ให้ได้ว่า ถึงแม้ว่ามันจะมีก็มันมี เพราะชีวิตมันยังไม่ตาย ไอ้ที่ไม่มีก็เพราะว่าเราให้รู้ให้ได้ว่าชีวิตคืออะไร ตอนนี้กลับมารู้ชีวิตแล้ว กลับมารู้ชีวิตแล้ว เข้าใจให้ดีตอนนี้กำลังจะยกโลกขึ้นมาที่นี่แล้ว เมื่อกี้เราพูดถึง แผ่นดิน แผ่นฟ้าต่างๆ เมื่อกี้ใช่ไหม อากาศ กำลังจะยกโลกเข้ามาที่นี่แล้วนะ ฟังให้ดีนะ 

รวมเข้ามาอายตนะ 6 แล้วก็มายกขึ้นมาที่ชีวิตนี้ ตราบใดที่เรายังมีอายตนะ 6 และยังมีชีวิตอยู่ ด้วยอาการนี้แหละจงรู้ให้ได้ว่า ชีวิตนี้มันยังมี มันสำคัญ มันจะดับชีวิตไม่ได้นะ จะดับด้วยวิธีใดก็เป็นเพียงสมมุติไว้เท่านั้นเอง ยังไม่จริง เป็นชั่วครั้งชั่วคราวแค่นั้นเอง ยังไม่จริงนะ ชีวิตนี้ยังไม่จริง ยังไม่ดับแท้ เพราะฉะนั้นให้รู้ให้ได้ว่าสิ่งนี้มี ถ้าเราจะไม่มีก็หมายความว่าเราสมมุติดับเท่านั้นเอง ตอนนี้กลับแล้วนะ เมื่อกี้สมมุติมี ตอนนี้สมมุติดับ สมมุติว่าไม่มีนะ กลับแล้วนะ ตอนนี้กลับอีกรอบนึงนะฟังให้ดีนะ 

เมื่อกี้อาตมากำลังยกโลกข้างนอกสมมุติว่าโลกนอกไม่มี เดี๋ยวนี้ยกโลกข้างนอกทิ้ง ยกโลกเข้ามาหาตัว 

สิ่งที่มันมีอยู่ มันเป็นสมมุติเราตอนนี้ สิ่งที่มีในตัวสมมตินี่ มันหมายความว่าโลกยกเข้ามาที่ตัวแล้ว เพราะฉะนั้น ถ้าเราจะรับว่ามี ไอ้สิ่งที่มีอยู่นั้นคือ ตัวนี้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อว่ามันจะดับขึ้นไปจริงๆ ก็ ขาดหายกันจริงๆ แต่ว่าตราบใดที่ชีวิตมันยังไม่ขาดหาย มันยังมีลมหายใจ ยังมีอายตนะ ยังมีชีวิตอยู่ ยังมีความเป็นอยู่อยู่ สิ่งที่มีความเป็นอยู่นี่แหละ ตอนนี้เรียกว่ามันแท้จริง แต่สิ่งที่เราจะดับมันลงไปไม่ให้รู้อะไร ไม่ให้มีอะไร เป็นสมมุติ ฟังให้ดีนะตอนนี้ กลับไปอีกนิดนึงนะ เข้าใจให้ได้นะ ถ้าเข้าใจอันนี้ไม่ได้แล้ว จะขึ้นสู่จุดที่เรียกว่า ใช้ภาษามาอธิบายสภาวะไม่ได้ เพราะฉะนั้นคนนั่งฟัง งงๆ.. เอ๊ะ เมื่อกี้บอกว่าโลกสมมุติ บอกว่าความดับความว่างจึงไม่สมมุติ ตอนนี้บอกว่าความดับความว่างสมมุติเสียแล้ว ไอ้นี่ไม่สมมุติซะแล้ว ฟังให้ดีนะ 

ฉะนั้นตอนนี้เราต้องไปยึดว่า ถ้าเราจะไปนั่งหลับ นั่งดับ นั่งวางลงไป แล้วเราก็บอกว่าเราก็วางไว้ มันเป็นสมมุติ สมมุติให้มันว่างลง เพราะในโลกเขายังไม่หยุดนี่และโดยแท้จริงนอกจากโลกเขาไม่หยุดแล้ว ไอ้ร่างกายชีวิตนี้ก็ยังทำงาน ยังทำงานอยู่ยังไม่ตายแท้ ยังไม่ว่างแท้ ยังไม่หยุดแท้ ยังเกาะเกี่ยวเป็นสังขารอยู่  ยังไม่แยกธาตุ ยังไม่สูญหายละลาย ยังเกาะกลุ่มอยู่ เข้าใจไหม ยังเกาะกลุ่มอยู่ อันนี้ลึก อันนี้กลับอีกอันหนึ่ง เอาล่ะ ใครพอไปได้ก็เอาไอ้นี่มันสูงมากแล้ว อาตมาก็ไม่รู้จะว่ายังไง 

พระว่า… สงสัยว่าเมื่ออธิบายว่าเมื่อเข้าถึงสุญญตนิมิตแล้วใช่ไหม อนิมิตแล้ว แต่ทำไมมากลับมาพิจารณาชีวิตอีก มันยังไม่สิ้นสุดใช่ไหม 

พ่อครูว่า... คุณเห็นแบงค์เป็นของสูงหรือยังล่ะ 

พระว่า… ถ้าสมมุติว่าเข้าถึงแล้วสุญญตะแล้ว 

พ่อครูว่า... สุญญตะ นี้มาเรื่อยๆ ไงแผ่นดินนี้สูญ มีแผ่นดินแต่ว่าไอ้นี่มันสูญ แต่ว่าแผ่นดินยังไม่สูญ เหมือนกันเรื่อยมาจนกระทั่งเข้ามาหาตัวแล้ว เพราะฉะนั้นท่านอธิบายละเอียดนะ เข้ามาจนกระทั่งถึงตัวแล้ว 

พระว่า...เราผ่านรูปฌานแล้วจน อากาสานัญจายตนะ ถึง เนวสัญญานาสัญญายตนะ เรียกว่า อรูปฌานก็ผ่านแล้ว จนกระทั่งถึง สุญญตสมาธิ หรือว่า       อนิมิตแล้ว ก็สิ้นสุดแล้วใช่ไหม 

พ่อครูว่า... ไม่สิ้นสุดนะ ยังไม่สิ้นสุด พระพุทธเจ้าถึงบอกว่ายังไม่สิ้นสุดนะ อย่าไปทำเป็นเล่นไปนะ 

พระว่า...กำลังยังปฏิบัติอยู่ ดูอยู่ 

พ่อครูว่า... ดูอยู่ยังเพ่งอยู่ต่อไป ยังเพ่งอยู่นะ เพราะฉะนั้นแม้แต่ร่างกายเรานี้ยังไม่ตายจริงก็อย่าไปสมมุติว่ามันตาย ไม่งั้นมันจะไม่มีประโยชน์ พระพุทธเจ้าท่านเอาเพชรตรงนี้ ไม่อย่างนั้นมันจะไม่มีประโยชน์ประเดี๋ยวจะบอกว่า โอ๊ย ไอ้ดับ ไอ้สูญเนี่ยสบายว่างเฉย ก็ก้อนอิฐ ก้อนหิน เท่านั้นเองสิ ตอนนี้ เนวสัญญานาสัญญายตนะ หรืออะไร อากิญจัญญายตนะอะไรมันก็แค่เป็นก้อนอิฐก้อนหิน อยู่เท่านั้นเอง 

เพราะฉะนั้นร่างกายนี้โดยความเป็นจริง มันยังไม่ตาย มันยังมีจริงอยู่ เพราะฉะนั้นเมื่อมันมีอยู่จริงตอนนี้แหละ ถ้าเราจะตายเมื่อไหร่หรือว่าเราจะว่างลงเมื่อไหร่ เราสมมุติเอาส่วนตัวของเรา บอกว่าตอนนี้เราวางทั้งโลก เราไม่เอาแล้ว เราไม่รับรู้อะไรหมดเลย เราก็สมมุติเอาแต่โดยความเป็นจริงนั้น ใช้ให้มันเป็นประโยชน์ ใช้ชีวิตนี้ให้มันเป็นประโยชน์ กลับออกมาอีกทีแล้ว แต่ผู้นั้นต้องทำได้จริงนะ ผู้นั้นต้องวางอย่างนี้ได้จริงแล้วนะ ถึงจะกลับได้ ถ้าวางไม่จริง แล้วกลับไม่ได้ ถ้าจะไปสมมุติเอาบอกว่า โอ้ย ไอ้ตัวเองนี่มีจริง ก็ยึดถือตัวตนแล้ว ยึดถือตัวตนแล้ว แต่ทีนี้คนที่เขาวางได้จริงแล้วนี่ มันไม่มีอาการยึดถือตัวตนแล้ว เขาจึงค่อยมายึดถือตัวตน 

ถึงบอกว่า อาตมาเลิกกินเนื้อสัตว์ได้แล้ว อาตมาเลิกกินอร่อยได้แล้ว อาตมาจะกินเนื้ออีก อาตมาก็กินได้ แต่อาตมาไม่อร่อยด้วยหรอก เพราะอาตมาไม่ได้สมมุติตามว่า ไอ้นี่อร่อย กินได้ แต่ว่าไม่กินแล้ว หรือจะกินอาตมาก็ไม่ตาย ไม่บาป แต่ไม่กิน ที่ไม่กินนี่มีประโยชน์ มีประโยชน์ตรงเป็นตัวอย่างให้คนอื่น 

เพราะฉะนั้นที่บอกว่าอาตมาทำนี่ไม่ใช่ว่าอาตมาไม่กินแล้ว อาตมาก็จะชักดิ้นชักงอก็ไม่ หรืออาตมากินจะชักดิ้นชักงอก็ไม่ แต่ที่ไม่กินเสียก็ “สูญ ” ถ้าจะกินเนื้ออร่อยนี่ ถ้าจะกินเนื้ออร่อยนี่ อาตมาก็สูญ  ถ้าไม่กินเสียก็สูญ เท่ากันใช่ไหม 

เพราะฉะนั้นถ้าเป็นอาตมา อาตมาไม่กินเนื้ออร่อย แต่คนอื่นเห็นว่าเออดีแฮะท่านไม่กินเนื้ออร่อยเป็นตัวอย่างอันดี ก็ได้ประโยชน์ใช่ไหม อาตมาจึงไม่กินเนื้ออร่อย และเป็นประโยชน์แก่โลก หรือเป็นตัวอย่างให้แก่โลก แต่ถ้าเผื่อว่าเป็นคนธรรมดาบอก เอ้ย..กินว่างก็ได้ กินเนื้ออร่อย กินเนื้อไม่อร่อยก็ได้ สูญเท่ากันก็กินเสีย นั่นเรียกว่า กิเลสมันพาไปกินใช่ไหม ก็ไปกินก็บอกว่าไม่เป็นไรหรอก จิตว่างฉันกินด้วยความว่าง กินเนื้ออร่อยกินด้วยความว่าง สบาย เสพเหล้าด้วยความว่าง เต้นรำด้วยความว่าง 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าก็กินเนื้ออร่อยด้วยความว่างได้ ไม่แปลกอะไร แต่ถ้าเผื่อว่าเรากิน สูญจริงๆ อารมณ์เราสูญจริงๆ กินเนื้ออร่อยก็สูญ ไม่คิดว่าเราเองได้กำไรตรงไหน กินเนื้อไม่กินเนื้อก็สูญ ไม่มีขาดทุนตรงไหน เข้าใจไหมฟังดีๆ นะถ้าเรากินเนื้ออร่อยเราก็ไม่ถือว่าเรากำไร ไม่กินเนื้อเราไม่กินขาดทุนตรงไหน เราไม่กินเนื้อเราไม่เปลืองโลกด้วย เนื้อในโลกเราก็ไม่เปลือง 

เราไม่กินเนื้อก็ได้ เราก็สูญเท่ากันทุกอย่าง เราไม่กินเนื้อไม่มีใครฆ่าไม่ให้เรากินด้วยเราก็เป็นตัวอย่างว่าเราไม่กินเนื้อแล้วนะ ทิ้งกิเลสอะไรอร่อยๆ นี้แล้ว ก็เป็นตัวอย่างให้แก่โลกได้ เราก็ไม่เดือดร้อน นี่เพราะเราสูญจริง ๆ แต่ถ้าเราไม่สูญจริง ๆ  ว่างๆ ก็แอบไปกินเนื้ออร่อย ต่อหน้าคนก็กินไม่กินเนื้อ แต่พอลับหูลับตาคนก็ไปแอบกินเนื้อ นี่แหละ จึงเรียกว่าเป็นของไม่จริง 

เพราะฉะนั้น ถ้าเราจริงแล้ว ไม่มีขาดทุนไม่มีกำไรนี่เราไม่ได้อยากได้ตรงไหนแล้ว เราก็ทำไปตามสบายก็เป็นสูญจริงๆ เพราะฉะนั้นอาตมาถึงขีดเส้นใต้ไว้

ดูกรอานนท์ ประการอื่นยังมีอีก ภิกษุไม่ใส่ใจใน อากิญจัญญายตนะ ไม่ใส่ใจใน เนวสัญญานาสัญญายตนะ ใส่ใจแต่สิ่งเดียวเฉพาะเจโตสมาธิ อันไม่มีนิมิต จิตของเธอย่อมแล่นไป เลื่อมใส ตั้งมั่น และนึกน้อมอยู่ในเจโตสมาธิอันไม่มีนิมิต นี่เรียกว่า อนิมิตตะ เธอจึงรู้ชัดอย่างนี้ว่า เจโตสมาธิอันไม่มีนิมิตนี้แล ยังมีปัจจัยปรุงแต่ง จูงใจได้ ก็สิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งจูงใจได้นั้นไม่เที่ยง ไม่เที่ยง 

ตอนนี้ท่านกำลังจะเอาเข้าไปหาอนัตตลักขณ กำลังจูงเข้าไปหาอนัตตลักขณแล้ว ท่านกำลังจูงให้เห็นเข้าไปหาใน อนัตตา หรือ อนัตตลักขณ นั่นเอง อนัตตลักขณ นี่เป็นภาษาบาลี ภาษาสันสกฤตก็เรียกว่าอนัตลักษณะ ลักษณะของอนัตตา กำลังจะปรุงเข้าหาลักษณะของอนัตตา 

มีความดับเป็นไปธรรมดา เมื่อเธอรู้อย่างนี้ เห็นอย่างนี้ จิตย่อมหลุดพ้น แม้กามาสวะ  ตัวต้นคือกาม แม้ภวาสวะ ตัวที่เป็นภพเป็นชาติในจิต อากาสานัญจายตนะ ภพชาติทั้งนั้นเลย อันละเอียดต่อเข้าไปอีก แม้จากอวิชชาสวะ แม้แต่ความที่ไม่เคยมีมาแต่ไหนแต่ไร ได้รู้อย่างนี้แล้ว  เรียกว่า พ้นจากอวิชชาสวะแล้ว เมื่อจิตหลุดพ้นแล้วย่อมมีญาณรู้ว่า หลุดพ้นแล้ว  ต้องตัวรู้จริงๆ รู้ว่าหลุดแล้วตอนนี้เราดับเราวางเรารู้ รู้ชัดว่าชาติสิ้นแล้ว การปรุงแต่งไม่มี รู้ว่าการปรุงแต่งไม่มี ในจิตไม่ใช่แต่ความเกิด ในจิตที่ละเอียดยิบลงไปนั้น แม้แต่ชาติตัวนั้นจะปรุงขึ้นมาก็รู้ว่าไม่มี 

ผู้ที่รู้อย่างนี้จริงๆ ต่างหากเล่า เขาจะบอกตัวเองได้ว่าเขาจบแล้ว ไม่มีใครบอกกับเขานี่ แต่เขามาบอกกับผู้อื่น ผู้อื่นก็หาว่าเขา อวดอุตริมนุสสธรรม แต่ผู้นี้แหละเป็นผู้ที่จะรู้ด้วยตัวเอง เมื่อตัวเองจับสภาวะตัวนี้เอง พรหมจรรย์ก็จบแล้ว ความที่สูงสุดบริบูรณ์ บริสุทธิ์ที่สุด พรหมแปลว่าความบริสุทธิ์ จรรยะ หมายความว่าสิ่งที่จะเป็นไปต่อไป จรรยะ จรรยา ความประพฤติและจะเป็นอยู่ในโลกแล้ว เพราะฉะนั้นความบริสุทธิ์ในโลกจะเป็นอย่างไร ผู้นี้เป็นผู้รู้แจ้ง จะปรุงแต่งตามควร จะเห็นสิ่งนี้ว่ามีกับเขาได้พอสมควร ไอ้สิ่งนี้ว่าไม่มีก็ตัดตัวเองออกมาเสียพอสมควร เป็นผู้รู้อยู่ รู้ควร รู้จริงๆ 

กิจที่ควรทำได้ทำเสร็จแล้ว ผู้นี้ได้ทำกิจที่ควรทำเสร็จแล้ว ถ้าให้รู้อย่างนี้เรียกว่า จบเป็นอรหันต์ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้ไม่มี จบแล้วสิ่งที่พระพุทธเจ้าสอนสูงสุดในสิ่งที่ควรสอน อันนี้เท่านั้นเรียกว่าอรหันต์ของพระพุทธเจ้า 

เธอรู้ชัดอย่างนี้ว่า ในยามนี้ไม่มีความกระวนกระวายชนิดที่อาศัยกาม เรียกว่ากามาสวะ ชนิดที่อาศัย ภวา หรือภพ เรียกว่า ภวาสวะ และชนิดที่อาศัยอวิชชาเรียกว่าความไม่รู้เลยชนิดเรียกว่า อวิชชาสวะ มีอยู่ก็แต่เพียงความกระวนกระวายคือ ความเกิดแห่งอายตนะทั้ง 6 อาศัยกายนี้เอง เพราะชีวิตเป็นปัจจัยมันยังไม่ตาย  มันยังอยู่ มันยังไม่จบ มันยังมีกาย มีอาศัยอยู่ เธอรู้ชัดว่าสัญญานี้ว่างจากกาม รู้ชัดว่าเราว่างแล้ว จากกาม  รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส(โผฏฐัพพะ) เรารู้ชัด รู้ที่เรา คนอื่นไม่รู้ เพราะฉะนั้นเราจะกินของอร่อยนี่เราก็รู้ว่า  เฮ้ยอันนี้กาม “สูญ” ฉันไม่กิน  อันนี้รูปสวย ชอบปรุงแต่ง สูญ ไม่เกี่ยว อันนี้เสียงเพราะ “สูญ” ไม่เกี่ยว กามก็มี รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส(โผฏฐัพพะ) ไม่มี 

สัญญานี้ว่างจาก ภวาสวะ เพราะฉะนั้นจะมานั่งสร้างอารมณ์อะไรต่ออะไรต่างๆ ก็ไม่ต้องสร้างอีกแล้ว ไม่มานั่งปรุง ไม่มานั่งสร้างรูปฌาน นั่งเพ่ง นั่งเล็ง ไม่มีอีกแล้ว จะหลับตาก็หลับว่างๆ  ถ้าอยากจะหลับตาก็ว่างอยู่ในวิหารธรรม ไม่หลับตาก็จะนั่งวิหารธรรมว่าง  จะลืมตาโพลงๆ ก็ว่างไม่มีการมานั่งหลับตาลืมตาอีกแล้ว เพราะฉะนั้น ในสภาวะนี้ เป็นสภาวะพ้นจากภวาสวะแล้ว ด้วยไม่สร้างภพสร้างชาติด้วยประการทั้งปวง สัญญานี้ว่างจาก อวิชชาสวะ เพราะเป็นผู้ที่รู้แจ้งแล้วมีวิชชาในตนอย่างพร้อมมูลและรู้ชัดว่า มีไม่ว่างอยู่ก็คือความเกิดแห่งอายตนะทั้ง 6 ไม่ว่างนี่ อายตนะทั้ง 6 มันว่างที่ไหนล่ะ 

เข้าใจไหมตอนนี้กลับมาอีกแล้ว มันไม่ว่างนี่อายตนะทั้ง 6 เอามันไปทิ้งที่ไหน ทิ้งไม่ได้ มันอยู่ในตนในตน ยัง ยังตัดไม่ได้ อาศัยกายนี้เองเพราะชีวิตเป็นปัจจัยมันยังมีชีวิตชีวา มันยังกระเสือกกระสนอยู่ด้วยอาการนี้แหละ เธอจึงพิจารณาเห็นความว่างนั้น ด้วยสิ่งที่ไม่มีอยู่ในเจโตสมาธินั้นเลย และรู้ชัดสิ่งที่เหลืออยู่ในเจโตสมาธินั้น อันยัง “มี” อยู่ว่า “มี”

ดูกรอานนท์ แม้อย่างนี้ก็เป็นการก้าวลงสู่ความว่าง ตามความเป็นจริงไม่เคลื่อนคลาด บริสุทธิ์ ของภิกษุนั้น ดูกรอานนท์ สมณะหรือ พราหมณ์ในอดีตกาลไม่ว่าพวกใดๆ ที่บรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์ นี้เรียกว่า สุญญตสมาบัติ นะฟังนะอาจจะยังไม่เคยได้ยินว่า สุญญตสมาบัติเป็นยังไง นี่แหละสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์ด้วย สมาบัติกันอยู่เนืองๆ ด้วย ไม่ว่าพวกใดๆ ที่บรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์ เยี่ยมยอดอยู่ทั้งหมดนั้น ก็ได้บรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์เยี่ยมยอดนี้เองอยู่ แต่คำว่า อยู่ คำเดียวนี้ของท่าน หมายความว่าผู้นั้นได้แล้ว คำว่าอยู่นี่ ถ้าใครไม่บรรลุ ก็ไม่มีคำว่า อยู่ ก็อยู่ไหนก็ไม่รู้ ก็หามาให้ตน

  สมณะหรือพราหมณ์ในอนาคตกาลไม่ว่าพวกใด เมื่อกี้ท่านบอกว่า แม้แต่อดีตนี่ก็บอกว่าแม้แต่ในอนาคตกาล หรือแม้แต่ปัจจุบันนี้ก็ตาม ได้พูดไว้ตั้งแต่ 2500 กว่าปี ที่จะบรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์ ยอดเยี่ยม เยี่ยมยอดอยู่ทั้งหมดนั้น ก็จะบรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์ เยี่ยมยอดนี้เองอยู่  สมณะ หรือพราหมณ์ในบัดนี้ไม่ว่าพวกใดๆ ที่บรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์ เยี่ยมยอดอยู่ทั้งมดนั้น ย่อมบรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์เยี่ยมยอดนี้เองอยู่ 

แม้ฟังแล้ว งงเหลือเกินปนกันไปกันมาหมดเลยแต่ที่จริงท่านเน้นอยู่แต่แค่ว่า ผู้ที่จะทำได้เท่านั้นคือผู้ที่ได้ และผู้ที่จะมีอยู่ แปลเป็นภาษาไทยนะ ผู้ที่จะทำได้เท่านั้นจึงเป็นผู้ที่จะทำได้ และมีอยู่ ผู้ทำไม่ได้ก็ไม่มีได้ แต่ภาษาของท่านพูดอย่างนี้ ผู้ที่ทำไม่ได้ก็ไม่มีอยู่ เพราะฉะนั้นจะบรรลุไอ้เยี่ยมยอดนี้เองอยู่ จะบรรลุหรือจะเป็นผู้ทำอยู่ 

ดูกรอานนท์ เพราะฉะนั้นแล พวกเธอพึงศึกษาไว้อย่างนี้เถอะว่า เราจะบรรลุสุญญตสมาบัติอันบริสุทธิ์เยี่ยมยอด อยู่ พึงศึกษา หมายความว่าเป็นเสขบุคคลอยู่พึงศึกษาให้มีอยู่เถิดตลอดเวลา แล้วจึงจะถึงอาจเสขะถึงจะไม่ศึกษาอีกแล้วแล้วจะเป็นผู้บรรลุอยู่ คำว่า “อยู่” ของท่านถึงเป็นผู้มีอยู่บรรลุอยู่ แต่ยังไม่มีอยู่ยังไม่บรรลุอยู่ก็ต้องหมั่นศึกษาเรื่อยไป 

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระภาษิตนี้แล้ว พระอานนท์จึงชื่นชมยินดีพระภาษิตของพระผู้มีพระภาคว่า ชัด อาตมาก็เชื่อว่าหลายคนที่นั่งในที่นี้ได้ยินภาษิตนี้ของพระพุทธเจ้าที่ท่านตรัสเอาไว้เมื่อ 2,500 กว่าปีมาแล้ว มาได้ยินขึ้นอีกในวาระนี้วันนี้ก็คงจะ ชื่นชมยินดี พระภาษิตของพระผู้มีพระภาคด้วยเหมือนกัน เพราะเหตุว่ามันเป็นของจริง และของลึก 

เพราะฉะนั้นเราจะบอกว่าเอาสุญญตามาพูด   โครมๆ ง่ายๆ ง่ายๆ นะ พูดไปเถอะลมๆ แล้งๆ มันไม่ได้ มันต้องมีอาการที่เกิดเป็นจริงอยู่ในสภาวธรรมนั้นๆ ถ้าไม่มีอาการแสดงออกเลยนะ และก็ทำไป อย่างนู้นอย่างนี้มีแต่ความมั่นใจเฉยๆ มั่นใจได้ คนเราหลงว่ามั่นใจทั้งนั้นแหละ คนเราหลงก็มั่นใจทั้งนั้นแหละ เพราะฉะนั้นคนที่หลงว่า เอออย่างนี้เป็นได้ มีได้ ตายได้ด้วย คนที่หลงผิดไปทำ เขาหลงไปในสิ่งที่เขาหลง เขาเห็นจริงเหมือนกัน เขาเห็นจริงในสิ่งที่เขาหลง เพราะฉะนั้นมันเป็นมิจฉาทิฏฐิไป เขามั่นใจปักใจเหมือนกันนะ เอาหัวชนฝาได้เหมือนกันนะ มั่นใจเหมือนกันนะแต่ทิฏฐินั้นเป็นมิจฉา มันไม่ใช่สัมมาทิฏฐิที่ถูกที่ต้องของพระพุทธองค์ 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่า ถ้าเรามีสัมมาทิฏฐิไม่ได้ในโลกนี้แล้วนะ พึงเรียนไปเถิด พึงปฏิบัติไปเถิด ก็เหมือนกับเราหันทิศไม่ถูก มันก็จะเดินเข้าป่ารก เข้ารกเข้าพงไป สำคัญที่สุด 

เพราะฉะนั้นเราฟังนี่แหละ คือกำลังเข้าหาทิฏฐิ ถ้าฟังผู้ที่พูดถูก ก็จะมีความเห็นถูกได้ ก็จะมีความเห็นถูกได้ ก็จะมีความเห็นถูกได้ ฟังผู้ที่ไม่ถูกก็จะเหมือนจ้ำจี้มะเขือเปราะกะเทาะหน้าแว่นอยู่อย่างนั้นแหละ ไม่ได้อะไร

พระว่า… สุญญากาศอันนี้ ถ้าตัวอนัตตา สุญญตะ เห็นจะต้องปฏิบัติตามทางของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั่นน่ะ ทางอื่นไม่ใช่ ทีนี้มีปัญหาว่าถ้าเราปฏิบัติตามสูตรนี้แล้ว ต้องผ่านอรูปฌาน อากาสานัญจายตนะ 

พ่อครูว่า... ผ่านสิ อาตมาเคยพูดนักหนาแล้วว่า ฌานไม่ใช่หลับตาเท่านั้น ต้องเพ่งอ่านให้เห็นชัดต้องผ่านสิ ผ่านแล้ว ก็ไม่ใช่แค่ผ่านแค่รูปฌานเท่านั้น อาตมาถึงบอกว่าเมื่อเวลาเจริญแล้วรู้ฌานแล้ว ก็ไม่หยุดอยู่แค่รูปฌาน อรูปฌานก็ไม่ได้ไปยึดถือ เพราะจากอรูปฌานไปแล้วเป็นอากาศไปแล้ว ก็ต้องกลับมาหาแท่งท่อนอันนี้ เพราะฉะนั้นจะไปล้างแท่งท่อนอันนี้ออกไปทิ้งไม่ได้ เพราะมันยังมี 

เพราะฉะนั้นแม้รูปฌาน นี่คือรูปแท้ๆ เราจะพิจารณาไปไกลถึงขนาดเห็นโลกเห็นแผ่นดินเห็นอากาศเห็นวิญญาณ เห็นอากาศธาตุ ปริจเฉทรูป เห็นจนกระทั่งสุดท้ายก็เห็นไปหมดแล้ว กลับมาหาตัว เนวสัญญานาสัญญา ที่ตัวอยู่ข้างในลึกๆ ที่จิตของเรา ไปรู้รูปทั้งหลายแหล่ที่เล็กละเอียดอยู่ที่นี่ พอกลับมาอยู่ที่นี่แล้วตัวนี้คืออะไร ก็คืออายตนะของเรา คือเรียกว่าตัวจิตทวารใจตัวที่ลึกที่สุดนี่ อายตนะตัวที่ 6 ก็ไอ้ตัวนั้นเองแหละ 

เพราะฉะนั้นเมื่อเหลือตัวนั้นเองก็จะสังเกตการณ์กับอรูปฌาน เมื่อรู้แล้วทิ้งได้ด้วย ทิ้งอรูปฌานให้หมดด้วย 

เมื่อใดมันสกปรกก็รู้ รู้ว่าสิ่งที่มาทำให้สกปรกนั้นเป็นอะไร เมื่อจะยอมให้สิ่งนี้มาสกปรก ก็จะหมายความว่า เอาเถอะไม่เป็นไรเราหรอก แค่เราเองเสื้อผ้าสวยๆ เสื้อผ้าที่เราใส่นี้จะถูกโคลนนิดนึง แต่เรากำลังจะช่วยคนที่จะจมน้ำตาย เราก็ทำ อย่างนี้เรียกว่ารู้ ก็มันไม่สงสัยหรอกจะถูกขี้โคลน เราลงไปช่วยคนนี้ก็ต้องช่วย แต่ว่าประโยชน์ในการที่จะเอาคนนี้ขึ้นมาจากน้ำไม่ตายนั้นสูงกว่าก็ให้ทำ 

เพราะฉะนั้น รู้มันจะผ่องใสเมื่อใดก็รู้มัน มันไม่ผ่องใสเมื่อใดก็รู้ว่าไม่ผ่องใส แต่ต้องเหมาะควรที่จะยอมไม่ให้ผ่องใส ไม่ใช่ว่า อ้าว ลงไปในโคลนนี้แล้วมีแบงค์ร้อยอยู่ในนั้นลงมือ ไม่ไปเอา ไม่เอาอะ อาตมาคนหนึ่งก็ไม่เอาแบงค์ร้อยลอยอยู่ในขี้โคลน เอาลุยลงไปเอาสิ ขี้โคลน ไม่เอาหรอก แต่มนุษย์ธรรมดา โคลนแค่นี้ แบงค์ร้อย หวานเลย

พระว่า... ต้องมีปัญญาด้วย

พ่อครูว่า... ต้องทำให้ได้ ไม่ใช่ว่าวันนี้ฟังธรรมแล้วได้เลย อาตมาบรรยายวันนี้อาตมารับรองเลยว่า การบรรยายที่ลึกละเอียดที่สุดวันนี้ ก็ลึกละเอียดที่สุดกว่าที่สุดที่ได้พูดจากันมา 

พระว่า...สอุปาทิเสสนิพพานนี่เรา รู้ตัวชัดแจ้งความเป็นจริงเสร็จแล้วเราก็ต้องเลิกปล่อยตัวรู้

พ่อครูว่า... เริ่มรู้ปล่อยรู้ เมื่อเราจะอยู่ในสภาวะที่ว่าเราไม่ช่วยโลก เป็นประโยชน์ตนถ่ายเดียว เราก็ปล่อยรู้หมดเลย เป็นประโยชน์ตนแล้วเราก็วางเฉยจริง เรียกตื้นๆ ว่า อุเบกขาธรรม วางเฉยอยู่ไม่เอาอะไร แต่ถ้าเผื่อว่าเราจะปรุงขึ้นมาก็ให้รู้ว่า ถ้าให้ได้ปรุงลงไปนี่ มันมีสังขารธรรมและทำขึ้นมาแล้วนะ จะทำงานแล้วนะ จะต้องมีจิตมีภาระขึ้นมาแล้วนะ เพราะฉะนั้นไอ้จิตภาระที่เราบอกว่าเราได้จบอยู่แล้วนี่เรากำลังจะฟื้นฝอยหาตะเข็บขึ้นมาแล้วนะ เมื่อจะฟื้นฝอยภาระต่างๆ ขึ้นมานี้อีกเราก็ต้องรู้ว่าเราปรุงขึ้นมา เราทำให้เป็นประโยชน์ต่อโลกนะ ถ้าเป็นประโยชน์ต่อตนเองตอนนี้ไม่ทำแล้ว ผู้นี้ไม่ไปทำหรอก เป็นประโยชน์ตนคนนี้ไม่ไปทำ มันไม่ไปไหนเพราะอายตนะ 6 มันไม่ละลายไปไหน ชีวะมันยังมีอยู่ ชีวตมันยังอยู่

พระว่า ..เราใช้สังขาร วิตกขึ้นมา 

พ่อครูว่า... ใช้สังขาร วิตกขึ้นมา และปรุงแต่งขึ้นมาตามเหมาะตามควรจึงเรียกว่า ใช้ตรงนี้ต้องอาศัยมรรคองค์ 8 ทำตลอดเวลา ถ้าไม่ใช้อาศัยมรรคองค์ 8 ละผิดเลย เพราะฉะนั้นในขณะที่จะปรุงอะไรขึ้นมานี่มรรคองค์ 8 คุมอยู่ตลอดเวลา ต้องมีการเห็นซะก่อนว่า สัมมาทิฏฐิจะต้องเห็นให้ได้นะ เห็นให้ได้ในสิ่งนี้ว่าเหมาะควรแล้วนะที่จะทำ ถ้าไม่เหมาะควรไม่ทำให้เหนื่อย พอเห็นว่าเหมาะควรที่จะทำก็ต้องปรุงจิตตัวเองขึ้นมาแล้วนี่เป็นสัมมาวายามะ ขยันขึ้นมาแล้ว ไม่งั้นมันขี้เกียจมันอยากนั่งแช่ ผู้ที่พ้นแล้วไม่อยากทำอะไรหรอก 

พระว่า… ถ้าผู้สำเร็จอรหันต์แล้วก็เป็นอัตโนมัติไปเลย ไม่ต้องระวังอะไรเลย ไม่ต้องระวังเรื่องมรรค 8 ใช่ไหมครับ ทำแล้วถูกต้องเหมาะควรเป็นอัตโนมัติ 

พ่อครูว่า... ไม่ใช่เรียกว่าระวัง มันมีอยู่ในตัว มันมีมรรคเป็นองค์ 8 อยู่ในตัว มรรค 8 ก็เป็นวิชชา มีวิชชาคุมอยู่แล้ว  เพราะฉะนั้นจะทำอะไรก็มีวิชชา จะมีปรุงก็ได้ไม่ปรุงก็ได้ ถึงบอกว่าอรหันต์แล้วจะไม่ปรุงแต่งอะไรเลยเป็นท่อนเป็นแท่งแข็งทื่ออยู่อย่างนั้นตามอภิธรรมแบบที่เขาเรียนกันนักหนาว่าไว้ ไม่ใช่ 

พระว่า...ไม่ปรุงแต่บาปเท่านั้น

พ่อครูว่า... ยังมีกุศลที่ท่านปรุง 

พระว่า...กุศลก็สักแต่ว่าปรุงเท่านั้น ไม่ได้ยึดมั่น 

พ่อครูว่า... ท่านไม่ยึดหรอก ท่านไม่มาเอาผลประโยชน์อะไรของท่านแล้ว แม้แต่จะให้ท่านทานข้าวกินนี่ บุญนี่ได้ที่คุณนะไม่ใช่ได้ที่อาตมา เอาข้าวมาให้อาตมากินให้คุณได้บุญนะไม่ใช่อาตมาได้บุญหรอกนะ ถึงขนาดนั้นนะ 

เพราะฉะนั้น ถึงบอกว่าใครให้ข้าวพระอรหันต์กินดี สูง ให้พระอาริยะกิน ได้ข้าวแก่พระอาริยะกิน ได้บุญสูง เพราะฉะนั้นถึงบอกว่า อย่าเลย ไม่ให้ท่านกินท่านก็ไม่ว่าอะไรท่านตายได้ แต่ท่าน เอาไปให้กินนี่หมายความว่าให้ท่านรักษาชีวิตไว้ จะได้บอกเรา เป็นบุญของผู้ที่ให้ต่างหากไม่ใช่บุญของท่าน ท่านเองท่านจบแล้วไม่เกี่ยวท่านจบภาระหมดสิ้นแล้วไม่ใช่เรื่องของท่านแล้วหมด ท่านไม่ต่ออะไร เพราะฉะนั้นแม้แต่ตัวตนท่านก็ไม่เอา ท่านจะตายเดี๋ยวนี้ ท่านก็ตายได้ จึงหมดความกลัวตาย 

ที่พูดไปบรรยายไปแล้วนี้แท้จริงแค่ จูฬสุญญตสูตรนะ เป็นสุญญตสูตรนะ ยังน้อยยังมีมหาสุญญตสูตรอีกนะ เพราะฉะนั้นวันนี้ยังไม่ได้พูดถ้าขืนพูดวันนี้แล้วรับรองเมื่อยตาย  เอาไว้วันหลัง วันไหนเหมาะๆ พูดกัน แค่ จูฬสุญญตสูตร ก็เข้าใจให้ได้เพราะฉะนั้นอาตมาก็เน้นเสมอว่า เราอย่าเอาแต่ฟังๆ แล้วก็หลงเพลิดเพลินว่าเราได้ปัญญาญาณแล้วก็อย่าเลยเราจะมีปัญญาแล้ว เรียกว่าสมาธิผ่านเลย ไม่ต้องไปมีสมาธิ อย่าไปหลงผิดเอาถึงป่านนั้นนะ ถ้าใครหลงผิดเอาถึงป่านนั้นแล้ว ตัดทางเลย ไม่ได้ไปหรอกนิพพาน ไม่ได้ไปมรรคผลอะไรหรอก 

เพราะฉะนั้นฟังก็ต้องให้มันถูกจุด ถ้าฟังยังไม่ถูกจุดฟังอะไรก็ได้ เพราะฉะนั้นจุดที่อาตมาพูดให้ฟังวันนี้นะ ขนาดที่พยายามคลี่จากธรรมแท้ๆ เข้ามาหาโลกโลกีย์มาอธิบายยกตัวอย่างแล้วนะ ยกตัวอย่างโลกีย์บ้างแล้วนะยังมีคนฟังอยู่เท่านี้คิดดูสิ ยังมีคนฟังอยู่เท่านี้เลย ถ้าเอาแต่ดุ้นๆ เนื้อธรรมะไม่ต้องเอาโลกีย์มาบรรยายเลยนะ จะเหลืออยู่กระจุกเท่านี้ 

พระว่า...ที่ศาลาผม ประชากรสองแสนกว่ามาฟังผมไม่กี่คน 

พ่อครูว่า... ไม่ต้องเป็นห่วงหรอก ถ้าเผื่อว่าโลกนี้ เรียกว่าโลกนี้มันเต็มไปด้วยธรรมแล้วล่ะก็ จะมีพระพุทธเจ้าเกิดพร้อมกันทีละ 100 องค์ 200 องค์ 500 องค์ แต่เพราะมันยากที่สุด พระพุทธเจ้าท่านถึงตรัสเอาไว้ในพระสูตรเลยว่า ไม่เป็นฐานะเลยที่จะมีพระพุทธเจ้าเกิดมาพร้อมกันในโลกธาตุอันหนึ่ง พร้อมกัน 2 องค์ ไม่เป็นทาง ไม่เป็นฐานะที่จะเป็นไปได้เลย จะมีองค์เดียว หรือแม้แต่พระพุทธเจ้าจะเกิดไล่เลี่ยกันในภาวะที่เรียกว่าเอ้า 1,000 ปี ก็ไม่มี แม้แต่ใกล้เคียงกันในระยะใกล้เคียงกันพระพุทธเจ้าจะบังเกิดไล่เลี่ยกันก็ยังไม่มีได้ เป็นฐานะที่เป็นไปไม่ได้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเราอ่านแต่พระสูตรเฉยๆ ผ่านๆ นะ ถ้าไม่เข้าใจลึกซึ้งถึงขนาดนี้นะ ไม่เป็นฐานะเลยที่พระพุทธเจ้าจะขึ้นมาปรากฏในโลกธาตุพร้อมกันทีละ 2 องค์ หรือ แม้แต่เวลาที่ใกล้เคียงกัน เราก็อ่านไปเฉยๆ ไม่รู้เรื่องไม่เข้าใจ แต่ถ้าเข้าใจได้นี่แหละมันเป็นของสูงหาได้ยากในโลกน้อย เพราะฉะนั้นคนที่มาฟังธรรมะแท้ๆ นี้จึงน้อย อาตมาไม่ตกใจเลย เหลืออยู่ 5 คน อาตมาก็สอนได้อาตมาไม่ได้ต้องการปริมาณคนเป็นร้อยมายืนฟังอาตมาไม่ต้องการ แต่อาตมาเองรื่นเริงและยินดี ปีติ กับท่านทั้งหลายแหล่ที่อาตมาเห็นหน้า และยิ่งจำหน้าได้บ่อยๆ ชัดๆ ยิ่งอนุโมทนาสาธุ 

พระว่า… น้อยๆ ก็มีประโยชน์สูง 

พ่อครูว่า... อนุโมทนาสาธุด้วย เพราะผู้ที่รู้แก่นสารเสียแล้วจึงรับแก่นสาร ผู้ที่รู้ว่าอันนี่เป็นเปลือก เป็นกระพี้จึงตัดเปลือกตัดกระพี้ออกไป ไม่ไปมัวงมอยู่ไปแทะแค่เปลือกแทะกระพี้รับแค่เปลือก และกะพี้และเข้าใจเข้าว่า อันนี้คือแก่น เพราะฉะนั้นผู้นี้แหละเป็นผู้ที่รู้แก่นแท้ๆ สาระแท้ๆ แล้ว อาตมาจึงอนุโมทนาสาธุด้วยอย่างยิ่ง ที่มานั่งฟังกัน

เพราะฉะนั้น ผู้ที่ไปฟังเพลิดเพลินอยู่ในโลกเฉยๆ ได้แต่เปลือกได้แต่กะพี้ฟังๆกันไปมากๆ แน่นอน ในโลกนี้ย่อมมีอย่างนั้นแหละมากกว่า อาตมาไม่เห็นจะแปลกตรงไหนเลยเป็นสัจธรรม เพราะโลกียะมันมีมากกว่าโลกที่เรียกว่าโลกุตระ เป็นของธรรมดา 

พระว่า... สุญญตาก็ยังมีรูปนามแต่ไม่มีความสำคัญมั่นหมายใช่ไหมครับ ที่นี้สูญญตาจะไปตรงกับจิตเดิมหรือจิตประภัสสรได้ไหม 

พ่อครูว่า... เมื่อใดเวลาใดดับลงก็เป็นจิตประภัสสรอยู่ เวลาใดดับลงจิตวางลงว่างลงแล้ว เมื่อนั้นเป็นจิตเดิมแท้อยู่ นี่พูดตามภาษาได้ 

พระว่า...เรียกว่า สุญญตะ คือจิตประภัสสรได้ไหม 

พ่อครูว่า... สูญญตะคือ จิตประภัสสรคือจิตเดิมแท้สุญญตะนั่นคือพุทธะ

          ฟังให้ดีนะสุญญตะคือพระพุทธเจ้าเอาอย่างนั้น 

พระว่า...เป็นการหลุดพ้นทุกข์หรือยัง 

พ่อครูว่า... ก็หลุดพ้นแล้วสุญญตะ ก็วางแล้วปลงแล้วหยุดแล้วคุณก็หลุดพ้นแล้ว ว่างแล้วปลงแล้วหยุดแล้วเลิกแล้วละแล้ว มันก็พ้นแล้วมันก็พ้นทุกข์แล้ว 

พระว่า...ผมเข้าใจว่ามันยังมีรูปนามอยู่ 

พ่อครูว่า... มีรูปนามอยู่ในตัวหมายความว่าเราจะยกจิตของเราขึ้นรู้ เราก็รู้ได้พระพุทธเจ้าท่านก็บอกไว้หลายทีในนี้ บอกว่ารู้ก็ให้สำคัญรู้ให้ได้ ไอ้สิ่งที่ไม่มีอยู่ก็ให้รู้ว่าไม่มี ไอ้สิ่งที่มีก็ให้รู้ว่ามีอยู่ เพราะฉะนั้นจะรู้ว่ามีก็ยกจิตขึ้นมา ไอ้ที่มีกับเขาก็มีได้ไอ้ที่ไม่มีก็ไม่มีได้ทั้งสองฝ่าย คุณไปคิดเป็นการบ้าน ความไม่มีคือรูป ความมีคือนาม เอาไปคิด คุณเอาไปคิด 

พระว่า…ความไม่มีในรูป คือไม่มีบุญไม่มีบาป ความมีในนาม คือความมีบุญมีบาปได้ไหม ความไม่มีคือรูปนั้นหมายความว่า ความไม่มีบุญมีบาปอยู่ในโลกเราเป็นสภาพของอพยากตธรรม ส่วนนามนั้นที่ว่ายังมีความมีอยู่นั้นคืออาจจะมีบุญมีบาปอยู่หรือมีอยู่นั่นแหละ เพราะว่ามันเป็น ไม่ใช่อกุศลธรรม เป็นกุศลธรรม หากเป็นพระอาริยะแล้ว สิ่งเหล่านี้ไม่เรียกว่ากุศล หรืออกุศลก็ต้องแยกว่าเป็นกิริยาไป พ้นจากบุญบาปแล้ว 

พ่อครูว่า... สำหรับท่าน ท่านเป็นอโหสิกรรม ท่านต้องมีกรรมแต่เป็นอโหสิกรรมหมด แต่บาปกับบุญมันจบอยู่ที่คนรับ สมมุติว่าอาตมาจะอธิบายอันนี้ต่อ ที่ว่าอโหสิกรรม หรือว่าบาปกับบุญมันเกิด เพราะว่าโลกปรุงแต่งมันมีผล ที่กล่าวเมื่อกี้ว่าความไม่มี รูป คือความไม่มี ไม่มีอะไร ไม่มีบาป ไม่มีบุญ ก็ได้ ไม่มีสังขาร คือการปรุงแต่ง ก็ได้ทั้งสองอย่าง 

เพราะฉะนั้น ถ้ามีสังขาร หรือมีการปรุงแต่งขึ้นมา มันจะมีบาป และมีบุญขึ้นมา แต่บาปและบุญอันนี้มันเกิดอยู่ในโลก ผู้ใดรับบาปไปผู้นั้นก็รับบาป ผู้ใดรับบุญไปผู้นั้นก็รับบุญ แต่ส่วนท่านผู้ปรุงผู้นี้เหมือนกับพ่อครัว ปรุงมีหน้าที่ปรุงอย่างเดียว แล้วก็ปรุงเสร็จพอปรุงอาหารเสร็จยกออกไป คุณเอาไปกินคุณบอกว่า อร่อย คุณก็ได้บุญ คนนี้บอกว่าไม่อร่อยกินไม่ได้ก็บอกว่าได้บาป บาปบุญเกิดที่ใครอยู่ที่เขา คุณบอกว่า อร่อย คุณก็เกิดบุญที่คุณใช่ไหม 

เพราะฉะนั้นตัวผู้นี้เอง คุณจะอร่อยคุณจะไม่อร่อยก็เรื่องของคุณสิเรามีหน้าที่ปรุงให้คุณเท่านั้น เหมือนอาตมาอธิบายให้คุณฟัง ถึงเรียกว่าอโหสิกรรมไง คนนี้มีการกระทำแต่การกระทำอันนี้คุณจะรับเป็นบาปเป็นบุญของคุณ เขาก็ไม่เกี่ยว คุณจะไม่อร่อยจนกระทั่งมาตีอาตมา ฆ่าอาตมาบอกว่าเอาขี้หมามาให้กินก็ว่าช่างคุณปะไร จะเกิดถึงขนาดนั้นก็ช่างคุณ แต่คุณเองกินแล้วคุณชอบคุณอร่อย ยึดถืออาตมา ดีจริงนะเอาของอร่อยมาให้กิน แล้วคุณก็จะรักจะชอบก็จะศรัทธาก็ช่างคุณปะไร อาตมาก็เฉยๆ 

พระว่า…จิตของพระอรหันต์ หมายความว่าน้ำไม่ซึมเข้าในใบบอนใช่ไหมครับ 

พ่อครูว่า... ก็อย่างนั้นเพราะฉะนั้นยังมีกรรมอยู่ได้ มีกุศลกรรม มีอกุศลกรรมแต่ไม่เป็นของท่าน 

พระว่า...เมื่อครั้งพุทธกาลฟังแล้วก็รื่นเริงในภาษิต เบิกบาน เบาใจ 

พ่อครูว่า... มีใครอีกไหม ตอนนี้ก็ชักจะเย็นลงไปแล้ว ..ผู้ฝึกฝนเป็นเสขบุคคล เสขบุคคลเหล่านั้นจะประกอบด้วย สัทธานุสารี ธัมมานุสารี สัทธาวิมุติ แล้วก็ทิฏฐิปัตตะ แล้วก็เป็นกายสักขี และกลายเป็นปัญญาวิมุติ มันก็จะสูงขึ้นไปอย่างนี้ตามลำดับตามลำดับๆ ด้วยเรื่อยไป จนกระทั่งถึงเป็น อุภโตภาควิมุติ หมายความว่าวิมุติได้พร้อมทั้งปัญญาวิมุติ และเจโตวิมุต ทำได้ทั้ง 2 ส่วนพร้อมกันในตัว 

อุภโตแปลว่า 2 เหมือนกระเทย มี 2 เพศอยู่ในตัว 

อุภโตภาควิมุติ แปลว่า 2 ส่วนได้ ทั้งเจโตวิมุติ กับปัญญาวิมุติได้พร้อมกันในตัว เพราะฉะนั้น ถ้าจะวิมุติโดยที่เราเองพยายามเพ่งให้เกิดเป็นปัญญามันไว ไปเพ่ง พิจารณาเดินเหินยืนนอนไปมาทุกอย่างแล้ว จะกินแล้วจะอยู่เราจะใช้เราจะสอยเราจะทำอะไร แม้กระทั่งทำงานทำการทุกเวลานี้ เราพยายามมีจิตเข้ามารู้ให้ได้ว่าเราเองกำลังปรุงแต่งทั้งนั้นอยู่ ทุกอย่างที่เรากำลังอยู่นี้ปรุงแต่งทั้งนั้น อาตมากำลังพูดอยู่นี่ก็ปรุงแต่ง ปรุงแต่งอะไรท่านเรียกว่า วจีสังขาร ที่กำลังพูดนี่เป็นวจีสังขาร เพราะฉะนั้น วจีสังขารนี่ถ้าอาตมาไม่ยกมรรคองค์ 8 เป็นสัมมาสมาธิขึ้นมาพูดแล้วล่ะก็ วจีสังขารอันนี้ถ้าเริ่มต้นมีมิจฉาทิฏฐิตัวแรกแล้ว ไปก่อนเพื่อน  
...เน็ตไม่ดี..​

เพราะฉะนั้นถ้ามีความเห็นถูกอาตมา ถ้าเห็นไม่ถูกอาตมาอธิบายไปแล้วก็เข้าป่า เพราะฉะนั้นคนที่มีมิจฉาทิฏฐิตัวแรกอธิบายเข้าป่าเสมอ ไม่พาเข้าไปนิพพานหรอก

เพราะฉะนั้นตัวแรกที่จะเห็นจริงเป็นสัมมาทิฏฐิ แล้วก็พยายามให้ตัวเอง มีความขยันหมั่นเพียร สัมมาวายามะ พยายามปรุงขึ้นมาๆ ถ้าไม่ปรุง ถ้าเอาอยู่เฉยๆ มันก็สุขหรอก แต่ถ้าปรุงขึ้นมาเป็นประโยชน์โลกทุกข์นิดหน่อย   

บางทีต้องใช้ Energy น่าดูเหมือนกัน บางทีต้องปั้นสีหน้าปั้นเรี่ยวแรงเน้นคำนั้น คำนี้มันก็ต้องปรุง ให้เกิดสัมมาวายามะ เพราะว่าเดี๋ยวนี้คนมีจิต ที่เรียกว่า จิตเดิมแท้นั้นมันลึกเหลือเกิน ต้องไชกันให้หนัก ไชกันก็ไปให้ลึกถึงจะถึงที่ เพราะฉะนั้นเราพูดอ่อยๆ เหมือนกับอย่างสมัย 2,500 กว่าปีมาแล้ว อย่างพระพุทธเจ้าท่านพูดท่านตรัส อย่างนั้นอย่างนี้เรื่อยๆ ธรรมดาๆ ไม่ใช่ยุคแล้ว ยุคนี้พูดอย่างนั้นไม่ได้ ยุคนี้ถ้าพูดอย่างนั้นอ่อยๆ รับรองเหลือนี่ 5 คน เหลือตรงนี่ 5 คนจริงๆ ด้วยถ้าพูดอ่อยๆ 5 คนจริงๆ 

เพราะฉะนั้นอาตมามาบรรยายที่นี่ อาตมาได้รับจดหมายจากพระที่นี่ ท่านเขียนไปท่านเตือนว่า แหม ท่านบรรยายธรรมะดี แต่อาตมาไม่รู้นะว่าอยู่ที่ไหน ก็ไม่รู้จักท่านแต่ท่านเจตนาดีเพราะเห็นท่านเองท่านรับสิ่งนั้นท่านเห็นว่าสิ่งนั้นควรจะมีอยู่ที่อาตมา อาตมาเองก็อยากมีสิ่งนั้นตลอดกาล แต่มันทำไม่ได้มันต้องใช้มันต้องปรุงในเวลาอย่างที่กระทำอยู่อย่างนี้แหละไม่ใช่อาตมาไม่รู้แต่อาตมารู้  

หมายความว่า แค่พูดแค่ส่งเสียงแค่กายสังขาร หมายความว่าอากัปกิริยาต่างๆ ที่แสดงออกก็ควรจะอยู่ในภาวะสงบสงบให้มาก แล้วจะเป็นที่น่าบูชามากขึ้นอีกจริง จริงไม่เป็นของแปลกเลยและถูกที่สุด  อาตมาก็อยากอยู่ในสภาวะนั้นที่สุด แต่นั่นแหละอาตมาถึงบอกว่า ถ้าอาตมามานั่งเทศน์อ่อยๆ อย่างนี้เหลือ 5 คน เหลือ 5 คนจริงๆ เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าในภาวะที่อาตมาจะเน้นหลับหูหลับตาพูด สลัดหน้าสลัดหลังอะไร อาตมาธรรมดาเดินยืนนั่งยืนอาตมาก็ไม่มานั่งสลัดหน้าสลัดตาหรอกอาตมาไม่ได้ทำหรอก แต่ทำในขณะที่ควรจะทำในขณะที่ปรุงออกมาเพื่อจะสู่กันฟัง และชักจูงกันบ้าง มันลึกกว่าที่ว่านี้ ต้องทิ่มกันให้แรงๆหน่อย มันถึงจะถูกจิต

พระว่า… เป็นศิลปะได้ไหม 

พ่อครูว่า... เรียกว่าศิลปะก็ได้ โลกเรามีชื่อเรียกว่าศิลปะ ถ้าเรียกในภาษาพระพุทธเจ้าก็เรียกว่า อุปายะ เรียกว่า อุปายโกศล พวกมหายานเที่ยวไปสอนกันบอกว่า โพธิสัตว์มี อนิยตะ นิยตะ และพยายามดันทุรังไปสร้างแต่อภิญญาแต่ปัญญาญาณอันนี้ไม่สร้าง ดันทุรังไปเถิดพวกนี้มหายาน ถ้าพวกนี้ไม่เข้าใจแบบนี้แล้วจะเดินแบบสัทธาธิกะหรือวิริยาธิกะ แต่ถ้าใครเข้าใจแบบนี้นะ เดินแบบปัญญาธิกะ สร้างทานศีลเนกขัมมะหรือสมาธิและเกิดปัญญา จนกระทั่งปัญญาบรรลุได้แล้ว จึงค่อยเพิ่มวิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน บำเพ็ญอภิญญาต่างๆ หวานเลย บารมี 10 ทัศนี่เดินเข้าไป พอทำแล้วก็สงเคราะห์โลกเป็นมีเมตตาธรรม และก็รู้จักวางให้ตัวเองมีอุเบกขา 

เพราะฉะนั้นของเถรวาทเรานั้นบารมี 10 ทัศ ถึงเป็นแบบนี้ แต่บารมีหรือปารมิตาของสายมหายานไปแปรรูปเสียเลยไม่เป็นแบบนี้ เข้าป่า เป็นของพวกสัทธาธิกะและวิริยาธิกะ ไม่ใช่ของพระสมณโคดมของพระพุทธเจ้าของเรา มีพระพุทธเจ้าแบบอื่นก็มี แต่แหมสู้ทนนานเหลือเกิน เพราะฉะนั้น ปัญญาธิกะจึงบำเพ็ญแค่ 20 อสงไขยกัปจบ แต่สัทธาธิกะดันทุรังทำ 40 อสงไขยกัป เพิ่มเป็น 2 เท่า พวกสัทาธิกะหมายความว่าฉันไม่ฟังเสียงแล้ว ฉันจะดันทุรังของฉันแบบนี้ไปได้เหมือนกัน ไม่เป็นไรหรอกไอ้ของกลมๆทั้งนั้นในโลกนี้ ไปได้เหมือนกันมันจะถึงจนได้ เช่นเดียวกันกับจะเดินไปทางอเมริกาไปได้เหมือนกันปักหัวดิ่งตรงไหนก็ได้มันถึงเหมือนกันนะอเมริกานี่ ไปซ้ายก็ได้ไปขวาก็ได้ ถึงเหมือนกัน แต่ไปดันทุรังเข้าทางซ้ายไม่ถึงง่าย นานช้าถึงเรียกว่า 40 อสงไขย พวกสัทธาธิกะปักดิ่งยึดมั่นเลย 

แต่พวกวิริยาธิกะ ไอ้คนนี้พูดอย่างนี้เอาทีแต่แม้เพียรเหลือเกินขยันทำเสียจริงวิริยาธิกะขยัน ประเดี๋ยวคนมาพูดอีกอย่างนึงก็เอาอีกที่ไม่ค่อยได้เรื่อง      เปลี่ยนดีกว่า มาทางนี้เอาทีแฮะ อ้าไปได้หน่อย พอบอกคนนี้มาเป่าหูอย่างนั้นไม่ใช่ กลับไปกลับมากลับไปกลับมา 80 อสงไขยกัปนะ กว่าจะจบนะ บรรลุเป็นพระพุทธเจ้าพวกนี้อ้วกเลย เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าถึงบอกว่า ถ้าไม่ใช้อะไรเป็นปัญญานำนะไม่ได้ เพราะฉะนั้นต้องปรุงให้ได้ ให้ปัญญานำหน้าเสมอ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าองค์สัมมนาโคดมของเราจึงเป็นผู้ที่มีปัญญาเลิศ เป็นผู้ที่สูงที่สุดในจริต ที่นี้ปัญญาสูงกว่าพระพุทธเจ้าที่มีสัทธาธิกะและวิริยาธิกะจึงเรียกท่านว่าเป็น  ปัญญาธิกะ และท่านต้องมาสอนคนที่โง่ที่สุด คือคนยุคนี้ เพราะฉะนั้นคนยุคต่อไปให้พระพุทธเจ้าแค่องค์สัทธาธิกะ หรือ วิริยาธิกะสอนก็ได้ ไม่ต้องเอาปัญญาเลิศๆมาสอนหรอก เพราะสอนคนยิ่งโง่ต้องใช้คนที่ปัญญาสูง มันถึงจะคุ้มกัน เพราะฉะนั้นถ้าสอนคนปัญญาสูง เอาคนปัญญาไม่ค่อยสูงมาสอนก็ได้ ให้เขาเหนือกว่านิดหน่อยก็แล้วกัน เหนือกว่านิดหน่อยก็สอนได้ เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าถ้าเข้าใจอย่างนี้แล้วนะพระพุทธเจ้าเองก็ยังมีความไม่เท่ากัน จะพูดให้ฟัง 

พระว่า… ปัญญาธิกะนี่ ขั้นสูงเป็นพระอรหันต์แล้วกลับมาทำหน้าที่ต่อได้ไหม 

พ่อครูว่า... ปัญญาธิกะนี่แหละ จะต้องเป็นพระโพธิสัตว์ที่บรรลุอรหันต์ก่อน และเป็นโพธิสัตว์ที่แท้ด้วย และเป็นโพธิสัตว์ที่ไปได้เร็วรวด แบบพระสมณโคดมของเรานี่ และเป็นพระโพธิสัตว์ที่จะบรรลุได้แน่นอนด้วย จึงเรียกไปว่าเป็นพระนิยตโพธิสัตว์ด้วย เพราะว่าเที่ยงแท้ เพราะท่านรู้หลักหลบเหลี่ยมทุกข์ ท่านมีเหตุผลหลบเหลี่ยมทุกข์แล้ว 

พระว่า...หมายความว่าท่านมีปัญญารอบรู้ และก็รู้รอบอีกด้วย 

พ่อครูว่า... รู้รอบด้วย จึงสามารถที่จะบำเพ็ญตนไปได้ เพราะฉะนั้นเช่นเดียวกันกับพระสมณะโคดมของเรานี่นะ ในสมัยที่ท่านเป็นพระสุเมธดาบส ท่านรู้ท่านจะเป็นอรหันต์เดี๋ยวนั้นท่านก็ได้ แต่ท่านยังไม่เอาหรอกท่านยังไม่ ไม่ยอมเอาแค่นี้ไม่ขอจบชาตินี้  สมัยตอนที่พระพุทธเจ้าสมณโคดมเกิดเป็นพระสุเมธดาบสและท่านก็ทอดตัวให้พระพุทธเจ้าทีปังกรดำเนินผ่าน ข้าม ตอนนั้นท่านบอกว่าจะบำเพ็ญโพธิสัตว์ต่อ ท่านจะเป็นพระพุทธเจ้าเดี๋ยวนี้โดยที่เรียกว่า ท่านไม่ต้องให้พระพุทธเจ้าทีปังกรพยากรณ์ก็ได้ เพราะท่านจะเป็นอรหันต์เดียวนั้นก็ได้ แต่ท่านไม่เอา นี่แหละตัวอย่างอันแท้จริง เพราะฉะนั้นพระโพธิสัตว์แบบปัญญาธิกะจึงบรรลุอรหันต์ก่อน ถ้าคลี่คลายออกมาแบบนี้แล้วจะเข้าใจ  

ถ้าไม่คลี่คลายอาตมาเขียนหนังสือเล่ม 2 เล่ม 3 ถูกว่า อาตมาพูดอะไรออกไปนอกๆ เรียกว่านอกเขตนอกตำราเขามาก บอกว่าอรหันต์ ก็ยังไม่จบ พระพุทธเจ้าก็ไม่จบบ้าง 

พระว่า...การที่ท่านพูดได้นี้เป็นอุตริมุสธรรมถึงพูดได้อย่างนี้ 

พ่อครูว่า... อุตริ อุตระ แปลว่า เหนือ มนุษย์ บอกแล้วว่าเป็นธรรมะ อุตระ มนุสสะ ธัมมะ เป็นธรรมะที่เหนือมนุษย์ ก็ผู้นั้นเอามาพูดได้แล้ว ก็ต้องตรวจหน่อยสิว่ามันมี 

พระว่า…ผู้รู้ได้อย่างนี้ และแล้วพูดไปเป็นอุตริไหม 

พ่อครูว่า... เป็นอุตริเหมือนกัน หมายความว่าถ้าพูดไม่ถูกวาระแล้วพระพุทธเจ้าก็ปรับอาบัติเหมือนกันเป็นปาจิตตีย์ ไม่มากหรอก ถ้าคนนั้นมีอุตรินั้นจริง มีความเหนือมนุษย์นั้นจริง ผู้พูดได้อวดได้ แต่ท่านตรัสไว้ว่าลงโทษหน่อยนะ ถ้าไม่พูดแล้วเราจะรู้ของที่เหนือมนุษย์ได้อย่างไรล่ะ ถ้าอาตมาไม่พูดพวกคุณจะรู้ได้อย่างไรล่ะ เอากันจริงๆ เมื่อพวกคุณก็ใส่ใจธรรมนะ โดยแท้จริงนี่อาตมา ตีคำว่าอนุปสัมบัน ไม่ใช่แค่ว่าผู้ไม่ได้บวช อนุปสัมบัน คือผู้ได้ปฏิบัติบ้างแล้ว เพราะฉะนั้นคนที่ไม่ได้ปฏิบัติเลยพวกอนุปสัมบันเลิกกัน ผู้ที่ปฏิบัติบ้างแล้วพูดสู่กันฟังได้ 

เพราะฉะนั้นอนุปสัมบันนี่ หากไม่ได้ปฏิบัติอะไรมา ก็ช่างมันเถอะ 

พระว่า…พอท่านไม่รู้ก็หาว่ารู้ดีมาก 

พ่อครูว่า... ก็เป็นธรรมดาไง อันนั้นถูกเป็นเรื่องธรรมดา อาตมากล้าพูดอีกอันนึงในขณะนี้ว่า  ผู้ที่นั่งฟังอาตมาอยู่นี่  แล้วได้เคยอ่านหนังสืออาตมาเล่ม 2 เล่ม 3 มาก่อนพออ่านมาถึงจุดนี้ที่ว่าพระอรหันต์ยังไม่จบ แล้วพระพุทธเจ้ามีอะไรต่ออะไรอะไรต่างๆ นานา ซึ่งในหนังสืออาตมามีเยอะเลยที่อีกหลายอย่าง อาตมาช่วยเลยว่าผู้นั้นผู้นั้น พออ่านถึงจงดีใจจะบอกว่าเอาอะไรมาพูด อาตมาเชื่อเลยอะไรและมานั่งฟังจนกระทั่งถึงวันนี้ ที่อาตมาอธิบายอยู่นี่ จะคลี่คลายความเข้าใจที่เคยเข้าใจอย่างนั้นมาแล้วเยอะ อาตมาเชื่ออันนี้กล้าพูด 

พระว่า...คำว่า การปฏิบัติรู้จริงเห็นจริงเข้าใจจริงด้วยตัวของตนเอง ตรงนี้คือรู้แจ้งเห็นจริง ที่นี่บุคคลยังไม่เคยปฏิบัติเลย เขาก็ฟังไม่รู้เขาก็ฟังไม่รู้เรื่อง  

พ่อครูว่า... เพราะฉันอาตมาถึงยืนยันเหลือเกินว่าฟังไปเถอะอยากจะฟังเพลิด ตั้งค่าอธิบายจนถึงอาการของพระอรหันต์จะตายทำยังไง จะทำยังไง จนกระทั่งตายในท่านั่งท่านอนท่าเดินอะไรอธิบายให้ฟังจน อาตมาก็ว่าใครก็คงไม่มานั่งเล่าให้ฟังอย่างนี้หรอก ถ้านั่งเล่าให้ฟังนี้ก็จะบอกว่าแม้วันนี้ฟังถึงกระทั่งอรหันต์ตายในท่านั้น ท่าโน้น ท่านี้ ฟังจนกระทั่งถึงอรหันต์จะต่อยังไง พระพุทธเจ้ามีความไม่เท่ากันยังไง บอกว่าวันนี้ฟังธรรมะสูงเพลิด แต่ว่าไม่เอาไอ้ที่ต่ำๆ ที่เรายังไม่ถึงนั่นไปปฏิบัตินี่มันก็ไม่ได้อะไร ไม่ได้อะไร 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่า จะทำให้เกิดผลจริงเป็นจริงรู้จริงแจ้งจริงนั้นไม่ใช่เอาแต่มาฟังว่าแม้วันนี้ฟังสูงมากแล้ว และก็ผยองตน ไม่ใช่ ต้องเอาไปปฏิบัติจับให้ได้รู้ฐานะของตนเองให้ได้ เรียกว่ากรรมฐาน เรียกว่ากรรมฐาน 

กรรมฐานนี้ไม่ใช่อะไร คือฐานะที่ตัวเองจะกระทำ อย่าไปหลงงมงายเอาว่ากรรมฐานต้องไปนั่งหลับตาเฉยๆ ไม่ใช่นะ กรรมฐานต้องรู้ฐานะของตนเองที่กำลังกระทำอยู่ ถ้าตัวเองมีภูมิธรรมเท่านี้ ก็ทำตามฐานะของเรา อย่าไปหลงเพลิดว่าตัวเองนี้เลิศลอยแล้ว หรือว่าต่ำเกินไปก็ไม่ใช่ฐานะ สูงเกินไปก็ไม่ใช่ฐานะ ต้องรู้ฐานะที่เป็นจริงอย่างแท้จริงของตัวเอง เมื่อรู้แล้ว นั่นแหละจงปฏิบัติเอาทำเอา เรียกว่ารู้กรรมฐาน และกรรมฐานอะไรที่เราจะเอาไปปฏิบัติก็ต้องรู้ ถ้าเราไม่รู้แม้กระทั่งผมนี่เป็นอนิจจังนะนี่ยาวแล้วก็มีแตกได้นะ ท่านก็ให้เพ่งดูเสียก่อน ที่นี้บอกกรรมฐานพื้นๆ เล็บมันมียาวแล้วก็มีขาดหายไปนะ กรรมฐาน 5 ถึงบอกว่ามีเล็บ มีผม มีขน มีฟัน มีหนัง ที่เห็นง่ายๆ ฟันนิดเดียวก็หลุดหายไปได้ง่ายนะ ท่านถึงให้อ่านอยู่แค่นี้นี่เป็นของพื้นๆต่ำๆเตี้ยๆ ถ้าเราทำได้แล้วแจ้งจริงหรือยัง 

ถ้ายัง ไม่รู้ได้กรรมฐานของเราก็เพ่งแค่นี้นะ อ่านแค่นี้ให้ออกนะ อย่าไปเอาอะไรสูงกว่านี้นะเพราะฉะนั้นกรรมฐานไม่ใช่ว่าไปนั่งหลับตาแล้วเห็นฟันหลับตาและเห็นผมไหม หลับตาและเห็นขนไหมไม่เห็นนะ เพราะฉะนั้นมันหลุดก็รู้อาการมันหลุดให้แท้ ผมมันยาวออกมาแล้วมันก็มีการแตกปลายมันมีการแก่เกิดแก่เจ็บตายอยู่ในเส้นผม และมีการเกิดแก่เจ็บตายอยู่ในเล็บ ผิวหนังมีการเกิดแก่เจ็บตายอยู่ในผิวหนัง ขนมีการเกิดแก่เจ็บตายอยู่ในขน รู้ให้มันได้ชัดๆ เจนๆ แจ้งๆ เมื่อรู้แล้วเลื่อนกรรมฐานของตัวเองขึ้นมา 

พระว่า… กรรมฐานเห็นอย่างนี้ต้องเห็นด้วยตา 

พ่อครูว่า... เห็นด้วยตาพูดอย่างนี้ เห็นด้วยกันได้ขนมันยาวได้ แล้วใจที่จะไปรู้แจ้งชัดในใจเกิดเป็นสภาวะเป็นยังไง เกิดจริงอันนี้ก็ให้อ่านจริงๆ เห็นความไม่เที่ยงในจิตจริงๆ 

พ่อครูว่า... อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

พ่อครูว่า... ต้องทำให้เป็นจริงเป็นหนึ่งจิตสงบระงับจากกิเลสกาม จากกิเลสนิวรณ์ทั้ง 5 จากพยาบาท จากถีนมิทธะนั่งให้จิตใจใสแจ๋วแล้ว ก็ยกขึ้นมาว่าเออเนื้อหนังเรานะ ผมเรานะ ฟันเรานะ แล้วก็คิดมาจริงๆ เอาออกมาวิจัยทำอย่างนั้นจริงๆ มีวิตกวิจารในขณะนั้นจริงๆ เอาออกมาเป็นธรรมวิจัยสัมโพชฌงค์จริงๆ เอามาวิจัยมันจริงๆ ว่าผิวหนังอะไรต่ออะไรของเราเอามาถามจริงๆ ไม่ใช่มานั่งหลับตาเฉยๆ เมื่อไหร่ ยกกรรมฐานอันนี้ขึ้นมานั่งคิดในสภาวะที่กำลังมีอารมณ์เป็นฌานขณะนั้นจริงๆ และเอามาคิด ไม่ใช่ท่านบอกให้อารมณ์ 5 กรรมฐาน 5 เอาเป็นกรรมฐาน 5 ไปศึกษาที่ไหนก็ไม่รู้ แต่ไม่เคยยกจิตขึ้นให้เป็นสมาธิ ทำจิตให้เป็นสมาธิไม่มีนิวรณ์ทั้ง 5 แล้วแล้วก็ยกผมของขึ้นมาพิจารณา ยกฟันขึ้นมาพิจารณายกเล็บขึ้นมาพิจารณา ยกผิวหนังขึ้นมาพิจารณาไม่เคยยกจริงๆ เลยแล้วสภาวะที่เราจะเห็นแจ้งแทงอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ของผมของฟันของหนังจริงๆ 

พ่อครูว่า... สมมุติสิ่งที่พูดกันเฉยๆ แต่ลองทำจริงๆ สิถ้าใครหลงตัว           ว่าแค่นี้  อั๊วะก็เข้าใจแล้วคนนั้นก็ไม่ได้ทำ แต่ถ้าใครทำจริงคนนั้นจะเห็นจริง 

พระว่า… เห็นเป็นสภาวะจริงๆ สภาวะอันไหนครับ 

พ่อครูว่า... สภาวะ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา  จะเห็นไตรลักษณ์อันนั้นได้ 

พระว่า...สติมันไปเห็น จนเกิดปัญญา

พ่อครูว่า... เห็นจริงเลย ถ้าเห็นตอนนี้เห็นเป็นภาษา ถ้าไปนั่งเห็นด้วยจิตที่มันเป็นฌานจริงๆ นะ จิตที่มันละเอียดจริงๆ จิตที่มันไม่มีกิเลสจริงๆ แล้วอ่านให้จริง เป็น ยถาภูตญาณทัสสนะ เห็นความแท้จริงอันแท้จริง ยถาภูตญาณ อันนั้นจึงจะเกิด เพราะฉะนั้นพูดกันไปแล้ว นี่นะไปทำกันซะบ้าง ไปทำจริงๆ ด้วย อยากไปนั่งเอาแต่ฟังๆๆ แล้วก็ แหม… วันนี้ฟังดีอร่อยเลิศเลยสูงด้วย แต่ไม่เคยไปนั่งเพ่งพินิจเลยว่าอะไรมันเกิด แก่ เจ็บ ตาย ไม่เคย เพราะฉะนั้นบอกว่าอย่าเอาแต่ฟัง 

พระว่า...ฟัง ไม่เห็นสภาวะเห็นแต่ความแก่ชรา ฟันหลุดได้ ขนมันหลุด ก็ไม่เห็นความเกิดดับนี่ครับ ภาวะการเกิดดับ มันต้องเห็นด้วยจิต 

พ่อครูว่า... มันไม่เห็นไตรลักษณ์ 

เอาล่ะ วันนี้ก็พอสมควรแก่เวลาสาธุ 

จบ

ที่มา ที่ไป

การแสดงธรรมจากพ่อท่าน ที่วัดธาตุทอง วันที่ 26 ตุลาคม  2514 (ตอนที่2)141026 จูฬสุญญตสูตร ตอนที่ 2-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

เวลาบันทึก 08 พฤษภาคม 2567 ( 13:23:54 )

รายละเอียด

พ.ศ. 2549 ก็ 15 ปีผ่านมา 

15 ปีเท่านั้น อาตมาเปิดตัวทางการเมืองมา 15 ปีเท่านั้น ขอยืนยัน ก็บอกต่อไปว่ายังจะมีรายละเอียด ของเรื่องการเมืองอีกที่อาตมายืนยันว่าเป็นนักการเมือง ประชาธิปไตยอย่างพระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นโลกุตรธรรมแม้แต่ในเมืองไทยก็เป็นโลกุตระ แต่ยังไม่เต็มรูป ยังไม่ออกไปเท่าที่ควร อาตมาก็จะต้องทำต่อ อาตมาจะเป็นตัวนามหรือธรรมะ ผู้ที่ทำการเมืองจะต้องเป็นฆราวาสเป็นรูป สำหรับนักบวชก็ได้ประมาณหนึ่งที่พวกเราทำขนาดนี้ ไม่ได้หลบหน้าหลบตาแต่ออกมาพูดแต่รู้เขตขีดว่านักบวชควรอยู่ประมาณไหน สำหรับฆราวาสนั่นแหละจะไปออกบทบาท แม้นักบวชก็ไม่ไป แบบศรีลังกาที่เข้าไปเป็นส.ส.นั่งในสภากัน จะไม่ไปถึงขนาดนั้น เป็นแต่เพียงว่าจะเป็นปุโรหิต ให้คำปรึกษาเลือกข้างที่ถูกต้องมากที่สุดแหละ

ที่มา ที่ไป

พ่อครูแสดงธรรมรายการ วิถีอาริยธรรม ทำไมพ่อครูพาชาวอโศกลงสู่สนามการเมือง วันอาทิตย์ที่ 17 มกราคม 2564 ที่บวรราชธานีอโศก

เวลาบันทึก 19 กุมภาพันธ์ 2564 ( 05:38:01 )

รายละเอียด

150000 จะดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

พ่อครูว่า... เราก็มาพูดกัน จะดับอวิชชาด้วยวิธีใด ฟังแล้วก็คือเราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร? ด้วยวิธีใด เราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร ถ้าเราไม่เอาความหมายอย่างนี้ เราก็จะรู้ว่า ที่เราจะพูดกันด้วยธรรมะ ที่อาตมาพูดอย่างนั้นก็หมายความว่า คำว่า “อวิชชา”นั้น โดยความหมายของมันอย่างแท้จริงแล้วล่ะก็ ต้องหมายความว่า เราจะมีนิพพานที่จะได้นิพพาน หรือเป็นพระอรหันต์ จึงเรียกว่า อวิชชา 

แต่ถ้าเราจะเอาคำว่าอวิชชามาพูดธรรมดาๆ แล้วล่ะก็ วิชาทั่วๆ ไปในโลกนี้ แปลว่าความรู้ เพราะฉะนั้นความรู้อะไรก็แล้วแต่ที่เราเองไม่รู้ ก็เรียกมันว่า อวิชชาได้เหมือนกัน ที่พูดกันอย่างโลกๆ ทั่วไป ใครที่ไม่รู้อะไรก็ เรียนเอา เรียนเอา เรียนเอา ไอ้คนนั้นก็ได้หรือพ้นอวิชชาแบบโลกๆ ไปได้ทั้งหมด ทุกอันทุกสิ่ง นับไม่ถ้วน เหมือนใบไม้ เหมือนต้นไม้ เหมือนๆ ใบไม้ทั้งหมดน่ะ ที่หล่นอยู่ใต้ต้นไม้ และหมดต้นไม้ทั้งหมด นั่นเรียกว่าเป็นวิชาทั้งนั้น พระพุทธเจ้าของเรา รู้หมดแล้ว รู้ทั้งใบไม้บนต้น รู้ทั้งใบไม้ที่หล่นอยู่ นี่พระพุทธเจ้ารู้นะ แต่พระพุทธเจ้าของเรานั้น ท่านเค้นเอามาหรือคั้นเอามา หรือคัดเอามา ว่าสิ่งที่จำเป็นที่สุด ที่จะเป็นวิชชาที่ควรเรียนนั้น คั้นออกมาแล้วเหลือกำมือเดียว ท่านเอาใบไม้กำมือเดียวเท่านั้น 

เพราะฉะนั้นผู้ใดทำใบไม้กำมือเดียวนี้ให้ได้รู้แจ้งแทงทะลุแล้ว รู้เท่านี้ พ้นอวิชชาเท่านี้ หรือได้วิชชาเท่านี้ จำกัดความลงไปเหลือแค่ใบไม้กำมือเดียวนี้ ท่านบอกว่าเท่านี้แหละจำเป็นที่สุดในชีวิตของสัตว์โลกที่เรียกว่ามนุษย์ นอกจากนั้น ท่านไม่วุ่น ท่านไม่วุ่นแล้ว

เพราะฉะนั้นเราจะต้องมาทำคำจำกัดความ หรือมารอบรัดกันซะก่อนว่า ไอ้แค่ใบไม้กำมือเดียวกันนี้ล่ะ  ใบไม้กำมือเดียวของที่พระพุทธเจ้าท่านเปรียบเทียบให้ฟังที่ป่าศรีษะเนี่ย ศรีษะป่าเนี่ย ที่ท่านเรียก ท่านถามภิกษุเนี่ย เรามารอบรัดกันซะก่อนว่า มันกินความแค่ไหน มันกินความแค่ไหน

มันก็กินความอยู่แค่ว่า เราจะต้องมีความรู้ ที่เรารู้กันมาทั้งหมดแล้วง่ายๆ พื้นๆ ทุกคนก็ได้ฟังกันมาจนหูจะแฉะแล้ว คือ รู้อริยสัจ 4 

รู้ทุกข์ กำหนดรู้มันให้ได้ ปริญเญยยะ หรือเรียกว่า ปริญญายติ ปริญเญยยะเนี่ย รู้ ทุกข์เนี่ยกำหนดรู้ ไม่ใช่วิชาที่จะไปตามรู้เรื่องอื่น เป็นความรู้ที่จะต้องรู้ทุกข์ ทำปริญญายติ ปริญเญยยะ ให้รู้ตัวนี้ กำหนดรู้มัน 

เมื่อรู้ทุกข์แล้วทำยังไง เมื่อรู้ทุกข์แล้วท่านก็บอกว่า ให้รู้พ่อแม่ของทุกข์ด้วย รู้ทุกข์แล้วให้รู้พ่อแม่ของมันด้วย คือรู้ตัวที่มันทำให้มันเกิดอยู่ ตัวที่มันทำให้เกิดนั้น เราเรียกว่าสมุทัย หรือต้นเหตุ หรือต้นทาง หรือพ่อแม่ หรืออะไรก็ตามแต่ 

ไอ้ตัวสมุทัยนี่ นอกจากจะรู้ทุกข์แล้ว เราจะต้องทำความรู้ต่อไปอีก จนกระทั่งไปรู้ถึงสมุทัย แล้วไม่รู้เปล่าด้วยนะสมุทัยเนี่ย ต้องทำการละทุกข์ด้วย แม้รู้สมุทัย เข้าใจสมุทัยแล้ว ต้องละด้วย เรียกว่า ปหานกิจ หรือ ปหานปธาน ต้องประหารมัน ต้องฆ่ามัน ต้องละมัน ต้องเลิกมัน สมุทัยนี่ 

ต้องฟังให้ดีนะ รู้ทุกข์ ไอ้ตัวทุกข์นี่ไม่ได้ดับเลย อย่าเข้าใจเพี้ยน เราสิ้นทุกข์โดยที่เราไม่ต้องดับทุกข์ เราไม่ต้องฆ่าทุกข์  แต่เราไปฆ่าสมุทัย ฟังให้ดี  พระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ละเอียดลออ ท่านสอนเอาไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร 

ทุกข์นั้นต้องกำหนดรู้ สมุทัยต้องละ ต้องทำการละ 

ทีนี้ทำการละแล้วเป็นยังไง ละแล้ว เราก็จะถึงซึ่งนิโรธ จะถึงซึ่งความดับ จะถึงซึ่งความหมด จะถึงซึ่งความหยุด มันจะเป็นอย่างนี้ พอเราละสมุทัยแล้วมันจะถึงซึ่ง ความดับ ความหยุด ความหมด ความจบ ท่านเรียกว่ามันจะถึงซึ่ง ปฏิกโรติ ต้องมีปฏิกโรติคือ ทำตัวนี้ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ให้มันรู้พร้อม ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ปฏิกโรติ ทำให้แจ้ง ทำให้รู้พร้อม ถ้าเข้าใจแล้ว อ๋อ อย่างนี้เองเหรอนิโรธ ต้องให้รู้อย่างนี้ อ๋อ..สภาพนิโรธเป็นอย่างนี้เองหรือ 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดรู้ทุกข์แน่นอน อ๋อ.. อย่างนี้เองที่เรียกว่าทุกข์ แล้วก็รู้ด้วยว่าเหตุที่มันเกิดทุกข์นี้ ก็เพราะอย่างนี้เอง อ๋อ.. อันนี้คือสมุทัยอย่างนี้ เอาละ ไอ้สมุทัยอันนี้ฆ่าให้ได้ ดับให้ได้ เลิกให้ได้ ละให้ได้ ทำลายให้ได้ ประหารมันลงไปให้ได้ พอละเแล้วเสร็จ ผลก็เกิดขึ้นแล้วอ่อ ละสมุทัย หรือฆ่าสมุทัย ดับสมุทัยแล้ว ผลที่มันเกิดมาเป็นอย่างนี้เอง ภาษาโลกเรียกมันว่า นิโรธ หรือวิมุติ 

ภาษาเค้าเรียกว่า นิโรธ หรือ วิมุติ ทำนิโรธหรือวิมุติ นี้ให้เห็นขึ้นมาที่ในนี้เป็นปัจจัตตัง ขึ้นมาในนี้ ไม่รู้จะที่ไหนก็ตามแต่ อาตมาจิ้มไม่ถูก ให้มันเกิดที่ไหนก็ช่างเถอะ  ให้มันเกิดในขันธ์ 5 นี่แหละ ให้มันเกิดนิโรธขึ้นมา จนกระทั่งรู้ว่า อ๋อ..อย่างนี้นะหรือนิโรธ จึงเรียกว่าทำให้แจ้ง นิโรธต้องทำให้แจ้ง ปฏิกโรติ ต้องทำให้แจ้ง ทำให้แจ้ง เหตุที่มันแจ้งด้วยนิโรธ เพราะว่าเราดับเหตุตัวสมุทัย ดับเหตุตัวสมุทัยแล้วก็แจ้ง รู้ว่านิโรธเป็นอย่างนี้เอง 

ทุกวันนี้เราเข้าใจนิโรธกันไม่ถูก เราเข้าใจนิโรธกันไปเยอะแยะเป็นนิโรธแบบไหนก็ได้ นิโรธมีต่างๆ นานา อภิสัญญานิโรธก็มี สัญญาเวทยิตนิโรธก็มี ซึ่งล้วนแล้วแต่เรียกว่า นิโรธสมาบัติทั้งนั้น อภิสัญญาเวทยิตนิโรธ ก็เรียกว่านิโรธสมาบัติ สัญญาเวทยิตนิโรธ เขาเรียกว่า นิโรธสมาบัติ แต่มันยังไม่เป็นนิโรธที่แท้จริง ที่เรียกว่านิโรธอริยสัจ ของพระพุทธเจ้า เราเรียกว่านิโรธอริยสัจ คือเป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด นิโรธอริยะ แปลว่าฉลาด สัจจะแปลว่าแท้จริง เป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด 

เพราะฉะนั้นต้องเอาคำจำกัดความอันนี้ มาเรียกให้ได้ว่า นิโรธของผู้ที่ฉลาดอย่างแท้จริง มันเป็นรูปร่างลักษณะอย่างไร รูปร่างลักษณะของนิโรธอริยสัจนั้นก็คือ มันดับ ดับอย่างสว่างๆ แหม! ฟังแล้วเมา เมาแน่ๆ ดับยังไง ดับอย่างสว่างๆ ฟังให้ดีนะ มันดับอย่างสว่างๆ มันไม่ดับอย่างมืดๆ ตามธรรมดาแล้วเราดับอะไรก็ตามเราดับแล้วมันจะมืด แต่ของพระพุทธเจ้าของเราดับแล้วสว่างๆ  แหม! มันยาก มันต้องแจ้งตรงนี้แหละ ถึงบอกว่ามันถึงยากตรงนี้ จึงต้องแจ้งตรงนี้ 

เพราะมันดับอย่างสว่างๆ ไม่ใช่ดับอย่างมืดๆ มืดตึบตื๋อ ยังไงก็ไม่รู้ ไม่ใช่ แต่ที่นี้อาตมาจะยกตัวอย่างให้ฟังอีกนิดนึง ก่อนจะยกตัวอย่าง จะขออธิบายอริยสัจ 4 ให้ครบ 4 ตัวก่อนประเดี๋ยวจะขาดไป

ผู้ใดทำความรู้แจ้งให้ได้ว่า รู้ทุกข์แล้ว แล้วก็รู้ตัวสมุทัยต่อลงไป  นอกจากรู้สมุทัยแล้ว ไม่รู้เปล่า ดับลึก ต้องประหารหรือฆ่าด้วย ต้องทำการปหานกิจ ปหานปธานให้ได้ พอปหานกิจนี้หมดแล้ว เป็น ปหานปธาน จบแล้วเราก็จะเกิดนิโรธ เป็น ปฏิกโรติ เป็นการแจ้งสว่างในนิโรธ มาเข้าใจนิโรธ รู้แจ้งถึงนิโรธบรรลุล่วงในนิโรธ นิโรธอันนี้มันบรรลุเป็นนิโรธเกิดอยู่ในนี้ เป็นสันทิฏฐิโกมีแล้วที่ตัวเรา หรือเป็นปัจจัตตัง หรือได้เองคนอื่นไม่เกี่ยว ถ้าคนไหนมีปัจจัตตังด้วยกัน คนนี้ก็มีปัจจัตตังตัวนี้ นิโรธตัวเดียวกันนะที่พูด ยังไม่ต้องคุยกันเลยแม้แต่สายตาก็จะรู้ว่ามีนิโรธเหมือนกัน แต่ถ้าคนมีนิโรธไม่เหมือนกันอย่าว่าแต่สายสายตาเลย พูดกันแล้วบอกกันแล้ว กรอกหูกันแล้ว อธิบายกันแล้ว บีบให้ดูแล้วชักให้ดูแล้ว ทุกวิถีทางก็จะไม่เห็น ไม่เห็นไม่เข้าใจไม่ลงตัวกัน แต่ถ้าคนที่มีสิ่งเดียวกัน ปั๊บ ลงตัวกันเป๊ะเลยไม่ต้องพูดกันหลายคำ 

นิโรธมันมีตัวของมัน มันเหมือนมันมีอะไรก็ไม่รู้มันบอกไม่ถูกมันเป็นวิญญาณอันนึงก็ได้ ใครทำนิโรธนี้ให้แจ้งแล้วเรียบร้อย ผู้นั้นทำได้จนกระทั่งมากพอ จนถ้วนทั่ว รอบถ้วนหมด ในทุกเหลี่ยมทุกมุมแล้ว ทำรอบถ้วนเป็นทุกเหลี่ยมทุกมุมพร้อมแล้ว คนนั้นก็จบอวิชชา ทำแค่นี้ให้จบ ทำทุกข์รู้ทุกข์ให้ได้ รู้สมุทัยของทุกข์ให้ได้ แล้วก็ทำให้มันเกิดนิโรธให้ได้ ทำให้ดับไม่เกิดนิโรธให้ได้ทำอย่างนี้แหละ ให้จบ พอจบปั๊บคนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว คนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว 

ทำไมถึงว่ารู้มรรค ก็เพราะเหตุว่าคนนั้นมีมรรคถ้วนทั่ว ทำไมถึงเรียกว่ามีมรรค ก็เพราะเหตุว่า คนใดก็ตามแต่ ถ้ารู้ทุกข์ และรู้สมุทัยของทุกข์ และฆ่าสมุทัยนี้ ดับสมุทัยนี้ได้จนเกิดการดับการหยุดการจบการตาย การดับสิ้นหมดรอบหมดแล้ว เป็นนิโรธได้ คนนั้นก็จะรู้วิธีทำและรู้นิโรธที่แท้จริง 

วิธีนั้นทำยังไงจึงจะดับสมุทัยได้ รู้วิธีที่อย่างแท้เที่ยง รู้หนทางที่จะดับนั่นเอง ถ้าดับได้อันนึง รู้วิธีหนึ่ง ดับได้สอง อันก็รู้สองอัน ดับได้สามอัน ก็รู้สามอัน ดับได้สี่ ดับได้สิบ ดับได้ร้อย ดับได้พันอัน ก็รู้ ดับได้ร้อย ได้หมื่น ได้แสน ดับได้ทุกอันทุกอัน ก็เรียกว่าได้มรรคทุกอัน ทุกอัน ทุกอัน จนกระทั่งรู้หมดแล้ว ดับได้รอบแล้วกิเลสหมดนี้ก็รู้ กามตัณหา ภวตัณหาก็รู้ รู้ไปจนกระทั่งถึงชั้นลึกสุด เป็น

อาสวะ อ๋อ..หมดเป็นกามาสวะ ภวาสวะเกลี้ยงเลย อวิชชา ก็ถึงซึ่งอวิชชาสวะได้จริงๆ ด้วย อวิชาก็ถึง อวิชชาสวะ ด้วย 

จึงเรียกว่าเป็นผู้ค้นอวิชชา จนถึงขั้นลึกสุดในอาสวะได้แล้ว คนนั้นก็มีมรรคเต็ม เพราะฉะนั้นมรรคนี้จึงเรียกว่าต้องมี มรรคต้องมี ต้องเป็นภาวนาจิต คือสำเร็จกำหนดบรรลุประสบผล ภาวนาหมายความว่าเกิดประสบผล เกิดการประสบผลเรียบร้อยแล้ว เรียกว่าภาวนา หรือ ภเวติ มรรคต้องเป็นภเวติหรือมรรคต้องเป็นภาวนาจิต มรรคต้องมีนั่นเอง ผู้ใดบรรลุล่วงเสร็จเรียบร้อยจบแล้ว ก็ต้องอยู่กับมรรคเท่านั้นเอง พระอรหันต์ทุกองค์มีมรรค บริสุทธิ์ผุดผ่องเป็นองค์ 8 อยู่พร้อมตั้งแต่ 

สัมมาทิฏฐิถึงสัมมาสมาธิ ต้องเต็มพร้อมอยู่แล้วในองค์มรรค ทุกอย่างเป็นไปในอัตโนมัติ แล้วมีมรรคเป็นองค์ 8 พร้อมแล้วกันอยู่สบายเลย พระอรหันต์เป็นอย่างนั้นเพราะฉะนั้นต้องมีมรรค เป็นมรรคที่มีในตนพร้อมเลย อาตมาจะขอเขียนย่อๆ สำหรับอริยสัจ 4 นะ 

มันสั้นๆ ต้องตั้งที่ว่า 

“ทุกข์ควรรู้ สมุทัยควรละ นิโรธควรแจ้ง มรรคควรมี”

จำง่ายๆ ไม่ต้องไปจำเอาบาลีมันเลอะ บาลีเอาไว้พูดขู่คนเท่านั้นแหละ อาตมาก็รู้เป็นอย่างนั้นเหมือนกัน รู้ไว้ขู่คน รู้ไว้ขู่คนเก่ง เอาจริงๆ เนื้อๆ แท้ๆ  ไม่ต้องไปท่องบาลีอะไรหรอก จะท่องก็เอาถ้าใครอยากจะท่องไว้ขู่คนบ้างก็เอา แต่รู้ไว้บ้างก็ดี ไม่ได้ประหลาดอะไรหรอก รู้มันก็กำไรถ้าไม่รู้ก็ไม่เป็นไร ขอให้ได้มีเนื้อๆ ก็แล้วกันเข้าใจให้ได้ ถ้าเข้าใจไม่ได้แล้วมันปนกันนะ มันเฝือเหมือนกันนะ ควรรู้ควรละ ควรแจ้ง ควรมี 

ที่อาตมาพูด อธิบายมาเมื่อกี้นี้แล้ว ค่อยๆ ไล่ระดับๆ มาให้ฟัง อย่าไปจำผิดว่า ทุกข์นั้นเราจะไปดับมัน เราพูดกันเรียกว่า พูดเร็วๆ พูดหวัดๆ พูดกันรวบเลยว่าดับทุกข์ดับทุกข์ แต่คุณเอ๋ย คุณยังไม่ตายดับดิ้น  คุณจะดับทุกข์ไม่ได้ ไม่ได้เพราะ สัพเพ สังขารา ทุกขา แม้แต่ใจมันปรุงขึ้นมานิดนึงเป็นอุทธัจจะ ก็ทุกข์แล้วคุณทุกข์แล้ว ใครจะรู้ได้ละเอียดล่ะ 

คนผู้รู้เท่านั้นถึงรู้ว่าแม้แต่ใจมันคิดขึ้นมานิดนึงมันก็ทุกข์ คนไม่รู้มันก็ไม่รู้ มันก็บอกว่าสบายสิ ทนได้นี่นา เหงื่อตกซอกๆ ก็บอกว่าสบาย มันส์ อร่อย มันไม่ได้ทุกข์เลย ขนาดเหงื่อตกซอกๆ มันก็ยังบอก  มันอร่อย เพราะอะไร เพราะเขาไม่รู้ว่าทุกข์เป็นยังไง ทุกข์มีลักษณะยังไง เขาไม่รู้เขาถึงบอกว่ามันอร่อย ไม่มีอะไรในโลกเลย สัพเพสังขาราทุกขา ไม่มีอะไรเลยที่ไม่เป็นสังขารที่มันจะไม่ทุกข์เลยไม่มี ทุกสิ่งทุกอย่างยังเกิดอยู่ ย่อมเป็นการปรุงแต่ง ย่อมเป็นสังขารทั้งนั้นเลย แม้แต่จิตเริ่มเกิดเป็นตัวตนขึ้นมานิดนึง มันก็เป็นสังขารแล้ว 

พระพุทธเจ้าท่านถึงได้ตรัสเอาไว้ว่า ผู้ที่จะรู้ทุกข์ได้นั้น เป็นการยากยิ่ง จะมีบุรุษหนึ่ง ยิงลูกศรจากที่ไกล ให้ไปเสียบที่รูกุญแจ ให้ไปเสียบอยู่ที่รูกุญแจซ้อน ๆ กันเข้าไปร้อยดอก ที่รูกุญแจรูเดียวนั้น ยากยิ่งเหลือเกินแล้ว แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่ยากเท่า ผู้ที่จักเส้นผมเส้นหนึ่ง ให้ออกเป็นร้อยแฉก แล้วเส้นผมแต่ละแฉกที่จักนั้นต้องเท่ากันด้วยนะ อันนี้ยิ่งยากกว่าผู้ที่ยิงลูกศรไปให้เสียบที่รูกุญแจรูเดียว ณ ที่ไกล จักเส้นผมให้เป็นร้อยแฉกนี้ยากกว่า 

ถึงกระนั้นก็ตาม ยังไม่ยากเท่า ที่จะรู้จักทุกข์ได้หมดสิ้น คุณคิดเอา ถึงขนาดนั้นยังไม่ยากเท่าที่จะรู้จักทุกข์ให้ได้หมดสิ้น พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้อย่างนี้ คิดดูซิ มันยากแค่ไหนที่จะรู้ทุกข์ถ้วนทั่ว ใครไม่เข้าใจนี่อาตมาลงไว้ในหนังสืออโศกนานแล้วประโยคนี้ เอาลงไว้ในหนังสือเล่ม 1 เลยทีเดียว จริงๆ อย่างพระพุทธเจ้าท่านว่ามัน โอ้โห! ถ้าใครไม่รู้ทุกข์แบบนี้นะ คุณเอ๋ย เหลือเศษไว้เกิดทั้งนั้นแหละ เหลือกิเลสไปเกิดทั้งนั้นแหละ มันจะรู้สึกว่าสบายดีนี่หว่า นี่มันก็ยังสบายนี่เลยว่ะ นี่มันไม่ทุกข์อะไรเลย คุณยังเหลือเศษไว้ทั้งนั้นแหละ กว่าคุณจะรู้จริงๆ ด้วย ว่าอะไรที่มีแม้ตั้งแต่ขั้นอุทธัจจะ ก็ทุกข์ขึ้นมาเท่านั้นเองก็ทุกข์แล้ว ทุกข์แล้ว 

ฉะนั้นเราจะต้องมาไล่กันดูซิว่าทำยังไงเราจะดับอวิชชาได้สิ้น จะต้องรู้จนกระทั่งทะลุถึง อุทธัจจะ แล้วเราก็จะดับอวิชชาได้ อาตมาจะเขียนสูตรไว้ที่บนกระดานซะก่อนและอาตมาจะค่อยๆ ไล่มาจนกระทั่งอวิชชา นั่นคือสูตร 

ตั้งแต่ข้อ 1 มายันข้อ 10 นั่นคือสูตรที่เราจะต้องกระทำ เราจะต้องรู้ รู้เป็นลำดับๆ มา สิ่งเหล่านี้ทั้งหมดนี้แหละ มันผูกเราไว้ มันดึงเราไว้ มันล่ามเราไว้ ให้เราติดอยู่ในโลก พ้นจากโลกไปไม่ได้ มีอยู่ 10 ข้อนี่แหละ และข้อที่ 10 นั้นคือ อวิชชา 

เราไม่ไปเรียนวิชชาอื่น วิชชาที่เราจะเรียนนั้นคือ 

1. เรียนรู้ สักกายะ 

2. เรียนรู้ กามราคะ 

3. เรียนรู้ รูปราคะ

4. เรียนรู้ มานะ 

1. เรียนรู้สักกายะ 2. เรียนรู้กามราคะ 3. เรียนรู้รูปราคะ ถ้าละเอียดขึ้นก็เรียกว่า อรูปราคะต่อ ที่จริงเราไม่ไปอ่านซ้อนเราไม่ไปเอาซ้อนถ้ารู้ละเอียดแล้ว แล้วอีกลักษณะหนึ่งก็คือมานะ 4 จะเอาให้ชัดอีกอันนึงก็ได้อุทธัจจะ คือสภาวะแห่งการเกิดที่ละเอียดที่สุดคืออุทธัจจะ ถ้าใครรู้อุทธัจจะ อันแท้จริงของคนได้แล้ว ใครรู้จักอุทธัจจะเจตสิก หวานเลย รู้จักอุทธัจจะเจตสิกที่มันคลิกขึ้นมา แฮ่ จับได้แล้ว เริ่มแล้วไหมล่ะ ก่อตัวขึ้นไหมล่ะ จับได้ไล่ทันอย่างนี้แล้วนะ พอรู้ว่ามันพลิกขึ้นมาปั๊บ เอาสติคุมเลย เอ๊ยเกิดมาแล้วสติคุมเลย พอเอาสติคุมไปได้ตลอดเวลาแล้วที่นี้คุณจะทำอะไรล่ะ ถ้าคุณเห็นว่าในโลกนี้ควรทำให้ดี สิ่งที่ทำนี้เป็นกุศล เชิญเลยทีเดียว เพื่อการเกื้อกูลโลก  โปรดโลกก็ทำ 

แต่ถ้าสิ่งใดเป็นอกุศล สติเรารู้ดีอยู่แล้ว แยกแยะออกแล้ว ว่าเป็นอกุศล หยุด เพราะเรารู้เสร็จแล้วนี่ อะไรเป็นสมุทัยแห่งตัวนี้ พอรู้อุทธัจจะแล้ว ดับอุทธัจจะปั๊บเลย อาตมาพูดย้อนตั้งแต่ปลายมาหาต้น ดับพรึ่บเลย อย่าปรุงอย่าฟุ้ง ถ้าฟุ้งมาเพื่อตัวตนนี้อย่าฟุ้ง ดับเลย พอดับพรึ่บลงแล้ว มันก็ไม่มีอะไร มันก็อยู่สบาย 

เพราะฉะนั้น อวิชชาตัวนั้นไม่เรียกว่า อวิชชา อวิชชาตัวนั้นเรียกมันว่า วิชชา ว่ารู้เท่า รู้ทัน รู้แจ้ง รู้สว่าง เข้าใจชัดแจ๋เลย นี่แหละเรียกว่า สว่างไสวอยู่ในการดับ หรือดับอย่างสว่างโล่ง นี่แหละ คือมีวิชชา เป็นวิชชาสว่างไสวรู้แจ้งแทงทะลุอยู่ชัดเจนเลย 

ไม่ใช่ดับอย่างอภิสัญญานิโรธ เพราะว่าถ้าไปดับอย่างอภิสัญญานิโรธแล้ว มันไม่สว่างไสว มันมืดตึ๊ดตื๋อเลย ไม่รู้เรื่องเลย ดับอย่างนั้น พระพุทธเจ้าท่านบอกว่าไม่เอา ไม่เอา ดับอย่างนั้นไม่เอา พระพุทธเจ้าท่านสอนพระอานนท์อยู่ในสูตร  โปฏฐปาทสูตร(พตปฎ.เลมที่ 9 ข้อ 275 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 1 ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค) ท่านสอนพระอานนท์เอาไว้ คือ ปาทะพราหมณ์มาถามพระพุทธเจ้าว่า ท่านผู้เจริญ อภิสัญญานิโรธนี้มันเป็นยังไง มาทูลถามพระพุทธเจ้า 

พระพุทธเจ้าท่านก็ตรัสบอก อภิสัญญานิโรธ มันเป็นอย่างนี้แหละเธอ แล้วท่านก็อธิบายให้ฟังว่า ถ้าผู้ใดทำตนให้รู้ในฌาน เป็นรูปฌานเสร็จแล้ว แล้วเราก็พยายามทำรูปฌานนี้ให้ละเอียดยิ่งขึ้นอีก กระทั่งว่างลง ว่างลงเป็น อากาสานัญจายตนะ แล้วก็รู้ให้ได้นะว่าที่เรามี อากาสานัญจายตนะ เรายังมีตัวมีตนนะ ยังมีรูปมีนาม รูปของอากาสานัญจายตนะ ยังมีนามซ้อนอยู่ตัวหนึ่ง  เรียกว่า วิญญาณ  

เพราะฉะนั้นทำความรู้ในวิญญาณนี้ให้ได้ ถ้าใครระลึกรู้ว่า อ๋อ.. วิญญาณนี้เราเข้าไปเสพ อากาสานัญจายตนะ เธอเข้าไปเสพอากาศมันเป็นอย่างนี้เองนะ ผู้นั้นก็จะเกิดวิญญาณัญจายตนะ ผู้ใดทำวิญญาณัญจายตนะได้แล้ว ก็จะรู้ว่าตัวเองยังมีตัวรู้อยู่ในตัวอีกตัวนึง ให้ดับตัวรู้นี้ลงไป ให้สิ้นซากอย่าให้เหลือหลอ ดับตัวรู้นี้ลงไปให้ไม่มีเหลืออะไรเลย ให้ไม่มีตัวรู้เลยเป็น อากิญจัญญายตนะ ดับลงไปๆ ให้สนิท เป็นอากิญจัญญายตนะ ให้ตัวเองไม่รู้อะไร จะพยายามให้ไม่มีทุกสิ่งในโลก ดับไปอย่างที่คนจะไม่มีชีวิตอยู่ในโลกเลย ก็เป็น อากิญจัญญายตนะ 

ถ้าผู้ใดเกิด อากิญจัญญายตนะ นิดหนึ่ง น้อยหนึ่ง อะไรก็ไม่มีหมดแล้วเรียบร้อยแล้วนะ ท่านให้ดับต่อไปอีกเลย แล้วดับให้มันสนิทที่สุดเท่าที่มันจะสนิทได้ ต่อจาก อากิญจัญญายตนะเลย ดับพรึบให้ยิ่งกว่านั้นเลย อายตนะก็ไม่ให้เหลืออะไรก็ไม่เหลือ ดับสูญที่สุดเท่าที่เราจะสามารถ อันนี้และเรียกว่า  อภิสัญญานิโรธ ไม่ต้องไปต่อ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ไม่ต้อง ไม่ต้องไปต่อ ดับให้ยิ่ง 

อภิ แปลว่ายิ่ง นิโรธ แปลว่าดับ อภิสัญญานิโรธ คือดับสัญญานี่แหละในตัวคนที่จะเหลืออยู่ก็มีสัญญากับอัตตา อันใดเป็นอัตตา ก็เรียกว่ายังมีรูป อันใดมีสัญญาอยู่ก็เรียกว่า มีรูปมีนาม นามเราเรียกว่า สัญญาตัวสุดท้าย รูปเราก็เรียกว่าอัตตา ใครเหลือนามเหลือรูป ก็เป็นอย่างนี้ถ้าใครไม่เหลือนามเหลือรูปก็ไม่ต้องมีอะไร อย่างนี้เป็นต้น 

พระพุทธเจ้าท่านให้ดับอย่างนี้ นี่ท่านทรงสอนเอาไว้ใน โปฏฐปาทสูตร คือ โปฏฐปาทพราหมณ์ ไปทูลถามท่าน การดับดับอย่างนี้เท่านั้น แต่พระพุทธเจ้าท่านเคยเรียนมานะ เรียนมากับพวกศาสดาจารย์ต่างๆ อาฬารดาบส อุทกดาบสก็ดีสอนท่านสอนถึงขั้น อากิญจัญญายตนะแล้ว ยังมียิ่งกว่านี้อีกนะยังเป็น เนวสัญญานาสัญญายตนะ พระพุทธเจ้าเคยเรียน ก็มันมีดับแล้วมันก็มีรู้  รู้แล้วมันก็ดับ  ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ พระพุทธเจ้าท่านเข้าใจท่านก็เลยบอกว่า ปัดโธ่ ไม่รู้จักจบ อยู่แค่นี้เอง ที่มันไม่จบเพราะอะไร เพราะคนมันยังมีรูปมีนาม มันยังมีกายยังมีใจ เมื่อมันยังมีกาย ยังมีใจ มันยังไม่ตายแท้นั้นมันยังไม่ตายจริงหรอก 

แต่คนจะพ้นทุกข์ไปได้จริงแทนนั้นจะต้องรู้กิเลสตัณหาให้ชัด เมื่อรู้กิเลสตัณหาให้ชัดแล้วดับกิเลสตัณหา ให้เปลื้องจากตัวตนไม่ให้เหลืออยู่ จิตก็ให้เหลืออยู่ กายก็ให้เหลืออยู่ ก็จบ แล้วคนนี้ก็เหลือแต่กายกับจิตที่ไม่มีของใคร เป็นของโลกเป็นของว่างๆ เป็นของสาธารณะ มีจิตกับกายอย่างสาธารณะ แต่ไม่ทำเหมือนคนสาธารณะ แบบผู้หญิงสาธารณะ ผู้ชายสาธารณะ ไม่ใช่นะไม่ทำอย่างนั้นนะ แต่สาธารณะในสิ่งที่ดีที่ควร ใครจะมาเอาสิ่งที่ดีที่ควรจากท่าน ท่านผู้บรรลุนี้ ท่านผู้ที่หมดแล้วจากกิเลสตัณหาทั้งหลายนี้ จะมอบทุกสิ่งทุกอย่างให้ จะให้เป็นสาธารณะในสิ่งที่ดี แต่ไม่ใช่เป็นสาธารณะในสิ่งที่ชั่ว ไม่เป็นเลย นี่เรียกว่า เป็นผู้ดับที่รู้ว่าชั่ว ดับอย่างฉลาดดับอย่างรู้เท่าทันคำว่า ชีวิต เพราะชีวิตมันไม่ตายจริง มันไม่ดับจริง ดับให้เหลือน้อยหนึ่ง จนไม่รับรู้อะไรเลยก็เหลือแต่รูปเปล่าๆ เหลือแต่ร่างกายแข็งทื่อเฉยๆ ไม่รับรู้โลกเลย เป็นอาสัญญีอย่างนี้ท่านไม่เอา หรือเป็นอภิสัญญานิโรธท่านไม่เอา ไม่เอา อภิสัญญานิโรธ หรืออสัญญีสัตว์ ไม่เอา ท่านไม่เอา อย่างนี้ไม่ได้ประโยชน์อะไรท่านไม่เอา 

จงเข้าใจให้ได้ แบบนี้ใบไม้กำมือเดียวของพระพุทธเจ้า คือ นิโรธอริยสัจ นี่แหละ เพราะฉะนั้นก็หันกลับเข้าไปหาสิ่งที่ถูก ก็นิโรธต้องรู้ว่าอย่างนี้หนอ ต้องเรียกว่า สักกายะ อย่างนี้เรียกว่า กามราคะ เศษของกามราคะ เรียกว่า ปฏิฆะ ก็รู้ให้ได้ อย่างนี้เรียกว่า รูปราคะ รู้ให้ชัด ลึกเข้าไปกว่ารูปราคะเรียกว่า    อรูปราคะ ซ้อนไปอีกก็รู้ให้ชัด และรู้ว่าอย่างนี้เรียกว่า มานะ พอรู้มานะ มานะนี่คือใจ คำว่ามานะเนี่ยแปลว่าจิต คือรู้ให้ชัดว่านี่แหละคือมานะ ถ้ามันถือดีในจิตใจเป็นปรมาตมันก็รู้มันให้ชัด พอรู้มานะชัดแล้ว หมดมานะ ละ ไอ้ที่มันยึดมั่นถือมั่นในตัวตนว่าฉันใหญ่ ฉันเล็ก ความใหญ่ความเล็กไม่มีแล้ว 

รู้ละเอียดจนกระทั่งว่า ถ้ามันเริ่มเกิดขึ้นมานิดนึงเป็นปฏิกิริยาในจิตวิญญาณเล็กขึ้นมาน้อยหนึ่งได้แล้วนี่ เริ่มเป็นโอปปาติกะสัตว์ขึ้นมาในโลกก็เริ่มนิดขึ้นมาเป็นอุทธัจจะก็รู้ได้ คราวนี้แหละ หวานเลย คุมได้เลย ตอนนี้คุมติดตลอดเลย รู้ละเอียดได้ถึงขนาดอุทธัจจะผุดขึ้นมานิดนึงตอนนี้เราคุมได้ตลอดเลย โอปปาติกะก็โอปปาติกะเถิด จิตของเราเองเราคุมได้เลยอย่างนี้ มันไม่เป็นผีแน่ โอปปาติกะตัวนี้ไม่เป็นผีแน่ และไม่ใช่เทวดาหลงกามแน่ เพราะรู้เสียแล้วนี่ว่ากามเป็นยังไง ฆ่ากามแล้ว ไม่เป็นเทวดาชั้นพรหมแน่ด้วย คือมันใหญ่มันยิ่งมันโตไม่เป็นด้วย เพราะฉลาดรู้เท่าทันหมดแล้ว มีวิชชาซะแล้ว พ้นอวิชชาซะแล้วเข้าใจได้ซะแล้วก็คุมได้สบายเลย (28.00)

ที่มา ที่ไป

150000 จะดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

เวลาบันทึก 09 พฤษภาคม 2567 ( 12:36:19 )

รายละเอียด

150000 จะมีดวงตาเห็นธรรมจนดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

พ่อครูว่า... เราก็มาพูดกัน จะดับอวิชชาด้วยวิธีใด ฟังแล้วก็คือเราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร? ด้วยวิธีใด เราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร ถ้าเราไม่เอาความหมายอย่างนี้ เราก็จะรู้ว่า ที่เราจะพูดกันด้วยธรรมะ ที่อาตมาพูดอย่างนั้นก็หมายความว่า คำว่า “อวิชชา”นั้น โดยความหมายของมันอย่างแท้จริงแล้วล่ะก็ ต้องหมายความว่า เราจะมีนิพพานที่จะได้นิพพาน หรือเป็นพระอรหันต์ จึงเรียกว่า อวิชชา 

แต่ถ้าเราจะเอาคำว่าอวิชชามาพูดธรรมดาๆ แล้วล่ะก็ วิชชาทั่วๆ ไปในโลกนี้ แปลว่า ความรู้ เพราะฉะนั้นความรู้อะไรก็แล้วแต่ที่เราเองไม่รู้ ก็เรียกมันว่า อวิชชา ได้เหมือนกัน ที่พูดกันอย่างโลกๆ ทั่วไป ใครที่ไม่รู้อะไรก็ เรียนเอา เรียนเอา เรียนเอา ไอ้คนนั้นก็ได้หรือพ้นอวิชชาแบบโลกๆ ไปได้ทั้งหมด ทุกอันทุกสิ่ง นับไม่ถ้วน เหมือนใบไม้ เหมือนต้นไม้ เหมือนๆ ใบไม้ทั้งหมดน่ะ ที่หล่นอยู่ใต้ต้นไม้ และหมดต้นไม้ทั้งหมด นั่นเรียกว่าเป็นวิชชาทั้งนั้น พระพุทธเจ้าของเรา รู้หมดแล้ว รู้ทั้งใบไม้บนต้น รู้ทั้งใบไม้ที่หล่นอยู่ นี่พระพุทธเจ้ารู้นะ แต่พระพุทธเจ้าของเรานั้น ท่านเค้นเอามาหรือคั้นเอามา หรือคัดเอามา ว่าสิ่งที่จำเป็นที่สุด ที่จะเป็นวิชชาที่ควรเรียนนั้น คั้นออกมาแล้วเหลือกำมือเดียว ท่านเอาใบไม้กำมือเดียวเท่านั้น 

เพราะฉะนั้น ผู้ใดทำใบไม้กำมือเดียวนี้ให้ได้รู้แจ้งแทงทะลุแล้ว รู้เท่านี้ พ้นอวิชชาเท่านี้ หรือได้วิชชาเท่านี้ จำกัดความลงไปเหลือแค่ใบไม้กำมือเดียวนี้ ท่านบอกว่าเท่านี้แหละจำเป็นที่สุดในชีวิตของสัตว์โลกที่เรียกว่า มนุษย์ นอกจากนั้น ท่านไม่วุ่น ท่านไม่วุ่นแล้ว

เพราะฉะนั้น เราจะต้องมาทำคำจำกัดความ หรือมารอบรัดกันซะก่อนว่า ไอ้แค่ใบไม้กำมือเดียวกันนี้ล่ะ  ใบไม้กำมือเดียวของที่พระพุทธเจ้าท่านเปรียบเทียบให้ฟังที่ป่าศีรษะเนี่ย ศีรษะป่าเนี่ย ที่ท่านเรียก ท่านถามภิกษุเนี่ย เรามารอบรัดกันซะก่อนว่า มันกินความแค่ไหน มันกินความแค่ไหน

มันก็กินความอยู่แค่ว่า เราจะต้องมีความรู้ ที่เรารู้กันมาทั้งหมดแล้วง่ายๆ พื้นๆ ทุกคนก็ได้ฟังกันมาจนหูจะแฉะแล้ว คือ รู้อริยสัจ 4 

รู้ทุกข์ กำหนดรู้มันให้ได้ ปริญเญยยะ หรือเรียกว่า ปริญญายติ ปริญเญยยะเนี่ย รู้ ทุกข์เนี่ยกำหนดรู้ ไม่ใช่วิชชาที่จะไปตามรู้เรื่องอื่น เป็นความรู้ที่จะต้องรู้ทุกข์ ทำปริญญายติ ปริญเญยยะ ให้รู้ตัวนี้ กำหนดรู้มัน 

เมื่อรู้ทุกข์แล้วทำยังไง เมื่อรู้ทุกข์แล้วท่านก็บอกว่า ให้รู้พ่อแม่ของทุกข์ด้วย รู้ทุกข์แล้วให้รู้พ่อแม่ของมันด้วย คือรู้ตัวที่มันทำให้มันเกิดอยู่ ตัวที่มันทำให้เกิดนั้น เราเรียกว่า สมุทัย หรือต้นเหตุ หรือต้นทาง หรือพ่อแม่ หรืออะไรก็ตามแต่ 

ไอ้ตัวสมุทัยนี่ นอกจากจะรู้ทุกข์แล้ว เราจะต้องทำความรู้ต่อไปอีก จนกระทั่งไปรู้ถึงสมุทัย แล้วไม่รู้เปล่าด้วยนะสมุทัยเนี่ย ต้องทำการละทุกข์ด้วย แม้รู้สมุทัย เข้าใจสมุทัยแล้ว ต้องละด้วย เรียกว่า ปหานกิจ หรือ ปหานปธาน ต้องประหารมัน ต้องฆ่ามัน ต้องละมัน ต้องเลิกมัน สมุทัยนี่ 

ต้องฟังให้ดีนะ รู้ทุกข์ ไอ้ตัวทุกข์นี่ไม่ได้ดับเลย อย่าเข้าใจเพี้ยน เราสิ้นทุกข์โดยที่เราไม่ต้องดับทุกข์ เราไม่ต้องฆ่าทุกข์  แต่เราไปฆ่าสมุทัย ฟังให้ดี  พระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ละเอียดลออ ท่านสอนเอาไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร 

ทุกข์นั้นต้องกำหนดรู้ สมุทัยต้องละ ต้องทำการละ 

ทีนี้ทำการละแล้วเป็นยังไง ละแล้ว เราก็จะถึงซึ่งนิโรธ จะถึงซึ่งความดับ จะถึงซึ่งความหมด จะถึงซึ่งความหยุด มันจะเป็นอย่างนี้ พอเราละสมุทัยแล้วมันจะถึงซึ่งความดับ ความหยุด ความหมด ความจบ ท่านเรียกว่ามันจะถึงซึ่ง ปฏิกโรติ ต้องมีปฏิกโรติ คือ ทำตัวนี้ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ให้มันรู้พร้อม ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ปฏิกโรติ ทำให้แจ้ง ทำให้รู้พร้อม ถ้าเข้าใจแล้ว อ๋อ อย่างนี้เองเหรอนิโรธ ต้องให้รู้อย่างนี้ อ๋อ..สภาพนิโรธเป็นอย่างนี้เองหรือ 

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดรู้ทุกข์แน่นอน อ๋อ.. อย่างนี้เองที่เรียกว่า ทุกข์ แล้วก็รู้ด้วยว่าเหตุที่มันเกิดทุกข์นี้ ก็เพราะอย่างนี้เอง อ๋อ.. อันนี้คือสมุทัยอย่างนี้ เอาละ ไอ้สมุทัยอันนี้ฆ่าให้ได้ ดับให้ได้ เลิกให้ได้ ละให้ได้ ทำลายให้ได้ ประหารมันลงไปให้ได้ พอละเแล้วเสร็จ ผลก็เกิดขึ้นแล้วอ่อ ละสมุทัย หรือฆ่าสมุทัย ดับสมุทัยแล้ว ผลที่มันเกิดมาเป็นอย่างนี้เอง ภาษาโลกเรียกมันว่า นิโรธ หรือ วิมุติ 

ภาษาเค้าเรียกว่า นิโรธ หรือ วิมุติ ทำนิโรธหรือวิมุติ นี้ให้เห็นขึ้นมาที่ในนี้เป็นปัจจัตตัง ขึ้นมาในนี้ ไม่รู้จะที่ไหนก็ตามแต่ อาตมาจิ้มไม่ถูก ให้มันเกิดที่ไหนก็ช่างเถอะ  ให้มันเกิดในขันธ์ 5 นี่แหละ ให้มันเกิดนิโรธขึ้นมา จนกระทั่งรู้ว่า อ๋อ..อย่างนี้นะหรือนิโรธ จึงเรียกว่า ทำให้แจ้ง นิโรธต้องทำให้แจ้ง ปฏิกโรติ ต้องทำให้แจ้ง ทำให้แจ้ง เหตุที่มันแจ้งด้วยนิโรธ เพราะว่าเราดับเหตุตัวสมุทัย ดับเหตุตัวสมุทัยแล้วก็แจ้ง รู้ว่านิโรธเป็นอย่างนี้เอง 

ทุกวันนี้เราเข้าใจนิโรธกันไม่ถูก เราเข้าใจนิโรธกันไปเยอะแยะเป็นนิโรธแบบไหนก็ได้ นิโรธมีต่างๆ นานา อภิสัญญานิโรธก็มี สัญญาเวทยิตนิโรธก็มี ซึ่งล้วนแล้วแต่เรียกว่า นิโรธสมาบัติ ทั้งนั้น อภิสัญญาเวทยิตนิโรธ ก็เรียกว่านิโรธสมาบัติ สัญญาเวทยิตนิโรธ เขาเรียกว่า นิโรธสมาบัติ แต่มันยังไม่เป็นนิโรธที่แท้จริง ที่เรียกว่านิโรธอริยสัจ ของพระพุทธเจ้า เราเรียกว่า นิโรธอริยสัจ คือเป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด นิโรธอริยะ แปลว่า ฉลาด สัจจะ แปลว่า แท้จริง เป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด 

เพราะฉะนั้น ต้องเอาคำจำกัดความอันนี้ มาเรียกให้ได้ว่า นิโรธของผู้ที่ฉลาดอย่างแท้จริง มันเป็นรูปร่างลักษณะอย่างไร รูปร่างลักษณะของนิโรธอริยสัจนั้นก็คือ มันดับ ดับอย่างสว่างๆ แหม! ฟังแล้วเมา เมาแน่ๆ ดับยังไง ดับอย่างสว่างๆ ฟังให้ดีนะ มันดับอย่างสว่างๆ มันไม่ดับอย่างมืดๆ ตามธรรมดาแล้วเราดับอะไรก็ตาม เราดับแล้วมันจะมืด แต่ของพระพุทธเจ้าของเราดับแล้วสว่างๆ  แหม! มันยาก มันต้องแจ้งตรงนี้แหละ ถึงบอกว่ามันถึงยากตรงนี้ จึงต้องแจ้งตรงนี้ 

เพราะมันดับอย่างสว่างๆ ไม่ใช่ดับอย่างมืดๆ มืดตึบตื๋อ ยังไงก็ไม่รู้ ไม่ใช่ แต่ที่นี้อาตมาจะยกตัวอย่างให้ฟังอีกนิดนึง ก่อนจะยกตัวอย่าง จะขออธิบายอริยสัจ 4 ให้ครบ 4 ตัวก่อนประเดี๋ยวจะขาดไป

ผู้ใดทำความรู้แจ้งให้ได้ว่า รู้ทุกข์แล้ว แล้วก็รู้ตัวสมุทัยต่อลงไป  นอกจากรู้สมุทัยแล้ว ไม่รู้เปล่า ดับลึก ต้องประหารหรือฆ่าด้วย ต้องทำการปหานกิจ ปหานปธานให้ได้ พอปหานกิจนี้หมดแล้ว เป็น ปหานปธาน จบแล้วเราก็จะเกิดนิโรธ เป็น ปฏิกโรติ เป็นการแจ้งสว่างในนิโรธ มาเข้าใจนิโรธ รู้แจ้งถึงนิโรธบรรลุล่วงในนิโรธ นิโรธอันนี้มันบรรลุเป็นนิโรธเกิดอยู่ในนี้ เป็นสันทิฏฐิโกมีแล้วที่ตัวเรา หรือเป็นปัจจัตตัง หรือได้เองคนอื่นไม่เกี่ยว ถ้าคนไหนมีปัจจัตตังด้วยกัน คนนี้ก็มีปัจจัตตังตัวนี้ นิโรธตัวเดียวกันนะที่พูด ยังไม่ต้องคุยกันเลยแม้แต่สายตาก็จะรู้ว่ามีนิโรธเหมือนกัน แต่ถ้าคนมีนิโรธไม่เหมือนกันอย่าว่าแต่สายสายตาเลย พูดกันแล้วบอกกันแล้ว กรอกหูกันแล้ว อธิบายกันแล้ว บีบให้ดูแล้วชักให้ดูแล้ว ทุกวิถีทางก็จะไม่เห็น ไม่เห็นไม่เข้าใจไม่ลงตัวกัน แต่ถ้าคนที่มีสิ่งเดียวกัน ปั๊บ ลงตัวกันเป๊ะเลยไม่ต้องพูดกันหลายคำ 

นิโรธมันมีตัวของมัน มันเหมือนมันมีอะไรก็ไม่รู้มันบอกไม่ถูกมันเป็นวิญญาณอันนึงก็ได้ ใครทำนิโรธนี้ให้แจ้งแล้วเรียบร้อย ผู้นั้นทำได้จนกระทั่งมากพอ จนถ้วนทั่ว รอบถ้วนหมด ในทุกเหลี่ยมทุกมุมแล้ว ทำรอบถ้วนเป็นทุกเหลี่ยมทุกมุมพร้อมแล้ว คนนั้นก็จบอวิชชา ทำแค่นี้ให้จบ ทำทุกข์รู้ทุกข์ให้ได้ รู้สมุทัยของทุกข์ให้ได้ แล้วก็ทำให้มันเกิดนิโรธให้ได้ ทำให้ดับไม่เกิดนิโรธให้ได้ทำอย่างนี้แหละ ให้จบ พอจบปั๊บคนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว คนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว 

ทำไมถึงว่ารู้มรรค ก็เพราะเหตุว่าคนนั้นมีมรรคถ้วนทั่ว ทำไมถึงเรียกว่ามีมรรค ก็เพราะเหตุว่า คนใดก็ตามแต่ ถ้ารู้ทุกข์ และรู้สมุทัยของทุกข์ และฆ่าสมุทัยนี้ ดับสมุทัยนี้ได้จนเกิดการดับการหยุดการจบการตาย การดับสิ้นหมดรอบหมดแล้ว เป็นนิโรธได้ คนนั้นก็จะรู้วิธีทำและรู้นิโรธที่แท้จริง 

วิธีนั้นทำยังไงจึงจะดับสมุทัยได้ รู้วิธีที่อย่างแท้เที่ยง รู้หนทางที่จะดับนั่นเอง ถ้าดับได้อันนึง รู้วิธีหนึ่ง ดับได้สอง อันก็รู้สองอัน ดับได้สามอัน ก็รู้สามอัน ดับได้สี่ ดับได้สิบ ดับได้ร้อย ดับได้พันอัน ก็รู้ ดับได้ร้อย ได้หมื่น ได้แสน ดับได้ทุกอันทุกอัน ก็เรียกว่าได้มรรคทุกอัน ทุกอัน ทุกอัน จนกระทั่งรู้หมดแล้ว ดับได้รอบแล้วกิเลสหมดนี้ก็รู้ กามตัณหา ภวตัณหาก็รู้ รู้ไปจนกระทั่งถึงชั้นลึกสุด เป็น

อาสวะ อ๋อ..หมดเป็นกามาสวะ ภวาสวะเกลี้ยงเลย อวิชชา ก็ถึงซึ่งอวิชชาสวะได้จริงๆ ด้วย อวิชาก็ถึง อวิชชาสวะ ด้วย 

จึงเรียกว่าเป็นผู้ค้นอวิชชา จนถึงขั้นลึกสุดในอาสวะได้แล้ว คนนั้นก็มีมรรคเต็ม เพราะฉะนั้นมรรคนี้จึงเรียกว่าต้องมี มรรคต้องมี ต้องเป็นภาวนาจิต คือสำเร็จกำหนดบรรลุประสบผล ภาวนาหมายความว่าเกิดประสบผล เกิดการประสบผลเรียบร้อยแล้ว เรียกว่าภาวนา หรือ ภเวติ มรรคต้องเป็นภเวติหรือมรรคต้องเป็นภาวนาจิต มรรคต้องมีนั่นเอง ผู้ใดบรรลุล่วงเสร็จเรียบร้อยจบแล้ว ก็ต้องอยู่กับมรรคเท่านั้นเอง พระอรหันต์ทุกองค์มีมรรค บริสุทธิ์ผุดผ่องเป็นองค์ 8 อยู่พร้อมตั้งแต่ 

สัมมาทิฏฐิถึงสัมมาสมาธิ ต้องเต็มพร้อมอยู่แล้วในองค์มรรค ทุกอย่างเป็นไปในอัตโนมัติ แล้วมีมรรคเป็นองค์ 8 พร้อมแล้วกันอยู่สบายเลย พระอรหันต์เป็นอย่างนั้นเพราะฉะนั้นต้องมีมรรค เป็นมรรคที่มีในตนพร้อมเลย อาตมาจะขอเขียนย่อๆ สำหรับอริยสัจ 4 นะ 

มันสั้นๆ ต้องตั้งที่ว่า 

“ทุกข์ควรรู้ สมุทัยควรละ นิโรธควรแจ้ง มรรคควรมี”

จำง่ายๆ ไม่ต้องไปจำเอาบาลีมันเลอะ บาลีเอาไว้พูดขู่คนเท่านั้นแหละ อาตมาก็รู้เป็นอย่างนั้นเหมือนกัน รู้ไว้ขู่คน รู้ไว้ขู่คนเก่ง เอาจริงๆ เนื้อๆ แท้ๆ  ไม่ต้องไปท่องบาลีอะไรหรอก จะท่องก็เอาถ้าใครอยากจะท่องไว้ขู่คนบ้างก็เอา แต่รู้ไว้บ้างก็ดี ไม่ได้ประหลาดอะไรหรอก รู้มันก็กำไรถ้าไม่รู้ก็ไม่เป็นไร ขอให้ได้มีเนื้อๆ ก็แล้วกันเข้าใจให้ได้ ถ้าเข้าใจไม่ได้แล้วมันปนกันนะ มันเฝือเหมือนกันนะ ควรรู้ควรละ ควรแจ้ง ควรมี 

ที่อาตมาพูด อธิบายมาเมื่อกี้นี้แล้ว ค่อยๆ ไล่ระดับๆ มาให้ฟัง อย่าไปจำผิดว่า ทุกข์นั้นเราจะไปดับมัน เราพูดกันเรียกว่า พูดเร็วๆ พูดหวัดๆ พูดกันรวบเลยว่าดับทุกข์ดับทุกข์ แต่คุณเอ๋ย คุณยังไม่ตายดับดิ้น  คุณจะดับทุกข์ไม่ได้ ไม่ได้เพราะ สัพเพ สังขารา ทุกขา แม้แต่ใจมันปรุงขึ้นมานิดนึงเป็นอุทธัจจะ ก็ทุกข์แล้วคุณทุกข์แล้ว ใครจะรู้ได้ละเอียดล่ะ 

คนผู้รู้เท่านั้นถึงรู้ว่าแม้แต่ใจมันคิดขึ้นมานิดนึงมันก็ทุกข์ คนไม่รู้มันก็ไม่รู้ มันก็บอกว่าสบายสิ ทนได้นี่นา เหงื่อตกซอกๆ ก็บอกว่าสบาย มันส์ อร่อย มันไม่ได้ทุกข์เลย ขนาดเหงื่อตกซอกๆ มันก็ยังบอก  มันอร่อย เพราะอะไร เพราะเขาไม่รู้ว่าทุกข์เป็นยังไง ทุกข์มีลักษณะยังไง เขาไม่รู้เขาถึงบอกว่ามันอร่อย ไม่มีอะไรในโลกเลย สัพเพสังขาราทุกขา ไม่มีอะไรเลยที่ไม่เป็นสังขารที่มันจะไม่ทุกข์เลยไม่มี ทุกสิ่งทุกอย่างยังเกิดอยู่ ย่อมเป็นการปรุงแต่ง ย่อมเป็นสังขารทั้งนั้นเลย แม้แต่จิตเริ่มเกิดเป็นตัวตนขึ้นมานิดนึง มันก็เป็นสังขารแล้ว 

พระพุทธเจ้าท่านถึงได้ตรัสเอาไว้ว่า ผู้ที่จะรู้ทุกข์ได้นั้น เป็นการยากยิ่ง จะมีบุรุษหนึ่ง ยิงลูกศรจากที่ไกล ให้ไปเสียบที่รูกุญแจ ให้ไปเสียบอยู่ที่รูกุญแจซ้อน ๆ กันเข้าไปร้อยดอก ที่รูกุญแจรูเดียวนั้น ยากยิ่งเหลือเกินแล้ว แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่ยากเท่า ผู้ที่จักเส้นผมเส้นหนึ่ง ให้ออกเป็นร้อยแฉก แล้วเส้นผมแต่ละแฉกที่จักนั้นต้องเท่ากันด้วยนะ อันนี้ยิ่งยากกว่าผู้ที่ยิงลูกศรไปให้เสียบที่รูกุญแจรูเดียว ณ ที่ไกล จักเส้นผมให้เป็นร้อยแฉกนี้ยากกว่า 

ถึงกระนั้นก็ตาม ยังไม่ยากเท่า ที่จะรู้จักทุกข์ได้หมดสิ้น คุณคิดเอา ถึงขนาดนั้นยังไม่ยากเท่าที่จะรู้จักทุกข์ให้ได้หมดสิ้น พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้อย่างนี้ คิดดูซิ มันยากแค่ไหนที่จะรู้ทุกข์ถ้วนทั่ว ใครไม่เข้าใจนี่อาตมาลงไว้ในหนังสืออโศกนานแล้วประโยคนี้ เอาลงไว้ในหนังสือเล่ม 1 เลยทีเดียว จริงๆ อย่างพระพุทธเจ้าท่านว่ามัน โอ้โห! ถ้าใครไม่รู้ทุกข์แบบนี้นะ คุณเอ๋ย เหลือเศษไว้เกิดทั้งนั้นแหละ เหลือกิเลสไปเกิดทั้งนั้นแหละ มันจะรู้สึกว่าสบายดีนี่หว่า นี่มันก็ยังสบายนี่เลยว่ะ นี่มันไม่ทุกข์อะไรเลย คุณยังเหลือเศษไว้ทั้งนั้นแหละ กว่าคุณจะรู้จริงๆ ด้วย ว่าอะไรที่มีแม้ตั้งแต่ขั้นอุทธัจจะ ก็ทุกข์ขึ้นมาเท่านั้นเองก็ทุกข์แล้ว ทุกข์แล้ว 

ฉะนั้นเราจะต้องมาไล่กันดูซิว่าทำยังไงเราจะดับอวิชชาได้สิ้น จะต้องรู้จนกระทั่งทะลุถึง อุทธัจจะ แล้วเราก็จะดับอวิชชาได้ อาตมาจะเขียนสูตรไว้ที่บนกระดานซะก่อนและอาตมาจะค่อยๆ ไล่มาจนกระทั่งอวิชชา นั่นคือสูตร 

ตั้งแต่ข้อ 1 มายันข้อ 10 นั่นคือสูตรที่เราจะต้องกระทำ เราจะต้องรู้ รู้เป็นลำดับๆ มา สิ่งเหล่านี้ทั้งหมดนี้แหละ มันผูกเราไว้ มันดึงเราไว้ มันล่ามเราไว้ ให้เราติดอยู่ในโลก พ้นจากโลกไปไม่ได้ มีอยู่ 10 ข้อนี่แหละ และข้อที่ 10 นั้นคือ อวิชชา 

เราไม่ไปเรียนวิชชาอื่น วิชชาที่เราจะเรียนนั้นคือ 

1. เรียนรู้ สักกายะ 

2. เรียนรู้ กามราคะ 

3. เรียนรู้ รูปราคะ

4. เรียนรู้ มานะ 

1. เรียนรู้สักกายะ 2. เรียนรู้กามราคะ 3. เรียนรู้รูปราคะ ถ้าละเอียดขึ้นก็เรียกว่า อรูปราคะต่อ ที่จริงเราไม่ไปอ่านซ้อนเราไม่ไปเอาซ้อนถ้ารู้ละเอียดแล้ว แล้วอีกลักษณะหนึ่งก็คือมานะ 4 จะเอาให้ชัดอีกอันนึงก็ได้ อุทธัจจะ คือสภาวะแห่งการเกิดที่ละเอียดที่สุดคืออุทธัจจะ ถ้าใครรู้อุทธัจจะ อันแท้จริงของคนได้แล้ว ใครรู้จักอุทธัจจะเจตสิก หวานเลย รู้จักอุทธัจจะเจตสิกที่มันคลิกขึ้นมา แฮ่ จับได้แล้ว เริ่มแล้วไหมล่ะ ก่อตัวขึ้นไหมล่ะ จับได้ไล่ทันอย่างนี้แล้วนะ พอรู้ว่ามันพลิกขึ้นมาปั๊บ เอาสติคุมเลย เอ๊ยเกิดมาแล้วสติคุมเลย พอเอาสติคุมไปได้ตลอดเวลาแล้วที่นี้คุณจะทำอะไรล่ะ ถ้าคุณเห็นว่าในโลกนี้ควรทำให้ดี สิ่งที่ทำนี้เป็นกุศล เชิญเลยทีเดียว เพื่อการเกื้อกูลโลก  โปรดโลกก็ทำ 

แต่ถ้าสิ่งใดเป็นอกุศล สติเรารู้ดีอยู่แล้ว แยกแยะออกแล้ว ว่าเป็นอกุศล หยุด เพราะเรารู้เสร็จแล้วนี่ อะไรเป็นสมุทัยแห่งตัวนี้ พอรู้อุทธัจจะแล้ว ดับอุทธัจจะปั๊บเลย อาตมาพูดย้อนตั้งแต่ปลายมาหาต้น ดับพรึ่บเลย อย่าปรุงอย่าฟุ้ง ถ้าฟุ้งมาเพื่อตัวตนนี้อย่าฟุ้ง ดับเลย พอดับพรึ่บลงแล้ว มันก็ไม่มีอะไร มันก็อยู่สบาย 

เพราะฉะนั้น อวิชชาตัวนั้นไม่เรียกว่า อวิชชา อวิชชาตัวนั้นเรียกมันว่า วิชชา ว่ารู้เท่า รู้ทัน รู้แจ้ง รู้สว่าง เข้าใจชัดแจ๋เลย นี่แหละเรียกว่า สว่างไสวอยู่ในการดับ หรือดับอย่างสว่างโล่ง นี่แหละ คือมีวิชชา เป็นวิชชาสว่างไสวรู้แจ้งแทงทะลุอยู่ชัดเจนเลย 

ไม่ใช่ดับอย่างอภิสัญญานิโรธ เพราะว่าถ้าไปดับอย่างอภิสัญญานิโรธแล้ว มันไม่สว่างไสว มันมืดตึ๊ดตื๋อเลย ไม่รู้เรื่องเลย ดับอย่างนั้น พระพุทธเจ้าท่านบอกว่าไม่เอา ไม่เอา ดับอย่างนั้นไม่เอา พระพุทธเจ้าท่านสอนพระอานนท์อยู่ในสูตร  โปฏฐปาทสูตร (พระไตรปิฎก เล่มที่ 9 ข้อ 275 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 1 ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค) ท่านสอนพระอานนท์เอาไว้ คือ ปาทะพราหมณ์มาถามพระพุทธเจ้าว่า ท่านผู้เจริญ อภิสัญญานิโรธนี้มันเป็นยังไง มาทูลถามพระพุทธเจ้า 

พระพุทธเจ้าท่านก็ตรัสบอก อภิสัญญานิโรธ มันเป็นอย่างนี้แหละเธอ แล้วท่านก็อธิบายให้ฟังว่า ถ้าผู้ใดทำตนให้รู้ในฌาน เป็นรูปฌานเสร็จแล้ว แล้วเราก็พยายามทำรูปฌานนี้ให้ละเอียดยิ่งขึ้นอีก กระทั่งว่างลง ว่างลงเป็น อากาสานัญจายตนะ แล้วก็รู้ให้ได้นะว่าที่เรามี อากาสานัญจายตนะ เรายังมีตัวมีตนนะ ยังมีรูปมีนาม รูปของอากาสานัญจายตนะ ยังมีนามซ้อนอยู่ตัวหนึ่ง  เรียกว่า วิญญาณ  

เพราะฉะนั้นทำความรู้ในวิญญาณนี้ให้ได้ ถ้าใครระลึกรู้ว่า อ๋อ.. วิญญาณนี้เราเข้าไปเสพ อากาสานัญจายตนะ เธอเข้าไปเสพอากาศมันเป็นอย่างนี้เองนะ ผู้นั้นก็จะเกิดวิญญาณัญจายตนะ ผู้ใดทำวิญญาณัญจายตนะได้แล้ว ก็จะรู้ว่าตัวเองยังมีตัวรู้อยู่ในตัวอีกตัวนึง ให้ดับตัวรู้นี้ลงไป ให้สิ้นซากอย่าให้เหลือหลอ ดับตัวรู้นี้ลงไปให้ไม่มีเหลืออะไรเลย ให้ไม่มีตัวรู้เลยเป็น อากิญจัญญายตนะ ดับลงไปๆ ให้สนิท เป็นอากิญจัญญายตนะ ให้ตัวเองไม่รู้อะไร จะพยายามให้ไม่มีทุกสิ่งในโลก ดับไปอย่างที่คนจะไม่มีชีวิตอยู่ในโลกเลย ก็เป็น อากิญจัญญายตนะ 

ถ้าผู้ใดเกิด อากิญจัญญายตนะ นิดหนึ่ง น้อยหนึ่ง อะไรก็ไม่มีหมดแล้วเรียบร้อยแล้วนะ ท่านให้ดับต่อไปอีกเลย แล้วดับให้มันสนิทที่สุดเท่าที่มันจะสนิทได้ ต่อจาก อากิญจัญญายตนะเลย ดับพรึบให้ยิ่งกว่านั้นเลย อายตนะก็ไม่ให้เหลืออะไรก็ไม่เหลือ ดับสูญที่สุดเท่าที่เราจะสามารถ อันนี้และเรียกว่า  อภิสัญญานิโรธ ไม่ต้องไปต่อ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ไม่ต้อง ไม่ต้องไปต่อ ดับให้ยิ่ง 

อภิ แปลว่ายิ่ง นิโรธ แปลว่าดับ อภิสัญญานิโรธ คือดับสัญญานี่แหละ ในตัวคนที่จะเหลืออยู่ก็มีสัญญากับอัตตา อันใดเป็นอัตตา ก็เรียกว่ายังมีรูป อันใดมีสัญญาอยู่ก็เรียกว่า มีรูปมีนาม นามเราเรียกว่า สัญญาตัวสุดท้าย รูปเราก็เรียกว่าอัตตา ใครเหลือนามเหลือรูป ก็เป็นอย่างนี้ถ้าใครไม่เหลือนามเหลือรูปก็ไม่ต้องมีอะไร อย่างนี้เป็นต้น 

พระพุทธเจ้าท่านให้ดับอย่างนี้ นี่ท่านทรงสอนเอาไว้ใน โปฏฐปาทสูตร คือ โปฏฐปาทพราหมณ์ ไปทูลถามท่าน การดับดับอย่างนี้เท่านั้น แต่พระพุทธเจ้าท่านเคยเรียนมานะ เรียนมากับพวกศาสดาจารย์ต่างๆ อาฬารดาบส อุทกดาบสก็ดีสอนท่านสอนถึงขั้น อากิญจัญญายตนะแล้ว ยังมียิ่งกว่านี้อีกนะยังเป็น เนวสัญญานาสัญญายตนะ พระพุทธเจ้าเคยเรียน ก็มันมีดับแล้วมันก็มีรู้  รู้แล้วมันก็ดับ  ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ พระพุทธเจ้าท่านเข้าใจท่านก็เลยบอกว่า ปัดโธ่ ไม่รู้จักจบ อยู่แค่นี้เอง ที่มันไม่จบเพราะอะไร เพราะคนมันยังมีรูปมีนาม มันยังมีกายยังมีใจ เมื่อมันยังมีกาย ยังมีใจ มันยังไม่ตายแท้นั้นมันยังไม่ตายจริงหรอก 

แต่คนจะพ้นทุกข์ไปได้จริงแทนนั้นจะต้องรู้กิเลสตัณหาให้ชัด เมื่อรู้กิเลสตัณหาให้ชัดแล้วดับกิเลสตัณหา ให้เปลื้องจากตัวตนไม่ให้เหลืออยู่ จิตก็ให้เหลืออยู่ กายก็ให้เหลืออยู่ ก็จบ แล้วคนนี้ก็เหลือแต่กายกับจิตที่ไม่มีของใคร เป็นของโลกเป็นของว่างๆ เป็นของสาธารณะ มีจิตกับกายอย่างสาธารณะ แต่ไม่ทำเหมือนคนสาธารณะ แบบผู้หญิงสาธารณะ ผู้ชายสาธารณะ ไม่ใช่นะไม่ทำอย่างนั้นนะ แต่สาธารณะในสิ่งที่ดีที่ควร ใครจะมาเอาสิ่งที่ดีที่ควรจากท่าน ท่านผู้บรรลุนี้ ท่านผู้ที่หมดแล้วจากกิเลสตัณหาทั้งหลายนี้ จะมอบทุกสิ่งทุกอย่างให้ จะให้เป็นสาธารณะในสิ่งที่ดี 

แต่ไม่ใช่เป็นสาธารณะในสิ่งที่ชั่ว ไม่เป็นเลย นี่เรียกว่า เป็นผู้ดับที่รู้ว่าชั่ว ดับอย่างฉลาดดับอย่างรู้เท่าทันคำว่า ชีวิต เพราะชีวิตมันไม่ตายจริง มันไม่ดับจริง ดับให้เหลือน้อยหนึ่ง จนไม่รับรู้อะไรเลยก็เหลือแต่รูปเปล่าๆ เหลือแต่ร่างกายแข็งทื่อเฉยๆ ไม่รับรู้โลกเลย เป็นอาสัญญีอย่างนี้ท่านไม่เอา หรือเป็นอภิสัญญานิโรธท่านไม่เอา ไม่เอา อภิสัญญานิโรธ หรืออสัญญีสัตว์ ไม่เอา ท่านไม่เอา อย่างนี้ไม่ได้ประโยชน์อะไรท่านไม่เอา 

จงเข้าใจให้ได้ แบบนี้ใบไม้กำมือเดียวของพระพุทธเจ้า คือ นิโรธอริยสัจ นี่แหละ เพราะฉะนั้นก็หันกลับเข้าไปหาสิ่งที่ถูก ก็นิโรธต้องรู้ว่าอย่างนี้หนอ ต้องเรียกว่า สักกายะ อย่างนี้เรียกว่า กามราคะ เศษของกามราคะ เรียกว่า ปฏิฆะ ก็รู้ให้ได้ อย่างนี้เรียกว่า รูปราคะ รู้ให้ชัด ลึกละเอียดลงไปเข้าไปกว่ารูปราคะเรียกว่า   อรูปราคะ ซ้อนไปอีกก็รู้ให้ชัด และรู้ว่าอย่างนี้เรียกว่า มานะ พอรู้มานะ มานะนี่คือใจ คำว่ามานะเนี่ยแปลว่าจิต คือรู้ให้ชัดว่านี่แหละคือมานะ ถ้ามันถือดีในจิต ใหญ่เป็นปรมาตมันอยู่ก็รู้มันให้ชัด พอรู้มานะชัดแล้ว หมดมานะ ละ ไอ้ที่มันยึดมั่นถือมั่นในตัวตนว่าฉันใหญ่ ฉันเล็ก ความใหญ่ความเล็กไม่มีแล้ว 

รู้ละเอียดจนกระทั่งว่า ถ้ามันเริ่มเกิดขึ้นมานิดนึงเป็นปฏิกิริยาในจิตวิญญาณเล็ก เป็นปฏิสนธิวิญญาณขึ้นมาน้อยหนึ่งได้แล้วนี่ เริ่มเป็นโอปปาติกะสัตว์ขึ้นมาในโลก พอเริ่มนิดขึ้นมาเป็นอุทธัจจะก็รู้ได้ คราวนี้แหละ หวานเลย คุมได้เลย ตอนนี้คุมติดตลอดเลย รู้ละเอียดได้ถึงขนาดอุทธัจจะผุดขึ้นมานิดนึงคุมได้ตลอดเลย ตอนนี้ล่ะ โอปปาติกะก็โอปปาติกะเถอะ จิตของเราเองเราคุมได้เลยอย่างนี้ มันไม่เป็นผีแน่ โอปปาติกะตัวนี้ไม่เป็นผีแน่ และไม่ใช่เทวดาหลงกามแน่ 

เพราะรู้เสียแล้วนี่ว่ากามเป็นยังไง ฆ่ากามแล้ว ไม่เป็นเทวดาชั้นพรหมแน่ด้วย  ที่มันใหญ่ มันยิ่ง มันโต ไม่เป็นด้วย เพราะฉลาดรู้เท่าทันหมดแล้ว มีวิชชาซะแล้ว พ้นอวิชชาซะแล้ว เข้าใจได้ซะแล้ว ก็คุมได้สบายเลย แต่การคุมนี้ไม่ได้คุมเปล่า การที่จะรู้นี้ วิชชาที่รู้นี้ ของผู้ที่เป็นพระอาริยเจ้าของท่านหมดจริง ท่านมีแต่กุศลจริง แต่ของคนอื่นไม่เท่าของท่าน ฟังให้ดีนะจุดนี้สำคัญ ของท่านหมดจริง ท่านไม่ยึดแม้แต่เศษเสี้ยวของโอปปาติกะ แม้แต่เศษเสี้ยวของวิญญาณ

แม้แต่เศษเสี้ยวของปฏิสนธิวิญญาณที่เกิดมาเป็นตัวตนแรกเริ่ม ท่านก็ไม่หลงยึดอะไรเลย แต่ว่าของคนอื่นนั้นยังทำไม่ได้เท่านี้ ของคนอื่นคนนี้ๆ บางคนยังมีเศษของกามอยู่ก็มี เศษของปฏิฆะอยู่ก็มี ยังมีเศษของรูปราคะ อรูปราคะ มีเศษของมานะก็มีอยู่ทั้งนั้น 

พวกนี้ยังตามรู้ถึงขั้นที่เป็นอุทธัจจะเจตสิกยังไม่ได้ พระอรหันต์ก็จะเข้าใจจิตของผู้นี้ว่า อ๋อ..คนนี้ยังมีกาม เศษกามยังมี ผู้นี้เศษของรูปราคะยังมี ผู้นี้เศษของมานะยังมี พระอรหันต์จะรู้เท่าทัน พอรู้แล้วก็เขียนไว้ คนนี้ กามราคะยังไม่หมดเลย จะให้ไปละมานะไม่ได้ ไม่ได้ ก็สูตรมันบอกอยู่แล้วนั่นน่ะ อาตมาขีดเส้นใต้ไว้ระดับที่ 5 นะ ระดับจาก 5 ไปหา 1 เรียกว่า โอรัมภาคิยสังโยชน์ หมายความว่าสังโยชน์เบื้องต้น ที่ขีดเส้นใต้เอาไว้สังโยชน์เบื้องต้น 

เพราะฉะนั้นเมื่อเบื้องต้นเรื่องหยาบเรื่องตื้นยังไม่หมดได้ สังโยชน์เบื้องสูงจากข้อ 6 ไปจนกระทั่งทะลุรวดถึงอวิชชาเลยนี่  ที่เรียกว่า อุทธัมภาคิยสังโยชน์ ย่อมยังไม่ได้ อ๋อนี่เห็น กามก็ยังไม่หมดเลย ย่อมไม่ใช่พระอนาคามี 

พระอนาคามีหมดแล้ว 5ข้อทั้งหมด พระอนาคามียังเหลือแต่เศษ รูปราคะ อรูปราคะ ไปถึงอวิชชา เหลือแต่ อุทธัมภาคิยสังโยน์ แต่นี่กามก็ยังไม่รู้เลย ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ พักไว้ก่อน ไปเล่นภพชาติอยู่ข้างใน ในจิตเลย ไปเล่นมานะ อาตมาบอกแล้ว มานะ แปลว่า จิต จิตอะไร รูปจิต ที่เป็นรูปราคะ อรูปจิตที่เป็นอรูปราคะ แล้วก็ไปมานะ ไปดับไปฆ่าในโน้น แต่กามราคะไม่รู้เรื่องเลยไม่ได้ทำมาเลย คนนี้จึงเรียกว่า จะเป็นผู้ที่ดับได้สิ้นรอบไม่ได้  เพราะฉะนั้นเราจะต้องเรียนรู้เป็นเบื้องต้น ท่ามกลาง บั้นปลาย ให้ถูกคำสอนพระพุทธเจ้ามันลงรอยลงร่องกันหมด ผู้ใดจะเริ่มต้นทำก็จะต้องหัดตั้งแต่ นิวรณ์ 5 

นิวรณ์ 5 ท่านสอนว่ายังไง หัดเรียนรู้กาม อ้าว กามเบื้องต้นอีกแล้ว ให้เรียนรู้พยาปาทะ ให้เรียนรู้พยาบาทให้รู้ ถีนมิทธะ ให้เรียนรู้อุทธัจจะ ซึ่งอุทธัจจะมันเข้าไปหาข้างล่างแล้ว ก็คือ  รูปราคะ อรูปราคะ มานะ ถีนมิทธะ ฟังให้ดี นิวรณ์ 5 นี่นะ แบ่งครึ่งกามกับพยาบาทเป็นตัวหยาบเป็นตัวต้น ถีนมิทธะ อุทธัจจะเป็นตัวปลาย วิจิกิจฉานั้นอย่าไปพูดถึงมัน เพราะวิจิกิจฉามันไม่มีอะไรมันเป็นตัวไม่รู้แจ้งยังลังเลสงสัย มันยังไม่ทะลุทะลวง ยังคล่องๆ คาๆ อยู่ ยังไม่เข้าใจชัดอย่างแท้จริงแค่นั้นเอง วิจิกิจฉา 

เพราะฉะนั้นถ้าเราเข้าใจอย่างแท้จริงพ้นวิจิกิจฉาแล้วนะ วิจิกิจฉามันก็หลุดไปเอง ไม่ต้องไปทำอะไรในตัววิจิกิจฉาคือ มันเป็นตัวที่ยังไม่รู้แจ้งแทงทะลุรอบถ้วนนั่นคือวิจิกิจฉา ซึ่งอาตมาอธิบายสังโยชน์ 10 อยู่ อาตมาถึงยังไม่ได้พูดถึงวิจิกิจฉาเลย เพราะไม่ต้องไปทำอะไรมันนี่ วิจิกิจฉา คือตัวจิตของเราที่บรรลุเป็นปัญญาอย่างแท้จริงเท่านั้นเอง พอบรรลุซึ่งปัญญารอบถ้วนอย่างแท้จริง วิจิกิจฉามันก็ผล็อยลงไปเองไม่มีอะไรเหลือวิจิกิจฉา 

เพราะฉะนั้น ตัววิจิกิจฉาไม่ต้องไปทำอะไรมัน ไม่ต้องไปทำอะไรมันเลย เป็นแต่เพียงว่าพยายามทำให้รอบสิ้นเป็นรอบๆๆ ไปเท่านั้นเอง วิจิกิจฉา          นี่เรียกว่า เราเข้าใจ แม้แต่นิวรณ์ 5 ก็เหมือนกันเห็นไหม อาตมาแบ่งหยาบๆ ให้ฟังเหมือนกัน ไม่ขัดกับสังโยชน์ 10 นิวรณ์ 5 ก็ไม่ขัดกับสังโยชน์ 10 ไม่ขัด

เพราะฉะนั้น ก็ขอมาเริ่มต้นที่ เบื้องต้นซะก่อน มาเริ่มต้นที่ สักกายะ

เราจะรู้ว่าสักกายะเป็นอะไร เราก็ต้องมาเรียนรู้ภาษาซะก่อนว่า สักกายะท่านหมายความว่าอย่างไร 

สักกายะ ท่านก็หมายความว่า ไอ้ที่มันหลงเป็นตัวเป็นตนอันใหญ่ สักกะ แปลว่า ใหญ่ ๆและตัวตนอันใหญ่นี่ มันไม่ได้กินความแค่นี้ มันไม่ได้กินความแค่ร่างกายเท่านี้หรอก มันกินความถึง 6 ทวาร ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจด้วย ใจด้วย อาตมาจะพูดใจก่อน สักกายะตัวนี้ อาตมาจะพูดใจซะก่อนเพราะหยาบกว่าคือ 

ใจของเรานี่มันโง่ โง่ที่มันไปหลงภพ หลงชาติ เรียกว่า ภวตัณหา นี่พูดภวตัณหาก่อนกามตัณหาเสียด้วย เพราะมันเป็นภพหยาบๆ เป็นโลกียธรรมหรือเป็นโลกธรรมธรรมดาธรรมดา เป็นอะไรบ้าง มีหลงภพแห่งความร่ำรวย ภพ

แห่งการเป็นใหญ่เป็นโต ภพแห่งการที่จะได้รับคำสรรเสริญเยินยอ ชูช่อชูเชิด ภพแห่งสิ่งที่หลงว่า สุขสำราญเหลือเกิน สุขสำราญเหลือเกิน มีแค่นี้แหละ รวมความแล้วก็คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ไม่มีอะไร 

ภพแห่งความร่ำรวยก็คืออยากจะได้ลาภเยอะแยะ ภพแห่งการที่จะได้ความใหญ่ความโต​​ ความมหึมาของยศฐานะ  ภพที่จะได้รับคำเยินยอสรรเสริญ ภพแห่งความที่จะหลงว่ามันเป็นสุขทั้งนั้นในโลกนี้ ไม่ว่าอะไรก็หลงว่าเป็นสุขหมด มีอยู่เท่านี้ อาตมาเคยอธิบายละเอียดละออมาแล้ว วันนี้ไม่พูดซ้ำแต่เน้นให้ฟังให้เข้าใจ 

ถ้าผู้ใดไม่หลงภพที่หยาบๆ แบบนี้แล้วแล้วก็ ผู้นั้นจะเข้าใจสักกายะอย่างหยาบที่สุดได้แล้ว แล้วก็หัดตัด หัดตัด หัดละ ถ้าคุณเองยังไปหลงภพแห่งความรวย ทำไมคุณยังไปหลงภพแห่งความรวย ก็คุณเข้าใจว่าความรวยนั้นมันดี มันเป็นของดี ของควรได้  ควรเป็นควรมี มันก็เป็นเพราะว่าตัณหาเท่านั้น แล้วคุณก็อยากได้ว่าเป็นของควรได้ควรมีควรเป็น คุณก็อยากได้สิ่งนั้น อยากเป็นสิ่งนั้น อยากมีสิ่งนั้น คุณก็ละอยากไปสิ ไม่ต้องไปอยากมัน ไปอยากมันทำไม ละมันเสีย แล้วมันจะเป็นคนรวยเอง ฟังให้ดีนะตลก 

ถ้าคุณละอยากซะแล้ว อย่าอยากรวยและคุณจะรวยเอง ใครยิ่งอยากรวยยิ่งไม่เคยรวย ถ้าใครยิ่งไม่อยากรวย นั่นแล้วยิ่งจะรวยเข้าไปทุกทีทุกที นี่อาตมาไม่ได้พูดเล่นลิ้นไม่ได้เล่นภาษา อาตมา มหาศาลรวยจริงๆ รวย อาตมารวยมหาศาลเลยไม่ขาดตกบกพร่องเลย ทุกวันนี้สบายมาก สู้เขาได้สบายมาก จริงๆ อาตมารวยมหาศาลเลยทุกวันนี้ เพราะอะไร เพราะอาตมาไม่อยากได้ เต็มเสียแล้วนี่ แต่คนที่อยากรวยนั้น มี 5 พันล้านแล้วยังไม่เต็มเลย คุณคิดดูให้ดี มี 5,000 ล้านแล้วยังไม่เต็มเลย ยังอยากอีก ทำเหน็ดเหนื่อยเข้าไปสู้เอา 5,000 ล้าน ไปหาเอาใหม่ต่ออีกทำอะไรต่ออะไรอีกแล้วเมื่อไหร่มันจะรวย 

คุณคิดดูซิ ไม่รวย ต่อให้มีหมื่นล้านนี่ยังไม่รวยเลยเพราะเขายังไม่เต็มสักที แต่อาตมาเต็มซะแล้ว เต็มแล้วยัดไม่ลงเดี๋ยวนี้บาทหนึ่งยังยัดไม่ลงเลยเต็มปรี่เลย แล้วคุณคิดดูซิคนที่เต็มปรี่แล้ว บาทนึงยังยัดไม่เข้า นี่กับคนที่มีหมื่นล้านแล้ว มีเท่าไหร่ก็ทิ้งหายทิ้งหายเหมือนหาย เอาไปทิ้งอีก 20,000 ล้าน ก็หายอันไหน เรามันจะเต็มอันไหนมันจะที่มันจะรวยกว่ากันก็คนที่ยัดไม่เข้าสิรวย มันรวยเด็ดขาดเลย โอ้โหเต็มปรี่เลยไม่รู้จะทำยังไงบาทนึงก็ยัดไม่เข้าจริงๆ

แล้วแสนสุขสบายเลยไม่เหน็ดเหนื่อย ส่วนคนที่มี 5,000 ล้านแล้วยังเหน็ดเหนื่อยยังอยากได้ยังคิดหาวิธีปวดขมับปวดขมอง คิดแต่จะเอายังไงดีโว้ย  ยังไงดีโว้ย เสร็จแล้วพอจะตายตายก็ต้องมานั่งทำพินัยกรรมอาตมาตายแล้วไม่ต้องนั่งทำพินัยกรรมเลยสบายมาก ตายที่ไหนก็ได้ ตายไม่บอกใครก็ได้อาตมาจะตายที่ป่าที่ภูเขาที่ไหนก็สบาย  แต่ถ้าคุณมี 5,000 ล้าน จ้างคุณก็ไม่กล้าไปตายในป่าในเขา จะตายก็ต้องเรียกให้พี่น้องมาทำพินัยกรรมกันนะ อย่าเถียงกันนะอย่าตีกันนะ ขนาดบอกไปแล้วเดี๋ยวมันก็ตีกัน บางทีตีต่อหน้ายังไม่ทันตายเลย บางคนก็อดทนเอาไว้ พอตายแล้วไปตีกัน เพราะแบ่งให้อั๊วะน้อยแบ่งให้ลื้อมาก ให้เป็นพี่น้องกันก็ยังตีกันยุ่ง ยุ่งทุกอย่าง  เพราะฉะนั้นอาตมานี้ไม่ยุ่งเลย ตายแล้วไม่ต้องทำพินัยกรรมทุกอย่างสบายมาก 

เพราะฉะนั้นอาตมาถึงบอกว่าใครที่หมดอยากแล้ว รวยไม่เป็นคนนั้นรวยคนนั้นรวยที่สุด ไม่เอาอะไรเลยรวยที่สุด แต่ใครเองยังเอาอยู่ไม่รวยเลยไม่มีวันเต็มไม่มีวันรวย นี่แหละถึงบอกว่า อย่าไปหลงในลาภ ยศก็เหมือนกัน 

เวลามาเป็นพระพุทธเจ้านี่ท่านไม่มียศเลยนะ ท่านถอดยศจากราชกุมารมานะ แล้วรัชทายาทนะ พระพุทธเจ้าท่านถอดยศรัชทายาทลงมาเป็นคนถือบาตร บิณฑบาตขอข้าวกิน เสื้อผ้าก็มีน้อยนอนโคนป่าโคนเขานะ ซึ่งแต่เดิมยศฐาบรรดาศักดิ์ท่านขึ้นเรื่อยๆ สุดท้าย พระเจ้าปเสนที่เป็นเจ้าแห่งแคว้นโกศลยังมากราบไหว้

แต่ถ้าพระพุทธเจ้ายังเป็นราชกุมารย่อมเป็นผู้ที่จะครองราชย์อยู่ที่กรุงกบิลพัสดุ์นะ เจอพระเจ้าปเสนทิต้องกราบพระเจ้าปเสนทิก่อน ต้องกราบก่อนนะ พระพุทธเจ้านี่โดยศักดิ์ ก็กรุงกบิลพัสดุ์น่ะกรุงเล็ก แคว้นเล็กไม่ใช่แคว้นใหญ่หรอก แคว้นโกศลเป็นแดนใหญ่แคว้นกว้างขวางใหญ่โต พระเจ้าปเสนทิโกศลนี้ใหญ่ มีศักดิ์เป็นผู้ใหญ่

เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อว่าพระพุทธเจ้าเราครองราชย์ ครองกรุงกบิลพัสดุ์นะ ต้องมากราบ มีฐานะต้องมากราบมาเคารพพระเจ้าปเสนทิโกศล แต่พอพระพุทธเจ้าไม่เอาแล้ว ยศฐาบรรดาศักดิ์แบบนี้ไม่เอาแล้ว โยนทิ้งเลย ไปเป็นคนนอนกะดินกินกะทราย มีกินน้อยมีใช้น้อย โอ้โห ยศฐาบรรดาศักดิ์พระเจ้าปเสนทิว่าใหญ่ เจ้าแคว้นโกศลต้องมากราบเลย ต้องมาเคารพเลย  คิดดูซิว่า ฐานะที่พระพุทธเจ้าได้นั้น ยศที่พระพุทธเจ้าได้นั้นสูงกว่าหรือเปล่า สูงกว่าหรือเปล่า สูงกว่าแล้ว 

อาตมาเห็นจริง เห็นชัดเหลือเกิน แหม แจ่มจริงหนอ  ชัดจริงหนอ พระพุทธเจ้าทำทานมาสูงจริงหนอ บริบูรณ์จริงหนอ ถึงสิ่งที่เรียกว่าคุณธรรมในตนอย่างนี้แล้ว ยศฐานะบรรดาศักดิ์ขึ้นเอง และไม่ได้อยากได้ด้วยแต่มีเอง มีเอง มีเองจริงๆ เพราะฉะนั้นผู้ใดยิ่งไม่เอาลาภ ไม่เอายศ ไม่เอาสรรเสริญ ยิ่งดังด้วย พระพุทธเจ้าดังมาตั้ง 2,500 กว่าปีแล้ว เดี๋ยวนี้เราก็ยังรู้จักท่านดีเหมือนกับท่านนั่งอยู่ตรงนี้พระพุทธเจ้า ดังไหม ใครที่ทำให้ดัง ยิ่งเดี๋ยวนี้ มาร์ลอน แบรนโด ที่ว่าดังๆ เนี่ย ปัดโธ่เอ๋ย  ฮิสตัน มันกำลังดัง ๆ อยู่นี้ นับไปกี่ปี ใครจะอยู่รอดูก็ได้ 100ปี 200ปี 300 ปี ดูซิจะดังไปได้แค่ไหน ไม่สู้ คนที่เป็นจอมจักรพรรดิยิ่งกว่าพระพุทธเจ้ารุ่นหลังกว่าพระพุทธเจ้าอีก ยังดังสู้พระพุทธเจ้าไม่ได้เลย ยังดังสู้พระพุทธเจ้าไม่ได้เลย  

เพราะฉะนั้น ผู้ใดไม่อยากได้ลาภ ไม่อยากได้ยศ ไม่อยากได้สรรเสริญ  ยิ่งได้ 

ทีนี้สุขล่ะ ไม่อยากได้สุข จะได้สุขไหม ได้แฮะ ได้อย่างบริบูรณ์ถ้วนรอบ บอกใครไม่ถูก ภาษาพระท่านขอยืมภาษาโลกท่านมาเรียกว่า มาเรียกว่า บรมสุข แต่ไม่ใช่สุข ฟังดีๆ นะ ขอเอายืมภาษาโลกมาเรียกว่า บรมสุข หรือแปลว่า นิพพาน

 นิพพานังปรมังสุขัง นิพพานนั่นแล เรียกว่าบรมสุข ขอยืมภาษาโลกเรียกว่า บรมสุข  ไม่รู้จะเอาภาษาอะไรมาเรียกแล้ว เรียกว่านิพพาน คุณก็ไม่รู้ว่านิพพานคือตัวยังไง อารมณ์ยังไง ตัวมันเป็นยังไง คุณไม่รู้ ก็เลยขอเทียบเคียงไอ้สุขโลกๆ เนี่ย คุณรู้สุข  สุขแบบโลกคุณรู้ ว่ามันไม่ใช่สุขธรรมดานะ มันบรมนะ มันยิ่งนะ บรมนี่แปลว่า ยิ่งนะ ปรมัง บรม มันยิ่งกว่าสุขขึ้นไปอีกแหนะ ไม่มีชื่อเรียก แต่เรียกว่ายิ่งกว่าสุข เรียกว่ายิ่งกว่าสุข ไม่รู้จะเอาภาษาอะไรเรียก 

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์ไม่มีสุข แต่มีอันนึง เรียกว่านิพพาน เรียกว่าสุญญตา เรียกว่า นิโรธอริยสัจยิ่งกว่าสุข ยิ่งกว่าสุข ตัวนี้แหละ ไม่อยากได้สุขเลย แต่มีอีกสิ่งหนึ่งมาแทนยิ่งกว่าสุข ยิ่งกว่าสุข ใครมี คนนั้นจะเบิกบาน แจ่มใส มัธยัสถ์ สุภาพ สงบ แจ่ม ใสอยู่ เบิกบาน แจ่มใส มัธยัสถ์ สุภาพ สงบ หมดความเสพ สิ้นความอยาก หมดความเสพ สิ้นความอยาก อยู่อย่างนั้นบริบูรณ์อยู่ นี่เรียกว่า ผู้ใดหลงภวตัณหาอย่างหยาบแบบนี้แหละ ถ้าเราเอาแค่ภวตัณหานี้เดินเข้าไปอย่างนี้ถึงลึกละเอียดก็ได้ด้วย

 แต่มันก็เข้าใจไม่ได้สำหรับคน ต้องยักย้ายภาษาหน่อย และให้ตามสภาวะมาไม่งั้นมันดื้อ ไม่งั้นมันดื้อ มันลึกนึกว่าตัวเองมันจบอยู่ที่สุด นึกว่าน้ำเต็มตุ่มแล้ว ทุกที ที่จริงควรเปลี่ยนตุ่มเสียบ้าง ตุ่มนี้ไม่ขยันเอาตุ่มใหม่หน่อยก็ได้สิ่งใหม่ๆ มา อืมแหม ตุ่มใหม่นี้น่าตักใส่ ตักใส่ใหม่หน่อยค่อยยังชั่ว ต้องอาศัยหลอกบ้างเหมือนกัน คนถ้าไม่หลอกไม่เอา ตักน้ำใส่ตุ่มเก่าไม่อยากตักเอาตุ่มใหม่มาให้ค่อยยังชั่ว ตักก็ยอมตักหน่อย อย่างนี้ยักย้ายหน่อย 

ยักย้ายจาก ภวตัณหาเข้ามาหากามตัณหา กามตัณหาอย่างหยาบ ไม่ต้องพูดมากวันนี้ไม่ตั้งใจพูดถึงเรื่องพวกนี้มาก เอาแต่เพียงคร่าวๆ  พอเราทำกามตัณหาให้รู้ กำลังขึ้น สูตรอันที่เรียกว่าข้อที่ 4 ก็มีรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ที่ติดตัวแล้วตอนนี้ เมื่อกี้นี้มีแต่ใจนะทวารใจ ที่บอกแล้วใจมันไม่อยู่ในภพร่ำรวยอยู่ในภพแห่งความเป็นใหญ่เป็นโต ภพแห่งความเป็นความดังสรรเสริญเยินยอ ภพแห่งสุข ตอนนี้ไม่ใช่ภพข้างนอกแล้วนะ ไม่ใช่เอาใจไปผูก เอาตา เอาหู เอาจมูก เอาลิ้น เอากาย ว่ากันชัดๆ เลย 

พอตาสัมผัสเข้าปั๊บ แหม เป็นตัณหาเลย แหม สวยจริงโว้ย อยากได้จริงแฮะ เอาเลย หูได้ยินไอ้นี่ แหมดีจริงถูกหูจริง ไพเราะเสนาะพริ้ง หรือว่า มันส์ บางทีก็ไม่ไพเราะหรอก  เป็นรสชาติอย่างไรก็ตาม บางคนก็ชอบการด่าเหมือนกันนะ ด่าแบบนี้ดีเหมือนกันนะ  มันส์ๆ ดีเหมือนกัน มันคันๆ หัวใจดีเหมือนกัน บางคนคิดชอบด่า ถ้าไม่ด่าไม่ขยัน บางทีลูกเต้าบอกพูดหวานๆ ลูกเอ๋ย ทำอย่างนี้หน่อย ไม่ทำ พอด่าเข้าสักเปิง 2 เปิงประเดี๋ยวแหนะ ซัดซะนี่ ทำเลย นี่ บางทีมันต้องใช้วิธีนี้เหมือนกัน  บางทีมันต้องใช้วิธีนี้เหมือนกัน ชอบด่า เพราะฉะนั้นเราก็ไม่ต้องพูด บางคนถ้าได้มาในเสียงที่ยึดมั่นถือมั่นก็ชอบ ถือว่าต้องทำ ถือว่าต้องเอา ตา หู จมูก ลิ้น กาย ทุกประตูในทวาร 5 ทีนี้ไม่ใช่ทวารใจ 

ถ้ายังไปหลงอย่างนี้อยู่ อยากอยู่ เพราะทวารทั้ง 5 นี้ เรียกว่า กามราคะ เรียกว่ากามราคะ เพราะฉะนั้นภพภวตัณหาหยาบแล้ว กามตัณหาอย่างหยาบแล้วนี้ เราต้องเรียนรู้ให้ได้ เรียนรู้ มันเป็นสมุทัย ภวตัณหา กามตัณหา มันเป็นสมุทัย ตัณหานี้เป็นสมุทัย รู้ให้ชัด เข้าใจมันให้ได้ แล้วหาทางไปฆ่ามัน ทางที่จะเอาไปฆ่ามันทำอย่างไรล่ะ

พระพุทธเจ้า ท่านว่าไว้ละเอียดหมดเลย ท่านให้เอาศีลไปฆ่า เอาศีลไปประพฤติ เอาศีลไปบำเพ็ญ มาถึงข้อที่ 3 แล้ว ศีล พรต เอาศีลไปประพฤติ พรต ตัวนี้ แปลว่าบำเพ็ญ เอาศีลตัวนี้ไปประพฤติเข้า ไปบำเพ็ญเข้า แล้วมันจะฆ่ากาย หรือฆ่ากาม ถึงจะละสักกายะหรือฆ่ากามราคะ มันจะฆ่าจริงๆ

เมื่อเรารู้มันซะก่อนแล้วว่า สักกายะ คืออย่างนี้ด้วย กามราคะคืออย่างนี้ด้วย ถ้าไม่รู้ก็ทำดื้อๆ ไม่รู้ก็บอกว่าพระพุทธเจ้าท่านบอกว่า ปานาติปาตาเวรมณี อทินนาทานาเวรมณี อะไรก็ตามแต่ คุณก็เอาศีลนั้นมาอย่างดื้อๆ สมาทานตามที่พระพุทธเจ้าท่านว่าแปลอย่างดื้อๆ เอาง่ายๆ คุณก็ได้ง่ายๆ แต่คุณก็ไม่รู้ตัวรู้ตนมัน มันก็ยังไม่บริบูรณ์ ได้เหมือนกัน ได้ชั้นนึง ถ้าใครเข้าใจละเอียดลึกซึ้งเข้าไปอีก ศีลอันนี้เอามาบำเพ็ญก็รู้เนื้อรู้ตัวรู้สภาวะ รู้ทุกอย่างเรียบร้อยไปเป็นชั้นๆๆ ไม่ใช่สักแต่ว่าทำๆๆ ไม่ใช่สักแต่ว่าเอาศีลมาแล้วก็มาประพฤติอยู่เฉยๆ เหมือนกับ อ้าวศีล 5 บริบูรณ์แล้ว 

อาตมากล้าพูดด้วยในนี้ศีล 5 ไม่ใช่ตื้นๆ นะ 1.ยังไม่ฆ่าสัตว์ 2. ไม่ลักทรัพย์ 3. ไม่ผิดผัวเขาเมียใคร 4. ไม่โกหกใคร 5. ไม่กินเหล้า เนี่ยเอาตื้นที่สุด อาตมาเชื่อว่าในนี้นี่ เต็มตุ่มไปนานแล้วเยอะ ในนี้ ศีล 5 แค่นี้ ในนี้เต็มตุ่มไปนานแล้ว เปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างสิ เปลี่ยนตุ่มใหม่ซะบ้างสินะ ถ้าคุณไม่เปลี่ยนตุ่มใหม่ คุณก็เทแล้วก็เทอีกอยู่ในตุ่มนั่นแหละ เทแล้วก็หก เทแล้วก็เลอะออกมา ก็มันเต็มแล้วนี่ ก็ไม่ได้ฆ่าสัตว์แล้วนี่ ก็ไม่ได้ขโมยของใคร ไม่ได้ผิดผัวเขาเมียใครแล้วนี่ ไม่ได้โกหกใคร ไม่ได้กินเหล้า ก็เต็มแล้วตุ่มนี่ เปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างสิ หรือไม่ก็ขยายตุ่มออกบ้าง 

ขยายตุ่มออกคือยังไงคือ ทำศีลให้ลึกลงไปอีก ถ้าไม่ขยายให้ทะลุเนื้อหาสาระของศีล 5 เอง ทำความเข้าใจไม่ได้ ก็เพิ่มศีล 6 ศีล 7 ศีล 8 ศีล 9 ศีล 10 เข้าไป เพิ่มเข้าไป ศีลเหล่านั้นเป็นศีลขยายความละเอียดความลึกซึ้งออกไป โดยภาษาโดยนิรุตติ ทำความเข้าใจในภาษาเหล่านั้น ไม่ใช่ตื้นๆ 

จะเอาแค่วิกาลโภชนา ประมาณกำหนดอาหารก็ได้ นัจจะ คีตะ วาทิตะ ไม่ดูการละเล่น ไม่ฟังเสียงร้องเสียงรำอะไรต่ออะไรต่างๆ ก็ได้ มาลาคันธะ วิเลปะนะ จะไม่หลงในดอกไม้ในของหอม ในเครื่องพอกทา ในเครื่องที่มาทรงแต่งไว้ ในเครื่องที่จะมารัดเอาไว้ต่างๆ นานา ที่จะเป็นฐานะแห่งการประดับตกแต่ง คุณเองคุณไม่ทำก็ได้ 

อุจจาสยนะ มหาสยนา จะไม่เอาแล้วที่นั่งที่นอนที่สูงที่ใหญ่อะไรแล้ว คุณก็ไม่เอาแล้วก็ได้ เอาหยาบๆ แค่นี้ก็ได้ ปฏิบัติศีล 8 เต็มแล้ว เต็มตุ่มอีก หยาบๆ แค่นี้นะ เต็มตุ่มแล้ว เปลี่ยนตุ่มอีกบ้าง ถ้าคุณไม่เปลี่ยนตุ่มอีกนะ คุณก็ ตักเท ตักเท ตักไหลทิ้ง ตักไหลทิ้ง อย่างเก่าอีก

 อาตมาเชื่อว่าคุณหลายคนเต็มตุ่มแล้ว ตุ่มแตกนี้เต็มแล้ว เปลี่ยนตุ่มเสียบ้าง ขยายตุ่มเสียบ้างหรือเปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างตักใส่ใหม่เสียบ้าง ถ้าคุณไม่ขยายในสภาพที่ไม่ขยายตุ่ม หรือ  ไม่เปลี่ยนตุ่มนั่นแหละ  เรียกว่าสีลัพพตปรามาส ฉ่ำแฉะ หยำแหยะ สักแต่ว่าทำตามอย่างนั้นแหละ แล้วก็ไม่รู้ว่าได้แล้วหรือยัง เต็มตุ่มหรือยัง หลับหูหลับตาทำ เข้าใจไม่ได้ เต็มหรือไม่เต็มก็ยังไม่รู้ บางทีพอรู้ๆ เหมือนกันว่าตัวเองเต็ม แต่ว่าไม่รู้ว่าตัวเองเต็ม แต่ไม่รู้ว่าจะทำอะไรต่อ ไปมืดไปมัวอยู่ เรียกว่า สีลัพพตปรามาส สักแต่ว่าลูบๆ คลำๆ ทำ ๆ กันอยู่ ไม่เข้าใจ ไม่รู้ว่าควรจะเขยิบฐานะขึ้นอย่างไรๆ ไม่รู้เลย มันก็ไม่เดินทางน่ะสิ คุณก็ไม่ได้อะไรอีก คุณก็ได้แค่นั้นจนกระทั่งตาย บางคนถือศีล 5 จนตายเต็มตุ่ม ศีล 5 เต็มตั้งแต่ถือปีแรก ปีที่ 2 จนกระทั่งไปอีก 20 ปีก็ตาย เลยตักน้ำอีก 20 ปี เทตุ่มเต็มอันเก่านี้จนกระทั่งตาย มันน่าเสียดายไหมล่ะ น่าเสียดายไหมล่ะ

นี่แหละ สีลัพพตปรามาส คือสักแต่ว่าทำ ลูบๆ คลำๆ เล่นเฉยๆ ไม่ขยับฐานะไม่เลื่อนชั้น จารีตต่างๆ ท่านสอนไว้เนี่ยดี ประเพณีต่างๆ มีไว้ให้ทำและทำให้ถูกเรื่อง ถูกราวดี ทำให้บริสุทธิ์ได้ดี แต่ต้องรู้ว่ามันเต็มหรือยัง มันพอหรือยัง ควรจะขยายเพิ่มขึ้นหรือยัง ควรจะรู้ ถ้าเราได้มีปัญญาอ่านว่า  เราเต็มจริงแล้วควรขยายเพิ่มขึ้นไป เอาเลยแล้วมันจะสูงขึ้น 

ใครเต็มศีล 8 แล้วก็ขยายศีล 10 ใครขยายศีล 10 ได้แล้วก็เป็นจุลศีล มาให้หมด จุลศีลถ้าคุณไม่รู้มาหาอาตมา อาตมาจะให้ไป 26 ข้อ จุลศีลเต็มแล้วเอามัชฌิมศีลอีก มาหาอาตมา จะเอาให้ จะลอกพระไตรปิฎกให้อย่างไม่ผิดหรือเพี้ยนเลยล่ะ ลอกพระไตรปิฎกกันให้เลยล่ะ เพราะว่าอาตมาจะพูดเอง เอาพระไตรปิฎกให้ไปลอกเองก็ได้ อาตมาเอาพระไตรปิฎกไปให้ลอกเองก็ได้ มัชฌิมศีลได้ เอามหาศีลไป มหาศีลบริบูรณ์อีก เอาโอวาทปาฏิโมกข์ศีลต่างๆ นานา ที่อาตมาจะคัดให้คุณอีก อาตมาจะไม่ขี้เกียจ ขอให้มาขอเอาก็แล้วกัน จริงๆ ด้วย 

อย่างนี้ถึงเรียกว่าควรจะเลื่อนชั้น ควรจะประพฤติ อย่าให้มีวิจิกิจฉา ให้พ้นวิจิกิจฉา คือให้รู้แจ้งรอบได้ว่าเราเต็มตุ่มหรือยัง ไอ้ตุ่มเล็กๆ ใบที่เราทำขณะนี้เต็มหรือยังเต็มแล้วขยายตุ่ม หรือเปลี่ยนตุ่มใหม่ ตุ่มใบนี้เต็มหรือยัง ขยายไปเรื่อยๆๆๆ ตามความเป็นจริง คุณก็ใช้ศีล ใช้พรต ได้อย่างดี เรียกว่า เป็นผู้ที่รู้จักใช้ สีลัพพตุปาทาน คือมีศีลมาประพฤติ ยึดเอาศีลมาประพฤติ สีลัพพตุปาทาน หมายความว่า ยึดเอาศีลมาบำเพ็ญประพฤติ พอยึดเอาศีลมาบำเพ็ญประพฤติได้แล้วจนกระทั่งเราเต็มแล้ว ให้วาง อย่ายึดเอาไว้เป็นอุปาทานอีก 

ศีลที่เราประพฤตินี้ เมื่อได้แล้วเต็มแล้วบริบูรณ์แล้วถึงจิตบริสุทธิ์เป็นอธิจิตแล้ววาง เลิก หาศีลใหม่ มาพรตใหม่ หาศีลใหม่มาบำเพ็ญใหม่ พอบำเพ็ญใหม่ก็ไปเรื่อย ๆ สูงขึ้นอีก พอสูงขึ้นอีก เต็มอีกหยุด หยุดอุปาทาน หยุดยึดศีลนี้ แล้วก็หาศีลใหม่มายึดใหม่ เป็น พรต ใหม่อีก มันก็จะเขยิบฐานะอย่างนี้เรื่อยไปๆๆๆๆ  สูงขึ้นตามลำดับโดยแท้จริง 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำตามลำดับศีลข้อ 1 ถึงข้อ 8 เนี่ยนะ มันเป็นการฆ่ากามจริง เป็นการฆ่ากามตัณหา ศีลข้อ 1 ถึงข้อ 8 นี่ อย่างหยาบๆ นะ แต่โดยแท้จริงแล้วศีลข้อ 1 ถึงข้อ 5 อย่างละเอียดแล้ว คือลุไปถึง ทุกข์ ภวตัณหา กามตัณหา อย่างละเอียดสุดแล้ว ใครอ่านก็อ่านอะ อาตมาเขียนแล้ว ศีลคั้นออกมาจากศีล อย่างหยาบๆ ในเล่ม 1 ก็เขียนไว้แล้ว อย่างละเอียดในเล่ม 2 เขียนไว้อีก ในเล่ม 3 อีกที่จะละเอียดต่อไป ที่จะมีข้อ กาเมสุมิจฉาจาร มุสาวาท และสุราเมรยะมัชฌะ ยังไม่ได้เขียน ยังไม่ได้ทำ  ที่จะทำต่อไปอีก ถ้าสรุปความแล้วจะไปยึดรวมเอา คือเอาจุลศีล มัชฌิมศีล มหาศีล รวมเข้าไว้ ในการอันควรที่จะทำจะมีประโยชน์ 

หลักการพระพุทธเจ้าวางไว้ตามสูตรทำอย่างนี้ไม่ทำอื่น ไม่ได้ทำอื่น เอาศีลมาบำเพ็ญสิ ฆ่าสักกกายะ ฆ่ากามราคะ เศษเสี้ยวของสักกายะ กับ กามราคะที่เป็นปฏิฆะะอยู่ก็ค่อยๆ เลาะออกๆ ปฏิฆะ หมายความว่า ทวนไปทวนมา ให้มันเห็นรู้แจ้งในเศษเสี้ยวที่มันยังเป็นอาพาธอยู่ในจิต ยังเป็นเศษเสี้ยวของกาม ยังเป็นเศษเสี้ยวของกาย ที่เป็นกายใหญ่นะ สักกายะใหญ่ อาตมายังไม่ได้พูดถึงสักกายะเล็กนะ ยังไม่ได้พูดถึงกายเล็กนะ พูดถึงสักกะคือกายใหญ่ ถ้าชวนไปทวนมา ปฏิ คำนี้ แปลว่าทวนไปทวนมา ปฏิฆะ ถ้าหมายความว่า กลุ่ม หรือ หมู่ที่มันเกิด คณะนี้พอเป็น เปสิ กัลละ คณะ  ฆนะ เปสิ 

ก็เป็นก้อนเล็กนิดนึง ฆนะ ฆ แปลว่ากลุ่ม แปลว่าก้อน ถ้าใครทวนไปทวนมาเจอก้อนตรงไหนยังเป็นเศษเสี้ยนอยู่ยังเป็นเสี้ยนหนาม รู้ให้ได้ ทวนไปทวนมาให้หมด ลูบคลำ ให้เกลี้ยงให้ละเอียดถ้วนทั่วหมดเศษของกาย หมดเศษของกายเศษของกายอย่างหยาบแล้ว ก็เลื่อนชั้น ขึ้นหา อุทธัมภาคิยสังโยชน์

คือตอนนี้เป็นภวตัณหา อย่างละเอียด เข้าไปหาภพข้างในเลย ภพข้างในคืออะไร ภพข้างในก็คือความสงบระงับ ผู้ใด ฆ่าโลกธรรม 8 ได้แล้ว ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์ คุณเองไม่ค่อยย่อหย่อนแล้วอย่างหยาบ คุณเลิกวางได้แล้ว และฆ่ากามได้แล้ว ทวนไปทวนมาเป็น ปฏิฆะ 

นี้จิตของคุณมันจะสงบระงับลงอย่างแท้จริงเพราะอะไร เพราะคุณขาดกิเลสตัณหาลงไปตั้งเยอะแล้ว กิเลสที่เป็นกาย กิเลสที่เป็นกามอย่างที่ว่าขาดโลกธรรมไปแล้ว ขาดกามคุณไปแล้ว คิดดูสิ จิตจะไม่สงบลงได้อย่างไร จิตที่มันเต้นอยู่มากๆ เพราะมันสร้างกายใหญ่ สร้างกามใหญ่มันก็เต้น พอกายกับกามลดลงไปได้มากแล้วคุณสงบลงเยอะ เต้นอยู่เบาๆ แล สงบลงไปตั้งเยอะ เพราะกามกิเลสกายกิเลสที่เป็นโลกธรรมมันขาดออกไปจริงๆ ไม่ได้ขาดเพราะคุณไปทำอื่นเลย 

เห็นไหมเอาสูตรพระพุทธเจ้ามาพูดแล้วมันจะชัด ไม่ใช่ว่ามันสงบลงเพราะกดหัวมันไว้ หยุดๆ อย่าดิ้นนะ ดิ้นเดี๋ยวตบๆๆๆ อย่าดิ้นนะ กดไว้ๆ อะระหังสัมมา อะระหังสัมมา กดไว้ หนอพองหนอยุบหนอพองหนอกดไว้ ปวดตรงไหนก็ปวดหนอ ตรงปวดหนอเจ็บหนอเจ็บหนอ กดไว้มันไม่ได้ฆ่ากามที่มันกดหัวมันเอาไว้ ไม่ได้รู้ว่าสักกายะคืออะไร ไม่รู้ว่ากามคืออะไร แต่อะไรมันดิ้นขึ้นมาก็ให้หยุดอธิบายเลยใช้มนต์คาถานั้นกดเอาไว้เป่าหัวสมองมันไว้ เอาคาถานั้นต่อไว้กดไว้ ซึ่งมันไม่ได้ทำอย่างนี้นะ ลักษณะอย่างนี้ แต่ต้องเป็นลักษณะรู้แจ้งรู้จริงว่าอะไรเป็นสมุทัยอะไรเป็นเหตุ เป็นเหตุที่มันก่อให้เกิดการดิ้นเป็นกายใหญ่ เป็นกามราคะใหญ่ อะไรเป็นเหตุ รู้เหตุแล้วก็ดับเหตุให้ได้ ยังเกิดอีกอยู่ในนี้ก็ เราเลิกรูป เลิกรสเลิกกลิ่น เลิกเสียอย่างนี้ มันสงบระงับอย่างนี้จริงๆ นะ มันก็เป็นนิโรธในตัวมันไป 

นิโรธก็ดับไปทุกทีดับไปทุกที อย่างนี้ต่างหากล่ะที่เราทำตามสายของพระพุทธเจ้า เพราะฉะนั้นเมื่อมันหลุดออกมาจริง เรื่อยๆ มันก็สงบระงับเหลือลงแต่แค่จิตตรงนี้ จิตที่มันไม่ดิ้นเพื่อกาม มันไม่ดิ้นเพื่อกาย หรือไม่ดิ้นเพื่อโลกธรรมมากนักแล้ว และมันก็ไปติดอะไร มันก็ไปติดภพของจิตเข้าให้ แหม สบายดีจริงหนอ ช้าๆ อย่างนี้สบายไม่ร้อนแฉะเย็นดี สงบดี แต่ยังมีดิ้น ถ้าคุณยังไม่รู้ว่ามันยังดิ้นอยู่อย่างนี้นะ คุณก็ไม่รู้ว่าคุณยังเกิดอยู่ มันดิ้นอยู่มันก็ยังเกิดอยู่ ไม่ดับแน่ เพราะฉะนั้นสภาวะที่ยังดิ้นอยู่ แค่นี้ดีกว่ามันดิ้นเยอะ ดิ้นอย่างโอรัมภาคิยะ เพียงข้อ 1 ถึงข้อ 5 มันก็มากกว่า แต่ยังไม่หมดรอบ ยังมีรูปราคะ อรูปราคะอยู่ 

รูปราคะ อรูปราคะก็คือ ปีติ ปัสสัทธิ เป็นอุปกิเลสแล้ว ตั้งแต่ โอภาโสมาเลย โอภาส โอภาสคืออะไร คือปัญญารู้แล้วว่าเราหมดกิเลสกาม หมดกิเลสกายมาแล้ว มันยังดิ้นอยู่แค่นี้เรารู้แล้วรู้แล้วก็เกิดปีติใจ ก็เป็นอุปกิเลส เพราะฉะนั้นอย่าติด ความรู้แค่นี้ยังไม่สิ้นถ้วน ยังไม่หมดถ้วน ยังไม่ถ้วนทั่ว ยังมีเศษอยู่นะ ยังไม่ดับสนิทนะ ถ้าให้รู้ให้ได้ เพราะฉะนั้นการไปหลงโอภาสคือ ความรู้สว่างขนาดนี้อยู่ ทำไมท่านเรียก โอภาส   อาตมาบอกแล้วว่า ความรู้ของพระพุทธเจ้านั้นสว่างโล่ ประดุจดังแสง ปัญญาเหมือนอาภา หรือโอภาสเหมือนดังแสง นิโรธของพระพุทธเจ้าไม่ใช่ดับอย่างไม่รู้นะ แต่ดับอย่างรู้นะ กายดับกามอย่างรู้ด้วยนะถึงขณะนี้ก็ยังไม่จบถึงบอกว่าอย่าหลงโอภาส สว่างอยู่แค่นี้ก็อย่าเพิ่งหลง อย่าหลงปีติใจ แหมดีใจฉันได้แล้วนะแค่นี้ก็อย่าปีติ เลิก พยายามต่อ 

ดับให้มันด้วยวิธีใดก็แล้วแต่ ก็คือเรียนรู้จิตที่มันเป็นรูปกิเลส รูปราคะ อ๋อจิตอย่างนี้นี่นะ มันยังดิ้นอยู่ทำยังไงจะให้มันหยุด ตอนนี้ไม่มีภาษาพูดแล้ว ถ้าคุณตัดกามก็ได้ ตัดโลกธรรม 8 ก็ได้แล้ว ตอนนี้ไม่มีภาษาพูดแล้ว คุณจะต้องเรียนรู้ต่อไป 

เพราะฉะนั้น ผู้ใดไม่หลงโอภาส ไม่หลงปีติ เข้าใจให้ได้ว่าความรู้ของเราเป็นอย่างนี้ โอภาสเป็นอย่างนี้ อย่าหลงความรู้ของเรา ถ้าไม่หลงความรู้ของเรานั้น พร้อมกันนี้ คือการไม่ยึดมานะทิฏฐิ ไม่ยึดความใหญ่ของเรา ไม่หลงปีติไม่หลงตัวตน ภาคภูมิอยู่แต่ตัวแต่ตน ปีติ คืออัตตา ไม่หลงทางอัตตา ไม่หลงทางความใหญ่ของตัวเองเป็นมานะทั้งคู่เราไม่ลง หยุดให้ได้มันก็จะลดลง เป็นปัสสัทธิเรียกว่าสงบระงับลงแล้ว คือขันน็อตอย่างที่อาตมาว่าเมื่อกี้ ต้องรู้ให้ได้นะว่าจิตของเรา แหม มันหลงในภูมิรู้นี่ มันไม่ใช่เล่นนะคุณเอ๋ย นี่มันมโหฬาร ฉันมีความรู้นี่มัน .. แค่โอภาสแค่นั้นนะ แค่เป็นความรู้ชั้นต้น เป็นวิโมกข์ หรือเป็นวิโมกข์อย่างชั้นต้นก็ได้หรือเป็นวิมุติก็ได้ เป็นโมกขะ โมกขธรรมชั้นต้นก็ได้ 

พอเราดับแล้วไม่หลง ที่จริงเรามีความรู้อันนี้มีโอภาสอันนี้หรือมีวิโมกขะน้อยๆ อันนี้ มีโมกขะน้อยๆนี้ พอดับกามราคะ ดับสักกายะได้แล้ว เรามีจริงๆ แต่เราไม่หลงมัน ไม่หลงปีติยินดี ไม่หลงคือถือเนื้อถือตัวว่าฉันมีนะ เธอไม่มีเธอเล็กกว่าฉัน ฉันเหนือกว่าเธอไม่เอา ไม่มีอันนี้ ผู้ใดดับอันนี้ได้จริงๆ รู้จิตตัวที่เราไปยึดมั่นถือมั่นอันนี้แล้ว เลิกแล้วอย่าไปยึดมั่นถือมั่นอันนี้ อย่าไปอวดตัวอวดตนอย่าไปหลงยินดีปรีดาในสิ่งที่ตัวเองมี มีน่ะมันดีแล้วล่ะ แต่อย่าไปถือตัวเธอตนอย่าไปยินดีตรงภาคภูมิ อะไรก็ตามแต่ยึดเป็นอย่างนู้นอย่างนี้อยู่ มันก็จะสงบลงเป็นปัสสัทธิจริงๆ  

สงบลงแล้วทีนี้ก็ แหม นัตถิสันติปรังสุขัง คุณเอ๋ย ไม่มีสุขอะไรที่มันจะสงบ หรือ มันจะสุขเท่าไม่มีสุขอื่นที่จะเท่ากับไอ้ที่มันสันติลงเรื่อยๆ มันสงบระงับลงเรื่อยๆ ไม่มี ไม่มีความสุขไหนจะเท่า สนุกกับการสนุกสักกายะนั่นน่ะหรือ ปัดโธ่เอ๋ย อาตมาอยากจะใช้คำโลกๆ ฟังให้คุณรู้สึก ว่า สนุกอย่างบ้าเลือด สนุกด้วยการสนุกด้วยสักกายะะนั้นเหนื่อยแสนเหนื่อยเหน็ดเหนื่อยทรมาน สู้กับเขาลูกเอ๋ย เกิดมาลูกเอาเรียนเข้าไป แต่เรียนเดรัจฉานวิชาเท่านั้นนะไม่ใช่วิชาอย่างที่อาตมาว่า เรียนใบไม้ทั้งโลกเรียนใบไม้ทั้งป่าเลย เอาเรียนเข้าไปลูก อันนี้เขาตั้งวิชาใหม่อันนี้วิชาเก่าเรียนเข้าไปโลก ถูไถเข้าไปเพื่อที่จะอะไร เพื่อจะเอาวิชานั่นแหละไปข่มขู่เขา จะไปสร้างลาภ สร้างยศ สร้างสรรเสริญ สร้างได้ก็เอามาเสพกาม ลูกของกามขยายแถบออกมาเป็นพรวนเลย อยู่อย่างนั้นตลอดโลกนั่นมันเป็นการไม่จบ 

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดเข้าใจได้เห็นได้ว่าไอ้ความสงบที่หมดกาม หมดกาย หมดสักกายะนี่นะ แหม ยอดเยี่ยม

ไปหลงโอภาสหลงปีติก็ไม่มีไปหลงเป็นปัสสัทธิ เข้าใจได้ ดูได้เป็นรสได้ว่าปัสสัทธิ มันเป็นนิ่งสงบนะ ยิ่งอร่อยกว่า ยิ่ง ปรมังสุขัง ยิ่งกว่าเลย มันยิ่งบรมสุขยิ่งกว่า แต่ถึงอย่างนั้น ก็ยังเป็นกิเลส ยังไม่หมดตัวตนแฮะ ยังเป็นปัสสัทธิอยู่ที่อยู่ ไปกดกิเลสตัวที่ทำความรู้ขึ้นให้แจ้งว่าอันนี้ก็ไม่เอา อันนี้ก็ยังเป็นจิตที่ยังหยาบอยู่ ยังเป็นจิตที่จะต้องดับให้ได้อีก ผู้ใดรู้จิตที่เป็นปัสสัทธิตัวเองได้อีกนะ ความรู้สูงขึ้นไปดับปัสสัทธิ ดับที่ไปยึดอัตตาตัวนี้ได้อีกนะ มันจะหลงอยู่แค่ไหนก็ตาม แต่มันจะมีความหลงในความใหญ่หลงในอัตตาซ้อนเข้าไปอีก 

ถ้าเรามีปัญญารู้มันอีก ดับมันได้อีก เรียกว่า อธิโมกข์ ก็เป็นความรู้ที่รู้ ยิ่งกว่าเมื่อกี้อีกโอภาสก็เป็นความรู้อีก อธิโมกข์ เป็นความรู้ที่เหนือกว่าโอภาสอีก ยิ่งสว่างไสวรู้ใน โมกขะ รู้ในการตรัสรู้ รู้ในการดับกิเลสตัณหาลึกเข้าไปอีก เรียกว่า อธิโมกข์ 

เพราะฉะนั้น ไอ้นี่มันยิ่งใหญ่ขึ้น ความรู้ชั้นสูงขึ้นไปนี้ยิ่งผยองตัวอย่างขนาดหนักเลย ถ้าเผื่อว่าคุณรู้ไม่ทันนะ มันยิ่งโอ้โห ตอนนี้จบปริญญาโทและ มโหฬารเลย ถ้าคุณยังหลง อธิโมกข์นี้อีก บอกว่ามันดีจริงอธิโมกข์นี่มันดีจริง คุณก็ ปัคคาหะ ขยันหมั่นเพียร วิริยะอุตสาหะ ทำใหญ่เลย สร้างอธิโมกข์ ให้ยิ่งๆ ขึ้นไป ที่จริงน่ะดี ก็ยิ่งสร้างคุณก็ยิ่งสูงขึ้น คุณก็ยิ่งสงบลง สงบลง คุณดูนะ สภาพอันนี้เดินทางเข้าไปหาสุญญตานะ ยิ่งสงบลงเรื่อยๆ นะ เมื่อกี้นี้เป็นไปเพื่อกามเพื่อกาย ดิ้นไปหาโลกอันนี้สงบลงมาแล้วนะ ยิ่งขยันหมั่นเพียร ปัคคาหะ หมายความที่ขยันหมั่นเพียรยิ่งสงบลงไปมาก ยิ่งสุขมากที่สุด เพราะฉะนั้น อุปกิเลสอีกหมู่หนึ่ง     อธิโมกข์ ปัสสัทธิ สุขัง นี่อีกหมู่ เมื่อกี้นี้ โอภาส ญาณ ปีติ

สงบลงมาถึงขนาดนี้ อธิโมกข์ ปัสสัทธิ สุขัง  มันยังไม่จบแฮะ จบปริญญาโท ยังไม่จบปริญญาเอก ต้องทำปัญญาให้ยิ่งๆ กว่านี้อีกกว่าโอภาส กว่าอธิโมกข์ ให้เป็น ญานังหรือญาณ ให้มีญาณสูง ๆ ละเอียดลึกกว่านี้อีก ทำเข้าไป สูงเยี่ยมจนกระทั่งในจิตของเราตั้งมั่นเป็นสติ อันครองพร้อมตั้ง ฐานะ อันที่เรียกว่า หมิ่นเหม่ต่ออรหันต์  แหม่ใช้ศัพท์อันนี้น่าดู จนกระทั่งเราจะหมิ่นเหม่ต่อความเป็นพระอรหันต์  อุปัฏฐาน อุปะ แปลว่า ใกล้ อุปัฏฐานตั้งมั่น เริ่มตั้งมั่นเข้าใกล้ ใกล้อะไร ก็ใกล้ที่จะพ้นอวิชชาสิ  ใกล้ที่จะพ้นกิเลสตัวละเอียดที่สุดแล้ว เรียกว่า อุปัฏฐาน ให้มีสติมั่นคงให้มีความรู้รอบเป็น ญาณ กิเลสปุริสสาก็มี ญาน อุปัฏฐาน

จนกระทั่งเราทำได้อย่างสนิทสนมพร้อมรู้ชัดในจิต ที่ดิ้นนิดนึงก็รู้แล้ว เข้าหาอุทธัจจะ จะมีมานะน้อยหนึ่งก็ไม่มี จะมีรูปแห่งราคะนิดนึงก็ไม่มีจะมี อรูปก็นิดนึงไม่มี ไม่มีรูปไม่มีอรูป เป็นมานะความถือตนถือตัว ความยินดีหลงในจิตตัวเองก็ไม่มี รู้ชัดแจ้งไปจนกระทั่งถึงเศษจิตที่เกิดขึ้นเป็นอุทธัจจะขึ้นมาก็รู้ ดับอุทธัจจะให้วางเฉยอยู่ได้เป็นอุเบกขา อุปกิเลสหมู่ที่ 3 ก็มี ญาน อุปัฏฐาน และ อุเบกขา หมู่นี้ละเอียดยิ่งกว่า เป็นความรู้ชั้นสูงยิ่งกว่า

ถ้าหลงอยู่แม้กระทั่งแม้ความรู้ชั้นละเอียดขนาดนี้ ก็ยังเป็นอุปกิเลสชั้นระดับสูงสุดเลย เห็นมั๊ยว่าทุกอย่างมันเป็น สมังคีธรรม ร้อยกันมาสูงสุด ถึงขนาดนั้นท่านพระพุทธเจ้าท่านบอก อย่าเพิ่ง ปัจจเวก ปัจจเวก ทวน ทวนต้นทวนปลายอีกนะ มีเศษอะไรหลงเหลืออีกมั๊ยใน 9 อันนี้ ตั้งแต่ โอภาส มายัน อุเบกขานี้ มีเศษอะไรหลงเหลืออีกไหม ถ้ามีเศษอยู่อันหนึ่งอันใดก็เรียกว่า นิกันติ   ทั้งนั้นเลย เรียกว่า นิกันติ  คือเศษของอุปกิเลสที่เหลือทั้งนั้นเลย ไม่ว่าอยู่ที่จิตไหนก็ตามแต่ มีเศษยังไม่นิกันติ ยังไม่หมดสิ้นที่แท้จริง ยังไม่ถึงซึ่งอันติม อันติมะหมดสนิท อันติมะเนี่ยหมายความว่าหมดสนิท นิกันติก็หมายความว่าไม่มีเลยที่สุดที่ไหนไม่มี ละเอียดยิบ เพราะฉะนั้นถ้ายังมีเศษของอุปกิเลสอยู่ไม่ได้ ทบทวนเป็นปัจจเวก จะเป็นเศษของมุมไหนก็ให้รู้ให้ละเอียดให้ได้ ถ้ามีเศษอันไหนอยู่ยังเป็นนิกันติหมด ทวนให้ได้ทั้ง 9 อันนี้ หมดอุปกิเลส 10 ผู้ใดทำหมดอุปกิเลส 10 นี้ จนกะทั่งรู้ถึงอุทธัจจะ อย่างที่อาตมาว่านี้ ฐานขึ้นมาปั๊บ อวิชชาก็ไม่มีกระอักแล้ว เหลือแต่วิชชาโผล่พรวดขึ้นมาเลย ใสสว่างโล่เป็นนิโรธมีแสง แหม อาตมาก็คงว่า พวกคุณก็คงไม่เคยได้ยินใครมาอุตริพูด นิโรธ มีแสงมันมีที่ไหนในโลก นิโรธดับอย่างสว่าง นิโรธมีแสงเลยมีวิชชาสว่างโล่ รู้ตัวรู้ตนวางทุกสิ่งอย่างเป็นอนัตตาธรรม เกิดดับเกิดดับไป โลกเอ๊ย กายนี้ จิตนี้ ขันธ์ 5 นี้ เอ็งเกิดเอ็งดับของเอ็งไป ฉันจะรู้ตามรู้เองทั้งหมด อันไหนที่มันจะปรุงขึ้นมาเป็นกุศล ฉันจะช่วยโลกปรุงให้แก่โลก อันไหนที่ปรุงขึ้นมาเป็นอกุศล อย่าทีเดียว อย่างนี้ไม่เอา 

ที่นี้กุศลกับอกุศลนี่ท่านจะปรุง พระอริยะท่านจะปรุงให้แก่คนอื่น ท่านก็จะมีสัจจานุโลมญาณ ลองย้อนเข้าหาโสฬสญาณดูบ้าง ไม่เคยพูดโสฬสญาณซักที วันนี้ลองดูบ้าง ตั้ง 16 ญาณ ที่จริง โสฬสญาน ไม่ใช่เรื่องพูด โสฬสญาณเป็นของละเอียดที่จะเกิดเองเป็นเองในนี้ ถ้าใครไม่มีสภาวะนะ เมายิ่งกว่า เอทานอล ไม่รู้เรื่องเลย ถ้าใครมีสภาวะพอจับบ้างแล้วก็พอรู้ เพราะอะไร เริ่มต้นตั้งแต่ นามรูปปริเฉทญาณ เอาแล้วเริ่มต้นมาแล้ว นามอะไรเอ่ย รูปอะไรเอ่ย ยังไม่รู้เลย เพราะฉะนั้น ต้องเรียนรู้มาตั้งแต่ รูปหยาบ ๆ นามหยาบ ๆ ไอ้รูปนั่ง รูปนอน รูปเดิน รูปยืน ไอ้รูปที่เป็นแบงค์ รูปที่เป็นลาภ รูปที่เป็นยศ รูปที่เป็นสรรเสริญ อะไรที่หยาบ ๆ ทั้งนั้น รูปที่เป็นกามคุณ  มาในเรื่องสี มาในเรื่องผิวพรรณ รูปที่มาในเรื่องของเสียงเข้ามาเข้าหู รูปที่มาในเรื่องของกลิ่น รูปที่มาในเรื่องของรส รูปที่มาในเรื่องสัมผัสส่วนไหนก็ตามแต่ รู้มันให้ได้หมดในรูปเหล่านั้น 

มันมาสัมผัสเราเมื่อใด  มันมีตัวสำคัญที่สุดคือ จิตตัวสำคัญคือนามนี่เข้าไปรู้ เมื่อรับเข้าก็ไม่รับเปล่านะปรุงเลย ทำงานเลย ทุกทีไป รู้ให้ทันอย่างนี้ แยกให้ออกว่า อ๋อ ไอ้นั่นอันนึงเรียกว่ารูป เป็นสิ่งหนึ่งที่จะมีเป็นตัวปัจจัย อีกอันนึง เป็นตัวเรานี่เองกิเลสใหญ่ เหตุเพราะอะไร เหตุเพราะใจของเรามันโง่มันมีแต่อวิชชามีแต่อวิชชา ไอ้รูปต่างๆ ข้างนอกมาแตะปั๊บ ไอ้อวิชชาตัวนี้ ทำสั่งจิตเข้าไปสั่งนามเข้าไปให้สังขารเลย สังขารเลย ตรงเข้างับเข้าให้ ทุกทีไปเลยไม่รู้เหตุรู้ปัจจัย พอแยกรูปแยกนามออกชัด ไอ้นี่มาหรือ อ๋อ ไอ้นี่สีแดงมาเหรอ ปัดโธ่ ไอ้รูปเป็นแบบนี่อย่านะอย่าไปปรุงกับมัน แยกรูปแยกนามให้ออก รู้ว่าไอ้รูปนั้นกับนามนี้นี่แหละ ถ้าไม่รู้แล้วมันจะเป็นเหตุเป็นปัจจัยซึ่งกันและกันเป็นนามรูปะ นามรูปปริคคหญาณ ปัจจยเป็นปัจจัย ปริคคหะ ยังมีการม้วน เป็นห่วง ปริคคหะ แปลว่าห่วง ยังจะห่วงหวงกันอยู่ ยังจะยึดถือกันอยู่ ปริคคหะ เป็นปัจจัยที่จะทำการห่วงหวงผูกพันเป็นลูกโซ่ พันกันอยู่ มันเป็นอย่างนี้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเราแยกรูปแยกนามออกรู้ โสฬสญาณ อันที่ 1 เรียกว่า นามรูปปริเฉทญาณ ปริเฉท แปลว่าอะไร ปริเฉทแปลว่า ว่างลงให้ได้ แยกมันออกจากกันให้ได้ ทำความคั่น นามกับรูปให้ได้ นามรูปปริเฉทญาณ หั่นออก นามก็แยกเป็นอันนึงรูปก็แยกเป็นอันนึงให้ได้ เรียกว่า นามรูปปริเฉทญาณ เห็นมันให้ได้ชัดๆ อย่างนั้น  แล้วรู้ให้ได้นะ อ่อไอ้อันนี้รูปมาแล้ว โท่งๆ มาเลยอะ จะทางหูก็ชั่ง จะทางเสียง เห็นขี้ เคยขี้ไปหลายวันลอยฟ่อง ๆ มาแล้ว เนี่ยรู้เลยรูปอย่า นามอย่านะ ใส่โซ่นามไว้เลยจิตของเรา อย่า เอ็งอย่ามาทำอะไรกับฉันไม่ได้ เข้าทางลิ้นเข้าทางจมูกเข้าทางกาย สัมผัสเสียดสีทุกประตูรู้มันได้ แยกรูปแยกนามชัดอย่างนี้แล้วรู้ให้ได้มันเป็นปัจจัย 

เพราะฉะนั้น นามรูปปริเฉทญาณแล้ว ก็ นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ไม่ให้เกิด  ไม่ให้มาทำเป็นห่วงพัวพันไม่ให้มีการเกิดเป็นสังขารอยู่ในนี้ รู้จนกะทั่งมันเป็นปัจจัยอย่างนี้ รู้ให้ชัดก็ทะลุเป็นญานที่ 2 นามรูปปัจจยปริคคหญาณได้ พอแยกได้ชัดอย่างนี้แล้วจบ ก็ทำความเข้าใจสิ่งพวกนี้ให้ได้ รู้สิ่งที่มันเกิดอยู่เสมอๆๆ เป็นธรรมดาเรียกว่า สมะ เรียกว่าสมะ ทุกอย่างมันเป็นเสมอๆ มันเป็นเนืองๆ อยู่เสมอเรียกว่า สมะ และมันจะตายอยู่เสมอๆๆ เรียกว่า สนะ ถ้าผู้ใดเข้าใจแล้ว อ๋อ มันจะมีเสมอเกิดอยู่เสมอ และมันก็ตายอยู่เสมอเป็นธรรมดา ธรรมดา ธรรมดาอ่านว่าธรรมดา เเต่ถ้าคนอายุมากๆ หน่อยเคยเรียนหนังสืออ่านแต่ก่อนนี้แบบเรียนเร็ว อ่านธรรมดาอ่านว่าธรรมดา ถ้ารุ่นใหม่ไม่มีอ่านอย่างนี้แล้ว มันจะเกิดอยู่เป็นธรรมดา มี สมะ กับ สนะ

รู้ สัมมสนญาณให้ได้ เกิดญาน เกิดปัญญารู้ให้รู้สัมมสนญาณ  ตัวเกิด และตัวดับ ใครรู้ตัวเกิดและตัวดับแยกออกแค่นี้ก็เก่งแล้ว  รู้ญานที่ 3 จะเกิดอะไรก็เกิด สีแดงเกิดมาเดี๋ยวมันก็ไม่แดง  ไอ้รสหวานหอมเนี่ยเกิดมา เอ้อ เดี๋ยวมันก็ไม่เกิดมันก็ไม่หวานไม่หอม หรือเหม็น จริงๆ อะไรทุกอย่างเลย มันเกิดขึ้นมาประเดี๋ยวมันก็เปลี่ยน ประเดี๋ยวมันก็เปลี่ยน เกิดแล้วมันจะมีดับ “สมะ” เอ็งเกิดของเอ็งอยู่เสมอ เพราะว่าทุกอย่างในโลกมีแต่สังขารธรรม มีแต่การปรุงอยู่เสมอปรุงให้เกิด เกิดแล้วเอ็งก็ต้องดับ ไม่ต้องไปทำอะไรมันก็ดับของมัน ตามกาลตามเวลา ตามเหตุตามผลของมัน ตามเหตุตามปัจจัยของมัน ไม่มีใครไปทำกับมันมันก็ดับ ให้รู้เกิดรู้ดับอย่างนี้จึงเรียกว่ารู้ สัมมสนญาณ มีปัญญารู้รอบในเรื่องนี้ 

ผู้ใดรู้ สัมมสนญาณ แล้วก็พยายามรู้ให้มันละเอียดให้มันช้า ละเอียดยิ่งกว่านี้ รู้เกิดรู้ดับเรียกว่ายังไม่เก่งจริง ต้องรู้เกิดมาแล้วมันก็ยังทรงอยู่นะ แล้วมันก็ดับลง เกิดมาแล้วก็ทรงอยู่นะไอ้ตอนทรงอยู่นี่แหละ คนหลงมันเเยะ นึกว่ามันเป็นนิจจัง ไอ้ตรงทรงอยู่นี่ ถ้าคนเห็นเกิดปั๊บดับปั๊บ คนก็ไม่งงไม่หลง แต่คนมาหลงตรงที่มันเกิดปั๊บแล้วมันก็ตั้งอยู่ มันยังไม่เสื่อมไปทีเดียวมันค่อยๆ โตขึ้นนิดนึงแล้วมันก็ค่อยๆ เสื่อมก็ได้ หรือพอเกิดปั๊บแล้วก็ค่อยๆ เสื่อมลง แต่กว่าจะเสื่อมหมดสิ้นก็ยังมีสภาพอยู่ยังมีสภาวะอยู่ คนก็ไปหลงว่าไอ้นี่เป็นนิจจัง ก็ไปคว้าไว้ อย่าจากไปนะเอ็ง อย่าหลุดไปนะ อย่าให้หายไปนะ มันได้ที่ไหนในโลก ไปห้ามมันได้ที่ไหน ไม่มี มีอะไรบ้างลองหยิบมาให้อาตมาดูมีอะไรบ้าง ว่าพระอาทิตย์มีอายุยืนนานว่าไม่เสื่อมไม่ดับเหรอ ดับ พระอาทิตย์ก็ดับ อย่าว่าแต่อะไรในโลกนี้เลย โลกก็กำลังดับอยู่ อะไรก็ดับอยู่ทั้งนั้น รู้เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ให้ละเอียดลออยิ่งกว่า สัมมสนญาณ เรียกว่า อุทยัพพยญาณ เรียกว่าอุทยัพพยญาณรู้ให้ชัดอย่างนี้ 

พอรู้เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป เป็นไตรลักษณ์ชัดเจนอย่างนี้แล้วทีนี้ก็มาจับแยกเลย ไอ้นี่เกิดขึ้น ไอ้นี่ตั้งอยู่ ไอ้นี่ดับไป 3 ส่วนแยกออกมาเลย แยกออกมาเป็นส่วนๆ เลย ดูให้เห็นชัดๆ เลยทีเดียวว่า อ๋อ ไอ้โลกนี้มันมีแต่ความฉิบหายอย่างนี้ มันไม่มีของจริงเลยนี่ ไอ้เกิดนี่แล้ว เอ็งก็ยังเดินติดต่อกันอยู่เป็นธรรมดา ประเดี๋ยวเองตั้งไว้เองก็ดับลงไปเป็นธรรมดา มันมีแต่ความฉิบหายอย่างนี้ มีแต่ความไม่ได้เข้าท่าอย่างนี้เองนี่ เห็นมันให้ได้ว่ามันเป็นภัยอย่างนั้น มันไม่มีอะไรเลยถ้าเราไปยึดมั่น ถือมั่น มันไปหลงเข้าใจผิดว่า เอ็งต้องอยู่มั่น ๆ นะ เอ็งต้องนิจจังนะ เอ็งเที่ยงนะ เอ็งอย่าไปหายไม่ได้นะ  ถ้าใครไปหลงอย่างนี้เป็นภัยอย่างยิ่ง เป็นความน่ากลัวอย่างยิ่ง เป็นความน่าเศร้าใจอย่างยิ่ง 

พระอรหันต์ทั้งหลาย ท่านจะเอาคำว่า สงสารมาให้ ท่านจะบอกว่า แหม มันน่าสงสารจริง ไปหลงในภัยอันนี้ มีความรู้ในภัยเหล่านี้เรียกว่า “ภยญาณ” เรียกว่า ภยญาณ เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดรู้ในความน่ากลัว แบบนี้ รู้ในสิ่งที่มันยึดไม่ได้ เอาไม่จริงได้แบบนี้ คนนั้นก็มีจิตมีปัญญาที่สูงละเอียดขึ้นไปอีก ก็จะเกิดการเห็นแต่ว่าโลกนี้นั้น จะมีแต่ความดับสลายเป็นที่สุด ทุกอัน ไม่มีอะไรเลยที่มันจะไปยึดเอาไว้ได้ จะเห็นอย่างชัดอย่างแจ้ง ไม่ได้เห็นอย่างที่ปากอาตมาพูด คุณเห็นในญาณในปัญญาของคุณ คุณเห็นว่าคุณเองนี่ อาตมาจะเล่าประกอบยกตัวอย่าง 

แต่ก่อนนี้อาตมาทำงานเงินเดือนไม่กี่ตังค์รายได้ไม่กี่บาท อาตมาก็พยายามสร้างให้มันเกิดขึ้น จาก1000 เป็น 2,000 จาก 2,000 เป็น 3,000 จาก 3,000 เป็น 4,000 ให้มันได้เพิ่มขึ้นเพิ่มขึ้น โดยความหวังตั้งใจอยู่ว่า ขอให้รายได้ของเรานี้จงตั้งอยู่ จงตั้งอยู่มั่นคงอยู่ พอบางเดือนมันไม่ได้ 4,000 มันไม่ได้ 5,000 ชักหน้าหงิก พอมันลดลงมามากอีก ก็พยายามใหม่ให้ได้ 5,000 ยืนทรงอยู่ให้ได้ ยิ่งได้ 6,000 แหม เก่งภาคภูมิ เอาให้มันทรงที่  6,000  พอมันลดจาก 6,000 มา หน้าหงิกอีก ไม่ได้ ต้องสู้อีก ให้ได้ 7,000...8,000…10,000 ถ้าคุณยิ่งขยันหมั่นเพียร ยิ่งทำให้คุณเห่อเหิม พากเพียรและขยัน

ได้แล้วอยากให้มันตั้งอยู่ แต่มันไม่ตั้ง บางทีมันก็ลด แล้วมันก็ลด บางทีมันก็ตั้งอยู่ ตั้งอยู่แล้วมันก็ลด ไม่เที่ยงสักทีแต่เราไม่เข็ดสักที กระหน่ำตัวเองเข้าเหมือนเฆี่ยนด้วยแส้ เอาเข้าไป ลดไม่ได้นะ เสียหายนะเรา เราเสียหายก็เฆี่ยนเข้าไป พากเพียรเข้าไป ทำอย่างนี้ทุกทีโดยไม่เคยเห็นภัย ไม่เคยเห็นว่า ไม่แน่หรอกเอ็งได้เดือนละล้านเอ็งก็ยังจะไม่ได้เลย สักวันหนึ่ง เอ็งก็จะไม่มีรายได้เลยซักวันนึง  อย่าว่าเอ็งแต่รักษามั่นไว้เลย เอ็งจะมีรายได้เดือนละล้าน เอ็งก็ไม่เหลือสักวัน เอ็งจะไม่มีรายได้เลยสักแดงเดียวในเดือนนึงเลย อาจจะเคยตอนนี้เคยได้เดือนละล้านแต่อีกหน่อยแกก็ไม่ได้ 

ไม่มีความเข้าใจเลยในตอนนั้น สมัยนั้น ก่อนนั้น ที่อาตมายังทำงานอยู่ หรือพวกคุณเองก็คิดเอาเอง เหมือนกัน ไม่ได้หวาดระแวงเลย ไม่เคยเห็นภัย แต่แท้จริงแล้ว มันมีแต่จะเดินทางไปหาความสูญ มีแต่ ภังคะ มีแต่หมดสิ้น มีแต่จะเดินไปหาความไม่มีอะไร ต่อให้คุณได้รายได้เดือนละแสน เดือนละหมื่น เดือนละล้านอะไรก็ตามแต่ คุณจะเหลือแต่สุดท้ายคุณจะสูญ ถ้าใครเห็นแจ้งอย่างนี้เป็น ภังคาญาณ นะ อ๋อ สุดท้ายมันจะมีแต่สูญอย่างนี้เหรอ เอ้ย อย่างงั้นเราสูญเองดีกว่า ไม่ต้องให้ใครมาทำลายดีกว่า เอาไปเลยเดือนนึงล้านนึงไม่เอาแล้ว อยู่เฉยๆ ดีกว่าไม่ต้องมีอะไร เดือนนึงอยู่สูญก่อน รู้เท่ารู้ทันมันอย่างนี้ปั๊บ คุณเอ๋ยจะเกิด    อาทีนวญาณ เบื่อหน่ายการมานั่งเฆี่ยนแส้ตัวเอง เฆี่ยนเข้า เฆี่ยนเข้าทำ เบื่อจริง ๆ  อาทีนวาญาณ จะเกิดเลย เห็นโทษของมัน อาทีนวะ เห็นโทษของมัน บอกปัดโธ่ เฆี่ยนเข้าไปฟาดลงเข้าไป หวังจะตั้งใจจะให้มันตั้งอยู่ ไม่มีที่สุดมันมีแต่ ภังคะ มันมีแต่จะชิบหาย มีแต่สูญสูญสูญ เดินไปเข้าหาความแตกดับสูญ ไม่มีอะไรจริงภังคะ และเห็นโทษมันอย่างนี้เเหล่ะ  เรียกว่าเห็นโทษมันจริงใครมี อาทีนวานุปัสสนาญาณ คนนั้นก็มี นิพพิทาญาณ ...​เบื่อ 

เรามาหลงเฆี่ยนตัวเองเพื่อเหตุแห่งดิ้นอยู่กับโลกเท่าแค่นี้เองแหล่ะหรือ แค่นี้หรือ ชีวิตมันดิ้นอยู่กับโลกแค่นี้เหรอ มันเฆี่ยนตัวเองไปแข่งกับโลกเขาแค่นี้เหรอ แล้วเราแข่งไปแล้วเสร็จก็ไปหา ภังคะ เข้าไปหาศูนย์อยู่อย่างเก่าดับสูญสิ้นไม่มีคงทนไม่มีอยู่ได้เหมือนเก่า ใครเห็นแล้วก็เกิดเบื่อจริงๆ พอเห็นโทษก็นิพพิทาญาณ เบื่อ เบื่อจริงๆ เบื่อ  พอเบื่อแล้วก็เป็นไง มุญจิตุกัมยตาญาณ ...เกิดเลย

เอ้าเปลื้องออกไป

ใครจะเอาเชิญ เชิญ ใครจะเอาอะไรเชิญ อาตมาเริ่มเเจกเลยเอ้างานนี้คนนี้จะเอา เอาไปเลย เอ้างานนี้เอาไปเลย รายได้เท่านั้นเท่านี้เอาไปเลยไม่ว่าเอาไปเลย หัดตัวเองน้อยลงกินให้น้อยลงอยู่ให้น้อยลง ดูซิว่าขันธ์ 5 นี้มันเลี้ยงมันไว้ด้วยได้เท่าไหร่ อาหารกี่กรัม อาหารวันหนึ่งกี่บาทลองเลี้ยงมันดูซิ เครื่องนุ่งห่มใช้น้อยๆลง น้อยๆๆน้อยลงคือน้อยที่สุดเท่ารายได้หัดน้อยลงๆ ของเรา งานการเราก็ทำอยู่ตามธรรมดาเท่าที่แรงเรามี ตอน อาตมายังเป็นฆราวาสอยู่ก็ทำ และอาตมาก็หัดน้อยลงๆ มีก็แจกออกไปเปลื้องออก มุญจิตุกัมยตาญาณ คือเปลื้งออก เปลื้องออกไปจริงๆ ไม่ได้พูดเล่นเลย ไม่ใช่บอกตอนนี้ฉันเกิด มุญจิตุกัมยตาญาณแล้วนะ เปลื้องออกแล้วน่ะแต่เอามาสิ เปลื้องออกมาแล้วไปเอามาสิ มันจะเป็นเปลื้องอะไรอย่างนั้น เปลื้องมันต้องเปลื้องจริงๆ เปลื้องทั้งกามราคะ เปลื้องทั้งสักกายะ อันต้น แล้วก็ค่อยมาเปลื้องจิต รูปราคะ ความยึดมั่นถือมั่นความรู้ความใหญ่เป็นอุปกิเลสที่อธิบายไปแล้ว ค่อยมาเปลื้องอันนี้ เปลื้องออกไปสิอันนี้สิ มีของโตๆ ใหญ่ๆ เป็นวัตถุ สมบัติ เป็นญาติติโกโยติกา ลูกเขาเมียเราพ่อแม่เรา ญาติแฟนเราไม่เคย ไม่เคยเปลื้องออกสักอย่างเลย แล้วจะบอกว่าฉันได้ญาณ 9 แล้ว 

มุญจิตุกัมยตาญาณ 

ฟังเอานะนี่พูดตอนนี้ อาตมาไม่อยากจะกล่าวกับใครว่าตอนนี้ใครบอกว่าได้ มุญจิตุกัมยตาญาณ ท่านบอกว่า ได้ญาณนี้แล้ว แต่ไม่เห็นเปลื้องนี่ ฉันจะมีโต๊ะหมู่บูชาไว้มุมโน้น เอาพัดลมมาไว้ตรงนี้ อาสนะใหญ่ก็ไว้มุมนี้ Air condition ติดเลย นี่เหรอ นี่หรือมุญจิตุกัมยตาญาณ ไม่ใช่หยาบด้วยนะ ฉันแค่กายอันใหญ่กับกามอันโตด้วยนะ ไมใช่ขั้นรูปจิต อรูปจิตนะ ขั้นหยาบนะไม่ใช่ขั้นกายกับจิตนะ อธิบายให้ชัด 

เพราะฉะนั้นใครจะมีญานอันนี้จริง มันเป็นจริงสลัดออกจริงเปลื้อง        มุญจิตุกัมยตาญาณ คือเปลื้องออกไม่เอา ค่อยๆ ผ่อนคลาย ลดๆๆ ลงจริงๆ ผู้ใดผ่อนลงได้ขนาดใด ขนาดใด ผู้นั้นทำได้ของตนเองอย่างแท้จริง พิจารณา มีการ ปฏิสังขาญาณ พิจารณา เราจะเหลือไว้แค่ใดเราจะออกไว้แค่ใดเปลื้องออกไปแค่ใด เอ้าเปลื้องได้แค่นี้เอาเปลื้อง พิจารณาทีเดียว ปฏิสังขาร หมายความว่าพิจารณา พิจารณาเหลือแค่นี้ก่อน ตอนนี้ยังมีฐานะยังไม่สูญแท้ เปลื้องออกได้แล้ว แล้วก็มักน้อยลง แล้วก็หัดเปลื้องออกอีก เปลื้องไป ปฏิสังขาญาณ เกิดรู้จักพิจารณาในการเปลื้องออกเริ่มออกทำออกไปเรื่อยๆ 

ผู้ใดทำได้เป็นจิตบริสุทธิ์ เมื่อพิจารณาเสร็จแล้วจัดการอันนี้ออกไป เป็นอิสระได้แล้วออกไป เป็นวัตถุ เป็นยศ เป็นเกียรติ เป็นกามคุณเอาออกไป ยกให้ ทำจนกระทั่งทางกายทำซะก่อน เปลื้องไปทางกายก่อน พิจารณาแล้วอันนี้ควรเปลื้องก็เปลื้อง ตั้งสมาทานศีลขึ้นมา ฉันจะเลิกสิ่งนี้แล้วฉันจะไม่เอาสิ่งนี้แล้วเราก็เปลื้องออกไป แม้ใจมันจะรอนๆ อยู่ ก็เปลื้องมันซะก่อน เพราะเราพิจารณาแล้วอันนี้    ปฏิสังขาร มีการพิจารณาถูกต้องแล้วพอเปลื้องแล้วเสร็จ 

กระทั่งจิตใจของคุณเข้าใจจิตของคุณเป็นอุเบกขา ไม่มีการสังขารไม่มีการปรุงสะเทือนไหว หวาบหวิว ให้เขาไปก็ยังเสียดายอยู่นะให้เขาไปก็ยังโหยหาอยู่นะไม่มี จนกระทั่งเกิด สังขารุเปกขาญาณ เห็นชัดแจ้งจริงว่าไม่มี อุเบกขาเฉยอยู่ในสังขารเหล่าานั้น ให้เขาไปก็ให้เฉยๆ เป็นสังขารธรรมดา เราเองไม่มีจิตสังขาร ไม่มีปรุง จิตเป็นอุเบกขา นี่ก็เป็น สังขารุเปกขาญาณ มีปัญญารู้เท่าทันในสังขารโลกและจิตสังขาร การกระทำของเราให้เขาไปนี้เป็นสังขารโลก เป็นการกระทำอย่างโลกๆ แต่จิตของเรา เฉย อุเบกขา ว่าง ไม่วาบไหว ไม่กระเทือน ไม่รู้สึกเดือดร้อนจึงเรียกว่า สังขารุเปกขาญาณ สังขาร+อุเบกขา เกิด สังขารุเปกขาญาณ อย่างแท้จริง 

ผู้ใดเกิด สังขารุเปกขาญาณ จะมีปัญญาญาณมาก จะทำอะไรต่ออะไรก็ทำได้ตามสบายเลย ทำอย่างอนุโลม ปฏิโลม ทวนไปทวนมาทำตั้งแต่โน่นแหละ นามรูปปริเฉทญาณ ทวนไปทวนมา มีอนุโลมปฏิโลมมากมาย และรู้สัจจะ รู้อริยสัจ รู้สัจจะทุกตัว อันนี้เป็นของที่เป็นทุกข์อยู่หนอ เป็นสมุทัยอยู่หนอ เอ้าดับมันเสีย หาทางดับมันเสีย รู้อย่างแท้จริงแล้วก็ทำไปตามควรเสมอ ถูกต้องโดยแท้จริงคนนี้ ก็มี สัจจานุโลมญาณ มีการอนุโลม ปฏิโลมอย่างเป็นสัจจะถูกต้องอย่างแท้จริง 

คนนี้เท่านี้คนนี้จะมาปรุงแต่งเรื่องอะไรกับเราเราก็อนุโลมได้ ของๆ เราที่จะเอาออกเราก็อนุโลมปฏิโลมได้ เรียกว่า สัจจานุโลมมิกญาณ

ผู้ใดทำแบบนี้ได้ก็ตัดโคตรของความเป็นคนออกไปได้ ทำได้นิดนึงก็ตัดโคตรรออกไปได้เรื่อยๆ ทำได้จริงจากเด็ดขาดตัดโคตร เรียกว่า โคตรภูญาณ สบายมากแล้วเราไม่ต้องเกี่ยวข้องกับอันนี้ ไม่ต้องเกี่ยวข้องเลยเงินเดือนเดือนละหมื่นเฉย ตัด ส บ ม สบายมาก กินข้าววันละ 3 ครั้ง กินข้าววันละจาน ไม่ได้กินเนื้อสัตว์อะไร เอาไปยศศักดิ์ฐานะ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข กามคุณ เอาไป แต่ละระดับแต่ละระดับ คุณตัดโคตรอย่างนี้ออกไปได้เรื่อยๆ บริสุทธิ์ขึ้นๆ ถ้าตัดโคตรชั้นหยาบได้ เขาเรียกว่าตัด โคตรภู ถ้าตัดโคตรชั้นสูงท่านเรียกว่าตัดโวทาน โวทานแปลว่าขาว คือบริสุทธิ์ขึ้นๆ โคตรภู ถ้าเรียกว่าชั้นต้น ถ้าตัดโคตรชั้นสูงเรียกว่าเดินทางตัดโคตรเข้าไปหาความบริสุทธิ์ เรียกว่าเข้าหาความบริสุทธิ์ผ่องใส

ใครตัด โคตรภู ได้จริงๆ คนนั้นก็บรรลุมรรคญาณ ผลญาณ ไม่เห็นมีอะไร บรรลุมรรคญาณ ผลญาณ อย่างแท้จริงเลย เผลอๆ พูดถึงมรรคผลแล้ว เสร็จแล้วก็ทวน ทวนดู ทวนดูอันนี้มันหลงหรือเปล่า จริงหรือเปล่า ที่เราทำนี้มันจริงหรือเปล่า จิตเราก็หมดสิ้นหรือเปล่า เป็นมรรคเป็นผลอันแท้จริงหรือเปล่า สว่างไสวชัดหรือเปล่า ไม่ใช่ดำๆ มืดๆ อะไรเป็นอะไรก็ไม่รู้ อาการอย่างนั้นเป็นอย่างนี้แล้ว ประมาณเอาก็ไม่ใช่ เปล่าอันนี้เห็นเลยว่าอันนี้คือกามเป็นสักกายะ อันนี้เป็นรูปราคะ อรูปราคะอันนี้เป็นมานะ รู้เป็นก้อนๆ แท่งๆ รู้เป็นความชัดๆ เลย ตอนนี้ก็ ปัจจเวกขณ์ เลย ทวนมาตั้งแต่ นามรูปปริเฉทญาณ นามรูปปัจจยปริคคหญาณ สัมมสนญาณ  อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ ภังคานุปัสสนาญาณ ภยตูปัฏฐานญาณ อาทีนวานุปัสสนาญาณ นิพพิทานุปัสสนาญสณ มุญจิตุกัมยตาญาณ ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ สังขารุเปกขาญาณ สัจจานุโลมิกญาณ โคตรภูญาณ 

มัคคญาณ ผลญาณ …ปัจจเวกขณญาณแล้ว ถึง 16 รอบ..เราตัดจริง บริสุทธิ์จริง มันไม่เห็นมีอะไร อวิชชาอยู่ที่ไหน…อวิชชาอยู่ที่ไหน? 

โยมว่า...แล้วนิพพานอยู่ที่ไหน

พ่อครูว่า... ที่คุณถามมานั้นคือ เพราะมันไม่รู้แจ้งตั้งแต่นามรูปมาตั้งแต่ต้นพอมันไม่รู้ว่าอันนี้คือ นามรูป กิเลสตัณหา กิเลสตัณหาก็เป็นตัวตนที่ประกอบด้วยนามรูป ไอ้ดอกไม้สวยๆ ที่เขากำลังถือมานี่ คุณแยกรูปแยกนามมันออกไหม แยกออกไหม ดอกไม้ที่เขาถือสวยๆ มานี้แยกออกไหม ถ้าแยกออก แล้วเรารู้ทันว่าไอ้นี่เเหล่ะตัวสำคัญ มาเป็นปัจจัยที่ทำให้เราไปยุ่งกับมันนะ รู้ทัน ก็รู้ถึง นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ล่ะ พอรู้ทันก็ใส่โซ่ตรวนใจเรารู้ทันนะเอ็งอย่าไปเกี่ยวกับมันนะเองเฉยๆ นะ มันดิ้นเท่าไหร่ก็เฆี่ยนมันไว้อย่านะ ได้ทำอย่างนี้หรือเปล่า  ไม่เลย หลับตา หลับตาก็ไม่เห็นดอกไม้สิ ถ้าลืมตาเห็นดอกไม้งามจริงหรอคว้าไป มันจะเป็น นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ได้อย่างไร มันก็ปรุงเข้าให้เท่านั้นเอง ก็ไม่เห็น สัมมสนญาณก็ไม่เกิด อุทยัพพยานุปัสสนาญาณก็ไม่เกิด ญานอันไหนก็ไม่เกิดเพราะชั้นต้นแค่นามรูปก็ไม่เห็นแล้วมันก็มีปัจจัยอะไร นามรูป ปัจจยปริคคหญาณ ก็ไม่รู้ เมื่อไม่รู้ก็ทำไม่ได้ 

โยมว่า... เอาตำรามาพูดเฉยๆ 

พ่อครูว่า... จะมาพูดนี้เอาภาษาที่เขาว่าตามตำรา แล้วอาตมาพยายามอธิบายด้วยสำนวนของอาตมาที่จะให้คุณเข้าใจถึงเนื้อแท้ๆ ของมันเลย พอเข้าใจไหมเมื่อกี้นี้อาตมาพูดซะเหนื่อยเลยเมื่อกี้นี้ ถึงญาณ 16 ตั้งแต่ต้นเลยถึง 16 เลย 

โยม… ยังไม่รู้ในนี้ 

พ่อครูว่า... ก็แสดงว่าเรารู้แต่นอกเรารู้แต่บัญญัติของญาณ 16 ถ้าเรารู้เนื้อหาสาระของมัน มันเกิด อาตมาถึงบอกตั้งแต่ต้นแล้วว่าที่จริงโสฬสญาณมาพูดไม่ใช่เรื่องธรรมดา ถ้าใครมีสภาวะจริงๆ แล้วนะไม่ต้องเอาชื่อไปตั้งให้มันหรอก   ให้มันเกิดเองเป็นมรรคเป็นผลเอง ไม่ต้องไปตั้งชื่อให้มัน แต่ในไหนๆ ท่านก็ตั้งชื่อให้มันแล้ว อาตมาก็อธิบายบ้างเท่านั้นแหละ อาตมาไม่ได้ขยันอธิบายหรอกไม่ได้อยากอธิบายท่านเลยหรอก เพราะมันเป็นเรื่องลึกซึ้ง อาตมาบอกแต่ต้นแล้วไง ใครที่มีแล้ว ฟังไปอย่างเมาเอทานอลอย่างที่ว่า 

อาตมาบอกแต่ต้นมันไม่รู้เรื่องหรอกมันมีแต่ภาษานั่นแหละ ถ้าใครมีสภาวะรับแล้วนะบอกว่าจะ มันจะมีอย่างนี้เองมันจะเกิดเองอย่างนี้เอง เราก็โยนทิ้งอย่างนี้จริงๆ อย่างที่อาตมายกตัวอย่างอาตมาเปรียบเทียบให้ฟังนี่ มันเป็นไปตามจังหวะเป็นไปตามระยะจริงๆ แล้วทำอย่างไม่ได้เสแสร้ง ไม่ได้แกล้ง โลภะ มันไม่เอามันไม่มีโลภะ มันไม่ได้อยากได้เอาไว้ไม่ได้อยากยึดเอาไว้ ใครจะเอาไปก็ไม่โกรธ แล้วโทสะมันจะมีจากไหน เอาไปเลย ขนาดเขามาปล้นเรายังให้เลย 

อย่าว่าแต่ให้เขาเฉยๆ เฉยๆ ไม่มี ไม่มีการหวงไม่มีการยึด มันจึงจะมีการคลายการหน่ายการวาง การละ อันแท้จริงแล้วมันก็จบลง สู่ มรรคผลอันแท้จริง นอกจากจบมรรคผลอย่างที่ว่าแล้วเข้าใจด้วยปัญญาอย่างที่เราคิดว่าทำอันนี้ถูกทางไหม ท่านยังให้ปัจจเวกขณ์ อีกเที่ยวเลย เป็น ปัจจเวกขณญาณ ให้มีปัญญารู้ทบทวนว่ามันจริงไหมถ้าจริงปั๊บมันก็อ๋อ อวิชชาที่เราทำในเรื่องนี้ทุกเหลี่ยม ทุกมุมมันก็ลดลงไปตามส่วน ใครวางกี่อันใครหน่ายกี่อันใครรับไปกี่อัน ใครคลายกี่อันแล้วล่ะ มันก็อันนั้นแหละอะไรติดอยู่บ้างล่ะ 

ถ้าอะไรที่ติดอยู่ มันก็อันนั้นมันก็ไม่พ้นอวิชชา ถ้าอันไหนที่ไม่ติดแล้วเลิกแล้วโดยจริง มันก็พ้นอวิชชานั้นจริงๆ ไม่ใช่ภาษาพูดหรอก มันเป็นสูตร สูตรหนึ่ง ที่พูดอธิบายเอาไว้เฉยๆ เท่านั้นเอง ให้รู้ แต่โดยแท้จริงแล้วถ้าทำได้ถึงจิตแล้วไม่ต้องอธิบายไม่ต้องอธิบาย ไม่ต้องเอาภาษามาพูดเลย สภาวะมันจะต่อกันไปเรื่อยๆ จนกระทั่งเราจบถึงอุทธัจจะ ปรุงขึ้นมานิดนึงก็รู้จิต

 พระอรหันต์เจ้าจะมีชีวิตอยู่ด้วย อุทธัจจะกับวิชชา เขียนให้ชัดๆ เมื่อเวลาจบแล้วท่านมีรูปนามอยู่คู่หนึ่งที่ยังอยู่ เป็นขันธ์ 5 คือ จิตของท่านที่ฟุ้งขึ้นมาเป็นอุทธัจจะ นั้นเป็นรูป และมีวิชชา คือ ความรู้อันเยี่ยมยอดที่จะคุมอุทธัจจะ อันนี้เอาไว้ให้มันไปตามทิศทาง ทำรูปอันนี้ให้มันเป็นกุศลทั้งหมดเลย ให้เป็นสิ่งที่เกื้อกูล 

ท่านมีรูปกับนาม 2 อย่างนี้แค่นั้นที่อาศัยอยู่ จนกว่าขันธ์ 5 นี้จะดับสูญสลายเป็น อนุปาทิเสสนิพพาน ท่านเหลือแค่นี้ นอกนั้นบ้อ แล้ว หมด ไม่มีมานะ ก็ไม่มี อรูปราคะ รูปราคะ ไม่มีทั้งนั้น ปฏิฆะ กามราคะ สักกายทิฏฐิ ไม่มี ถ้าเหลือแต่จิตที่มันปรุงขึ้นมาทำงาน แล้วทำงานอะไร วิชชาสั่งทั้งนั้น วิชชาสั่งทั้งนั้น ไม่มีทำงานโดยไม่สั่ง 

พุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลาย จึงทำงานด้วยวิชชาสั่งทุกตัว ในฐานะที่ยังเป็นผู้ที่ได้ สอุปาทิเสสนิพพาน หมายความว่า นิพพานอย่างที่เรียกว่าอย่างไม่ตาย ยังมีขันธ์ 5 อยู่ยังไม่ตายไป ท่านจะมีอย่างนี้อยู่มีนามรูปอันนี้อยู่ นี่อาตมาเรียกว่านามรูปนะ ไม่ใช่นามรูปอย่างโลกๆ นะ นามรูปของพระอรหันต์ นี่เป็นภาษานะ ที่จริงพระอรหันต์แล้วไม่มีนามรูปอะไรอีก แต่นำรูปที่ตั้งนั้นเป็นนามรูปแบบโลกๆ แต่ก็มีนามรูปเป็นโลกุตระอย่างนี้ ใช้ภาษาไปเรียกอย่างนี้ ท่านมีเท่านี้ มีเท่านี้ 

เพราะฉะนั้นถึงมีธาตุรู้อย่างสว่างไสว รวมแล้วก็เป็นวิญญาณ อุทธัจจะกับวิชชาเป็นวิญญาณ มีนามรูปที่อยู่อย่างสว่างไสว อุทธัจจะเจตสิกมันจะทำงานของมันตามบทบาทของมัน เจตสิกที่ฟุ้งขึ้นมานิดนึงท่านก็สั่งแล้ว เฮ้ย ไปทำงานดีๆ ทำงานอย่างโน้นนะ พิจารณาเสร็จมันไม่ดีก็อยู่เฉยๆ ถ้าดีก็ทำ ถ้าจะทำทำดีทุกอย่างท่านถึงเรียกว่า ท่านมีสัจจานุโลมิกญาณ อนุโลมให้ทำทุกอย่างทำดีทั้งนั้น และโอกาสกาลอันควร ทำกับหมู่นี้ขนาดนี้ถือว่าดี ทำกับหมู่ที่สูงกว่านี้ไอ้จิตที่ต่ำกว่านี้ก็เรียกว่า ไม่ดีแล้วทุกสิ่งทุกอย่างดีก็สมมุติชั่วก็สมมุติ สมมุติทั้งนั้นดีก็สมมุติชั่วก็สมมุติ สมมุติตามโลกจึงเรียกว่า สมมุติสัจจะ สมมุติเป็นความจริงเหมือนกันเป็นความจริงที่สมมุติ สมมุติตามโลกตามระดับตามกาลเทศะและมันเกิดอย่างนี้ในโลกมันมีอะไรดับหรอก จนกว่าเราเองเราจะดับไป ก็เลิกกัน คนอื่นจะยังไงก็เชิญ พระอรหันต์องค์อื่นจะเกิดต่อก็ทำต่อ 

เราจะดับอวิชชาด้วยวิธีก็อธิบายมาแล้วทั้งหมด อาตมาไม่รู้จะทำยังไง ทำยังไง ก็ที่อธิบายมาทั้งหมดคือ วิธีดับอวิชชาจะเหลือเป็นวิชชา ดับอวิชชาแล้วกลายเป็นวิชชาแล้วก็มีชีวิตอยู่แค่นี้ 

ชัดเลยว่า กายกับจิตมันก็ คือไอ้แค่นั้นแหละไอ้สมบัติสิ่งหนึ่งที่มันเกิดมาในโลก ถ้าหลงก็ไปทรมานชีวิตอยู่กับโลก ไปเฆี่ยนตัวเองต้องให้สู้กับโลก ไปเกาะไอ้นั่นไม่รู้ไอ้นี่เป็นกาม ไอ้นี่เป็นกายไอ้นี่เป็นรูป ไอ้นี่เป็นอรูป อะไรไม่รู้ทั้งนั้น มันก็ไปเพ้อพบอยู่ไหนก็ไม่รู้ พอรู้ชัดในที่นี้หมดแล้วมันก็หยุดหมด จึงไม่สร้างสิ่งเหล่านี้ให้แก่ตน 

อรรถะ ที่จะเป็นการพูดเป็นภาษา หรือ บรรยายกันเป็นเพียงแต่ปริยัติ เป็นสิ่งที่จะพึงรับเอาไปได้ไปฟัง ในขณะฟังนั้นเราก็มีความตั้งใจให้ดี ตามฟังธรรม พระพุทธเจ้าท่านก็สอนเสมอต้องพยายามฟังธรรมด้วยดี ตามฟังธรรมด้วยดีต้องฟังอย่างไร การฟังธรรมด้วยดีก็คือ เราต้องมีโยนิโสมนสิการหนึ่ง  สองนอกจากมีโยนิโสมนสิการ คือตั้งอกตั้งใจฟังให้ดีแล้ว เราจะต้องทำจิตให้เป็นกลาง ทำจิตให้เป็นกลาง อย่าเพิ่งไปคิดค้านอย่าเพิ่งไปคิดเห็นดี ทั้งไม่ค้านทั้งไม่เห็นดี แต่ให้เราใช้ปัญญาที่จะมีธรรมวิจัย หรือวิจัย วิจารไปพลางในขณะที่ฟังไปนั้น นอกนั้นมันจะดีหรือมันจะไม่ดีมันจะปรากฏผลบอกเรา ในสิ่งที่เราเดินเครื่องเพื่อที่จะทำธรรมวิจัยหรือแยกแยะทำมันนั้นอยู่ในจิตของเราเสมอ 

ถ้าเราไปคิดเสียว่า เราจะน้อมตามเสียทีเดียว หรือว่าเห็นขัดเสียทีเดียว มันก็จะกลายเป็นว่าเราไปตั้งจิตเพื่อ  1.เอนพร้อมจะตามไปง่ายทีเดียวก็ไม่ดี 2. จะไปขัดทีเดียวมันก็ดี เพราะฉะนั้นเราทำจะให้เป็นกลางจึงจะดี แล้วก็ฟังไปด้วยปัญญาใช้ปัญญาตรองไป คล้ายๆ ค่อยๆ พิจารณา พร้อมๆ กันไปเรื่อยๆ ตั้งจิตให้ถูก 

ชื่อเรื่องในวันนี้ตั้งเอาไว้ก็ดีมาก เพราะเป็นชื่อเรื่องที่ จะอธิบายกันได้ ละเอียดลึกซึ้ง ทั้งเป็นประโยชน์พร้อมที่เราจะเอาไปประพฤติปฏิบัติด้วย เห็นอย่างไร ที่ว่ามีดวงตาเห็นธรรม น่าฟัง น่าฟังทีเดียว เห็นอย่างไร คือสิ่งที่จะต้องอธิบายคำว่าเห็นอย่างไร เนื้อความจริงๆ อยู่ที่ว่า ที่ว่า มีดวงตาเห็นธรรม 

เพราะฉะนั้นก็เราก็มาจำเพาะเจาะจงลงไปถึงสิ่งที่ได้จำกัดลงไปแล้วว่าเราจะอธิบายกันสิว่า มีดวงตาเห็นธรรม 

คำว่า มีดวงตาเห็นธรรมก็เป็นภาษา หรือเป็นสำนวนที่เราใช้เรียกกัน ใช้พูดกัน สำหรับ จะบอกแก่ผู้ที่เกิดธรรมะนั้นในจิตเรา ใช้สำนวนในภาษาไทยว่า มี

ดวงตาเห็นธรรม หมายความว่า เกิดธรรมะนั้นในดวงจิต ไม่ใช่ดวงตาโทโร่ ที่มองอยู่ 2 ข้างนี้ ที่เราลืมโพรงโพรงอยู่นี้ไม่ใช่ อันนี้ต้องมา เรียกว่าต้องมาทำความเข้าใจกันให้มากเสียก่อนว่า คำว่าดวงตาเห็นธรรมนี้ และคำว่าเห็นธรรมนี้ ไม่ได้หมายความว่า กายรูปนอก แต่หมายความว่าข้างในดวงตา และเห็นเป็นรูปเป็นนาม คำว่าดวงตาหมายความว่า “รูป” คำว่าเห็นหมายความว่า “นาม” 

รูปนามอันนี้เป็นสภาพของจิต ดวงตาเป็นรูป เห็นเป็นนาม เมื่อผู้ใด         เกิดมีดวงตา เรียกว่า ผู้นั้นเกิดจักขุวิญญาณ เมื่อใดผู้นั้นมีดวงตา เรียกว่าผู้นั้นเกิดจักขุวิญญาณ และจักขุวิญญาณนี้ก็ไม่ได้หมายความว่า ตาเท่านั้นด้วย คำว่าจักขุ แปลว่า ตา แต่ไม่ได้หมายความว่าตา แต่หมายความ  เป็นวิญญาณเลยทีเดียวนะ ฟังให้ดี 

คำว่า จักขุวิญญาณนี้ อาตมากำลังแปลว่าดวงตา กำลังหมายความว่าดวงตา เพราะงั้นคำว่าดวงตานี้ อาตมาก็อธิบายลึกไปแล้ว ถ้าไอ้ลูกกลมๆ โท่โร่นี้เราเรียกว่าดวงตา หรือภาษาเราเรียกง่ายๆ เข้าใจอย่างภาษาโลก ต่อจากภาษาโลกที่ลึกเข้าไปอีกนั้น ดวงตาไม่ใช่ดวงตากลมๆ โทโร่นี้ แต่มันลึกเข้าไปถึงข้างในเรียกว่าจักขุวิญญาณ คือเป็นสภาพการรับรู้ การรับซับซาบเห็นได้ในจิต เรียกว่าจักขุวิญญาณ 

ที่นี้ จักขุวิญญาณไปเห็นสภาพ คำว่า เห็น คำนั้น สภาพคำว่าเห็นคำนััน เราเรียกว่า รูปารมณ์ เอากันง่ายๆ ก่อน รูปารมณ์ แต่คำว่าเห็น คำนี้เราจะจำกัดแค่ว่า รูปารมณ์เท่านั้น มันก็เข้าใจได้จุดหนึ่ง จุดเดียว จุดหนึ่งจุดเดียว ถ้าเราจะต่อไปอีกจากคำว่ามีดวงตาเห็นธรรม คำว่า ธรรม นั้นแน่นอนที่สุดไม่ได้หมายความว่า เราจะต้องเห็นแต่เฉพาะดวงตา เราไม่จำเป็นจะเห็นแต่เฉพาะรูปารมณ์ แต่เราจะรับความเห็นได้หมดทุกวิญญาณ วิญญาณมีถึง 6 วิญญาณ 

รูปารมณ์ สัททารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ โผฏฐัพพารมณ์ ธรรมารมณ์ มีถึง 6 อารมณ์ หรือมีถึง 6 สิ่งที่จะให้เห็น ถ้าเราจะเอาเฉพาะแต่ว่าดวงตาซึ่งหมายถึงกายนอกนอกเท่านั้นเอง ธรรมะน้อยเดียวนิดเดียว มีวิญญาณจักขุวิญญาณอย่างเดียว อาตมากำลังไต่เข้าไปให้ลึกเป็นระดับนะ 

เพราะฉะนั้นคำว่าดวงตาคำนี้เป็นศัพท์โลกๆ ง่ายๆ ตื้นๆ แต่ความลึกมันจะเขยิบเข้าไปเรื่อยๆ มันจะไม่เกิดแต่เฉพาะดวงตา และอาตมากำลังตีความคำว่าดวงตาอย่างโลกทิ้งไป แต่จะไปเอาคำว่า ดวงตาอย่างธรรมะ และคำว่าดวงตาของธรรมะนี้มันลึกซึ้งเข้าไปจนกระทั่งถึง เป็นจักขุวิญญาณนั่นแหละ อาตมาให้ก้าวเข้าไปชั้นหนึ่ง

ตอนนี้ไม่ใช่จากจักขุวิญญาณแล้ว ลึกเข้าไปกว่าจักขุวิญญาณต่อเข้าไปอีกเป็น โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ และก็ กายวิญญาณ จนกระทั่ง ถึงมโนวิญญาณ ลึกเข้าไปหมดเลย 6 วิญญาณ 

เพราะฉะนั้นคำว่าดวงตาคำนี้ จึงกลายเป็นวิญญาณ ทุกวิญญาณแล้ว ตอนนี้ลึกเข้าไปแล้วนะ ตั้งต้นตามให้ดีนะ ถ้าตาไม่ดีก็เมาเลยนะ ถ้าเรา ฟังตามภาษาโลกๆ มันไม่รู้เรื่องดวงตาเห็นธรรมอะไร ดวงตาลืมโท่โร่ และเห็นธรรมมันไม่ใช่ภาษาธรรมะ อันนี้มันโลกๆ ธรรมดาๆ

เอาย้อนใหม่อีก มีผู้มาใหม่บ้าง ก็เป็นการซ้ำ ซ้ำทบทวนอีก คำว่าดวงตา ไม่ได้หมายความว่า ลูกตากลมๆ ในภาษาธรรมะไม่ใช่ลูกตากลมๆ แต่ดวงตานี้หมายความว่า จักขุวิญญาณ อันแรกที่สุด ก็หมายความว่าจักขุวิญญาณก่อน คือสิ่งที่เข้าไปทำงานอยู่ข้างใน อะไรล่ะคือจิตหรือวิญญาณนี่ เราเรียกจำเพาะมุมหนึ่ง แง่หนึ่งเราเรียกว่า จักขุวิญญาณ 

ทีนี้คำว่าเห็น เราไม่เอาภาษาโลกๆ เห็นเพียงดวงตาเห็นแล้วก็มองเห็นรูปอยู่นี่เป็นโลกๆ แต่จะไปใช้กับธรรมนั้น มันยังไม่พอ กับธรรมนั้นสิ่งที่ไปเห็นนั้นเราไม่ใช้แต่แค่ดวงตาที่เห็น หลับตาก็สามารถที่จะเห็นธรรมได้ เพราะฉะนั้นสิ่งที่เห็นนั้นจึงไม่ใช่หมายความว่าเอาลูกตานี้มอง หลับตานี้ก็เห็นได้ธรรม เห็นด้วยอะไร เห็นด้วยจักขุวิญญาณ แล้วจักขุวิญญาณไปเห็นอะไร คำว่าเห็นคำนั้นก็คือ รูปารมณ์  เห็นสิ่งที่เป็นอารมณ์ที่รับอยู่ในจิตอีกทีนึง จักขุวิญญาณก็เป็นรูป อย่างที่อาตมาได้แยกแยะตั้งแต่ต้นแล้ว รูปารมณ์ก็เป็นนาม ฟังเท่านี้แล้วพวกที่เรียนรูปนาม มาบอกว่าเข้าไปเห็นรูปนั้นเมาแล้ว ถ้าใครแยกแยะรูปนามไม่ออกเมาแล้ว เมาเเล้ว เมาจริงๆ เพราะอาตมาไปบอกวิญญาณเป็นรูปเสร็จแล้วนี่ จักขุวิญญาณ อาตมาบอกว่าเป็นรูป ถ้าใครเรียนมา รูปกับนามหยาบๆ นั้นชักจะเมาแล้วตั้งหลักให้ดี 

จักขุวิญญาณ อาตมากำลังยืนยันเด็ดขาดว่า มันกำลังคือรูป และนามธรรมของจักขุวิญญาณคือรูปารมณ์ คือสิ่งที่เกิดผลต่อมาจากจักขุ ฟังให้ดีนะเคยถอดเคยถอดให้ฟังแต่ก่อนนี้เคยถอดจิตซ้อนจิตเข้าไปอีกทีนึง รูปกับนามนี้มันจะต้อง 

สิ่งนี้เป็นตัวถูกรู้ สิ่งที่ถูกรู้นั้นเป็นรูป สิ่งที่รู้ เป็นตัวรู้จริงๆ เลย สิ่งที่ถูกรู้เป็นรูป สิ่งที่ถูกรู้จริงๆ เลยเป็นนาม  เพราะฉะนั้นขณะนี้ จักขุวิญญาณนี้เป็นรูป รูปารมณ์เป็นนาม รับรู้ รับรู้จากรูป จักขุวิญญาณเป็นตัวที่ทำรูปทำอะไรๆ ขึ้นมา เป็นตัวทำรูปทำร่างขึ้นมาจากจักขุวิญญาณ แต่ไอ้ตัวที่จะรู้นั้นมันเป็น รูปารมณ์ เป็นตัวรู้ จักขุวิญญาณตอนนี้มันก็รู้ ขึ้นมาแล้ว

จักขุ เฉยๆ ย้อนใหม่ จักขุ เฉยๆ เป็นรูป จักขุวิญญาณเป็นนามชั้นที่ 1 จากโลกมาหาธรรม ชัดๆ เลย จักขุ เรียกว่ารูป จักขุวิญญาณเรียกว่านาม

ต่อจากนี้อีก รูปตัวนี้ดับไปก็ทิ้งไอ้รูปหยาบทิ้ง ตาธรรมดาที่อาตมาว่าไม่ได้หมายถึงเพียงตานี้ จะยกจักขุวิญญาณที่เป็นรูป รูปารมณ์ ขึ้นมาเป็นนาม เกี่ยวข้องกันแล้ว ตอนนี้เราทิ้งแล้วจักขุธรรมดาทิ้งไปแล้ว จักขุวิญญาณเป็นรูป 

รูปารมณ์เป็นนาม

เพราะฉะนั้นตัวดวงตานี้จึงกลายเป็นจักขุวิญญาณ เมื่อกี้จักขุอยู่ข้างนอก จักขุคือดวงตา แล้วก็จักขุวิญญาณเป็นนามอยู่ข้างใน ทีนี้พักดวงตาข้างนอกหลับตาเสียไม่ใช้แล้วตอนนี้ เเต่จะเห็นเหมือนกันเห็นด้วยจิตวิญญาณ จักขุวิญญาณก็เป็นรูป รูปารมณ์เป็นนาม ลึกเข้าไปอีก จะเป็นอย่างนี้ 

สภาพที่จะซ้อนๆๆ ซ้อนลึกเข้าไป ถ้าเรารู้รูป รู้นามไม่ชัด หมด เมา  เพราะฉะนั้นรูปนามก็ไม่ใช่อัตตา จะไปยืนยันว่าจิตที่เป็นนามตลอดกาลนั้น ไม่ได้ อาตมาเคยพูดมาเเล้วสองสามคราวที่แล้วก็อธิบายว่า จนกระทั้งแม้ไปรู้ปรมัตถ์แล้วอาตมาแยกจิตเป็นรูป เจตสิกเป็นนาม  อย่าเมานะอย่างงนะถ้างงก็หมายความว่าเรารู้ไม่ได้ เพราะฉะนั้นฟังปริยัติไปหรือฟังภาษาที่อาตมาอธิบายไปแล้ว เอาไปลอง พยายามอ่านดูให้ชัด สัมผัสดูให้จริงสิ อ๋อ ลักษณะรูปมันเป็นอย่างนี้จริงๆ ด้วยอย่างที่อาตมาว่ารับรู้ได้ เพราะนามมันเป็นตัวรู้ซ้อนเข้าไปได้จริงๆ มันก็จะลึกขึ้นลึกขึ้นจริงๆ 

จิตเป็นรูป เจตสิกเป็นนาม รูปเป็นรูป นิพพานเป็นนาม อาตมาเอาปรมัตถ์มาพูด ปรมัตถ์มันมีจิต เจตสิก รูป นิพพาน โอเคอาตมาไม่เกี่ยง เพราะฉะนั้นถ้าอาตมาบอกว่าจิตกับเจตสิกนี่เป็นหมู่นึงคู่นึง รูปกับนิพพานเป็นรูปอีกคู่หนึ่งก็รู้ให้ได้นะ ตราบใดเราทำจิตของเราให้เป็นรูปแล้วเรามีเจตสิกเป็นนิพพาน จบ ทำจิตให้เป็นรูป ทำเจตสิกให้เป็นนิพพาน จบเลย 

แล้วเจตสิกตัวนี้ทำให้เป็นนิพพานแล้วมันจะเหลือตัวที่เก่งที่สุดอยู่อันเดียว คือปัญญาเจตสิก หรือ ปัญญินทรีย์ตัวเดียว ตัวอื่นๆ ไม่ยืนอยู่หรอกตัวอื่นๆ เป็นเพียงตัวผ่านเฉยๆ แต่ตัวที่ยืนตัวที่สุดจะมีปัญญาหรือ ปัญญินทรีย์ เท่านั้นที่ยืนอยู่ เราเรียกว่า เกิดญาณทัสสนะนั่นเอง 

แล้วปัญญาหรือปัญญินทรีย์ ถ้าใครเรียนพระอภิธรรมมาจะรู้เลยว่าตัวนี้เป็นตัวที่ 52 นะ เจตสิกตัวนี้ เจตสิกทั้งหมด 52 ตัวเท่านั้นแหละ แล้วตัวเจตสิกตัวปัญญานี่เป็นตัวที่ 52 เป็นตัวเล็กละเอียดที่สุดเลย นอกนั้นตั้งแต่ตื้นๆ ขี้กะโล้โท้ขึ้นมา ตั้งแต่ต้นๆ สิ่งที่เป็นหยาบๆ หนาๆ ตั้งแต่เป็นอกุศลไปจนกระทั่งอะไรต่ออะไรนั้นไม่ต้องล่ะ 

ถ้าเราไปนั่งท่องภาษามาก่อนก็ได้ ถ้าเราจับถูกฝาถูกตัว ถ้าเราไปนั่งท่องมาแล้วไม่ถูกฝาถูกตัว เราก็จะไปยึดติด ไปหลงในวิชชาอยู่เปล่าๆ แต่ถ้าเราปฏิบัติแล้วเราจับตัวให้มันถูก โดยไม่ต้องใช้ภาษาให้รู้ว่า อ๋อตัวนี้เองคือรูป ตัวนี้เองคือนาม อาจจะภาษาแค่คำว่ารูปว่านามก็พอ อ๋อตัวนี้ก็ถอดแบบนี้ไอ้นี่เป็นรูป อันนี้แสดงอาการเป็นรูปอันนี้แสดงอาการเป็นนาม รู้ชัดก็จะจับถูกเรื่อยไป 

ทีนี้มาหาเข้า คำว่าดวงตาเห็นธรรมอีกทีนึง ถ้าเอาตาจริงๆ มันก็มีเป็นเพียงแต่คำว่าดวงตากับเห็น ทีนี้เราจะเห็นธรรมะนะ อาตมาบอกแล้วว่าธรรมะไม่ได้มีอยู่แค่จักขุวิญญาณอย่างเดียว ธรรมะมันมีวิญญาณอื่นๆ เยอะแยะ จักขุวิญญาณก็มี โสตวิญญาณก็มี ฆานวิญญาณก็มี ชิวหาวิญญาณก็มี กายวิญญาณก็มี มโนวิญญาณก็มี มีถึง 6 วิญญาณ

จักขุก็แปลว่าวิญญาณทางตา โสตะ ก็หมายความว่าวิญญาณทางหู ฆานะ ก็หมายความว่าวิญญาณทางจมูก ชิวหาก็คือ วิญญาณทางลิ้น กายะ คือวิญญาณทางกาย มโน คือวิญญาณทางจิต มีวิญญาณถึง 6 วิญญาณ 

แล้วก็จำพวกวิญญาณต่างๆ เมื่ออาตมายกมันขึ้นมาเป็นรูปได้ โสตวิญญาณก็ต้องเป็นรูป ฆานวิญญาณมันก็ต้องเป็นรูป ชิวหาวิญญาณก็ต้องเป็นรูป กายวิญญาณต้องเป็นรูป มโนวิญญาณก็ต้องเป็นรูปหมด ไม่ใช่เป็นรูปแต่เฉพาะจักขุวิญญาณ เมื่อพวกนี้เป็นวิญญาณเป็นรูปหมดแล้ว มีนามของมันที่ควบคู่ซึ่งกันและกันทำงานร่วมกันอยู่ ก็จากโสตะ ก็เป็นพวก สัททารมณ์ ก็เป็นามของโสตะ เป็นนามของหู หู หรือว่า วิญญาณที่เกิดถ่ายทอดกันมาทางเสียง เสียงเป็นรูป จิตรับรู้เสียงนั้นเป็นนาม นี่พูดภาษาไทยๆ ถ้าพูดภาษาบาลีบาลีก็บอกว่า โสตวิญญาณเป็นรูป คือเสียง มันมาสัมผัสสัมผัสจิตแล้วก็รับรู้ตัวนั้นเข้า จิตที่ไปปรุงแต่งสังขารธรรมเข้ารับรู้เป็น สัททารมณ์ สัททารมณ์ก็เป็นนาม รู้คือรับรู้ว่าอาการของเสียงนั้น รสชาติของเสียงนั้นเป็นอารมณ์จิตที่รับรู้เลย เรียกว่าอันนั้นเป็นนาม 

ถ้าเราไปรับรู้มัน โดยที่เรียกว่าเราเกิดอารมณ์กับมันแล้วก็เพลิดเพลินสุขเวทนา หรือทุกขเวทนา หรือไม่สุขเวทนาไม่ทุกขเวทนา แต่เป็น อทุกขมสุขเวทนา กลางๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข นั่นแหละ อาการอย่างนั้นแหละ อาการอย่างนั้นแหละที่เรียกว่า วิญญาณ ที่เรียกว่าวิญญาณ

อาการที่เรียกว่า มันเกิดสุขหรือทุกข์ หรือไม่สุขไม่ทุกข์เฉยๆ นั่นแหละเรียกว่าวิญญาณ วิญญาณอย่างนั้นเป็นรูป เป็นรูป ฟังให้ดีนะตอนนี้กำลังจะไต่เข้าหาคำว่าธรรมะแล้วนะ ขณะใดเรารู้มันว่าเป็นสุขเวทนา ได้ยินเสียงอย่างที่ว่านี่ มันปรุงเป็นสุขเวทนา ไปรู้ตัวว่าสุขเวทนาหรือมันจะปรุงเป็นทุกข์เราก็รู้ว่าขณะนี้เป็นทุกขเวทนา แหม เสียงด่านี้ไม่ชอบเลยเป็นทุกขเวทนาไม่ชอบเลย หรือเสียงนี้เป็นเพลง พี่ไปหลายวัน กำลังเข้าหูเลย ไพเราะ หรือไม่เสียงคุณฉวีวรรณคุณจะต้อง

บอกแหมตอนนี้กำลังเสียงของบานเย็น รากแก้ว กำลังแหมยิ้มขึ้นมาเลย คุณฉวีวรรณ แหมยิ้มเลย ไม่ทำอะไรแล้วตอนนี้เสียงบานเย็น รากแก่น เขาไปแล้วเหรอ เเหม รู้เขาไปเขามาเสียด้วยแหมถึงขนาดนั้นนะ แฟนๆ กันนี่

ถ้าเสียง บานเย็น รากแก้ว มาเลย โห มาแล้วก็เอาละ อย่างนี้ก็เรียกว่าเรารัก ถ้าเราชอบมันก็สุข ต้องใจต้องอารมณ์ ต้องอารมณ์ก็สุข ถ้าเราไม่ชอบ แหม ขัดเคืองใจพูดไม่เข้าหูเลย หยาบคายบ้าง ไม่ชอบ ด่าเราบ้างอะไร เราก็ไม่ชอบ เกิดทุกขเวทนาสุขเวทนาเหล่านี้เราเรียกว่า วิญญาณ 

ในขณะใดถ้ามันเกิดวิญญาณอยู่ เรารู้ไม่เท่าเรารู้ไม่ทัน เราจะไม่เกิดผลเกิดธรรมะเลย เราก็จะถูกวิญญาณนั้นครอบงำ สุข อร่อยก็สุข ทุกข์ แหม ทรมานอยู่กับทุกข์เรียกว่า ผู้นี้ถูกวิญญาณครอบงำอยู่ตลอดเวลา ไม่เห็นธรรม เเต่ถูก

วิญญาณเล่นงาน

วิญญาณแบบนี้เข้าสิงตัวคนทุกคน วิญญาณอย่างนี้เข้าทรงคนทุกคน ทุกคนกำลังเป็นคนทรงอย่างเก่ง แล้วก็ทรงวิญญาณอย่างนี้กันทั้งนั้น อย่าไปพูดถึงวิญญาณที่ไปเชิญทรงวิญญาณหลวงพ่อโตมา วิญญาณผีเทวดาองค์นั้นเจ้านี้มา ขอร้องกันที ศิษย์ตถาคตเอ๋ย อย่าไปเอามายุ่ง อย่าไปวุ่นวาย อย่าไปฟุ่มเฟือย เสียเวลากับมัน โยนทิ้งเข้าป่าเลยสิ่งเหล่านั้น ดีหรือไม่ดีก็ช่าง อาจจะมีส่วนดีก็ได้ อาจจะมีส่วนเสียก็เยอะ เราไม่เอา เพราะสิ่งนั้นไม่ใช่ทาง อาตมาใช้คำว่าไม่ใช่ทาง ไม่ใช่มรรค ไม่ใช่สัมมาอาริยมรรค ไม่เป็นสัมมาทิฏฐิ ไม่ใช่ความเห็นที่ถูกต้อง 

สัมมาอาริยมรรคของพระพุทธองค์นั้น ให้เรียนตรงไหน ตอนนี้ข้ออ้างเข้าไปหาสูตรประกอบจะไต่เข้ามาหาคำว่า วิญญาณ 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสท่านเอาไว้ใน มิจฉาทิฏฐิสูตร ท่านจะกล่าวไว้ว่าอย่างนี้ 

 254] ครั้งนั้นแล ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับฯลฯ ครั้นแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ บุคคลรู้อยู่อย่างไร เห็นอยู่อย่างไร จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรภิกษุ

บุคคลรู้เห็นจักษุแล โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นรูป

โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นจักขุวิญญาณโดยความเป็น

ของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นจักษุสัมผัสโดยความเป็นของไม่เที่ยง

จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นแม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนาที่

เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัย โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิ

ได้ บุคคลรู้เห็นหู... รู้เห็นจมูก... รู้เห็นลิ้น... รู้เห็นกาย... รู้เห็นใจโดยความ

เป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นธรรมารมณ์โดยความเป็นของไม่เที่ยงจึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นมโนวิญญาณโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นมโนสัมผัสโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นสุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัยโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ ดูกรภิกษุ เมื่อบุคคลรู้อยู่อย่างนี้เห็นอยู่อย่างนี้แล จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ ฯ

พ่อครูว่า... คำว่าจักขุหมายความว่าเราเป็นตัวชื่อหลักเป็นตัวต้นทาง เป็นกายอันหยาบ เป็นกายอันใหญ่ที่อาตมาบอกแล้วไม่ใช่ดวงตา โท่โร่ข้างนอกเท่านั้นถึงจะเป็นธรรมนั้นยังหยาบมาก เพราะฉะนั้นใครไปยึดมั่นถือมั่นอยู่กับตาข้างนอกหยาบมาก ยังไม่เข้าหาธรรมเลย ยังเป็นกายนอกกายเป็นคน แต่มันก็สืบต่อกันเข้าไปหาด้วยวิธีนี้แหละ 

จนกระทั่งเกิด ดูจากตามันจะเห็นรูป พอมันไปเห็นรูปแล้ว ไอ้รูปที่เห็นในจิตนี่แหละ ไอ้รูปที่เห็นในจิต ภาพที่เกิดในจิตนี่แหละ มันเป็นกายในกาย 

ตาคุณมองขวดนี่ ขวดนี่ เป็นวัตถุข้างนอก ตาคุณคือจักขุ พอตาคุณมองขวดนี่ ขวดมันอยู่ข้างในนี้หรือเปล่า(ตัวเรา) มันไม่ได้อยู่ในนี้หรอก ขวดมันอยู่ข้างนอก แต่รูปหรือภาพที่เกิดในนี้ (ตัวเรา) อันนั้นแหละ เราเรียกว่า จักขุวิญญาณ อันนี้แหละเราเรียกว่า จักขุวิญญาณ มันไม่ใช่ขวดที่อยู่ในนี้ แต่ ไอ้จักขุวิญญาณอันนี้ มันก็ไม่มีเหตุมีผลอะไรมาก 

ในรอบแรกหยาบที่สุด ตาเรานี่ เราถือว่า กายนอก รูป เราถือว่าเป็นนาม คือรูปขวดเป็นนาม คู่ที่ 1 หยาบที่สุด 

พอต่อมา ถ้าคุณสักแต่รู้ขวดนี้นะ มันก็เฉยๆ คุณไม่มีรสชาติ ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุขกับมัน อาตมายกเรื่องขวด มันก็ยังไม่ค่อยเข้าที ยังไม่ค่อยซาบซึ้งเท่าไหร่ เอาอันนี้ดีกว่า  มีรูป พอตาคุณเห็นรูป รูปเกิดในนี้เป็นจักขุวิญญาณ ถ้าคุณสักแต่ว่าเห็นรูปแล้วเฉยๆ คุณก็ไม่มีรสชาติแล้ว ไม่มีอะไรเลยบางทีจะไม่จำมันด้วย จนกว่าคุณจะเลื่อนชั้น พิจารณารูปให้ดีๆ พอเราพิจารณารูป เอาจิตเข้ามาพิจารณารูปอีกทีนึง คุณพิจารณาต่อๆ กันนี่ คุณอาจจะดูมันก็ได้ ไม่ดูมันก็ได้ คุณก็จำมันได้แล้ว ไอ้รูปดอกบัวก็มีอยู่ในนี้แล้ว อารมณ์ก็เป็นนามเรียกว่าจักขุวิญญาณมันอยู่ในนี้แล้ว (ตัวเรา) แล้วคุณก็พิจารณาอีกทีนึง ไอ้ตัวที่พิจารณาอีกทีเข้าไปอีกทีนี่แหละเรียกว่าตัวรับรู้จิต เราเรียกว่าเวทนา ตัวนี้เป็นกายในแล้ว กลายเป็นรูปไปแล้ว แต่ตัวนี้คุณก็พิจารณาดอกบัวนี้อีกทีตอนนี้ ตอนนี้เป็นเวทนา พอรู้อีกทีหนึ่งตอนนี้คุณก็นึก พอคุณพิจารณาอีกทีแล้วคุณจะพิจารณาไปทำไม คุณก็พิจารณาว่ามันสวยหรือไม่สวยใช่ไหม 

พอคุณพิจารณาว่าสวย เกิดแล้วสุขเวทนาเกิดทันที ควรพิจารณาแล้วว่า แหมแต่ตาว้าดูไม่ได้เลยทุกขเวทนาเกิด ทุกขเวทนาเกิดแล้ว หรือคุณพิจารณาแล้วคุณก็เฉยๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข ไม่สวย ไม่แตะตาไม่เดือดร้อนเฉยๆ เฉยๆโดยคุณไม่รู้เรื่องคุณไม่มีปัญญาเหนือกว่านั้นคุณก็เฉยๆ เกิดเป็นพวก สุขเวทนา ทุกขเวทนา อุเบกขาเวทนาต่างๆ พวกนี้แหละ เรียกว่าเรามีธรรมะเกิดจากนามและรูป นี่เป็นคู่ที่ 2 ลึกซึ้งขึ้นมาอีกนิด…เดี๋ยวอธิบายลักษณะการของมันเสียก่อน แล้วค่อยย้อนกลับไปถึงพระสูตร มิจฉาทิฏฐิ สักกายทิฏฐิ พ้นมิจฉาทิฏฐิ พ้นสักกายทิฏฐิ พ้นอัตตานุทิฏฐิ เอาจนถึงพ้นอัตตานุทิฏฐิเลย 

…1.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นของไม่เที่ยง (อนิจจโต)  จึงละมิจฉาทิฏฐิได้ 

2.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นทุกข์ (ทุกขโต)  จึงละสักกายทิฏฐิได้ 

3.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นของไม่ใช่ตัวตน (อนัตตโต) จึงละอัตตานุทิฏฐิได้ 

(พตปฎ. ล.18  ข.254 – 256) 

พ่อครูว่า... เพราะฉะนั้นในขณะนี้ รูปเป็นกายในอันนั้นนะ เป็นรูปแล้วนะ เราตัดจักขุกายนอกทิ้งเลยเราขยับมาหารูปกายใน เป็นรูปที่เกิดในจิตเป็นกายใน แล้วมีวิญญาณหรือจักขุวิญญาณหรือมีเวทนารับรู้สึกเป็นนามต่ออีกทีนึง เลื่อนเข้าไปอีก ตอนนี้คุณไม่ต้องดูรูปแล้ว คุณไม่ต้องดูรูปแล้ว คิดเองเลย ยกทบทวนขึ้นมาเลย จักขุของคุณก็สัมผัสเข้ามาเลยว่า นี่รูปดอกบัว จักขุสัมผัสอันนี้ อาตมาเอาอดีตก่อนแล้วค่อยเอาปัจจุบันมาทำย้อนเข้ามาใหม่ เดี๋ยวสับสนไอ้เรื่องธรรมะ เดี๋ยวก็เอาจักขุสัมผัสแบบย้อนให้เอามาปัจจุบัน ตอนนี้ไม่ขอปัจจุบันตอนนี้ขอเท้าความเป็นรูปจิต อรูปจิตไปก่อน 

คุณยกสัญญาหรือความจำ คุณจำได้แล้วรูปเมื่อกี้นี้คุณจำได้แล้ว ตอนนี้คุณไม่ต้องอาศัยรูปทางตา โท่โร่ นี่ก็ได้ อาตมาอยากจะอธิบายให้มันลึกเข้าไปอีก ให้เลื่อมใสคุณก็จักขุสัมผัสเกิดปั๊ปขึ้นในใจ รูปดอกบัวเกิดแล้ว คุณก็ต้องเห็น คุณจะไปอยู่ตรงไหนก็ได้รูปดอกบัว รูปนี้ คุณจะไปอยู่ที่ไหนก็ได้ โน่นไปอยู่ในวังก็ได้ อยู่ไหนก็ได้ แล้วก็ระลึกถึง รูปดอกบัวขึ้นมา จะเป็นจักขุสัมผัส ที่ไม่ต้องใช้จักขุเลย คุณไม่ต้องใช้จักขุเลยตอนนี้จักขุอยู่ไหน สัมผัสได้ปั๊บคุณก็รับรู้ ตัวที่รับรู้ภาพดอกบัวอันนั้นก็เป็นจักขุวิญญาณอีกชั้นหนึ่ง วนไหมล่ะวนไหมล่ะ ฟังให้ดี วนไหม เกิดจักขุวิญญาณอีกแล้วซ้อนอยู่ในจักขุวิญญาณอันนั้น ไปอยู่ในจักขุสัมผัสอันนั้น แล้วจักขุวิญญาณอันนั้นแหละ คุณต้องปรุงอย่างเร็วด้วย ย้อนกลับไปหา เวทนาอีก จึงเป็นสุขเวทนา หรือทุกขเวทนาอีก ปึ๊บเข้ามาเลย ก็เป็นสุขธัมมารมณ์ คุณก็สบายเป็นพระพรหมเสพเเว๊บๆ เลยคราวนี้ พระพรหมเสพอารมณ์แล้ว เป็นธรรมะแล้ว แต่ไม่ใช่ธรรมะที่เรียกว่า ดวงตาเห็นธรรม

ขณะนี้อธิบายธรรมะที่เกิดแก่การรับสัมผัสและรับรู้เฉยๆ ยังไม่ได้ถึงขั้นเรียกว่า ดวงตาเห็นธรรมตามสำนวน ถ้าสำนวนดวงตาเห็นธรรมแล้วหมายความว่า ผู้นั้นรู้แจ้งธรรมชัดเจนว่าพ้นสักกายทิฏฐิ…จบเทป…การแสดงธรรมมีไว้เพียงเท่านี้ 

ที่มา ที่ไป

150000 จะมีดวงตาเห็นธรรมจนดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

เวลาบันทึก 12 กรกฎาคม 2567 ( 11:29:58 )

รายละเอียด

150000 จะมีดวงตาเห็นธรรมจนดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

พ่อครูว่า... เราก็มาพูดกัน จะดับอวิชชาด้วยวิธีใด ฟังแล้วก็คือเราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร? ด้วยวิธีใด เราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร ถ้าเราไม่เอาความหมายอย่างนี้ เราก็จะรู้ว่า ที่เราจะพูดกันด้วยธรรมะ ที่อาตมาพูดอย่างนั้นก็หมายความว่า คำว่า “อวิชชา”นั้น โดยความหมายของมันอย่างแท้จริงแล้วล่ะก็ ต้องหมายความว่า เราจะมีนิพพานที่จะได้นิพพาน หรือเป็นพระอรหันต์ จึงเรียกว่า อวิชชา 

แต่ถ้าเราจะเอาคำว่าอวิชชามาพูดธรรมดาๆ แล้วล่ะก็ วิชชาทั่วๆ ไปในโลกนี้ แปลว่า ความรู้ เพราะฉะนั้นความรู้อะไรก็แล้วแต่ที่เราเองไม่รู้ ก็เรียกมันว่า อวิชชา ได้เหมือนกัน ที่พูดกันอย่างโลกๆ ทั่วไป ใครที่ไม่รู้อะไรก็ เรียนเอา เรียนเอา เรียนเอา ไอ้คนนั้นก็ได้หรือพ้นอวิชชาแบบโลกๆ ไปได้ทั้งหมด ทุกอันทุกสิ่ง นับไม่ถ้วน เหมือนใบไม้ เหมือนต้นไม้ เหมือนๆ ใบไม้ทั้งหมดน่ะ ที่หล่นอยู่ใต้ต้นไม้ และหมดต้นไม้ทั้งหมด นั่นเรียกว่าเป็นวิชชาทั้งนั้น พระพุทธเจ้าของเรา รู้หมดแล้ว รู้ทั้งใบไม้บนต้น รู้ทั้งใบไม้ที่หล่นอยู่ นี่พระพุทธเจ้ารู้นะ แต่พระพุทธเจ้าของเรานั้น ท่านเค้นเอามาหรือคั้นเอามา หรือคัดเอามา ว่าสิ่งที่จำเป็นที่สุด ที่จะเป็นวิชชาที่ควรเรียนนั้น คั้นออกมาแล้วเหลือกำมือเดียว ท่านเอาใบไม้กำมือเดียวเท่านั้น 

เพราะฉะนั้น ผู้ใดทำใบไม้กำมือเดียวนี้ให้ได้รู้แจ้งแทงทะลุแล้ว รู้เท่านี้ พ้นอวิชชาเท่านี้ หรือได้วิชชาเท่านี้ จำกัดความลงไปเหลือแค่ใบไม้กำมือเดียวนี้ ท่านบอกว่าเท่านี้แหละจำเป็นที่สุดในชีวิตของสัตว์โลกที่เรียกว่า มนุษย์ นอกจากนั้น ท่านไม่วุ่น ท่านไม่วุ่นแล้ว

เพราะฉะนั้น เราจะต้องมาทำคำจำกัดความ หรือมารอบรัดกันซะก่อนว่า ไอ้แค่ใบไม้กำมือเดียวกันนี้ล่ะ  ใบไม้กำมือเดียวของที่พระพุทธเจ้าท่านเปรียบเทียบให้ฟังที่ป่าศีรษะเนี่ย ศีรษะป่าเนี่ย ที่ท่านเรียก ท่านถามภิกษุเนี่ย เรามารอบรัดกันซะก่อนว่า มันกินความแค่ไหน มันกินความแค่ไหน

มันก็กินความอยู่แค่ว่า เราจะต้องมีความรู้ ที่เรารู้กันมาทั้งหมดแล้วง่ายๆ พื้นๆ ทุกคนก็ได้ฟังกันมาจนหูจะแฉะแล้ว คือ รู้อริยสัจ 4 

รู้ทุกข์ กำหนดรู้มันให้ได้ ปริญเญยยะ หรือเรียกว่า ปริญญายติ ปริญเญยยะเนี่ย รู้ ทุกข์เนี่ยกำหนดรู้ ไม่ใช่วิชชาที่จะไปตามรู้เรื่องอื่น เป็นความรู้ที่จะต้องรู้ทุกข์ ทำปริญญายติ ปริญเญยยะ ให้รู้ตัวนี้ กำหนดรู้มัน 

เมื่อรู้ทุกข์แล้วทำยังไง เมื่อรู้ทุกข์แล้วท่านก็บอกว่า ให้รู้พ่อแม่ของทุกข์ด้วย รู้ทุกข์แล้วให้รู้พ่อแม่ของมันด้วย คือรู้ตัวที่มันทำให้มันเกิดอยู่ ตัวที่มันทำให้เกิดนั้น เราเรียกว่า สมุทัย หรือต้นเหตุ หรือต้นทาง หรือพ่อแม่ หรืออะไรก็ตามแต่ 

ไอ้ตัวสมุทัยนี่ นอกจากจะรู้ทุกข์แล้ว เราจะต้องทำความรู้ต่อไปอีก จนกระทั่งไปรู้ถึงสมุทัย แล้วไม่รู้เปล่าด้วยนะสมุทัยเนี่ย ต้องทำการละทุกข์ด้วย แม้รู้สมุทัย เข้าใจสมุทัยแล้ว ต้องละด้วย เรียกว่า ปหานกิจ หรือ ปหานปธาน ต้องประหารมัน ต้องฆ่ามัน ต้องละมัน ต้องเลิกมัน สมุทัยนี่ 

ต้องฟังให้ดีนะ รู้ทุกข์ ไอ้ตัวทุกข์นี่ไม่ได้ดับเลย อย่าเข้าใจเพี้ยน เราสิ้นทุกข์โดยที่เราไม่ต้องดับทุกข์ เราไม่ต้องฆ่าทุกข์  แต่เราไปฆ่าสมุทัย ฟังให้ดี  พระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ละเอียดลออ ท่านสอนเอาไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร 

ทุกข์นั้นต้องกำหนดรู้ สมุทัยต้องละ ต้องทำการละ 

ทีนี้ทำการละแล้วเป็นยังไง ละแล้ว เราก็จะถึงซึ่งนิโรธ จะถึงซึ่งความดับ จะถึงซึ่งความหมด จะถึงซึ่งความหยุด มันจะเป็นอย่างนี้ พอเราละสมุทัยแล้วมันจะถึงซึ่งความดับ ความหยุด ความหมด ความจบ ท่านเรียกว่ามันจะถึงซึ่ง ปฏิกโรติ ต้องมีปฏิกโรติ คือ ทำตัวนี้ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ให้มันรู้พร้อม ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ปฏิกโรติ ทำให้แจ้ง ทำให้รู้พร้อม ถ้าเข้าใจแล้ว อ๋อ อย่างนี้เองเหรอนิโรธ ต้องให้รู้อย่างนี้ อ๋อ..สภาพนิโรธเป็นอย่างนี้เองหรือ 

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดรู้ทุกข์แน่นอน อ๋อ.. อย่างนี้เองที่เรียกว่า ทุกข์ แล้วก็รู้ด้วยว่าเหตุที่มันเกิดทุกข์นี้ ก็เพราะอย่างนี้เอง อ๋อ.. อันนี้คือสมุทัยอย่างนี้ เอาละ ไอ้สมุทัยอันนี้ฆ่าให้ได้ ดับให้ได้ เลิกให้ได้ ละให้ได้ ทำลายให้ได้ ประหารมันลงไปให้ได้ พอละเแล้วเสร็จ ผลก็เกิดขึ้นแล้วอ่อ ละสมุทัย หรือฆ่าสมุทัย ดับสมุทัยแล้ว ผลที่มันเกิดมาเป็นอย่างนี้เอง ภาษาโลกเรียกมันว่า นิโรธ หรือ วิมุติ 

ภาษาเค้าเรียกว่า นิโรธ หรือ วิมุติ ทำนิโรธหรือวิมุติ นี้ให้เห็นขึ้นมาที่ในนี้เป็นปัจจัตตัง ขึ้นมาในนี้ ไม่รู้จะที่ไหนก็ตามแต่ อาตมาจิ้มไม่ถูก ให้มันเกิดที่ไหนก็ช่างเถอะ  ให้มันเกิดในขันธ์ 5 นี่แหละ ให้มันเกิดนิโรธขึ้นมา จนกระทั่งรู้ว่า อ๋อ..อย่างนี้นะหรือนิโรธ จึงเรียกว่า ทำให้แจ้ง นิโรธต้องทำให้แจ้ง ปฏิกโรติ ต้องทำให้แจ้ง ทำให้แจ้ง เหตุที่มันแจ้งด้วยนิโรธ เพราะว่าเราดับเหตุตัวสมุทัย ดับเหตุตัวสมุทัยแล้วก็แจ้ง รู้ว่านิโรธเป็นอย่างนี้เอง 

ทุกวันนี้เราเข้าใจนิโรธกันไม่ถูก เราเข้าใจนิโรธกันไปเยอะแยะเป็นนิโรธแบบไหนก็ได้ นิโรธมีต่างๆ นานา อภิสัญญานิโรธก็มี สัญญาเวทยิตนิโรธก็มี ซึ่งล้วนแล้วแต่เรียกว่า นิโรธสมาบัติ ทั้งนั้น อภิสัญญาเวทยิตนิโรธ ก็เรียกว่านิโรธสมาบัติ สัญญาเวทยิตนิโรธ เขาเรียกว่า นิโรธสมาบัติ แต่มันยังไม่เป็นนิโรธที่แท้จริง ที่เรียกว่านิโรธอริยสัจ ของพระพุทธเจ้า เราเรียกว่า นิโรธอริยสัจ คือเป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด นิโรธอริยะ แปลว่า ฉลาด สัจจะ แปลว่า แท้จริง เป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด 

เพราะฉะนั้น ต้องเอาคำจำกัดความอันนี้ มาเรียกให้ได้ว่า นิโรธของผู้ที่ฉลาดอย่างแท้จริง มันเป็นรูปร่างลักษณะอย่างไร รูปร่างลักษณะของนิโรธอริยสัจนั้นก็คือ มันดับ ดับอย่างสว่างๆ แหม! ฟังแล้วเมา เมาแน่ๆ ดับยังไง ดับอย่างสว่างๆ ฟังให้ดีนะ มันดับอย่างสว่างๆ มันไม่ดับอย่างมืดๆ ตามธรรมดาแล้วเราดับอะไรก็ตาม เราดับแล้วมันจะมืด แต่ของพระพุทธเจ้าของเราดับแล้วสว่างๆ  แหม! มันยาก มันต้องแจ้งตรงนี้แหละ ถึงบอกว่ามันถึงยากตรงนี้ จึงต้องแจ้งตรงนี้ 

เพราะมันดับอย่างสว่างๆ ไม่ใช่ดับอย่างมืดๆ มืดตึบตื๋อ ยังไงก็ไม่รู้ ไม่ใช่ แต่ที่นี้อาตมาจะยกตัวอย่างให้ฟังอีกนิดนึง ก่อนจะยกตัวอย่าง จะขออธิบายอริยสัจ 4 ให้ครบ 4 ตัวก่อนประเดี๋ยวจะขาดไป

ผู้ใดทำความรู้แจ้งให้ได้ว่า รู้ทุกข์แล้ว แล้วก็รู้ตัวสมุทัยต่อลงไป  นอกจากรู้สมุทัยแล้ว ไม่รู้เปล่า ดับลึก ต้องประหารหรือฆ่าด้วย ต้องทำการปหานกิจ ปหานปธานให้ได้ พอปหานกิจนี้หมดแล้ว เป็น ปหานปธาน จบแล้วเราก็จะเกิดนิโรธ เป็น ปฏิกโรติ เป็นการแจ้งสว่างในนิโรธ มาเข้าใจนิโรธ รู้แจ้งถึงนิโรธบรรลุล่วงในนิโรธ นิโรธอันนี้มันบรรลุเป็นนิโรธเกิดอยู่ในนี้ เป็นสันทิฏฐิโกมีแล้วที่ตัวเรา หรือเป็นปัจจัตตัง หรือได้เองคนอื่นไม่เกี่ยว ถ้าคนไหนมีปัจจัตตังด้วยกัน คนนี้ก็มีปัจจัตตังตัวนี้ นิโรธตัวเดียวกันนะที่พูด ยังไม่ต้องคุยกันเลยแม้แต่สายตาก็จะรู้ว่ามีนิโรธเหมือนกัน แต่ถ้าคนมีนิโรธไม่เหมือนกันอย่าว่าแต่สายสายตาเลย พูดกันแล้วบอกกันแล้ว กรอกหูกันแล้ว อธิบายกันแล้ว บีบให้ดูแล้วชักให้ดูแล้ว ทุกวิถีทางก็จะไม่เห็น ไม่เห็นไม่เข้าใจไม่ลงตัวกัน แต่ถ้าคนที่มีสิ่งเดียวกัน ปั๊บ ลงตัวกันเป๊ะเลยไม่ต้องพูดกันหลายคำ 

นิโรธมันมีตัวของมัน มันเหมือนมันมีอะไรก็ไม่รู้มันบอกไม่ถูกมันเป็นวิญญาณอันนึงก็ได้ ใครทำนิโรธนี้ให้แจ้งแล้วเรียบร้อย ผู้นั้นทำได้จนกระทั่งมากพอ จนถ้วนทั่ว รอบถ้วนหมด ในทุกเหลี่ยมทุกมุมแล้ว ทำรอบถ้วนเป็นทุกเหลี่ยมทุกมุมพร้อมแล้ว คนนั้นก็จบอวิชชา ทำแค่นี้ให้จบ ทำทุกข์รู้ทุกข์ให้ได้ รู้สมุทัยของทุกข์ให้ได้ แล้วก็ทำให้มันเกิดนิโรธให้ได้ ทำให้ดับไม่เกิดนิโรธให้ได้ทำอย่างนี้แหละ ให้จบ พอจบปั๊บคนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว คนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว 

ทำไมถึงว่ารู้มรรค ก็เพราะเหตุว่าคนนั้นมีมรรคถ้วนทั่ว ทำไมถึงเรียกว่ามีมรรค ก็เพราะเหตุว่า คนใดก็ตามแต่ ถ้ารู้ทุกข์ และรู้สมุทัยของทุกข์ และฆ่าสมุทัยนี้ ดับสมุทัยนี้ได้จนเกิดการดับการหยุดการจบการตาย การดับสิ้นหมดรอบหมดแล้ว เป็นนิโรธได้ คนนั้นก็จะรู้วิธีทำและรู้นิโรธที่แท้จริง 

วิธีนั้นทำยังไงจึงจะดับสมุทัยได้ รู้วิธีที่อย่างแท้เที่ยง รู้หนทางที่จะดับนั่นเอง ถ้าดับได้อันนึง รู้วิธีหนึ่ง ดับได้สอง อันก็รู้สองอัน ดับได้สามอัน ก็รู้สามอัน ดับได้สี่ ดับได้สิบ ดับได้ร้อย ดับได้พันอัน ก็รู้ ดับได้ร้อย ได้หมื่น ได้แสน ดับได้ทุกอันทุกอัน ก็เรียกว่าได้มรรคทุกอัน ทุกอัน ทุกอัน จนกระทั่งรู้หมดแล้ว ดับได้รอบแล้วกิเลสหมดนี้ก็รู้ กามตัณหา ภวตัณหาก็รู้ รู้ไปจนกระทั่งถึงชั้นลึกสุด เป็น

อาสวะ อ๋อ..หมดเป็นกามาสวะ ภวาสวะเกลี้ยงเลย อวิชชา ก็ถึงซึ่งอวิชชาสวะได้จริงๆ ด้วย อวิชาก็ถึง อวิชชาสวะ ด้วย 

จึงเรียกว่าเป็นผู้ค้นอวิชชา จนถึงขั้นลึกสุดในอาสวะได้แล้ว คนนั้นก็มีมรรคเต็ม เพราะฉะนั้นมรรคนี้จึงเรียกว่าต้องมี มรรคต้องมี ต้องเป็นภาวนาจิต คือสำเร็จกำหนดบรรลุประสบผล ภาวนาหมายความว่าเกิดประสบผล เกิดการประสบผลเรียบร้อยแล้ว เรียกว่าภาวนา หรือ ภเวติ มรรคต้องเป็นภเวติหรือมรรคต้องเป็นภาวนาจิต มรรคต้องมีนั่นเอง ผู้ใดบรรลุล่วงเสร็จเรียบร้อยจบแล้ว ก็ต้องอยู่กับมรรคเท่านั้นเอง พระอรหันต์ทุกองค์มีมรรค บริสุทธิ์ผุดผ่องเป็นองค์ 8 อยู่พร้อมตั้งแต่ 

สัมมาทิฏฐิถึงสัมมาสมาธิ ต้องเต็มพร้อมอยู่แล้วในองค์มรรค ทุกอย่างเป็นไปในอัตโนมัติ แล้วมีมรรคเป็นองค์ 8 พร้อมแล้วกันอยู่สบายเลย พระอรหันต์เป็นอย่างนั้นเพราะฉะนั้นต้องมีมรรค เป็นมรรคที่มีในตนพร้อมเลย อาตมาจะขอเขียนย่อๆ สำหรับอริยสัจ 4 นะ 

มันสั้นๆ ต้องตั้งที่ว่า 

“ทุกข์ควรรู้ สมุทัยควรละ นิโรธควรแจ้ง มรรคควรมี”

จำง่ายๆ ไม่ต้องไปจำเอาบาลีมันเลอะ บาลีเอาไว้พูดขู่คนเท่านั้นแหละ อาตมาก็รู้เป็นอย่างนั้นเหมือนกัน รู้ไว้ขู่คน รู้ไว้ขู่คนเก่ง เอาจริงๆ เนื้อๆ แท้ๆ  ไม่ต้องไปท่องบาลีอะไรหรอก จะท่องก็เอาถ้าใครอยากจะท่องไว้ขู่คนบ้างก็เอา แต่รู้ไว้บ้างก็ดี ไม่ได้ประหลาดอะไรหรอก รู้มันก็กำไรถ้าไม่รู้ก็ไม่เป็นไร ขอให้ได้มีเนื้อๆ ก็แล้วกันเข้าใจให้ได้ ถ้าเข้าใจไม่ได้แล้วมันปนกันนะ มันเฝือเหมือนกันนะ ควรรู้ควรละ ควรแจ้ง ควรมี 

ที่อาตมาพูด อธิบายมาเมื่อกี้นี้แล้ว ค่อยๆ ไล่ระดับๆ มาให้ฟัง อย่าไปจำผิดว่า ทุกข์นั้นเราจะไปดับมัน เราพูดกันเรียกว่า พูดเร็วๆ พูดหวัดๆ พูดกันรวบเลยว่าดับทุกข์ดับทุกข์ แต่คุณเอ๋ย คุณยังไม่ตายดับดิ้น  คุณจะดับทุกข์ไม่ได้ ไม่ได้เพราะ สัพเพ สังขารา ทุกขา แม้แต่ใจมันปรุงขึ้นมานิดนึงเป็นอุทธัจจะ ก็ทุกข์แล้วคุณทุกข์แล้ว ใครจะรู้ได้ละเอียดล่ะ 

คนผู้รู้เท่านั้นถึงรู้ว่าแม้แต่ใจมันคิดขึ้นมานิดนึงมันก็ทุกข์ คนไม่รู้มันก็ไม่รู้ มันก็บอกว่าสบายสิ ทนได้นี่นา เหงื่อตกซอกๆ ก็บอกว่าสบาย มันส์ อร่อย มันไม่ได้ทุกข์เลย ขนาดเหงื่อตกซอกๆ มันก็ยังบอก  มันอร่อย เพราะอะไร เพราะเขาไม่รู้ว่าทุกข์เป็นยังไง ทุกข์มีลักษณะยังไง เขาไม่รู้เขาถึงบอกว่ามันอร่อย ไม่มีอะไรในโลกเลย สัพเพสังขาราทุกขา ไม่มีอะไรเลยที่ไม่เป็นสังขารที่มันจะไม่ทุกข์เลยไม่มี ทุกสิ่งทุกอย่างยังเกิดอยู่ ย่อมเป็นการปรุงแต่ง ย่อมเป็นสังขารทั้งนั้นเลย แม้แต่จิตเริ่มเกิดเป็นตัวตนขึ้นมานิดนึง มันก็เป็นสังขารแล้ว 

พระพุทธเจ้าท่านถึงได้ตรัสเอาไว้ว่า ผู้ที่จะรู้ทุกข์ได้นั้น เป็นการยากยิ่ง จะมีบุรุษหนึ่ง ยิงลูกศรจากที่ไกล ให้ไปเสียบที่รูกุญแจ ให้ไปเสียบอยู่ที่รูกุญแจซ้อน ๆ กันเข้าไปร้อยดอก ที่รูกุญแจรูเดียวนั้น ยากยิ่งเหลือเกินแล้ว แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่ยากเท่า ผู้ที่จักเส้นผมเส้นหนึ่ง ให้ออกเป็นร้อยแฉก แล้วเส้นผมแต่ละแฉกที่จักนั้นต้องเท่ากันด้วยนะ อันนี้ยิ่งยากกว่าผู้ที่ยิงลูกศรไปให้เสียบที่รูกุญแจรูเดียว ณ ที่ไกล จักเส้นผมให้เป็นร้อยแฉกนี้ยากกว่า 

ถึงกระนั้นก็ตาม ยังไม่ยากเท่า ที่จะรู้จักทุกข์ได้หมดสิ้น คุณคิดเอา ถึงขนาดนั้นยังไม่ยากเท่าที่จะรู้จักทุกข์ให้ได้หมดสิ้น พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้อย่างนี้ คิดดูซิ มันยากแค่ไหนที่จะรู้ทุกข์ถ้วนทั่ว ใครไม่เข้าใจนี่อาตมาลงไว้ในหนังสืออโศกนานแล้วประโยคนี้ เอาลงไว้ในหนังสือเล่ม 1 เลยทีเดียว จริงๆ อย่างพระพุทธเจ้าท่านว่ามัน โอ้โห! ถ้าใครไม่รู้ทุกข์แบบนี้นะ คุณเอ๋ย เหลือเศษไว้เกิดทั้งนั้นแหละ เหลือกิเลสไปเกิดทั้งนั้นแหละ มันจะรู้สึกว่าสบายดีนี่หว่า นี่มันก็ยังสบายนี่เลยว่ะ นี่มันไม่ทุกข์อะไรเลย คุณยังเหลือเศษไว้ทั้งนั้นแหละ กว่าคุณจะรู้จริงๆ ด้วย ว่าอะไรที่มีแม้ตั้งแต่ขั้นอุทธัจจะ ก็ทุกข์ขึ้นมาเท่านั้นเองก็ทุกข์แล้ว ทุกข์แล้ว 

ฉะนั้นเราจะต้องมาไล่กันดูซิว่าทำยังไงเราจะดับอวิชชาได้สิ้น จะต้องรู้จนกระทั่งทะลุถึง อุทธัจจะ แล้วเราก็จะดับอวิชชาได้ อาตมาจะเขียนสูตรไว้ที่บนกระดานซะก่อนและอาตมาจะค่อยๆ ไล่มาจนกระทั่งอวิชชา นั่นคือสูตร 

ตั้งแต่ข้อ 1 มายันข้อ 10 นั่นคือสูตรที่เราจะต้องกระทำ เราจะต้องรู้ รู้เป็นลำดับๆ มา สิ่งเหล่านี้ทั้งหมดนี้แหละ มันผูกเราไว้ มันดึงเราไว้ มันล่ามเราไว้ ให้เราติดอยู่ในโลก พ้นจากโลกไปไม่ได้ มีอยู่ 10 ข้อนี่แหละ และข้อที่ 10 นั้นคือ อวิชชา 

เราไม่ไปเรียนวิชชาอื่น วิชชาที่เราจะเรียนนั้นคือ 

1. เรียนรู้ สักกายะ 

2. เรียนรู้ กามราคะ 

3. เรียนรู้ รูปราคะ

4. เรียนรู้ มานะ 

1. เรียนรู้สักกายะ 2. เรียนรู้กามราคะ 3. เรียนรู้รูปราคะ ถ้าละเอียดขึ้นก็เรียกว่า อรูปราคะต่อ ที่จริงเราไม่ไปอ่านซ้อนเราไม่ไปเอาซ้อนถ้ารู้ละเอียดแล้ว แล้วอีกลักษณะหนึ่งก็คือมานะ 4 จะเอาให้ชัดอีกอันนึงก็ได้ อุทธัจจะ คือสภาวะแห่งการเกิดที่ละเอียดที่สุดคืออุทธัจจะ ถ้าใครรู้อุทธัจจะ อันแท้จริงของคนได้แล้ว ใครรู้จักอุทธัจจะเจตสิก หวานเลย รู้จักอุทธัจจะเจตสิกที่มันคลิกขึ้นมา แฮ่ จับได้แล้ว เริ่มแล้วไหมล่ะ ก่อตัวขึ้นไหมล่ะ จับได้ไล่ทันอย่างนี้แล้วนะ พอรู้ว่ามันพลิกขึ้นมาปั๊บ เอาสติคุมเลย เอ๊ยเกิดมาแล้วสติคุมเลย พอเอาสติคุมไปได้ตลอดเวลาแล้วที่นี้คุณจะทำอะไรล่ะ ถ้าคุณเห็นว่าในโลกนี้ควรทำให้ดี สิ่งที่ทำนี้เป็นกุศล เชิญเลยทีเดียว เพื่อการเกื้อกูลโลก  โปรดโลกก็ทำ 

แต่ถ้าสิ่งใดเป็นอกุศล สติเรารู้ดีอยู่แล้ว แยกแยะออกแล้ว ว่าเป็นอกุศล หยุด เพราะเรารู้เสร็จแล้วนี่ อะไรเป็นสมุทัยแห่งตัวนี้ พอรู้อุทธัจจะแล้ว ดับอุทธัจจะปั๊บเลย อาตมาพูดย้อนตั้งแต่ปลายมาหาต้น ดับพรึ่บเลย อย่าปรุงอย่าฟุ้ง ถ้าฟุ้งมาเพื่อตัวตนนี้อย่าฟุ้ง ดับเลย พอดับพรึ่บลงแล้ว มันก็ไม่มีอะไร มันก็อยู่สบาย 

เพราะฉะนั้น อวิชชาตัวนั้นไม่เรียกว่า อวิชชา อวิชชาตัวนั้นเรียกมันว่า วิชชา ว่ารู้เท่า รู้ทัน รู้แจ้ง รู้สว่าง เข้าใจชัดแจ๋เลย นี่แหละเรียกว่า สว่างไสวอยู่ในการดับ หรือดับอย่างสว่างโล่ง นี่แหละ คือมีวิชชา เป็นวิชชาสว่างไสวรู้แจ้งแทงทะลุอยู่ชัดเจนเลย 

ไม่ใช่ดับอย่างอภิสัญญานิโรธ เพราะว่าถ้าไปดับอย่างอภิสัญญานิโรธแล้ว มันไม่สว่างไสว มันมืดตึ๊ดตื๋อเลย ไม่รู้เรื่องเลย ดับอย่างนั้น พระพุทธเจ้าท่านบอกว่าไม่เอา ไม่เอา ดับอย่างนั้นไม่เอา พระพุทธเจ้าท่านสอนพระอานนท์อยู่ในสูตร  โปฏฐปาทสูตร (พระไตรปิฎก เล่มที่ 9 ข้อ 275 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 1 ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค) ท่านสอนพระอานนท์เอาไว้ คือ ปาทะพราหมณ์มาถามพระพุทธเจ้าว่า ท่านผู้เจริญ อภิสัญญานิโรธนี้มันเป็นยังไง มาทูลถามพระพุทธเจ้า 

พระพุทธเจ้าท่านก็ตรัสบอก อภิสัญญานิโรธ มันเป็นอย่างนี้แหละเธอ แล้วท่านก็อธิบายให้ฟังว่า ถ้าผู้ใดทำตนให้รู้ในฌาน เป็นรูปฌานเสร็จแล้ว แล้วเราก็พยายามทำรูปฌานนี้ให้ละเอียดยิ่งขึ้นอีก กระทั่งว่างลง ว่างลงเป็น อากาสานัญจายตนะ แล้วก็รู้ให้ได้นะว่าที่เรามี อากาสานัญจายตนะ เรายังมีตัวมีตนนะ ยังมีรูปมีนาม รูปของอากาสานัญจายตนะ ยังมีนามซ้อนอยู่ตัวหนึ่ง  เรียกว่า วิญญาณ  

เพราะฉะนั้นทำความรู้ในวิญญาณนี้ให้ได้ ถ้าใครระลึกรู้ว่า อ๋อ.. วิญญาณนี้เราเข้าไปเสพ อากาสานัญจายตนะ เธอเข้าไปเสพอากาศมันเป็นอย่างนี้เองนะ ผู้นั้นก็จะเกิดวิญญาณัญจายตนะ ผู้ใดทำวิญญาณัญจายตนะได้แล้ว ก็จะรู้ว่าตัวเองยังมีตัวรู้อยู่ในตัวอีกตัวนึง ให้ดับตัวรู้นี้ลงไป ให้สิ้นซากอย่าให้เหลือหลอ ดับตัวรู้นี้ลงไปให้ไม่มีเหลืออะไรเลย ให้ไม่มีตัวรู้เลยเป็น อากิญจัญญายตนะ ดับลงไปๆ ให้สนิท เป็นอากิญจัญญายตนะ ให้ตัวเองไม่รู้อะไร จะพยายามให้ไม่มีทุกสิ่งในโลก ดับไปอย่างที่คนจะไม่มีชีวิตอยู่ในโลกเลย ก็เป็น อากิญจัญญายตนะ 

ถ้าผู้ใดเกิด อากิญจัญญายตนะ นิดหนึ่ง น้อยหนึ่ง อะไรก็ไม่มีหมดแล้วเรียบร้อยแล้วนะ ท่านให้ดับต่อไปอีกเลย แล้วดับให้มันสนิทที่สุดเท่าที่มันจะสนิทได้ ต่อจาก อากิญจัญญายตนะเลย ดับพรึบให้ยิ่งกว่านั้นเลย อายตนะก็ไม่ให้เหลืออะไรก็ไม่เหลือ ดับสูญที่สุดเท่าที่เราจะสามารถ อันนี้และเรียกว่า  อภิสัญญานิโรธ ไม่ต้องไปต่อ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ไม่ต้อง ไม่ต้องไปต่อ ดับให้ยิ่ง 

อภิ แปลว่ายิ่ง นิโรธ แปลว่าดับ อภิสัญญานิโรธ คือดับสัญญานี่แหละ ในตัวคนที่จะเหลืออยู่ก็มีสัญญากับอัตตา อันใดเป็นอัตตา ก็เรียกว่ายังมีรูป อันใดมีสัญญาอยู่ก็เรียกว่า มีรูปมีนาม นามเราเรียกว่า สัญญาตัวสุดท้าย รูปเราก็เรียกว่าอัตตา ใครเหลือนามเหลือรูป ก็เป็นอย่างนี้ถ้าใครไม่เหลือนามเหลือรูปก็ไม่ต้องมีอะไร อย่างนี้เป็นต้น 

พระพุทธเจ้าท่านให้ดับอย่างนี้ นี่ท่านทรงสอนเอาไว้ใน โปฏฐปาทสูตร คือ โปฏฐปาทพราหมณ์ ไปทูลถามท่าน การดับดับอย่างนี้เท่านั้น แต่พระพุทธเจ้าท่านเคยเรียนมานะ เรียนมากับพวกศาสดาจารย์ต่างๆ อาฬารดาบส อุทกดาบสก็ดีสอนท่านสอนถึงขั้น อากิญจัญญายตนะแล้ว ยังมียิ่งกว่านี้อีกนะยังเป็น เนวสัญญานาสัญญายตนะ พระพุทธเจ้าเคยเรียน ก็มันมีดับแล้วมันก็มีรู้  รู้แล้วมันก็ดับ  ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ พระพุทธเจ้าท่านเข้าใจท่านก็เลยบอกว่า ปัดโธ่ ไม่รู้จักจบ อยู่แค่นี้เอง ที่มันไม่จบเพราะอะไร เพราะคนมันยังมีรูปมีนาม มันยังมีกายยังมีใจ เมื่อมันยังมีกาย ยังมีใจ มันยังไม่ตายแท้นั้นมันยังไม่ตายจริงหรอก 

แต่คนจะพ้นทุกข์ไปได้จริงแทนนั้นจะต้องรู้กิเลสตัณหาให้ชัด เมื่อรู้กิเลสตัณหาให้ชัดแล้วดับกิเลสตัณหา ให้เปลื้องจากตัวตนไม่ให้เหลืออยู่ จิตก็ให้เหลืออยู่ กายก็ให้เหลืออยู่ ก็จบ แล้วคนนี้ก็เหลือแต่กายกับจิตที่ไม่มีของใคร เป็นของโลกเป็นของว่างๆ เป็นของสาธารณะ มีจิตกับกายอย่างสาธารณะ แต่ไม่ทำเหมือนคนสาธารณะ แบบผู้หญิงสาธารณะ ผู้ชายสาธารณะ ไม่ใช่นะไม่ทำอย่างนั้นนะ แต่สาธารณะในสิ่งที่ดีที่ควร ใครจะมาเอาสิ่งที่ดีที่ควรจากท่าน ท่านผู้บรรลุนี้ ท่านผู้ที่หมดแล้วจากกิเลสตัณหาทั้งหลายนี้ จะมอบทุกสิ่งทุกอย่างให้ จะให้เป็นสาธารณะในสิ่งที่ดี 

แต่ไม่ใช่เป็นสาธารณะในสิ่งที่ชั่ว ไม่เป็นเลย นี่เรียกว่า เป็นผู้ดับที่รู้ว่าชั่ว ดับอย่างฉลาดดับอย่างรู้เท่าทันคำว่า ชีวิต เพราะชีวิตมันไม่ตายจริง มันไม่ดับจริง ดับให้เหลือน้อยหนึ่ง จนไม่รับรู้อะไรเลยก็เหลือแต่รูปเปล่าๆ เหลือแต่ร่างกายแข็งทื่อเฉยๆ ไม่รับรู้โลกเลย เป็นอาสัญญีอย่างนี้ท่านไม่เอา หรือเป็นอภิสัญญานิโรธท่านไม่เอา ไม่เอา อภิสัญญานิโรธ หรืออสัญญีสัตว์ ไม่เอา ท่านไม่เอา อย่างนี้ไม่ได้ประโยชน์อะไรท่านไม่เอา 

จงเข้าใจให้ได้ แบบนี้ใบไม้กำมือเดียวของพระพุทธเจ้า คือ นิโรธอริยสัจ นี่แหละ เพราะฉะนั้นก็หันกลับเข้าไปหาสิ่งที่ถูก ก็นิโรธต้องรู้ว่าอย่างนี้หนอ ต้องเรียกว่า สักกายะ อย่างนี้เรียกว่า กามราคะ เศษของกามราคะ เรียกว่า ปฏิฆะ ก็รู้ให้ได้ อย่างนี้เรียกว่า รูปราคะ รู้ให้ชัด ลึกละเอียดลงไปเข้าไปกว่ารูปราคะเรียกว่า   อรูปราคะ ซ้อนไปอีกก็รู้ให้ชัด และรู้ว่าอย่างนี้เรียกว่า มานะ พอรู้มานะ มานะนี่คือใจ คำว่ามานะเนี่ยแปลว่าจิต คือรู้ให้ชัดว่านี่แหละคือมานะ ถ้ามันถือดีในจิต ใหญ่เป็นปรมาตมันอยู่ก็รู้มันให้ชัด พอรู้มานะชัดแล้ว หมดมานะ ละ ไอ้ที่มันยึดมั่นถือมั่นในตัวตนว่าฉันใหญ่ ฉันเล็ก ความใหญ่ความเล็กไม่มีแล้ว 

รู้ละเอียดจนกระทั่งว่า ถ้ามันเริ่มเกิดขึ้นมานิดนึงเป็นปฏิกิริยาในจิตวิญญาณเล็ก เป็นปฏิสนธิวิญญาณขึ้นมาน้อยหนึ่งได้แล้วนี่ เริ่มเป็นโอปปาติกะสัตว์ขึ้นมาในโลก พอเริ่มนิดขึ้นมาเป็นอุทธัจจะก็รู้ได้ คราวนี้แหละ หวานเลย คุมได้เลย ตอนนี้คุมติดตลอดเลย รู้ละเอียดได้ถึงขนาดอุทธัจจะผุดขึ้นมานิดนึงคุมได้ตลอดเลย ตอนนี้ล่ะ โอปปาติกะก็โอปปาติกะเถอะ จิตของเราเองเราคุมได้เลยอย่างนี้ มันไม่เป็นผีแน่ โอปปาติกะตัวนี้ไม่เป็นผีแน่ และไม่ใช่เทวดาหลงกามแน่ 

เพราะรู้เสียแล้วนี่ว่ากามเป็นยังไง ฆ่ากามแล้ว ไม่เป็นเทวดาชั้นพรหมแน่ด้วย  ที่มันใหญ่ มันยิ่ง มันโต ไม่เป็นด้วย เพราะฉลาดรู้เท่าทันหมดแล้ว มีวิชชาซะแล้ว พ้นอวิชชาซะแล้ว เข้าใจได้ซะแล้ว ก็คุมได้สบายเลย แต่การคุมนี้ไม่ได้คุมเปล่า การที่จะรู้นี้ วิชชาที่รู้นี้ ของผู้ที่เป็นพระอาริยเจ้าของท่านหมดจริง ท่านมีแต่กุศลจริง แต่ของคนอื่นไม่เท่าของท่าน ฟังให้ดีนะจุดนี้สำคัญ ของท่านหมดจริง ท่านไม่ยึดแม้แต่เศษเสี้ยวของโอปปาติกะ แม้แต่เศษเสี้ยวของวิญญาณ

แม้แต่เศษเสี้ยวของปฏิสนธิวิญญาณที่เกิดมาเป็นตัวตนแรกเริ่ม ท่านก็ไม่หลงยึดอะไรเลย แต่ว่าของคนอื่นนั้นยังทำไม่ได้เท่านี้ ของคนอื่นคนนี้ๆ บางคนยังมีเศษของกามอยู่ก็มี เศษของปฏิฆะอยู่ก็มี ยังมีเศษของรูปราคะ อรูปราคะ มีเศษของมานะก็มีอยู่ทั้งนั้น 

พวกนี้ยังตามรู้ถึงขั้นที่เป็นอุทธัจจะเจตสิกยังไม่ได้ พระอรหันต์ก็จะเข้าใจจิตของผู้นี้ว่า อ๋อ..คนนี้ยังมีกาม เศษกามยังมี ผู้นี้เศษของรูปราคะยังมี ผู้นี้เศษของมานะยังมี พระอรหันต์จะรู้เท่าทัน พอรู้แล้วก็เขียนไว้ คนนี้ กามราคะยังไม่หมดเลย จะให้ไปละมานะไม่ได้ ไม่ได้ ก็สูตรมันบอกอยู่แล้วนั่นน่ะ อาตมาขีดเส้นใต้ไว้ระดับที่ 5 นะ ระดับจาก 5 ไปหา 1 เรียกว่า โอรัมภาคิยสังโยชน์ หมายความว่าสังโยชน์เบื้องต้น ที่ขีดเส้นใต้เอาไว้สังโยชน์เบื้องต้น 

เพราะฉะนั้นเมื่อเบื้องต้นเรื่องหยาบเรื่องตื้นยังไม่หมดได้ สังโยชน์เบื้องสูงจากข้อ 6 ไปจนกระทั่งทะลุรวดถึงอวิชชาเลยนี่  ที่เรียกว่า อุทธัมภาคิยสังโยชน์ ย่อมยังไม่ได้ อ๋อนี่เห็น กามก็ยังไม่หมดเลย ย่อมไม่ใช่พระอนาคามี 

พระอนาคามีหมดแล้ว 5ข้อทั้งหมด พระอนาคามียังเหลือแต่เศษ รูปราคะ อรูปราคะ ไปถึงอวิชชา เหลือแต่ อุทธัมภาคิยสังโยน์ แต่นี่กามก็ยังไม่รู้เลย ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ พักไว้ก่อน ไปเล่นภพชาติอยู่ข้างใน ในจิตเลย ไปเล่นมานะ อาตมาบอกแล้ว มานะ แปลว่า จิต จิตอะไร รูปจิต ที่เป็นรูปราคะ อรูปจิตที่เป็นอรูปราคะ แล้วก็ไปมานะ ไปดับไปฆ่าในโน้น แต่กามราคะไม่รู้เรื่องเลยไม่ได้ทำมาเลย คนนี้จึงเรียกว่า จะเป็นผู้ที่ดับได้สิ้นรอบไม่ได้  เพราะฉะนั้นเราจะต้องเรียนรู้เป็นเบื้องต้น ท่ามกลาง บั้นปลาย ให้ถูกคำสอนพระพุทธเจ้ามันลงรอยลงร่องกันหมด ผู้ใดจะเริ่มต้นทำก็จะต้องหัดตั้งแต่ นิวรณ์ 5 

นิวรณ์ 5 ท่านสอนว่ายังไง หัดเรียนรู้กาม อ้าว กามเบื้องต้นอีกแล้ว ให้เรียนรู้พยาปาทะ ให้เรียนรู้พยาบาทให้รู้ ถีนมิทธะ ให้เรียนรู้อุทธัจจะ ซึ่งอุทธัจจะมันเข้าไปหาข้างล่างแล้ว ก็คือ  รูปราคะ อรูปราคะ มานะ ถีนมิทธะ ฟังให้ดี นิวรณ์ 5 นี่นะ แบ่งครึ่งกามกับพยาบาทเป็นตัวหยาบเป็นตัวต้น ถีนมิทธะ อุทธัจจะเป็นตัวปลาย วิจิกิจฉานั้นอย่าไปพูดถึงมัน เพราะวิจิกิจฉามันไม่มีอะไรมันเป็นตัวไม่รู้แจ้งยังลังเลสงสัย มันยังไม่ทะลุทะลวง ยังคล่องๆ คาๆ อยู่ ยังไม่เข้าใจชัดอย่างแท้จริงแค่นั้นเอง วิจิกิจฉา 

เพราะฉะนั้นถ้าเราเข้าใจอย่างแท้จริงพ้นวิจิกิจฉาแล้วนะ วิจิกิจฉามันก็หลุดไปเอง ไม่ต้องไปทำอะไรในตัววิจิกิจฉาคือ มันเป็นตัวที่ยังไม่รู้แจ้งแทงทะลุรอบถ้วนนั่นคือวิจิกิจฉา ซึ่งอาตมาอธิบายสังโยชน์ 10 อยู่ อาตมาถึงยังไม่ได้พูดถึงวิจิกิจฉาเลย เพราะไม่ต้องไปทำอะไรมันนี่ วิจิกิจฉา คือตัวจิตของเราที่บรรลุเป็นปัญญาอย่างแท้จริงเท่านั้นเอง พอบรรลุซึ่งปัญญารอบถ้วนอย่างแท้จริง วิจิกิจฉามันก็ผล็อยลงไปเองไม่มีอะไรเหลือวิจิกิจฉา 

เพราะฉะนั้น ตัววิจิกิจฉาไม่ต้องไปทำอะไรมัน ไม่ต้องไปทำอะไรมันเลย เป็นแต่เพียงว่าพยายามทำให้รอบสิ้นเป็นรอบๆๆ ไปเท่านั้นเอง วิจิกิจฉา          นี่เรียกว่า เราเข้าใจ แม้แต่นิวรณ์ 5 ก็เหมือนกันเห็นไหม อาตมาแบ่งหยาบๆ ให้ฟังเหมือนกัน ไม่ขัดกับสังโยชน์ 10 นิวรณ์ 5 ก็ไม่ขัดกับสังโยชน์ 10 ไม่ขัด

เพราะฉะนั้น ก็ขอมาเริ่มต้นที่ เบื้องต้นซะก่อน มาเริ่มต้นที่ สักกายะ

เราจะรู้ว่าสักกายะเป็นอะไร เราก็ต้องมาเรียนรู้ภาษาซะก่อนว่า สักกายะท่านหมายความว่าอย่างไร 

สักกายะ ท่านก็หมายความว่า ไอ้ที่มันหลงเป็นตัวเป็นตนอันใหญ่ สักกะ แปลว่า ใหญ่ ๆและตัวตนอันใหญ่นี่ มันไม่ได้กินความแค่นี้ มันไม่ได้กินความแค่ร่างกายเท่านี้หรอก มันกินความถึง 6 ทวาร ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจด้วย ใจด้วย อาตมาจะพูดใจก่อน สักกายะตัวนี้ อาตมาจะพูดใจซะก่อนเพราะหยาบกว่าคือ 

ใจของเรานี่มันโง่ โง่ที่มันไปหลงภพ หลงชาติ เรียกว่า ภวตัณหา นี่พูดภวตัณหาก่อนกามตัณหาเสียด้วย เพราะมันเป็นภพหยาบๆ เป็นโลกียธรรมหรือเป็นโลกธรรมธรรมดาธรรมดา เป็นอะไรบ้าง มีหลงภพแห่งความร่ำรวย ภพ

แห่งการเป็นใหญ่เป็นโต ภพแห่งการที่จะได้รับคำสรรเสริญเยินยอ ชูช่อชูเชิด ภพแห่งสิ่งที่หลงว่า สุขสำราญเหลือเกิน สุขสำราญเหลือเกิน มีแค่นี้แหละ รวมความแล้วก็คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ไม่มีอะไร 

ภพแห่งความร่ำรวยก็คืออยากจะได้ลาภเยอะแยะ ภพแห่งการที่จะได้ความใหญ่ความโต​​ ความมหึมาของยศฐานะ  ภพที่จะได้รับคำเยินยอสรรเสริญ ภพแห่งความที่จะหลงว่ามันเป็นสุขทั้งนั้นในโลกนี้ ไม่ว่าอะไรก็หลงว่าเป็นสุขหมด มีอยู่เท่านี้ อาตมาเคยอธิบายละเอียดละออมาแล้ว วันนี้ไม่พูดซ้ำแต่เน้นให้ฟังให้เข้าใจ 

ถ้าผู้ใดไม่หลงภพที่หยาบๆ แบบนี้แล้วแล้วก็ ผู้นั้นจะเข้าใจสักกายะอย่างหยาบที่สุดได้แล้ว แล้วก็หัดตัด หัดตัด หัดละ ถ้าคุณเองยังไปหลงภพแห่งความรวย ทำไมคุณยังไปหลงภพแห่งความรวย ก็คุณเข้าใจว่าความรวยนั้นมันดี มันเป็นของดี ของควรได้  ควรเป็นควรมี มันก็เป็นเพราะว่าตัณหาเท่านั้น แล้วคุณก็อยากได้ว่าเป็นของควรได้ควรมีควรเป็น คุณก็อยากได้สิ่งนั้น อยากเป็นสิ่งนั้น อยากมีสิ่งนั้น คุณก็ละอยากไปสิ ไม่ต้องไปอยากมัน ไปอยากมันทำไม ละมันเสีย แล้วมันจะเป็นคนรวยเอง ฟังให้ดีนะตลก 

ถ้าคุณละอยากซะแล้ว อย่าอยากรวยและคุณจะรวยเอง ใครยิ่งอยากรวยยิ่งไม่เคยรวย ถ้าใครยิ่งไม่อยากรวย นั่นแล้วยิ่งจะรวยเข้าไปทุกทีทุกที นี่อาตมาไม่ได้พูดเล่นลิ้นไม่ได้เล่นภาษา อาตมา มหาศาลรวยจริงๆ รวย อาตมารวยมหาศาลเลยไม่ขาดตกบกพร่องเลย ทุกวันนี้สบายมาก สู้เขาได้สบายมาก จริงๆ อาตมารวยมหาศาลเลยทุกวันนี้ เพราะอะไร เพราะอาตมาไม่อยากได้ เต็มเสียแล้วนี่ แต่คนที่อยากรวยนั้น มี 5 พันล้านแล้วยังไม่เต็มเลย คุณคิดดูให้ดี มี 5,000 ล้านแล้วยังไม่เต็มเลย ยังอยากอีก ทำเหน็ดเหนื่อยเข้าไปสู้เอา 5,000 ล้าน ไปหาเอาใหม่ต่ออีกทำอะไรต่ออะไรอีกแล้วเมื่อไหร่มันจะรวย 

คุณคิดดูซิ ไม่รวย ต่อให้มีหมื่นล้านนี่ยังไม่รวยเลยเพราะเขายังไม่เต็มสักที แต่อาตมาเต็มซะแล้ว เต็มแล้วยัดไม่ลงเดี๋ยวนี้บาทหนึ่งยังยัดไม่ลงเลยเต็มปรี่เลย แล้วคุณคิดดูซิคนที่เต็มปรี่แล้ว บาทนึงยังยัดไม่เข้า นี่กับคนที่มีหมื่นล้านแล้ว มีเท่าไหร่ก็ทิ้งหายทิ้งหายเหมือนหาย เอาไปทิ้งอีก 20,000 ล้าน ก็หายอันไหน เรามันจะเต็มอันไหนมันจะที่มันจะรวยกว่ากันก็คนที่ยัดไม่เข้าสิรวย มันรวยเด็ดขาดเลย โอ้โหเต็มปรี่เลยไม่รู้จะทำยังไงบาทนึงก็ยัดไม่เข้าจริงๆ

แล้วแสนสุขสบายเลยไม่เหน็ดเหนื่อย ส่วนคนที่มี 5,000 ล้านแล้วยังเหน็ดเหนื่อยยังอยากได้ยังคิดหาวิธีปวดขมับปวดขมอง คิดแต่จะเอายังไงดีโว้ย  ยังไงดีโว้ย เสร็จแล้วพอจะตายตายก็ต้องมานั่งทำพินัยกรรมอาตมาตายแล้วไม่ต้องนั่งทำพินัยกรรมเลยสบายมาก ตายที่ไหนก็ได้ ตายไม่บอกใครก็ได้อาตมาจะตายที่ป่าที่ภูเขาที่ไหนก็สบาย  แต่ถ้าคุณมี 5,000 ล้าน จ้างคุณก็ไม่กล้าไปตายในป่าในเขา จะตายก็ต้องเรียกให้พี่น้องมาทำพินัยกรรมกันนะ อย่าเถียงกันนะอย่าตีกันนะ ขนาดบอกไปแล้วเดี๋ยวมันก็ตีกัน บางทีตีต่อหน้ายังไม่ทันตายเลย บางคนก็อดทนเอาไว้ พอตายแล้วไปตีกัน เพราะแบ่งให้อั๊วะน้อยแบ่งให้ลื้อมาก ให้เป็นพี่น้องกันก็ยังตีกันยุ่ง ยุ่งทุกอย่าง  เพราะฉะนั้นอาตมานี้ไม่ยุ่งเลย ตายแล้วไม่ต้องทำพินัยกรรมทุกอย่างสบายมาก 

เพราะฉะนั้นอาตมาถึงบอกว่าใครที่หมดอยากแล้ว รวยไม่เป็นคนนั้นรวยคนนั้นรวยที่สุด ไม่เอาอะไรเลยรวยที่สุด แต่ใครเองยังเอาอยู่ไม่รวยเลยไม่มีวันเต็มไม่มีวันรวย นี่แหละถึงบอกว่า อย่าไปหลงในลาภ ยศก็เหมือนกัน 

เวลามาเป็นพระพุทธเจ้านี่ท่านไม่มียศเลยนะ ท่านถอดยศจากราชกุมารมานะ แล้วรัชทายาทนะ พระพุทธเจ้าท่านถอดยศรัชทายาทลงมาเป็นคนถือบาตร บิณฑบาตขอข้าวกิน เสื้อผ้าก็มีน้อยนอนโคนป่าโคนเขานะ ซึ่งแต่เดิมยศฐาบรรดาศักดิ์ท่านขึ้นเรื่อยๆ สุดท้าย พระเจ้าปเสนที่เป็นเจ้าแห่งแคว้นโกศลยังมากราบไหว้

แต่ถ้าพระพุทธเจ้ายังเป็นราชกุมารย่อมเป็นผู้ที่จะครองราชย์อยู่ที่กรุงกบิลพัสดุ์นะ เจอพระเจ้าปเสนทิต้องกราบพระเจ้าปเสนทิก่อน ต้องกราบก่อนนะ พระพุทธเจ้านี่โดยศักดิ์ ก็กรุงกบิลพัสดุ์น่ะกรุงเล็ก แคว้นเล็กไม่ใช่แคว้นใหญ่หรอก แคว้นโกศลเป็นแดนใหญ่แคว้นกว้างขวางใหญ่โต พระเจ้าปเสนทิโกศลนี้ใหญ่ มีศักดิ์เป็นผู้ใหญ่

เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อว่าพระพุทธเจ้าเราครองราชย์ ครองกรุงกบิลพัสดุ์นะ ต้องมากราบ มีฐานะต้องมากราบมาเคารพพระเจ้าปเสนทิโกศล แต่พอพระพุทธเจ้าไม่เอาแล้ว ยศฐาบรรดาศักดิ์แบบนี้ไม่เอาแล้ว โยนทิ้งเลย ไปเป็นคนนอนกะดินกินกะทราย มีกินน้อยมีใช้น้อย โอ้โห ยศฐาบรรดาศักดิ์พระเจ้าปเสนทิว่าใหญ่ เจ้าแคว้นโกศลต้องมากราบเลย ต้องมาเคารพเลย  คิดดูซิว่า ฐานะที่พระพุทธเจ้าได้นั้น ยศที่พระพุทธเจ้าได้นั้นสูงกว่าหรือเปล่า สูงกว่าหรือเปล่า สูงกว่าแล้ว 

อาตมาเห็นจริง เห็นชัดเหลือเกิน แหม แจ่มจริงหนอ  ชัดจริงหนอ พระพุทธเจ้าทำทานมาสูงจริงหนอ บริบูรณ์จริงหนอ ถึงสิ่งที่เรียกว่าคุณธรรมในตนอย่างนี้แล้ว ยศฐานะบรรดาศักดิ์ขึ้นเอง และไม่ได้อยากได้ด้วยแต่มีเอง มีเอง มีเองจริงๆ เพราะฉะนั้นผู้ใดยิ่งไม่เอาลาภ ไม่เอายศ ไม่เอาสรรเสริญ ยิ่งดังด้วย พระพุทธเจ้าดังมาตั้ง 2,500 กว่าปีแล้ว เดี๋ยวนี้เราก็ยังรู้จักท่านดีเหมือนกับท่านนั่งอยู่ตรงนี้พระพุทธเจ้า ดังไหม ใครที่ทำให้ดัง ยิ่งเดี๋ยวนี้ มาร์ลอน แบรนโด ที่ว่าดังๆ เนี่ย ปัดโธ่เอ๋ย  ฮิสตัน มันกำลังดัง ๆ อยู่นี้ นับไปกี่ปี ใครจะอยู่รอดูก็ได้ 100ปี 200ปี 300 ปี ดูซิจะดังไปได้แค่ไหน ไม่สู้ คนที่เป็นจอมจักรพรรดิยิ่งกว่าพระพุทธเจ้ารุ่นหลังกว่าพระพุทธเจ้าอีก ยังดังสู้พระพุทธเจ้าไม่ได้เลย ยังดังสู้พระพุทธเจ้าไม่ได้เลย  

เพราะฉะนั้น ผู้ใดไม่อยากได้ลาภ ไม่อยากได้ยศ ไม่อยากได้สรรเสริญ  ยิ่งได้ 

ทีนี้สุขล่ะ ไม่อยากได้สุข จะได้สุขไหม ได้แฮะ ได้อย่างบริบูรณ์ถ้วนรอบ บอกใครไม่ถูก ภาษาพระท่านขอยืมภาษาโลกท่านมาเรียกว่า มาเรียกว่า บรมสุข แต่ไม่ใช่สุข ฟังดีๆ นะ ขอเอายืมภาษาโลกมาเรียกว่า บรมสุข หรือแปลว่า นิพพาน

 นิพพานังปรมังสุขัง นิพพานนั่นแล เรียกว่าบรมสุข ขอยืมภาษาโลกเรียกว่า บรมสุข  ไม่รู้จะเอาภาษาอะไรมาเรียกแล้ว เรียกว่านิพพาน คุณก็ไม่รู้ว่านิพพานคือตัวยังไง อารมณ์ยังไง ตัวมันเป็นยังไง คุณไม่รู้ ก็เลยขอเทียบเคียงไอ้สุขโลกๆ เนี่ย คุณรู้สุข  สุขแบบโลกคุณรู้ ว่ามันไม่ใช่สุขธรรมดานะ มันบรมนะ มันยิ่งนะ บรมนี่แปลว่า ยิ่งนะ ปรมัง บรม มันยิ่งกว่าสุขขึ้นไปอีกแหนะ ไม่มีชื่อเรียก แต่เรียกว่ายิ่งกว่าสุข เรียกว่ายิ่งกว่าสุข ไม่รู้จะเอาภาษาอะไรเรียก 

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์ไม่มีสุข แต่มีอันนึง เรียกว่านิพพาน เรียกว่าสุญญตา เรียกว่า นิโรธอริยสัจยิ่งกว่าสุข ยิ่งกว่าสุข ตัวนี้แหละ ไม่อยากได้สุขเลย แต่มีอีกสิ่งหนึ่งมาแทนยิ่งกว่าสุข ยิ่งกว่าสุข ใครมี คนนั้นจะเบิกบาน แจ่มใส มัธยัสถ์ สุภาพ สงบ แจ่ม ใสอยู่ เบิกบาน แจ่มใส มัธยัสถ์ สุภาพ สงบ หมดความเสพ สิ้นความอยาก หมดความเสพ สิ้นความอยาก อยู่อย่างนั้นบริบูรณ์อยู่ นี่เรียกว่า ผู้ใดหลงภวตัณหาอย่างหยาบแบบนี้แหละ ถ้าเราเอาแค่ภวตัณหานี้เดินเข้าไปอย่างนี้ถึงลึกละเอียดก็ได้ด้วย

 แต่มันก็เข้าใจไม่ได้สำหรับคน ต้องยักย้ายภาษาหน่อย และให้ตามสภาวะมาไม่งั้นมันดื้อ ไม่งั้นมันดื้อ มันลึกนึกว่าตัวเองมันจบอยู่ที่สุด นึกว่าน้ำเต็มตุ่มแล้ว ทุกที ที่จริงควรเปลี่ยนตุ่มเสียบ้าง ตุ่มนี้ไม่ขยันเอาตุ่มใหม่หน่อยก็ได้สิ่งใหม่ๆ มา อืมแหม ตุ่มใหม่นี้น่าตักใส่ ตักใส่ใหม่หน่อยค่อยยังชั่ว ต้องอาศัยหลอกบ้างเหมือนกัน คนถ้าไม่หลอกไม่เอา ตักน้ำใส่ตุ่มเก่าไม่อยากตักเอาตุ่มใหม่มาให้ค่อยยังชั่ว ตักก็ยอมตักหน่อย อย่างนี้ยักย้ายหน่อย 

ยักย้ายจาก ภวตัณหาเข้ามาหากามตัณหา กามตัณหาอย่างหยาบ ไม่ต้องพูดมากวันนี้ไม่ตั้งใจพูดถึงเรื่องพวกนี้มาก เอาแต่เพียงคร่าวๆ  พอเราทำกามตัณหาให้รู้ กำลังขึ้น สูตรอันที่เรียกว่าข้อที่ 4 ก็มีรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ที่ติดตัวแล้วตอนนี้ เมื่อกี้นี้มีแต่ใจนะทวารใจ ที่บอกแล้วใจมันไม่อยู่ในภพร่ำรวยอยู่ในภพแห่งความเป็นใหญ่เป็นโต ภพแห่งความเป็นความดังสรรเสริญเยินยอ ภพแห่งสุข ตอนนี้ไม่ใช่ภพข้างนอกแล้วนะ ไม่ใช่เอาใจไปผูก เอาตา เอาหู เอาจมูก เอาลิ้น เอากาย ว่ากันชัดๆ เลย 

พอตาสัมผัสเข้าปั๊บ แหม เป็นตัณหาเลย แหม สวยจริงโว้ย อยากได้จริงแฮะ เอาเลย หูได้ยินไอ้นี่ แหมดีจริงถูกหูจริง ไพเราะเสนาะพริ้ง หรือว่า มันส์ บางทีก็ไม่ไพเราะหรอก  เป็นรสชาติอย่างไรก็ตาม บางคนก็ชอบการด่าเหมือนกันนะ ด่าแบบนี้ดีเหมือนกันนะ  มันส์ๆ ดีเหมือนกัน มันคันๆ หัวใจดีเหมือนกัน บางคนคิดชอบด่า ถ้าไม่ด่าไม่ขยัน บางทีลูกเต้าบอกพูดหวานๆ ลูกเอ๋ย ทำอย่างนี้หน่อย ไม่ทำ พอด่าเข้าสักเปิง 2 เปิงประเดี๋ยวแหนะ ซัดซะนี่ ทำเลย นี่ บางทีมันต้องใช้วิธีนี้เหมือนกัน  บางทีมันต้องใช้วิธีนี้เหมือนกัน ชอบด่า เพราะฉะนั้นเราก็ไม่ต้องพูด บางคนถ้าได้มาในเสียงที่ยึดมั่นถือมั่นก็ชอบ ถือว่าต้องทำ ถือว่าต้องเอา ตา หู จมูก ลิ้น กาย ทุกประตูในทวาร 5 ทีนี้ไม่ใช่ทวารใจ 

ถ้ายังไปหลงอย่างนี้อยู่ อยากอยู่ เพราะทวารทั้ง 5 นี้ เรียกว่า กามราคะ เรียกว่ากามราคะ เพราะฉะนั้นภพภวตัณหาหยาบแล้ว กามตัณหาอย่างหยาบแล้วนี้ เราต้องเรียนรู้ให้ได้ เรียนรู้ มันเป็นสมุทัย ภวตัณหา กามตัณหา มันเป็นสมุทัย ตัณหานี้เป็นสมุทัย รู้ให้ชัด เข้าใจมันให้ได้ แล้วหาทางไปฆ่ามัน ทางที่จะเอาไปฆ่ามันทำอย่างไรล่ะ

พระพุทธเจ้า ท่านว่าไว้ละเอียดหมดเลย ท่านให้เอาศีลไปฆ่า เอาศีลไปประพฤติ เอาศีลไปบำเพ็ญ มาถึงข้อที่ 3 แล้ว ศีล พรต เอาศีลไปประพฤติ พรต ตัวนี้ แปลว่าบำเพ็ญ เอาศีลตัวนี้ไปประพฤติเข้า ไปบำเพ็ญเข้า แล้วมันจะฆ่ากาย หรือฆ่ากาม ถึงจะละสักกายะหรือฆ่ากามราคะ มันจะฆ่าจริงๆ

เมื่อเรารู้มันซะก่อนแล้วว่า สักกายะ คืออย่างนี้ด้วย กามราคะคืออย่างนี้ด้วย ถ้าไม่รู้ก็ทำดื้อๆ ไม่รู้ก็บอกว่าพระพุทธเจ้าท่านบอกว่า ปานาติปาตาเวรมณี อทินนาทานาเวรมณี อะไรก็ตามแต่ คุณก็เอาศีลนั้นมาอย่างดื้อๆ สมาทานตามที่พระพุทธเจ้าท่านว่าแปลอย่างดื้อๆ เอาง่ายๆ คุณก็ได้ง่ายๆ แต่คุณก็ไม่รู้ตัวรู้ตนมัน มันก็ยังไม่บริบูรณ์ ได้เหมือนกัน ได้ชั้นนึง ถ้าใครเข้าใจละเอียดลึกซึ้งเข้าไปอีก ศีลอันนี้เอามาบำเพ็ญก็รู้เนื้อรู้ตัวรู้สภาวะ รู้ทุกอย่างเรียบร้อยไปเป็นชั้นๆๆ ไม่ใช่สักแต่ว่าทำๆๆ ไม่ใช่สักแต่ว่าเอาศีลมาแล้วก็มาประพฤติอยู่เฉยๆ เหมือนกับ อ้าวศีล 5 บริบูรณ์แล้ว 

อาตมากล้าพูดด้วยในนี้ศีล 5 ไม่ใช่ตื้นๆ นะ 1.ยังไม่ฆ่าสัตว์ 2. ไม่ลักทรัพย์ 3. ไม่ผิดผัวเขาเมียใคร 4. ไม่โกหกใคร 5. ไม่กินเหล้า เนี่ยเอาตื้นที่สุด อาตมาเชื่อว่าในนี้นี่ เต็มตุ่มไปนานแล้วเยอะ ในนี้ ศีล 5 แค่นี้ ในนี้เต็มตุ่มไปนานแล้ว เปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างสิ เปลี่ยนตุ่มใหม่ซะบ้างสินะ ถ้าคุณไม่เปลี่ยนตุ่มใหม่ คุณก็เทแล้วก็เทอีกอยู่ในตุ่มนั่นแหละ เทแล้วก็หก เทแล้วก็เลอะออกมา ก็มันเต็มแล้วนี่ ก็ไม่ได้ฆ่าสัตว์แล้วนี่ ก็ไม่ได้ขโมยของใคร ไม่ได้ผิดผัวเขาเมียใครแล้วนี่ ไม่ได้โกหกใคร ไม่ได้กินเหล้า ก็เต็มแล้วตุ่มนี่ เปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างสิ หรือไม่ก็ขยายตุ่มออกบ้าง 

ขยายตุ่มออกคือยังไงคือ ทำศีลให้ลึกลงไปอีก ถ้าไม่ขยายให้ทะลุเนื้อหาสาระของศีล 5 เอง ทำความเข้าใจไม่ได้ ก็เพิ่มศีล 6 ศีล 7 ศีล 8 ศีล 9 ศีล 10 เข้าไป เพิ่มเข้าไป ศีลเหล่านั้นเป็นศีลขยายความละเอียดความลึกซึ้งออกไป โดยภาษาโดยนิรุตติ ทำความเข้าใจในภาษาเหล่านั้น ไม่ใช่ตื้นๆ 

จะเอาแค่วิกาลโภชนา ประมาณกำหนดอาหารก็ได้ นัจจะ คีตะ วาทิตะ ไม่ดูการละเล่น ไม่ฟังเสียงร้องเสียงรำอะไรต่ออะไรต่างๆ ก็ได้ มาลาคันธะ วิเลปะนะ จะไม่หลงในดอกไม้ในของหอม ในเครื่องพอกทา ในเครื่องที่มาทรงแต่งไว้ ในเครื่องที่จะมารัดเอาไว้ต่างๆ นานา ที่จะเป็นฐานะแห่งการประดับตกแต่ง คุณเองคุณไม่ทำก็ได้ 

อุจจาสยนะ มหาสยนา จะไม่เอาแล้วที่นั่งที่นอนที่สูงที่ใหญ่อะไรแล้ว คุณก็ไม่เอาแล้วก็ได้ เอาหยาบๆ แค่นี้ก็ได้ ปฏิบัติศีล 8 เต็มแล้ว เต็มตุ่มอีก หยาบๆ แค่นี้นะ เต็มตุ่มแล้ว เปลี่ยนตุ่มอีกบ้าง ถ้าคุณไม่เปลี่ยนตุ่มอีกนะ คุณก็ ตักเท ตักเท ตักไหลทิ้ง ตักไหลทิ้ง อย่างเก่าอีก

 อาตมาเชื่อว่าคุณหลายคนเต็มตุ่มแล้ว ตุ่มแตกนี้เต็มแล้ว เปลี่ยนตุ่มเสียบ้าง ขยายตุ่มเสียบ้างหรือเปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างตักใส่ใหม่เสียบ้าง ถ้าคุณไม่ขยายในสภาพที่ไม่ขยายตุ่ม หรือ  ไม่เปลี่ยนตุ่มนั่นแหละ  เรียกว่าสีลัพพตปรามาส ฉ่ำแฉะ หยำแหยะ สักแต่ว่าทำตามอย่างนั้นแหละ แล้วก็ไม่รู้ว่าได้แล้วหรือยัง เต็มตุ่มหรือยัง หลับหูหลับตาทำ เข้าใจไม่ได้ เต็มหรือไม่เต็มก็ยังไม่รู้ บางทีพอรู้ๆ เหมือนกันว่าตัวเองเต็ม แต่ว่าไม่รู้ว่าตัวเองเต็ม แต่ไม่รู้ว่าจะทำอะไรต่อ ไปมืดไปมัวอยู่ เรียกว่า สีลัพพตปรามาส สักแต่ว่าลูบๆ คลำๆ ทำ ๆ กันอยู่ ไม่เข้าใจ ไม่รู้ว่าควรจะเขยิบฐานะขึ้นอย่างไรๆ ไม่รู้เลย มันก็ไม่เดินทางน่ะสิ คุณก็ไม่ได้อะไรอีก คุณก็ได้แค่นั้นจนกระทั่งตาย บางคนถือศีล 5 จนตายเต็มตุ่ม ศีล 5 เต็มตั้งแต่ถือปีแรก ปีที่ 2 จนกระทั่งไปอีก 20 ปีก็ตาย เลยตักน้ำอีก 20 ปี เทตุ่มเต็มอันเก่านี้จนกระทั่งตาย มันน่าเสียดายไหมล่ะ น่าเสียดายไหมล่ะ

นี่แหละ สีลัพพตปรามาส คือสักแต่ว่าทำ ลูบๆ คลำๆ เล่นเฉยๆ ไม่ขยับฐานะไม่เลื่อนชั้น จารีตต่างๆ ท่านสอนไว้เนี่ยดี ประเพณีต่างๆ มีไว้ให้ทำและทำให้ถูกเรื่อง ถูกราวดี ทำให้บริสุทธิ์ได้ดี แต่ต้องรู้ว่ามันเต็มหรือยัง มันพอหรือยัง ควรจะขยายเพิ่มขึ้นหรือยัง ควรจะรู้ ถ้าเราได้มีปัญญาอ่านว่า  เราเต็มจริงแล้วควรขยายเพิ่มขึ้นไป เอาเลยแล้วมันจะสูงขึ้น 

ใครเต็มศีล 8 แล้วก็ขยายศีล 10 ใครขยายศีล 10 ได้แล้วก็เป็นจุลศีล มาให้หมด จุลศีลถ้าคุณไม่รู้มาหาอาตมา อาตมาจะให้ไป 26 ข้อ จุลศีลเต็มแล้วเอามัชฌิมศีลอีก มาหาอาตมา จะเอาให้ จะลอกพระไตรปิฎกให้อย่างไม่ผิดหรือเพี้ยนเลยล่ะ ลอกพระไตรปิฎกกันให้เลยล่ะ เพราะว่าอาตมาจะพูดเอง เอาพระไตรปิฎกให้ไปลอกเองก็ได้ อาตมาเอาพระไตรปิฎกไปให้ลอกเองก็ได้ มัชฌิมศีลได้ เอามหาศีลไป มหาศีลบริบูรณ์อีก เอาโอวาทปาฏิโมกข์ศีลต่างๆ นานา ที่อาตมาจะคัดให้คุณอีก อาตมาจะไม่ขี้เกียจ ขอให้มาขอเอาก็แล้วกัน จริงๆ ด้วย 

อย่างนี้ถึงเรียกว่าควรจะเลื่อนชั้น ควรจะประพฤติ อย่าให้มีวิจิกิจฉา ให้พ้นวิจิกิจฉา คือให้รู้แจ้งรอบได้ว่าเราเต็มตุ่มหรือยัง ไอ้ตุ่มเล็กๆ ใบที่เราทำขณะนี้เต็มหรือยังเต็มแล้วขยายตุ่ม หรือเปลี่ยนตุ่มใหม่ ตุ่มใบนี้เต็มหรือยัง ขยายไปเรื่อยๆๆๆ ตามความเป็นจริง คุณก็ใช้ศีล ใช้พรต ได้อย่างดี เรียกว่า เป็นผู้ที่รู้จักใช้ สีลัพพตุปาทาน คือมีศีลมาประพฤติ ยึดเอาศีลมาประพฤติ สีลัพพตุปาทาน หมายความว่า ยึดเอาศีลมาบำเพ็ญประพฤติ พอยึดเอาศีลมาบำเพ็ญประพฤติได้แล้วจนกระทั่งเราเต็มแล้ว ให้วาง อย่ายึดเอาไว้เป็นอุปาทานอีก 

ศีลที่เราประพฤตินี้ เมื่อได้แล้วเต็มแล้วบริบูรณ์แล้วถึงจิตบริสุทธิ์เป็นอธิจิตแล้ววาง เลิก หาศีลใหม่ มาพรตใหม่ หาศีลใหม่มาบำเพ็ญใหม่ พอบำเพ็ญใหม่ก็ไปเรื่อย ๆ สูงขึ้นอีก พอสูงขึ้นอีก เต็มอีกหยุด หยุดอุปาทาน หยุดยึดศีลนี้ แล้วก็หาศีลใหม่มายึดใหม่ เป็น พรต ใหม่อีก มันก็จะเขยิบฐานะอย่างนี้เรื่อยไปๆๆๆๆ  สูงขึ้นตามลำดับโดยแท้จริง 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำตามลำดับศีลข้อ 1 ถึงข้อ 8 เนี่ยนะ มันเป็นการฆ่ากามจริง เป็นการฆ่ากามตัณหา ศีลข้อ 1 ถึงข้อ 8 นี่ อย่างหยาบๆ นะ แต่โดยแท้จริงแล้วศีลข้อ 1 ถึงข้อ 5 อย่างละเอียดแล้ว คือลุไปถึง ทุกข์ ภวตัณหา กามตัณหา อย่างละเอียดสุดแล้ว ใครอ่านก็อ่านอะ อาตมาเขียนแล้ว ศีลคั้นออกมาจากศีล อย่างหยาบๆ ในเล่ม 1 ก็เขียนไว้แล้ว อย่างละเอียดในเล่ม 2 เขียนไว้อีก ในเล่ม 3 อีกที่จะละเอียดต่อไป ที่จะมีข้อ กาเมสุมิจฉาจาร มุสาวาท และสุราเมรยะมัชฌะ ยังไม่ได้เขียน ยังไม่ได้ทำ  ที่จะทำต่อไปอีก ถ้าสรุปความแล้วจะไปยึดรวมเอา คือเอาจุลศีล มัชฌิมศีล มหาศีล รวมเข้าไว้ ในการอันควรที่จะทำจะมีประโยชน์ 

หลักการพระพุทธเจ้าวางไว้ตามสูตรทำอย่างนี้ไม่ทำอื่น ไม่ได้ทำอื่น เอาศีลมาบำเพ็ญสิ ฆ่าสักกกายะ ฆ่ากามราคะ เศษเสี้ยวของสักกายะ กับ กามราคะที่เป็นปฏิฆะะอยู่ก็ค่อยๆ เลาะออกๆ ปฏิฆะ หมายความว่า ทวนไปทวนมา ให้มันเห็นรู้แจ้งในเศษเสี้ยวที่มันยังเป็นอาพาธอยู่ในจิต ยังเป็นเศษเสี้ยวของกาม ยังเป็นเศษเสี้ยวของกาย ที่เป็นกายใหญ่นะ สักกายะใหญ่ อาตมายังไม่ได้พูดถึงสักกายะเล็กนะ ยังไม่ได้พูดถึงกายเล็กนะ พูดถึงสักกะคือกายใหญ่ ถ้าชวนไปทวนมา ปฏิ คำนี้ แปลว่าทวนไปทวนมา ปฏิฆะ ถ้าหมายความว่า กลุ่ม หรือ หมู่ที่มันเกิด คณะนี้พอเป็น เปสิ กัลละ คณะ  ฆนะ เปสิ 

ก็เป็นก้อนเล็กนิดนึง ฆนะ ฆ แปลว่ากลุ่ม แปลว่าก้อน ถ้าใครทวนไปทวนมาเจอก้อนตรงไหนยังเป็นเศษเสี้ยนอยู่ยังเป็นเสี้ยนหนาม รู้ให้ได้ ทวนไปทวนมาให้หมด ลูบคลำ ให้เกลี้ยงให้ละเอียดถ้วนทั่วหมดเศษของกาย หมดเศษของกายเศษของกายอย่างหยาบแล้ว ก็เลื่อนชั้น ขึ้นหา อุทธัมภาคิยสังโยชน์

คือตอนนี้เป็นภวตัณหา อย่างละเอียด เข้าไปหาภพข้างในเลย ภพข้างในคืออะไร ภพข้างในก็คือความสงบระงับ ผู้ใด ฆ่าโลกธรรม 8 ได้แล้ว ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์ คุณเองไม่ค่อยย่อหย่อนแล้วอย่างหยาบ คุณเลิกวางได้แล้ว และฆ่ากามได้แล้ว ทวนไปทวนมาเป็น ปฏิฆะ 

นี้จิตของคุณมันจะสงบระงับลงอย่างแท้จริงเพราะอะไร เพราะคุณขาดกิเลสตัณหาลงไปตั้งเยอะแล้ว กิเลสที่เป็นกาย กิเลสที่เป็นกามอย่างที่ว่าขาดโลกธรรมไปแล้ว ขาดกามคุณไปแล้ว คิดดูสิ จิตจะไม่สงบลงได้อย่างไร จิตที่มันเต้นอยู่มากๆ เพราะมันสร้างกายใหญ่ สร้างกามใหญ่มันก็เต้น พอกายกับกามลดลงไปได้มากแล้วคุณสงบลงเยอะ เต้นอยู่เบาๆ แล สงบลงไปตั้งเยอะ เพราะกามกิเลสกายกิเลสที่เป็นโลกธรรมมันขาดออกไปจริงๆ ไม่ได้ขาดเพราะคุณไปทำอื่นเลย 

เห็นไหมเอาสูตรพระพุทธเจ้ามาพูดแล้วมันจะชัด ไม่ใช่ว่ามันสงบลงเพราะกดหัวมันไว้ หยุดๆ อย่าดิ้นนะ ดิ้นเดี๋ยวตบๆๆๆ อย่าดิ้นนะ กดไว้ๆ อะระหังสัมมา อะระหังสัมมา กดไว้ หนอพองหนอยุบหนอพองหนอกดไว้ ปวดตรงไหนก็ปวดหนอ ตรงปวดหนอเจ็บหนอเจ็บหนอ กดไว้มันไม่ได้ฆ่ากามที่มันกดหัวมันเอาไว้ ไม่ได้รู้ว่าสักกายะคืออะไร ไม่รู้ว่ากามคืออะไร แต่อะไรมันดิ้นขึ้นมาก็ให้หยุดอธิบายเลยใช้มนต์คาถานั้นกดเอาไว้เป่าหัวสมองมันไว้ เอาคาถานั้นต่อไว้กดไว้ ซึ่งมันไม่ได้ทำอย่างนี้นะ ลักษณะอย่างนี้ แต่ต้องเป็นลักษณะรู้แจ้งรู้จริงว่าอะไรเป็นสมุทัยอะไรเป็นเหตุ เป็นเหตุที่มันก่อให้เกิดการดิ้นเป็นกายใหญ่ เป็นกามราคะใหญ่ อะไรเป็นเหตุ รู้เหตุแล้วก็ดับเหตุให้ได้ ยังเกิดอีกอยู่ในนี้ก็ เราเลิกรูป เลิกรสเลิกกลิ่น เลิกเสียอย่างนี้ มันสงบระงับอย่างนี้จริงๆ นะ มันก็เป็นนิโรธในตัวมันไป 

นิโรธก็ดับไปทุกทีดับไปทุกที อย่างนี้ต่างหากล่ะที่เราทำตามสายของพระพุทธเจ้า เพราะฉะนั้นเมื่อมันหลุดออกมาจริง เรื่อยๆ มันก็สงบระงับเหลือลงแต่แค่จิตตรงนี้ จิตที่มันไม่ดิ้นเพื่อกาม มันไม่ดิ้นเพื่อกาย หรือไม่ดิ้นเพื่อโลกธรรมมากนักแล้ว และมันก็ไปติดอะไร มันก็ไปติดภพของจิตเข้าให้ แหม สบายดีจริงหนอ ช้าๆ อย่างนี้สบายไม่ร้อนแฉะเย็นดี สงบดี แต่ยังมีดิ้น ถ้าคุณยังไม่รู้ว่ามันยังดิ้นอยู่อย่างนี้นะ คุณก็ไม่รู้ว่าคุณยังเกิดอยู่ มันดิ้นอยู่มันก็ยังเกิดอยู่ ไม่ดับแน่ เพราะฉะนั้นสภาวะที่ยังดิ้นอยู่ แค่นี้ดีกว่ามันดิ้นเยอะ ดิ้นอย่างโอรัมภาคิยะ เพียงข้อ 1 ถึงข้อ 5 มันก็มากกว่า แต่ยังไม่หมดรอบ ยังมีรูปราคะ อรูปราคะอยู่ 

รูปราคะ อรูปราคะก็คือ ปีติ ปัสสัทธิ เป็นอุปกิเลสแล้ว ตั้งแต่ โอภาโสมาเลย โอภาส โอภาสคืออะไร คือปัญญารู้แล้วว่าเราหมดกิเลสกาม หมดกิเลสกายมาแล้ว มันยังดิ้นอยู่แค่นี้เรารู้แล้วรู้แล้วก็เกิดปีติใจ ก็เป็นอุปกิเลส เพราะฉะนั้นอย่าติด ความรู้แค่นี้ยังไม่สิ้นถ้วน ยังไม่หมดถ้วน ยังไม่ถ้วนทั่ว ยังมีเศษอยู่นะ ยังไม่ดับสนิทนะ ถ้าให้รู้ให้ได้ เพราะฉะนั้นการไปหลงโอภาสคือ ความรู้สว่างขนาดนี้อยู่ ทำไมท่านเรียก โอภาส   อาตมาบอกแล้วว่า ความรู้ของพระพุทธเจ้านั้นสว่างโล่ ประดุจดังแสง ปัญญาเหมือนอาภา หรือโอภาสเหมือนดังแสง นิโรธของพระพุทธเจ้าไม่ใช่ดับอย่างไม่รู้นะ แต่ดับอย่างรู้นะ กายดับกามอย่างรู้ด้วยนะถึงขณะนี้ก็ยังไม่จบถึงบอกว่าอย่าหลงโอภาส สว่างอยู่แค่นี้ก็อย่าเพิ่งหลง อย่าหลงปีติใจ แหมดีใจฉันได้แล้วนะแค่นี้ก็อย่าปีติ เลิก พยายามต่อ 

ดับให้มันด้วยวิธีใดก็แล้วแต่ ก็คือเรียนรู้จิตที่มันเป็นรูปกิเลส รูปราคะ อ๋อจิตอย่างนี้นี่นะ มันยังดิ้นอยู่ทำยังไงจะให้มันหยุด ตอนนี้ไม่มีภาษาพูดแล้ว ถ้าคุณตัดกามก็ได้ ตัดโลกธรรม 8 ก็ได้แล้ว ตอนนี้ไม่มีภาษาพูดแล้ว คุณจะต้องเรียนรู้ต่อไป 

เพราะฉะนั้น ผู้ใดไม่หลงโอภาส ไม่หลงปีติ เข้าใจให้ได้ว่าความรู้ของเราเป็นอย่างนี้ โอภาสเป็นอย่างนี้ อย่าหลงความรู้ของเรา ถ้าไม่หลงความรู้ของเรานั้น พร้อมกันนี้ คือการไม่ยึดมานะทิฏฐิ ไม่ยึดความใหญ่ของเรา ไม่หลงปีติไม่หลงตัวตน ภาคภูมิอยู่แต่ตัวแต่ตน ปีติ คืออัตตา ไม่หลงทางอัตตา ไม่หลงทางความใหญ่ของตัวเองเป็นมานะทั้งคู่เราไม่ลง หยุดให้ได้มันก็จะลดลง เป็นปัสสัทธิเรียกว่าสงบระงับลงแล้ว คือขันน็อตอย่างที่อาตมาว่าเมื่อกี้ ต้องรู้ให้ได้นะว่าจิตของเรา แหม มันหลงในภูมิรู้นี่ มันไม่ใช่เล่นนะคุณเอ๋ย นี่มันมโหฬาร ฉันมีความรู้นี่มัน .. แค่โอภาสแค่นั้นนะ แค่เป็นความรู้ชั้นต้น เป็นวิโมกข์ หรือเป็นวิโมกข์อย่างชั้นต้นก็ได้หรือเป็นวิมุติก็ได้ เป็นโมกขะ โมกขธรรมชั้นต้นก็ได้ 

พอเราดับแล้วไม่หลง ที่จริงเรามีความรู้อันนี้มีโอภาสอันนี้หรือมีวิโมกขะน้อยๆ อันนี้ มีโมกขะน้อยๆนี้ พอดับกามราคะ ดับสักกายะได้แล้ว เรามีจริงๆ แต่เราไม่หลงมัน ไม่หลงปีติยินดี ไม่หลงคือถือเนื้อถือตัวว่าฉันมีนะ เธอไม่มีเธอเล็กกว่าฉัน ฉันเหนือกว่าเธอไม่เอา ไม่มีอันนี้ ผู้ใดดับอันนี้ได้จริงๆ รู้จิตตัวที่เราไปยึดมั่นถือมั่นอันนี้แล้ว เลิกแล้วอย่าไปยึดมั่นถือมั่นอันนี้ อย่าไปอวดตัวอวดตนอย่าไปหลงยินดีปรีดาในสิ่งที่ตัวเองมี มีน่ะมันดีแล้วล่ะ แต่อย่าไปถือตัวเธอตนอย่าไปยินดีตรงภาคภูมิ อะไรก็ตามแต่ยึดเป็นอย่างนู้นอย่างนี้อยู่ มันก็จะสงบลงเป็นปัสสัทธิจริงๆ  

สงบลงแล้วทีนี้ก็ แหม นัตถิสันติปรังสุขัง คุณเอ๋ย ไม่มีสุขอะไรที่มันจะสงบ หรือ มันจะสุขเท่าไม่มีสุขอื่นที่จะเท่ากับไอ้ที่มันสันติลงเรื่อยๆ มันสงบระงับลงเรื่อยๆ ไม่มี ไม่มีความสุขไหนจะเท่า สนุกกับการสนุกสักกายะนั่นน่ะหรือ ปัดโธ่เอ๋ย อาตมาอยากจะใช้คำโลกๆ ฟังให้คุณรู้สึก ว่า สนุกอย่างบ้าเลือด สนุกด้วยการสนุกด้วยสักกายะะนั้นเหนื่อยแสนเหนื่อยเหน็ดเหนื่อยทรมาน สู้กับเขาลูกเอ๋ย เกิดมาลูกเอาเรียนเข้าไป แต่เรียนเดรัจฉานวิชาเท่านั้นนะไม่ใช่วิชาอย่างที่อาตมาว่า เรียนใบไม้ทั้งโลกเรียนใบไม้ทั้งป่าเลย เอาเรียนเข้าไปลูก อันนี้เขาตั้งวิชาใหม่อันนี้วิชาเก่าเรียนเข้าไปโลก ถูไถเข้าไปเพื่อที่จะอะไร เพื่อจะเอาวิชานั่นแหละไปข่มขู่เขา จะไปสร้างลาภ สร้างยศ สร้างสรรเสริญ สร้างได้ก็เอามาเสพกาม ลูกของกามขยายแถบออกมาเป็นพรวนเลย อยู่อย่างนั้นตลอดโลกนั่นมันเป็นการไม่จบ 

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดเข้าใจได้เห็นได้ว่าไอ้ความสงบที่หมดกาม หมดกาย หมดสักกายะนี่นะ แหม ยอดเยี่ยม

ไปหลงโอภาสหลงปีติก็ไม่มีไปหลงเป็นปัสสัทธิ เข้าใจได้ ดูได้เป็นรสได้ว่าปัสสัทธิ มันเป็นนิ่งสงบนะ ยิ่งอร่อยกว่า ยิ่ง ปรมังสุขัง ยิ่งกว่าเลย มันยิ่งบรมสุขยิ่งกว่า แต่ถึงอย่างนั้น ก็ยังเป็นกิเลส ยังไม่หมดตัวตนแฮะ ยังเป็นปัสสัทธิอยู่ที่อยู่ ไปกดกิเลสตัวที่ทำความรู้ขึ้นให้แจ้งว่าอันนี้ก็ไม่เอา อันนี้ก็ยังเป็นจิตที่ยังหยาบอยู่ ยังเป็นจิตที่จะต้องดับให้ได้อีก ผู้ใดรู้จิตที่เป็นปัสสัทธิตัวเองได้อีกนะ ความรู้สูงขึ้นไปดับปัสสัทธิ ดับที่ไปยึดอัตตาตัวนี้ได้อีกนะ มันจะหลงอยู่แค่ไหนก็ตาม แต่มันจะมีความหลงในความใหญ่หลงในอัตตาซ้อนเข้าไปอีก 

ถ้าเรามีปัญญารู้มันอีก ดับมันได้อีก เรียกว่า อธิโมกข์ ก็เป็นความรู้ที่รู้ ยิ่งกว่าเมื่อกี้อีกโอภาสก็เป็นความรู้อีก อธิโมกข์ เป็นความรู้ที่เหนือกว่าโอภาสอีก ยิ่งสว่างไสวรู้ใน โมกขะ รู้ในการตรัสรู้ รู้ในการดับกิเลสตัณหาลึกเข้าไปอีก เรียกว่า อธิโมกข์ 

เพราะฉะนั้น ไอ้นี่มันยิ่งใหญ่ขึ้น ความรู้ชั้นสูงขึ้นไปนี้ยิ่งผยองตัวอย่างขนาดหนักเลย ถ้าเผื่อว่าคุณรู้ไม่ทันนะ มันยิ่งโอ้โห ตอนนี้จบปริญญาโทและ มโหฬารเลย ถ้าคุณยังหลง อธิโมกข์นี้อีก บอกว่ามันดีจริงอธิโมกข์นี่มันดีจริง คุณก็ ปัคคาหะ ขยันหมั่นเพียร วิริยะอุตสาหะ ทำใหญ่เลย สร้างอธิโมกข์ ให้ยิ่งๆ ขึ้นไป ที่จริงน่ะดี ก็ยิ่งสร้างคุณก็ยิ่งสูงขึ้น คุณก็ยิ่งสงบลง สงบลง คุณดูนะ สภาพอันนี้เดินทางเข้าไปหาสุญญตานะ ยิ่งสงบลงเรื่อยๆ นะ เมื่อกี้นี้เป็นไปเพื่อกามเพื่อกาย ดิ้นไปหาโลกอันนี้สงบลงมาแล้วนะ ยิ่งขยันหมั่นเพียร ปัคคาหะ หมายความที่ขยันหมั่นเพียรยิ่งสงบลงไปมาก ยิ่งสุขมากที่สุด เพราะฉะนั้น อุปกิเลสอีกหมู่หนึ่ง     อธิโมกข์ ปัสสัทธิ สุขัง นี่อีกหมู่ เมื่อกี้นี้ โอภาส ญาณ ปีติ

สงบลงมาถึงขนาดนี้ อธิโมกข์ ปัสสัทธิ สุขัง  มันยังไม่จบแฮะ จบปริญญาโท ยังไม่จบปริญญาเอก ต้องทำปัญญาให้ยิ่งๆ กว่านี้อีกกว่าโอภาส กว่าอธิโมกข์ ให้เป็น ญานังหรือญาณ ให้มีญาณสูง ๆ ละเอียดลึกกว่านี้อีก ทำเข้าไป สูงเยี่ยมจนกระทั่งในจิตของเราตั้งมั่นเป็นสติ อันครองพร้อมตั้ง ฐานะ อันที่เรียกว่า หมิ่นเหม่ต่ออรหันต์  แหม่ใช้ศัพท์อันนี้น่าดู จนกระทั่งเราจะหมิ่นเหม่ต่อความเป็นพระอรหันต์  อุปัฏฐาน อุปะ แปลว่า ใกล้ อุปัฏฐานตั้งมั่น เริ่มตั้งมั่นเข้าใกล้ ใกล้อะไร ก็ใกล้ที่จะพ้นอวิชชาสิ  ใกล้ที่จะพ้นกิเลสตัวละเอียดที่สุดแล้ว เรียกว่า อุปัฏฐาน ให้มีสติมั่นคงให้มีความรู้รอบเป็น ญาณ กิเลสปุริสสาก็มี ญาน อุปัฏฐาน

จนกระทั่งเราทำได้อย่างสนิทสนมพร้อมรู้ชัดในจิต ที่ดิ้นนิดนึงก็รู้แล้ว เข้าหาอุทธัจจะ จะมีมานะน้อยหนึ่งก็ไม่มี จะมีรูปแห่งราคะนิดนึงก็ไม่มีจะมี อรูปก็นิดนึงไม่มี ไม่มีรูปไม่มีอรูป เป็นมานะความถือตนถือตัว ความยินดีหลงในจิตตัวเองก็ไม่มี รู้ชัดแจ้งไปจนกระทั่งถึงเศษจิตที่เกิดขึ้นเป็นอุทธัจจะขึ้นมาก็รู้ ดับอุทธัจจะให้วางเฉยอยู่ได้เป็นอุเบกขา อุปกิเลสหมู่ที่ 3 ก็มี ญาน อุปัฏฐาน และ อุเบกขา หมู่นี้ละเอียดยิ่งกว่า เป็นความรู้ชั้นสูงยิ่งกว่า

ถ้าหลงอยู่แม้กระทั่งแม้ความรู้ชั้นละเอียดขนาดนี้ ก็ยังเป็นอุปกิเลสชั้นระดับสูงสุดเลย เห็นมั๊ยว่าทุกอย่างมันเป็น สมังคีธรรม ร้อยกันมาสูงสุด ถึงขนาดนั้นท่านพระพุทธเจ้าท่านบอก อย่าเพิ่ง ปัจจเวก ปัจจเวก ทวน ทวนต้นทวนปลายอีกนะ มีเศษอะไรหลงเหลืออีกมั๊ยใน 9 อันนี้ ตั้งแต่ โอภาส มายัน อุเบกขานี้ มีเศษอะไรหลงเหลืออีกไหม ถ้ามีเศษอยู่อันหนึ่งอันใดก็เรียกว่า นิกันติ   ทั้งนั้นเลย เรียกว่า นิกันติ  คือเศษของอุปกิเลสที่เหลือทั้งนั้นเลย ไม่ว่าอยู่ที่จิตไหนก็ตามแต่ มีเศษยังไม่นิกันติ ยังไม่หมดสิ้นที่แท้จริง ยังไม่ถึงซึ่งอันติม อันติมะหมดสนิท อันติมะเนี่ยหมายความว่าหมดสนิท นิกันติก็หมายความว่าไม่มีเลยที่สุดที่ไหนไม่มี ละเอียดยิบ เพราะฉะนั้นถ้ายังมีเศษของอุปกิเลสอยู่ไม่ได้ ทบทวนเป็นปัจจเวก จะเป็นเศษของมุมไหนก็ให้รู้ให้ละเอียดให้ได้ ถ้ามีเศษอันไหนอยู่ยังเป็นนิกันติหมด ทวนให้ได้ทั้ง 9 อันนี้ หมดอุปกิเลส 10 ผู้ใดทำหมดอุปกิเลส 10 นี้ จนกะทั่งรู้ถึงอุทธัจจะ อย่างที่อาตมาว่านี้ ฐานขึ้นมาปั๊บ อวิชชาก็ไม่มีกระอักแล้ว เหลือแต่วิชชาโผล่พรวดขึ้นมาเลย ใสสว่างโล่เป็นนิโรธมีแสง แหม อาตมาก็คงว่า พวกคุณก็คงไม่เคยได้ยินใครมาอุตริพูด นิโรธ มีแสงมันมีที่ไหนในโลก นิโรธดับอย่างสว่าง นิโรธมีแสงเลยมีวิชชาสว่างโล่ รู้ตัวรู้ตนวางทุกสิ่งอย่างเป็นอนัตตาธรรม เกิดดับเกิดดับไป โลกเอ๊ย กายนี้ จิตนี้ ขันธ์ 5 นี้ เอ็งเกิดเอ็งดับของเอ็งไป ฉันจะรู้ตามรู้เองทั้งหมด อันไหนที่มันจะปรุงขึ้นมาเป็นกุศล ฉันจะช่วยโลกปรุงให้แก่โลก อันไหนที่ปรุงขึ้นมาเป็นอกุศล อย่าทีเดียว อย่างนี้ไม่เอา 

ที่นี้กุศลกับอกุศลนี่ท่านจะปรุง พระอริยะท่านจะปรุงให้แก่คนอื่น ท่านก็จะมีสัจจานุโลมญาณ ลองย้อนเข้าหาโสฬสญาณดูบ้าง ไม่เคยพูดโสฬสญาณซักที วันนี้ลองดูบ้าง ตั้ง 16 ญาณ ที่จริง โสฬสญาน ไม่ใช่เรื่องพูด โสฬสญาณเป็นของละเอียดที่จะเกิดเองเป็นเองในนี้ ถ้าใครไม่มีสภาวะนะ เมายิ่งกว่า เอทานอล ไม่รู้เรื่องเลย ถ้าใครมีสภาวะพอจับบ้างแล้วก็พอรู้ เพราะอะไร เริ่มต้นตั้งแต่ นามรูปปริเฉทญาณ เอาแล้วเริ่มต้นมาแล้ว นามอะไรเอ่ย รูปอะไรเอ่ย ยังไม่รู้เลย เพราะฉะนั้น ต้องเรียนรู้มาตั้งแต่ รูปหยาบ ๆ นามหยาบ ๆ ไอ้รูปนั่ง รูปนอน รูปเดิน รูปยืน ไอ้รูปที่เป็นแบงค์ รูปที่เป็นลาภ รูปที่เป็นยศ รูปที่เป็นสรรเสริญ อะไรที่หยาบ ๆ ทั้งนั้น รูปที่เป็นกามคุณ  มาในเรื่องสี มาในเรื่องผิวพรรณ รูปที่มาในเรื่องของเสียงเข้ามาเข้าหู รูปที่มาในเรื่องของกลิ่น รูปที่มาในเรื่องของรส รูปที่มาในเรื่องสัมผัสส่วนไหนก็ตามแต่ รู้มันให้ได้หมดในรูปเหล่านั้น 

มันมาสัมผัสเราเมื่อใด  มันมีตัวสำคัญที่สุดคือ จิตตัวสำคัญคือนามนี่เข้าไปรู้ เมื่อรับเข้าก็ไม่รับเปล่านะปรุงเลย ทำงานเลย ทุกทีไป รู้ให้ทันอย่างนี้ แยกให้ออกว่า อ๋อ ไอ้นั่นอันนึงเรียกว่ารูป เป็นสิ่งหนึ่งที่จะมีเป็นตัวปัจจัย อีกอันนึง เป็นตัวเรานี่เองกิเลสใหญ่ เหตุเพราะอะไร เหตุเพราะใจของเรามันโง่มันมีแต่อวิชชามีแต่อวิชชา ไอ้รูปต่างๆ ข้างนอกมาแตะปั๊บ ไอ้อวิชชาตัวนี้ ทำสั่งจิตเข้าไปสั่งนามเข้าไปให้สังขารเลย สังขารเลย ตรงเข้างับเข้าให้ ทุกทีไปเลยไม่รู้เหตุรู้ปัจจัย พอแยกรูปแยกนามออกชัด ไอ้นี่มาหรือ อ๋อ ไอ้นี่สีแดงมาเหรอ ปัดโธ่ ไอ้รูปเป็นแบบนี่อย่านะอย่าไปปรุงกับมัน แยกรูปแยกนามให้ออก รู้ว่าไอ้รูปนั้นกับนามนี้นี่แหละ ถ้าไม่รู้แล้วมันจะเป็นเหตุเป็นปัจจัยซึ่งกันและกันเป็นนามรูปะ นามรูปปริคคหญาณ ปัจจยเป็นปัจจัย ปริคคหะ ยังมีการม้วน เป็นห่วง ปริคคหะ แปลว่าห่วง ยังจะห่วงหวงกันอยู่ ยังจะยึดถือกันอยู่ ปริคคหะ เป็นปัจจัยที่จะทำการห่วงหวงผูกพันเป็นลูกโซ่ พันกันอยู่ มันเป็นอย่างนี้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเราแยกรูปแยกนามออกรู้ โสฬสญาณ อันที่ 1 เรียกว่า นามรูปปริเฉทญาณ ปริเฉท แปลว่าอะไร ปริเฉทแปลว่า ว่างลงให้ได้ แยกมันออกจากกันให้ได้ ทำความคั่น นามกับรูปให้ได้ นามรูปปริเฉทญาณ หั่นออก นามก็แยกเป็นอันนึงรูปก็แยกเป็นอันนึงให้ได้ เรียกว่า นามรูปปริเฉทญาณ เห็นมันให้ได้ชัดๆ อย่างนั้น  แล้วรู้ให้ได้นะ อ่อไอ้อันนี้รูปมาแล้ว โท่งๆ มาเลยอะ จะทางหูก็ชั่ง จะทางเสียง เห็นขี้ เคยขี้ไปหลายวันลอยฟ่อง ๆ มาแล้ว เนี่ยรู้เลยรูปอย่า นามอย่านะ ใส่โซ่นามไว้เลยจิตของเรา อย่า เอ็งอย่ามาทำอะไรกับฉันไม่ได้ เข้าทางลิ้นเข้าทางจมูกเข้าทางกาย สัมผัสเสียดสีทุกประตูรู้มันได้ แยกรูปแยกนามชัดอย่างนี้แล้วรู้ให้ได้มันเป็นปัจจัย 

เพราะฉะนั้น นามรูปปริเฉทญาณแล้ว ก็ นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ไม่ให้เกิด  ไม่ให้มาทำเป็นห่วงพัวพันไม่ให้มีการเกิดเป็นสังขารอยู่ในนี้ รู้จนกะทั่งมันเป็นปัจจัยอย่างนี้ รู้ให้ชัดก็ทะลุเป็นญานที่ 2 นามรูปปัจจยปริคคหญาณได้ พอแยกได้ชัดอย่างนี้แล้วจบ ก็ทำความเข้าใจสิ่งพวกนี้ให้ได้ รู้สิ่งที่มันเกิดอยู่เสมอๆๆ เป็นธรรมดาเรียกว่า สมะ เรียกว่าสมะ ทุกอย่างมันเป็นเสมอๆ มันเป็นเนืองๆ อยู่เสมอเรียกว่า สมะ และมันจะตายอยู่เสมอๆๆ เรียกว่า สนะ ถ้าผู้ใดเข้าใจแล้ว อ๋อ มันจะมีเสมอเกิดอยู่เสมอ และมันก็ตายอยู่เสมอเป็นธรรมดา ธรรมดา ธรรมดาอ่านว่าธรรมดา เเต่ถ้าคนอายุมากๆ หน่อยเคยเรียนหนังสืออ่านแต่ก่อนนี้แบบเรียนเร็ว อ่านธรรมดาอ่านว่าธรรมดา ถ้ารุ่นใหม่ไม่มีอ่านอย่างนี้แล้ว มันจะเกิดอยู่เป็นธรรมดา มี สมะ กับ สนะ

รู้ สัมมสนญาณให้ได้ เกิดญาน เกิดปัญญารู้ให้รู้สัมมสนญาณ  ตัวเกิด และตัวดับ ใครรู้ตัวเกิดและตัวดับแยกออกแค่นี้ก็เก่งแล้ว  รู้ญานที่ 3 จะเกิดอะไรก็เกิด สีแดงเกิดมาเดี๋ยวมันก็ไม่แดง  ไอ้รสหวานหอมเนี่ยเกิดมา เอ้อ เดี๋ยวมันก็ไม่เกิดมันก็ไม่หวานไม่หอม หรือเหม็น จริงๆ อะไรทุกอย่างเลย มันเกิดขึ้นมาประเดี๋ยวมันก็เปลี่ยน ประเดี๋ยวมันก็เปลี่ยน เกิดแล้วมันจะมีดับ “สมะ” เอ็งเกิดของเอ็งอยู่เสมอ เพราะว่าทุกอย่างในโลกมีแต่สังขารธรรม มีแต่การปรุงอยู่เสมอปรุงให้เกิด เกิดแล้วเอ็งก็ต้องดับ ไม่ต้องไปทำอะไรมันก็ดับของมัน ตามกาลตามเวลา ตามเหตุตามผลของมัน ตามเหตุตามปัจจัยของมัน ไม่มีใครไปทำกับมันมันก็ดับ ให้รู้เกิดรู้ดับอย่างนี้จึงเรียกว่ารู้ สัมมสนญาณ มีปัญญารู้รอบในเรื่องนี้ 

ผู้ใดรู้ สัมมสนญาณ แล้วก็พยายามรู้ให้มันละเอียดให้มันช้า ละเอียดยิ่งกว่านี้ รู้เกิดรู้ดับเรียกว่ายังไม่เก่งจริง ต้องรู้เกิดมาแล้วมันก็ยังทรงอยู่นะ แล้วมันก็ดับลง เกิดมาแล้วก็ทรงอยู่นะไอ้ตอนทรงอยู่นี่แหละ คนหลงมันเเยะ นึกว่ามันเป็นนิจจัง ไอ้ตรงทรงอยู่นี่ ถ้าคนเห็นเกิดปั๊บดับปั๊บ คนก็ไม่งงไม่หลง แต่คนมาหลงตรงที่มันเกิดปั๊บแล้วมันก็ตั้งอยู่ มันยังไม่เสื่อมไปทีเดียวมันค่อยๆ โตขึ้นนิดนึงแล้วมันก็ค่อยๆ เสื่อมก็ได้ หรือพอเกิดปั๊บแล้วก็ค่อยๆ เสื่อมลง แต่กว่าจะเสื่อมหมดสิ้นก็ยังมีสภาพอยู่ยังมีสภาวะอยู่ คนก็ไปหลงว่าไอ้นี่เป็นนิจจัง ก็ไปคว้าไว้ อย่าจากไปนะเอ็ง อย่าหลุดไปนะ อย่าให้หายไปนะ มันได้ที่ไหนในโลก ไปห้ามมันได้ที่ไหน ไม่มี มีอะไรบ้างลองหยิบมาให้อาตมาดูมีอะไรบ้าง ว่าพระอาทิตย์มีอายุยืนนานว่าไม่เสื่อมไม่ดับเหรอ ดับ พระอาทิตย์ก็ดับ อย่าว่าแต่อะไรในโลกนี้เลย โลกก็กำลังดับอยู่ อะไรก็ดับอยู่ทั้งนั้น รู้เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ให้ละเอียดลออยิ่งกว่า สัมมสนญาณ เรียกว่า อุทยัพพยญาณ เรียกว่าอุทยัพพยญาณรู้ให้ชัดอย่างนี้ 

พอรู้เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป เป็นไตรลักษณ์ชัดเจนอย่างนี้แล้วทีนี้ก็มาจับแยกเลย ไอ้นี่เกิดขึ้น ไอ้นี่ตั้งอยู่ ไอ้นี่ดับไป 3 ส่วนแยกออกมาเลย แยกออกมาเป็นส่วนๆ เลย ดูให้เห็นชัดๆ เลยทีเดียวว่า อ๋อ ไอ้โลกนี้มันมีแต่ความฉิบหายอย่างนี้ มันไม่มีของจริงเลยนี่ ไอ้เกิดนี่แล้ว เอ็งก็ยังเดินติดต่อกันอยู่เป็นธรรมดา ประเดี๋ยวเองตั้งไว้เองก็ดับลงไปเป็นธรรมดา มันมีแต่ความฉิบหายอย่างนี้ มีแต่ความไม่ได้เข้าท่าอย่างนี้เองนี่ เห็นมันให้ได้ว่ามันเป็นภัยอย่างนั้น มันไม่มีอะไรเลยถ้าเราไปยึดมั่น ถือมั่น มันไปหลงเข้าใจผิดว่า เอ็งต้องอยู่มั่น ๆ นะ เอ็งต้องนิจจังนะ เอ็งเที่ยงนะ เอ็งอย่าไปหายไม่ได้นะ  ถ้าใครไปหลงอย่างนี้เป็นภัยอย่างยิ่ง เป็นความน่ากลัวอย่างยิ่ง เป็นความน่าเศร้าใจอย่างยิ่ง 

พระอรหันต์ทั้งหลาย ท่านจะเอาคำว่า สงสารมาให้ ท่านจะบอกว่า แหม มันน่าสงสารจริง ไปหลงในภัยอันนี้ มีความรู้ในภัยเหล่านี้เรียกว่า “ภยญาณ” เรียกว่า ภยญาณ เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดรู้ในความน่ากลัว แบบนี้ รู้ในสิ่งที่มันยึดไม่ได้ เอาไม่จริงได้แบบนี้ คนนั้นก็มีจิตมีปัญญาที่สูงละเอียดขึ้นไปอีก ก็จะเกิดการเห็นแต่ว่าโลกนี้นั้น จะมีแต่ความดับสลายเป็นที่สุด ทุกอัน ไม่มีอะไรเลยที่มันจะไปยึดเอาไว้ได้ จะเห็นอย่างชัดอย่างแจ้ง ไม่ได้เห็นอย่างที่ปากอาตมาพูด คุณเห็นในญาณในปัญญาของคุณ คุณเห็นว่าคุณเองนี่ อาตมาจะเล่าประกอบยกตัวอย่าง 

แต่ก่อนนี้อาตมาทำงานเงินเดือนไม่กี่ตังค์รายได้ไม่กี่บาท อาตมาก็พยายามสร้างให้มันเกิดขึ้น จาก1000 เป็น 2,000 จาก 2,000 เป็น 3,000 จาก 3,000 เป็น 4,000 ให้มันได้เพิ่มขึ้นเพิ่มขึ้น โดยความหวังตั้งใจอยู่ว่า ขอให้รายได้ของเรานี้จงตั้งอยู่ จงตั้งอยู่มั่นคงอยู่ พอบางเดือนมันไม่ได้ 4,000 มันไม่ได้ 5,000 ชักหน้าหงิก พอมันลดลงมามากอีก ก็พยายามใหม่ให้ได้ 5,000 ยืนทรงอยู่ให้ได้ ยิ่งได้ 6,000 แหม เก่งภาคภูมิ เอาให้มันทรงที่  6,000  พอมันลดจาก 6,000 มา หน้าหงิกอีก ไม่ได้ ต้องสู้อีก ให้ได้ 7,000...8,000…10,000 ถ้าคุณยิ่งขยันหมั่นเพียร ยิ่งทำให้คุณเห่อเหิม พากเพียรและขยัน

ได้แล้วอยากให้มันตั้งอยู่ แต่มันไม่ตั้ง บางทีมันก็ลด แล้วมันก็ลด บางทีมันก็ตั้งอยู่ ตั้งอยู่แล้วมันก็ลด ไม่เที่ยงสักทีแต่เราไม่เข็ดสักที กระหน่ำตัวเองเข้าเหมือนเฆี่ยนด้วยแส้ เอาเข้าไป ลดไม่ได้นะ เสียหายนะเรา เราเสียหายก็เฆี่ยนเข้าไป พากเพียรเข้าไป ทำอย่างนี้ทุกทีโดยไม่เคยเห็นภัย ไม่เคยเห็นว่า ไม่แน่หรอกเอ็งได้เดือนละล้านเอ็งก็ยังจะไม่ได้เลย สักวันหนึ่ง เอ็งก็จะไม่มีรายได้เลยซักวันนึง  อย่าว่าเอ็งแต่รักษามั่นไว้เลย เอ็งจะมีรายได้เดือนละล้าน เอ็งก็ไม่เหลือสักวัน เอ็งจะไม่มีรายได้เลยสักแดงเดียวในเดือนนึงเลย อาจจะเคยตอนนี้เคยได้เดือนละล้านแต่อีกหน่อยแกก็ไม่ได้ 

ไม่มีความเข้าใจเลยในตอนนั้น สมัยนั้น ก่อนนั้น ที่อาตมายังทำงานอยู่ หรือพวกคุณเองก็คิดเอาเอง เหมือนกัน ไม่ได้หวาดระแวงเลย ไม่เคยเห็นภัย แต่แท้จริงแล้ว มันมีแต่จะเดินทางไปหาความสูญ มีแต่ ภังคะ มีแต่หมดสิ้น มีแต่จะเดินไปหาความไม่มีอะไร ต่อให้คุณได้รายได้เดือนละแสน เดือนละหมื่น เดือนละล้านอะไรก็ตามแต่ คุณจะเหลือแต่สุดท้ายคุณจะสูญ ถ้าใครเห็นแจ้งอย่างนี้เป็น ภังคาญาณ นะ อ๋อ สุดท้ายมันจะมีแต่สูญอย่างนี้เหรอ เอ้ย อย่างงั้นเราสูญเองดีกว่า ไม่ต้องให้ใครมาทำลายดีกว่า เอาไปเลยเดือนนึงล้านนึงไม่เอาแล้ว อยู่เฉยๆ ดีกว่าไม่ต้องมีอะไร เดือนนึงอยู่สูญก่อน รู้เท่ารู้ทันมันอย่างนี้ปั๊บ คุณเอ๋ยจะเกิด    อาทีนวญาณ เบื่อหน่ายการมานั่งเฆี่ยนแส้ตัวเอง เฆี่ยนเข้า เฆี่ยนเข้าทำ เบื่อจริง ๆ  อาทีนวาญาณ จะเกิดเลย เห็นโทษของมัน อาทีนวะ เห็นโทษของมัน บอกปัดโธ่ เฆี่ยนเข้าไปฟาดลงเข้าไป หวังจะตั้งใจจะให้มันตั้งอยู่ ไม่มีที่สุดมันมีแต่ ภังคะ มันมีแต่จะชิบหาย มีแต่สูญสูญสูญ เดินไปเข้าหาความแตกดับสูญ ไม่มีอะไรจริงภังคะ และเห็นโทษมันอย่างนี้เเหล่ะ  เรียกว่าเห็นโทษมันจริงใครมี อาทีนวานุปัสสนาญาณ คนนั้นก็มี นิพพิทาญาณ ...​เบื่อ 

เรามาหลงเฆี่ยนตัวเองเพื่อเหตุแห่งดิ้นอยู่กับโลกเท่าแค่นี้เองแหล่ะหรือ แค่นี้หรือ ชีวิตมันดิ้นอยู่กับโลกแค่นี้เหรอ มันเฆี่ยนตัวเองไปแข่งกับโลกเขาแค่นี้เหรอ แล้วเราแข่งไปแล้วเสร็จก็ไปหา ภังคะ เข้าไปหาศูนย์อยู่อย่างเก่าดับสูญสิ้นไม่มีคงทนไม่มีอยู่ได้เหมือนเก่า ใครเห็นแล้วก็เกิดเบื่อจริงๆ พอเห็นโทษก็นิพพิทาญาณ เบื่อ เบื่อจริงๆ เบื่อ  พอเบื่อแล้วก็เป็นไง มุญจิตุกัมยตาญาณ ...เกิดเลย

เอ้าเปลื้องออกไป

ใครจะเอาเชิญ เชิญ ใครจะเอาอะไรเชิญ อาตมาเริ่มเเจกเลยเอ้างานนี้คนนี้จะเอา เอาไปเลย เอ้างานนี้เอาไปเลย รายได้เท่านั้นเท่านี้เอาไปเลยไม่ว่าเอาไปเลย หัดตัวเองน้อยลงกินให้น้อยลงอยู่ให้น้อยลง ดูซิว่าขันธ์ 5 นี้มันเลี้ยงมันไว้ด้วยได้เท่าไหร่ อาหารกี่กรัม อาหารวันหนึ่งกี่บาทลองเลี้ยงมันดูซิ เครื่องนุ่งห่มใช้น้อยๆลง น้อยๆๆน้อยลงคือน้อยที่สุดเท่ารายได้หัดน้อยลงๆ ของเรา งานการเราก็ทำอยู่ตามธรรมดาเท่าที่แรงเรามี ตอน อาตมายังเป็นฆราวาสอยู่ก็ทำ และอาตมาก็หัดน้อยลงๆ มีก็แจกออกไปเปลื้องออก มุญจิตุกัมยตาญาณ คือเปลื้งออก เปลื้องออกไปจริงๆ ไม่ได้พูดเล่นเลย ไม่ใช่บอกตอนนี้ฉันเกิด มุญจิตุกัมยตาญาณแล้วนะ เปลื้องออกแล้วน่ะแต่เอามาสิ เปลื้องออกมาแล้วไปเอามาสิ มันจะเป็นเปลื้องอะไรอย่างนั้น เปลื้องมันต้องเปลื้องจริงๆ เปลื้องทั้งกามราคะ เปลื้องทั้งสักกายะ อันต้น แล้วก็ค่อยมาเปลื้องจิต รูปราคะ ความยึดมั่นถือมั่นความรู้ความใหญ่เป็นอุปกิเลสที่อธิบายไปแล้ว ค่อยมาเปลื้องอันนี้ เปลื้องออกไปสิอันนี้สิ มีของโตๆ ใหญ่ๆ เป็นวัตถุ สมบัติ เป็นญาติติโกโยติกา ลูกเขาเมียเราพ่อแม่เรา ญาติแฟนเราไม่เคย ไม่เคยเปลื้องออกสักอย่างเลย แล้วจะบอกว่าฉันได้ญาณ 9 แล้ว 

มุญจิตุกัมยตาญาณ 

ฟังเอานะนี่พูดตอนนี้ อาตมาไม่อยากจะกล่าวกับใครว่าตอนนี้ใครบอกว่าได้ มุญจิตุกัมยตาญาณ ท่านบอกว่า ได้ญาณนี้แล้ว แต่ไม่เห็นเปลื้องนี่ ฉันจะมีโต๊ะหมู่บูชาไว้มุมโน้น เอาพัดลมมาไว้ตรงนี้ อาสนะใหญ่ก็ไว้มุมนี้ Air condition ติดเลย นี่เหรอ นี่หรือมุญจิตุกัมยตาญาณ ไม่ใช่หยาบด้วยนะ ฉันแค่กายอันใหญ่กับกามอันโตด้วยนะ ไมใช่ขั้นรูปจิต อรูปจิตนะ ขั้นหยาบนะไม่ใช่ขั้นกายกับจิตนะ อธิบายให้ชัด 

เพราะฉะนั้นใครจะมีญานอันนี้จริง มันเป็นจริงสลัดออกจริงเปลื้อง        มุญจิตุกัมยตาญาณ คือเปลื้องออกไม่เอา ค่อยๆ ผ่อนคลาย ลดๆๆ ลงจริงๆ ผู้ใดผ่อนลงได้ขนาดใด ขนาดใด ผู้นั้นทำได้ของตนเองอย่างแท้จริง พิจารณา มีการ ปฏิสังขาญาณ พิจารณา เราจะเหลือไว้แค่ใดเราจะออกไว้แค่ใดเปลื้องออกไปแค่ใด เอ้าเปลื้องได้แค่นี้เอาเปลื้อง พิจารณาทีเดียว ปฏิสังขาร หมายความว่าพิจารณา พิจารณาเหลือแค่นี้ก่อน ตอนนี้ยังมีฐานะยังไม่สูญแท้ เปลื้องออกได้แล้ว แล้วก็มักน้อยลง แล้วก็หัดเปลื้องออกอีก เปลื้องไป ปฏิสังขาญาณ เกิดรู้จักพิจารณาในการเปลื้องออกเริ่มออกทำออกไปเรื่อยๆ 

ผู้ใดทำได้เป็นจิตบริสุทธิ์ เมื่อพิจารณาเสร็จแล้วจัดการอันนี้ออกไป เป็นอิสระได้แล้วออกไป เป็นวัตถุ เป็นยศ เป็นเกียรติ เป็นกามคุณเอาออกไป ยกให้ ทำจนกระทั่งทางกายทำซะก่อน เปลื้องไปทางกายก่อน พิจารณาแล้วอันนี้ควรเปลื้องก็เปลื้อง ตั้งสมาทานศีลขึ้นมา ฉันจะเลิกสิ่งนี้แล้วฉันจะไม่เอาสิ่งนี้แล้วเราก็เปลื้องออกไป แม้ใจมันจะรอนๆ อยู่ ก็เปลื้องมันซะก่อน เพราะเราพิจารณาแล้วอันนี้    ปฏิสังขาร มีการพิจารณาถูกต้องแล้วพอเปลื้องแล้วเสร็จ 

กระทั่งจิตใจของคุณเข้าใจจิตของคุณเป็นอุเบกขา ไม่มีการสังขารไม่มีการปรุงสะเทือนไหว หวาบหวิว ให้เขาไปก็ยังเสียดายอยู่นะให้เขาไปก็ยังโหยหาอยู่นะไม่มี จนกระทั่งเกิด สังขารุเปกขาญาณ เห็นชัดแจ้งจริงว่าไม่มี อุเบกขาเฉยอยู่ในสังขารเหล่าานั้น ให้เขาไปก็ให้เฉยๆ เป็นสังขารธรรมดา เราเองไม่มีจิตสังขาร ไม่มีปรุง จิตเป็นอุเบกขา นี่ก็เป็น สังขารุเปกขาญาณ มีปัญญารู้เท่าทันในสังขารโลกและจิตสังขาร การกระทำของเราให้เขาไปนี้เป็นสังขารโลก เป็นการกระทำอย่างโลกๆ แต่จิตของเรา เฉย อุเบกขา ว่าง ไม่วาบไหว ไม่กระเทือน ไม่รู้สึกเดือดร้อนจึงเรียกว่า สังขารุเปกขาญาณ สังขาร+อุเบกขา เกิด สังขารุเปกขาญาณ อย่างแท้จริง 

ผู้ใดเกิด สังขารุเปกขาญาณ จะมีปัญญาญาณมาก จะทำอะไรต่ออะไรก็ทำได้ตามสบายเลย ทำอย่างอนุโลม ปฏิโลม ทวนไปทวนมาทำตั้งแต่โน่นแหละ นามรูปปริเฉทญาณ ทวนไปทวนมา มีอนุโลมปฏิโลมมากมาย และรู้สัจจะ รู้อริยสัจ รู้สัจจะทุกตัว อันนี้เป็นของที่เป็นทุกข์อยู่หนอ เป็นสมุทัยอยู่หนอ เอ้าดับมันเสีย หาทางดับมันเสีย รู้อย่างแท้จริงแล้วก็ทำไปตามควรเสมอ ถูกต้องโดยแท้จริงคนนี้ ก็มี สัจจานุโลมญาณ มีการอนุโลม ปฏิโลมอย่างเป็นสัจจะถูกต้องอย่างแท้จริง 

คนนี้เท่านี้คนนี้จะมาปรุงแต่งเรื่องอะไรกับเราเราก็อนุโลมได้ ของๆ เราที่จะเอาออกเราก็อนุโลมปฏิโลมได้ เรียกว่า สัจจานุโลมมิกญาณ

ผู้ใดทำแบบนี้ได้ก็ตัดโคตรของความเป็นคนออกไปได้ ทำได้นิดนึงก็ตัดโคตรรออกไปได้เรื่อยๆ ทำได้จริงจากเด็ดขาดตัดโคตร เรียกว่า โคตรภูญาณ สบายมากแล้วเราไม่ต้องเกี่ยวข้องกับอันนี้ ไม่ต้องเกี่ยวข้องเลยเงินเดือนเดือนละหมื่นเฉย ตัด ส บ ม สบายมาก กินข้าววันละ 3 ครั้ง กินข้าววันละจาน ไม่ได้กินเนื้อสัตว์อะไร เอาไปยศศักดิ์ฐานะ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข กามคุณ เอาไป แต่ละระดับแต่ละระดับ คุณตัดโคตรอย่างนี้ออกไปได้เรื่อยๆ บริสุทธิ์ขึ้นๆ ถ้าตัดโคตรชั้นหยาบได้ เขาเรียกว่าตัด โคตรภู ถ้าตัดโคตรชั้นสูงท่านเรียกว่าตัดโวทาน โวทานแปลว่าขาว คือบริสุทธิ์ขึ้นๆ โคตรภู ถ้าเรียกว่าชั้นต้น ถ้าตัดโคตรชั้นสูงเรียกว่าเดินทางตัดโคตรเข้าไปหาความบริสุทธิ์ เรียกว่าเข้าหาความบริสุทธิ์ผ่องใส

ใครตัด โคตรภู ได้จริงๆ คนนั้นก็บรรลุมรรคญาณ ผลญาณ ไม่เห็นมีอะไร บรรลุมรรคญาณ ผลญาณ อย่างแท้จริงเลย เผลอๆ พูดถึงมรรคผลแล้ว เสร็จแล้วก็ทวน ทวนดู ทวนดูอันนี้มันหลงหรือเปล่า จริงหรือเปล่า ที่เราทำนี้มันจริงหรือเปล่า จิตเราก็หมดสิ้นหรือเปล่า เป็นมรรคเป็นผลอันแท้จริงหรือเปล่า สว่างไสวชัดหรือเปล่า ไม่ใช่ดำๆ มืดๆ อะไรเป็นอะไรก็ไม่รู้ อาการอย่างนั้นเป็นอย่างนี้แล้ว ประมาณเอาก็ไม่ใช่ เปล่าอันนี้เห็นเลยว่าอันนี้คือกามเป็นสักกายะ อันนี้เป็นรูปราคะ อรูปราคะอันนี้เป็นมานะ รู้เป็นก้อนๆ แท่งๆ รู้เป็นความชัดๆ เลย ตอนนี้ก็ ปัจจเวกขณ์ เลย ทวนมาตั้งแต่ นามรูปปริเฉทญาณ นามรูปปัจจยปริคคหญาณ สัมมสนญาณ  อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ ภังคานุปัสสนาญาณ ภยตูปัฏฐานญาณ อาทีนวานุปัสสนาญาณ นิพพิทานุปัสสนาญสณ มุญจิตุกัมยตาญาณ ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ สังขารุเปกขาญาณ สัจจานุโลมิกญาณ โคตรภูญาณ 

มัคคญาณ ผลญาณ …ปัจจเวกขณญาณแล้ว ถึง 16 รอบ..เราตัดจริง บริสุทธิ์จริง มันไม่เห็นมีอะไร อวิชชาอยู่ที่ไหน…อวิชชาอยู่ที่ไหน? 

โยมว่า...แล้วนิพพานอยู่ที่ไหน

พ่อครูว่า... ที่คุณถามมานั้นคือ เพราะมันไม่รู้แจ้งตั้งแต่นามรูปมาตั้งแต่ต้นพอมันไม่รู้ว่าอันนี้คือ นามรูป กิเลสตัณหา กิเลสตัณหาก็เป็นตัวตนที่ประกอบด้วยนามรูป ไอ้ดอกไม้สวยๆ ที่เขากำลังถือมานี่ คุณแยกรูปแยกนามมันออกไหม แยกออกไหม ดอกไม้ที่เขาถือสวยๆ มานี้แยกออกไหม ถ้าแยกออก แล้วเรารู้ทันว่าไอ้นี่เเหล่ะตัวสำคัญ มาเป็นปัจจัยที่ทำให้เราไปยุ่งกับมันนะ รู้ทัน ก็รู้ถึง นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ล่ะ พอรู้ทันก็ใส่โซ่ตรวนใจเรารู้ทันนะเอ็งอย่าไปเกี่ยวกับมันนะเองเฉยๆ นะ มันดิ้นเท่าไหร่ก็เฆี่ยนมันไว้อย่านะ ได้ทำอย่างนี้หรือเปล่า  ไม่เลย หลับตา หลับตาก็ไม่เห็นดอกไม้สิ ถ้าลืมตาเห็นดอกไม้งามจริงหรอคว้าไป มันจะเป็น นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ได้อย่างไร มันก็ปรุงเข้าให้เท่านั้นเอง ก็ไม่เห็น สัมมสนญาณก็ไม่เกิด อุทยัพพยานุปัสสนาญาณก็ไม่เกิด ญานอันไหนก็ไม่เกิดเพราะชั้นต้นแค่นามรูปก็ไม่เห็นแล้วมันก็มีปัจจัยอะไร นามรูป ปัจจยปริคคหญาณ ก็ไม่รู้ เมื่อไม่รู้ก็ทำไม่ได้ 

โยมว่า... เอาตำรามาพูดเฉยๆ 

พ่อครูว่า... จะมาพูดนี้เอาภาษาที่เขาว่าตามตำรา แล้วอาตมาพยายามอธิบายด้วยสำนวนของอาตมาที่จะให้คุณเข้าใจถึงเนื้อแท้ๆ ของมันเลย พอเข้าใจไหมเมื่อกี้นี้อาตมาพูดซะเหนื่อยเลยเมื่อกี้นี้ ถึงญาณ 16 ตั้งแต่ต้นเลยถึง 16 เลย 

โยม… ยังไม่รู้ในนี้ 

พ่อครูว่า... ก็แสดงว่าเรารู้แต่นอกเรารู้แต่บัญญัติของญาณ 16 ถ้าเรารู้เนื้อหาสาระของมัน มันเกิด อาตมาถึงบอกตั้งแต่ต้นแล้วว่าที่จริงโสฬสญาณมาพูดไม่ใช่เรื่องธรรมดา ถ้าใครมีสภาวะจริงๆ แล้วนะไม่ต้องเอาชื่อไปตั้งให้มันหรอก   ให้มันเกิดเองเป็นมรรคเป็นผลเอง ไม่ต้องไปตั้งชื่อให้มัน แต่ในไหนๆ ท่านก็ตั้งชื่อให้มันแล้ว อาตมาก็อธิบายบ้างเท่านั้นแหละ อาตมาไม่ได้ขยันอธิบายหรอกไม่ได้อยากอธิบายท่านเลยหรอก เพราะมันเป็นเรื่องลึกซึ้ง อาตมาบอกแต่ต้นแล้วไง ใครที่มีแล้ว ฟังไปอย่างเมาเอทานอลอย่างที่ว่า 

อาตมาบอกแต่ต้นมันไม่รู้เรื่องหรอกมันมีแต่ภาษานั่นแหละ ถ้าใครมีสภาวะรับแล้วนะบอกว่าจะ มันจะมีอย่างนี้เองมันจะเกิดเองอย่างนี้เอง เราก็โยนทิ้งอย่างนี้จริงๆ อย่างที่อาตมายกตัวอย่างอาตมาเปรียบเทียบให้ฟังนี่ มันเป็นไปตามจังหวะเป็นไปตามระยะจริงๆ แล้วทำอย่างไม่ได้เสแสร้ง ไม่ได้แกล้ง โลภะ มันไม่เอามันไม่มีโลภะ มันไม่ได้อยากได้เอาไว้ไม่ได้อยากยึดเอาไว้ ใครจะเอาไปก็ไม่โกรธ แล้วโทสะมันจะมีจากไหน เอาไปเลย ขนาดเขามาปล้นเรายังให้เลย 

อย่าว่าแต่ให้เขาเฉยๆ เฉยๆ ไม่มี ไม่มีการหวงไม่มีการยึด มันจึงจะมีการคลายการหน่ายการวาง การละ อันแท้จริงแล้วมันก็จบลง สู่ มรรคผลอันแท้จริง นอกจากจบมรรคผลอย่างที่ว่าแล้วเข้าใจด้วยปัญญาอย่างที่เราคิดว่าทำอันนี้ถูกทางไหม ท่านยังให้ปัจจเวกขณ์ อีกเที่ยวเลย เป็น ปัจจเวกขณญาณ ให้มีปัญญารู้ทบทวนว่ามันจริงไหมถ้าจริงปั๊บมันก็อ๋อ อวิชชาที่เราทำในเรื่องนี้ทุกเหลี่ยม ทุกมุมมันก็ลดลงไปตามส่วน ใครวางกี่อันใครหน่ายกี่อันใครรับไปกี่อัน ใครคลายกี่อันแล้วล่ะ มันก็อันนั้นแหละอะไรติดอยู่บ้างล่ะ 

ถ้าอะไรที่ติดอยู่ มันก็อันนั้นมันก็ไม่พ้นอวิชชา ถ้าอันไหนที่ไม่ติดแล้วเลิกแล้วโดยจริง มันก็พ้นอวิชชานั้นจริงๆ ไม่ใช่ภาษาพูดหรอก มันเป็นสูตร สูตรหนึ่ง ที่พูดอธิบายเอาไว้เฉยๆ เท่านั้นเอง ให้รู้ แต่โดยแท้จริงแล้วถ้าทำได้ถึงจิตแล้วไม่ต้องอธิบายไม่ต้องอธิบาย ไม่ต้องเอาภาษามาพูดเลย สภาวะมันจะต่อกันไปเรื่อยๆ จนกระทั่งเราจบถึงอุทธัจจะ ปรุงขึ้นมานิดนึงก็รู้จิต

 พระอรหันต์เจ้าจะมีชีวิตอยู่ด้วย อุทธัจจะกับวิชชา เขียนให้ชัดๆ เมื่อเวลาจบแล้วท่านมีรูปนามอยู่คู่หนึ่งที่ยังอยู่ เป็นขันธ์ 5 คือ จิตของท่านที่ฟุ้งขึ้นมาเป็นอุทธัจจะ นั้นเป็นรูป และมีวิชชา คือ ความรู้อันเยี่ยมยอดที่จะคุมอุทธัจจะ อันนี้เอาไว้ให้มันไปตามทิศทาง ทำรูปอันนี้ให้มันเป็นกุศลทั้งหมดเลย ให้เป็นสิ่งที่เกื้อกูล 

ท่านมีรูปกับนาม 2 อย่างนี้แค่นั้นที่อาศัยอยู่ จนกว่าขันธ์ 5 นี้จะดับสูญสลายเป็น อนุปาทิเสสนิพพาน ท่านเหลือแค่นี้ นอกนั้นบ้อ แล้ว หมด ไม่มีมานะ ก็ไม่มี อรูปราคะ รูปราคะ ไม่มีทั้งนั้น ปฏิฆะ กามราคะ สักกายทิฏฐิ ไม่มี ถ้าเหลือแต่จิตที่มันปรุงขึ้นมาทำงาน แล้วทำงานอะไร วิชชาสั่งทั้งนั้น วิชชาสั่งทั้งนั้น ไม่มีทำงานโดยไม่สั่ง 

พุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลาย จึงทำงานด้วยวิชชาสั่งทุกตัว ในฐานะที่ยังเป็นผู้ที่ได้ สอุปาทิเสสนิพพาน หมายความว่า นิพพานอย่างที่เรียกว่าอย่างไม่ตาย ยังมีขันธ์ 5 อยู่ยังไม่ตายไป ท่านจะมีอย่างนี้อยู่มีนามรูปอันนี้อยู่ นี่อาตมาเรียกว่านามรูปนะ ไม่ใช่นามรูปอย่างโลกๆ นะ นามรูปของพระอรหันต์ นี่เป็นภาษานะ ที่จริงพระอรหันต์แล้วไม่มีนามรูปอะไรอีก แต่นำรูปที่ตั้งนั้นเป็นนามรูปแบบโลกๆ แต่ก็มีนามรูปเป็นโลกุตระอย่างนี้ ใช้ภาษาไปเรียกอย่างนี้ ท่านมีเท่านี้ มีเท่านี้ 

เพราะฉะนั้นถึงมีธาตุรู้อย่างสว่างไสว รวมแล้วก็เป็นวิญญาณ อุทธัจจะกับวิชชาเป็นวิญญาณ มีนามรูปที่อยู่อย่างสว่างไสว อุทธัจจะเจตสิกมันจะทำงานของมันตามบทบาทของมัน เจตสิกที่ฟุ้งขึ้นมานิดนึงท่านก็สั่งแล้ว เฮ้ย ไปทำงานดีๆ ทำงานอย่างโน้นนะ พิจารณาเสร็จมันไม่ดีก็อยู่เฉยๆ ถ้าดีก็ทำ ถ้าจะทำทำดีทุกอย่างท่านถึงเรียกว่า ท่านมีสัจจานุโลมิกญาณ อนุโลมให้ทำทุกอย่างทำดีทั้งนั้น และโอกาสกาลอันควร ทำกับหมู่นี้ขนาดนี้ถือว่าดี ทำกับหมู่ที่สูงกว่านี้ไอ้จิตที่ต่ำกว่านี้ก็เรียกว่า ไม่ดีแล้วทุกสิ่งทุกอย่างดีก็สมมุติชั่วก็สมมุติ สมมุติทั้งนั้นดีก็สมมุติชั่วก็สมมุติ สมมุติตามโลกจึงเรียกว่า สมมุติสัจจะ สมมุติเป็นความจริงเหมือนกันเป็นความจริงที่สมมุติ สมมุติตามโลกตามระดับตามกาลเทศะและมันเกิดอย่างนี้ในโลกมันมีอะไรดับหรอก จนกว่าเราเองเราจะดับไป ก็เลิกกัน คนอื่นจะยังไงก็เชิญ พระอรหันต์องค์อื่นจะเกิดต่อก็ทำต่อ 

เราจะดับอวิชชาด้วยวิธีก็อธิบายมาแล้วทั้งหมด อาตมาไม่รู้จะทำยังไง ทำยังไง ก็ที่อธิบายมาทั้งหมดคือ วิธีดับอวิชชาจะเหลือเป็นวิชชา ดับอวิชชาแล้วกลายเป็นวิชชาแล้วก็มีชีวิตอยู่แค่นี้ 

ชัดเลยว่า กายกับจิตมันก็ คือไอ้แค่นั้นแหละไอ้สมบัติสิ่งหนึ่งที่มันเกิดมาในโลก ถ้าหลงก็ไปทรมานชีวิตอยู่กับโลก ไปเฆี่ยนตัวเองต้องให้สู้กับโลก ไปเกาะไอ้นั่นไม่รู้ไอ้นี่เป็นกาม ไอ้นี่เป็นกายไอ้นี่เป็นรูป ไอ้นี่เป็นอรูป อะไรไม่รู้ทั้งนั้น มันก็ไปเพ้อพบอยู่ไหนก็ไม่รู้ พอรู้ชัดในที่นี้หมดแล้วมันก็หยุดหมด จึงไม่สร้างสิ่งเหล่านี้ให้แก่ตน 

อรรถะ ที่จะเป็นการพูดเป็นภาษา หรือ บรรยายกันเป็นเพียงแต่ปริยัติ เป็นสิ่งที่จะพึงรับเอาไปได้ไปฟัง ในขณะฟังนั้นเราก็มีความตั้งใจให้ดี ตามฟังธรรม พระพุทธเจ้าท่านก็สอนเสมอต้องพยายามฟังธรรมด้วยดี ตามฟังธรรมด้วยดีต้องฟังอย่างไร การฟังธรรมด้วยดีก็คือ เราต้องมีโยนิโสมนสิการหนึ่ง  สองนอกจากมีโยนิโสมนสิการ คือตั้งอกตั้งใจฟังให้ดีแล้ว เราจะต้องทำจิตให้เป็นกลาง ทำจิตให้เป็นกลาง อย่าเพิ่งไปคิดค้านอย่าเพิ่งไปคิดเห็นดี ทั้งไม่ค้านทั้งไม่เห็นดี แต่ให้เราใช้ปัญญาที่จะมีธรรมวิจัย หรือวิจัย วิจารไปพลางในขณะที่ฟังไปนั้น นอกนั้นมันจะดีหรือมันจะไม่ดีมันจะปรากฏผลบอกเรา ในสิ่งที่เราเดินเครื่องเพื่อที่จะทำธรรมวิจัยหรือแยกแยะทำมันนั้นอยู่ในจิตของเราเสมอ 

ถ้าเราไปคิดเสียว่า เราจะน้อมตามเสียทีเดียว หรือว่าเห็นขัดเสียทีเดียว มันก็จะกลายเป็นว่าเราไปตั้งจิตเพื่อ  1.เอนพร้อมจะตามไปง่ายทีเดียวก็ไม่ดี 2. จะไปขัดทีเดียวมันก็ดี เพราะฉะนั้นเราทำจะให้เป็นกลางจึงจะดี แล้วก็ฟังไปด้วยปัญญาใช้ปัญญาตรองไป คล้ายๆ ค่อยๆ พิจารณา พร้อมๆ กันไปเรื่อยๆ ตั้งจิตให้ถูก 

ชื่อเรื่องในวันนี้ตั้งเอาไว้ก็ดีมาก เพราะเป็นชื่อเรื่องที่ จะอธิบายกันได้ ละเอียดลึกซึ้ง ทั้งเป็นประโยชน์พร้อมที่เราจะเอาไปประพฤติปฏิบัติด้วย เห็นอย่างไร ที่ว่ามีดวงตาเห็นธรรม น่าฟัง น่าฟังทีเดียว เห็นอย่างไร คือสิ่งที่จะต้องอธิบายคำว่าเห็นอย่างไร เนื้อความจริงๆ อยู่ที่ว่า ที่ว่า มีดวงตาเห็นธรรม 

เพราะฉะนั้นก็เราก็มาจำเพาะเจาะจงลงไปถึงสิ่งที่ได้จำกัดลงไปแล้วว่าเราจะอธิบายกันสิว่า มีดวงตาเห็นธรรม 

คำว่า มีดวงตาเห็นธรรมก็เป็นภาษา หรือเป็นสำนวนที่เราใช้เรียกกัน ใช้พูดกัน สำหรับ จะบอกแก่ผู้ที่เกิดธรรมะนั้นในจิตเรา ใช้สำนวนในภาษาไทยว่า มี

ดวงตาเห็นธรรม หมายความว่า เกิดธรรมะนั้นในดวงจิต ไม่ใช่ดวงตาโทโร่ ที่มองอยู่ 2 ข้างนี้ ที่เราลืมโพรงโพรงอยู่นี้ไม่ใช่ อันนี้ต้องมา เรียกว่าต้องมาทำความเข้าใจกันให้มากเสียก่อนว่า คำว่าดวงตาเห็นธรรมนี้ และคำว่าเห็นธรรมนี้ ไม่ได้หมายความว่า กายรูปนอก แต่หมายความว่าข้างในดวงตา และเห็นเป็นรูปเป็นนาม คำว่าดวงตาหมายความว่า “รูป” คำว่าเห็นหมายความว่า “นาม” 

รูปนามอันนี้เป็นสภาพของจิต ดวงตาเป็นรูป เห็นเป็นนาม เมื่อผู้ใด         เกิดมีดวงตา เรียกว่า ผู้นั้นเกิดจักขุวิญญาณ เมื่อใดผู้นั้นมีดวงตา เรียกว่าผู้นั้นเกิดจักขุวิญญาณ และจักขุวิญญาณนี้ก็ไม่ได้หมายความว่า ตาเท่านั้นด้วย คำว่าจักขุ แปลว่า ตา แต่ไม่ได้หมายความว่าตา แต่หมายความ  เป็นวิญญาณเลยทีเดียวนะ ฟังให้ดี 

คำว่า จักขุวิญญาณนี้ อาตมากำลังแปลว่าดวงตา กำลังหมายความว่าดวงตา เพราะงั้นคำว่าดวงตานี้ อาตมาก็อธิบายลึกไปแล้ว ถ้าไอ้ลูกกลมๆ โท่โร่นี้เราเรียกว่าดวงตา หรือภาษาเราเรียกง่ายๆ เข้าใจอย่างภาษาโลก ต่อจากภาษาโลกที่ลึกเข้าไปอีกนั้น ดวงตาไม่ใช่ดวงตากลมๆ โทโร่นี้ แต่มันลึกเข้าไปถึงข้างในเรียกว่าจักขุวิญญาณ คือเป็นสภาพการรับรู้ การรับซับซาบเห็นได้ในจิต เรียกว่าจักขุวิญญาณ 

ที่นี้ จักขุวิญญาณไปเห็นสภาพ คำว่า เห็น คำนั้น สภาพคำว่าเห็นคำนััน เราเรียกว่า รูปารมณ์ เอากันง่ายๆ ก่อน รูปารมณ์ แต่คำว่าเห็น คำนี้เราจะจำกัดแค่ว่า รูปารมณ์เท่านั้น มันก็เข้าใจได้จุดหนึ่ง จุดเดียว จุดหนึ่งจุดเดียว ถ้าเราจะต่อไปอีกจากคำว่ามีดวงตาเห็นธรรม คำว่า ธรรม นั้นแน่นอนที่สุดไม่ได้หมายความว่า เราจะต้องเห็นแต่เฉพาะดวงตา เราไม่จำเป็นจะเห็นแต่เฉพาะรูปารมณ์ แต่เราจะรับความเห็นได้หมดทุกวิญญาณ วิญญาณมีถึง 6 วิญญาณ 

รูปารมณ์ สัททารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ โผฏฐัพพารมณ์ ธรรมารมณ์ มีถึง 6 อารมณ์ หรือมีถึง 6 สิ่งที่จะให้เห็น ถ้าเราจะเอาเฉพาะแต่ว่าดวงตาซึ่งหมายถึงกายนอกนอกเท่านั้นเอง ธรรมะน้อยเดียวนิดเดียว มีวิญญาณจักขุวิญญาณอย่างเดียว อาตมากำลังไต่เข้าไปให้ลึกเป็นระดับนะ 

เพราะฉะนั้นคำว่าดวงตาคำนี้เป็นศัพท์โลกๆ ง่ายๆ ตื้นๆ แต่ความลึกมันจะเขยิบเข้าไปเรื่อยๆ มันจะไม่เกิดแต่เฉพาะดวงตา และอาตมากำลังตีความคำว่าดวงตาอย่างโลกทิ้งไป แต่จะไปเอาคำว่า ดวงตาอย่างธรรมะ และคำว่าดวงตาของธรรมะนี้มันลึกซึ้งเข้าไปจนกระทั่งถึง เป็นจักขุวิญญาณนั่นแหละ อาตมาให้ก้าวเข้าไปชั้นหนึ่ง

ตอนนี้ไม่ใช่จากจักขุวิญญาณแล้ว ลึกเข้าไปกว่าจักขุวิญญาณต่อเข้าไปอีกเป็น โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ และก็ กายวิญญาณ จนกระทั่ง ถึงมโนวิญญาณ ลึกเข้าไปหมดเลย 6 วิญญาณ 

เพราะฉะนั้นคำว่าดวงตาคำนี้ จึงกลายเป็นวิญญาณ ทุกวิญญาณแล้ว ตอนนี้ลึกเข้าไปแล้วนะ ตั้งต้นตามให้ดีนะ ถ้าตาไม่ดีก็เมาเลยนะ ถ้าเรา ฟังตามภาษาโลกๆ มันไม่รู้เรื่องดวงตาเห็นธรรมอะไร ดวงตาลืมโท่โร่ และเห็นธรรมมันไม่ใช่ภาษาธรรมะ อันนี้มันโลกๆ ธรรมดาๆ

เอาย้อนใหม่อีก มีผู้มาใหม่บ้าง ก็เป็นการซ้ำ ซ้ำทบทวนอีก คำว่าดวงตา ไม่ได้หมายความว่า ลูกตากลมๆ ในภาษาธรรมะไม่ใช่ลูกตากลมๆ แต่ดวงตานี้หมายความว่า จักขุวิญญาณ อันแรกที่สุด ก็หมายความว่าจักขุวิญญาณก่อน คือสิ่งที่เข้าไปทำงานอยู่ข้างใน อะไรล่ะคือจิตหรือวิญญาณนี่ เราเรียกจำเพาะมุมหนึ่ง แง่หนึ่งเราเรียกว่า จักขุวิญญาณ 

ทีนี้คำว่าเห็น เราไม่เอาภาษาโลกๆ เห็นเพียงดวงตาเห็นแล้วก็มองเห็นรูปอยู่นี่เป็นโลกๆ แต่จะไปใช้กับธรรมนั้น มันยังไม่พอ กับธรรมนั้นสิ่งที่ไปเห็นนั้นเราไม่ใช้แต่แค่ดวงตาที่เห็น หลับตาก็สามารถที่จะเห็นธรรมได้ เพราะฉะนั้นสิ่งที่เห็นนั้นจึงไม่ใช่หมายความว่าเอาลูกตานี้มอง หลับตานี้ก็เห็นได้ธรรม เห็นด้วยอะไร เห็นด้วยจักขุวิญญาณ แล้วจักขุวิญญาณไปเห็นอะไร คำว่าเห็นคำนั้นก็คือ รูปารมณ์  เห็นสิ่งที่เป็นอารมณ์ที่รับอยู่ในจิตอีกทีนึง จักขุวิญญาณก็เป็นรูป อย่างที่อาตมาได้แยกแยะตั้งแต่ต้นแล้ว รูปารมณ์ก็เป็นนาม ฟังเท่านี้แล้วพวกที่เรียนรูปนาม มาบอกว่าเข้าไปเห็นรูปนั้นเมาแล้ว ถ้าใครแยกแยะรูปนามไม่ออกเมาแล้ว เมาเเล้ว เมาจริงๆ เพราะอาตมาไปบอกวิญญาณเป็นรูปเสร็จแล้วนี่ จักขุวิญญาณ อาตมาบอกว่าเป็นรูป ถ้าใครเรียนมา รูปกับนามหยาบๆ นั้นชักจะเมาแล้วตั้งหลักให้ดี 

จักขุวิญญาณ อาตมากำลังยืนยันเด็ดขาดว่า มันกำลังคือรูป และนามธรรมของจักขุวิญญาณคือรูปารมณ์ คือสิ่งที่เกิดผลต่อมาจากจักขุ ฟังให้ดีนะเคยถอดเคยถอดให้ฟังแต่ก่อนนี้เคยถอดจิตซ้อนจิตเข้าไปอีกทีนึง รูปกับนามนี้มันจะต้อง 

สิ่งนี้เป็นตัวถูกรู้ สิ่งที่ถูกรู้นั้นเป็นรูป สิ่งที่รู้ เป็นตัวรู้จริงๆ เลย สิ่งที่ถูกรู้เป็นรูป สิ่งที่ถูกรู้จริงๆ เลยเป็นนาม  เพราะฉะนั้นขณะนี้ จักขุวิญญาณนี้เป็นรูป รูปารมณ์เป็นนาม รับรู้ รับรู้จากรูป จักขุวิญญาณเป็นตัวที่ทำรูปทำอะไรๆ ขึ้นมา เป็นตัวทำรูปทำร่างขึ้นมาจากจักขุวิญญาณ แต่ไอ้ตัวที่จะรู้นั้นมันเป็น รูปารมณ์ เป็นตัวรู้ จักขุวิญญาณตอนนี้มันก็รู้ ขึ้นมาแล้ว

จักขุ เฉยๆ ย้อนใหม่ จักขุ เฉยๆ เป็นรูป จักขุวิญญาณเป็นนามชั้นที่ 1 จากโลกมาหาธรรม ชัดๆ เลย จักขุ เรียกว่ารูป จักขุวิญญาณเรียกว่านาม

ต่อจากนี้อีก รูปตัวนี้ดับไปก็ทิ้งไอ้รูปหยาบทิ้ง ตาธรรมดาที่อาตมาว่าไม่ได้หมายถึงเพียงตานี้ จะยกจักขุวิญญาณที่เป็นรูป รูปารมณ์ ขึ้นมาเป็นนาม เกี่ยวข้องกันแล้ว ตอนนี้เราทิ้งแล้วจักขุธรรมดาทิ้งไปแล้ว จักขุวิญญาณเป็นรูป 

รูปารมณ์เป็นนาม

เพราะฉะนั้นตัวดวงตานี้จึงกลายเป็นจักขุวิญญาณ เมื่อกี้จักขุอยู่ข้างนอก จักขุคือดวงตา แล้วก็จักขุวิญญาณเป็นนามอยู่ข้างใน ทีนี้พักดวงตาข้างนอกหลับตาเสียไม่ใช้แล้วตอนนี้ เเต่จะเห็นเหมือนกันเห็นด้วยจิตวิญญาณ จักขุวิญญาณก็เป็นรูป รูปารมณ์เป็นนาม ลึกเข้าไปอีก จะเป็นอย่างนี้ 

สภาพที่จะซ้อนๆๆ ซ้อนลึกเข้าไป ถ้าเรารู้รูป รู้นามไม่ชัด หมด เมา  เพราะฉะนั้นรูปนามก็ไม่ใช่อัตตา จะไปยืนยันว่าจิตที่เป็นนามตลอดกาลนั้น ไม่ได้ อาตมาเคยพูดมาเเล้วสองสามคราวที่แล้วก็อธิบายว่า จนกระทั้งแม้ไปรู้ปรมัตถ์แล้วอาตมาแยกจิตเป็นรูป เจตสิกเป็นนาม  อย่าเมานะอย่างงนะถ้างงก็หมายความว่าเรารู้ไม่ได้ เพราะฉะนั้นฟังปริยัติไปหรือฟังภาษาที่อาตมาอธิบายไปแล้ว เอาไปลอง พยายามอ่านดูให้ชัด สัมผัสดูให้จริงสิ อ๋อ ลักษณะรูปมันเป็นอย่างนี้จริงๆ ด้วยอย่างที่อาตมาว่ารับรู้ได้ เพราะนามมันเป็นตัวรู้ซ้อนเข้าไปได้จริงๆ มันก็จะลึกขึ้นลึกขึ้นจริงๆ 

จิตเป็นรูป เจตสิกเป็นนาม รูปเป็นรูป นิพพานเป็นนาม อาตมาเอาปรมัตถ์มาพูด ปรมัตถ์มันมีจิต เจตสิก รูป นิพพาน โอเคอาตมาไม่เกี่ยง เพราะฉะนั้นถ้าอาตมาบอกว่าจิตกับเจตสิกนี่เป็นหมู่นึงคู่นึง รูปกับนิพพานเป็นรูปอีกคู่หนึ่งก็รู้ให้ได้นะ ตราบใดเราทำจิตของเราให้เป็นรูปแล้วเรามีเจตสิกเป็นนิพพาน จบ ทำจิตให้เป็นรูป ทำเจตสิกให้เป็นนิพพาน จบเลย 

แล้วเจตสิกตัวนี้ทำให้เป็นนิพพานแล้วมันจะเหลือตัวที่เก่งที่สุดอยู่อันเดียว คือปัญญาเจตสิก หรือ ปัญญินทรีย์ตัวเดียว ตัวอื่นๆ ไม่ยืนอยู่หรอกตัวอื่นๆ เป็นเพียงตัวผ่านเฉยๆ แต่ตัวที่ยืนตัวที่สุดจะมีปัญญาหรือ ปัญญินทรีย์ เท่านั้นที่ยืนอยู่ เราเรียกว่า เกิดญาณทัสสนะนั่นเอง 

แล้วปัญญาหรือปัญญินทรีย์ ถ้าใครเรียนพระอภิธรรมมาจะรู้เลยว่าตัวนี้เป็นตัวที่ 52 นะ เจตสิกตัวนี้ เจตสิกทั้งหมด 52 ตัวเท่านั้นแหละ แล้วตัวเจตสิกตัวปัญญานี่เป็นตัวที่ 52 เป็นตัวเล็กละเอียดที่สุดเลย นอกนั้นตั้งแต่ตื้นๆ ขี้กะโล้โท้ขึ้นมา ตั้งแต่ต้นๆ สิ่งที่เป็นหยาบๆ หนาๆ ตั้งแต่เป็นอกุศลไปจนกระทั่งอะไรต่ออะไรนั้นไม่ต้องล่ะ 

ถ้าเราไปนั่งท่องภาษามาก่อนก็ได้ ถ้าเราจับถูกฝาถูกตัว ถ้าเราไปนั่งท่องมาแล้วไม่ถูกฝาถูกตัว เราก็จะไปยึดติด ไปหลงในวิชชาอยู่เปล่าๆ แต่ถ้าเราปฏิบัติแล้วเราจับตัวให้มันถูก โดยไม่ต้องใช้ภาษาให้รู้ว่า อ๋อตัวนี้เองคือรูป ตัวนี้เองคือนาม อาจจะภาษาแค่คำว่ารูปว่านามก็พอ อ๋อตัวนี้ก็ถอดแบบนี้ไอ้นี่เป็นรูป อันนี้แสดงอาการเป็นรูปอันนี้แสดงอาการเป็นนาม รู้ชัดก็จะจับถูกเรื่อยไป 

ทีนี้มาหาเข้า คำว่าดวงตาเห็นธรรมอีกทีนึง ถ้าเอาตาจริงๆ มันก็มีเป็นเพียงแต่คำว่าดวงตากับเห็น ทีนี้เราจะเห็นธรรมะนะ อาตมาบอกแล้วว่าธรรมะไม่ได้มีอยู่แค่จักขุวิญญาณอย่างเดียว ธรรมะมันมีวิญญาณอื่นๆ เยอะแยะ จักขุวิญญาณก็มี โสตวิญญาณก็มี ฆานวิญญาณก็มี ชิวหาวิญญาณก็มี กายวิญญาณก็มี มโนวิญญาณก็มี มีถึง 6 วิญญาณ

จักขุก็แปลว่าวิญญาณทางตา โสตะ ก็หมายความว่าวิญญาณทางหู ฆานะ ก็หมายความว่าวิญญาณทางจมูก ชิวหาก็คือ วิญญาณทางลิ้น กายะ คือวิญญาณทางกาย มโน คือวิญญาณทางจิต มีวิญญาณถึง 6 วิญญาณ 

แล้วก็จำพวกวิญญาณต่างๆ เมื่ออาตมายกมันขึ้นมาเป็นรูปได้ โสตวิญญาณก็ต้องเป็นรูป ฆานวิญญาณมันก็ต้องเป็นรูป ชิวหาวิญญาณก็ต้องเป็นรูป กายวิญญาณต้องเป็นรูป มโนวิญญาณก็ต้องเป็นรูปหมด ไม่ใช่เป็นรูปแต่เฉพาะจักขุวิญญาณ เมื่อพวกนี้เป็นวิญญาณเป็นรูปหมดแล้ว มีนามของมันที่ควบคู่ซึ่งกันและกันทำงานร่วมกันอยู่ ก็จากโสตะ ก็เป็นพวก สัททารมณ์ ก็เป็นามของโสตะ เป็นนามของหู หู หรือว่า วิญญาณที่เกิดถ่ายทอดกันมาทางเสียง เสียงเป็นรูป จิตรับรู้เสียงนั้นเป็นนาม นี่พูดภาษาไทยๆ ถ้าพูดภาษาบาลีบาลีก็บอกว่า โสตวิญญาณเป็นรูป คือเสียง มันมาสัมผัสสัมผัสจิตแล้วก็รับรู้ตัวนั้นเข้า จิตที่ไปปรุงแต่งสังขารธรรมเข้ารับรู้เป็น สัททารมณ์ สัททารมณ์ก็เป็นนาม รู้คือรับรู้ว่าอาการของเสียงนั้น รสชาติของเสียงนั้นเป็นอารมณ์จิตที่รับรู้เลย เรียกว่าอันนั้นเป็นนาม 

ถ้าเราไปรับรู้มัน โดยที่เรียกว่าเราเกิดอารมณ์กับมันแล้วก็เพลิดเพลินสุขเวทนา หรือทุกขเวทนา หรือไม่สุขเวทนาไม่ทุกขเวทนา แต่เป็น อทุกขมสุขเวทนา กลางๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข นั่นแหละ อาการอย่างนั้นแหละ อาการอย่างนั้นแหละที่เรียกว่า วิญญาณ ที่เรียกว่าวิญญาณ

อาการที่เรียกว่า มันเกิดสุขหรือทุกข์ หรือไม่สุขไม่ทุกข์เฉยๆ นั่นแหละเรียกว่าวิญญาณ วิญญาณอย่างนั้นเป็นรูป เป็นรูป ฟังให้ดีนะตอนนี้กำลังจะไต่เข้าหาคำว่าธรรมะแล้วนะ ขณะใดเรารู้มันว่าเป็นสุขเวทนา ได้ยินเสียงอย่างที่ว่านี่ มันปรุงเป็นสุขเวทนา ไปรู้ตัวว่าสุขเวทนาหรือมันจะปรุงเป็นทุกข์เราก็รู้ว่าขณะนี้เป็นทุกขเวทนา แหม เสียงด่านี้ไม่ชอบเลยเป็นทุกขเวทนาไม่ชอบเลย หรือเสียงนี้เป็นเพลง พี่ไปหลายวัน กำลังเข้าหูเลย ไพเราะ หรือไม่เสียงคุณฉวีวรรณคุณจะต้อง

บอกแหมตอนนี้กำลังเสียงของบานเย็น รากแก้ว กำลังแหมยิ้มขึ้นมาเลย คุณฉวีวรรณ แหมยิ้มเลย ไม่ทำอะไรแล้วตอนนี้เสียงบานเย็น รากแก่น เขาไปแล้วเหรอ เเหม รู้เขาไปเขามาเสียด้วยแหมถึงขนาดนั้นนะ แฟนๆ กันนี่

ถ้าเสียง บานเย็น รากแก้ว มาเลย โห มาแล้วก็เอาละ อย่างนี้ก็เรียกว่าเรารัก ถ้าเราชอบมันก็สุข ต้องใจต้องอารมณ์ ต้องอารมณ์ก็สุข ถ้าเราไม่ชอบ แหม ขัดเคืองใจพูดไม่เข้าหูเลย หยาบคายบ้าง ไม่ชอบ ด่าเราบ้างอะไร เราก็ไม่ชอบ เกิดทุกขเวทนาสุขเวทนาเหล่านี้เราเรียกว่า วิญญาณ 

ในขณะใดถ้ามันเกิดวิญญาณอยู่ เรารู้ไม่เท่าเรารู้ไม่ทัน เราจะไม่เกิดผลเกิดธรรมะเลย เราก็จะถูกวิญญาณนั้นครอบงำ สุข อร่อยก็สุข ทุกข์ แหม ทรมานอยู่กับทุกข์เรียกว่า ผู้นี้ถูกวิญญาณครอบงำอยู่ตลอดเวลา ไม่เห็นธรรม เเต่ถูก

วิญญาณเล่นงาน

วิญญาณแบบนี้เข้าสิงตัวคนทุกคน วิญญาณอย่างนี้เข้าทรงคนทุกคน ทุกคนกำลังเป็นคนทรงอย่างเก่ง แล้วก็ทรงวิญญาณอย่างนี้กันทั้งนั้น อย่าไปพูดถึงวิญญาณที่ไปเชิญทรงวิญญาณหลวงพ่อโตมา วิญญาณผีเทวดาองค์นั้นเจ้านี้มา ขอร้องกันที ศิษย์ตถาคตเอ๋ย อย่าไปเอามายุ่ง อย่าไปวุ่นวาย อย่าไปฟุ่มเฟือย เสียเวลากับมัน โยนทิ้งเข้าป่าเลยสิ่งเหล่านั้น ดีหรือไม่ดีก็ช่าง อาจจะมีส่วนดีก็ได้ อาจจะมีส่วนเสียก็เยอะ เราไม่เอา เพราะสิ่งนั้นไม่ใช่ทาง อาตมาใช้คำว่าไม่ใช่ทาง ไม่ใช่มรรค ไม่ใช่สัมมาอาริยมรรค ไม่เป็นสัมมาทิฏฐิ ไม่ใช่ความเห็นที่ถูกต้อง 

สัมมาอาริยมรรคของพระพุทธองค์นั้น ให้เรียนตรงไหน ตอนนี้ข้ออ้างเข้าไปหาสูตรประกอบจะไต่เข้ามาหาคำว่า วิญญาณ 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสท่านเอาไว้ใน มิจฉาทิฏฐิสูตร ท่านจะกล่าวไว้ว่าอย่างนี้ 

 254] ครั้งนั้นแล ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับฯลฯ ครั้นแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ บุคคลรู้อยู่อย่างไร เห็นอยู่อย่างไร จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรภิกษุ

บุคคลรู้เห็นจักษุแล โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นรูป

โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นจักขุวิญญาณโดยความเป็น

ของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นจักษุสัมผัสโดยความเป็นของไม่เที่ยง

จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นแม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนาที่

เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัย โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิ

ได้ บุคคลรู้เห็นหู... รู้เห็นจมูก... รู้เห็นลิ้น... รู้เห็นกาย... รู้เห็นใจโดยความ

เป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นธรรมารมณ์โดยความเป็นของไม่เที่ยงจึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นมโนวิญญาณโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นมโนสัมผัสโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นสุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัยโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ ดูกรภิกษุ เมื่อบุคคลรู้อยู่อย่างนี้เห็นอยู่อย่างนี้แล จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ ฯ

พ่อครูว่า... คำว่าจักขุหมายความว่าเราเป็นตัวชื่อหลักเป็นตัวต้นทาง เป็นกายอันหยาบ เป็นกายอันใหญ่ที่อาตมาบอกแล้วไม่ใช่ดวงตา โท่โร่ข้างนอกเท่านั้นถึงจะเป็นธรรมนั้นยังหยาบมาก เพราะฉะนั้นใครไปยึดมั่นถือมั่นอยู่กับตาข้างนอกหยาบมาก ยังไม่เข้าหาธรรมเลย ยังเป็นกายนอกกายเป็นคน แต่มันก็สืบต่อกันเข้าไปหาด้วยวิธีนี้แหละ 

จนกระทั่งเกิด ดูจากตามันจะเห็นรูป พอมันไปเห็นรูปแล้ว ไอ้รูปที่เห็นในจิตนี่แหละ ไอ้รูปที่เห็นในจิต ภาพที่เกิดในจิตนี่แหละ มันเป็นกายในกาย 

ตาคุณมองขวดนี่ ขวดนี่ เป็นวัตถุข้างนอก ตาคุณคือจักขุ พอตาคุณมองขวดนี่ ขวดมันอยู่ข้างในนี้หรือเปล่า(ตัวเรา) มันไม่ได้อยู่ในนี้หรอก ขวดมันอยู่ข้างนอก แต่รูปหรือภาพที่เกิดในนี้ (ตัวเรา) อันนั้นแหละ เราเรียกว่า จักขุวิญญาณ อันนี้แหละเราเรียกว่า จักขุวิญญาณ มันไม่ใช่ขวดที่อยู่ในนี้ แต่ ไอ้จักขุวิญญาณอันนี้ มันก็ไม่มีเหตุมีผลอะไรมาก 

ในรอบแรกหยาบที่สุด ตาเรานี่ เราถือว่า กายนอก รูป เราถือว่าเป็นนาม คือรูปขวดเป็นนาม คู่ที่ 1 หยาบที่สุด 

พอต่อมา ถ้าคุณสักแต่รู้ขวดนี้นะ มันก็เฉยๆ คุณไม่มีรสชาติ ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุขกับมัน อาตมายกเรื่องขวด มันก็ยังไม่ค่อยเข้าที ยังไม่ค่อยซาบซึ้งเท่าไหร่ เอาอันนี้ดีกว่า  มีรูป พอตาคุณเห็นรูป รูปเกิดในนี้เป็นจักขุวิญญาณ ถ้าคุณสักแต่ว่าเห็นรูปแล้วเฉยๆ คุณก็ไม่มีรสชาติแล้ว ไม่มีอะไรเลยบางทีจะไม่จำมันด้วย จนกว่าคุณจะเลื่อนชั้น พิจารณารูปให้ดีๆ พอเราพิจารณารูป เอาจิตเข้ามาพิจารณารูปอีกทีนึง คุณพิจารณาต่อๆ กันนี่ คุณอาจจะดูมันก็ได้ ไม่ดูมันก็ได้ คุณก็จำมันได้แล้ว ไอ้รูปดอกบัวก็มีอยู่ในนี้แล้ว อารมณ์ก็เป็นนามเรียกว่าจักขุวิญญาณมันอยู่ในนี้แล้ว (ตัวเรา) แล้วคุณก็พิจารณาอีกทีนึง ไอ้ตัวที่พิจารณาอีกทีเข้าไปอีกทีนี่แหละเรียกว่าตัวรับรู้จิต เราเรียกว่าเวทนา ตัวนี้เป็นกายในแล้ว กลายเป็นรูปไปแล้ว แต่ตัวนี้คุณก็พิจารณาดอกบัวนี้อีกทีตอนนี้ ตอนนี้เป็นเวทนา พอรู้อีกทีหนึ่งตอนนี้คุณก็นึก พอคุณพิจารณาอีกทีแล้วคุณจะพิจารณาไปทำไม คุณก็พิจารณาว่ามันสวยหรือไม่สวยใช่ไหม 

พอคุณพิจารณาว่าสวย เกิดแล้วสุขเวทนาเกิดทันที ควรพิจารณาแล้วว่า แหมแต่ตาว้าดูไม่ได้เลยทุกขเวทนาเกิด ทุกขเวทนาเกิดแล้ว หรือคุณพิจารณาแล้วคุณก็เฉยๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข ไม่สวย ไม่แตะตาไม่เดือดร้อนเฉยๆ เฉยๆโดยคุณไม่รู้เรื่องคุณไม่มีปัญญาเหนือกว่านั้นคุณก็เฉยๆ เกิดเป็นพวก สุขเวทนา ทุกขเวทนา อุเบกขาเวทนาต่างๆ พวกนี้แหละ เรียกว่าเรามีธรรมะเกิดจากนามและรูป นี่เป็นคู่ที่ 2 ลึกซึ้งขึ้นมาอีกนิด…เดี๋ยวอธิบายลักษณะการของมันเสียก่อน แล้วค่อยย้อนกลับไปถึงพระสูตร มิจฉาทิฏฐิ สักกายทิฏฐิ พ้นมิจฉาทิฏฐิ พ้นสักกายทิฏฐิ พ้นอัตตานุทิฏฐิ เอาจนถึงพ้นอัตตานุทิฏฐิเลย 

…1.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นของไม่เที่ยง (อนิจจโต)  จึงละมิจฉาทิฏฐิได้ 

2.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นทุกข์ (ทุกขโต)  จึงละสักกายทิฏฐิได้ 

3.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นของไม่ใช่ตัวตน (อนัตตโต) จึงละอัตตานุทิฏฐิได้ 

(พตปฎ. ล.18  ข.254 – 256) 

พ่อครูว่า... เพราะฉะนั้นในขณะนี้ รูปเป็นกายในอันนั้นนะ เป็นรูปแล้วนะ เราตัดจักขุกายนอกทิ้งเลยเราขยับมาหารูปกายใน เป็นรูปที่เกิดในจิตเป็นกายใน แล้วมีวิญญาณหรือจักขุวิญญาณหรือมีเวทนารับรู้สึกเป็นนามต่ออีกทีนึง เลื่อนเข้าไปอีก ตอนนี้คุณไม่ต้องดูรูปแล้ว คุณไม่ต้องดูรูปแล้ว คิดเองเลย ยกทบทวนขึ้นมาเลย จักขุของคุณก็สัมผัสเข้ามาเลยว่า นี่รูปดอกบัว จักขุสัมผัสอันนี้ อาตมาเอาอดีตก่อนแล้วค่อยเอาปัจจุบันมาทำย้อนเข้ามาใหม่ เดี๋ยวสับสนไอ้เรื่องธรรมะ เดี๋ยวก็เอาจักขุสัมผัสแบบย้อนให้เอามาปัจจุบัน ตอนนี้ไม่ขอปัจจุบันตอนนี้ขอเท้าความเป็นรูปจิต อรูปจิตไปก่อน 

คุณยกสัญญาหรือความจำ คุณจำได้แล้วรูปเมื่อกี้นี้คุณจำได้แล้ว ตอนนี้คุณไม่ต้องอาศัยรูปทางตา โท่โร่ นี่ก็ได้ อาตมาอยากจะอธิบายให้มันลึกเข้าไปอีก ให้เลื่อมใสคุณก็จักขุสัมผัสเกิดปั๊ปขึ้นในใจ รูปดอกบัวเกิดแล้ว คุณก็ต้องเห็น คุณจะไปอยู่ตรงไหนก็ได้รูปดอกบัว รูปนี้ คุณจะไปอยู่ที่ไหนก็ได้ โน่นไปอยู่ในวังก็ได้ อยู่ไหนก็ได้ แล้วก็ระลึกถึง รูปดอกบัวขึ้นมา จะเป็นจักขุสัมผัส ที่ไม่ต้องใช้จักขุเลย คุณไม่ต้องใช้จักขุเลยตอนนี้จักขุอยู่ไหน สัมผัสได้ปั๊บคุณก็รับรู้ ตัวที่รับรู้ภาพดอกบัวอันนั้นก็เป็นจักขุวิญญาณอีกชั้นหนึ่ง วนไหมล่ะวนไหมล่ะ ฟังให้ดี วนไหม เกิดจักขุวิญญาณอีกแล้วซ้อนอยู่ในจักขุวิญญาณอันนั้น ไปอยู่ในจักขุสัมผัสอันนั้น แล้วจักขุวิญญาณอันนั้นแหละ คุณต้องปรุงอย่างเร็วด้วย ย้อนกลับไปหา เวทนาอีก จึงเป็นสุขเวทนา หรือทุกขเวทนาอีก ปึ๊บเข้ามาเลย ก็เป็นสุขธัมมารมณ์ คุณก็สบายเป็นพระพรหมเสพเเว๊บๆ เลยคราวนี้ พระพรหมเสพอารมณ์แล้ว เป็นธรรมะแล้ว แต่ไม่ใช่ธรรมะที่เรียกว่า ดวงตาเห็นธรรม

ขณะนี้อธิบายธรรมะที่เกิดแก่การรับสัมผัสและรับรู้เฉยๆ ยังไม่ได้ถึงขั้นเรียกว่า ดวงตาเห็นธรรมตามสำนวน ถ้าสำนวนดวงตาเห็นธรรมแล้วหมายความว่า ผู้นั้นรู้แจ้งธรรมชัดเจนว่าพ้นสักกายทิฏฐิ…จบเทป…การแสดงธรรมมีไว้เพียงเท่านี้ 

ที่มา ที่ไป

150000 จะมีดวงตาเห็นธรรมจนดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

เวลาบันทึก 21 พฤษภาคม 2567 ( 09:09:16 )

รายละเอียด

150000 จะมีดวงตาเห็นธรรมจนดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

พ่อครูว่า... เราก็มาพูดกัน จะดับอวิชชาด้วยวิธีใด ฟังแล้วก็คือเราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร? ด้วยวิธีใด เราจะเป็นพระอรหันต์กันได้อย่างไร ถ้าเราไม่เอาความหมายอย่างนี้ เราก็จะรู้ว่า ที่เราจะพูดกันด้วยธรรมะ ที่อาตมาพูดอย่างนั้นก็หมายความว่า คำว่า “อวิชชา”นั้น โดยความหมายของมันอย่างแท้จริงแล้วล่ะก็ ต้องหมายความว่า เราจะมีนิพพานที่จะได้นิพพาน หรือเป็นพระอรหันต์ จึงเรียกว่า อวิชชา 

แต่ถ้าเราจะเอาคำว่าอวิชชามาพูดธรรมดาๆ แล้วล่ะก็ วิชชาทั่วๆ ไปในโลกนี้ แปลว่า ความรู้ เพราะฉะนั้นความรู้อะไรก็แล้วแต่ที่เราเองไม่รู้ ก็เรียกมันว่า อวิชชา ได้เหมือนกัน ที่พูดกันอย่างโลกๆ ทั่วไป ใครที่ไม่รู้อะไรก็ เรียนเอา เรียนเอา เรียนเอา ไอ้คนนั้นก็ได้หรือพ้นอวิชชาแบบโลกๆ ไปได้ทั้งหมด ทุกอันทุกสิ่ง นับไม่ถ้วน เหมือนใบไม้ เหมือนต้นไม้ เหมือนๆ ใบไม้ทั้งหมดน่ะ ที่หล่นอยู่ใต้ต้นไม้ และหมดต้นไม้ทั้งหมด นั่นเรียกว่าเป็นวิชชาทั้งนั้น พระพุทธเจ้าของเรา รู้หมดแล้ว รู้ทั้งใบไม้บนต้น รู้ทั้งใบไม้ที่หล่นอยู่ นี่พระพุทธเจ้ารู้นะ แต่พระพุทธเจ้าของเรานั้น ท่านเค้นเอามาหรือคั้นเอามา หรือคัดเอามา ว่าสิ่งที่จำเป็นที่สุด ที่จะเป็นวิชชาที่ควรเรียนนั้น คั้นออกมาแล้วเหลือกำมือเดียว ท่านเอาใบไม้กำมือเดียวเท่านั้น 

เพราะฉะนั้น ผู้ใดทำใบไม้กำมือเดียวนี้ให้ได้รู้แจ้งแทงทะลุแล้ว รู้เท่านี้ พ้นอวิชชาเท่านี้ หรือได้วิชชาเท่านี้ จำกัดความลงไปเหลือแค่ใบไม้กำมือเดียวนี้ ท่านบอกว่าเท่านี้แหละจำเป็นที่สุดในชีวิตของสัตว์โลกที่เรียกว่า มนุษย์ นอกจากนั้น ท่านไม่วุ่น ท่านไม่วุ่นแล้ว

เพราะฉะนั้น เราจะต้องมาทำคำจำกัดความ หรือมารอบรัดกันซะก่อนว่า ไอ้แค่ใบไม้กำมือเดียวกันนี้ล่ะ  ใบไม้กำมือเดียวของที่พระพุทธเจ้าท่านเปรียบเทียบให้ฟังที่ป่าศีรษะเนี่ย ศีรษะป่าเนี่ย ที่ท่านเรียก ท่านถามภิกษุเนี่ย เรามารอบรัดกันซะก่อนว่า มันกินความแค่ไหน มันกินความแค่ไหน

มันก็กินความอยู่แค่ว่า เราจะต้องมีความรู้ ที่เรารู้กันมาทั้งหมดแล้วง่ายๆ พื้นๆ ทุกคนก็ได้ฟังกันมาจนหูจะแฉะแล้ว คือ รู้อริยสัจ 4 

รู้ทุกข์ กำหนดรู้มันให้ได้ ปริญเญยยะ หรือเรียกว่า ปริญญายติ ปริญเญยยะเนี่ย รู้ ทุกข์เนี่ยกำหนดรู้ ไม่ใช่วิชชาที่จะไปตามรู้เรื่องอื่น เป็นความรู้ที่จะต้องรู้ทุกข์ ทำปริญญายติ ปริญเญยยะ ให้รู้ตัวนี้ กำหนดรู้มัน 

เมื่อรู้ทุกข์แล้วทำยังไง เมื่อรู้ทุกข์แล้วท่านก็บอกว่า ให้รู้พ่อแม่ของทุกข์ด้วย รู้ทุกข์แล้วให้รู้พ่อแม่ของมันด้วย คือรู้ตัวที่มันทำให้มันเกิดอยู่ ตัวที่มันทำให้เกิดนั้น เราเรียกว่า สมุทัย หรือต้นเหตุ หรือต้นทาง หรือพ่อแม่ หรืออะไรก็ตามแต่ 

ไอ้ตัวสมุทัยนี่ นอกจากจะรู้ทุกข์แล้ว เราจะต้องทำความรู้ต่อไปอีก จนกระทั่งไปรู้ถึงสมุทัย แล้วไม่รู้เปล่าด้วยนะสมุทัยเนี่ย ต้องทำการละทุกข์ด้วย แม้รู้สมุทัย เข้าใจสมุทัยแล้ว ต้องละด้วย เรียกว่า ปหานกิจ หรือ ปหานปธาน ต้องประหารมัน ต้องฆ่ามัน ต้องละมัน ต้องเลิกมัน สมุทัยนี่ 

ต้องฟังให้ดีนะ รู้ทุกข์ ไอ้ตัวทุกข์นี่ไม่ได้ดับเลย อย่าเข้าใจเพี้ยน เราสิ้นทุกข์โดยที่เราไม่ต้องดับทุกข์ เราไม่ต้องฆ่าทุกข์  แต่เราไปฆ่าสมุทัย ฟังให้ดี  พระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ละเอียดลออ ท่านสอนเอาไว้ใน ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร 

ทุกข์นั้นต้องกำหนดรู้ สมุทัยต้องละ ต้องทำการละ 

ทีนี้ทำการละแล้วเป็นยังไง ละแล้ว เราก็จะถึงซึ่งนิโรธ จะถึงซึ่งความดับ จะถึงซึ่งความหมด จะถึงซึ่งความหยุด มันจะเป็นอย่างนี้ พอเราละสมุทัยแล้วมันจะถึงซึ่งความดับ ความหยุด ความหมด ความจบ ท่านเรียกว่ามันจะถึงซึ่ง ปฏิกโรติ ต้องมีปฏิกโรติ คือ ทำตัวนี้ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ให้มันรู้พร้อม ให้มันแจ้งให้มันเข้าใจ ปฏิกโรติ ทำให้แจ้ง ทำให้รู้พร้อม ถ้าเข้าใจแล้ว อ๋อ อย่างนี้เองเหรอนิโรธ ต้องให้รู้อย่างนี้ อ๋อ..สภาพนิโรธเป็นอย่างนี้เองหรือ 

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดรู้ทุกข์แน่นอน อ๋อ.. อย่างนี้เองที่เรียกว่า ทุกข์ แล้วก็รู้ด้วยว่าเหตุที่มันเกิดทุกข์นี้ ก็เพราะอย่างนี้เอง อ๋อ.. อันนี้คือสมุทัยอย่างนี้ เอาละ ไอ้สมุทัยอันนี้ฆ่าให้ได้ ดับให้ได้ เลิกให้ได้ ละให้ได้ ทำลายให้ได้ ประหารมันลงไปให้ได้ พอละเแล้วเสร็จ ผลก็เกิดขึ้นแล้วอ่อ ละสมุทัย หรือฆ่าสมุทัย ดับสมุทัยแล้ว ผลที่มันเกิดมาเป็นอย่างนี้เอง ภาษาโลกเรียกมันว่า นิโรธ หรือ วิมุติ 

ภาษาเค้าเรียกว่า นิโรธ หรือ วิมุติ ทำนิโรธหรือวิมุติ นี้ให้เห็นขึ้นมาที่ในนี้เป็นปัจจัตตัง ขึ้นมาในนี้ ไม่รู้จะที่ไหนก็ตามแต่ อาตมาจิ้มไม่ถูก ให้มันเกิดที่ไหนก็ช่างเถอะ  ให้มันเกิดในขันธ์ 5 นี่แหละ ให้มันเกิดนิโรธขึ้นมา จนกระทั่งรู้ว่า อ๋อ..อย่างนี้นะหรือนิโรธ จึงเรียกว่า ทำให้แจ้ง นิโรธต้องทำให้แจ้ง ปฏิกโรติ ต้องทำให้แจ้ง ทำให้แจ้ง เหตุที่มันแจ้งด้วยนิโรธ เพราะว่าเราดับเหตุตัวสมุทัย ดับเหตุตัวสมุทัยแล้วก็แจ้ง รู้ว่านิโรธเป็นอย่างนี้เอง 

ทุกวันนี้เราเข้าใจนิโรธกันไม่ถูก เราเข้าใจนิโรธกันไปเยอะแยะเป็นนิโรธแบบไหนก็ได้ นิโรธมีต่างๆ นานา อภิสัญญานิโรธก็มี สัญญาเวทยิตนิโรธก็มี ซึ่งล้วนแล้วแต่เรียกว่า นิโรธสมาบัติ ทั้งนั้น อภิสัญญาเวทยิตนิโรธ ก็เรียกว่านิโรธสมาบัติ สัญญาเวทยิตนิโรธ เขาเรียกว่า นิโรธสมาบัติ แต่มันยังไม่เป็นนิโรธที่แท้จริง ที่เรียกว่านิโรธอริยสัจ ของพระพุทธเจ้า เราเรียกว่า นิโรธอริยสัจ คือเป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด นิโรธอริยะ แปลว่า ฉลาด สัจจะ แปลว่า แท้จริง เป็นนิโรธที่แท้จริงของผู้ฉลาด 

เพราะฉะนั้น ต้องเอาคำจำกัดความอันนี้ มาเรียกให้ได้ว่า นิโรธของผู้ที่ฉลาดอย่างแท้จริง มันเป็นรูปร่างลักษณะอย่างไร รูปร่างลักษณะของนิโรธอริยสัจนั้นก็คือ มันดับ ดับอย่างสว่างๆ แหม! ฟังแล้วเมา เมาแน่ๆ ดับยังไง ดับอย่างสว่างๆ ฟังให้ดีนะ มันดับอย่างสว่างๆ มันไม่ดับอย่างมืดๆ ตามธรรมดาแล้วเราดับอะไรก็ตาม เราดับแล้วมันจะมืด แต่ของพระพุทธเจ้าของเราดับแล้วสว่างๆ  แหม! มันยาก มันต้องแจ้งตรงนี้แหละ ถึงบอกว่ามันถึงยากตรงนี้ จึงต้องแจ้งตรงนี้ 

เพราะมันดับอย่างสว่างๆ ไม่ใช่ดับอย่างมืดๆ มืดตึบตื๋อ ยังไงก็ไม่รู้ ไม่ใช่ แต่ที่นี้อาตมาจะยกตัวอย่างให้ฟังอีกนิดนึง ก่อนจะยกตัวอย่าง จะขออธิบายอริยสัจ 4 ให้ครบ 4 ตัวก่อนประเดี๋ยวจะขาดไป

ผู้ใดทำความรู้แจ้งให้ได้ว่า รู้ทุกข์แล้ว แล้วก็รู้ตัวสมุทัยต่อลงไป  นอกจากรู้สมุทัยแล้ว ไม่รู้เปล่า ดับลึก ต้องประหารหรือฆ่าด้วย ต้องทำการปหานกิจ ปหานปธานให้ได้ พอปหานกิจนี้หมดแล้ว เป็น ปหานปธาน จบแล้วเราก็จะเกิดนิโรธ เป็น ปฏิกโรติ เป็นการแจ้งสว่างในนิโรธ มาเข้าใจนิโรธ รู้แจ้งถึงนิโรธบรรลุล่วงในนิโรธ นิโรธอันนี้มันบรรลุเป็นนิโรธเกิดอยู่ในนี้ เป็นสันทิฏฐิโกมีแล้วที่ตัวเรา หรือเป็นปัจจัตตัง หรือได้เองคนอื่นไม่เกี่ยว ถ้าคนไหนมีปัจจัตตังด้วยกัน คนนี้ก็มีปัจจัตตังตัวนี้ นิโรธตัวเดียวกันนะที่พูด ยังไม่ต้องคุยกันเลยแม้แต่สายตาก็จะรู้ว่ามีนิโรธเหมือนกัน แต่ถ้าคนมีนิโรธไม่เหมือนกันอย่าว่าแต่สายสายตาเลย พูดกันแล้วบอกกันแล้ว กรอกหูกันแล้ว อธิบายกันแล้ว บีบให้ดูแล้วชักให้ดูแล้ว ทุกวิถีทางก็จะไม่เห็น ไม่เห็นไม่เข้าใจไม่ลงตัวกัน แต่ถ้าคนที่มีสิ่งเดียวกัน ปั๊บ ลงตัวกันเป๊ะเลยไม่ต้องพูดกันหลายคำ 

นิโรธมันมีตัวของมัน มันเหมือนมันมีอะไรก็ไม่รู้มันบอกไม่ถูกมันเป็นวิญญาณอันนึงก็ได้ ใครทำนิโรธนี้ให้แจ้งแล้วเรียบร้อย ผู้นั้นทำได้จนกระทั่งมากพอ จนถ้วนทั่ว รอบถ้วนหมด ในทุกเหลี่ยมทุกมุมแล้ว ทำรอบถ้วนเป็นทุกเหลี่ยมทุกมุมพร้อมแล้ว คนนั้นก็จบอวิชชา ทำแค่นี้ให้จบ ทำทุกข์รู้ทุกข์ให้ได้ รู้สมุทัยของทุกข์ให้ได้ แล้วก็ทำให้มันเกิดนิโรธให้ได้ ทำให้ดับไม่เกิดนิโรธให้ได้ทำอย่างนี้แหละ ให้จบ พอจบปั๊บคนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว คนนั้นก็รู้มรรคถ้วนทั่ว 

ทำไมถึงว่ารู้มรรค ก็เพราะเหตุว่าคนนั้นมีมรรคถ้วนทั่ว ทำไมถึงเรียกว่ามีมรรค ก็เพราะเหตุว่า คนใดก็ตามแต่ ถ้ารู้ทุกข์ และรู้สมุทัยของทุกข์ และฆ่าสมุทัยนี้ ดับสมุทัยนี้ได้จนเกิดการดับการหยุดการจบการตาย การดับสิ้นหมดรอบหมดแล้ว เป็นนิโรธได้ คนนั้นก็จะรู้วิธีทำและรู้นิโรธที่แท้จริง 

วิธีนั้นทำยังไงจึงจะดับสมุทัยได้ รู้วิธีที่อย่างแท้เที่ยง รู้หนทางที่จะดับนั่นเอง ถ้าดับได้อันนึง รู้วิธีหนึ่ง ดับได้สอง อันก็รู้สองอัน ดับได้สามอัน ก็รู้สามอัน ดับได้สี่ ดับได้สิบ ดับได้ร้อย ดับได้พันอัน ก็รู้ ดับได้ร้อย ได้หมื่น ได้แสน ดับได้ทุกอันทุกอัน ก็เรียกว่าได้มรรคทุกอัน ทุกอัน ทุกอัน จนกระทั่งรู้หมดแล้ว ดับได้รอบแล้วกิเลสหมดนี้ก็รู้ กามตัณหา ภวตัณหาก็รู้ รู้ไปจนกระทั่งถึงชั้นลึกสุด เป็น

อาสวะ อ๋อ..หมดเป็นกามาสวะ ภวาสวะเกลี้ยงเลย อวิชชา ก็ถึงซึ่งอวิชชาสวะได้จริงๆ ด้วย อวิชาก็ถึง อวิชชาสวะ ด้วย 

จึงเรียกว่าเป็นผู้ค้นอวิชชา จนถึงขั้นลึกสุดในอาสวะได้แล้ว คนนั้นก็มีมรรคเต็ม เพราะฉะนั้นมรรคนี้จึงเรียกว่าต้องมี มรรคต้องมี ต้องเป็นภาวนาจิต คือสำเร็จกำหนดบรรลุประสบผล ภาวนาหมายความว่าเกิดประสบผล เกิดการประสบผลเรียบร้อยแล้ว เรียกว่าภาวนา หรือ ภเวติ มรรคต้องเป็นภเวติหรือมรรคต้องเป็นภาวนาจิต มรรคต้องมีนั่นเอง ผู้ใดบรรลุล่วงเสร็จเรียบร้อยจบแล้ว ก็ต้องอยู่กับมรรคเท่านั้นเอง พระอรหันต์ทุกองค์มีมรรค บริสุทธิ์ผุดผ่องเป็นองค์ 8 อยู่พร้อมตั้งแต่ 

สัมมาทิฏฐิถึงสัมมาสมาธิ ต้องเต็มพร้อมอยู่แล้วในองค์มรรค ทุกอย่างเป็นไปในอัตโนมัติ แล้วมีมรรคเป็นองค์ 8 พร้อมแล้วกันอยู่สบายเลย พระอรหันต์เป็นอย่างนั้นเพราะฉะนั้นต้องมีมรรค เป็นมรรคที่มีในตนพร้อมเลย อาตมาจะขอเขียนย่อๆ สำหรับอริยสัจ 4 นะ 

มันสั้นๆ ต้องตั้งที่ว่า 

“ทุกข์ควรรู้ สมุทัยควรละ นิโรธควรแจ้ง มรรคควรมี”

จำง่ายๆ ไม่ต้องไปจำเอาบาลีมันเลอะ บาลีเอาไว้พูดขู่คนเท่านั้นแหละ อาตมาก็รู้เป็นอย่างนั้นเหมือนกัน รู้ไว้ขู่คน รู้ไว้ขู่คนเก่ง เอาจริงๆ เนื้อๆ แท้ๆ  ไม่ต้องไปท่องบาลีอะไรหรอก จะท่องก็เอาถ้าใครอยากจะท่องไว้ขู่คนบ้างก็เอา แต่รู้ไว้บ้างก็ดี ไม่ได้ประหลาดอะไรหรอก รู้มันก็กำไรถ้าไม่รู้ก็ไม่เป็นไร ขอให้ได้มีเนื้อๆ ก็แล้วกันเข้าใจให้ได้ ถ้าเข้าใจไม่ได้แล้วมันปนกันนะ มันเฝือเหมือนกันนะ ควรรู้ควรละ ควรแจ้ง ควรมี 

ที่อาตมาพูด อธิบายมาเมื่อกี้นี้แล้ว ค่อยๆ ไล่ระดับๆ มาให้ฟัง อย่าไปจำผิดว่า ทุกข์นั้นเราจะไปดับมัน เราพูดกันเรียกว่า พูดเร็วๆ พูดหวัดๆ พูดกันรวบเลยว่าดับทุกข์ดับทุกข์ แต่คุณเอ๋ย คุณยังไม่ตายดับดิ้น  คุณจะดับทุกข์ไม่ได้ ไม่ได้เพราะ สัพเพ สังขารา ทุกขา แม้แต่ใจมันปรุงขึ้นมานิดนึงเป็นอุทธัจจะ ก็ทุกข์แล้วคุณทุกข์แล้ว ใครจะรู้ได้ละเอียดล่ะ 

คนผู้รู้เท่านั้นถึงรู้ว่าแม้แต่ใจมันคิดขึ้นมานิดนึงมันก็ทุกข์ คนไม่รู้มันก็ไม่รู้ มันก็บอกว่าสบายสิ ทนได้นี่นา เหงื่อตกซอกๆ ก็บอกว่าสบาย มันส์ อร่อย มันไม่ได้ทุกข์เลย ขนาดเหงื่อตกซอกๆ มันก็ยังบอก  มันอร่อย เพราะอะไร เพราะเขาไม่รู้ว่าทุกข์เป็นยังไง ทุกข์มีลักษณะยังไง เขาไม่รู้เขาถึงบอกว่ามันอร่อย ไม่มีอะไรในโลกเลย สัพเพสังขาราทุกขา ไม่มีอะไรเลยที่ไม่เป็นสังขารที่มันจะไม่ทุกข์เลยไม่มี ทุกสิ่งทุกอย่างยังเกิดอยู่ ย่อมเป็นการปรุงแต่ง ย่อมเป็นสังขารทั้งนั้นเลย แม้แต่จิตเริ่มเกิดเป็นตัวตนขึ้นมานิดนึง มันก็เป็นสังขารแล้ว 

พระพุทธเจ้าท่านถึงได้ตรัสเอาไว้ว่า ผู้ที่จะรู้ทุกข์ได้นั้น เป็นการยากยิ่ง จะมีบุรุษหนึ่ง ยิงลูกศรจากที่ไกล ให้ไปเสียบที่รูกุญแจ ให้ไปเสียบอยู่ที่รูกุญแจซ้อน ๆ กันเข้าไปร้อยดอก ที่รูกุญแจรูเดียวนั้น ยากยิ่งเหลือเกินแล้ว แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่ยากเท่า ผู้ที่จักเส้นผมเส้นหนึ่ง ให้ออกเป็นร้อยแฉก แล้วเส้นผมแต่ละแฉกที่จักนั้นต้องเท่ากันด้วยนะ อันนี้ยิ่งยากกว่าผู้ที่ยิงลูกศรไปให้เสียบที่รูกุญแจรูเดียว ณ ที่ไกล จักเส้นผมให้เป็นร้อยแฉกนี้ยากกว่า 

ถึงกระนั้นก็ตาม ยังไม่ยากเท่า ที่จะรู้จักทุกข์ได้หมดสิ้น คุณคิดเอา ถึงขนาดนั้นยังไม่ยากเท่าที่จะรู้จักทุกข์ให้ได้หมดสิ้น พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้อย่างนี้ คิดดูซิ มันยากแค่ไหนที่จะรู้ทุกข์ถ้วนทั่ว ใครไม่เข้าใจนี่อาตมาลงไว้ในหนังสืออโศกนานแล้วประโยคนี้ เอาลงไว้ในหนังสือเล่ม 1 เลยทีเดียว จริงๆ อย่างพระพุทธเจ้าท่านว่ามัน โอ้โห! ถ้าใครไม่รู้ทุกข์แบบนี้นะ คุณเอ๋ย เหลือเศษไว้เกิดทั้งนั้นแหละ เหลือกิเลสไปเกิดทั้งนั้นแหละ มันจะรู้สึกว่าสบายดีนี่หว่า นี่มันก็ยังสบายนี่เลยว่ะ นี่มันไม่ทุกข์อะไรเลย คุณยังเหลือเศษไว้ทั้งนั้นแหละ กว่าคุณจะรู้จริงๆ ด้วย ว่าอะไรที่มีแม้ตั้งแต่ขั้นอุทธัจจะ ก็ทุกข์ขึ้นมาเท่านั้นเองก็ทุกข์แล้ว ทุกข์แล้ว 

ฉะนั้นเราจะต้องมาไล่กันดูซิว่าทำยังไงเราจะดับอวิชชาได้สิ้น จะต้องรู้จนกระทั่งทะลุถึง อุทธัจจะ แล้วเราก็จะดับอวิชชาได้ อาตมาจะเขียนสูตรไว้ที่บนกระดานซะก่อนและอาตมาจะค่อยๆ ไล่มาจนกระทั่งอวิชชา นั่นคือสูตร 

ตั้งแต่ข้อ 1 มายันข้อ 10 นั่นคือสูตรที่เราจะต้องกระทำ เราจะต้องรู้ รู้เป็นลำดับๆ มา สิ่งเหล่านี้ทั้งหมดนี้แหละ มันผูกเราไว้ มันดึงเราไว้ มันล่ามเราไว้ ให้เราติดอยู่ในโลก พ้นจากโลกไปไม่ได้ มีอยู่ 10 ข้อนี่แหละ และข้อที่ 10 นั้นคือ อวิชชา 

เราไม่ไปเรียนวิชชาอื่น วิชชาที่เราจะเรียนนั้นคือ 

1. เรียนรู้ สักกายะ 

2. เรียนรู้ กามราคะ 

3. เรียนรู้ รูปราคะ

4. เรียนรู้ มานะ 

1. เรียนรู้สักกายะ 2. เรียนรู้กามราคะ 3. เรียนรู้รูปราคะ ถ้าละเอียดขึ้นก็เรียกว่า อรูปราคะต่อ ที่จริงเราไม่ไปอ่านซ้อนเราไม่ไปเอาซ้อนถ้ารู้ละเอียดแล้ว แล้วอีกลักษณะหนึ่งก็คือมานะ 4 จะเอาให้ชัดอีกอันนึงก็ได้ อุทธัจจะ คือสภาวะแห่งการเกิดที่ละเอียดที่สุดคืออุทธัจจะ ถ้าใครรู้อุทธัจจะ อันแท้จริงของคนได้แล้ว ใครรู้จักอุทธัจจะเจตสิก หวานเลย รู้จักอุทธัจจะเจตสิกที่มันคลิกขึ้นมา แฮ่ จับได้แล้ว เริ่มแล้วไหมล่ะ ก่อตัวขึ้นไหมล่ะ จับได้ไล่ทันอย่างนี้แล้วนะ พอรู้ว่ามันพลิกขึ้นมาปั๊บ เอาสติคุมเลย เอ๊ยเกิดมาแล้วสติคุมเลย พอเอาสติคุมไปได้ตลอดเวลาแล้วที่นี้คุณจะทำอะไรล่ะ ถ้าคุณเห็นว่าในโลกนี้ควรทำให้ดี สิ่งที่ทำนี้เป็นกุศล เชิญเลยทีเดียว เพื่อการเกื้อกูลโลก  โปรดโลกก็ทำ 

แต่ถ้าสิ่งใดเป็นอกุศล สติเรารู้ดีอยู่แล้ว แยกแยะออกแล้ว ว่าเป็นอกุศล หยุด เพราะเรารู้เสร็จแล้วนี่ อะไรเป็นสมุทัยแห่งตัวนี้ พอรู้อุทธัจจะแล้ว ดับอุทธัจจะปั๊บเลย อาตมาพูดย้อนตั้งแต่ปลายมาหาต้น ดับพรึ่บเลย อย่าปรุงอย่าฟุ้ง ถ้าฟุ้งมาเพื่อตัวตนนี้อย่าฟุ้ง ดับเลย พอดับพรึ่บลงแล้ว มันก็ไม่มีอะไร มันก็อยู่สบาย 

เพราะฉะนั้น อวิชชาตัวนั้นไม่เรียกว่า อวิชชา อวิชชาตัวนั้นเรียกมันว่า วิชชา ว่ารู้เท่า รู้ทัน รู้แจ้ง รู้สว่าง เข้าใจชัดแจ๋เลย นี่แหละเรียกว่า สว่างไสวอยู่ในการดับ หรือดับอย่างสว่างโล่ง นี่แหละ คือมีวิชชา เป็นวิชชาสว่างไสวรู้แจ้งแทงทะลุอยู่ชัดเจนเลย 

ไม่ใช่ดับอย่างอภิสัญญานิโรธ เพราะว่าถ้าไปดับอย่างอภิสัญญานิโรธแล้ว มันไม่สว่างไสว มันมืดตึ๊ดตื๋อเลย ไม่รู้เรื่องเลย ดับอย่างนั้น พระพุทธเจ้าท่านบอกว่าไม่เอา ไม่เอา ดับอย่างนั้นไม่เอา พระพุทธเจ้าท่านสอนพระอานนท์อยู่ในสูตร  โปฏฐปาทสูตร (พระไตรปิฎก เล่มที่ 9 ข้อ 275 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 1 ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค) ท่านสอนพระอานนท์เอาไว้ คือ ปาทะพราหมณ์มาถามพระพุทธเจ้าว่า ท่านผู้เจริญ อภิสัญญานิโรธนี้มันเป็นยังไง มาทูลถามพระพุทธเจ้า 

พระพุทธเจ้าท่านก็ตรัสบอก อภิสัญญานิโรธ มันเป็นอย่างนี้แหละเธอ แล้วท่านก็อธิบายให้ฟังว่า ถ้าผู้ใดทำตนให้รู้ในฌาน เป็นรูปฌานเสร็จแล้ว แล้วเราก็พยายามทำรูปฌานนี้ให้ละเอียดยิ่งขึ้นอีก กระทั่งว่างลง ว่างลงเป็น อากาสานัญจายตนะ แล้วก็รู้ให้ได้นะว่าที่เรามี อากาสานัญจายตนะ เรายังมีตัวมีตนนะ ยังมีรูปมีนาม รูปของอากาสานัญจายตนะ ยังมีนามซ้อนอยู่ตัวหนึ่ง  เรียกว่า วิญญาณ  

เพราะฉะนั้นทำความรู้ในวิญญาณนี้ให้ได้ ถ้าใครระลึกรู้ว่า อ๋อ.. วิญญาณนี้เราเข้าไปเสพ อากาสานัญจายตนะ เธอเข้าไปเสพอากาศมันเป็นอย่างนี้เองนะ ผู้นั้นก็จะเกิดวิญญาณัญจายตนะ ผู้ใดทำวิญญาณัญจายตนะได้แล้ว ก็จะรู้ว่าตัวเองยังมีตัวรู้อยู่ในตัวอีกตัวนึง ให้ดับตัวรู้นี้ลงไป ให้สิ้นซากอย่าให้เหลือหลอ ดับตัวรู้นี้ลงไปให้ไม่มีเหลืออะไรเลย ให้ไม่มีตัวรู้เลยเป็น อากิญจัญญายตนะ ดับลงไปๆ ให้สนิท เป็นอากิญจัญญายตนะ ให้ตัวเองไม่รู้อะไร จะพยายามให้ไม่มีทุกสิ่งในโลก ดับไปอย่างที่คนจะไม่มีชีวิตอยู่ในโลกเลย ก็เป็น อากิญจัญญายตนะ 

ถ้าผู้ใดเกิด อากิญจัญญายตนะ นิดหนึ่ง น้อยหนึ่ง อะไรก็ไม่มีหมดแล้วเรียบร้อยแล้วนะ ท่านให้ดับต่อไปอีกเลย แล้วดับให้มันสนิทที่สุดเท่าที่มันจะสนิทได้ ต่อจาก อากิญจัญญายตนะเลย ดับพรึบให้ยิ่งกว่านั้นเลย อายตนะก็ไม่ให้เหลืออะไรก็ไม่เหลือ ดับสูญที่สุดเท่าที่เราจะสามารถ อันนี้และเรียกว่า  อภิสัญญานิโรธ ไม่ต้องไปต่อ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ไม่ต้อง ไม่ต้องไปต่อ ดับให้ยิ่ง 

อภิ แปลว่ายิ่ง นิโรธ แปลว่าดับ อภิสัญญานิโรธ คือดับสัญญานี่แหละ ในตัวคนที่จะเหลืออยู่ก็มีสัญญากับอัตตา อันใดเป็นอัตตา ก็เรียกว่ายังมีรูป อันใดมีสัญญาอยู่ก็เรียกว่า มีรูปมีนาม นามเราเรียกว่า สัญญาตัวสุดท้าย รูปเราก็เรียกว่าอัตตา ใครเหลือนามเหลือรูป ก็เป็นอย่างนี้ถ้าใครไม่เหลือนามเหลือรูปก็ไม่ต้องมีอะไร อย่างนี้เป็นต้น 

พระพุทธเจ้าท่านให้ดับอย่างนี้ นี่ท่านทรงสอนเอาไว้ใน โปฏฐปาทสูตร คือ โปฏฐปาทพราหมณ์ ไปทูลถามท่าน การดับดับอย่างนี้เท่านั้น แต่พระพุทธเจ้าท่านเคยเรียนมานะ เรียนมากับพวกศาสดาจารย์ต่างๆ อาฬารดาบส อุทกดาบสก็ดีสอนท่านสอนถึงขั้น อากิญจัญญายตนะแล้ว ยังมียิ่งกว่านี้อีกนะยังเป็น เนวสัญญานาสัญญายตนะ พระพุทธเจ้าเคยเรียน ก็มันมีดับแล้วมันก็มีรู้  รู้แล้วมันก็ดับ  ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ ดับแล้วก็รู้ รู้แล้วก็ดับ พระพุทธเจ้าท่านเข้าใจท่านก็เลยบอกว่า ปัดโธ่ ไม่รู้จักจบ อยู่แค่นี้เอง ที่มันไม่จบเพราะอะไร เพราะคนมันยังมีรูปมีนาม มันยังมีกายยังมีใจ เมื่อมันยังมีกาย ยังมีใจ มันยังไม่ตายแท้นั้นมันยังไม่ตายจริงหรอก 

แต่คนจะพ้นทุกข์ไปได้จริงแทนนั้นจะต้องรู้กิเลสตัณหาให้ชัด เมื่อรู้กิเลสตัณหาให้ชัดแล้วดับกิเลสตัณหา ให้เปลื้องจากตัวตนไม่ให้เหลืออยู่ จิตก็ให้เหลืออยู่ กายก็ให้เหลืออยู่ ก็จบ แล้วคนนี้ก็เหลือแต่กายกับจิตที่ไม่มีของใคร เป็นของโลกเป็นของว่างๆ เป็นของสาธารณะ มีจิตกับกายอย่างสาธารณะ แต่ไม่ทำเหมือนคนสาธารณะ แบบผู้หญิงสาธารณะ ผู้ชายสาธารณะ ไม่ใช่นะไม่ทำอย่างนั้นนะ แต่สาธารณะในสิ่งที่ดีที่ควร ใครจะมาเอาสิ่งที่ดีที่ควรจากท่าน ท่านผู้บรรลุนี้ ท่านผู้ที่หมดแล้วจากกิเลสตัณหาทั้งหลายนี้ จะมอบทุกสิ่งทุกอย่างให้ จะให้เป็นสาธารณะในสิ่งที่ดี 

แต่ไม่ใช่เป็นสาธารณะในสิ่งที่ชั่ว ไม่เป็นเลย นี่เรียกว่า เป็นผู้ดับที่รู้ว่าชั่ว ดับอย่างฉลาดดับอย่างรู้เท่าทันคำว่า ชีวิต เพราะชีวิตมันไม่ตายจริง มันไม่ดับจริง ดับให้เหลือน้อยหนึ่ง จนไม่รับรู้อะไรเลยก็เหลือแต่รูปเปล่าๆ เหลือแต่ร่างกายแข็งทื่อเฉยๆ ไม่รับรู้โลกเลย เป็นอาสัญญีอย่างนี้ท่านไม่เอา หรือเป็นอภิสัญญานิโรธท่านไม่เอา ไม่เอา อภิสัญญานิโรธ หรืออสัญญีสัตว์ ไม่เอา ท่านไม่เอา อย่างนี้ไม่ได้ประโยชน์อะไรท่านไม่เอา 

จงเข้าใจให้ได้ แบบนี้ใบไม้กำมือเดียวของพระพุทธเจ้า คือ นิโรธอริยสัจ นี่แหละ เพราะฉะนั้นก็หันกลับเข้าไปหาสิ่งที่ถูก ก็นิโรธต้องรู้ว่าอย่างนี้หนอ ต้องเรียกว่า สักกายะ อย่างนี้เรียกว่า กามราคะ เศษของกามราคะ เรียกว่า ปฏิฆะ ก็รู้ให้ได้ อย่างนี้เรียกว่า รูปราคะ รู้ให้ชัด ลึกละเอียดลงไปเข้าไปกว่ารูปราคะเรียกว่า   อรูปราคะ ซ้อนไปอีกก็รู้ให้ชัด และรู้ว่าอย่างนี้เรียกว่า มานะ พอรู้มานะ มานะนี่คือใจ คำว่ามานะเนี่ยแปลว่าจิต คือรู้ให้ชัดว่านี่แหละคือมานะ ถ้ามันถือดีในจิต ใหญ่เป็นปรมาตมันอยู่ก็รู้มันให้ชัด พอรู้มานะชัดแล้ว หมดมานะ ละ ไอ้ที่มันยึดมั่นถือมั่นในตัวตนว่าฉันใหญ่ ฉันเล็ก ความใหญ่ความเล็กไม่มีแล้ว 

รู้ละเอียดจนกระทั่งว่า ถ้ามันเริ่มเกิดขึ้นมานิดนึงเป็นปฏิกิริยาในจิตวิญญาณเล็ก เป็นปฏิสนธิวิญญาณขึ้นมาน้อยหนึ่งได้แล้วนี่ เริ่มเป็นโอปปาติกะสัตว์ขึ้นมาในโลก พอเริ่มนิดขึ้นมาเป็นอุทธัจจะก็รู้ได้ คราวนี้แหละ หวานเลย คุมได้เลย ตอนนี้คุมติดตลอดเลย รู้ละเอียดได้ถึงขนาดอุทธัจจะผุดขึ้นมานิดนึงคุมได้ตลอดเลย ตอนนี้ล่ะ โอปปาติกะก็โอปปาติกะเถอะ จิตของเราเองเราคุมได้เลยอย่างนี้ มันไม่เป็นผีแน่ โอปปาติกะตัวนี้ไม่เป็นผีแน่ และไม่ใช่เทวดาหลงกามแน่ 

เพราะรู้เสียแล้วนี่ว่ากามเป็นยังไง ฆ่ากามแล้ว ไม่เป็นเทวดาชั้นพรหมแน่ด้วย  ที่มันใหญ่ มันยิ่ง มันโต ไม่เป็นด้วย เพราะฉลาดรู้เท่าทันหมดแล้ว มีวิชชาซะแล้ว พ้นอวิชชาซะแล้ว เข้าใจได้ซะแล้ว ก็คุมได้สบายเลย แต่การคุมนี้ไม่ได้คุมเปล่า การที่จะรู้นี้ วิชชาที่รู้นี้ ของผู้ที่เป็นพระอาริยเจ้าของท่านหมดจริง ท่านมีแต่กุศลจริง แต่ของคนอื่นไม่เท่าของท่าน ฟังให้ดีนะจุดนี้สำคัญ ของท่านหมดจริง ท่านไม่ยึดแม้แต่เศษเสี้ยวของโอปปาติกะ แม้แต่เศษเสี้ยวของวิญญาณ

แม้แต่เศษเสี้ยวของปฏิสนธิวิญญาณที่เกิดมาเป็นตัวตนแรกเริ่ม ท่านก็ไม่หลงยึดอะไรเลย แต่ว่าของคนอื่นนั้นยังทำไม่ได้เท่านี้ ของคนอื่นคนนี้ๆ บางคนยังมีเศษของกามอยู่ก็มี เศษของปฏิฆะอยู่ก็มี ยังมีเศษของรูปราคะ อรูปราคะ มีเศษของมานะก็มีอยู่ทั้งนั้น 

พวกนี้ยังตามรู้ถึงขั้นที่เป็นอุทธัจจะเจตสิกยังไม่ได้ พระอรหันต์ก็จะเข้าใจจิตของผู้นี้ว่า อ๋อ..คนนี้ยังมีกาม เศษกามยังมี ผู้นี้เศษของรูปราคะยังมี ผู้นี้เศษของมานะยังมี พระอรหันต์จะรู้เท่าทัน พอรู้แล้วก็เขียนไว้ คนนี้ กามราคะยังไม่หมดเลย จะให้ไปละมานะไม่ได้ ไม่ได้ ก็สูตรมันบอกอยู่แล้วนั่นน่ะ อาตมาขีดเส้นใต้ไว้ระดับที่ 5 นะ ระดับจาก 5 ไปหา 1 เรียกว่า โอรัมภาคิยสังโยชน์ หมายความว่าสังโยชน์เบื้องต้น ที่ขีดเส้นใต้เอาไว้สังโยชน์เบื้องต้น 

เพราะฉะนั้นเมื่อเบื้องต้นเรื่องหยาบเรื่องตื้นยังไม่หมดได้ สังโยชน์เบื้องสูงจากข้อ 6 ไปจนกระทั่งทะลุรวดถึงอวิชชาเลยนี่  ที่เรียกว่า อุทธัมภาคิยสังโยชน์ ย่อมยังไม่ได้ อ๋อนี่เห็น กามก็ยังไม่หมดเลย ย่อมไม่ใช่พระอนาคามี 

พระอนาคามีหมดแล้ว 5ข้อทั้งหมด พระอนาคามียังเหลือแต่เศษ รูปราคะ อรูปราคะ ไปถึงอวิชชา เหลือแต่ อุทธัมภาคิยสังโยน์ แต่นี่กามก็ยังไม่รู้เลย ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ พักไว้ก่อน ไปเล่นภพชาติอยู่ข้างใน ในจิตเลย ไปเล่นมานะ อาตมาบอกแล้ว มานะ แปลว่า จิต จิตอะไร รูปจิต ที่เป็นรูปราคะ อรูปจิตที่เป็นอรูปราคะ แล้วก็ไปมานะ ไปดับไปฆ่าในโน้น แต่กามราคะไม่รู้เรื่องเลยไม่ได้ทำมาเลย คนนี้จึงเรียกว่า จะเป็นผู้ที่ดับได้สิ้นรอบไม่ได้  เพราะฉะนั้นเราจะต้องเรียนรู้เป็นเบื้องต้น ท่ามกลาง บั้นปลาย ให้ถูกคำสอนพระพุทธเจ้ามันลงรอยลงร่องกันหมด ผู้ใดจะเริ่มต้นทำก็จะต้องหัดตั้งแต่ นิวรณ์ 5 

นิวรณ์ 5 ท่านสอนว่ายังไง หัดเรียนรู้กาม อ้าว กามเบื้องต้นอีกแล้ว ให้เรียนรู้พยาปาทะ ให้เรียนรู้พยาบาทให้รู้ ถีนมิทธะ ให้เรียนรู้อุทธัจจะ ซึ่งอุทธัจจะมันเข้าไปหาข้างล่างแล้ว ก็คือ  รูปราคะ อรูปราคะ มานะ ถีนมิทธะ ฟังให้ดี นิวรณ์ 5 นี่นะ แบ่งครึ่งกามกับพยาบาทเป็นตัวหยาบเป็นตัวต้น ถีนมิทธะ อุทธัจจะเป็นตัวปลาย วิจิกิจฉานั้นอย่าไปพูดถึงมัน เพราะวิจิกิจฉามันไม่มีอะไรมันเป็นตัวไม่รู้แจ้งยังลังเลสงสัย มันยังไม่ทะลุทะลวง ยังคล่องๆ คาๆ อยู่ ยังไม่เข้าใจชัดอย่างแท้จริงแค่นั้นเอง วิจิกิจฉา 

เพราะฉะนั้นถ้าเราเข้าใจอย่างแท้จริงพ้นวิจิกิจฉาแล้วนะ วิจิกิจฉามันก็หลุดไปเอง ไม่ต้องไปทำอะไรในตัววิจิกิจฉาคือ มันเป็นตัวที่ยังไม่รู้แจ้งแทงทะลุรอบถ้วนนั่นคือวิจิกิจฉา ซึ่งอาตมาอธิบายสังโยชน์ 10 อยู่ อาตมาถึงยังไม่ได้พูดถึงวิจิกิจฉาเลย เพราะไม่ต้องไปทำอะไรมันนี่ วิจิกิจฉา คือตัวจิตของเราที่บรรลุเป็นปัญญาอย่างแท้จริงเท่านั้นเอง พอบรรลุซึ่งปัญญารอบถ้วนอย่างแท้จริง วิจิกิจฉามันก็ผล็อยลงไปเองไม่มีอะไรเหลือวิจิกิจฉา 

เพราะฉะนั้น ตัววิจิกิจฉาไม่ต้องไปทำอะไรมัน ไม่ต้องไปทำอะไรมันเลย เป็นแต่เพียงว่าพยายามทำให้รอบสิ้นเป็นรอบๆๆ ไปเท่านั้นเอง วิจิกิจฉา          นี่เรียกว่า เราเข้าใจ แม้แต่นิวรณ์ 5 ก็เหมือนกันเห็นไหม อาตมาแบ่งหยาบๆ ให้ฟังเหมือนกัน ไม่ขัดกับสังโยชน์ 10 นิวรณ์ 5 ก็ไม่ขัดกับสังโยชน์ 10 ไม่ขัด

เพราะฉะนั้น ก็ขอมาเริ่มต้นที่ เบื้องต้นซะก่อน มาเริ่มต้นที่ สักกายะ

เราจะรู้ว่าสักกายะเป็นอะไร เราก็ต้องมาเรียนรู้ภาษาซะก่อนว่า สักกายะท่านหมายความว่าอย่างไร 

สักกายะ ท่านก็หมายความว่า ไอ้ที่มันหลงเป็นตัวเป็นตนอันใหญ่ สักกะ แปลว่า ใหญ่ ๆและตัวตนอันใหญ่นี่ มันไม่ได้กินความแค่นี้ มันไม่ได้กินความแค่ร่างกายเท่านี้หรอก มันกินความถึง 6 ทวาร ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจด้วย ใจด้วย อาตมาจะพูดใจก่อน สักกายะตัวนี้ อาตมาจะพูดใจซะก่อนเพราะหยาบกว่าคือ 

ใจของเรานี่มันโง่ โง่ที่มันไปหลงภพ หลงชาติ เรียกว่า ภวตัณหา นี่พูดภวตัณหาก่อนกามตัณหาเสียด้วย เพราะมันเป็นภพหยาบๆ เป็นโลกียธรรมหรือเป็นโลกธรรมธรรมดาธรรมดา เป็นอะไรบ้าง มีหลงภพแห่งความร่ำรวย ภพ

แห่งการเป็นใหญ่เป็นโต ภพแห่งการที่จะได้รับคำสรรเสริญเยินยอ ชูช่อชูเชิด ภพแห่งสิ่งที่หลงว่า สุขสำราญเหลือเกิน สุขสำราญเหลือเกิน มีแค่นี้แหละ รวมความแล้วก็คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ไม่มีอะไร 

ภพแห่งความร่ำรวยก็คืออยากจะได้ลาภเยอะแยะ ภพแห่งการที่จะได้ความใหญ่ความโต​​ ความมหึมาของยศฐานะ  ภพที่จะได้รับคำเยินยอสรรเสริญ ภพแห่งความที่จะหลงว่ามันเป็นสุขทั้งนั้นในโลกนี้ ไม่ว่าอะไรก็หลงว่าเป็นสุขหมด มีอยู่เท่านี้ อาตมาเคยอธิบายละเอียดละออมาแล้ว วันนี้ไม่พูดซ้ำแต่เน้นให้ฟังให้เข้าใจ 

ถ้าผู้ใดไม่หลงภพที่หยาบๆ แบบนี้แล้วแล้วก็ ผู้นั้นจะเข้าใจสักกายะอย่างหยาบที่สุดได้แล้ว แล้วก็หัดตัด หัดตัด หัดละ ถ้าคุณเองยังไปหลงภพแห่งความรวย ทำไมคุณยังไปหลงภพแห่งความรวย ก็คุณเข้าใจว่าความรวยนั้นมันดี มันเป็นของดี ของควรได้  ควรเป็นควรมี มันก็เป็นเพราะว่าตัณหาเท่านั้น แล้วคุณก็อยากได้ว่าเป็นของควรได้ควรมีควรเป็น คุณก็อยากได้สิ่งนั้น อยากเป็นสิ่งนั้น อยากมีสิ่งนั้น คุณก็ละอยากไปสิ ไม่ต้องไปอยากมัน ไปอยากมันทำไม ละมันเสีย แล้วมันจะเป็นคนรวยเอง ฟังให้ดีนะตลก 

ถ้าคุณละอยากซะแล้ว อย่าอยากรวยและคุณจะรวยเอง ใครยิ่งอยากรวยยิ่งไม่เคยรวย ถ้าใครยิ่งไม่อยากรวย นั่นแล้วยิ่งจะรวยเข้าไปทุกทีทุกที นี่อาตมาไม่ได้พูดเล่นลิ้นไม่ได้เล่นภาษา อาตมา มหาศาลรวยจริงๆ รวย อาตมารวยมหาศาลเลยไม่ขาดตกบกพร่องเลย ทุกวันนี้สบายมาก สู้เขาได้สบายมาก จริงๆ อาตมารวยมหาศาลเลยทุกวันนี้ เพราะอะไร เพราะอาตมาไม่อยากได้ เต็มเสียแล้วนี่ แต่คนที่อยากรวยนั้น มี 5 พันล้านแล้วยังไม่เต็มเลย คุณคิดดูให้ดี มี 5,000 ล้านแล้วยังไม่เต็มเลย ยังอยากอีก ทำเหน็ดเหนื่อยเข้าไปสู้เอา 5,000 ล้าน ไปหาเอาใหม่ต่ออีกทำอะไรต่ออะไรอีกแล้วเมื่อไหร่มันจะรวย 

คุณคิดดูซิ ไม่รวย ต่อให้มีหมื่นล้านนี่ยังไม่รวยเลยเพราะเขายังไม่เต็มสักที แต่อาตมาเต็มซะแล้ว เต็มแล้วยัดไม่ลงเดี๋ยวนี้บาทหนึ่งยังยัดไม่ลงเลยเต็มปรี่เลย แล้วคุณคิดดูซิคนที่เต็มปรี่แล้ว บาทนึงยังยัดไม่เข้า นี่กับคนที่มีหมื่นล้านแล้ว มีเท่าไหร่ก็ทิ้งหายทิ้งหายเหมือนหาย เอาไปทิ้งอีก 20,000 ล้าน ก็หายอันไหน เรามันจะเต็มอันไหนมันจะที่มันจะรวยกว่ากันก็คนที่ยัดไม่เข้าสิรวย มันรวยเด็ดขาดเลย โอ้โหเต็มปรี่เลยไม่รู้จะทำยังไงบาทนึงก็ยัดไม่เข้าจริงๆ

แล้วแสนสุขสบายเลยไม่เหน็ดเหนื่อย ส่วนคนที่มี 5,000 ล้านแล้วยังเหน็ดเหนื่อยยังอยากได้ยังคิดหาวิธีปวดขมับปวดขมอง คิดแต่จะเอายังไงดีโว้ย  ยังไงดีโว้ย เสร็จแล้วพอจะตายตายก็ต้องมานั่งทำพินัยกรรมอาตมาตายแล้วไม่ต้องนั่งทำพินัยกรรมเลยสบายมาก ตายที่ไหนก็ได้ ตายไม่บอกใครก็ได้อาตมาจะตายที่ป่าที่ภูเขาที่ไหนก็สบาย  แต่ถ้าคุณมี 5,000 ล้าน จ้างคุณก็ไม่กล้าไปตายในป่าในเขา จะตายก็ต้องเรียกให้พี่น้องมาทำพินัยกรรมกันนะ อย่าเถียงกันนะอย่าตีกันนะ ขนาดบอกไปแล้วเดี๋ยวมันก็ตีกัน บางทีตีต่อหน้ายังไม่ทันตายเลย บางคนก็อดทนเอาไว้ พอตายแล้วไปตีกัน เพราะแบ่งให้อั๊วะน้อยแบ่งให้ลื้อมาก ให้เป็นพี่น้องกันก็ยังตีกันยุ่ง ยุ่งทุกอย่าง  เพราะฉะนั้นอาตมานี้ไม่ยุ่งเลย ตายแล้วไม่ต้องทำพินัยกรรมทุกอย่างสบายมาก 

เพราะฉะนั้นอาตมาถึงบอกว่าใครที่หมดอยากแล้ว รวยไม่เป็นคนนั้นรวยคนนั้นรวยที่สุด ไม่เอาอะไรเลยรวยที่สุด แต่ใครเองยังเอาอยู่ไม่รวยเลยไม่มีวันเต็มไม่มีวันรวย นี่แหละถึงบอกว่า อย่าไปหลงในลาภ ยศก็เหมือนกัน 

เวลามาเป็นพระพุทธเจ้านี่ท่านไม่มียศเลยนะ ท่านถอดยศจากราชกุมารมานะ แล้วรัชทายาทนะ พระพุทธเจ้าท่านถอดยศรัชทายาทลงมาเป็นคนถือบาตร บิณฑบาตขอข้าวกิน เสื้อผ้าก็มีน้อยนอนโคนป่าโคนเขานะ ซึ่งแต่เดิมยศฐาบรรดาศักดิ์ท่านขึ้นเรื่อยๆ สุดท้าย พระเจ้าปเสนที่เป็นเจ้าแห่งแคว้นโกศลยังมากราบไหว้

แต่ถ้าพระพุทธเจ้ายังเป็นราชกุมารย่อมเป็นผู้ที่จะครองราชย์อยู่ที่กรุงกบิลพัสดุ์นะ เจอพระเจ้าปเสนทิต้องกราบพระเจ้าปเสนทิก่อน ต้องกราบก่อนนะ พระพุทธเจ้านี่โดยศักดิ์ ก็กรุงกบิลพัสดุ์น่ะกรุงเล็ก แคว้นเล็กไม่ใช่แคว้นใหญ่หรอก แคว้นโกศลเป็นแดนใหญ่แคว้นกว้างขวางใหญ่โต พระเจ้าปเสนทิโกศลนี้ใหญ่ มีศักดิ์เป็นผู้ใหญ่

เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อว่าพระพุทธเจ้าเราครองราชย์ ครองกรุงกบิลพัสดุ์นะ ต้องมากราบ มีฐานะต้องมากราบมาเคารพพระเจ้าปเสนทิโกศล แต่พอพระพุทธเจ้าไม่เอาแล้ว ยศฐาบรรดาศักดิ์แบบนี้ไม่เอาแล้ว โยนทิ้งเลย ไปเป็นคนนอนกะดินกินกะทราย มีกินน้อยมีใช้น้อย โอ้โห ยศฐาบรรดาศักดิ์พระเจ้าปเสนทิว่าใหญ่ เจ้าแคว้นโกศลต้องมากราบเลย ต้องมาเคารพเลย  คิดดูซิว่า ฐานะที่พระพุทธเจ้าได้นั้น ยศที่พระพุทธเจ้าได้นั้นสูงกว่าหรือเปล่า สูงกว่าหรือเปล่า สูงกว่าแล้ว 

อาตมาเห็นจริง เห็นชัดเหลือเกิน แหม แจ่มจริงหนอ  ชัดจริงหนอ พระพุทธเจ้าทำทานมาสูงจริงหนอ บริบูรณ์จริงหนอ ถึงสิ่งที่เรียกว่าคุณธรรมในตนอย่างนี้แล้ว ยศฐานะบรรดาศักดิ์ขึ้นเอง และไม่ได้อยากได้ด้วยแต่มีเอง มีเอง มีเองจริงๆ เพราะฉะนั้นผู้ใดยิ่งไม่เอาลาภ ไม่เอายศ ไม่เอาสรรเสริญ ยิ่งดังด้วย พระพุทธเจ้าดังมาตั้ง 2,500 กว่าปีแล้ว เดี๋ยวนี้เราก็ยังรู้จักท่านดีเหมือนกับท่านนั่งอยู่ตรงนี้พระพุทธเจ้า ดังไหม ใครที่ทำให้ดัง ยิ่งเดี๋ยวนี้ มาร์ลอน แบรนโด ที่ว่าดังๆ เนี่ย ปัดโธ่เอ๋ย  ฮิสตัน มันกำลังดัง ๆ อยู่นี้ นับไปกี่ปี ใครจะอยู่รอดูก็ได้ 100ปี 200ปี 300 ปี ดูซิจะดังไปได้แค่ไหน ไม่สู้ คนที่เป็นจอมจักรพรรดิยิ่งกว่าพระพุทธเจ้ารุ่นหลังกว่าพระพุทธเจ้าอีก ยังดังสู้พระพุทธเจ้าไม่ได้เลย ยังดังสู้พระพุทธเจ้าไม่ได้เลย  

เพราะฉะนั้น ผู้ใดไม่อยากได้ลาภ ไม่อยากได้ยศ ไม่อยากได้สรรเสริญ  ยิ่งได้ 

ทีนี้สุขล่ะ ไม่อยากได้สุข จะได้สุขไหม ได้แฮะ ได้อย่างบริบูรณ์ถ้วนรอบ บอกใครไม่ถูก ภาษาพระท่านขอยืมภาษาโลกท่านมาเรียกว่า มาเรียกว่า บรมสุข แต่ไม่ใช่สุข ฟังดีๆ นะ ขอเอายืมภาษาโลกมาเรียกว่า บรมสุข หรือแปลว่า นิพพาน

 นิพพานังปรมังสุขัง นิพพานนั่นแล เรียกว่าบรมสุข ขอยืมภาษาโลกเรียกว่า บรมสุข  ไม่รู้จะเอาภาษาอะไรมาเรียกแล้ว เรียกว่านิพพาน คุณก็ไม่รู้ว่านิพพานคือตัวยังไง อารมณ์ยังไง ตัวมันเป็นยังไง คุณไม่รู้ ก็เลยขอเทียบเคียงไอ้สุขโลกๆ เนี่ย คุณรู้สุข  สุขแบบโลกคุณรู้ ว่ามันไม่ใช่สุขธรรมดานะ มันบรมนะ มันยิ่งนะ บรมนี่แปลว่า ยิ่งนะ ปรมัง บรม มันยิ่งกว่าสุขขึ้นไปอีกแหนะ ไม่มีชื่อเรียก แต่เรียกว่ายิ่งกว่าสุข เรียกว่ายิ่งกว่าสุข ไม่รู้จะเอาภาษาอะไรเรียก 

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์ไม่มีสุข แต่มีอันนึง เรียกว่านิพพาน เรียกว่าสุญญตา เรียกว่า นิโรธอริยสัจยิ่งกว่าสุข ยิ่งกว่าสุข ตัวนี้แหละ ไม่อยากได้สุขเลย แต่มีอีกสิ่งหนึ่งมาแทนยิ่งกว่าสุข ยิ่งกว่าสุข ใครมี คนนั้นจะเบิกบาน แจ่มใส มัธยัสถ์ สุภาพ สงบ แจ่ม ใสอยู่ เบิกบาน แจ่มใส มัธยัสถ์ สุภาพ สงบ หมดความเสพ สิ้นความอยาก หมดความเสพ สิ้นความอยาก อยู่อย่างนั้นบริบูรณ์อยู่ นี่เรียกว่า ผู้ใดหลงภวตัณหาอย่างหยาบแบบนี้แหละ ถ้าเราเอาแค่ภวตัณหานี้เดินเข้าไปอย่างนี้ถึงลึกละเอียดก็ได้ด้วย

 แต่มันก็เข้าใจไม่ได้สำหรับคน ต้องยักย้ายภาษาหน่อย และให้ตามสภาวะมาไม่งั้นมันดื้อ ไม่งั้นมันดื้อ มันลึกนึกว่าตัวเองมันจบอยู่ที่สุด นึกว่าน้ำเต็มตุ่มแล้ว ทุกที ที่จริงควรเปลี่ยนตุ่มเสียบ้าง ตุ่มนี้ไม่ขยันเอาตุ่มใหม่หน่อยก็ได้สิ่งใหม่ๆ มา อืมแหม ตุ่มใหม่นี้น่าตักใส่ ตักใส่ใหม่หน่อยค่อยยังชั่ว ต้องอาศัยหลอกบ้างเหมือนกัน คนถ้าไม่หลอกไม่เอา ตักน้ำใส่ตุ่มเก่าไม่อยากตักเอาตุ่มใหม่มาให้ค่อยยังชั่ว ตักก็ยอมตักหน่อย อย่างนี้ยักย้ายหน่อย 

ยักย้ายจาก ภวตัณหาเข้ามาหากามตัณหา กามตัณหาอย่างหยาบ ไม่ต้องพูดมากวันนี้ไม่ตั้งใจพูดถึงเรื่องพวกนี้มาก เอาแต่เพียงคร่าวๆ  พอเราทำกามตัณหาให้รู้ กำลังขึ้น สูตรอันที่เรียกว่าข้อที่ 4 ก็มีรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ที่ติดตัวแล้วตอนนี้ เมื่อกี้นี้มีแต่ใจนะทวารใจ ที่บอกแล้วใจมันไม่อยู่ในภพร่ำรวยอยู่ในภพแห่งความเป็นใหญ่เป็นโต ภพแห่งความเป็นความดังสรรเสริญเยินยอ ภพแห่งสุข ตอนนี้ไม่ใช่ภพข้างนอกแล้วนะ ไม่ใช่เอาใจไปผูก เอาตา เอาหู เอาจมูก เอาลิ้น เอากาย ว่ากันชัดๆ เลย 

พอตาสัมผัสเข้าปั๊บ แหม เป็นตัณหาเลย แหม สวยจริงโว้ย อยากได้จริงแฮะ เอาเลย หูได้ยินไอ้นี่ แหมดีจริงถูกหูจริง ไพเราะเสนาะพริ้ง หรือว่า มันส์ บางทีก็ไม่ไพเราะหรอก  เป็นรสชาติอย่างไรก็ตาม บางคนก็ชอบการด่าเหมือนกันนะ ด่าแบบนี้ดีเหมือนกันนะ  มันส์ๆ ดีเหมือนกัน มันคันๆ หัวใจดีเหมือนกัน บางคนคิดชอบด่า ถ้าไม่ด่าไม่ขยัน บางทีลูกเต้าบอกพูดหวานๆ ลูกเอ๋ย ทำอย่างนี้หน่อย ไม่ทำ พอด่าเข้าสักเปิง 2 เปิงประเดี๋ยวแหนะ ซัดซะนี่ ทำเลย นี่ บางทีมันต้องใช้วิธีนี้เหมือนกัน  บางทีมันต้องใช้วิธีนี้เหมือนกัน ชอบด่า เพราะฉะนั้นเราก็ไม่ต้องพูด บางคนถ้าได้มาในเสียงที่ยึดมั่นถือมั่นก็ชอบ ถือว่าต้องทำ ถือว่าต้องเอา ตา หู จมูก ลิ้น กาย ทุกประตูในทวาร 5 ทีนี้ไม่ใช่ทวารใจ 

ถ้ายังไปหลงอย่างนี้อยู่ อยากอยู่ เพราะทวารทั้ง 5 นี้ เรียกว่า กามราคะ เรียกว่ากามราคะ เพราะฉะนั้นภพภวตัณหาหยาบแล้ว กามตัณหาอย่างหยาบแล้วนี้ เราต้องเรียนรู้ให้ได้ เรียนรู้ มันเป็นสมุทัย ภวตัณหา กามตัณหา มันเป็นสมุทัย ตัณหานี้เป็นสมุทัย รู้ให้ชัด เข้าใจมันให้ได้ แล้วหาทางไปฆ่ามัน ทางที่จะเอาไปฆ่ามันทำอย่างไรล่ะ

พระพุทธเจ้า ท่านว่าไว้ละเอียดหมดเลย ท่านให้เอาศีลไปฆ่า เอาศีลไปประพฤติ เอาศีลไปบำเพ็ญ มาถึงข้อที่ 3 แล้ว ศีล พรต เอาศีลไปประพฤติ พรต ตัวนี้ แปลว่าบำเพ็ญ เอาศีลตัวนี้ไปประพฤติเข้า ไปบำเพ็ญเข้า แล้วมันจะฆ่ากาย หรือฆ่ากาม ถึงจะละสักกายะหรือฆ่ากามราคะ มันจะฆ่าจริงๆ

เมื่อเรารู้มันซะก่อนแล้วว่า สักกายะ คืออย่างนี้ด้วย กามราคะคืออย่างนี้ด้วย ถ้าไม่รู้ก็ทำดื้อๆ ไม่รู้ก็บอกว่าพระพุทธเจ้าท่านบอกว่า ปานาติปาตาเวรมณี อทินนาทานาเวรมณี อะไรก็ตามแต่ คุณก็เอาศีลนั้นมาอย่างดื้อๆ สมาทานตามที่พระพุทธเจ้าท่านว่าแปลอย่างดื้อๆ เอาง่ายๆ คุณก็ได้ง่ายๆ แต่คุณก็ไม่รู้ตัวรู้ตนมัน มันก็ยังไม่บริบูรณ์ ได้เหมือนกัน ได้ชั้นนึง ถ้าใครเข้าใจละเอียดลึกซึ้งเข้าไปอีก ศีลอันนี้เอามาบำเพ็ญก็รู้เนื้อรู้ตัวรู้สภาวะ รู้ทุกอย่างเรียบร้อยไปเป็นชั้นๆๆ ไม่ใช่สักแต่ว่าทำๆๆ ไม่ใช่สักแต่ว่าเอาศีลมาแล้วก็มาประพฤติอยู่เฉยๆ เหมือนกับ อ้าวศีล 5 บริบูรณ์แล้ว 

อาตมากล้าพูดด้วยในนี้ศีล 5 ไม่ใช่ตื้นๆ นะ 1.ยังไม่ฆ่าสัตว์ 2. ไม่ลักทรัพย์ 3. ไม่ผิดผัวเขาเมียใคร 4. ไม่โกหกใคร 5. ไม่กินเหล้า เนี่ยเอาตื้นที่สุด อาตมาเชื่อว่าในนี้นี่ เต็มตุ่มไปนานแล้วเยอะ ในนี้ ศีล 5 แค่นี้ ในนี้เต็มตุ่มไปนานแล้ว เปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างสิ เปลี่ยนตุ่มใหม่ซะบ้างสินะ ถ้าคุณไม่เปลี่ยนตุ่มใหม่ คุณก็เทแล้วก็เทอีกอยู่ในตุ่มนั่นแหละ เทแล้วก็หก เทแล้วก็เลอะออกมา ก็มันเต็มแล้วนี่ ก็ไม่ได้ฆ่าสัตว์แล้วนี่ ก็ไม่ได้ขโมยของใคร ไม่ได้ผิดผัวเขาเมียใครแล้วนี่ ไม่ได้โกหกใคร ไม่ได้กินเหล้า ก็เต็มแล้วตุ่มนี่ เปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างสิ หรือไม่ก็ขยายตุ่มออกบ้าง 

ขยายตุ่มออกคือยังไงคือ ทำศีลให้ลึกลงไปอีก ถ้าไม่ขยายให้ทะลุเนื้อหาสาระของศีล 5 เอง ทำความเข้าใจไม่ได้ ก็เพิ่มศีล 6 ศีล 7 ศีล 8 ศีล 9 ศีล 10 เข้าไป เพิ่มเข้าไป ศีลเหล่านั้นเป็นศีลขยายความละเอียดความลึกซึ้งออกไป โดยภาษาโดยนิรุตติ ทำความเข้าใจในภาษาเหล่านั้น ไม่ใช่ตื้นๆ 

จะเอาแค่วิกาลโภชนา ประมาณกำหนดอาหารก็ได้ นัจจะ คีตะ วาทิตะ ไม่ดูการละเล่น ไม่ฟังเสียงร้องเสียงรำอะไรต่ออะไรต่างๆ ก็ได้ มาลาคันธะ วิเลปะนะ จะไม่หลงในดอกไม้ในของหอม ในเครื่องพอกทา ในเครื่องที่มาทรงแต่งไว้ ในเครื่องที่จะมารัดเอาไว้ต่างๆ นานา ที่จะเป็นฐานะแห่งการประดับตกแต่ง คุณเองคุณไม่ทำก็ได้ 

อุจจาสยนะ มหาสยนา จะไม่เอาแล้วที่นั่งที่นอนที่สูงที่ใหญ่อะไรแล้ว คุณก็ไม่เอาแล้วก็ได้ เอาหยาบๆ แค่นี้ก็ได้ ปฏิบัติศีล 8 เต็มแล้ว เต็มตุ่มอีก หยาบๆ แค่นี้นะ เต็มตุ่มแล้ว เปลี่ยนตุ่มอีกบ้าง ถ้าคุณไม่เปลี่ยนตุ่มอีกนะ คุณก็ ตักเท ตักเท ตักไหลทิ้ง ตักไหลทิ้ง อย่างเก่าอีก

 อาตมาเชื่อว่าคุณหลายคนเต็มตุ่มแล้ว ตุ่มแตกนี้เต็มแล้ว เปลี่ยนตุ่มเสียบ้าง ขยายตุ่มเสียบ้างหรือเปลี่ยนตุ่มใหม่เสียบ้างตักใส่ใหม่เสียบ้าง ถ้าคุณไม่ขยายในสภาพที่ไม่ขยายตุ่ม หรือ  ไม่เปลี่ยนตุ่มนั่นแหละ  เรียกว่าสีลัพพตปรามาส ฉ่ำแฉะ หยำแหยะ สักแต่ว่าทำตามอย่างนั้นแหละ แล้วก็ไม่รู้ว่าได้แล้วหรือยัง เต็มตุ่มหรือยัง หลับหูหลับตาทำ เข้าใจไม่ได้ เต็มหรือไม่เต็มก็ยังไม่รู้ บางทีพอรู้ๆ เหมือนกันว่าตัวเองเต็ม แต่ว่าไม่รู้ว่าตัวเองเต็ม แต่ไม่รู้ว่าจะทำอะไรต่อ ไปมืดไปมัวอยู่ เรียกว่า สีลัพพตปรามาส สักแต่ว่าลูบๆ คลำๆ ทำ ๆ กันอยู่ ไม่เข้าใจ ไม่รู้ว่าควรจะเขยิบฐานะขึ้นอย่างไรๆ ไม่รู้เลย มันก็ไม่เดินทางน่ะสิ คุณก็ไม่ได้อะไรอีก คุณก็ได้แค่นั้นจนกระทั่งตาย บางคนถือศีล 5 จนตายเต็มตุ่ม ศีล 5 เต็มตั้งแต่ถือปีแรก ปีที่ 2 จนกระทั่งไปอีก 20 ปีก็ตาย เลยตักน้ำอีก 20 ปี เทตุ่มเต็มอันเก่านี้จนกระทั่งตาย มันน่าเสียดายไหมล่ะ น่าเสียดายไหมล่ะ

นี่แหละ สีลัพพตปรามาส คือสักแต่ว่าทำ ลูบๆ คลำๆ เล่นเฉยๆ ไม่ขยับฐานะไม่เลื่อนชั้น จารีตต่างๆ ท่านสอนไว้เนี่ยดี ประเพณีต่างๆ มีไว้ให้ทำและทำให้ถูกเรื่อง ถูกราวดี ทำให้บริสุทธิ์ได้ดี แต่ต้องรู้ว่ามันเต็มหรือยัง มันพอหรือยัง ควรจะขยายเพิ่มขึ้นหรือยัง ควรจะรู้ ถ้าเราได้มีปัญญาอ่านว่า  เราเต็มจริงแล้วควรขยายเพิ่มขึ้นไป เอาเลยแล้วมันจะสูงขึ้น 

ใครเต็มศีล 8 แล้วก็ขยายศีล 10 ใครขยายศีล 10 ได้แล้วก็เป็นจุลศีล มาให้หมด จุลศีลถ้าคุณไม่รู้มาหาอาตมา อาตมาจะให้ไป 26 ข้อ จุลศีลเต็มแล้วเอามัชฌิมศีลอีก มาหาอาตมา จะเอาให้ จะลอกพระไตรปิฎกให้อย่างไม่ผิดหรือเพี้ยนเลยล่ะ ลอกพระไตรปิฎกกันให้เลยล่ะ เพราะว่าอาตมาจะพูดเอง เอาพระไตรปิฎกให้ไปลอกเองก็ได้ อาตมาเอาพระไตรปิฎกไปให้ลอกเองก็ได้ มัชฌิมศีลได้ เอามหาศีลไป มหาศีลบริบูรณ์อีก เอาโอวาทปาฏิโมกข์ศีลต่างๆ นานา ที่อาตมาจะคัดให้คุณอีก อาตมาจะไม่ขี้เกียจ ขอให้มาขอเอาก็แล้วกัน จริงๆ ด้วย 

อย่างนี้ถึงเรียกว่าควรจะเลื่อนชั้น ควรจะประพฤติ อย่าให้มีวิจิกิจฉา ให้พ้นวิจิกิจฉา คือให้รู้แจ้งรอบได้ว่าเราเต็มตุ่มหรือยัง ไอ้ตุ่มเล็กๆ ใบที่เราทำขณะนี้เต็มหรือยังเต็มแล้วขยายตุ่ม หรือเปลี่ยนตุ่มใหม่ ตุ่มใบนี้เต็มหรือยัง ขยายไปเรื่อยๆๆๆ ตามความเป็นจริง คุณก็ใช้ศีล ใช้พรต ได้อย่างดี เรียกว่า เป็นผู้ที่รู้จักใช้ สีลัพพตุปาทาน คือมีศีลมาประพฤติ ยึดเอาศีลมาประพฤติ สีลัพพตุปาทาน หมายความว่า ยึดเอาศีลมาบำเพ็ญประพฤติ พอยึดเอาศีลมาบำเพ็ญประพฤติได้แล้วจนกระทั่งเราเต็มแล้ว ให้วาง อย่ายึดเอาไว้เป็นอุปาทานอีก 

ศีลที่เราประพฤตินี้ เมื่อได้แล้วเต็มแล้วบริบูรณ์แล้วถึงจิตบริสุทธิ์เป็นอธิจิตแล้ววาง เลิก หาศีลใหม่ มาพรตใหม่ หาศีลใหม่มาบำเพ็ญใหม่ พอบำเพ็ญใหม่ก็ไปเรื่อย ๆ สูงขึ้นอีก พอสูงขึ้นอีก เต็มอีกหยุด หยุดอุปาทาน หยุดยึดศีลนี้ แล้วก็หาศีลใหม่มายึดใหม่ เป็น พรต ใหม่อีก มันก็จะเขยิบฐานะอย่างนี้เรื่อยไปๆๆๆๆ  สูงขึ้นตามลำดับโดยแท้จริง 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำตามลำดับศีลข้อ 1 ถึงข้อ 8 เนี่ยนะ มันเป็นการฆ่ากามจริง เป็นการฆ่ากามตัณหา ศีลข้อ 1 ถึงข้อ 8 นี่ อย่างหยาบๆ นะ แต่โดยแท้จริงแล้วศีลข้อ 1 ถึงข้อ 5 อย่างละเอียดแล้ว คือลุไปถึง ทุกข์ ภวตัณหา กามตัณหา อย่างละเอียดสุดแล้ว ใครอ่านก็อ่านอะ อาตมาเขียนแล้ว ศีลคั้นออกมาจากศีล อย่างหยาบๆ ในเล่ม 1 ก็เขียนไว้แล้ว อย่างละเอียดในเล่ม 2 เขียนไว้อีก ในเล่ม 3 อีกที่จะละเอียดต่อไป ที่จะมีข้อ กาเมสุมิจฉาจาร มุสาวาท และสุราเมรยะมัชฌะ ยังไม่ได้เขียน ยังไม่ได้ทำ  ที่จะทำต่อไปอีก ถ้าสรุปความแล้วจะไปยึดรวมเอา คือเอาจุลศีล มัชฌิมศีล มหาศีล รวมเข้าไว้ ในการอันควรที่จะทำจะมีประโยชน์ 

หลักการพระพุทธเจ้าวางไว้ตามสูตรทำอย่างนี้ไม่ทำอื่น ไม่ได้ทำอื่น เอาศีลมาบำเพ็ญสิ ฆ่าสักกกายะ ฆ่ากามราคะ เศษเสี้ยวของสักกายะ กับ กามราคะที่เป็นปฏิฆะะอยู่ก็ค่อยๆ เลาะออกๆ ปฏิฆะ หมายความว่า ทวนไปทวนมา ให้มันเห็นรู้แจ้งในเศษเสี้ยวที่มันยังเป็นอาพาธอยู่ในจิต ยังเป็นเศษเสี้ยวของกาม ยังเป็นเศษเสี้ยวของกาย ที่เป็นกายใหญ่นะ สักกายะใหญ่ อาตมายังไม่ได้พูดถึงสักกายะเล็กนะ ยังไม่ได้พูดถึงกายเล็กนะ พูดถึงสักกะคือกายใหญ่ ถ้าชวนไปทวนมา ปฏิ คำนี้ แปลว่าทวนไปทวนมา ปฏิฆะ ถ้าหมายความว่า กลุ่ม หรือ หมู่ที่มันเกิด คณะนี้พอเป็น เปสิ กัลละ คณะ  ฆนะ เปสิ 

ก็เป็นก้อนเล็กนิดนึง ฆนะ ฆ แปลว่ากลุ่ม แปลว่าก้อน ถ้าใครทวนไปทวนมาเจอก้อนตรงไหนยังเป็นเศษเสี้ยนอยู่ยังเป็นเสี้ยนหนาม รู้ให้ได้ ทวนไปทวนมาให้หมด ลูบคลำ ให้เกลี้ยงให้ละเอียดถ้วนทั่วหมดเศษของกาย หมดเศษของกายเศษของกายอย่างหยาบแล้ว ก็เลื่อนชั้น ขึ้นหา อุทธัมภาคิยสังโยชน์

คือตอนนี้เป็นภวตัณหา อย่างละเอียด เข้าไปหาภพข้างในเลย ภพข้างในคืออะไร ภพข้างในก็คือความสงบระงับ ผู้ใด ฆ่าโลกธรรม 8 ได้แล้ว ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์ คุณเองไม่ค่อยย่อหย่อนแล้วอย่างหยาบ คุณเลิกวางได้แล้ว และฆ่ากามได้แล้ว ทวนไปทวนมาเป็น ปฏิฆะ 

นี้จิตของคุณมันจะสงบระงับลงอย่างแท้จริงเพราะอะไร เพราะคุณขาดกิเลสตัณหาลงไปตั้งเยอะแล้ว กิเลสที่เป็นกาย กิเลสที่เป็นกามอย่างที่ว่าขาดโลกธรรมไปแล้ว ขาดกามคุณไปแล้ว คิดดูสิ จิตจะไม่สงบลงได้อย่างไร จิตที่มันเต้นอยู่มากๆ เพราะมันสร้างกายใหญ่ สร้างกามใหญ่มันก็เต้น พอกายกับกามลดลงไปได้มากแล้วคุณสงบลงเยอะ เต้นอยู่เบาๆ แล สงบลงไปตั้งเยอะ เพราะกามกิเลสกายกิเลสที่เป็นโลกธรรมมันขาดออกไปจริงๆ ไม่ได้ขาดเพราะคุณไปทำอื่นเลย 

เห็นไหมเอาสูตรพระพุทธเจ้ามาพูดแล้วมันจะชัด ไม่ใช่ว่ามันสงบลงเพราะกดหัวมันไว้ หยุดๆ อย่าดิ้นนะ ดิ้นเดี๋ยวตบๆๆๆ อย่าดิ้นนะ กดไว้ๆ อะระหังสัมมา อะระหังสัมมา กดไว้ หนอพองหนอยุบหนอพองหนอกดไว้ ปวดตรงไหนก็ปวดหนอ ตรงปวดหนอเจ็บหนอเจ็บหนอ กดไว้มันไม่ได้ฆ่ากามที่มันกดหัวมันเอาไว้ ไม่ได้รู้ว่าสักกายะคืออะไร ไม่รู้ว่ากามคืออะไร แต่อะไรมันดิ้นขึ้นมาก็ให้หยุดอธิบายเลยใช้มนต์คาถานั้นกดเอาไว้เป่าหัวสมองมันไว้ เอาคาถานั้นต่อไว้กดไว้ ซึ่งมันไม่ได้ทำอย่างนี้นะ ลักษณะอย่างนี้ แต่ต้องเป็นลักษณะรู้แจ้งรู้จริงว่าอะไรเป็นสมุทัยอะไรเป็นเหตุ เป็นเหตุที่มันก่อให้เกิดการดิ้นเป็นกายใหญ่ เป็นกามราคะใหญ่ อะไรเป็นเหตุ รู้เหตุแล้วก็ดับเหตุให้ได้ ยังเกิดอีกอยู่ในนี้ก็ เราเลิกรูป เลิกรสเลิกกลิ่น เลิกเสียอย่างนี้ มันสงบระงับอย่างนี้จริงๆ นะ มันก็เป็นนิโรธในตัวมันไป 

นิโรธก็ดับไปทุกทีดับไปทุกที อย่างนี้ต่างหากล่ะที่เราทำตามสายของพระพุทธเจ้า เพราะฉะนั้นเมื่อมันหลุดออกมาจริง เรื่อยๆ มันก็สงบระงับเหลือลงแต่แค่จิตตรงนี้ จิตที่มันไม่ดิ้นเพื่อกาม มันไม่ดิ้นเพื่อกาย หรือไม่ดิ้นเพื่อโลกธรรมมากนักแล้ว และมันก็ไปติดอะไร มันก็ไปติดภพของจิตเข้าให้ แหม สบายดีจริงหนอ ช้าๆ อย่างนี้สบายไม่ร้อนแฉะเย็นดี สงบดี แต่ยังมีดิ้น ถ้าคุณยังไม่รู้ว่ามันยังดิ้นอยู่อย่างนี้นะ คุณก็ไม่รู้ว่าคุณยังเกิดอยู่ มันดิ้นอยู่มันก็ยังเกิดอยู่ ไม่ดับแน่ เพราะฉะนั้นสภาวะที่ยังดิ้นอยู่ แค่นี้ดีกว่ามันดิ้นเยอะ ดิ้นอย่างโอรัมภาคิยะ เพียงข้อ 1 ถึงข้อ 5 มันก็มากกว่า แต่ยังไม่หมดรอบ ยังมีรูปราคะ อรูปราคะอยู่ 

รูปราคะ อรูปราคะก็คือ ปีติ ปัสสัทธิ เป็นอุปกิเลสแล้ว ตั้งแต่ โอภาโสมาเลย โอภาส โอภาสคืออะไร คือปัญญารู้แล้วว่าเราหมดกิเลสกาม หมดกิเลสกายมาแล้ว มันยังดิ้นอยู่แค่นี้เรารู้แล้วรู้แล้วก็เกิดปีติใจ ก็เป็นอุปกิเลส เพราะฉะนั้นอย่าติด ความรู้แค่นี้ยังไม่สิ้นถ้วน ยังไม่หมดถ้วน ยังไม่ถ้วนทั่ว ยังมีเศษอยู่นะ ยังไม่ดับสนิทนะ ถ้าให้รู้ให้ได้ เพราะฉะนั้นการไปหลงโอภาสคือ ความรู้สว่างขนาดนี้อยู่ ทำไมท่านเรียก โอภาส   อาตมาบอกแล้วว่า ความรู้ของพระพุทธเจ้านั้นสว่างโล่ ประดุจดังแสง ปัญญาเหมือนอาภา หรือโอภาสเหมือนดังแสง นิโรธของพระพุทธเจ้าไม่ใช่ดับอย่างไม่รู้นะ แต่ดับอย่างรู้นะ กายดับกามอย่างรู้ด้วยนะถึงขณะนี้ก็ยังไม่จบถึงบอกว่าอย่าหลงโอภาส สว่างอยู่แค่นี้ก็อย่าเพิ่งหลง อย่าหลงปีติใจ แหมดีใจฉันได้แล้วนะแค่นี้ก็อย่าปีติ เลิก พยายามต่อ 

ดับให้มันด้วยวิธีใดก็แล้วแต่ ก็คือเรียนรู้จิตที่มันเป็นรูปกิเลส รูปราคะ อ๋อจิตอย่างนี้นี่นะ มันยังดิ้นอยู่ทำยังไงจะให้มันหยุด ตอนนี้ไม่มีภาษาพูดแล้ว ถ้าคุณตัดกามก็ได้ ตัดโลกธรรม 8 ก็ได้แล้ว ตอนนี้ไม่มีภาษาพูดแล้ว คุณจะต้องเรียนรู้ต่อไป 

เพราะฉะนั้น ผู้ใดไม่หลงโอภาส ไม่หลงปีติ เข้าใจให้ได้ว่าความรู้ของเราเป็นอย่างนี้ โอภาสเป็นอย่างนี้ อย่าหลงความรู้ของเรา ถ้าไม่หลงความรู้ของเรานั้น พร้อมกันนี้ คือการไม่ยึดมานะทิฏฐิ ไม่ยึดความใหญ่ของเรา ไม่หลงปีติไม่หลงตัวตน ภาคภูมิอยู่แต่ตัวแต่ตน ปีติ คืออัตตา ไม่หลงทางอัตตา ไม่หลงทางความใหญ่ของตัวเองเป็นมานะทั้งคู่เราไม่ลง หยุดให้ได้มันก็จะลดลง เป็นปัสสัทธิเรียกว่าสงบระงับลงแล้ว คือขันน็อตอย่างที่อาตมาว่าเมื่อกี้ ต้องรู้ให้ได้นะว่าจิตของเรา แหม มันหลงในภูมิรู้นี่ มันไม่ใช่เล่นนะคุณเอ๋ย นี่มันมโหฬาร ฉันมีความรู้นี่มัน .. แค่โอภาสแค่นั้นนะ แค่เป็นความรู้ชั้นต้น เป็นวิโมกข์ หรือเป็นวิโมกข์อย่างชั้นต้นก็ได้หรือเป็นวิมุติก็ได้ เป็นโมกขะ โมกขธรรมชั้นต้นก็ได้ 

พอเราดับแล้วไม่หลง ที่จริงเรามีความรู้อันนี้มีโอภาสอันนี้หรือมีวิโมกขะน้อยๆ อันนี้ มีโมกขะน้อยๆนี้ พอดับกามราคะ ดับสักกายะได้แล้ว เรามีจริงๆ แต่เราไม่หลงมัน ไม่หลงปีติยินดี ไม่หลงคือถือเนื้อถือตัวว่าฉันมีนะ เธอไม่มีเธอเล็กกว่าฉัน ฉันเหนือกว่าเธอไม่เอา ไม่มีอันนี้ ผู้ใดดับอันนี้ได้จริงๆ รู้จิตตัวที่เราไปยึดมั่นถือมั่นอันนี้แล้ว เลิกแล้วอย่าไปยึดมั่นถือมั่นอันนี้ อย่าไปอวดตัวอวดตนอย่าไปหลงยินดีปรีดาในสิ่งที่ตัวเองมี มีน่ะมันดีแล้วล่ะ แต่อย่าไปถือตัวเธอตนอย่าไปยินดีตรงภาคภูมิ อะไรก็ตามแต่ยึดเป็นอย่างนู้นอย่างนี้อยู่ มันก็จะสงบลงเป็นปัสสัทธิจริงๆ  

สงบลงแล้วทีนี้ก็ แหม นัตถิสันติปรังสุขัง คุณเอ๋ย ไม่มีสุขอะไรที่มันจะสงบ หรือ มันจะสุขเท่าไม่มีสุขอื่นที่จะเท่ากับไอ้ที่มันสันติลงเรื่อยๆ มันสงบระงับลงเรื่อยๆ ไม่มี ไม่มีความสุขไหนจะเท่า สนุกกับการสนุกสักกายะนั่นน่ะหรือ ปัดโธ่เอ๋ย อาตมาอยากจะใช้คำโลกๆ ฟังให้คุณรู้สึก ว่า สนุกอย่างบ้าเลือด สนุกด้วยการสนุกด้วยสักกายะะนั้นเหนื่อยแสนเหนื่อยเหน็ดเหนื่อยทรมาน สู้กับเขาลูกเอ๋ย เกิดมาลูกเอาเรียนเข้าไป แต่เรียนเดรัจฉานวิชาเท่านั้นนะไม่ใช่วิชาอย่างที่อาตมาว่า เรียนใบไม้ทั้งโลกเรียนใบไม้ทั้งป่าเลย เอาเรียนเข้าไปลูก อันนี้เขาตั้งวิชาใหม่อันนี้วิชาเก่าเรียนเข้าไปโลก ถูไถเข้าไปเพื่อที่จะอะไร เพื่อจะเอาวิชานั่นแหละไปข่มขู่เขา จะไปสร้างลาภ สร้างยศ สร้างสรรเสริญ สร้างได้ก็เอามาเสพกาม ลูกของกามขยายแถบออกมาเป็นพรวนเลย อยู่อย่างนั้นตลอดโลกนั่นมันเป็นการไม่จบ 

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้ใดเข้าใจได้เห็นได้ว่าไอ้ความสงบที่หมดกาม หมดกาย หมดสักกายะนี่นะ แหม ยอดเยี่ยม

ไปหลงโอภาสหลงปีติก็ไม่มีไปหลงเป็นปัสสัทธิ เข้าใจได้ ดูได้เป็นรสได้ว่าปัสสัทธิ มันเป็นนิ่งสงบนะ ยิ่งอร่อยกว่า ยิ่ง ปรมังสุขัง ยิ่งกว่าเลย มันยิ่งบรมสุขยิ่งกว่า แต่ถึงอย่างนั้น ก็ยังเป็นกิเลส ยังไม่หมดตัวตนแฮะ ยังเป็นปัสสัทธิอยู่ที่อยู่ ไปกดกิเลสตัวที่ทำความรู้ขึ้นให้แจ้งว่าอันนี้ก็ไม่เอา อันนี้ก็ยังเป็นจิตที่ยังหยาบอยู่ ยังเป็นจิตที่จะต้องดับให้ได้อีก ผู้ใดรู้จิตที่เป็นปัสสัทธิตัวเองได้อีกนะ ความรู้สูงขึ้นไปดับปัสสัทธิ ดับที่ไปยึดอัตตาตัวนี้ได้อีกนะ มันจะหลงอยู่แค่ไหนก็ตาม แต่มันจะมีความหลงในความใหญ่หลงในอัตตาซ้อนเข้าไปอีก 

ถ้าเรามีปัญญารู้มันอีก ดับมันได้อีก เรียกว่า อธิโมกข์ ก็เป็นความรู้ที่รู้ ยิ่งกว่าเมื่อกี้อีกโอภาสก็เป็นความรู้อีก อธิโมกข์ เป็นความรู้ที่เหนือกว่าโอภาสอีก ยิ่งสว่างไสวรู้ใน โมกขะ รู้ในการตรัสรู้ รู้ในการดับกิเลสตัณหาลึกเข้าไปอีก เรียกว่า อธิโมกข์ 

เพราะฉะนั้น ไอ้นี่มันยิ่งใหญ่ขึ้น ความรู้ชั้นสูงขึ้นไปนี้ยิ่งผยองตัวอย่างขนาดหนักเลย ถ้าเผื่อว่าคุณรู้ไม่ทันนะ มันยิ่งโอ้โห ตอนนี้จบปริญญาโทและ มโหฬารเลย ถ้าคุณยังหลง อธิโมกข์นี้อีก บอกว่ามันดีจริงอธิโมกข์นี่มันดีจริง คุณก็ ปัคคาหะ ขยันหมั่นเพียร วิริยะอุตสาหะ ทำใหญ่เลย สร้างอธิโมกข์ ให้ยิ่งๆ ขึ้นไป ที่จริงน่ะดี ก็ยิ่งสร้างคุณก็ยิ่งสูงขึ้น คุณก็ยิ่งสงบลง สงบลง คุณดูนะ สภาพอันนี้เดินทางเข้าไปหาสุญญตานะ ยิ่งสงบลงเรื่อยๆ นะ เมื่อกี้นี้เป็นไปเพื่อกามเพื่อกาย ดิ้นไปหาโลกอันนี้สงบลงมาแล้วนะ ยิ่งขยันหมั่นเพียร ปัคคาหะ หมายความที่ขยันหมั่นเพียรยิ่งสงบลงไปมาก ยิ่งสุขมากที่สุด เพราะฉะนั้น อุปกิเลสอีกหมู่หนึ่ง     อธิโมกข์ ปัสสัทธิ สุขัง นี่อีกหมู่ เมื่อกี้นี้ โอภาส ญาณ ปีติ

สงบลงมาถึงขนาดนี้ อธิโมกข์ ปัสสัทธิ สุขัง  มันยังไม่จบแฮะ จบปริญญาโท ยังไม่จบปริญญาเอก ต้องทำปัญญาให้ยิ่งๆ กว่านี้อีกกว่าโอภาส กว่าอธิโมกข์ ให้เป็น ญานังหรือญาณ ให้มีญาณสูง ๆ ละเอียดลึกกว่านี้อีก ทำเข้าไป สูงเยี่ยมจนกระทั่งในจิตของเราตั้งมั่นเป็นสติ อันครองพร้อมตั้ง ฐานะ อันที่เรียกว่า หมิ่นเหม่ต่ออรหันต์  แหม่ใช้ศัพท์อันนี้น่าดู จนกระทั่งเราจะหมิ่นเหม่ต่อความเป็นพระอรหันต์  อุปัฏฐาน อุปะ แปลว่า ใกล้ อุปัฏฐานตั้งมั่น เริ่มตั้งมั่นเข้าใกล้ ใกล้อะไร ก็ใกล้ที่จะพ้นอวิชชาสิ  ใกล้ที่จะพ้นกิเลสตัวละเอียดที่สุดแล้ว เรียกว่า อุปัฏฐาน ให้มีสติมั่นคงให้มีความรู้รอบเป็น ญาณ กิเลสปุริสสาก็มี ญาน อุปัฏฐาน

จนกระทั่งเราทำได้อย่างสนิทสนมพร้อมรู้ชัดในจิต ที่ดิ้นนิดนึงก็รู้แล้ว เข้าหาอุทธัจจะ จะมีมานะน้อยหนึ่งก็ไม่มี จะมีรูปแห่งราคะนิดนึงก็ไม่มีจะมี อรูปก็นิดนึงไม่มี ไม่มีรูปไม่มีอรูป เป็นมานะความถือตนถือตัว ความยินดีหลงในจิตตัวเองก็ไม่มี รู้ชัดแจ้งไปจนกระทั่งถึงเศษจิตที่เกิดขึ้นเป็นอุทธัจจะขึ้นมาก็รู้ ดับอุทธัจจะให้วางเฉยอยู่ได้เป็นอุเบกขา อุปกิเลสหมู่ที่ 3 ก็มี ญาน อุปัฏฐาน และ อุเบกขา หมู่นี้ละเอียดยิ่งกว่า เป็นความรู้ชั้นสูงยิ่งกว่า

ถ้าหลงอยู่แม้กระทั่งแม้ความรู้ชั้นละเอียดขนาดนี้ ก็ยังเป็นอุปกิเลสชั้นระดับสูงสุดเลย เห็นมั๊ยว่าทุกอย่างมันเป็น สมังคีธรรม ร้อยกันมาสูงสุด ถึงขนาดนั้นท่านพระพุทธเจ้าท่านบอก อย่าเพิ่ง ปัจจเวก ปัจจเวก ทวน ทวนต้นทวนปลายอีกนะ มีเศษอะไรหลงเหลืออีกมั๊ยใน 9 อันนี้ ตั้งแต่ โอภาส มายัน อุเบกขานี้ มีเศษอะไรหลงเหลืออีกไหม ถ้ามีเศษอยู่อันหนึ่งอันใดก็เรียกว่า นิกันติ   ทั้งนั้นเลย เรียกว่า นิกันติ  คือเศษของอุปกิเลสที่เหลือทั้งนั้นเลย ไม่ว่าอยู่ที่จิตไหนก็ตามแต่ มีเศษยังไม่นิกันติ ยังไม่หมดสิ้นที่แท้จริง ยังไม่ถึงซึ่งอันติม อันติมะหมดสนิท อันติมะเนี่ยหมายความว่าหมดสนิท นิกันติก็หมายความว่าไม่มีเลยที่สุดที่ไหนไม่มี ละเอียดยิบ เพราะฉะนั้นถ้ายังมีเศษของอุปกิเลสอยู่ไม่ได้ ทบทวนเป็นปัจจเวก จะเป็นเศษของมุมไหนก็ให้รู้ให้ละเอียดให้ได้ ถ้ามีเศษอันไหนอยู่ยังเป็นนิกันติหมด ทวนให้ได้ทั้ง 9 อันนี้ หมดอุปกิเลส 10 ผู้ใดทำหมดอุปกิเลส 10 นี้ จนกะทั่งรู้ถึงอุทธัจจะ อย่างที่อาตมาว่านี้ ฐานขึ้นมาปั๊บ อวิชชาก็ไม่มีกระอักแล้ว เหลือแต่วิชชาโผล่พรวดขึ้นมาเลย ใสสว่างโล่เป็นนิโรธมีแสง แหม อาตมาก็คงว่า พวกคุณก็คงไม่เคยได้ยินใครมาอุตริพูด นิโรธ มีแสงมันมีที่ไหนในโลก นิโรธดับอย่างสว่าง นิโรธมีแสงเลยมีวิชชาสว่างโล่ รู้ตัวรู้ตนวางทุกสิ่งอย่างเป็นอนัตตาธรรม เกิดดับเกิดดับไป โลกเอ๊ย กายนี้ จิตนี้ ขันธ์ 5 นี้ เอ็งเกิดเอ็งดับของเอ็งไป ฉันจะรู้ตามรู้เองทั้งหมด อันไหนที่มันจะปรุงขึ้นมาเป็นกุศล ฉันจะช่วยโลกปรุงให้แก่โลก อันไหนที่ปรุงขึ้นมาเป็นอกุศล อย่าทีเดียว อย่างนี้ไม่เอา 

ที่นี้กุศลกับอกุศลนี่ท่านจะปรุง พระอริยะท่านจะปรุงให้แก่คนอื่น ท่านก็จะมีสัจจานุโลมญาณ ลองย้อนเข้าหาโสฬสญาณดูบ้าง ไม่เคยพูดโสฬสญาณซักที วันนี้ลองดูบ้าง ตั้ง 16 ญาณ ที่จริง โสฬสญาน ไม่ใช่เรื่องพูด โสฬสญาณเป็นของละเอียดที่จะเกิดเองเป็นเองในนี้ ถ้าใครไม่มีสภาวะนะ เมายิ่งกว่า เอทานอล ไม่รู้เรื่องเลย ถ้าใครมีสภาวะพอจับบ้างแล้วก็พอรู้ เพราะอะไร เริ่มต้นตั้งแต่ นามรูปปริเฉทญาณ เอาแล้วเริ่มต้นมาแล้ว นามอะไรเอ่ย รูปอะไรเอ่ย ยังไม่รู้เลย เพราะฉะนั้น ต้องเรียนรู้มาตั้งแต่ รูปหยาบ ๆ นามหยาบ ๆ ไอ้รูปนั่ง รูปนอน รูปเดิน รูปยืน ไอ้รูปที่เป็นแบงค์ รูปที่เป็นลาภ รูปที่เป็นยศ รูปที่เป็นสรรเสริญ อะไรที่หยาบ ๆ ทั้งนั้น รูปที่เป็นกามคุณ  มาในเรื่องสี มาในเรื่องผิวพรรณ รูปที่มาในเรื่องของเสียงเข้ามาเข้าหู รูปที่มาในเรื่องของกลิ่น รูปที่มาในเรื่องของรส รูปที่มาในเรื่องสัมผัสส่วนไหนก็ตามแต่ รู้มันให้ได้หมดในรูปเหล่านั้น 

มันมาสัมผัสเราเมื่อใด  มันมีตัวสำคัญที่สุดคือ จิตตัวสำคัญคือนามนี่เข้าไปรู้ เมื่อรับเข้าก็ไม่รับเปล่านะปรุงเลย ทำงานเลย ทุกทีไป รู้ให้ทันอย่างนี้ แยกให้ออกว่า อ๋อ ไอ้นั่นอันนึงเรียกว่ารูป เป็นสิ่งหนึ่งที่จะมีเป็นตัวปัจจัย อีกอันนึง เป็นตัวเรานี่เองกิเลสใหญ่ เหตุเพราะอะไร เหตุเพราะใจของเรามันโง่มันมีแต่อวิชชามีแต่อวิชชา ไอ้รูปต่างๆ ข้างนอกมาแตะปั๊บ ไอ้อวิชชาตัวนี้ ทำสั่งจิตเข้าไปสั่งนามเข้าไปให้สังขารเลย สังขารเลย ตรงเข้างับเข้าให้ ทุกทีไปเลยไม่รู้เหตุรู้ปัจจัย พอแยกรูปแยกนามออกชัด ไอ้นี่มาหรือ อ๋อ ไอ้นี่สีแดงมาเหรอ ปัดโธ่ ไอ้รูปเป็นแบบนี่อย่านะอย่าไปปรุงกับมัน แยกรูปแยกนามให้ออก รู้ว่าไอ้รูปนั้นกับนามนี้นี่แหละ ถ้าไม่รู้แล้วมันจะเป็นเหตุเป็นปัจจัยซึ่งกันและกันเป็นนามรูปะ นามรูปปริคคหญาณ ปัจจยเป็นปัจจัย ปริคคหะ ยังมีการม้วน เป็นห่วง ปริคคหะ แปลว่าห่วง ยังจะห่วงหวงกันอยู่ ยังจะยึดถือกันอยู่ ปริคคหะ เป็นปัจจัยที่จะทำการห่วงหวงผูกพันเป็นลูกโซ่ พันกันอยู่ มันเป็นอย่างนี้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเราแยกรูปแยกนามออกรู้ โสฬสญาณ อันที่ 1 เรียกว่า นามรูปปริเฉทญาณ ปริเฉท แปลว่าอะไร ปริเฉทแปลว่า ว่างลงให้ได้ แยกมันออกจากกันให้ได้ ทำความคั่น นามกับรูปให้ได้ นามรูปปริเฉทญาณ หั่นออก นามก็แยกเป็นอันนึงรูปก็แยกเป็นอันนึงให้ได้ เรียกว่า นามรูปปริเฉทญาณ เห็นมันให้ได้ชัดๆ อย่างนั้น  แล้วรู้ให้ได้นะ อ่อไอ้อันนี้รูปมาแล้ว โท่งๆ มาเลยอะ จะทางหูก็ชั่ง จะทางเสียง เห็นขี้ เคยขี้ไปหลายวันลอยฟ่อง ๆ มาแล้ว เนี่ยรู้เลยรูปอย่า นามอย่านะ ใส่โซ่นามไว้เลยจิตของเรา อย่า เอ็งอย่ามาทำอะไรกับฉันไม่ได้ เข้าทางลิ้นเข้าทางจมูกเข้าทางกาย สัมผัสเสียดสีทุกประตูรู้มันได้ แยกรูปแยกนามชัดอย่างนี้แล้วรู้ให้ได้มันเป็นปัจจัย 

เพราะฉะนั้น นามรูปปริเฉทญาณแล้ว ก็ นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ไม่ให้เกิด  ไม่ให้มาทำเป็นห่วงพัวพันไม่ให้มีการเกิดเป็นสังขารอยู่ในนี้ รู้จนกะทั่งมันเป็นปัจจัยอย่างนี้ รู้ให้ชัดก็ทะลุเป็นญานที่ 2 นามรูปปัจจยปริคคหญาณได้ พอแยกได้ชัดอย่างนี้แล้วจบ ก็ทำความเข้าใจสิ่งพวกนี้ให้ได้ รู้สิ่งที่มันเกิดอยู่เสมอๆๆ เป็นธรรมดาเรียกว่า สมะ เรียกว่าสมะ ทุกอย่างมันเป็นเสมอๆ มันเป็นเนืองๆ อยู่เสมอเรียกว่า สมะ และมันจะตายอยู่เสมอๆๆ เรียกว่า สนะ ถ้าผู้ใดเข้าใจแล้ว อ๋อ มันจะมีเสมอเกิดอยู่เสมอ และมันก็ตายอยู่เสมอเป็นธรรมดา ธรรมดา ธรรมดาอ่านว่าธรรมดา เเต่ถ้าคนอายุมากๆ หน่อยเคยเรียนหนังสืออ่านแต่ก่อนนี้แบบเรียนเร็ว อ่านธรรมดาอ่านว่าธรรมดา ถ้ารุ่นใหม่ไม่มีอ่านอย่างนี้แล้ว มันจะเกิดอยู่เป็นธรรมดา มี สมะ กับ สนะ

รู้ สัมมสนญาณให้ได้ เกิดญาน เกิดปัญญารู้ให้รู้สัมมสนญาณ  ตัวเกิด และตัวดับ ใครรู้ตัวเกิดและตัวดับแยกออกแค่นี้ก็เก่งแล้ว  รู้ญานที่ 3 จะเกิดอะไรก็เกิด สีแดงเกิดมาเดี๋ยวมันก็ไม่แดง  ไอ้รสหวานหอมเนี่ยเกิดมา เอ้อ เดี๋ยวมันก็ไม่เกิดมันก็ไม่หวานไม่หอม หรือเหม็น จริงๆ อะไรทุกอย่างเลย มันเกิดขึ้นมาประเดี๋ยวมันก็เปลี่ยน ประเดี๋ยวมันก็เปลี่ยน เกิดแล้วมันจะมีดับ “สมะ” เอ็งเกิดของเอ็งอยู่เสมอ เพราะว่าทุกอย่างในโลกมีแต่สังขารธรรม มีแต่การปรุงอยู่เสมอปรุงให้เกิด เกิดแล้วเอ็งก็ต้องดับ ไม่ต้องไปทำอะไรมันก็ดับของมัน ตามกาลตามเวลา ตามเหตุตามผลของมัน ตามเหตุตามปัจจัยของมัน ไม่มีใครไปทำกับมันมันก็ดับ ให้รู้เกิดรู้ดับอย่างนี้จึงเรียกว่ารู้ สัมมสนญาณ มีปัญญารู้รอบในเรื่องนี้ 

ผู้ใดรู้ สัมมสนญาณ แล้วก็พยายามรู้ให้มันละเอียดให้มันช้า ละเอียดยิ่งกว่านี้ รู้เกิดรู้ดับเรียกว่ายังไม่เก่งจริง ต้องรู้เกิดมาแล้วมันก็ยังทรงอยู่นะ แล้วมันก็ดับลง เกิดมาแล้วก็ทรงอยู่นะไอ้ตอนทรงอยู่นี่แหละ คนหลงมันเเยะ นึกว่ามันเป็นนิจจัง ไอ้ตรงทรงอยู่นี่ ถ้าคนเห็นเกิดปั๊บดับปั๊บ คนก็ไม่งงไม่หลง แต่คนมาหลงตรงที่มันเกิดปั๊บแล้วมันก็ตั้งอยู่ มันยังไม่เสื่อมไปทีเดียวมันค่อยๆ โตขึ้นนิดนึงแล้วมันก็ค่อยๆ เสื่อมก็ได้ หรือพอเกิดปั๊บแล้วก็ค่อยๆ เสื่อมลง แต่กว่าจะเสื่อมหมดสิ้นก็ยังมีสภาพอยู่ยังมีสภาวะอยู่ คนก็ไปหลงว่าไอ้นี่เป็นนิจจัง ก็ไปคว้าไว้ อย่าจากไปนะเอ็ง อย่าหลุดไปนะ อย่าให้หายไปนะ มันได้ที่ไหนในโลก ไปห้ามมันได้ที่ไหน ไม่มี มีอะไรบ้างลองหยิบมาให้อาตมาดูมีอะไรบ้าง ว่าพระอาทิตย์มีอายุยืนนานว่าไม่เสื่อมไม่ดับเหรอ ดับ พระอาทิตย์ก็ดับ อย่าว่าแต่อะไรในโลกนี้เลย โลกก็กำลังดับอยู่ อะไรก็ดับอยู่ทั้งนั้น รู้เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ให้ละเอียดลออยิ่งกว่า สัมมสนญาณ เรียกว่า อุทยัพพยญาณ เรียกว่าอุทยัพพยญาณรู้ให้ชัดอย่างนี้ 

พอรู้เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป เป็นไตรลักษณ์ชัดเจนอย่างนี้แล้วทีนี้ก็มาจับแยกเลย ไอ้นี่เกิดขึ้น ไอ้นี่ตั้งอยู่ ไอ้นี่ดับไป 3 ส่วนแยกออกมาเลย แยกออกมาเป็นส่วนๆ เลย ดูให้เห็นชัดๆ เลยทีเดียวว่า อ๋อ ไอ้โลกนี้มันมีแต่ความฉิบหายอย่างนี้ มันไม่มีของจริงเลยนี่ ไอ้เกิดนี่แล้ว เอ็งก็ยังเดินติดต่อกันอยู่เป็นธรรมดา ประเดี๋ยวเองตั้งไว้เองก็ดับลงไปเป็นธรรมดา มันมีแต่ความฉิบหายอย่างนี้ มีแต่ความไม่ได้เข้าท่าอย่างนี้เองนี่ เห็นมันให้ได้ว่ามันเป็นภัยอย่างนั้น มันไม่มีอะไรเลยถ้าเราไปยึดมั่น ถือมั่น มันไปหลงเข้าใจผิดว่า เอ็งต้องอยู่มั่น ๆ นะ เอ็งต้องนิจจังนะ เอ็งเที่ยงนะ เอ็งอย่าไปหายไม่ได้นะ  ถ้าใครไปหลงอย่างนี้เป็นภัยอย่างยิ่ง เป็นความน่ากลัวอย่างยิ่ง เป็นความน่าเศร้าใจอย่างยิ่ง 

พระอรหันต์ทั้งหลาย ท่านจะเอาคำว่า สงสารมาให้ ท่านจะบอกว่า แหม มันน่าสงสารจริง ไปหลงในภัยอันนี้ มีความรู้ในภัยเหล่านี้เรียกว่า “ภยญาณ” เรียกว่า ภยญาณ เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดรู้ในความน่ากลัว แบบนี้ รู้ในสิ่งที่มันยึดไม่ได้ เอาไม่จริงได้แบบนี้ คนนั้นก็มีจิตมีปัญญาที่สูงละเอียดขึ้นไปอีก ก็จะเกิดการเห็นแต่ว่าโลกนี้นั้น จะมีแต่ความดับสลายเป็นที่สุด ทุกอัน ไม่มีอะไรเลยที่มันจะไปยึดเอาไว้ได้ จะเห็นอย่างชัดอย่างแจ้ง ไม่ได้เห็นอย่างที่ปากอาตมาพูด คุณเห็นในญาณในปัญญาของคุณ คุณเห็นว่าคุณเองนี่ อาตมาจะเล่าประกอบยกตัวอย่าง 

แต่ก่อนนี้อาตมาทำงานเงินเดือนไม่กี่ตังค์รายได้ไม่กี่บาท อาตมาก็พยายามสร้างให้มันเกิดขึ้น จาก1000 เป็น 2,000 จาก 2,000 เป็น 3,000 จาก 3,000 เป็น 4,000 ให้มันได้เพิ่มขึ้นเพิ่มขึ้น โดยความหวังตั้งใจอยู่ว่า ขอให้รายได้ของเรานี้จงตั้งอยู่ จงตั้งอยู่มั่นคงอยู่ พอบางเดือนมันไม่ได้ 4,000 มันไม่ได้ 5,000 ชักหน้าหงิก พอมันลดลงมามากอีก ก็พยายามใหม่ให้ได้ 5,000 ยืนทรงอยู่ให้ได้ ยิ่งได้ 6,000 แหม เก่งภาคภูมิ เอาให้มันทรงที่  6,000  พอมันลดจาก 6,000 มา หน้าหงิกอีก ไม่ได้ ต้องสู้อีก ให้ได้ 7,000...8,000…10,000 ถ้าคุณยิ่งขยันหมั่นเพียร ยิ่งทำให้คุณเห่อเหิม พากเพียรและขยัน

ได้แล้วอยากให้มันตั้งอยู่ แต่มันไม่ตั้ง บางทีมันก็ลด แล้วมันก็ลด บางทีมันก็ตั้งอยู่ ตั้งอยู่แล้วมันก็ลด ไม่เที่ยงสักทีแต่เราไม่เข็ดสักที กระหน่ำตัวเองเข้าเหมือนเฆี่ยนด้วยแส้ เอาเข้าไป ลดไม่ได้นะ เสียหายนะเรา เราเสียหายก็เฆี่ยนเข้าไป พากเพียรเข้าไป ทำอย่างนี้ทุกทีโดยไม่เคยเห็นภัย ไม่เคยเห็นว่า ไม่แน่หรอกเอ็งได้เดือนละล้านเอ็งก็ยังจะไม่ได้เลย สักวันหนึ่ง เอ็งก็จะไม่มีรายได้เลยซักวันนึง  อย่าว่าเอ็งแต่รักษามั่นไว้เลย เอ็งจะมีรายได้เดือนละล้าน เอ็งก็ไม่เหลือสักวัน เอ็งจะไม่มีรายได้เลยสักแดงเดียวในเดือนนึงเลย อาจจะเคยตอนนี้เคยได้เดือนละล้านแต่อีกหน่อยแกก็ไม่ได้ 

ไม่มีความเข้าใจเลยในตอนนั้น สมัยนั้น ก่อนนั้น ที่อาตมายังทำงานอยู่ หรือพวกคุณเองก็คิดเอาเอง เหมือนกัน ไม่ได้หวาดระแวงเลย ไม่เคยเห็นภัย แต่แท้จริงแล้ว มันมีแต่จะเดินทางไปหาความสูญ มีแต่ ภังคะ มีแต่หมดสิ้น มีแต่จะเดินไปหาความไม่มีอะไร ต่อให้คุณได้รายได้เดือนละแสน เดือนละหมื่น เดือนละล้านอะไรก็ตามแต่ คุณจะเหลือแต่สุดท้ายคุณจะสูญ ถ้าใครเห็นแจ้งอย่างนี้เป็น ภังคาญาณ นะ อ๋อ สุดท้ายมันจะมีแต่สูญอย่างนี้เหรอ เอ้ย อย่างงั้นเราสูญเองดีกว่า ไม่ต้องให้ใครมาทำลายดีกว่า เอาไปเลยเดือนนึงล้านนึงไม่เอาแล้ว อยู่เฉยๆ ดีกว่าไม่ต้องมีอะไร เดือนนึงอยู่สูญก่อน รู้เท่ารู้ทันมันอย่างนี้ปั๊บ คุณเอ๋ยจะเกิด    อาทีนวญาณ เบื่อหน่ายการมานั่งเฆี่ยนแส้ตัวเอง เฆี่ยนเข้า เฆี่ยนเข้าทำ เบื่อจริง ๆ  อาทีนวาญาณ จะเกิดเลย เห็นโทษของมัน อาทีนวะ เห็นโทษของมัน บอกปัดโธ่ เฆี่ยนเข้าไปฟาดลงเข้าไป หวังจะตั้งใจจะให้มันตั้งอยู่ ไม่มีที่สุดมันมีแต่ ภังคะ มันมีแต่จะชิบหาย มีแต่สูญสูญสูญ เดินไปเข้าหาความแตกดับสูญ ไม่มีอะไรจริงภังคะ และเห็นโทษมันอย่างนี้เเหล่ะ  เรียกว่าเห็นโทษมันจริงใครมี อาทีนวานุปัสสนาญาณ คนนั้นก็มี นิพพิทาญาณ ...​เบื่อ 

เรามาหลงเฆี่ยนตัวเองเพื่อเหตุแห่งดิ้นอยู่กับโลกเท่าแค่นี้เองแหล่ะหรือ แค่นี้หรือ ชีวิตมันดิ้นอยู่กับโลกแค่นี้เหรอ มันเฆี่ยนตัวเองไปแข่งกับโลกเขาแค่นี้เหรอ แล้วเราแข่งไปแล้วเสร็จก็ไปหา ภังคะ เข้าไปหาศูนย์อยู่อย่างเก่าดับสูญสิ้นไม่มีคงทนไม่มีอยู่ได้เหมือนเก่า ใครเห็นแล้วก็เกิดเบื่อจริงๆ พอเห็นโทษก็นิพพิทาญาณ เบื่อ เบื่อจริงๆ เบื่อ  พอเบื่อแล้วก็เป็นไง มุญจิตุกัมยตาญาณ ...เกิดเลย

เอ้าเปลื้องออกไป

ใครจะเอาเชิญ เชิญ ใครจะเอาอะไรเชิญ อาตมาเริ่มเเจกเลยเอ้างานนี้คนนี้จะเอา เอาไปเลย เอ้างานนี้เอาไปเลย รายได้เท่านั้นเท่านี้เอาไปเลยไม่ว่าเอาไปเลย หัดตัวเองน้อยลงกินให้น้อยลงอยู่ให้น้อยลง ดูซิว่าขันธ์ 5 นี้มันเลี้ยงมันไว้ด้วยได้เท่าไหร่ อาหารกี่กรัม อาหารวันหนึ่งกี่บาทลองเลี้ยงมันดูซิ เครื่องนุ่งห่มใช้น้อยๆลง น้อยๆๆน้อยลงคือน้อยที่สุดเท่ารายได้หัดน้อยลงๆ ของเรา งานการเราก็ทำอยู่ตามธรรมดาเท่าที่แรงเรามี ตอน อาตมายังเป็นฆราวาสอยู่ก็ทำ และอาตมาก็หัดน้อยลงๆ มีก็แจกออกไปเปลื้องออก มุญจิตุกัมยตาญาณ คือเปลื้งออก เปลื้องออกไปจริงๆ ไม่ได้พูดเล่นเลย ไม่ใช่บอกตอนนี้ฉันเกิด มุญจิตุกัมยตาญาณแล้วนะ เปลื้องออกแล้วน่ะแต่เอามาสิ เปลื้องออกมาแล้วไปเอามาสิ มันจะเป็นเปลื้องอะไรอย่างนั้น เปลื้องมันต้องเปลื้องจริงๆ เปลื้องทั้งกามราคะ เปลื้องทั้งสักกายะ อันต้น แล้วก็ค่อยมาเปลื้องจิต รูปราคะ ความยึดมั่นถือมั่นความรู้ความใหญ่เป็นอุปกิเลสที่อธิบายไปแล้ว ค่อยมาเปลื้องอันนี้ เปลื้องออกไปสิอันนี้สิ มีของโตๆ ใหญ่ๆ เป็นวัตถุ สมบัติ เป็นญาติติโกโยติกา ลูกเขาเมียเราพ่อแม่เรา ญาติแฟนเราไม่เคย ไม่เคยเปลื้องออกสักอย่างเลย แล้วจะบอกว่าฉันได้ญาณ 9 แล้ว 

มุญจิตุกัมยตาญาณ 

ฟังเอานะนี่พูดตอนนี้ อาตมาไม่อยากจะกล่าวกับใครว่าตอนนี้ใครบอกว่าได้ มุญจิตุกัมยตาญาณ ท่านบอกว่า ได้ญาณนี้แล้ว แต่ไม่เห็นเปลื้องนี่ ฉันจะมีโต๊ะหมู่บูชาไว้มุมโน้น เอาพัดลมมาไว้ตรงนี้ อาสนะใหญ่ก็ไว้มุมนี้ Air condition ติดเลย นี่เหรอ นี่หรือมุญจิตุกัมยตาญาณ ไม่ใช่หยาบด้วยนะ ฉันแค่กายอันใหญ่กับกามอันโตด้วยนะ ไมใช่ขั้นรูปจิต อรูปจิตนะ ขั้นหยาบนะไม่ใช่ขั้นกายกับจิตนะ อธิบายให้ชัด 

เพราะฉะนั้นใครจะมีญานอันนี้จริง มันเป็นจริงสลัดออกจริงเปลื้อง        มุญจิตุกัมยตาญาณ คือเปลื้องออกไม่เอา ค่อยๆ ผ่อนคลาย ลดๆๆ ลงจริงๆ ผู้ใดผ่อนลงได้ขนาดใด ขนาดใด ผู้นั้นทำได้ของตนเองอย่างแท้จริง พิจารณา มีการ ปฏิสังขาญาณ พิจารณา เราจะเหลือไว้แค่ใดเราจะออกไว้แค่ใดเปลื้องออกไปแค่ใด เอ้าเปลื้องได้แค่นี้เอาเปลื้อง พิจารณาทีเดียว ปฏิสังขาร หมายความว่าพิจารณา พิจารณาเหลือแค่นี้ก่อน ตอนนี้ยังมีฐานะยังไม่สูญแท้ เปลื้องออกได้แล้ว แล้วก็มักน้อยลง แล้วก็หัดเปลื้องออกอีก เปลื้องไป ปฏิสังขาญาณ เกิดรู้จักพิจารณาในการเปลื้องออกเริ่มออกทำออกไปเรื่อยๆ 

ผู้ใดทำได้เป็นจิตบริสุทธิ์ เมื่อพิจารณาเสร็จแล้วจัดการอันนี้ออกไป เป็นอิสระได้แล้วออกไป เป็นวัตถุ เป็นยศ เป็นเกียรติ เป็นกามคุณเอาออกไป ยกให้ ทำจนกระทั่งทางกายทำซะก่อน เปลื้องไปทางกายก่อน พิจารณาแล้วอันนี้ควรเปลื้องก็เปลื้อง ตั้งสมาทานศีลขึ้นมา ฉันจะเลิกสิ่งนี้แล้วฉันจะไม่เอาสิ่งนี้แล้วเราก็เปลื้องออกไป แม้ใจมันจะรอนๆ อยู่ ก็เปลื้องมันซะก่อน เพราะเราพิจารณาแล้วอันนี้    ปฏิสังขาร มีการพิจารณาถูกต้องแล้วพอเปลื้องแล้วเสร็จ 

กระทั่งจิตใจของคุณเข้าใจจิตของคุณเป็นอุเบกขา ไม่มีการสังขารไม่มีการปรุงสะเทือนไหว หวาบหวิว ให้เขาไปก็ยังเสียดายอยู่นะให้เขาไปก็ยังโหยหาอยู่นะไม่มี จนกระทั่งเกิด สังขารุเปกขาญาณ เห็นชัดแจ้งจริงว่าไม่มี อุเบกขาเฉยอยู่ในสังขารเหล่าานั้น ให้เขาไปก็ให้เฉยๆ เป็นสังขารธรรมดา เราเองไม่มีจิตสังขาร ไม่มีปรุง จิตเป็นอุเบกขา นี่ก็เป็น สังขารุเปกขาญาณ มีปัญญารู้เท่าทันในสังขารโลกและจิตสังขาร การกระทำของเราให้เขาไปนี้เป็นสังขารโลก เป็นการกระทำอย่างโลกๆ แต่จิตของเรา เฉย อุเบกขา ว่าง ไม่วาบไหว ไม่กระเทือน ไม่รู้สึกเดือดร้อนจึงเรียกว่า สังขารุเปกขาญาณ สังขาร+อุเบกขา เกิด สังขารุเปกขาญาณ อย่างแท้จริง 

ผู้ใดเกิด สังขารุเปกขาญาณ จะมีปัญญาญาณมาก จะทำอะไรต่ออะไรก็ทำได้ตามสบายเลย ทำอย่างอนุโลม ปฏิโลม ทวนไปทวนมาทำตั้งแต่โน่นแหละ นามรูป ปริเฉทญาณ ทวนไปทวนมา มีอนุโลมปฏิโลมมากมาย และรู้สัจจะ รู้อริยสัจ รู้สัจจะทุกตัว อันนี้เป็นของที่เป็นทุกข์อยู่หนอ เป็นสมุทัยอยู่หนอ เอ้าดับมันเสีย หาทางดับมันเสีย รู้อย่างแท้จริงแล้วก็ทำไปตามควรเสมอ ถูกต้องโดยแท้จริงคนนี้ ก็มี สัจจานุโลมญาณ มีการอนุโลม ปฏิโลมอย่างเป็นสัจจะถูกต้องอย่างแท้จริง 

คนนี้เท่านี้คนนี้จะมาปรุงแต่งเรื่องอะไรกับเราเราก็อนุโลมได้ ของๆ เราที่จะเอาออกเราก็อนุโลมปฏิโลมได้ เรียกว่า สัจจานุโลมมิกญาณ

ผู้ใดทำแบบนี้ได้ก็ตัดโคตรของความเป็นคนออกไปได้ ทำได้นิดนึงก็ตัดโคตรรออกไปได้เรื่อยๆ ทำได้จริงจากเด็ดขาดตัดโคตร เรียกว่า โคตรภูญาณ สบายมากแล้วเราไม่ต้องเกี่ยวข้องกับอันนี้ ไม่ต้องเกี่ยวข้องเลยเงินเดือนเดือนละหมื่นเฉย ตัด ส บ ม สบายมาก กินข้าววันละ 3 ครั้ง กินข้าววันละจาน ไม่ได้กินเนื้อสัตว์อะไร เอาไปยศศักดิ์ฐานะ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข กามคุณ เอาไป แต่ละระดับแต่ละระดับ คุณตัดโคตรอย่างนี้ออกไปได้เรื่อยๆ บริสุทธิ์ขึ้นๆ ถ้าตัดโคตรชั้นหยาบได้ เขาเรียกว่าตัด โคตรภู ถ้าตัดโคตรชั้นสูงท่านเรียกว่าตัดโวทาน โวทานแปลว่าขาว คือบริสุทธิ์ขึ้นๆ โคตรภู ถ้าเรียกว่าชั้นต้น ถ้าตัดโคตรชั้นสูงเรียกว่าเดินทางตัดโคตรเข้าไปหาความบริสุทธิ์ เรียกว่าเข้าหาความบริสุทธิ์ผ่องใส

ใครตัด โคตรภู ได้จริงๆ คนนั้นก็บรรลุมรรคญาณ ผลญาณ ไม่เห็นมีอะไร บรรลุมรรคญาณ ผลญาณ อย่างแท้จริงเลย เผลอๆ พูดถึงมรรคผลแล้ว เสร็จแล้วก็ทวน ทวนดู ทวนดูอันนี้มันหลงหรือเปล่า จริงหรือเปล่า ที่เราทำนี้มันจริงหรือเปล่า จิตเราก็หมดสิ้นหรือเปล่า เป็นมรรคเป็นผลอันแท้จริงหรือเปล่า สว่างไสวชัดหรือเปล่า ไม่ใช่ดำๆ มืดๆ อะไรเป็นอะไรก็ไม่รู้ อาการอย่างนั้นเป็นอย่างนี้แล้ว ประมาณเอาก็ไม่ใช่ เปล่าอันนี้เห็นเลยว่าอันนี้คือกามเป็นสักกายะ อันนี้เป็นรูปราคะ อรูปราคะอันนี้เป็นมานะ รู้เป็นก้อนๆ แท่งๆ รู้เป็นความชัดๆ เลย ตอนนี้ก็ ปัจจเวกขณ์ เลย ทวนมาตั้งแต่ นามรูปปริเฉทญาณ นามรูปปัจจยปริคคหญาณ สัมมสนญาณ  อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ ภังคานุปัสสนาญาณ ภยตูปัฏฐานญาณ อาทีนวานุปัสสนาญาณ นิพพิทานุปัสสนาญสณ มุญจิตุกัมยตาญาณ ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ สังขารุเปกขาญาณ สัจจานุโลมิกญาณ โคตรภูญาณ มรรคญาณ ผลญาณ …ปัจจเวกขณญาณแล้ว ถึง 16 รอบ..เราตัดจริง บริสุทธิ์จริง มันไม่เห็นมีอะไร อวิชชาอยู่ที่ไหน…อวิชชาอยู่ที่ไหน? 

โยมว่า...แล้วนิพพานอยู่ที่ไหน

พ่อครูว่า... ที่คุณถามมานั้นคือ เพราะมันไม่รู้แจ้งตั้งแต่นามรูปมาตั้งแต่ต้นพอมันไม่รู้ว่าอันนี้คือ นามรูป กิเลสตัณหา กิเลสตัณหาก็เป็นตัวตนที่ประกอบด้วยนามรูป ไอ้ดอกไม้สวยๆ ที่เขากำลังถือมานี่ คุณแยกรูปแยกนามมันออกไหม แยกออกไหม ดอกไม้ที่เขาถือสวยๆ มานี้แยกออกไหม ถ้าแยกออก แล้วเรารู้ทันว่าไอ้นี่เเหล่ะตัวสำคัญ มาเป็นปัจจัยที่ทำให้เราไปยุ่งกับมันนะ รู้ทัน ก็รู้ถึง นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ล่ะ พอรู้ทันก็ใส่โซ่ตรวนใจเรารู้ทันนะเอ็งอย่าไปเกี่ยวกับมันนะเองเฉยๆ นะ มันดิ้นเท่าไหร่ก็เฆี่ยนมันไว้อย่านะ ได้ทำอย่างนี้หรือเปล่า  ไม่เลย หลับตา หลับตาก็ไม่เห็นดอกไม้สิ ถ้าลืมตาเห็นดอกไม้งามจริงหรอคว้าไป มันจะเป็น นามรูปปัจจยปริคคหญาณ ได้อย่างไร มันก็ปรุงเข้าให้เท่านั้นเอง ก็ไม่เห็น สัมมสนญาณก็ไม่เกิด อุทยัพพยานุปัสสนาญาณก็ไม่เกิด ญานอันไหนก็ไม่เกิดเพราะชั้นต้นแค่นามรูปก็ไม่เห็นแล้วมันก็มีปัจจัยอะไร นามรูป ปัจจยปริคคหญาณ ก็ไม่รู้ เมื่อไม่รู้ก็ทำไม่ได้ 

โยมว่า... เอาตำรามาพูดเฉยๆ 

พ่อครูว่า... จะมาพูดนี้เอาภาษาที่เขาว่าตามตำรา แล้วอาตมาพยายามอธิบายด้วยสำนวนของอาตมาที่จะให้คุณเข้าใจถึงเนื้อแท้ๆ ของมันเลย พอเข้าใจไหมเมื่อกี้นี้อาตมาพูดซะเหนื่อยเลยเมื่อกี้นี้ ถึงญาณ 16 ตั้งแต่ต้นเลยถึง 16 เลย 

โยม… ยังไม่รู้ในนี้ 

พ่อครูว่า... ก็แสดงว่าเรารู้แต่นอกเรารู้แต่บัญญัติของญาณ 16 ถ้าเรารู้เนื้อหาสาระของมัน มันเกิด อาตมาถึงบอกตั้งแต่ต้นแล้วว่าที่จริงโสฬสญาณมาพูดไม่ใช่เรื่องธรรมดา ถ้าใครมีสภาวะจริงๆ แล้วนะไม่ต้องเอาชื่อไปตั้งให้มันหรอก   ให้มันเกิดเองเป็นมรรคเป็นผลเอง ไม่ต้องไปตั้งชื่อให้มัน แต่ในไหนๆ ท่านก็ตั้งชื่อให้มันแล้ว อาตมาก็อธิบายบ้างเท่านั้นแหละ อาตมาไม่ได้ขยันอธิบายหรอกไม่ได้อยากอธิบายท่านเลยหรอก เพราะมันเป็นเรื่องลึกซึ้ง อาตมาบอกแต่ต้นแล้วไง ใครที่มีแล้ว ฟังไปอย่างเมาเอทานอลอย่างที่ว่า 

อาตมาบอกแต่ต้นมันไม่รู้เรื่องหรอกมันมีแต่ภาษานั่นแหละ ถ้าใครมีสภาวะรับแล้วนะบอกว่าจะ มันจะมีอย่างนี้เองมันจะเกิดเองอย่างนี้เอง เราก็โยนทิ้งอย่างนี้จริงๆ อย่างที่อาตมายกตัวอย่างอาตมาเปรียบเทียบให้ฟังนี่ มันเป็นไปตามจังหวะเป็นไปตามระยะจริงๆ แล้วทำอย่างไม่ได้เสแสร้ง ไม่ได้แกล้ง โลภะ มันไม่เอามันไม่มีโลภะ มันไม่ได้อยากได้เอาไว้ไม่ได้อยากยึดเอาไว้ ใครจะเอาไปก็ไม่โกรธ แล้วโทสะมันจะมีจากไหน เอาไปเลย ขนาดเขามาปล้นเรายังให้เลย 

อย่าว่าแต่ให้เขาเฉยๆ เฉยๆ ไม่มี ไม่มีการหวงไม่มีการยึด มันจึงจะมีการคลายการหน่ายการวาง การละ อันแท้จริงแล้วมันก็จบลง สู่ มรรคผลอันแท้จริง นอกจากจบมรรคผลอย่างที่ว่าแล้วเข้าใจด้วยปัญญาอย่างที่เราคิดว่าทำอันนี้ถูกทางไหม ท่านยังให้ปัจจเวกขณ์ อีกเที่ยวเลย เป็น ปัจจเวกขณญาณ ให้มีปัญญารู้ทบทวนว่ามันจริงไหมถ้าจริงปั๊บมันก็อ๋อ อวิชชาที่เราทำในเรื่องนี้ทุกเหลี่ยม ทุกมุมมันก็ลดลงไปตามส่วน ใครวางกี่อันใครหน่ายกี่อันใครรับไปกี่อัน ใครคลายกี่อันแล้วล่ะ มันก็อันนั้นแหละอะไรติดอยู่บ้างล่ะ 

ถ้าอะไรที่ติดอยู่ มันก็อันนั้นมันก็ไม่พ้นอวิชชา ถ้าอันไหนที่ไม่ติดแล้วเลิกแล้วโดยจริง มันก็พ้นอวิชชานั้นจริงๆ ไม่ใช่ภาษาพูดหรอก มันเป็นสูตร สูตรหนึ่ง ที่พูดอธิบายเอาไว้เฉยๆ เท่านั้นเอง ให้รู้ แต่โดยแท้จริงแล้วถ้าทำได้ถึงจิตแล้วไม่ต้องอธิบายไม่ต้องอธิบาย ไม่ต้องเอาภาษามาพูดเลย สภาวะมันจะต่อกันไปเรื่อยๆ จนกระทั่งเราจบถึงอุทธัจจะ ปรุงขึ้นมานิดนึงก็รู้จิต

 พระอรหันต์เจ้าจะมีชีวิตอยู่ด้วย อุทธัจจะกับวิชชา เขียนให้ชัดๆ เมื่อเวลาจบแล้วท่านมีรูปนามอยู่คู่หนึ่งที่ยังอยู่ เป็นขันธ์ 5 คือ จิตของท่านที่ฟุ้งขึ้นมาเป็นอุทธัจจะ นั้นเป็นรูป และมีวิชชา คือ ความรู้อันเยี่ยมยอดที่จะคุมอุทธัจจะ อันนี้เอาไว้ให้มันไปตามทิศทาง ทำรูปอันนี้ให้มันเป็นกุศลทั้งหมดเลย ให้เป็นสิ่งที่เกื้อกูล 

ท่านมีรูปกับนาม 2 อย่างนี้แค่นั้นที่อาศัยอยู่ จนกว่าขันธ์ 5 นี้จะดับสูญสลายเป็น อนุปาทิเสสนิพพาน ท่านเหลือแค่นี้ นอกนั้นบ้อ แล้ว หมด ไม่มีมานะ ก็ไม่มี อรูปราคะ รูปราคะ ไม่มีทั้งนั้น ปฏิฆะ กามราคะ สักกายทิฏฐิ ไม่มี ถ้าเหลือแต่จิตที่มันปรุงขึ้นมาทำงาน แล้วทำงานอะไร วิชชาสั่งทั้งนั้น วิชชาสั่งทั้งนั้น ไม่มีทำงานโดยไม่สั่ง 

พุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลาย จึงทำงานด้วยวิชชาสั่งทุกตัว ในฐานะที่ยังเป็นผู้ที่ได้ สอุปาทิเสสนิพพาน หมายความว่า นิพพานอย่างที่เรียกว่าอย่างไม่ตาย ยังมีขันธ์ 5 อยู่ยังไม่ตายไป ท่านจะมีอย่างนี้อยู่มีนามรูปอันนี้อยู่ นี่อาตมาเรียกว่านามรูปนะ ไม่ใช่นามรูปอย่างโลกๆ นะ นามรูปของพระอรหันต์ นี่เป็นภาษานะ ที่จริงพระอรหันต์แล้วไม่มีนามรูปอะไรอีก แต่นำรูปที่ตั้งนั้นเป็นนามรูปแบบโลกๆ แต่ก็มีนามรูปเป็นโลกุตระอย่างนี้ ใช้ภาษาไปเรียกอย่างนี้ ท่านมีเท่านี้ มีเท่านี้ 

เพราะฉะนั้นถึงมีธาตุรู้อย่างสว่างไสว รวมแล้วก็เป็นวิญญาณ อุทธัจจะกับวิชชาเป็นวิญญาณ มีนามรูปที่อยู่อย่างสว่างไสว อุทธัจจะเจตสิกมันจะทำงานของมันตามบทบาทของมัน เจตสิกที่ฟุ้งขึ้นมานิดนึงท่านก็สั่งแล้ว เฮ้ย ไปทำงานดีๆ ทำงานอย่างโน้นนะ พิจารณาเสร็จมันไม่ดีก็อยู่เฉยๆ ถ้าดีก็ทำ ถ้าจะทำทำดีทุกอย่างท่านถึงเรียกว่า ท่านมีสัจจานุโลมิกญาณ อนุโลมให้ทำทุกอย่างทำดีทั้งนั้น และโอกาสกาลอันควร ทำกับหมู่นี้ขนาดนี้ถือว่าดี ทำกับหมู่ที่สูงกว่านี้ไอ้จิตที่ต่ำกว่านี้ก็เรียกว่า ไม่ดีแล้วทุกสิ่งทุกอย่างดีก็สมมุติชั่วก็สมมุติ สมมุติทั้งนั้นดีก็สมมุติชั่วก็สมมุติ สมมุติตามโลกจึงเรียกว่า สมมุติสัจจะ สมมุติเป็นความจริงเหมือนกันเป็นความจริงที่สมมุติ สมมุติตามโลกตามระดับตามกาลเทศะและมันเกิดอย่างนี้ในโลกมันมีอะไรดับหรอก จนกว่าเราเองเราจะดับไป ก็เลิกกัน คนอื่นจะยังไงก็เชิญ พระอรหันต์องค์อื่นจะเกิดต่อก็ทำต่อ 

เราจะดับอวิชชาด้วยวิธีก็อธิบายมาแล้วทั้งหมด อาตมาไม่รู้จะทำยังไง ทำยังไง ก็ที่อธิบายมาทั้งหมดคือ วิธีดับอวิชชาจะเหลือเป็นวิชชา ดับอวิชชาแล้วกลายเป็นวิชชาแล้วก็มีชีวิตอยู่แค่นี้ 

ชัดเลยว่า กายกับจิตมันก็ คือไอ้แค่นั้นแหละไอ้สมบัติสิ่งหนึ่งที่มันเกิดมาในโลก ถ้าหลงก็ไปทรมานชีวิตอยู่กับโลก ไปเฆี่ยนตัวเองต้องให้สู้กับโลก ไปเกาะไอ้นั่นไม่รู้ไอ้นี่เป็นกาม ไอ้นี่เป็นกายไอ้นี่เป็นรูป ไอ้นี่เป็นอรูป อะไรไม่รู้ทั้งนั้น มันก็ไปเพ้อพบอยู่ไหนก็ไม่รู้ พอรู้ชัดในที่นี้หมดแล้วมันก็หยุดหมด จึงไม่สร้างสิ่งเหล่านี้ให้แก่ตน 

อรรถะ ที่จะเป็นการพูดเป็นภาษา หรือ บรรยายกันเป็นเพียงแต่ปริยัติ เป็นสิ่งที่จะพึงรับเอาไปได้ไปฟัง ในขณะฟังนั้นเราก็มีความตั้งใจให้ดี ตามฟังธรรม พระพุทธเจ้าท่านก็สอนเสมอต้องพยายามฟังธรรมด้วยดี ตามฟังธรรมด้วยดีต้องฟังอย่างไร การฟังธรรมด้วยดีก็คือ เราต้องมีโยนิโสมนสิการหนึ่ง  สองนอกจากมีโยนิโสมนสิการ คือตั้งอกตั้งใจฟังให้ดีแล้ว เราจะต้องทำจิตให้เป็นกลาง ทำจิตให้เป็นกลาง อย่าเพิ่งไปคิดค้านอย่าเพิ่งไปคิดเห็นดี ทั้งไม่ค้านทั้งไม่เห็นดี แต่ให้เราใช้ปัญญาที่จะมีธรรมวิจัย หรือวิจัย วิจารไปพลางในขณะที่ฟังไปนั้น นอกนั้นมันจะดีหรือมันจะไม่ดีมันจะปรากฏผลบอกเรา ในสิ่งที่เราเดินเครื่องเพื่อที่จะทำธรรมวิจัยหรือแยกแยะทำมันนั้นอยู่ในจิตของเราเสมอ 

ถ้าเราไปคิดเสียว่า เราจะน้อมตามเสียทีเดียว หรือว่าเห็นขัดเสียทีเดียว มันก็จะกลายเป็นว่าเราไปตั้งจิตเพื่อ  1.เอนพร้อมจะตามไปง่ายทีเดียวก็ไม่ดี 2. จะไปขัดทีเดียวมันก็ดี เพราะฉะนั้นเราทำจะให้เป็นกลางจึงจะดี แล้วก็ฟังไปด้วยปัญญาใช้ปัญญาตรองไป คล้ายๆ ค่อยๆ พิจารณา พร้อมๆ กันไปเรื่อยๆ ตั้งจิตให้ถูก 

ชื่อเรื่องในวันนี้ตั้งเอาไว้ก็ดีมาก เพราะเป็นชื่อเรื่องที่ จะอธิบายกันได้ ละเอียดลึกซึ้ง ทั้งเป็นประโยชน์พร้อมที่เราจะเอาไปประพฤติปฏิบัติด้วย เห็นอย่างไร ที่ว่ามีดวงตาเห็นธรรม น่าฟัง น่าฟังทีเดียว เห็นอย่างไร คือสิ่งที่จะต้องอธิบายคำว่าเห็นอย่างไร เนื้อความจริงๆ อยู่ที่ว่า ที่ว่า มีดวงตาเห็นธรรม 

เพราะฉะนั้นก็เราก็มาจำเพาะเจาะจงลงไปถึงสิ่งที่ได้จำกัดลงไปแล้วว่าเราจะอธิบายกันสิว่า มีดวงตาเห็นธรรม 

คำว่า มีดวงตาเห็นธรรมก็เป็นภาษา หรือเป็นสำนวนที่เราใช้เรียกกัน ใช้พูดกัน สำหรับ จะบอกแก่ผู้ที่เกิดธรรมะนั้นในจิตเรา ใช้สำนวนในภาษาไทยว่า มี

ดวงตาเห็นธรรม หมายความว่า เกิดธรรมะนั้นในดวงจิต ไม่ใช่ดวงตาโทโร่ ที่มองอยู่ 2 ข้างนี้ ที่เราลืมโพรงโพรงอยู่นี้ไม่ใช่ อันนี้ต้องมา เรียกว่าต้องมาทำความเข้าใจกันให้มากเสียก่อนว่า คำว่าดวงตาเห็นธรรมนี้ และคำว่าเห็นธรรมนี้ ไม่ได้หมายความว่า กายรูปนอก แต่หมายความว่าข้างในดวงตา และเห็นเป็นรูปเป็นนาม คำว่าดวงตาหมายความว่า “รูป” คำว่าเห็นหมายความว่า “นาม” 

รูปนามอันนี้เป็นสภาพของจิต ดวงตาเป็นรูป เห็นเป็นนาม เมื่อผู้ใด         เกิดมีดวงตา เรียกว่า ผู้นั้นเกิดจักขุวิญญาณ เมื่อใดผู้นั้นมีดวงตา เรียกว่าผู้นั้นเกิดจักขุวิญญาณ และจักขุวิญญาณนี้ก็ไม่ได้หมายความว่า ตาเท่านั้นด้วย คำว่าจักขุ แปลว่า ตา แต่ไม่ได้หมายความว่าตา แต่หมายความ  เป็นวิญญาณเลยทีเดียวนะ ฟังให้ดี 

คำว่า จักขุวิญญาณนี้ อาตมากำลังแปลว่าดวงตา กำลังหมายความว่าดวงตา เพราะงั้นคำว่าดวงตานี้ อาตมาก็อธิบายลึกไปแล้ว ถ้าไอ้ลูกกลมๆ โท่โร่นี้เราเรียกว่าดวงตา หรือภาษาเราเรียกง่ายๆ เข้าใจอย่างภาษาโลก ต่อจากภาษาโลกที่ลึกเข้าไปอีกนั้น ดวงตาไม่ใช่ดวงตากลมๆ โทโร่นี้ แต่มันลึกเข้าไปถึงข้างในเรียกว่าจักขุวิญญาณ คือเป็นสภาพการรับรู้ การรับซับซาบเห็นได้ในจิต เรียกว่าจักขุวิญญาณ 

ที่นี้ จักขุวิญญาณไปเห็นสภาพ คำว่า เห็น คำนั้น สภาพคำว่าเห็นคำนััน เราเรียกว่า รูปารมณ์ เอากันง่ายๆ ก่อน รูปารมณ์ แต่คำว่าเห็น คำนี้เราจะจำกัดแค่ว่า รูปารมณ์เท่านั้น มันก็เข้าใจได้จุดหนึ่ง จุดเดียว จุดหนึ่งจุดเดียว ถ้าเราจะต่อไปอีกจากคำว่ามีดวงตาเห็นธรรม คำว่า ธรรม นั้นแน่นอนที่สุดไม่ได้หมายความว่า เราจะต้องเห็นแต่เฉพาะดวงตา เราไม่จำเป็นจะเห็นแต่เฉพาะรูปารมณ์ แต่เราจะรับความเห็นได้หมดทุกวิญญาณ วิญญาณมีถึง 6 วิญญาณ 

รูปารมณ์ สัททารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ โผฏฐัพพารมณ์ ธรรมารมณ์ มีถึง 6 อารมณ์ หรือมีถึง 6 สิ่งที่จะให้เห็น ถ้าเราจะเอาเฉพาะแต่ว่าดวงตาซึ่งหมายถึงกายนอกนอกเท่านั้นเอง ธรรมะน้อยเดียวนิดเดียว มีวิญญาณจักขุวิญญาณอย่างเดียว อาตมากำลังไต่เข้าไปให้ลึกเป็นระดับนะ 

เพราะฉะนั้นคำว่าดวงตาคำนี้เป็นศัพท์โลกๆ ง่ายๆ ตื้นๆ แต่ความลึกมันจะเขยิบเข้าไปเรื่อยๆ มันจะไม่เกิดแต่เฉพาะดวงตา และอาตมากำลังตีความคำว่าดวงตาอย่างโลกทิ้งไป แต่จะไปเอาคำว่า ดวงตาอย่างธรรมะ และคำว่าดวงตาของธรรมะนี้มันลึกซึ้งเข้าไปจนกระทั่งถึง เป็นจักขุวิญญาณนั่นแหละ อาตมาให้ก้าวเข้าไปชั้นหนึ่ง

ตอนนี้ไม่ใช่จากจักขุวิญญาณแล้ว ลึกเข้าไปกว่าจักขุวิญญาณต่อเข้าไปอีกเป็น โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ และก็ กายวิญญาณ จนกระทั่ง ถึงมโนวิญญาณ ลึกเข้าไปหมดเลย 6 วิญญาณ 

เพราะฉะนั้นคำว่าดวงตาคำนี้ จึงกลายเป็นวิญญาณ ทุกวิญญาณแล้ว ตอนนี้ลึกเข้าไปแล้วนะ ตั้งต้นตามให้ดีนะ ถ้าตาไม่ดีก็เมาเลยนะ ถ้าเรา ฟังตามภาษาโลกๆ มันไม่รู้เรื่องดวงตาเห็นธรรมอะไร ดวงตาลืมโท่โร่ และเห็นธรรมมันไม่ใช่ภาษาธรรมะ อันนี้มันโลกๆ ธรรมดาๆ

เอาย้อนใหม่อีก มีผู้มาใหม่บ้าง ก็เป็นการซ้ำทบทวนอีก คำว่าดวงตา ไม่ได้หมายความว่า ลูกตากลมๆ ในภาษาธรรมะไม่ใช่ลูกตากลมๆ แต่ดวงตานี้หมายความว่า จักขุวิญญาณ อันแรกที่สุด ก็หมายความว่าจักขุวิญญาณก่อน คือสิ่งที่เข้าไปทำงานอยู่ข้างใน อะไรล่ะคือจิตหรือวิญญาณนี่ เราเรียกจำเพาะมุมหนึ่ง แง่หนึ่งเราเรียกว่า จักขุวิญญาณ 

ทีนี้คำว่าเห็น เราไม่เอาภาษาโลกๆ เห็นเพียงดวงตาเห็นแล้วก็มองเห็นรูปอยู่นี่เป็นโลกๆ แต่จะไปใช้กับธรรมะนั้น มันยังไม่พอ กับธรรมะนั้นสิ่งที่ไปเห็นนั้นเราไม่ใช้แต่แค่ดวงตาที่เห็น หลับตาก็สามารถที่จะเห็นธรรมได้ เพราะฉะนั้นสิ่งที่เห็นนั้นจึงไม่ใช่หมายความว่าเอาลูกตานี้มอง หลับตานี้ก็เห็นได้ธรรม เห็นด้วยอะไร เห็นด้วยจักขุวิญญาณ แล้วจักขุวิญญาณไปเห็นอะไร คำว่าเห็นคำนั้นก็คือ รูปารมณ์  เห็นสิ่งที่เป็นอารมณ์ที่รับอยู่ในจิตอีกทีนึง จักขุวิญญาณก็เป็นรูป อย่างที่อาตมาได้แยกแยะตั้งแต่ต้นแล้ว รูปารมณ์ก็เป็นนาม ฟังเท่านี้แล้วพวกที่เรียนรูปนาม บอกว่าเข้าไปเห็นรูปนั้นเมาแล้ว ถ้าใครแยกแยะดวงตาไม่ออกเมาแล้ว เมาเเล้ว เมาจริงๆ เพราะอาตมาไปบอกวิญญาณเป็นรูปเสร็จแล้วนี่ จักขุวิญญาณ อาตมาบอกว่าเป็นรูป ถ้าใครเรียนมา รูปกับนามหยาบๆ แล้วนั้นไม่เข้าใจหรอกตั้งหลักให้ดี 

จักขุวิญญาณ อาตมากำลังยืนยันเด็ดขาดว่า มันกำลังคือรูป และนำนามธรรมของจักขุวิญญาณคือรูปารมณ์ คือสิ่งที่เกิดเป็นผลต่อมาจากจักขุ เคยถอดให้ฟังแต่ก่อนนี้เคยซ้อนจิตเข้าไปอีกทีนึง รูปกับนามนี้ 

สิ่งนี้เป็นตัวถูกรู้ สิ่งที่ถูกรู้นั้นเป็นรูป สิ่งที่รู้ เป็นตัวรู้จริงๆ เลย ถ้าสิ่งนี้เป็นรูป สิ่งที่รู้จริงๆ เลยเป็นนาม  เพราะฉะนั้นขณะนี้ จักขุวิญญาณนี้เป็นรูป รูปารมณ์เป็นนาม รับรู้ รับรู้จากรูป จักขุวิญญาณเป็นตัวทำรูปขึ้นมา เป็นตัวทำรูปทำร่างขึ้นมาจากจักขุวิญญาณ แต่ไอ้ตัวที่จะรู้นั้นมันเป็น รูปารมณ์ เป็นตัวรู้ จักขุวิญญาณตอนนี้มันก็รู้ ขึ้นมาแล้ว

ย้อนใหม่ จักขุ เฉยๆ เป็นรูป จักขุวิญญาณเป็นนาม จากโลกมาหาธรรม ชัดๆ เลย จักขุ เรียกว่ารูป จักขุวิญญาณเรียกว่านาม

ต่อจากนี้อีก รูปตัวนี้ดับไปก็ทิ้งไอ้รูปหยาบทิ้ง ตาธรรมดาที่อาตมาว่าไม่ได้หมายถึงเพียงตานี้ จักขุวิญญาณที่เป็นรูป รูปารมณ์ ขึ้นมาเป็นนาม เกี่ยวข้องกันแล้ว ตอนนี้เราทิ้งแล้วจักขุธรรมดาทิ้งไปแล้ว จักขุวิญญาณเป็นรูป รูปารมณ์เป็นนาม

เพราะฉะนั้นตัวดวงตานี้จึงกลายเป็นจักขุวิญญาณ จักขุคือดวงตา แล้วก็จักขุวิญญาณเป็นนามอยู่ข้างใน ทีนี้พักดวงตาข้างนอกหลับตาเสียไม่ใช้แล้ว เเต่จะเห็นเหมือนกันเห็นด้วยจิตวิญญาณ จักขุวิญญาณก็เป็นรูป รูปารมณ์เป็นาม ลึกเข้าไปอีก 

เป็นสภาพที่จะซ้อนๆๆ ซ้อนลึกเข้าไป ถ้าเรารู้รูป รู้นามไม่ชัดหมดนะ เมา  เพราะฉะนั้นรูปนามไม่ใช่อัตตา จะไปยืนยันว่าสิ่งที่เป็นนามจะอยู่ตลอดกาล ไม่ได้ อาตมาบอกว่าจิตเป็นรูป เจตสิกเป็นนาม  อย่านะถ้างงก็หมายความว่าเรารู้ไม่ได้ เพราะฉะนั้นฟังปริยัติไปหรือฟังภาษาที่อาตมาอธิบายไปแล้ว เอาไปลอง พยายามอ่านดูให้ชัด สัมผัสดูให้จริงสิ อ๋อ ลักษณะรูปมันเป็นอย่างนี้จริงๆ ด้วยอย่างที่อาตมาว่ารับรู้ได้ เพราะนามมันเป็นตัวรู้ซ้อนเข้าไปได้จริงๆ มันก็จะลึกขึ้นลึกขึ้นจริงๆ 

จิตเป็นรูป เจตสิกเป็นนาม รูปเป็นรูป นิพพานเป็นนาม อาตมาเอาปรมัตถ์มาพูด ปรมัตถ์มันมีจิต เจตสิก รูป นิพพาน ตอนนั้นอาตมาไม่เกี่ยง จิตกับเจตสิกเป็นรูปกับนามคู่หนึ่ง รูปกับนิพพานเป็นรูปอีกคู่หนึ่ง ตราบใดเราทำจิตให้เป็นรูปและมีเจตสิกเป็นนิพพานก็จบ ทำจิตให้เป็นรูป ทำเจตสิกให้เป็นนิพพาน จบเลย 

แล้วเจตสิกตัวนี้ทำให้เป็นนิพพานแล้วมันจะเหลือตัวที่เก่งที่สุดอยู่อันเดียว คือปัญญาเจตสิก หรือ ปัญญินทรีย์ตัวเดียว ตัวอื่นๆ ไม่ยืนอยู่หรอกตัวอื่นๆ เป็นเพียงตัวผ่านเฉยๆ แต่ตัวที่ยืนอยู่จะมีปัญญาหรือ ปัญญินทรีย์ เท่านั้นที่ยืนอยู่เราเรียกว่า เกิดญาณทัสสนะนั่นเอง 

แล้วปัญญาหรือปัญญินทรีย์ ถ้าใครเรียนอภิธรรมมาจะรู้เลยว่าตัวนี้เป็นตัวที่ 52 นะ เจตสิก มีทั้งหมด 52 ตัวเท่านั้นแหละ แล้วตัวเจตสิกตัวปัญญานี่แหละเป็นตัวที่ 52 เป็นตัวเล็กละเอียดที่สุดเลย นอกนั้นตั้งแต่ตื้นๆ ขี้กะโล้โท้ขึ้นมา ตั้งแต่ต้นๆ สิ่งที่เป็นหยาบๆ หนาๆ ตั้งแต่เป็นอกุศลไปจนกระทั่งอะไรต่ออะไรนั้นไม่ต้องล่ะ 

ถ้าเราไปนั่งท่องภาษามาก่อนก็ได้ ถ้าเราจับถูกฝาถูกตัว ถ้าเราไปนั่งท่องมาแล้วไม่ถูกฝาถูกตัว เราก็จะไปยึดติด ไปหลงในวิชชาอยู่เปล่าๆ แต่ถ้าเราปฏิบัติแล้วจับตัวให้ถูก โดยไม่ต้องใช้ภาษาให้รู้ว่า อ๋อตัวนี้เองคือรูป ตัวนี้เองคือนาม อาจจะภาษาแค่คำว่ารูปแค่นามก็พอ นี้แสดงอาการเป็นรูปอันนี้แสดงอาการเป็นนาม รู้ชัดก็จะจับถูกด้วยกัน 

ที่นี้มาหาเข้า คำว่าดวงตาเห็นธรรมอีกทีนึง ถ้าเอาตาจริงๆ มันก็มีเป็นเพียงแต่คำว่าดวงตากับเห็น ที่นี้เราจะเห็นธรรมะนะ อาตมาบอกแล้วว่าธรรมะไม่ได้มีอยู่แค่จักขุวิญญาณอย่างเดียว ธรรมะมันมีวิญญาณอื่นๆ เยอะแยะ จักขุวิญญาณก็มี โสตวิญญาณก็มี ฆานวิญญาณก็มี ชิวหาวิญญาณก็มี กายวิญญาณก็มี มโนวิญญาณก็มี มีถึง 6 วิญญาณ

ถ้าจักขุก็แปลว่าวิญญาณทางตา โสตะ ก็แปลว่าวิญญาณทางหู ฆานะ แปลว่าวิญญาณทางจมูก ชิวหา วิญญาณทางลิ้น กายะ คือวิญญาณทางกาย มโน คือวิญญาณทางจิต มีวิญญาณถึง 6 วิญญาณ 

แล้วจำพวกวิญญาณต่างๆ เมื่ออาตมายกมันมาเป็นรูปได้ โสตวิญญาณก็ต้องเป็นรูป ฆานวิญญาณมันก็ต้องเป็นรูป ชิวหาวิญญาณก็ต้องเป็นรูป กายวิญญาณต้องเป็นรูป มโนวิญญาณก็ต้องเป็นรูปหมด ไม่ใช่เป็นรูปแต่เฉพาะจักขุวิญญาณ เมื่อพวกนี้มีวิญญาณเป็นรูปหมดแล้ว มีนามของมันที่ควบคู่ซึ่งกันและกันทำงานร่วมกันอยู่ ก็จากโสตะ ก็เป็นพวก สัททารมณ์ ก็เป็นามของโสตะ เป็นนามของหู หู หรือว่า วิญญาณที่เกิดถ่ายทอดกันมาทางเสียง เสียงเป็นรูป จิตรับรู้เสียงนั้นเป็นนาม นี่พูดภาษาไทยๆ ถ้าพูดภาษาบาลีบาลีก็บอกว่า โสตวิญญาณเป็นรูป คือเสียง มันมาสัมผัสจิตแล้วก็รับรู้ จิตที่ไปปรุงแต่งสังขารธรรมเข้ารับรู้เป็น สัททารมณ์ สัททารมณ์ก็เป็นนาม คือรับรู้อาการของเสียงนั้น รสชาติของเสียงนั้น…เป็นอารมณ์จิตที่รับรู้เลย เรียกว่าอันนั้นเป็นนาม 

ถ้าเราไปรับรู้มัน โดยที่เรียกว่าเราเกิดอารมณ์กับมันแล้วก็เพลิดเพลินกับสุขเวทนา หรือทุกขเวทนา หรือไม่สุขเวทนาไม่ทุกขเวทนา แต่เป็น อทุกขมสุขเวทนา กลางๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข นั่นแหละ อาการอย่างนั้นแหละ อาการอย่างนั้นแหละที่เรียกว่า วิญญาณ ที่เรียกว่าวิญญาณ

อาการที่เรียกว่า มันเกิดสุขหรือทุกข์ หรือไม่สุขไม่ทุกข์เฉยๆ นั่นแหละเรียกว่าวิญญาณ วิญญาณอย่างนั้นเป็นรูป เป็นรูป ฟังให้ดีนะตอนนี้กำลังจะไต่เข้าหาคำว่าธรรมะแล้วนะ ขณะใดเรารู้มันว่าเป็นสุขเวทนา ได้ยินเสียงอย่างที่ว่านี่ มันปรุงเป็นสุขเวทนา ไปรู้ตัวสุขเวทนาหรือมันจะปรุงเป็นทุกข์เราก็รู้ว่าขณะนี้เป็นทุกขเวทนา แหม เสียงด่านี้ไม่ชอบเลยเป็นทุกขเวทนาไม่ชอบเลย หรือเสียงนี้เป็นเพลง พี่ไปหลายวัน กำลังเข้าหูเลย ไพเราะ หรือ ตอนนี้เป็นเสียงของ ฉวีวรรณบานเย็น รากแก้ว ได้มาฟังก็ยิ้มขึ้นมาเลย ฟังแล้วก็ยิ้มเลย ไม่ทำอะไรแล้วตอนนี้เสียงบานเย็นรากแก่น เข้าไปแล้วเขามาแล้ว ก็ดูเขาไปเขามาเสียด้วยถึงขนาดนั้นนะ แฟนๆ 

ถ้าเสียง บานเย็น รากแก้ว มาเลย โห มาแล้วก็เอาละ อย่างนี้ก็เรียกว่าเรารัก ถ้าเราชอบมันก็สุข ต้องใจต้องอารมณ์ ต้องอารมณ์ก็สุข ถ้าเราไม่ชอบ แหม ขัดเคืองใจพูดไม่เข้าหูเลย หยาบคายบ้าง ไม่ชอบ มาด่าเราบ้างอะไร เราก็ไม่ชอบ เกิดทุกขเวทนาสุขเวทนาเหล่านี้เราเรียกว่า วิญญาณ 

ในขณะใดถ้ามันเกิดวิญญาณอยู่ เรารู้ไม่เท่าเรารู้ไม่ทัน เราจะไม่เกิดผลเกิดธรรมะเลย เราก็จะถูกวิญญาณนั้นครอบงำ สุข อร่อยก็สุข ทุกข์ แหม ทรมานอยู่กับทุกข์เรียกว่า ผู้นี้ถูกวิญญาณครอบงำอยู่ตลอดเวลา ไม่เห็นธรรม เรียกว่าถูกวิญญาณเล่นงาน 

วิญญาณแบบนี้เข้าสิงตัวคนทุกคน วิญญาณอย่างนี้เข้าทรงคนทุกคน ทุกคนกำลังเป็นคนทรงอย่างเก่ง แล้วก็ทรงวิญญาณอย่างนี้กันทั้งนั้น อย่าไปพูดถึงวิญญาณที่ร่องรอยเป็นหลวงพ่อโตบ้าง วิญญาณผีวิญญาณเทวดาองค์นั้นเจ้านี้มา ขอร้องกันที ศิษย์ตถาคตเอ๋ย อย่าไปวุ่นวาย อย่าไปฟุ่มเฟือย เสียเวลากับมัน โยนทิ้งเข้าป่าเลยสิ่งเหล่านั้น ดีหรือไม่ดีก็ช่าง อาจจะมีส่วนดีก็ได้ อาจจะมีส่วนเสียก็เยอะเราไม่เอา เพราะสิ่งนั้นไม่ใช่ทาง อาตมาใช้คำว่าไม่ใช่ทาง ไม่ใช่มรรค ไม่ใช่สัมมาอาริยมรรค ไม่ใช่สัมมาทิฏฐิ ไม่ใช่ความเห็นที่ถูกต้อง 

สัมมาอาริยมรรคของพระพุทธองค์นั้น ให้เรียนตรงไหน ตอนนี้ข้ออ้างเข้าไปหาสูตรประกอบจะไต่เข้ามาหาวิญญาณ 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ใน มิจฉาทิฏฐิสูตร ท่านจะกล่าวไว้ว่าอย่างนี้ 

254] ครั้งนั้นแล ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับฯลฯ ครั้นแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ บุคคลรู้อยู่อย่างไร เห็นอยู่อย่างไร จึงจะละมิจฉาทิฐิได้ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรภิกษุ

บุคคลรู้เห็นจักษุแล โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นรูป

โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นจักขุวิญญาณโดยความเป็น

ของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นจักษุสัมผัสโดยความเป็นของไม่เที่ยง

จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นแม้สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนาที่

เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัย โดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิ

ได้ บุคคลรู้เห็นหู... รู้เห็นจมูก... รู้เห็นลิ้น... รู้เห็นกาย... รู้เห็นใจโดยความ

เป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นธรรมารมณ์โดยความเป็นของไม่เที่ยงจึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นมโนวิญญาณโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นมโนสัมผัสโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ รู้เห็นสุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัยโดยความเป็นของไม่เที่ยง จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ ดูกรภิกษุ เมื่อบุคคลรู้อยู่อย่างนี้เห็นอยู่อย่างนี้แล จึงจะละมิจฉาทิฏฐิได้ ฯ

พ่อครูว่า... คำว่าจักขุหมายความว่าเราเป็นตัวชื่อหลักเป็นตัวต้นทาง เป็นกายอันหยาบ เป็นกายอันใหญ่ที่อาตมาบอกแล้วว่าไม่ใช่ดวงตา โท่โร่ข้างนอกเท่านั้นถึงจะเป็นธรรมะนั้นหยาบมาก เพราะฉะนั้นใครไปยึดมั่นถือมั่นอยู่กับตาข้างนอกหยาบมาก ยังไม่เข้าหาธรรมเลย ยังเป็นกายนอกกาย แต่มันก็สืบต่อกันเข้าไปหาด้วยวิธีนี้แหละ 

จนกระทั่งเกิดจาก ดูจากตามันจะเห็นรูป พอมันไปเห็นรูปแล้ว ไอ้รูปที่เห็นในจิตนี่แหละ ภาพที่เห็นในจิตนี่แหละ ถ้ามันเกิดที่จิตนี่เเหละ มันเป็นกายในกาย 

ตาคุณมองขวดนี่ ขวดนี่ เป็นวัตถุข้างนอก ตาคุณคือจักขุ พอตาคุณมองขวดนี่ ขวดมันอยู่ข้างในนี้หรือเปล่า(ตัวเรา) มันไม่ได้อยู่ในนี้หรอก ขวดมันอยู่ข้างนอก แต่รูปหรือภาพที่เกิดในนี้ (ตัวเรา) อันนั้นแหละ เราเรียกว่า จักขุวิญญาณ อันนี้แหละเราเรียกว่า จักขุวิญญาณ มันไม่ใช่ขวดที่อยู่ในนี้ แต่ ไอ้จักขุวิญญาณอันนี้ มันก็ไม่มีเหตุมีผลอะไรมาก 

ในรอบแรกหยาบที่สุด ตาเรานี่ เราถือว่า กายนอก รูป เราถือว่าเป็นนาม คือรูปขวดเป็นนาม คู่ที่ 1 หยาบที่สุด 

พอต่อมา ถ้าคุณสักแต่รู้ขวดนี้ มันก็เฉยๆ คุณไม่มีรสชาติ ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุขกับมัน อาตมายกเรื่องขวด มันก็ยังไม่ค่อยเข้าที ยังไม่ค่อยซาบซึ้งเท่าไหร่ เอาอันนี้ดีกว่า  พอตาคุณเห็นรูป รูปเกิดในนี้เป็นจักขุวิญญาณ ถ้าคุณสักแต่ว่าเห็นรูปแล้วเฉยๆ คุณก็ไม่มีรสชาติ ไม่มีอะไรเลยบางทีจะไม่จำมันด้วย จนกว่าคุณจะเลื่อนชั้น พิจารณารูปให้ดีๆ พอเราพิจารณารูป เอาจิตเข้ามาพิจารณารูปอีกทีนึง คุณพิจารณาต่อๆ กัน คุณอาจจะดูมันก็ได้ ไม่ดูมันก็ได้ คุณก็จำมันได้แล้ว ไอ้รูปก็มีอยู่ในนี้ อารมณ์ก็เป็นนามเรียกว่าจักขุวิญญาณมันอยู่ในนี้แล้ว (ตัวเรา) แล้วคุณก็พิจารณาอีกทีนึง ไอ้ตัวที่พิจารณาเข้าไปอีกทีนี่แหละเรียกว่าตัวรับรู้จิต เราเรียกว่าเวทนา รู้ใหม่ตัวนี้เป็นกายในแล้ว กลายเป็นรูปไปแล้ว แต่คุณก็พิจารณาดอกบัวนี้อีกทีตอนนี้เป็นเวทนา พอรู้อีกทีหนึ่งตอนนี้คุณก็นึก คุณพิจารณาอีกทีแล้วคุณจะพิจารณาไปทำไม คุณก็พิจารณาว่ามันสวยหรือไม่สวยใช่ไหม 

บางคนพิจารณาว่าสวย เกิดแล้วสุขเวทนาเกิดทันทีในจิต ควรพิจารณาแล้วว่า แหม ไม่สวยดูไม่ได้เลย มันก็เป็นทุกขเวทนา หรือคุณก็พิจารณาแล้วเฉยๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข ไม่แตะตาไม่เดือดร้อนเฉยๆ หรือคุณก็ไม่รู้เรื่องไม่มีปัญญาคุณก็เฉยๆ เกิดเป็นพวก สุขเวทนา ทุกขเวทนา อุเบกขาเวทนาต่างๆ พวกนี้แหละ เรียกว่าเรามีธรรมะเกิดจากนามและรูป นี่เป็นคู่ที่ 2 สุขทุกข์ขึ้นมาอย่างนี้… 

…1.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นของไม่เที่ยง (อนิจจโต)  จึงละมิจฉาทิฏฐิได้ 

 2.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นทุกข์ (ทุกขโต)  จึงละสักกายทิฏฐิได้ 

3.  บุคคลรู้เห็นอายตนะ 12  รู้เห็นวิญญาณ 6  รู้เห็นสัมผัส 6  รู้เห็นเวทนาที่เกิดขึ้นเพราะสัมผัสทั้ง 6 เป็นปัจจัย  รู้โดย ความเป็นของไม่ใช่ตัวตน (อนัตตโต) จึงละอัตตานุทิฏฐิได้ 

(พตปฎ. ล.18  ข.254 – 256) 

พ่อครูว่า... เราตัดจักขุภายนอกทิ้งเลยขยับเข้ามาหาภายใน เป็นรูปที่เกิดในจิตเป็นภายใน แล้วมีวิญญาณหรือจักขุวิญญาณเป็นนามรับรู้ต่ออีกที เลื่อนเข้าไปอีกทีนึง ตอนนี้คุณไม่ต้องดูรูปแล้ว คิดเองเลย ยกขึ้นมาเลยในจิต จักขุ ของคุณก็สัมผัสเลยว่า นี่รูปดอกบัว จักขุสัมผัสอันนี้ อาตมาเอาอดีตก่อนแล้วค่อยเอาปัจจุบันมาทำย้อนเข้ามาใหม่ เดี๋ยวสับสนไอ้เรื่องธรรมะ เดี๋ยวก็เอาจักขุสัมผัสแบบย้อนให้เอามาปัจจุบัน ตอนนี้ไม่ใช้ปัจจุบันขอไปหา รูปจิต อรูปจิตไปก่อน 

คุณมีสัญญาความจำคุณจำรูปนี้ได้แล้ว ตอนนี้คุณไม่ต้องอาศัยรูปทางตา โท่โร่ นี่ก็ได้ อาตมาอยากอธิบายเข้าไปลึกเข้าไปอีก เรียกว่า จักขุสัมผัสเกิดขึ้นปั๊บในใจ เกิดแล้ว คุณก็ต้องเห็น คุณจะไปอยู่ตรงไหนก็ได้รูปดอกบัว รูปนี้ คุณจะไปอยู่ที่ไหนก็ได้ โน่นไปอยู่ในวังก็ได้ อยู่ไหนก็ได้ แล้วก็ระลึกถึง รูปดอกบัวขึ้นมา จะเป็นจักขุสัมผัส ที่ไม่ต้องใช้จักขุเลย ตอนนี้จักขุอยู่ไหน สัมผัสได้ปั๊บคุณก็รับรู้ ตัวที่รับรู้ได้ดอกบัวอันนั้นก็เป็นจักขุวิญญาณอีกชั้นหนึ่ง วนไหมล่ะ เห็นไหมล่ะ ฟังให้ดี วนไหม เกิดจักขุวิญญาณอีกแล้วซ้อนอยู่ในจักขุวิญญาณอันนั้น ไปอยู่ในจักขุสัมผัสอันนั้น แล้วจักขุวิญญาณอันนั้นแหละ คุณต้องรู้อย่างเร็วด้วย ย้อนกลับไปหา เวทนาอีก จึงเป็นสุขเวทนา ทุกขเวทนา อทุกขมสุข คุณก็เป็นพระพรหมเสพอารมณ์ได้เลย เป็นธรรมะแล้ว แต่ไม่ใช่ธรรมะที่เรียกว่า ดวงตาเห็นธรรม

ขณะนี้อธิบายธรรมะที่เกิดจากการรับสัมผัสและรับรู้เฉยๆ ยังไม่ได้ถึงขั้นเรียกว่า ดวงตาเห็นธรรมตามสำนวน ถ้าสำนวนดวงตาเห็นธรรมแล้วหมายความว่า ผู้นั้นรู้แจ้งธรรมชัดเจนว่าได้…จบเทป…การแสดงธรรมมีไว้เพียงเท่านี้ 

ที่มา ที่ไป

150000 จะมีดวงตาเห็นธรรมจนดับอวิชชาได้ด้วยวิธีใด-พ่อท่าน-วัดธาตุทอง

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง ปี 2515 ไม่ทราบวันที่และเวลาเทศน์ 

เวลาบันทึก 16 พฤษภาคม 2567 ( 19:20:13 )

รายละเอียด

เรามาเริ่มต้น อธิบายความกันหน่อย เรื่องที่คุณพหลตั้งเอาไว้วันนี้ จะพึ่งอะไรดี ที่เราจะบรรยายกัน เป็นชื่อที่ดีที่สุด แล้วก็รู้สึกว่าจะบรรยายกัน ต้องตั้งใจฟังให้มากหน่อย เพราะเหตุว่าถ้าอาตมาจะบรรยายโดยที่เรียกว่า พื้นๆ ธรรมดา มันก็จะไม่เกิดประโยชน์อะไรและมันก็ซ้ำซาก แต่ที่อาตมากำลังจะบรรยายนี้ไม่ใช่เล่นลิ้น แต่ว่าด้วยเป็นถึงความเป็นจริง ไม่ใช่เป็นแต่เพียงภาษาพูดเท่านั้นด้วยนะ 

สงสัยว่าจะต้องมีใครมาคอยหมุนซะแล้วมั้ง (เทป) ไอ้นี่มันหนักพอหนักแล้วไม่ค่อยเดิน ไอ้นี่มันไม่ค่อยดีสงสัยจะต้องไปล้างเครื่อง สายพานจะหย่อนหรืออะไรก็แล้วแต่ 

เรื่องจะพึ่งอะไรดีนี้ ถ้าอาตมาพูดไปเดี๋ยวนี้ บอกว่าจะพึ่งอะไรดีนะ คนจะต้องค้านทันทีเลย ด้วยภาษา ถ้าถามบอว่าจะพึ่งอะไรดี ถามกันโป้งๆ ขนาดนี้ และโดยเฉพาะนักธรรมะที่ได้เรียนธรรมะแล้วมาพูดธรรมะกันนี่ ถ้าเราจะถามกันเปรี้ยงเลยว่า จะพึ่งอะไรดีอาตมาตอบเรื่องเหมือนกันเลย พึ่งอัตตา เพราะถ้าบอกพึ่งอัตตาเท่านั้นบอกว่าคนข้างนอกพูดแล้วคนทั้งหลายที่เราเรียนธรรมะกันโดยเฉพาะเรียนพุทธศาสนาจะต้องหาว่าอาตมาที่พูดนอกพุทธศาสนา 

เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไม่ให้หลงอัตตา ไม่ยึดถืออัตตา แต่อาตมาบอกจะพึ่งและพึ่งยึดถือมันก็อันเดียวกันนั่นแหละ ที่พึ่งสรณะที่ยึดถือก็สรณะ อันเดียวกันนั่นแหละ คืออัตตานั่นแหละ และอาตมาก็ยืนยันว่าเราจะพึ่งอัตตา นี่ไม่ใช่อาตมาเป็นคนพูด ถ้าอาตมาพูดอย่างนี้แล้วก็หาว่าอาตมานี่พูดเอาเอง เพราะฉะนั้นอาตมาจะต้องขอยกบาลีที่พระพุทธเจ้าท่านได้ตรัสเอาไว้แล้ว และบาลีอันนี้เป็นที่กว้างขวางใครๆ ก็รู้ พูดขึ้นมาก็ อ๋อทันที 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่า อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา ชัดไหม ให้พึ่งอัตตา อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา 

นาโถ แปลว่า ที่พึ่ง ที่พึ่งใด ก็อัตตาของเรา อันเป็นส่วนของเรานี่แหละ เป็นที่พึ่งที่ยิ่ง ตัวตนนี่แหละอัตตา ตัวตนของตนนี่แหละ โกหินาโถ ปโรสิยา นอกจากตนแล้วจะพึ่งใครได้ ไม่มี ไม่มีที่พึ่งอื่น นอกเหนืออัตตา หรืออัตตาแปลว่า ตัวกูของกูที่ท่านพุทธทาสว่า หรือตัวตนของตนนี้แหละ เรียกว่าอัตตาแท้ๆ ที่เราพึ่ง พระพุทธเจ้าท่านก็สอนอันนี้ เพราะฉะนั้นทุกคนก็คงจะไม่เถียงแล้ว ก็คงจะชักเอ๊ะอะไรยังไงๆ แล้วนี่ ศาสนานี้กลับไปกลับมาพูดกันยังไง  แล้วก็เป็นจริงอย่างนั้นแล้วก็จะเห็นจริงอย่างนั้นมากขึ้น เมื่ออาตมาจะได้อธิบายเรื่อยๆๆๆ แยกแยะออกไปเป็นระดับๆๆ 

อาตมาจะแยกแยะออกไปเป็นระดับ ที่จะยืนยันคำว่า ทำไมอาตมาว่าจะต้องพึ่งอัตตา หรือพึ่งตัวตนหรือพึ่งตัวกูของกูซะก่อน ก็เพราะเหตุว่า บาลีบทนี้ยืนยันอย่างหนึ่งว่านอกจากยืนยันแล้ว อาตมาเห็นด้วยและคิดด้วยและถูกต้องด้วยไม่ใช่พระพุทธเจ้าท่านพูดแล้วถูก อาตมาก็เห็นด้วยด้วย เพราะอาตมาไม่ได้เชื่อพระพุทธเจ้าทีเดียว อาตมาเชื่อปัญญาของอาตมาด้วย พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้สอนให้เชื่ออะไรดายไปทั้งหมดเลย   ท่านสอนให้จะต้องเป็นผู้ที่เข้าใจ และเป็นผู้ที่จะต้องเชื่ออย่างมีเหตุผล ไม่ใช่เชื่ออย่างงมงาย 

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าบอกว่าแม้แต่คนนี้เป็นครูของเรา ท่านก็อย่าเชื่อ เช่นเดียวกันพระพุทธเจ้าเป็นครูของเราใช่ไหม ก็เท่ากับท่านบอกว่าอย่าเชื่ออาตมานะอย่าเชื่อตถาคตนะ เพราะว่าตถาคตเป็นครูของเราก็เท่ากับว่าอย่าเชื่อตถาคตก็เหมือนกัน แต่จะเชื่อก็ต่อเมื่อเราเองมีเหตุผลเข้าใจลึกซึ้งแทงตลอดถึงเหตุและผลเป็นปัญญาแทงทะลุว่า อ๋อ มันน่าเชื่อถือ และมันเชื่อถือได้ เพราะมันมีความจริงอันแท้จริงอย่างนี้เอง แล้วเราก็เชื่อ นี่เรียกว่าอาตมาเชื่อ อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา เชื่ออันนี้ไม่ได้เชื่อด้วยปากเปล่า ไม่ได้เชื่อเพราะเป็นคำตรัสของพระพุทธเจ้าเท่านั้นด้วย 

และมีเหตุผลใดที่อาตมาเชื่อแล้วจะมาชักจูงให้พวกคุณเชื่อและเห็นตามด้วย แต่ฟังแล้วต้องไปพิสูจน์ถึงเห็นตามและจะเชื่อได้ มีเหตุผลอะไรเพิ่มเติม เหตุผลอันนั้นก็คือว่า ในศาสนาพุทธของเรา เราทุกคนเป็นผู้ที่รู้ดีเป็นผู้ที่เข้าใจดีทีเดียวว่า พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า ผลที่สูงสุดที่เราเองยึดถือ กันทุกวี่ทุกวัน ที่เราใฝ่เอาโดยเฉพาะพุทธศาสนิกชนของเราท่านเรียกผลนั้นว่า อรหัตตผล 

อรหัตตผลมาจากภาษาบาลีคำว่า… อาตมาเริ่มเขียนเท่านี้ก็ชักจะอ๋อกันหน่อยแล้วมีอัตตาเข้ามาตัวหนึ่งแล้ว อรหะ วันนี้มาจากบาลีต้นรากศัพท์ว่า อรหะ หรือ อรหัง นี่แหละที่เราเคยสวดกันนี่แหละ ผสมกัน หรือว่าสนธิกันกับคำว่า อัตตา ก็เป็น อรหัตตะ และเราไม่เรียก อรหัตตะ ก็มีตัวต่อกันไปและเราไม่เรียกคำว่า อรหัตตา พอมีตัวต่อไปมีคำว่าผลต่อด้วยบางทีก็เรียกว่า อรหัตตผล หรือ      อรหัตตมรรค 

ผลสูงสุดที่ทางพุทธศาสนาของเราต้องการและกำลังใฝ่หากันอยู่ พระพุทธศาสนิกชนต้องการก็คือ ผลของอัตตา ที่เราเรียกว่า อัตตาอย่าง อรหะ นี่คือผลที่เราต้องการ แม้แต่อรหัตตมรรคมันก็ยังเป็นทาง สูงสุดไปถึงอรหัตตมรรคเราก็ยังต้องการบอกว่าเป็นของดิบของดีอย่างยิ่ง ทวี อรหัตตผลมันก็ยิ่งสูง ถ้า อรหัตผลสูงขึ้นไปอีกเป็นที่สุด  

ถ้าเผื่อว่าอรหัตตผลมันมากๆ เข้ เราสั่งสมอัตตา ที่เรียกว่า อรหะ ให้มากเป็นที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุด หรือแปลว่า ปลาย เพราะฉะนั้นเมื่อได้ครบอรหัตตผลรวมยอดให้เป็นที่สุดแห่งที่สุดแล้ว ท่านเรียกคนผู้นั้นว่า บรรลุอรหันต์ ได้สั่งสมผลของความเป็นอัตตาที่เป็นอรหันต์ครบหมดแล้ว  ก็เรียกว่า       อรหัตตผล เท่ากับเราสั่งสม อัตตานั่นเองใส่เข้าไปเรื่อยๆ 

แน่ใจขึ้นไปอีกนิดนึงล่ะนะที่อาตมาตอบว่า จะพึ่งอะไรดีเราก็เพิ่งอัตตานั่นเอง พึ่งตัวตนนั้นเอง หรือพึ่งรูปร่างของสิ่งหนึ่งก็ตามแต่ใครจะไปอย่างนั้นก็ตามแต่ อัตตา คือ ร่างของสิ่งสิ่งหนึ่งที่เรากำลังยึดเข้าไว้หรือสั่งสมเข้าไว้หรือสร้างเข้าไว้ 

ทีนี้ อัตตาตัวนี้ อาตมาก็ยืนยันด้วยภาษาบาลีว่า อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหิ

นาโถ ปโรสิยา พระพุทธเจ้าท่านก็ยืนยันด้วยบาลีนี้แหละว่า ตนเองนั่นแหละ ตนเองหรือ อัตตานั่นแหละ เป็นที่พึ่งที่ดีที่สุด นอกจากตนหรือนอกจากอัตตานั่นแล้ว นอกจากอัตตาตัวตนของตนนั่นแล้วก็ไม่มีสิ่งอื่นที่จะดีเหนือกว่า หรือไม่ใช่ที่พึ่งที่ดี 

ที่นี้เพิ่มขึ้นมาเมื่อเรารู้แล้วว่าอัตตา มันคือ ตัวตน อรหะ คืออะไรล่ะ อัตตา คือตัวตนที่เราสร้างขึ้นมา หรือ เป็นสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวเนื่องกับเราเองเราเรียกว่าอัตตา แปลเป็นภาษาคนก็คือ  อัตตาธรรมดา หรือพระพุทธทาส ก็แปลว่า ตัวกูของกู หรือว่าตัวตน การเป็นตัวเป็นตนการยึดถือตัวยึดถือตนนี้แหละ 

อรหะนั้น โดยภาษามาแปลเป็นภาษาไทยว่า ความเหมาะสม อรหะ แปลว่า ความเหมาะสม หรือ ความเป็นไปอย่างควร ความเป็นไปอย่างพอเหมาะพอเจาะแล้วแต่ จะขยายความไปอีกได้แยะ อรหะ นี่ 

คือ ความเป็นไปอย่างเหมาะเจาะ หรือ ความเป็นไปอย่างสมอย่างควรทีเดียวเรียกว่า อรหะ

ทีนี้คำว่า อรหะ คำนี้ภาษามันกลายตัวอรหะ หรืออรหัง แปลว่า หมดกิเลสหรือใครก็คงได้ยินว่าแปลว่า  หมดกิเลส ก็จริงอยู่ถ้าผู้รู้กิเลสแล้วท่านก็เป็นไปโดยเหมาะโดยควร โดยไม่จำเป็นต้องให้กิเลสมาเกี่ยวข้อง ก็หมดกิเลสเหมือนกันแล้วท่านก็เป็นอยู่โดยเหมาะโดยควรอย่างนั้น โดยสมควรอย่างนั้น ไม่มีกิเลส สิ่งที่เรียกว่า กิเลสเพราะท่านรู้ซะแล้วว่ากิเลสคืออะไร กิเลสคือตัวทำทุกข์และท่านรู้ซะแล้วว่าทุกข์นั้น  มันเกิดด้วยกิเลสตัวขนาดไหนขนาดไหน จะปล่อยให้มันเกิดขนาดไหนมันทุกข์มากทุกข์น้อยขนาดไหน พระอรหันต์ท่านเป็นผู้รู้ แล้วท่านก็ปล่อยให้มันเกิดอย่างไม่เป็นทุกข์ตามควรตามเหมาะที่สุดในโลก อันสมมุติอยู่ 

หมายความว่า พระอรหันต์ คือผู้ที่ยังไม่ตาย เมื่อยังไม่ตายเราก็จะต้องมีการปรุงแต่ง เราจะต้องมีสังขาร อย่างน้อยที่สุด กายสังขารของเราก็ยังเหลืออยู่ กายสังขารเหลือแล้วเราก็ยังจะต้องมี วจีสังขารที่จะต้องเราจะสร้างขึ้น อริยาบทต่างๆ ก็เป็นสังขาร มโนสังขารก็เป็นสังขาร ที่เราจะปรุงจะแต่งอยู่ในโลกนี้เหมือนกัน 

พระอรหันต์จะเป็นผู้รู้เองว่า จะทำกายสังขารให้อยู่อย่างไร ในขณะใด 

กาละใด เทศะใด มันจึงจะเป็นสุขที่สุด หรือเป็นประโยชน์ถูกต้องที่สุด แล้วก็สังขารที่จะเป็นวจี คือพูดปรุงแต่งออกมาเป็นภาษาคำพูดออกมา แค่ใดๆ มันจึงจะเป็นประโยชน์ตนประโยชน์ท่านสูงที่สุด ดีที่สุด  หรือแม้แต่ที่สุด มโนสังขารขนาดใดที่ท่านจะปรุงแต่งออกมา ได้ประโยชน์สูงที่สุดเกื้อกูลโลก เป็นประโยชน์ท่านประโยชน์ตนดีที่สุด ทุกคนก็คงจะเคยได้ยินมาเรื่องประโยชน์ตนประโยชน์ท่านนี่ พระพุทธเจ้าท่านยืนยันเหลือเกินว่าคนเราเกิดมาแล้วต้องสร้างประโยชน์ตนสร้างประโยชน์ท่านให้บริบูรณ์พร้อม 

เพราะฉะนั้น พระอรหันต์เป็นผู้รู้ และท่านจะทำทุกทีไปอย่างนั้น ดังนั้นเราจะต้องเข้าใจคำว่า อรหะ หรือ คำว่าอรหันต์ ให้ดีที่สุดเราจะเข้าใจโดยปาก มันก็เท่านั้นเท่านั้นแหละ มันก็จะได้พอประมาณ แต่เราจะเข้าใจคำว่าอรหะได้ดีที่สุดนั้นไม่ใช่ด้วยปากเท่านั้น มันจะต้องปรุงแต่งให้เกิดที่ตนจริงๆ ให้รู้แจ้งแทงทะลุจริงๆ เลยว่า อ๋อ ความพอดีพอเหมาะพอสมที่ถูก รู้เองโดยตนเองเป็นผู้รู้ผู้เห็น คนอื่นเข้าใจด้วยไม่พอ แต่ถ้าขนาด อรหะ หรือ อรหันต์ด้วยกันจะรู้ด้วยกันพอได้เพราะมันตัวเท่ากันแล้วนี่มันก็เทียบเคียงกันได้ แต่ถ้าผู้นั้นไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันนะมันจึงเทียบเคียงกันไม่ได้ไล่กันไม่ถูก ด้วยเหตุนี้เอง 

ท่านถึงตรัสไว้ว่า อรหันต์ย่อมรู้อรหันต์ด้วยกัน ไม่มีผิดตรงไหนเลยเพราะมีของเท่ากันมาเทียบเคียงแล้ว เพราะฉะนั้นสบายมาก แต่ถ้าไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันแล้ว ก็เทียบเคียงไม่ค่อยลงตัวหรอกว่า อรหันต์นั้นที่เรียกว่า เป็นความพอดี พอเหมาะ พอสมพอควร ก็จึงไม่พอดี ไม่พอเหมาะ พอสมพอควร 

ความพอเหมาะพอสมควรนี้ หรือใช้แต่ภาษาเท่านั้น โดยสภาวะอาตมาบอกแล้วว่า เราจะต้องไปสร้างเอาเอง ไปทำเอาเองว่ามันจะพอดีพอเหมาะพอสมควรแต่ละขนาดไหน เราจึงจะเรียกว่า พอเหมาะพอควร จนทิ้งโลกได้ทิ้งสิ่งที่มันปรุงแต่งเป็นโลกียะ ทิ้งเอาไว้ในโลกียะ อะไรเรียกว่าโลกียะ  อะไรที่มันปรุงแต่งรวมตัวลงมา เรียกว่ายังติดข้องอยู่ในโลก ไอ้สิ่งเหล่านั้นเราจะต้องไปเรียนรู้โลก  เมื่อเรียนรู้โลกแล้ว แล้วเราก็ไม่ติดไม่ข้องในโลกเหล่านี้เราไม่สร้าง ไม่สร้างโลก อรหันต์ไม่สร้างโลก สิ่งใดที่มันจะเป็นโลกไม่สร้างด้วย ไม่เอา ไม่ปรุงไม่แต่งไม่หนักไม่หนาด้วย แต่สิ่งใดที่จะสงเคราะห์โลกก็ยังพอทำบ้าง ฟังให้ดีนะคำนี้ อย่าไปเป็นคนพาซื่อกันเกินไป สิ่งใดที่จะสร้างโลกพระอรหันต์ไม่ทำไม่สร้าง แต่สิ่งใดจะสงเคราะห์โลก หรือ เกื้อกูลโลก พระอรหันต์จะทำบ้าง 

แต่ถึงแม้ท่านทำบ้างท่านก็ไม่ยึดไม่ติดด้วย ท่านสักแต่ว่าทำแต่ท่านทำบ้าง ฟังให้ดีนะประโยคนี้มันจะกินตัวเข้าไป ถ้าเข้าใจไม่พอแล้วประเดี๋ยวก็มันจะไปชนกันหมด เพราะฉะนั้นพระอรหันต์จะทำอะไรทุกอย่างจึงใช้วิจารณญาณ หรือ ใช้ความพิจารณาของตนเองเสมอๆ ด้วยปัญญา พิจารณาตนเองเสมอด้วยปัญญาว่า อันนี้เหมาะควรว่าดีไหมจะสงเคราะห์โลกสงเคราะห์ตนได้พอเหมาะพอเจาะไหม เอาล่ะพอดีพอเหมาะท่านก็ทำ ถ้าเผื่อว่ากว่านี้ไหวไหม แหม..กว่านี้ไม่ไหวแล้วไม่ดีมันจะเอนเอียงไปข้างโลกมากไปจนกระทั่งเดี๋ยวเกิดเป็นตัวตนโลกหนักเกินไป ท่านไม่ทำ หรือบางทีก็เป็นทุกข์ให้ตัวเองนั่นแหละมากเกินไป ท่านก็ไม่ทำเหมือนกัน อย่างนี้ 

ก็มีขนาดอยู่ก็มีขนาดจำนวนมีความหนัก มีความเบาไม่เท่ากันกับพระอรหันต์สมัยพระพุทธเจ้า ไม่เท่ากันหรอก เพราะโลกมันไม่เหมือนกันแล้ว มันหนาแน่นไปด้วยกิเลสก็ไม่เหมือนกัน โลกมันเต็มไปด้วยไอ้โน่นยึดไอ้นี่ดึงก็ไม่เท่ากัน รูปก็ไม่เท่ากันนามก็ไม่เท่ากัน ในสมัยโน้นกับสมัยนี้ รูปที่เป็นสมมุติในโลกก็ไม่เท่ากัน นามที่สมมุติอยู่ในโลกนี้ก็ไม่เท่ากัน 

เพราะฉะนั้นพระอรหันต์นั้นจึงยอมอนุโลมตามสมมุติโลกจำนวนไม่เท่ากัน ขนาดไม่เท่ากัน เบาว่างก็ไม่เท่ากันนัก ถ้าพระพุทธเจ้ามาเกิดสมัยนี้ พระพุทธเจ้าก็คงไม่สอนคนเหมือนกัน อาตมาว่านะไม่สอนหรอก มันหนักหนาเหลือเกินนักหนาจริงๆ พุทธเจ้าจะมานั่งสอนว่าอ้าวนั่งอาสนะเดียวแล้วให้บรรลุเหมือนพระยสเหมือนพระปัญจวัคคีย์ไม่ได้หรอก อาตมาว่าไม่สำเร็จหรอก คนสมัยนี้มานั่งสอนอย่างนั้นไม่ได้หรอกไม่ได้จริงๆ อาตมาเชื่ออย่างนั้นเลย 

ถนนพระพุทธเจ้าถ้าเกิดสมัยนี้พระพุทธเจ้าไม่สอนหรอก จะกลายเป็นภาพปัจเจกพุทธะไปเลยไม่สอน แต่ทีนี้ต้องใช้อาศัยคนที่เรียกว่าทน ทนแดดทนฝนทนอึดทนไม้ทนปืนทนมีดทนผา ทนทุกอย่างอย่างอาตมานี่ทน ทนเขาว่าศาสตร์กราบยังไงก็ทน ที่จริงก็ไม่ได้ทนหรอกแต่อาศัยภาษาพูดไม่ได้ทนหรอก ไม่ได้เจ็บไม่ได้ปวดอะไรหรอกแต่ว่าต้องทน พูดไปแล้วคนจะว่าอย่างโน้นอย่างนี้ก็ต้องทน แต่แท้จริง อาตมาไ่ม่ได้ทนเขาจะทำมายัง ก็ไม่ได้ทนหรอก เหมือนทนแต่ไม่ได้ทนทีเดียวหรอก 

ทุกสิ่งทุกอย่างจะเกิดตาม กาละ เทศะ เกิดไปตามเวลาเท่านั้น 

ที่นี้ถ้าเราเองยังไม่ถึงได้เอาอรหัตตผลเราจะพึ่งอัตตาตัวนั้นอย่างไรมันถึงจะแจ่ม ถ้าบอกว่าให้ไปพึ่งอรหัตตผล หรือ อัตตาตรงที่เป็น อรหะ สงสัยไม่ได้พึ่งแล้วอัตตาหิอัตโนนาโถเปล่าเสียแล้ว มันจะไม่พึ่งอัตตาหิอัตโนนาโถแล้วเพราะอัตตาไปเล่นถึงขั้น อรหัง อรหันต์ ไม่ไหว

คนเราก็เลยต้องพยายามถ้าเป็นผู้ที่มีความรู้เป็นผู้ที่อยู่ในวงศาสนาพระพุทธเจ้าท่านก็ให้พึ่ง รองลงมาก็คือ เมื่อพึ่งอรหะไม่ได้ แล้วมาพึ่งอัตตะที่อยู่ในอรหะไม่ได้ ก็ให้พึ่งอัตถะสิฟังให้ดีนะ เมื่ออัตตะตัวนั้น ยังพึ่งไม่ได้ก็ให้พึ่งอัตถะสิ อัตถะตัวนี้หมายถึงว่า แก่นเนื้อหาสาระ หรือสาระหรือพยัญชนะคำสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่าอัตถะ ถ้าพูดให้เต็มก็เรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ ญาณที่พระพุทธเจ้าท่านได้ถ่ายทอดไว้แล้วเรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ อัตถะตัวนี้ก็มาจากคำว่าอัตตะนี่เอง ภาษามันแปลงรูปเอามาเรียกใกล้เคียงกันแล้วมันเป็นตัวโตขึ้นมาหน่อยท่านก็เลยใช้คำว่าอัตถะก็คือ แก่นแท้เนื้อหานั่นเอง หรือไอ้ตัวตนเนื้อหาธรรมะนั่นเองแต่ไม่ใช่ตัวตน ไปยึดอยู่ที่ใครแต่เป็นเนื้อหาตัวตนอันนี้อยู่ในสภาวะของ บัญญัติ อยู่ในสภาวะของบัญญัติของสิ่งหนึ่งที่ได้กำหนดขึ้นมาแล้วเรียกมันว่าคำพูดก็ตาม เรียกมันว่าเนื้อหาก็ตามแม้เรียกว่าคำพูดเราก็เรียกว่าอัตถะ แม้เรียกว่าเนื้อหาเราก็เรียกว่าอรรถแก่นสารก็เรียกว่าอัตถะ เป็นอัตถประโยชน์หมายความว่าเป็นประโยชน์ที่เป็นแก่นสารจริงๆ 

นี่เราก็พึ่งสิ่งนี้ต่อมา เรียกว่าพึ่งอัตถะซิ เมื่อเราจะพึ่งอัตถะเราก็ศาสนาพุทธเราก็มาเรียนอัตถะของพระพุทธเจ้า มาเรียนภาษาที่พระพุทธเจ้าท่านเทศน์เอาไว้ก็ตาม หรือพระสงฆ์ผู้ที่รู้อัตถะ เนื้อหาสาระของพระพุทธเจ้า จนกระทั่งเราเอาไปประพฤติปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จนรู้ถึงอทะแท้ๆ รู้ถึงสภาวะตัวจริงๆ ก็เอามาถ่ายทอดอัตถะนั้นออกมาเป็นภาษาก็ตาม ก็เหมือนกัน แล้วเราก็มาพึ่งอัตถะนี้ เป็นชั้นรองลงมา 

คำสอนต่างๆ นี้ดังเช่นที่อาตมากำลังพูดอยู่นี้ อธิบายอยู่นี้เรียกว่า อัตถะทั้งสิ้น คือเป็นภาษาเป็นคำพูด และภาษาคำพูดอันนี้ ชักออกมาจากเนื้อหาแก่นแท้หรือแก่นสารของมันแท้ๆ เลยชักออกมา แล้วเอามาโยงใยมาพยายามชี้ให้พวกคุณได้ฟังเพื่อที่จะได้เกิดประโยชน์ในการฟัง เกิดปัญญาในการฟังจึงเรียกว่า            สุตมยปัญญา เข้าใจจริงๆ ในการฟังให้ได้แน่นอนมากมาย จนกระทั่งคุณเอาไปคิดทบทวนที่บ้านที่ไหนก็ตามแต่เรียกว่า จินตามยปัญญาอีกทีหนึ่ง คิดทบทวนจนกระทั่งรู้เข้าใจซาบซึ้งว่าอ๋ออรรถนี้หนอ ที่ภาษาที่ได้ฟังมานี้หนอ เป็นภาษาที่มันมีเหตุมีผลจริงๆ เป็นของที่ควรที่จะได้เอามาใช้ เป็นของที่ควรจะได้เอามาอบรมตอนเอามาประพฤติปฏิบัติตามจริงหนอ แล้วเราเองก็จะได้เอาอัตถะนี้ไปประพฤติ 

การประพฤติการบำเพ็ญนั้นท่านเรียกว่า พตะ ก็คืออัตตะอีกนั่นแหละฟังให้ดีไม่ได้หนีจากอัตตะไปไหนเลย พตะ คือตัว พ กับ อัตตา พ.พาน สนธิกับความว่าอัตตะ หรือ อัตตา แปลว่าการประพฤติหรือการบำเพ็ญหรือการกระทำ 

ที่นี้เราจะไปประพฤติหรือบำเพ็ญสิ่งอันนั้นเราก็เอาสิ่งอัตตะที่เราได้มาแล้วจากการฟัง มาคิดทบทวนแล้วก็เอามาบำเพ็ญ เอาไปอบรมตนเรียกว่า ภาวนาก็ได้ภาวนาก็อบรมตนให้เกิดอย่างนั้นอย่างนั้นเรียกว่า ภาวนา หรือเรียกว่าเอาไป พต ก็ได้ หรือเอาไปประพฤติไปบำเพ็ญไปกระทำ 

พตะ อันนี้ก็คือเอาไปทำจริงๆ ให้มันเกิดในตัวในตนจึงเรียกว่า พ + อัตตะ ให้มันเป็นตัวตนเกิดมาที่ตัวที่ตนเรียกว่า พ หรือ พตะ อัตถะ สิ่งที่ได้มาตอนที่อาตมายกเหล่าเนื้อหาแก่นแท้ที่ได้มาเป็นภาษาที่พูดออกมาก็ตามพระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า ข้อควรเอาไปประพฤติ ได้ยินเป็นภาษามาทบทวนเป็นข้อเป็นหลัก เป็นหลักใจหรือเป็นกฏอันหนึ่ง ที่เราจะเอามาประพฤติตาม นอกจากภาษาที่เรียกว่า อัตถะ นั้นเอามาโน้มน้อมประพฤติแล้วท่านยังเรียกว่า ศีล อีกเหมือนกัน 

ฟังให้ดีนะมันคล้องจองกันหมดธรรมะ นี่มันเรื่องเดียวกันหมดท่านเรียกว่าศีลด้วย ศีลนั่นคือ หลักใจศีลนั้นคือข้อควรประพฤติที่เราได้ฟังได้รับมาจากครูหรือได้รับมาจากอาจารย์ ที่ท่านบอกให้ เช่น ท่านว่าปาณาติปาตาเวรมณี อ้าวพยายามประพฤติละเว้นศัตรูอันที่จะทำตนเองไปเบียดเบียนผู้อื่นเสีย เรียกว่าปาณาติปาตาเวรมณี นี่เป็นศีลหรือเป็นอัตถะเป็นภาษาที่ท่านกล่าวออกมาบอกให้เราประพฤติอย่างนี้ 

ผู้ที่ได้อันนี้ฟังอันนี้มา เรียกว่า ศีลแล้วก็เอาศีลข้อนี้เองมา พตะ มาประพฤติ ผู้ใดได้ศีลข้อนี้มาแล้ว หรือได้หลักใจอันนี้มาแล้วมาเห็นดีเห็นชอบมาคิดทบทวนว่าเออควรจะเอาศีลข้อนี้มาภาวนา แล้วก็เอามาลงมือภาวนาจริงๆ หรือทำให้มันเกิดที่ตนจริงๆ หรือทำให้มันเกิดอัตตาทำให้เกิดผลเป็นอัตตาตัวตน ขึ้นมากับตนกับตัวจริงๆ จนเรียกว่า พตะ ผู้นั้นก็จะได้ความจริงจะได้ตัวตนอันแท้จริงขึ้นมาให้ตัวเองเลยทีเดียว มันก็จะเป็นผลเรียกว่า อรหัตตผลแต่ผลขึ้นมาเรื่อยๆ 

ผู้ใดมีศีลแล้วก็มี พตะ มีการบำเพ็ญจริงๆ เกิดผลจริงๆ ผู้นั้นจะได้เอา       อรหัตตะ จะได้ผลจะได้เอาอรหัตตผล 

แต่ที่นี้ผู้ใดเอาไอ้สิ่งที่ได้มาจริงๆ ที่เขาบอกมาอาจารย์บอกมาครูบอกมา แต่ครูบอกมาอาจารย์บอกมา ทว่า ผู้นั้นประพฤติไม่จริงประพฤติเป็นศีลที่เรียกว่าสักแต่ว่าศีลเฉยๆ ศีลลูบๆ คลำๆ ศีลที่ไม่แท้ศีลที่มีแต่ภาษาศีลที่ไม่มีเนื้อมีตัวไม่มีอัตตาศีลที่ไม่เกิดตัวเกิดตนเลยฟังแต่ภาษาแล้วเอาไปออกแขกออกลิเกอยู่ บางทีก็ไปนั่งฟังพระท่านมาถึงก็ไม่ยังภันเตวิสุงวิสุง รักขนถายะ ที่วัดพระท่านก็ออกลิเกพร้อมเลยขึ้นต้น ปาณาติปาตา เวระมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามิ กว่าลิเกบทนี้กว่าจะมีบทร้องบทขับจนกว่าจะจบนะ ผู้ที่ไปขอมายังภันเตก็ตาม พอพระท่านสวดท่านขับร้องออกมาเสร็จแล้ว อุบาสกอุบาสิกาศึกษาทั้งหลายก็บอกว่าปาณาติปาตาเวรมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามินี่เรียกว่ารับศีลได้ศีลมา 

เสร็จแล้วได้แล้วศีลมาแล้วจะเป็นศีล 5 ศีล 8 ก็ตาม พอได้ไปแล้ว ก็ถือเอาไว้ทีเดียวแบกเอาไว้ทีเดียวแหมปานาเราก็ถือ อะทินนาเราก็ถือกาเมแล้วก็ถือ มุสาวาทาเวระมณีเราก็ถือ สุราเมระยะมัชชะปะมาก็ถือ บางคนถือไว้ร่าเลยเช้าวันนี้เราทำงานทำบุญวันเกิดนิมนต์พระมาขอศีลแล้วแต่เช้า พอตกบ่ายๆ หน่อยเพื่อนก็บอกว่าเฮ้ยเปิดกาขาวให้ทีสิ ไม่เปิดกาขาวเลย เพื่อนจะเลี้ยงวันเกิดนี่เจ้าภาพก็เปิดกาขาวเข้าให้ เพื่อนก็ดื่มกาขาว บอกว่าพระเจ้าภาพไม่กิน หรือ เจ้าภาพบอกว่ารับศีล เพื่อนก็บอกว่าศีลก็ศีลสิเราก็มาดื่มด้วยกัน เสร็จแล้วก็ดื่มเข้าให้

เสร็จแล้วลิเกบทนั้นก็ผ่านไปผ่านไปเหมือนสายน้ำไหลสุราเมระยะมัชชะปะมา ก็เทลงทะเลเลย  ไม่มีเนื้อไม่มีตัวไม่มีตัวมีตนไม่มีการประพฤติไม่มี พต ไม่เกิดตัวเกิดตน พ + อัตตะ ไม่เกิด เรียกว่พระก็ได้ เราจะทำตัวให้เป็นพระก็ได้เราจะทำตนให้เป็นพระไม่เกิด พระอันนี้ไม่เกิดเพราะไม่มีโพไม่มีโพธิ พ. พานนี้สำคัญไม่เป็นพระเพราะไม่มีโพธิ โพธิ คือ ความรู้หรือปัญญา เมื่อไม่มีความรู้ไม่มีปัญญาเพราะตัวเองไม่ได้ปฏิบัติก็จึงไม่ได้เกิดความรู้ไม่ได้เกิดปัญญา 

โพธิสัตว์ หรือ โพธิสัตโต หลวงพ่อเณรโพธิสัตโต คำว่าโพธิสัตโตก็มาจากคำว่า โพธิ บวก สัตตะ สัตตะ คือ ส + อตต

สัตว์โต สัตว์ รากศัพท์มันมาจากคำว่า สัตตะ ถึงแม้ตอนนี้ภาษาบาลี สัตตะก็แปลว่า สัตว์โลกอยู่เหมือนกัน ใครเรียนภาษาบาลีจะรู้แม้แต่คำว่า สัตว ภาษาบาลีก็ยังเรียกว่า สัตตะ มาจาก ส.เสีย บวกอัตตา แปลว่า สัตว์โลก 

ถ้าสัตว์โลกโดยตรงแล้วจะอธิบายต่อไปไว้ตอนท้ายๆ ก่อน จะเป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังไม่เป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังเป็นขั้นอรหัตตะอยู่ 

โพธิสัตว์คือผู้ที่มีความรู้ผู้ที่จะเป็นโพธิสัตว์ตะได้ต้องเป็นผู้ที่มีอรหัตตะเป็นผู้ที่มีอรหัตผลให้ตัวเองแล้วรู้ แล้วมีความรู้รู้อัตตา  ตัวที่มีความเหมาะสมพอดีแล้วเรียกว่า เป็นผู้ที่มีปัญญาตัวอรหะหรืออรหันต์ หรือ ตัวความพ้นกิเลสรู้จักกิเลส รู้จักความพ้นกิเลสก็นึกว่ารู้จักความเป็นอรหันต์ รู้อรหันต์ ฟังดีๆ นะอาตมาใช้ภาษาที่พวกคุณเคยได้ยินได้ฟังทุกวัน แต่คุณไม่ได้เข้าใจภาษา อาตมากำลังเอาภาษามาคลี่คลายให้ฟัง เพราะฉะนั้นโพธิสัตตะ หรือ โพธิสัตว์นี่เราเรียกศัพท์ทับไปอีกเรียกว่าพระโพธิสัตว์ คือตัวบุคคลผู้หนึ่งที่มีความรู้มีปัญญาเรียกว่า โพธิ แล้วก็เป็นสัตว์โลกเป็นตัวตนจริงๆ เป็นสัตว์โลกจริงๆ 

แล้วก็เอา อัตตะ ที่เป็นอรหัง อรหัง หมายความว่าสิ่งที่พ้นกิเลส หรือรู้กิเลสและก็รู้การทำตนให้พ้นกิเลสอย่างที่อธิบายมาแล้ว เพราะฉะนั้นรู้ อรหัตตะตัวนี้ก็เอาอรหัตตะตัวนี้มาอธิบายสู่กันฟัง 

ทางมหายานเขานี่ เขาบอกว่าพระโพธิสัตว์นี่ เป็นผู้ที่ไม่บรรลุอรหันต์ก็จริงก็ได้เหมือนกัน เขาจะเป็นผู้ที่มีแต่อรหัตตผลเรื่อยไปแล้วก็เป็นโพธิสัตตะเรื่อยไปเขาจะไม่ยอมเกิดยอมสูญ เขาจะไม่ยอมเป็นอรหันต์ คือเขาจะไม่ยอมมีที่ปลายเขาจะไม่ยอมมีที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุดเขาจะไม่ยอมที่สุดเขาจะเกิดๆ ช่วยคนทั้งโลกนี้จนกระทั่งคนสุดท้ายในโลกนี้เหลืออยู่เขาก็จะช่วยคนสุดท้ายนี่ แหม…รู้สึกว่ามีอธิษฐานจิต หรือว่ามีปณิธานสูงเหลือเกินฝ่ายมหายานจะช่วยคนสุดท้ายซะก่อนในโลก ให้พ้นโอคะสงสาร แล้วตนเองถึงจะช่วยตอนนี้เรียกว่าทางมหายานเขาเอาร้ายกาจถึงขนาดนั้นก็ดีอยู่นะเป็นประเด็นทางที่น่าดูเหมือนกันแต่คิดดูซิมันจะเป็นได้ไหมหรือ มันเป็นไปไม่ได้หรอก มันเป็นแต่เพียงคำพูดอันหนึ่งเท่านั้นเอง ซึ่งเป็นคำยั่วยุ เป็นอุบายโกศลอันหนึ่งยั่วยุให้คน มีความตั้งใจสูง 

การช่วยคนให้พ้นอรหันต์ โดยเอาอรหัตตคุณ หรือเอาอรหัตตผลก็เหมือนกัน เอาหัตถกุล หมายถึงคุณความดีที่รู้ว่าเอารหัสหมายถึงอะไร เป็นเนื้อเป็นตัวเป็นอัตตาขึ้นมาแล้วเอาอรหัตตาคุณ มาเผื่อแผ่มาสอน มันก็ดีผู้ใดมีอรหัตตคุณมีอรหัตตผลแล้ว เอามาแจกจ่าย แต่ถ้าใครเอาเงินเอาทองมาแจกจ่ายเฉยๆ ยังไม่ใช่ชั้นดีหรอก ถ้าใครมีเอาอรหัตคุณเอาอรหัตตผลมาแจกจ่าย เอาอรหัตคุณเอา

อรหัตตผลอันนั้นเราเรียกว่าตัวธรรมะแท้ๆ ล่ะ 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำทานโดยเอาอรหัตตคุณ หรือ อรหัตตผลมาจากจ่ายคนนั้นเป็นผู้ที่มีการทำทานชั้นสูงสุด ผู้ที่มีอย่างนั้นพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ ว่าผู้ที่มีธรรมทานผู้นั้นแหละเป็นผู้ที่ชนะโลก เป็นผู้ที่ให้ทานสูงสุดในโลก ที่ท่านเรียกว่า สัพเพทานัง ธัมมะทานังชินาติ ไม่มีทานอันใดที่จะแจกจ่ายหรือการทำให้แก่ผู้อื่นจะได้ผลบุญที่ดีที่สุดสูงที่สุด หรือว่าเป็นการให้ทานที่ชนะเลิศทั้งปวง ทานให้ธรรมทานเป็นธรรที่สูงสุด 

ธรรมะอันนั้นคืออะไรที่ดีที่สุดคือ อรหัตตคุณ หรือ อรหัตผล คือความรู้อรหันต์ หรือเอาตัวตนของอรหันต์มาชี้แจงเอาตัวตนของอรหันต์มาแจกจ่าย และอรหังก็คือสภาวะของกิเลส และสภาวะของการฆ่ากิเลสหรือการทำกิเลสให้พ้นไปเรียกว่าอรหัง เราก็ทำอันนี้ให้ได้รู้ให้ได้แล้วจึงเอามาแจกจ่าย 

ผู้ใดไม่มีเลยไม่มีอรหัตตคุณในตนเลย ไม่มีเอาอรหัตตผลในตนเลยผู้นั้นจะเอาอรหัตตผลเอาอรหัตตคุณมาแจกจ่ายได้ไหม ได้ไหม ลองคิดดูซิ ไม่ได้เราจะเอามาจากไหนตัวเองไม่มีเลยไปเชือดเฉือนมาจากไหน แต่เอาเถอะเมื่อไม่ได้เมื่อไม่มี ท่านก็มีอยู่ในภาษาท่านจดไว้บ้างก็มีท่านลอกไว้บ้างก็มีท่านจำกันไว้บ้างก็มีเป็นภาษาบอกกล่าวกันในหูในอะไร เป็นอัตถะชั้นรอง เรียกว่า อรรถฎีกาอาจารย์ก็ตาม เรียกว่า อาจารย์ท่านรองเขียนลงมาอีกอะไรพวกนี้ เราก็เชื่อ               อรรถฎีกาจารย์ต่อลงมา คำข้อเขียนบอกไว้จดไว้ฎีกา จดบอกฎีกาจดบอกแล้วก็อาจารย์เหล่านั้น ก็เอาคำจดบอกเหล่านี้มากล่าวต่อๆ กันไปก็ได้ประโยชน์เหมือนกัน แต่ว่าประโยชน์มันยังไม่ใช่ตัวแท้ตัวจริงยังไม่ใช่ป้อนออกมาจากตัวเองเลย มีอรหัตตะอยู่ในตัวเลย ไม่ใช่ 

ถ้าผู้ใดมีอรหัตตะอยู่ในตัวเลยจริงๆ ชักออกมาทีไร มันแน่นหนามันรู้สึกว่ามันลวดลายเลยมันออกฤทธิ์ออกเดช มันมีตัวตนดีจริงๆ ถ้าใครเห็นตัวตนอัตตานี้จะเห็นชัดๆ เลยโอ้โหตัวตนนี้ปั้นไม่ง่ายนะ คนที่มีอยู่แล้วจริงๆ เมื่อควักออกมามันจะดิ้นพลาดๆ ออกมาเห็นออกปากเลยมันคอมเพล็ดเลยมันเป็นเรื่องเป็นราวเป็นตัวเป็นตนเห็นชัดเจน แต่ถ้าคนที่ไม่ก็พูดแต่ภาษาที่ท่องมา เรียกว่า อรรถฎีกา

จารย์ ว่ามา หรือ อาจารย์ของเราบอก ให้เราท่องไว้อย่างนี้นะแล้วเราก็เอาท่องๆๆบอกตาม 

ก็จะได้แค่ภาษาแค่นั้นเราก็ฟังตามๆ กันไปแค่ภาษาท่องๆๆ ภาษาพูด     เรียกว่า ญัติ ภาษาบาลีท่านเรียกว่า ญัต ญ กับ อัตตะ ผสมกัน เรียกว่า ญัตตะ พอเวลามาสวดเอามาใส่กิริยาเพิ่มท่านเรียก ญัตติ ตัว ญัตต หรือ ญัตติ คือตัวตนที่เป็นเรื่องราวเป็นที่จะเข้ารูปเป็นขอบข่ายเอามาพูดกัน ภาษาโลกๆ คำว่า ญัตติ หมายถึงหัวข้อ หรือ อัตตาที่มันรองลงมาอีกทีแล้ว อัตตาตัวที่ค่อยๆ เรื้อลงเหลือแค่ภาษาเหลือแค่สิ่งที่ควรจะเอามาตีแผ่กันออกมาอีกที ไม่ใช่อัตตาตัวต้นตอของอรหะแล้วเป็นญัตติเป็นอัตตาตัวที่เรียกว่า  เกิดมาหลายชาติแล้วไม่ใช่เป็นตัวต้นตระกูลแล้วมันบาง ๆลงมาแล้ว เป็นญัตตะ หรือ ญัตติ เพราะฉะนั้นจะเอา ญัต ตัวนี้มาสวดให้กัน มันก็แค่มาญัติให้แก่กันนี่ภาษาไทยพูดนะ ภาษาบาลีเขาก็พูด ญัติเหมือนกัน จะนึกว่าเป็นปริยัติก็ได้ นี่อาตมาพูดถึงวิวัฒนาการของภาษา 

เพราะฉะนั้นปริยัติก็มาจากตัวเดียวกัน คือ ญัต มาเป็น ปริญัติ             ปริยัติ หมายถึง ญัติตัวเดียวยังไม่โก้ต้องปริเลย ปริ หมายถึง เต็มรอบครบเลย     ปริ คือคำสอนแท้ๆ เลย เอาปริยัติเลย 

ภาษาที่มันยืดยาดออกมาเป็นสมมุติที่เราเองเอามาใช้สภาวะที่มันเกิด เพราะฉะนั้นต้องพยายามตามสภาวะแล้วก็ต้องพยายามตามภาษาที่มันโตมันใหญ่ขึ้นมาด้วย ถ้าเราจะเอาภาษาตัวเก่าอย่าง ย ยักษ์ ยอหญิงมันเพี้ยนขึ้นมามันก็จะซ้ำแซะอยู่เพราะฉะนั้น เขาจึงแยกย้ายจากยยักษ์มาหา ญ หญิง ไปเรื่อยๆ เหมือนกัน ปริยัติเราจึงแปลว่าคำสอนโดยตรงและก็จริงคือศีลนั่นเอง ปริยัติคือศีลหรือเนื้อหาคืออัตถะที่เรา ที่พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเรา พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเราอันใดอันใด อันนั้นเป็นปริยัติ อันนั้นเป็นอัตถะที่เราจะมาประพฤติมาปฏิบัติเอามา พต เอามาประพฤติบำเพ็ญทั้งหมดทั้งมวล นี่เรียกว่าความคลี่คลายของอัตตามันตัวใหญ่มาตั้งแต่อัตตาที่มันเป็นไปอย่าง อรหัต หรืออรหันต์ อรหัตตคุณ​ จนกระทั่งตัวใหญ่มาเป็นอัตถะ 

โตใหญ่นี่หมายถึงตัวใหญ่อย่างโลกมาเป็นอัตถะะ จนกระทั่งมาเป็นผู้ที่มีอัตถะนั้นจริงๆ คือโพธิสัตว์เอามาถ่ายทอดกัน เพื่อที่จะให้เรา พต ให้เราประพฤติ จนกระทั่งภาษาที่พูดนี้มันจางลงจางลงหรือมันโลกโตขึ้น เป็นโลกมากขึ้นมันเป็น ญต หรือญัตติ  มากขึ้นจนเป็นปริยัติก็ตามนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นหลังพระพุทธเจ้าทั้งนั้นมันโตขึ้น มันโตมา ๆ 

ที่นี้อาตมาจะต่อให้หมดไอ้อัตตะทั้งหลายที่เราจะพึ่ง เมื่อเราเองเรา พต เราพยายามที่จะ ประพฤติได้เราะจะประพฤติอย่างไรล่ะ 

เช่น ท่านสอนว่าปาณาติปาตาเวรมณีแต่อย่าฆ่าสัตว์นะ เป็นอัตถะที่ท่านให้มาหรือเป็น พต ที่ท่านให้มาหรือเป็นปริยัติที่ท่านให้มาซึ่งเราเองเราจะเอามา พต หรือเอามาประพฤติเราก็ต้องประพฤติเอามาทำลงไปจริงๆ ให้มันเกิดผลแก่ตัวเรา อย่าง มต นี่เป็นอัตตาอีกตัวหนึ่งแล้วมาจากคำว่า มัด บวก อัตตะ

ให้มันเป็น มต  มตตัวนี้หมายถึงตามสมควรหรือตามพอดี  มต ตัวนี้ มม้า บวกอัตตา หมายความว่าพอดีพอควรหรือเหมาะสม ต้องกำหนดรู้กำหนดทำให้มันพอดี มต หรือ มัตตัญญุตา หรือมัตตัญญู แปลว่าทำให้พอดี 

ที่นี่มาขึ้น มัตตะ อีกตัวนึงก็คือ มตาหรือมต มต คือพคือพออดี มีลักษณะคล้ายอรหะ คือ เป็นตัวอ่นอกว่า 

มต ตัวนี้ก็เป็นอัตตาตัวหนึ่งที่เป็นความเหมาะควรที่เป็นชั้นสำหรับแต่ละบุคคล อย่างบางคนขณะนี้นะ จะให้มาประพฤติอย่างอาตมาทันทีขณะนี้ เงินทองไม่เอาจริงๆ เลยไม่ใช้เงินไม่ใช้ทอง รองเท้าก็ไม่ใส่ มีผ้า 3 ผืน สมบัติอะไรไม่สั่งสม เอาแค่รองเท้าไม่ใส่นี้ก่อน ไม่ไหวเหมือนกัน ก็เรียกว่าไม่ใช่ มต มัน มต ไม่ลงแล้วล่ะ หรือให้มาโกนหัวตอนนี้ก็ยังโกนไม่ได้แล้ว ยังไม่ถึงรอบมันยังไม่ถึงขั้นที่จะต้องโกนหัวได้ก็เรียกว่า มต อันนั้นยังไม่เป็นตัวเป็นตนเหมือนกันยังไม่เป็น อรหะ 

ถ้าอาตมาเรียกว่า ถ้าเป็นตัวของอาตมานะ ขณะนี้ถ้าให้อาตมาเป็นอย่างของพวกคุณนี่อาตมาบอกว่า มันแสนจะง่าย มันเป็น มต มันเป็นชั้นอ่อนมันเป็นชั้นเยาว์ ขณะที่สิ่งที่คนเคร่งๆ อย่างยกตัวอย่างเมื่อกี้ ศีลข้อปาณาติบาตอย่าฆ่าสัตว์นะ พวกคุณก็บอกว่ามันยากแฮะ บางบางทียุงกัดก็ไม่ไหว ต้องตบ งูเข้าบ้านมามันต้องฆ่า ไม่ฆ่าไม่ได้ มันเป็นพิษเป็นโทษเป็นภัยความเหมาะสมของคุณก็ยังยากยังต้องตบยุงเดียวต้องฆ่างู แม้แต่ศีลหรืออัตถะะจะได้รับมาจากพระโพธิสัตว์ใดที่ท่านสอนไว้ว่าอย่าไปฆ่าสัตว์นะ คุณก็ยังทำยากอยู่นั่นเอง เป็น  มต เป็นความเป็นกลางความเหมาะสมความพอดีของคุณคุณทำให้เกิดอัตตาให้ได้ความมัชฌิมาของคุณทำให้เกิดให้ได้ 

จนกระทั่งเกิดความไม่ได้เดือดร้อนไม่ได้ลำบากอะไรเลย ตอนแรกคุณอาจจะต้องเข้มงวดกวดขันกับคุณมากทีเดียวคุณเคร่งครัดมากทีเดียวไม่พยายามเผลอ ถ้ายุงกัดก็ไม่พยายามตบทันทีให้มันตาย ต้องพยายาม แหมมันยาก งูมาไม่ฆ่านี้ยากเหมือนกัน คุณต้องอ่านใจคุณด้วยและระมัดระวังสติคุณด้วย 

มีเพื่อนอาตมาคนนึงแต่ก่อนเขาเจองูไม่ได้เป็นอันขาดต้องฆ่ากัน เจองูที่ไหนต้องฆ่าดะ รู้สึกว่าเป็นศัตรูกันหมดกับงูนี่มันมีพิษมีภัยเหลือเกินบอกว่าไม่ได้หรอกมันอยู่ร่วมโลกกันไม่ได้ จนกระทั่งเดี๋ยวนี้เขาได้ฟังธรรมมาเรื่อยๆ เขาก็สนใจธรรมะเรื่อยมา จนพยายามที่จะถือศีลให้มันบริสุทธิ์ ซึ่งมันเป็นไปเองแหละเขาเข้าใจธรรมะ เขาก็ถือศีลเขาเองแล้วเขาก็พยายามไม่ฆ่าสัตว์จริงๆ 

วันหนึ่งเขาก็เจองูที่บ้านเขา เจองูโอ้โหเขาบอกว่า เขาพยายามมีศีลให้บริสุทธิ์นี่เขากำลังจะประพฤติอัดถาดที่ได้รับมาจากพระโพธิสัตว์บอกไว้ว่าอย่าฆ่าสัตว์นะ เพราะฉะนั้นเขาจะต้องใช้ความพยายามของเขาอย่างที่สุดที่จะทำอัตตา ที่มันเป็น มะ คือ มัตตะให้ได้ จะทำความพอดีให้เกิดแก่ตนให้ได้ให้มันเป็นกลางให้มันไม่เดือดร้อน ให้มันไม่ทุกข์ไม่ทรมาน ให้มันทำทุกอย่างให้มันเป็นทุกข์อย่างไม่สุขไม่ทุกข์ด้วย เขาพอเจอแล้วอารมณ์จิตของตัวแรกของเขาบอกเลยว่า อื้อหือมันอยากจะฆ่าเพราะความเคยชินที่อยากจะฆ่าและนึกเกลียดงูมานาน อยากฆ่าแต่มีสติ ก็บอกว่า เอ๊ะฆ่าไม่ได้ฆ่าแล้วผิดศีล ลำบากแน่ ขนาดนั้นเขาบอกว่าเขาต้องสงบอกสงบใจไปนานเลย ใจมันเต้นเร้าๆ มันเต้นอยู่ในใจว่ามันอยากจะฆ่า  ใครเคยมีสภาวะนั้นอยู่ในตนเองจะเห็นตามเลย เขาบอกว่าต้องสงบอกสงบใจตั้งนานกว่าใจมันจะเป็นกลาง กว่าใจมันจะเป็น มต กว่าจะทำให้ใจเฉยๆ กับมันได้แม้นาน จนกระทั่งใจเขาสงบเลย บอกว่าไม่ได้หรอก ช่างมัน มันจะยังไงก็ช่างมันพอควรมันไม่ก้าวก่ายจนกระทั่งเข้ามาที่นอนเราก็ใช้ได้ มันอยู่ข้างนอกก็ช่างมันเถอะ 

เขาพยายามที่สุด จนกระทั่งเขาเอามาเล่าให้อาตมาฟังว่าเออนี่แหละ เป็น พฤติหรือ พต เป็นการประพฤติบำเพ็ญจริงๆแล้วเขาก็เห็นจิตของเราจริงๆ ว่าแหมมันต้องทน กว่าจิตมันจะสงบลงเป็นกลางได้นานเหมือนกัน แล้วเขาก็ได้ทำจริงๆ ได้ พต จริงๆ หรือได้ประพฤติให้มันเกิดอัตตาตัวนั้นในตนจริงๆ เกิด มต เกิดความเป็นกลางเกิดความเหมาะสมพอดีๆ เพราะงูตัวนั้น มันก็อยู่ของมัน เราก็อยู่ของเรา เราก็อยู่ของเรา เขาเล่าว่างูตัวนั้นมันก็เชื่องเสียด้วยนะ มันแสดงลอยหน้าลอยตาลอยนวลไม่รีบหนีเสียด้วย คล้ายๆ กับมันยิ่งยั่วยิ่งยุ เดี๋ยวฉันก็เอากระบองล่อให้เสียนี่คล้ายๆ อย่างนั้นยิ่งยั่วยิ่งยุเสียด้วย เพราะแต่ก่อนจะไล่งูกับเขาเจอกันไม่ได้หรอก อย่าว่างูมันจะวิ่งหนีเลยเขาไล่ตามเลย ทุกทีๆ เจองูแล้วมันไม่อยู่รอหน้าหรอก ธรรมดาของเขานะ เขาบอกไม่มีงูตัวไหนอยู่รอหน้า ไม่มี พอเจอปั๊บ มันก็วิ่งปั๊บ เขาก็ตามไปฆ่าทันทีเหมือนกัน แต่ตัวนี้ มันไม่เป็นเหมือนงูตัวอื่นก่อนๆที่เคยเจอมาเลย แหม เรียกว่ายั่วยวนอยู่ด้วยนะ เขาบอกว่าไม่เคยเจอทำไมมันเกิดเชื่องขึ้นมาได้ด้วย ก็บอกว่าไม่เคยเจองูแบบนี้ เจองูตัวอื่นต้องไล่ฆ่าทันทีแต่ตัวนี้มันเชื่องได้ 

เขาจึงเห็นธรรมะอีกตัว เห็นอะไรรู้ไหม เห็นเมตตาธรรม เพราะใจเขาเกิด มต ขึ้นมา แต่ก่อนแต่ไรเจองู มีแต่วิ่งหนีแต่เมื่อไม่ฆ่า งูไม่วิ่งหนี เพราะถ้าเราไม่มีจิตจะไปฆ่างูมันก็ไม่กลัว มันก็ไม่วิ่งหนี 

เคยเห็นงูตัวหนึ่งมันไล่จิ้งจกมาในศาลา ศาลาที่อาตมากำลังนั่งฉันอาหาร พอไต่ขึ้นมา อาตมาก็เริ่มบอกเลยบอกคนว่างูขึ้นมาแล้วนะ พอได้ยินว่างูชักกระดุกกระดิกแล้ว แต่ไม่เป็นไรเขาอยู่ฝั่งโน้น ส่วนงูมันขึ้นมาศาลาที่อาตมานั่งฉัน เเล้วมีเพื่อนผู้ชายที่เคยบวชมานานเข้าใจธรรมะสูงพอสมควรนั่งอยู่ด้วย อาตมาก็บอกว่านั่งเฉยๆ อยู่เฉยๆ เป็นกลางให้ทำ มต  ให้ทำใจเป็นกลางเฉยๆ บอกว่าอยู่เฉยๆ นะเดี๋ยวงูมันก็เลื้อยขึ้นมาจริงๆ พอเราวางเฉยจริงๆ ใจทำใจ มต คือ บำเพ็ญ พต ไอ้งูมันก็เลื้อยเฉยขึ้นมาจริงๆ ถ้าเราทำเอะอะรับรองมันไม่ขึ้นมาหรอก เพราะเราไม่เอะอะ มันไม่มีเอฟเฟคทางวิญญาณ จิตมันมีผลสะท้อนมาเลย งูนี่มันรู้ เมื่อไม่มีศัตรูขึ้นมามันก็จะตะกละ ความโลภมันเยอะมันก็ไล่จิ้งจกขึ้นมาเลย คุยกันไปแลกกันมา จิ้งจกปีนขึ้นข้างบนมันก็ไล่ขึ้นข้างบน มันเหมือนกับไม่มีคน มันไล่กันอย่างกลับไม่มีคนเลย ศาลามันผ่านหน้าผ่านตาเฉยเลย ไม่อะไรเลย ยังไม่พอ จิ้งจกกระโดดลงมาข้างล่าง งูก็กระโดดลงมาตาม 

ในศาลาสี่เหลี่ยม ถ้ามานั่งอยู่นี่ คนอื่นๆ นั่งอยู่ตรงนี้งูมันก็ลงมาตรงนี้เลย ไต่เข้าไปเลย ตอนแรกไต่เข้ามาหาคุณ ราเชนก่อน คุณราเชนก็นั่งเฉยนิ่ง เราบอกว่านิ่งๆ ตอนนี้จิ้งจกตัวนั้นวิ่งลงไปในจีวร งูตัวนี้ก็เข้าไปจุ๊บๆ อยู่ข้างๆจีวรท่านนั่งอยู่นี่ เขาก็จะไปตามหาจิ้งจกแล้วประเดี๋ยวมันก็ไต่ลงไปข้างศาลาลงไปเลย จิ้งจกตัวนั้นมันวิ่งจากทาง  คุณอำนาจมาหาราเชนอีกที จิ้งจกตัวนั้นก็รอดตัวไป แล้วมันก็ไปลงไปเลย อย่างนี้เป็นต้น 

นี่แหละคืออำนาจของเมตตาธรรม อำนาจของสิ่งที่เราได้ประพฤติแล้วไม่มีการเบียดเบียนกัน วิญญาณต่อวิญญาณมันสงบ มันไม่มีการที่จะะเข่นฆ่าเขา

เข่นฆ่าเรา แต่ถ้าเรามีอิ๊อะอะไรหน่อย มีผลสะท้อนอะไรขึ้นมาในใจมีค่าลบค่าบวกหมายถึงค่าที่จะฆ่ากันในส่วนใดส่วนหนึ่งขึ้นมาหรือแม้แต่การรังเกียจหรือการกลัวก็ตาม ก็เป็นผลที่จะให้เกิดขึ้นได้ ฉะนั้นในระยะนี้เป็นไปได้อย่างจริงๆ เลย อาตมาเล่า และอยากให้เห็นสภาพนั้นจริงๆ พวกผู้หญิงนั่งอยู่ฝั่งโน้น งูมันก็เปิดเหมือนกัน ทีนี้มันแสดงละครให้ผู้หญิงเหล่านั้นได้ดูได้ด้วย เป็นการแสดงบทบาทของงูกับการแสดง 

 พต พัตตะ คือให้อัตตาเกิดในตัวเรา คือให้มีสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นเป็นอัตตาเป็นรูปร่างของการวางเฉยอย่างพอเหมาะพอเจาะ ไม่เดือดร้อน พอดีพอดีอย่างสมควร ไอ้นั่นหน้าที่ของเขาจะไล่จิ้งจก เขาก็ไล่ไปเขาไม่ได้มากวนอะไรเขาไม่ได้มากินเรา เขาไม่ได้มาทำอะไรกับเราเลย เราก็อยู่เฉยๆ เขาก็อยู่กับหน้าที่ของเขา เขาไม่เฉยหรอกเขาก็ไล่จิ้งจกไปนี่แหละคือสภาวะของ มต สภาวะ พต บำเพ็ญให้มันเกิดประโยชน์ขึ้นมา นี่อาตมายกศีลข้อแรกขึ้นมาคือศีลข้อปาณาติบาต เราไม่ฆ่ากัน เราไม่เบียดเบียนกัน แล้วคุณธรรมที่มันจะทำให้เกิด มัตตะ ทำอย่างนี้เป็น

กลางอย่างนี้แล้วให้เห็น มันจะเห็นผลกับเราอย่างนี้ ยิ่งเห็นผลอย่างนี้แล้วเพื่อนของอาตมาที่เล่ามาก่อนนั้นก็ดี หรือแม้แต่สภาวะที่อย่างนี้ ที่อาตมามาเล่าให้ฟังก็ดี นี่เป็นอำนาจที่มันจะเกิดผลสูงขึ้นไปเรื่อยๆ จนกระทั่ง 

เมื่อเราเห็นผลอย่างนี้ต่อไปเราก็จะไม่กลัวอะไรมันมากมาย งูเราก็ไม่กลัวมันมากมายนี่ หรือสัตว์ที่ร้ายกาจกว่านี้เราก็จะไม่กลัวมันมากมาย ไม่ใช่ว่าเราตั้งหน้าตั้งตาพอเห็นหน้ามันถือว่าเป็นศรัตรูเลยฆ่ามันก่อนเลย ไม่ได้ไม่มีการฆ่ากันหรอก ในโลกนี้ จะเป็นสิงห์เป็นเสือเป็นช้างเป็นม้าเป็นวัวเป็นควายเป็นอะไรก็ตามแต่ ถ้าเราไม่มีผลที่จะไปเป็นศัตรูซึ่งกันและกันหรือเป็นภัยซึ่งกันและกันแล้วนะ 

เพราะฉะนั้นผู้ใดถ้าเข้าใจการบำเพ็ญการทำอัตตา หรือ การพึ่งอัตตา สร้างอัตตาขึ้นมาเป็นที่พึ่ง ถ้าใครเข้าใจได้ อัตตาต่างๆ ที่อาตมากำลังพูดถึงนี้ กำลังอยู่ในขั้นสูงนะเพราะกำลังไต่ออกมาถึงขั้นขนาด อรหันต์ อรหะ  มาจนกระทั่งมาเป็นมัตตะ นี่มันยังสูงอยู่นะ อีกหน่อยมันจะไต่ลงไปกว่านี้อีกเรื่อยๆ เดียวค่อยว่ากันต่อไปนะ อาตมาจะค่อยๆไต่ออกมา จากอัตตาที่เรามาพึ่งนี่ล่ะ เพราะว่าเราจะพึ่งอะไรดี เราก็ต้องพึ่งอัตตาที่เราก่อเข้าให้ตัวนี่แหล่ะ เพราะผู้ที่สูงแล้วเขาก็จะพึ่งอย่างนี้ลงมาเรื่อยๆ พอเรามาพึ่งมัตตะได้คือความเหมาะสมพอดีพอควรตามหน้าที่ตามเวลากาละของแต่ละสัตว์ แต่ละบุคคลแต่ละสิ่งทุกสิ่งทุกอย่าง เราก็จะพึ่งลงมาเป็นระดับระดับอย่างนั้น เราทำ มัตตะ อันนี้ให้มันสูงขึ้นสูงขึ้น สูงขึ้น ให้มันแก่ขึ้นแก่ขึ้น เรียกว่าให้มันแก่ขึ้นนั่นเองสูงขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือกล้ากล้าขึ้นหรือมากขึ้นก็ตาม เราเรียกการกระทำที่สูงนั้นเป็น อัตตา อีกชนิดหนึ่ง ภาษาบาลีท่านเรียกว่า รต 

รต คือ ร + ต บวกอัตตา รตแปลว่ามากขึ้นหรือแก่ขึ้นจนกระทั่งหรือว่าภาษา รต นี่ถ้าเรามาใช้คำว่า รัตติ รัตติกาลอย่างนี้หมายความว่าเวลาแก่ก็คือหมายถึงกลางคืน รัตติกาล ใครคงจะเคยได้ยินนะ รต แปลว่าสีแดง เขาก็แปล สีแดงหมายความว่าจัด รัตตะ นี่แปลว่าจัดก็ได้ แก่ก็ได้ ให้มันเต็มรอบให้มันมากขึ้นอย่างนี้ เราเรียกว่า รต 

ทำ มต  ให้มันแก่ขึ้นให้มันมากขึ้นหรือให้มันยาว ให้มันติดต่อกันเป็นตัวตนที่โตขึ้นนั่นแหล่ะ รัตตะ เป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้น รัตตัญญู เคยได้ยินไหม รัตตัญญู ก็คือผู้มีอายุยืนยาวผู้มีเวลายาวนาน แก่ เรียกว่า รัตตัญญู รัตตัญญูคือผู้แก่ ผู้ที่แก่มากเรียกว่า รัตตัญญู ทำทุกอย่างให้มันแก่ขึ้นอย่างนี้คือให้อัตตามันพอกเพิ่มยาวนานยิ่งยวดมากขึ้น เรียกว่า  รัตตะ เราทำ มต ให้เป็นอัตตาที่สูงขึ้นอย่างนี้เรียกว่า รต

 ตัว รต นี้ถ้ามันแก่ขึ้นแก่ขึ้นจากเมื่อกี้นี้เราวางเฉยได้ อย่างอาการของยกตัวอย่างว่าปาณาติบาตเราไม่ฆ่าสัตว์จนกระทั่งเราไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อกันแบบไม่ฆ่างูอย่างเมื่อกี้แล้วนี่ เราแก่ขึ้นแก่ขึ้นจนกระทั่งเรามีเมตตาธรรมก็สูง แล้วมีการไม่ถือสาหาความกันเลยไม่เกิดความกลัวซึ่งกันและกันจนเห็นผลจริงๆว่า เราเจอเสือเราก็ไม่กลัวเสือ เสือก็ไม่กลัวเราจนกระทั่งต่างคนต่างอยู่ตามหน้าที่ก็ได้  อย่างนั้นเรียกว่า เป็นคุณของอรหัต  เป็นคุณของอรหัตหรือผลของอรหัต เป็นความเหมาะสมพอดีที่สูงขึ้นกว่า มต ขึ้นไปอีกแล้ว เป็นอรหัต เพราะฉะนั้นพระอรหันต์กับเสือไม่ค่อยทำอะไรกัน อรหัตตคุณมันจะเป็นจริงอย่างนี้ 

อรหันต์ที่มีอรหัตตคุณเป็น รต แก่ขึ้นไปจนอรหันต์มันสูงเป็นอรหันต์แล้วกับผลเสือก็ไม่ทำอะไรกัน เพราะบารมีในศีลขั้นปาณาติบาตไม่รบกวนกัน ไม่เบียดเบียนกันไม่ทำกันเลยต่างคนต่างอยู่ รู้หน้าที่รู้การเป็นอยู่สัตว์โลก ย่อมอยู่กันไปตามสัตว์โลก ผู้ที่อยู่คนนี้โหดร้ายตามที่เขาเรียกว่าโหดร้ายเขาว่าเสือโหดร้าย ที่จริงเสือมันก็โหดร้ายกับเหยื่อของมัน มันไม่ได้โหดร้ายกับทั่วๆ ไป เช่นเดียวกันกับงูมันก็โหดร้ายกับจิ้งจกอย่างที่เล่าเมื่อกี้ มันไม่ได้มาโหดร้ายกับเรา แต่ถ้าเรารักจิ้งจกมากนะเราจะตีงู บอกว่างูตัวนี้ไปโหดร้ายกับจิ้งจก แต่มันไม่ได้โหดร้ายหรอกทุกอย่างมันเป็นหน้าที่เป็นกรรมของมัน เป็นสิ่งที่มันจะกระทำต่อหน้าที่ของมันแต่ละหน้าที่เป็นไปตามวาระ  เป็นไปตามกาล เป็นไปตามความสมมุติ ที่มันสมมุติเป็นระยะๆ 

เสือมันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เนื้อเก้ง เนื้อกวาง เนื้ออะไรมันก็จับของมันกินของมันไปตามวาระกรรมของมันมันสร้างบาปสร้างบุญของมันด้วยเรื่องของมัน ถ้าเราสร้างวิบากไปร่วมด้วย ไปห้ามเสือไม่ให้กินหมู หมูเขาจะหามเอาคานไปสอดเสือเขาจะต้องกินเนื้อนะ เอาหญ้าให้กินมันก็ไม่กินหรอกเช่น งูมันจะต้องกินเขียดกินกบ เราจะเอาหญ้า ไปให้งูมันกินมันไม่กินหรอก ไม่ใช่เรื่องของมันเป็นกรรมของมันมันจะต้องเกิดมาเป็นงูมันจะต้องมาล่าจิ้งจกมันต้อง ล่ากบล่าเขียดกิน เรื่องของมันเช่นเดียวกันกับคน เราเกิดมาเป็นคนเราก็จะต้องกิน หรือต้องล่า หรือต้องทำสิ่งที่ควรกระทำ 

พอมาเป็นอัตตาชนิดที่เป็น สต คือ ยึดถือเป็นตัวเป็นตน โตรอบมากกว่าพวกพืชแล้วเรียกว่าเป็นสัตว์เป็นอัตตา   เรียกว่า สต เราทำศัพท์ ให้เพี้ยนเป็น สัตว์​ จะได้ไม่งง สต เอาไปใช้เป็น  7 ชาติถ้าครบ 7 ชาติเกิดมา 7 ชาติเรียกว่าเป็นสัตว์ที่ 7 ตระกูลเรียกว่าเป็นตัวเป็นตนแล้ว สิ่งใดก็ตามแต่ ถ้าเราได้พยายามที่จะปลูกฝัง หรือว่าทบชาติ ทบตระกูลของมัน ให้มันยืนยันตระกูลของมันได้ครบถึง 7 รอบ 7 ช่วง 7 Generation ถ้าใครทำได้ถึงขนาดนั้นนะครบ 7 รอบ ท่านถือว่า สิ่งนี้เรียกมันได้ว่าตระกูลแท้ ถ้าใครเรียนถึงเรื่องเกี่ยวกับทาง สัตวศาสตร์ หรือ ทางชีววิทยาก็คงจะเคยได้ยินมาบ้าง แต่อาตมาไม่ได้เรียนทางชีววิทยามันจะตรงหรือเปล่าก็ไม่รู้นะ พูดตามภาษาทางพุทธศาสนา ถ้าตรงกันก็แสดงว่าพุทธศาสนานี้สอนไว้ละเอียดลออ และเป็นการรู้ด้วยญานตรงกัน 

พอครบ 7 ชาติแล้วครบ 7 ช่วงแล้ว อันนั้นจะเป็นของแท้ เพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืชเพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืช จากอะไรต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาเป็นอะไรต่ออะไรมาจนเป็นสัตว์เซลล์เดียว หลายๆ สัตว์ต่อกันมาจนเป็นสิ่งที่เราเรียกว่า สัตว์นี่คือมันต่อกันมาจากดินน้ำลมไฟ จากดินน้ำไฟลมวิวัฒนาการมาจนกระทั่งเป็นพืช อย่างที่เรียกว่าเป็นพืชชั้นต่ำ มาเป็นพืชชั้นสูง จากพืชชั้นสูงมานับรอบแปรรูปมาเป็นสัตว์ได้ 

อย่างสัตว์ชนิดหนึ่งเขาเอามาให้อาตมากิน เขาบอกว่าจะเอามาให้ไอโอดีน สัตว์ชนิดนั้น เรียกมันว่าสาหร่ายทะเล สาหร่ายทะเลแล้วเขาก็เอามาให้อาตมาฉันวันนึง อาตมาก็ฉันเข้า อาตมาก็บอกว่า เอ้ย สาหร่ายทะเลมันไม่ใช่พืชแท้แล้ว สาหร่ายทะเลมีเจนเนอเรชั่นทบชาติจะเป็นสัตว์ขึ้นมาหลายช่วงแล้ว อาตมากินแค่นั้นกระทบสัมผัสอาตมาบอกว่าไอ้นี่ไม่ใช่พืช เป็นพืชจริงในภาษาคน เรียกว่ามันยังเป็นพืชอยู่ เพราะมันยังไม่ครบ สต ยังไม่ครบ 7 รอบยังเป็นตัวเป็นตนจะเรียกว่า สัตว์แท้ไม่ได้ ถ้าใครเคยกินสาหร่ายทะเลบ้าง มันเหมือนนะ มันมีคาวนะ 

สาหร่ายทะเลมีคาว มีไอโอดีน คือมีโอโซน ธาตุออกซิเจนอยู่ในตัวมันเต็มแล้ว ออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พอพืชใดที่มีออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พืชนั้นจะกลายตัวกลายสภาพมาเป็นสัตว์มากแล้ว แต่มันยังไม่ร่อนออกจากไอ้ที่ยึดเท่านั้นเอง เพราะฉะนั้นพืชสาหร่ายทะเลนี้อาตมาถึงบอกกินเข้าไปปั๊บ อาตมายืนยันว่าไอ้นี่จะมาเป็นสัตว์แล้ว จะเรียกพืชในภาษาคน ได้  แต่อาตมากิน 2 คำแล้วอาตมาก็ไม่ต่อแล้ว จริงมีไอโอดีนแน่ มีโอโซนมากแน่ ออกซิเจน โอโซน คือแตกตัวมาจากออกซิเจนมาก มันเป็นพ่อเป็นแม่กันมาเกี่ยวโยงกันอยู่ มีธาตุพวกนี้อยู่เยอะจริง ไม่เถียง อาตมาไม่เถียง แต่ว่าถ้าอาตมาจะกินอันนี้มันก็จะใกล้จะเป็นสัตว์แล้วอาตมาเข้าใจอาตมาก็ไม่กินต่ออะไรมากมายล่ะ ที่ฉันอันนี้ เพราะเขายืนยันเป็นพืชแต่อาตมาไม่ได้อธิบายให้ฟังอย่างนั้นหรอก ดีนะคุณกฤษเป็นคนถวายสาหร่ายทะเลอาตมา ไม่มาวันนี้ ถ้ามาจะได้เข้าใจอันนี้ด้วยว่า อาตมายืนยันว่าสาหร่ายทะเลเป็นพืชหรือสัตว์อย่างไร แต่มันยังไม่ครบ 7 Generation ยังไม่ครบ 7 ช่วงเท่านั้นเอง 

คนถามว่า...ถัดมาเป็นพวกปลาดาวอะไรพวกนี้ 

พ่อท่านว่า... คนนี้เรียนชีววิทยามาเข้าใจ คนนี้ให้ความรู้เพิ่มเติมขึ้นมาอีกว่าไอ้พืชตระกูลสาหร่ายทะเล มันวิวัฒนาการต่อจากนั้นมาจะเป็นปลาดาว จริงปลาดาวรูปร่างใกล้เคียงสาหร่ายทะเลจริงๆ แต่อาตมาไม่ได้สัมผัสแบบนั้นแต่สัมผัสกับอายตนะของอาตมา มันบอกเลยว่าไอ้ลื้อ นี่มันเป็นสัตว์แล้วนี่หว่า มันยังไม่ใช่พืชอย่างที่เขาเรียกหรอก แต่มันเป็นสัตว์ที่ปักหลักอยู่กับที่เท่านั้นเอง 

ที่นี้อาตมาอธิบายถึง สต ที่มันเกิด 7 ชาติ 7 ช่วง 7 ระดับ 7 Generation เพราะฉะนั้น ถ้าใครเข้าใจจะเข้าใจต่อได้ สต เป็นสัตว์ที่แยกตระกูลจากพืชแล้วคือพวกที่ได้พบชีวิตขึ้นมา 7 ช่วงขาดลอย ตัดโคตรภูมิมาเป็นสัตว์เลยแล้วเราก็เรียกอันนี้แยกมาเป็น สัตว์หรือสัตตะ นามบาลีก็เรียกยืนยันเป็นสัตว์เหมือนกันมันก็ออกมา 

ทีนี้เมื่อผู้ใด เมื่อผู้ใดได้พยายามที่จะมาหลงมาเห็นว่าตัวเองเป็นสัตว์ มีปัญญาเท่าสัตว์แล้ว สัตว์เหล่านั้นมันก็จะยึดอัตตาตามช่วงของมัน อย่างสัตว์สาหร่ายทะเลมันจะกิน มันก็จะกินอัตตาในช่วงที่เป็นหน้าที่ของมันโดยตรง มันก็จะกินธาตุที่เกี่ยวโยงใกล้เคียงกัน พอมันมาเป็นปลาดาวอย่างที่คุณนี้ว่า เราถือว่าเป็นสัตว์แท้แล้ว ตัดโคตรแล้ว ตัดโคตรภูแล้วออกมาเป็นสัตว์แท้แล้วพอมาเป็นปลาดาวมันก็จะกินอาหารที่ใกล้เคียงกับการเป็นสัตว์มันก็คงจะกินสาหร่ายทะเลนี่แหละ

โยมว่า...มันกินแพลงตอน

พ่อท่านว่า... นั่นก็เป็นสัตว์อีกตระกูลหนึ่งที่มันแยกตัวออกมาอีกอันนึง เอาล่ะเราจะไม่พูดมาก เพราะเราจะไม่ได้มาเรียนวิชาชีววิทยากัน แต่เราจะมาเรียนธรรมะ แต่นั่นแหละ ชีวะ ชีวิตคนเราก็เกิดมาจากชีวิตนี้แหละ เราเรียนชีววิทยาจะเข้าใจอันนี้มาก แต่อาตมาเองไม่ได้ไปรื้อเรื่องพวกนี้มากนักแต่มันรู้ได้ด้วยพุทธศาสตร์จริงๆ ที่อธิบายให้ฟังด้วยเหตุผลเหล่านี้ 

เพราะฉะนั้น ภาษามันบอกเลย ถึงได้ระลึกเรื่องเก่าๆ ได้เพราะฉะนั้น สต 7 ตระกูลนี้มันก็ออกมาอย่างนี้ ปลาดาวมันจะกินแพลงตอนบ้าง สาหร่ายทะเลบ้างก็แล้วแต่มันก็จะกินอยู่ในเจนเนอเรชั่นใกล้ๆ ของมัน มันจะกินอยู่ใน Generation หรือ ว่ากินอยู่ในรอบของตระกูลที่มันใกล้ๆ เคียงๆ กัน มันไม่ไปกินเกินขนาดนั้น เป็นหน้าที่ของมัน

เพราะฉะนั้นสัตว์มันก็กินสัตว์ ต้นไม้มันก็กินสิ่งที่เป็นดิน น้ำ ลม ไฟที่มันใกล้เคียงกัน ถ้าต้นไม้ที่มันโตขึ้นไปมากมันก็จะกินประเภทที่เป็นน้ำมากกว่า ต้นไม้บางชนิดไม่ค่อยกินน้ำเท่าไหร่ แต่กินดิน กินลมมาก เพราะฉะนั้นต้นไม้บางชนิดโตขึ้นมาแล้วก็มากินน้ำมากขึ้นอย่างนี้เป็นต้น พอกินน้ำมากบางประเภทโตขึ้นมาเป็น พืชที่มันโตใหญ่ขึ้นมาจนกระทั่งมันจะกลายเป็นสัตว์อีกชั้นหนึ่งแล้วอย่างนี้เป็นต้น นี่ความรู้สึกในตัวมันมากแล้ว จนกระทั่งบางทีนะ ลูกของต้นไม้นี้ออกมาเป็นสัตว์ก็ได้เหมือนกัน ใครเคยเห็นแมงหวี่มันเกิดในมะเดื่อบ้าง ไปแกะเอาเถอะในมะเดื่อนี่ แมงหวี่ในลูกมะเดื่อนะ ในเรื่องชีววิทยาจะอธิบายอย่างไรอาตมาก็ยังไม่อยากจะมาพูดนะว่าแมงหวี่มันเกิดในลูกมะเดื่อ อย่างไร จะค่อยๆเป็นสัตว์ที่ต่อเซลล์ต่อทอดกันออกมาอย่างไร อาตมาไม่รู้นะชีววิทยาอธิบายแมงหวี่กับมะเดื่อออกมาอย่างไรอาตมาไม่รู้ 

แต่ว่าถ้าสัตว์พืชกับต้นไม้มันก็มีวิวัฒนาการก้าวหน้าอย่างนี้เรื่อยมาแล้วมันก็จะกิน หรือว่ามันก็จะพยายามที่จะกินสิ่งที่มันอยู่ในช่วงใกล้ๆ กัน 

ที่นี้สัตว์ที่โตขึ้นโตขึ้นโตขึ้นฉลาดขึ้น มันก็จะกินสัตว์ที่ด้อยกว่า สัตว์ที่โตขึ้นมาเรื่อยก็จะกินสัตว์ กินสัตว์ที่ด้อยกว่าเรื่อย เช่นเดียวกันปลาตัวโตก็กินปลาเล็ก ปลาดาวกินแพลงตอน ปลาโตกินปลาเล็ก ปลา  โตขึ้นไปก็กินปลาเล็กต่อลงมาเรื่อยๆ เป็นทอดๆ แบบเดียวกัน 

เจ้าคน ที่นี้มาถึงสัตว์คน ต่อขึ้นมาที่นี้มาถึง สัตว์คนต่อขึ้นมา สัตว์ที่เป็นสัตว์ถึงขั้นเป็นคนแล้ว แต่แรกแต่เริ่มมาจริงๆ ตั้งแต่ชั้นโบราณอาการก็เป็นคนโง่ๆ มีขนยาวรุงรังเหมือนลิงก็กินสัตว์เหมือนกัน คนที่พัฒนามาเป็นคนตอนแรกๆ ก็กินสัตว์ กินสัตว์พอกินสัตว์แล้วเสร็จ ตามเชื้อของตัวเอง ที่จริงไม่ได้กินสัตว์มาทีเดียว สัตว์ในโลกนี้มันกินสัตว์กินพืช กินสัตว์กินพืชสลับมาตามระยะนะ ที่จริงแล้วคนในช่วงแรกจริงๆ เกิดมาเป็นคนนั้นน่ะ ไม่กินสัตว์ฟังให้ดีนะ    เนี่ยอาตมากำลังเล่าถึงเรื่องดึกดำบรรพ์ยิ่งกว่าดวงดาวที่ค้นพบเรื่องยิ่งกว่าใครค้นพบแล้วนะ สัตว์ที่มาเป็นคนตระกูลแรกที่จะตัดช่วงจาก สต 7 ช่วงมาเป็นตระกูลคนจริงๆคนตระกูลแรกที่สุดไม่กินสัตว์ เพราะมาจากลิง ฟังให้ดีนะ คนตระกูลสัตว์พอได้ยินคำว่าลิง คุณจะอ๋อ หรือว่าลิงมันไม่กินสัตว์มันกินพืช พิสูจน์ได้จากอะไร 

พิสูจน์ได้จากฟันของคน ไม่ใช่เป็นฟันที่สำหรับกินสัตว์ เป็นฟันที่ขบเคี้ยวแค่พืช เหมือนควายเหมือนวัว …ลิง คนมาจากลิง คนก็ตระกูลแรกที่ถ่ายทอดมาจากลิงแล้วก็กินพืชจากลิง คนตระกูลแรกที่ถ่ายทอดเรารับหน้ามาเป็นคน เป็นคนดึกดำบรรพ์ชั้นแรกเลยนะไม่กินสัตว์กินแต่ นี่เป็นต้นตระกูลคนอาตมาขอนับต้นตระกูลคนอันนี้ 

อีกต่อมาคนนี่มันก็เห็นว่าพืชมันก็กินได้สัตว์ก็กินได้คือ เป็นกิเลสนั่นเอง ก็คนตระกูลต่อมาเป็นคนป่าตระกูลต่อมาก็มากินสัตว์ ใจโหดเหี้ยมขึ้น มากินสัตว์ คนจึงกินสัตว์ตั้งแต่ที่เขายึดถือมาเลยว่าสัตว์พวกนี้มันโง่กว่าเรา เราฆ่ามันกินได้ เนื้อมันก็กินได้ กินแล้วชีวิตเราก็อยู่ได้ด้วยคนตั้งแต่บัดนั้นที่แปรเปลี่ยนจากต้นตระกูลคนชั้นแรกที่สุดนั้น ก็กลายเป็นยึดถือกินสัตว์เรื่อยมา คนต่อมาจึงสั่งสอนกันว่ากินสัตว์นั้นดีกว่า 

เพราะอะไร เพราะรสชาติของสัตว์มันสูงกว่ากิเลสกามมันมีก็เลยกินสัตว์เรื่อยไป เพราะฉะนั้นสัตว์ใดที่กินสัตว์แล้วนะจะไม่ค่อยกลับไปกินพืช แต่สัตว์ที่กินพืชไม่กินหรอกสัตว์ สัตว์ที่กินพืชเขาไม่กินหรอกสัตว์ แต่สัตว์ใดที่มันหลงเนื้อจะกินพืชยาก เช่นเดียวกันกับหมานี่ หมาตัวไหนที่ติดเนื้อมากแล้วนะ จ้างเลย เอาข้าวเปล่าๆ เอาพืชไปให้มันกิน มันไม่กินหรอก เพราะว่า เพราะกิเลสใน เนื้อมันสูงกว่า รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส    ของกามคุณเนื้อมันมีมากกว่าพืช 

เพราะฉะนั้นเรื่องกิเลสที่มันสร้างโลก มันสร้างขึ้นมาแบบนี้ หมู หมาต่างๆ มันติดเนื้อสัตว์แล้วมันจึงไม่ติดพืช ถ้าสัตว์ใดเราพยายามป้อนมันให้ดีนะให้กินแต่ผักพืชมากๆนะ อย่าเอาเนื้อไปล่อมันมากนะ มันจะกินพืชอยู่บ้าง หมานี่ บางตัวเอาพืชไปล่อมันบ้าง มันจะกินมันจะกินพืชบ้าง แล้วมันก็ไม่ตายด้วยนะ ไม่ตายไม่ตายหรอก มันก็จะอิ่มมันก็จะรักษาร่างกายของมันได้เหมือนกัน

 เอาล่ะทีนี้เมื่อโลกนี้ สร้างคนขึ้นมาเป็นสัตว์ สัตว์ตระกูลคน   คนแรกไม่กินสัตว์

แต่กินพืชอย่างอาตมาว่าแล้ว พอตระกูลคนต่อมา หลงใหลในโลกเห็นว่ากินเนื้อสัตว์มี รูป รส กลิ่น เสียง ดีกว่ากินพืชก็หลงติดกินเนื้อสัตว์แล้วก็เลยสั่งสอนกันเป็นแบบถ่ายทอด กลายเป็นคนอำมหิต คนป่าในรุ่นต่อๆ มาก็เลยขว้างเนื้อขว้างสัตว์กินกัน พืชไม่ค่อยกิน แต่ก็กินบ้างพืชเหมือนกันแต่น้อยกว่า คนป่าแต่ก่อนนี้จึงกินสัตว์มากกว่าพืช ล่าสัตว์กินเป็นส่วนใหญ่ เพราะหลง

จนต่อมาคนฉลาดขึ้น ฉลาดขึ้นจนเข้าใจแล้วว่าล่าสัตว์มันยากแท้ ทำไมคน จะต้องกินแต่สัตว์ หรือ ก็เลยกลับมากินพืช ไปกินพืชกินแป้งบ้างสิ ก็เลยเห็นว่าไม่เสียพลังงานไม่เสีย Energy ไปล่าสัตว์มาก แต่ด้วยกิเลสก็ยังติดเนื้อสัตว์อยู่นั่นเองก็เลยกินทั้งพืชกินทั้งสัตว์มันซะเลยคน ฉลาดมากเอาเปรียบ เพราะฉะนั้นคนป่าในช่วงหนึ่งนี่เขาไม่กินพืชเลย กินแต่สัตว์ จนกระทั่งมันมีปัญญามากขึ้นมันรู้จักเอาตัวรอด ก็เลยกลับจากกินแต่สัตว์มาบอกว่ากินพืชซะบ้างได้ไหม แหมมันต่อสู้กับสัตว์หากินยากเหลือเกินก็เลยมากินพืชบ้าง จึงกลายเป็นกินทั้งสัตว์ และพืชเลยเลือกกินเลยทีนี้ เอาล่ะพืชชนิดไหนที่มันมีเนื้อเนียนๆ มีเนื้อน่ากินนะ ฉันอยากกินอันนั้น ใบอันไหนที่มันมีรสชาติดี ฉันจะเลือกกินใบพืชอันนั้น พืชอันใดมีลูกดีกินลูกมันซะเลย พืชอันไหนมันมีหัวมันดี ก็ขุดหัวมันมากินซะเลยนี่คน ยอดไหม คนมันอย่างนี้ 

ทั้งๆ ที่พืชที่กินใบได้กินหัวมันก็ได้ กินต้นมันก็ได้ อย่างผักกาดหัวก็กินหัวมันก็ได้กินใบมันก็ได้แต่ไม่กินไปตัดใบทิ้งหัวมันดีกว่า นี่คนมันเก่งซะอย่างนี้ด้วยกิเลสมันเห็นแก่ตัวมากๆ อัตตามันตัวโตมากขึ้น คนนี้ขี้เอาเปรียบขี่เลือก เลือกจริงๆเลือกมากมายกินตะพึดตะพือ เพราะฉะนั้นแม้แต่พืชก็เลือกไอ้ที่แจ่มๆ ยอดๆ ทั้งนั้นเลย พืชชนิดไหนดอกน่ากินที่สุดฉันจะกินแต่ดอก พืชชนิดไหนลูกน่ากินที่สุดฉันจะกินแต่ลูก พืชชนิดไหนเม็ดน่ากินเอามันแต่เม็ดมากินก็มี นี่บางคน พืชบางชนิดเนื้อมันก็ร่อนทิ้งแล้วเอาไปตากทิ้งเอามันแต่เม็ดมากิน นี่แหละคน ยอดเอาเปรียบโลกทั้งหลายเลย 

บางทีโค่นมันมาทั้งต้นเลยนะ ปลูกกล้วยทั้งต้น ใบกล้วยก็กินได้หยวกกล้วยก็กินได้ ปลูกกล้วย บางที ทิ้งทั้งต้น หยวก ใบ ทิ้งหมดเอาแต่ลูก คิดดูซิ กว่ามันจะโตมา พอได้ลูกแล้ว คนฉลาดตัดต้นทิ้งเลยเอาแต่ลูกกล้วยมากิน นอกนั้นโยนทิ้งไปนี่คนยอดไหม ไม่ได้เห็นแก่อะไรเลยความเห็นแก่ตัวเป็นแบบนี้ แท้จริงเขาก็เป็นชีวิต แต่ว่าชีวิตเขายังไม่ได้ตัดรอบอย่างที่ว่า เขาเองเขาไม่โอดโอยไม่ได้ เพราะฉะนั้นคนเอาเปรียบถึงขนาดนี้แล้วก็กินอย่างนี้ 

คนชั้นต่อมา จึงกินทั้งพืชกินทั้งสัตว์แล้วก็กินสัตว์นี่แหละมาก ฆ่ากันเบียดเบียนกันมาก จนกระทั่งยึดถือจะกินพืชต้องกินยอดของพืชอันไหนดีที่สุดเลือกมากิน จะกินสัตว์กินทั่วไปเลยกินปูกินทั้งหมูกินทั้งหมากินทั้งช้างทั้งม้าเกลี้ยงเนื้อเสือสางมีม้ากินเกลี้ยงเลยเนื้องูก็กิน พระพุทธเจ้าท่านถึงได้ห้ามขึ้นมาว่าไอ้คนนี่หนาทำไมอำมหิตนักหนา แต่พระพุทธเจ้าจะห้ามทีเดียวสำหรับคนที่อยู่ในรอบที่เขายังติดเนื้อสัตว์ไม่ให้กินทีเดียวไม่ได้ ท่านถึงห้ามบอกว่า 

คนอย่ากินสัตว์เลย 10 ชนิดนี้อย่ากินเลยมันอุบาทก์ เหลือเกินแล้วบอกว่ามันไม่ไหวแล้วนี่มันอำมหิตเหลือเกินเกินขอบเขตเหลือเกินมันเป็นภัยแก่ตัว นี่สำคัญที่สุดเป็นภัยแก่ตัวมาก เพราะฉะนั้นคนอย่าเลยอย่ากินเลยไอ้ที่เป็นภัยทางกายก็คือ 

พระพุทธเจ้าท่านห้าม คนอย่ากินเนื้อสัตว์ 10 ชนิด ฟังให้ดีนะ พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้ห้ามแต่ละไอ้นั่นนะ ท่านห้ามคนทุกคนนะไม่ได้ห้ามแต่พระนะ เดี๋ยวนี้เข้าใจผิดคิดว่า มังสะ  10 นี้ห้ามแต่เฉพาะพระสำหรับคนกินได้ เปล่าไม่ใช่หรอกท่านห้ามคนทุกคนที่เป็นพุทธศาสนิกชนอยากกินเลยมังสะทั้ง 10 เพราะฉะนั้น เพราะเหตุว่ากินแล้วมันเป็นภัย 1. เป็นภัยทางกาย 2. เป็นภัยทางใจ

1. ถ้าใครกินเนื้อคนแล้วจะเป็นภัยทางกายเพราะคนมันยอดถ้าจะไปฆ่าคน ฆ่าคนมากินได้สักคนสองคนคนอื่นก็จะฆ่าตายประเดี๋ยวก็ติดคุกติดตารางได้ไหมติดเนื้อคนเข้าไม่ได้ เพราะฉะนั้นเนื้อคนอย่า 

2. เนื้อหมีอย่านะ สัตว์ร้ายมันจะตะปบเข้าให้ไปกินเนื้อหมีเนื้ออะไรพวกนี้ 

3. เนื้อสิงห์อย่า 

4. เนื้อเสือเสือโคร่งเสือดาวเสือดำต่างๆอย่านะนี่ท่านห้ามไว้หมดนี่เป็นภัยทางกายทั้งสิ้น แม้แต่เนื้องูก็เป็นภัยทางกายเพราะงูมันมีพิษเยอะท่านก็ห้ามไว้อีก 

นอกกว่าเนื้อพวกนี้ แล้วเนื้อคนเนื้อหมีเนื้อสิงห์เนื้อเสือดาวเสือโคร่งเสือดำเสือดาวอะไรเสร็จแล้ว เนื้องูอะไรพวกนี้แล้วเสร็จอีกนะ 

ท่านก็ห้ามต่อไปอีกว่าสิ่งที่ไม่ควรกินเพราะว่าเป็นภัยทางใจก็คือ สัตว์เลี้ยงเช่นสุนัขอย่างนี้ อย่าไปกินมัน เป็นสัตว์เลี้ยง มันเป็นสัตว์ที่อยู่ใกล้กันมันเป็นสัตว์ที่น่าจะเอ็นดูมัน เป็นสัตว์ที่ใช้ประโยชน์ให้แก่ตนก็ได้ เพราะหมาพวกนี้มันอยู่กับคน อย่าไปกินเนื้อมัน ถ้าใจเราไม่กรุณาปราณี แม้กระทั่งสัตว์เลี้ยงที่สัตว์มันอยู่กับคนหมาพวกนี้มันอยู่กับคนแท้ๆ ล่ะก็ คนนั้นก็ไม่มีเมตตาธรรมเลยกินได้แม้กระทั่งเนื้อหมาเลี้ยงหมาขึ้นมาฆ่ากินอีกหมดท่าเลย ท่านถึงบอกว่าอยากกินนะเนื้อหมาอยากกินอย่างนี้เป็นต้น

นี่เรียกว่ามังสะ 10 ท่านห้ามไว้เป็นประตูแรกประตูแรกที่สุด ที่นี้ประตูต่อมาสำหรับคนที่จะทำตนให้สูงยิ่งขึ้นก็คือว่า คนเรามันอยู่ด้วยการเบียดเบียน หรือสัตว์โลกนี้เกิดมาเบียดเบียนทั้งสิ้น อย่างปลาดาวเกิดมาก็มาเบียดเบียนแพลงตอนมาเบียดเบียนสาหร่าย สัตว์โลกอื่นๆ ที่เกิดมาปลาใหญ่ก็เกิดมาเบียดเบียนปลาเล็ก สัตว์ตัวที่มีฤทธิ์มีแรงมากก็เกิดมาเบียดเบียนสัตว์ที่มันมีฤทธิ์มีแรงน้อย เสือก็เกิดมาเบียดเบียนพวกเนื้อเก้งพวกเนื้อกวางต่างๆ อย่างนี้เป็นต้น มัน

เพราะฉะนั้นท่านถึงบอกว่าสัตว์ก็ดีคนที่ดีที่เป็นสัตว์โลกทุกชนิด ถ้าเราจะเบียดเบียนกันแล้วไซร้อย่างนี้ล่ะ มัน มันอยู่ในฐานะที่ใกล้เคียงกันอย่างนี้ 

...เน็ตเสีย

เคยเห็น... ไปติดเนื้อเสือเป็นภัยไปติดเนื้อหมีมันฆ่าเอาได้เป็นภัย เพราะฉะนั้นภัยพวกนี้เราจะไปเบียดเบียนแม้กระทั่งหมานี่ไม่มีใจที่จะกรุณาปราณีมาเลยก็อย่าเบียด ถ้าเราควรจะเบียดเบียน คนเองมีความรู้ถ้าจะเบียดเบียนก็จะเบียดเบียนสิ่งที่ไม่เป็นภัยต่อเราเลย สัตว์ที่เบียดเบียนกันเองเรียกว่าสัตว์ไม่ฉลาด อย่างเสือนี่ไม่ฉลาด อย่างปลาใหญ่กินปลาบางชนิด ปลาบางชนิดกินแพลงตอนนะ แพลงตอนจะฆ่าสัตว์ใหญ่ตัวโตได้ไหมไม่ได้ ไม่ได้ไม่มีโอกาสเลย อย่างปลาวาฬพวกนี้มันเป็นสัตว์ที่ฉลาดที่สุดมันกินแพลงตอนแฮะ ปลาวาฬนี้กินแพลงตอนนะ มันใหญ่ที่สุดเป็นเจ้าปลาแล้วเป็นสัตว์ที่ฉลาดที่สุดแล้วกินแพลงตอนปลอดภัย นี่เป็นต้น 

เพราะฉะนั้นผู้ที่จะเป็นสัตว์ฉลาดที่สุดในโลกต้องเลือกกินอย่างที่ไม่ทำร้าย ช้างมันไม่กินเสือ ไม่กินเก้ง ไม่กินเนื้อไม่กินกวางมันเป็นสัตว์ใหญ่ที่สุดในโลก มันกินหญ้าแฮะ มันกินใบไม้แฮะ พระพุทธเจ้าท่านเห็นชัดหมดเลย ย่าฆ่าช้างไม่ได้ย่าเบียดเบียนสัตว์เช่นช้างไม่ได้ช้างจึงฉลาดที่สุดในจำพวกสัตว์ด้วยกัน 

เพราะฉะนั้นปลาวาฬฉลาดที่สุดในจำพวกปลาไปกินแพลงตอนเพราะมันอยู่ในน้ำ มันกินแพลงตอนกินสาหร่าย แต่ช้างก็กลับไปฉลาดที่สุดคือไปกินหญ้าไปกินพืชผลไม้ต่างๆ อ้อเราเป็นคนเราก็เลิกกินได้นะพืชเราก็กินได้สัตว์เราก็กินได้ พระพุทธเจ้าถึงบอกว่าความฉลาดของคนที่สูงขึ้นกว่านั้น เราอย่าไปพึ่งหรือ เราอย่าไปเบียดเบียนสิ่งที่มันทำร้ายเราเลย ถ้าเราจะกินสัตว์อยู่สัตว์มันมีฤทธิ์มีแรงมันจะกินเราได้มันฆ่าเราได้เหมือนกัน แม้แต่กินเนื้อหมาหมามันกัดเราตายได้เหมือนกันนะ 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าสัตว์เล็กสัตว์ใหญ่เราก็จะไปเบียดเบียนเขาเลยแล้วเราก็ฉลาดยิ่งกว่าช้าง เราฉลาดยิ่งกว่าปลาวาฬ เราก็หารอบหาชีวิตที่ตัดรอบไกลกันที่สุดกินก็แล้วกันก็คือกินพืช คนกินพืชก็แล้วกันจะไม่มีโอกาสเลย พืชจะไม่มีโอกาสมาฆ่าเราหรือจะเป็นภัยแก่เราได้เลย พระพุทธเจ้าจึงเป็นคนอีกตระกูลหนึ่งที่มีความฉลาดสูงที่สุด คนที่ตระกูลกลับที่ไปกินมากินไป เขาเหล่านั้นกินด้วยความหลง และกินด้วยความเลือก เขาเลือกเอาพืชเขาก็จะกินชนิดที่ยอดที่สุด ชนิด ที่กินผลดีกินดอกดีกินหัวดีกินหัว ใบดีกินใบคนกินอย่างโลกกินอย่างกิเลสกินอย่างฟุ่มเฟือยกินอย่างโลกทั้งหลาย สัตว์ดีกินเนื้อสัตว์สัตว์ชนิดไหนไม่ดีไม่กินสัตว์ชนิดไหนกลิ่นเหม็นเขียวไม่กิน สัตว์ชนิดไหนกลิ่น ฉันชอบฉันกินนี่คนทั้งนั้นเพราะฉะนั้นคนพวกนี้หลงในกามหลงใน รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส(โผฏฐัพพะ) ทั้งนั้นเลย

พระพุทธเจ้าเป็นผู้เห็นแท้ว่า นอกจากเราจะไม่กินสัตว์ที่เป็นพิษภัยกับเราแล้วกินใบไม้ใบหญ้า ก็ไม่เลือกด้วย ผลดี กินแต่ผล ก็ไม่กำหนด ใบดีกินแต่ใบก็ไม่กำหนด หัวมันดีกินแต่หัวก็ไม่กำหนด ถ้าพืชอันใดที่มันกินได้พอเหมาะพอควรเราก็กินพืชนั้น เพราะพืชไม่มีทางมาต่อสู้เราได้แล้วไม่มีทางมาฆ่าเราได้แล้ว ท่านถึงหาความปลอดภัยให้ตัวเองที่สูงที่สุด 

พระพุทธเจ้าจึงพากันกินพืชไม่กินสัตว์ เหตุผลอันนี้รับรองว่าคุณจะไม่ได้ฟังการฟังอธิบายจากที่ไหน เพราะว่าอันนี้เป็นการรู้มาโดยญาณอาตมาเอง เกี่ยวกับญานที่อาตมาเป็นการอธิบายเป็นเหตุเป็นผลให้ฟังมีเหตุมีผลไหมฟังดู มีเหตุมีผลไหม 

มีเหตุมีผลพระพุทธเจ้าท่านเกิดมาเพื่อไม่จองเวรจองกรรมเพื่อไม่สร้างโทษสร้างภัย เพราะฉะนั้นสิ่งใดจะเป็นโทษเป็นภัยท่านหลีกท่านหลบท่านลี้ ท่านหนี เมื่ออยู่รอดได้โดยไม่ฆ่าสัตว์เลย ไม่เป็นภัยต่อกันเลยท่านกินแต่พืช จองเวรจองกรรมกันแต่แค่พืชไม่เป็นไรนี่ มันรอบไกลกันแล้ว สต ที่มันไกลมากแล้วเพราะฉะนั้น  สิ่งที่จะต้องอาศัยกันและกันแม้แต่แร่ธาตุที่จะมากินแร่มาเป็นแร่เองมันก็กินดินน้ำลมไฟที่มันจะแปลงกลายเป็นร่างมันเองได้เหมือนกัน สิ่งต่างๆมันก็กินอาหารมาแปลงร่างเป็นตัวมันเองได้เหมือนกัน 

เพราะฉะนั้นสิ่งใดที่หาความปลอดภัยให้กับตัวเองดีที่สุด สิ่งนั้นแหละฉลาดที่สุด เพราะฉะนั้นปลาวาฬจึงฉลาดมาก ช้างจึงฉลาดมากคนจึงฉลาดมาก คนฉลาดมากที่เอาเปรียบโลกและหาโทษภัยให้แก่ตนเองก็คือ คนที่เลือกกินอย่างมาก ถ้าไปเลือกกินอย่างโง่ที่สุดจนกระทั่งติดเนื้อคนแล้วกินเนื้อคน คนนั้นก็มีภัยเเยะที่สุด หรือคนที่จะต้องไปเลือกของดีๆ มากินหมด เนื้อสัตว์ฉันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เป็ดจะต้องเป็นเป็ดที่เลี้ยงอย่างดีนะ เป็ดจะต้องเป็นเป็ดกะทิ ไก่จะต้องเป็นไก่ตอนอย่างนี้นะพวกนี้เขาเรียกว่าเป็นพวกที่หาเรื่องให้ตัวอย่างมากที่สุด นอกจากเป็นภัยแล้ว สร้างอัตตกิจลมถานุโยค คือสร้างความลำบากเหน็ดเหนื่อยให้แก่ตัว ต้องเลือกกินถ้าไก่ไม่ตอน ไม่กินอ่ะอยากกินเลยเปลืองฟันมันไม่อร่อย เคี้ยวไม่อร่อยฟันมันไม่นุ่ม นี่ติดกามคุณหลงกามคุณ เพราะฉะนั้นพวกนี้หาเรื่องเหน็ดเหนื่อยให้แก่ตัวเอง เพราะฉะนั้นไก่ตอนเขาต้องเลี้ยงมาอย่างดีอ้วนพีนะราคาแพงนะ จะกินไก่ตอนทั้งทีนี่จะกินไก่ธรรมดาตัวนึง 15 บาท กินไก่ตอน 15 บาทตัวหนึ่งไม่ได้ ไก่ตอนตัวหนึ่งราคาเท่าไหร่รู้ไหม 30-50 บาท ใครเคยรู้บ้างไก่ตอนเดี๋ยวนี้บางตัวราคา 60-70 บาท คุณคิดดูซิบางคนไม่เคยได้ยินนะ บางคนไม่เคยรู้เรื่องเลยนะจะตกใจ ไก่ตอนที่เขาแขวนขายไก่มันๆ ตัวละ 60-70 บาทนะไม่ใช่เล่นๆ นะ 

เพราะฉะนั้นคนไหนที่ไปหลงติดใน รูป รส กลิ่น เสียง กามคุณ สัมผัส(โผฏฐัพพะ) ตาม คนคนนั้นยิ่ง อัตตกิลมถานุโยค คือเป็นผู้ที่หาเรื่องทนทุกข์ทนลำบากให้แก่ตัวเอง กิลมถะ คือความทนทุกข์ความเหน็ดเหนื่อยเพราะฉะนั้นอยากกินไก่นี่จะต้องกินไก่ตอนต้องหาสตางค์สิ แทนที่จะไปซื้อไก่ตัวนึงเหมือนกันนะก็ต้องไปซื้อราคา 60-70 บาทแทนที่จะไปซื้อไก่ที่ตลาดสนามมวยตัวละ 15บาท16 บาท มันสูงกว่ากันมันเหนื่อยกว่ากันเท่าไหร่ 50 60 กับ 15-16 บาท 

เพราะอะไรเพราะไปติดรสในเนื้อมันในรสเหนียวบ้าง เนื้อมันไม่เหนียวบ้าง หรือรสที่มันนิ่มบ้างไม่นิ่ม ในรูปในกลิ่นในเสียงทั้งนั้นไปติดอย่างนี้ นี่เรียกว่าคนฉลาดหรือคนโง่ โง่ที่ไปติดหาเรื่องเหนื่อยให้ตัวเอง

มากมายแท้จริงนะ ถ้าเรารู้ว่าเรามีชีวิตตั้งอยู่เพื่อที่จะเอาธาตุต่างๆ จากสัตว์ก็ตามจากพืชก็ตาม ที่เรียกว่า ธาตุคาร์โบไฮเดรตก็ดี 

โปรตีนก็ดี วิตามิน a b c d ก็ดี หรือแม้แต่ธาตุแห่งความสดชื่น หรือธาตุแห่งชีวิตโปรโตพลาสซัม  อะไรก็แล้วแต่ ธาตุแรกเกลือ อะไรก็ดี เราจะเอามาให้แก่ตน ในพืชก็มี เรื่องอะไรเราจะต้องไปเอาจากสัตว์ แล้วเรื่องอะไรที่จะต้องหนักหนาเหน็ดเหนื่อยจนจะต้องเลือกกินเลือกอยู่จนกระทั่งกินไก่จะต้องกินไก่ตอน กินเป็ดต้องกินเป็ดปักกิ่ง หมูต้องกินหมูขนาดเลือกเอย่างหันนะเลี้ยงมาได้โตขนาดกระดูกกำลังอ่อนๆ นะ โตเกินไปก็ไม่ดีเหนียวเกินเล็กเกินไปก็ไม่ดี ต้องเลือกถึงขนาดนั้นจงใจที่จะต้องฆ่าแกงกันเป็นพิษเป็นภัยถึงขนาดนั้น 

คนหรือนี่เรียกว่าเป็นสัตว์มนุษย์ฉลาดเป็นสัตว์ฉลาด คนฉลาดจริงแล้วจะเอาธาตุคาร์โบไฮเดรตธาตุเกลือธาตุแร่อะไรใส่ให้แก่ร่างกายก็เอาจากสิ่งที่ไม่เป็นภัยให้แก่ตัวเองไม่ดีหรือ เคี้ยวเนื้อสัตว์กับเคี้ยวผัก เคี้ยวอันไหนยากกว่ากัน ลองคำนวณจริงๆ สิ ถ้าเนื้อไม่ต้มเนื้อไม่เปื่อย เคี้ยวเนื้อนี่รับรองอื้อหือ กว่าจะขาด แต่เคี้ยวผักบางอย่างนี่โอ้ยก้อมแก้มนิดหน่อยก็ขาดแล้วเปื่อยแล้วใช่ไหม เพราะฉะนั้นเนื้อบางชนิดต้องเอาไปเคี่ยวนะต้องใช้หม้อสตรีมเลย หม้อความดันให้เนื้อมันเปื่อย บางทีเนื้อวัวอย่างนี้ บางอย่างต้องตุ๋นกันสะน่าดูกว่าจะกินได้ บางอย่างบางอันต้องตุ๋นน่าดูกว่าจะเคี้ยวได้ อย่างนี้เป็นต้น หาเรื่องให้กับตัวเอง ไม่ต้องไปเสียไฟเสียถ่านต้องเสียหม้อตุ๋น ต้องหม้อตุ๋นอย่างชนิดของสวิต ให้มันเสียเปลืองราคาหม้อตุ๋นก็แพงใบหนึ่งเป็นร้อยๆ อะไรอย่างนี้เป็นต้น 

เพราะอะไรต้องเราต้องหาเรื่องถ้าเราไม่ติดในเรื่องพวกนี้เลยเราจะไม่ทุกข์ในการจะต้องไปเสียแรงไปหาเงินซื้อของพวกนี้แล้วก็จะต้องไปติดไปยึดไปหาทุกข์ให้ตัว กินผักกินพืชง่ายๆ ผักสดนี่กินได้ง่ายๆ เยอะไป แล้วก็มีธาตุต่างๆ พวกนี้มีธาตุโปรตีนมีธาตุคาร์โบไฮเดรตมีธาตุวิตามิน a b c ต่างๆ ง่ายที่สุด เราก็กินสิ่งเหล่านั้นให้ง่ายที่สุด (1.35) 

ที่มา ที่ไป

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ(ตอน 4) 

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง 15 เมษายน  2515

เวลาบันทึก 22 พฤษภาคม 2567 ( 17:07:37 )

รายละเอียด

เรามาเริ่มต้น อธิบายความกันหน่อย เรื่องที่คุณพหลตั้งเอาไว้วันนี้ จะพึ่งอะไรดี ที่เราจะบรรยายกัน เป็นชื่อที่ดีที่สุด แล้วก็รู้สึกว่าจะบรรยายกัน ต้องตั้งใจฟังให้มากหน่อย เพราะเหตุว่าถ้าอาตมาจะบรรยายโดยที่เรียกว่า พื้นๆ ธรรมดา มันก็จะไม่เกิดประโยชน์อะไรและมันก็ซ้ำซาก แต่ที่อาตมากำลังจะบรรยายนี้ไม่ใช่เล่นลิ้น แต่ว่าด้วยเป็นถึงความเป็นจริง ไม่ใช่เป็นแต่เพียงภาษาพูดเท่านั้นด้วยนะ 

สงสัยว่าจะต้องมีใครมาคอยหมุนซะแล้วมั้ง (เทป) ไอ้นี่มันหนักพอหนักแล้วไม่ค่อยเดิน ไอ้นี่มันไม่ค่อยดีสงสัยจะต้องไปล้างเครื่อง สายพานจะหย่อนหรืออะไรก็แล้วแต่ 

เรื่องจะพึ่งอะไรดีนี้ ถ้าอาตมาพูดไปเดี๋ยวนี้ บอกว่าจะพึ่งอะไรดีนะ คนจะต้องค้านทันทีเลย ด้วยภาษา ถ้าถามบอว่าจะพึ่งอะไรดี ถามกันโป้งๆ ขนาดนี้ และโดยเฉพาะนักธรรมะที่ได้เรียนธรรมะแล้วมาพูดธรรมะกันนี่ ถ้าเราจะถามกันเปรี้ยงเลยว่า จะพึ่งอะไรดีอาตมาตอบเรื่องเหมือนกันเลย พึ่งอัตตา เพราะถ้าบอกพึ่งอัตตาเท่านั้นบอกว่าคนข้างนอกพูดแล้วคนทั้งหลายที่เราเรียนธรรมะกันโดยเฉพาะเรียนพุทธศาสนาจะต้องหาว่าอาตมาที่พูดนอกพุทธศาสนา 

เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไม่ให้หลงอัตตา ไม่ยึดถืออัตตา แต่อาตมาบอกจะพึ่งและพึ่งยึดถือมันก็อันเดียวกันนั่นแหละ ที่พึ่งสรณะที่ยึดถือก็สรณะ อันเดียวกันนั่นแหละ คืออัตตานั่นแหละ และอาตมาก็ยืนยันว่าเราจะพึ่งอัตตา นี่ไม่ใช่อาตมาเป็นคนพูด ถ้าอาตมาพูดอย่างนี้แล้วก็หาว่าอาตมานี่พูดเอาเอง เพราะฉะนั้นอาตมาจะต้องขอยกบาลีที่พระพุทธเจ้าท่านได้ตรัสเอาไว้แล้ว และบาลีอันนี้เป็นที่กว้างขวางใครๆ ก็รู้ พูดขึ้นมาก็ อ๋อทันที 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่า อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา ชัดไหม ให้พึ่งอัตตา อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา 

นาโถ แปลว่า ที่พึ่ง ที่พึ่งใด ก็อัตตาของเรา อันเป็นส่วนของเรานี่แหละ เป็นที่พึ่งที่ยิ่ง ตัวตนนี่แหละอัตตา ตัวตนของตนนี่แหละ โกหินาโถ ปโรสิยา นอกจากตนแล้วจะพึ่งใครได้ ไม่มี ไม่มีที่พึ่งอื่น นอกเหนืออัตตา หรืออัตตาแปลว่า ตัวกูของกูที่ท่านพุทธทาสว่า หรือตัวตนของตนนี้แหละ เรียกว่าอัตตาแท้ๆ ที่เราพึ่ง พระพุทธเจ้าท่านก็สอนอันนี้ เพราะฉะนั้นทุกคนก็คงจะไม่เถียงแล้ว ก็คงจะชักเอ๊ะอะไรยังไงๆ แล้วนี่ ศาสนานี้กลับไปกลับมาพูดกันยังไง  แล้วก็เป็นจริงอย่างนั้นแล้วก็จะเห็นจริงอย่างนั้นมากขึ้น เมื่ออาตมาจะได้อธิบายเรื่อยๆๆๆ แยกแยะออกไปเป็นระดับๆๆ 

อาตมาจะแยกแยะออกไปเป็นระดับ ที่จะยืนยันคำว่า ทำไมอาตมาว่าจะต้องพึ่งอัตตา หรือพึ่งตัวตนหรือพึ่งตัวกูของกูซะก่อน ก็เพราะเหตุว่า บาลีบทนี้ยืนยันอย่างหนึ่งว่านอกจากยืนยันแล้ว อาตมาเห็นด้วยและคิดด้วยและถูกต้องด้วยไม่ใช่พระพุทธเจ้าท่านพูดแล้วถูก อาตมาก็เห็นด้วยด้วย เพราะอาตมาไม่ได้เชื่อพระพุทธเจ้าทีเดียว อาตมาเชื่อปัญญาของอาตมาด้วย พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้สอนให้เชื่ออะไรดายไปทั้งหมดเลย   ท่านสอนให้จะต้องเป็นผู้ที่เข้าใจ และเป็นผู้ที่จะต้องเชื่ออย่างมีเหตุผล ไม่ใช่เชื่ออย่างงมงาย 

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าบอกว่าแม้แต่คนนี้เป็นครูของเรา ท่านก็อย่าเชื่อ เช่นเดียวกันพระพุทธเจ้าเป็นครูของเราใช่ไหม ก็เท่ากับท่านบอกว่าอย่าเชื่ออาตมานะอย่าเชื่อตถาคตนะ เพราะว่าตถาคตเป็นครูของเราก็เท่ากับว่าอย่าเชื่อตถาคตก็เหมือนกัน แต่จะเชื่อก็ต่อเมื่อเราเองมีเหตุผลเข้าใจลึกซึ้งแทงตลอดถึงเหตุและผลเป็นปัญญาแทงทะลุว่า อ๋อ มันน่าเชื่อถือ และมันเชื่อถือได้ เพราะมันมีความจริงอันแท้จริงอย่างนี้เอง แล้วเราก็เชื่อ นี่เรียกว่าอาตมาเชื่อ อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา เชื่ออันนี้ไม่ได้เชื่อด้วยปากเปล่า ไม่ได้เชื่อเพราะเป็นคำตรัสของพระพุทธเจ้าเท่านั้นด้วย 

และมีเหตุผลใดที่อาตมาเชื่อแล้วจะมาชักจูงให้พวกคุณเชื่อและเห็นตามด้วย แต่ฟังแล้วต้องไปพิสูจน์ถึงเห็นตามและจะเชื่อได้ มีเหตุผลอะไรเพิ่มเติม เหตุผลอันนั้นก็คือว่า ในศาสนาพุทธของเรา เราทุกคนเป็นผู้ที่รู้ดีเป็นผู้ที่เข้าใจดีทีเดียวว่า พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า ผลที่สูงสุดที่เราเองยึดถือ กันทุกวี่ทุกวัน ที่เราใฝ่เอาโดยเฉพาะพุทธศาสนิกชนของเราท่านเรียกผลนั้นว่า อรหัตตผล 

อรหัตตผลมาจากภาษาบาลีคำว่า… อาตมาเริ่มเขียนเท่านี้ก็ชักจะอ๋อกันหน่อยแล้วมีอัตตาเข้ามาตัวหนึ่งแล้ว อรหะ วันนี้มาจากบาลีต้นรากศัพท์ว่า อรหะ หรือ อรหัง นี่แหละที่เราเคยสวดกันนี่แหละ ผสมกัน หรือว่าสนธิกันกับคำว่า อัตตา ก็เป็น อรหัตตะ และเราไม่เรียก อรหัตตะ ก็มีตัวต่อกันไปและเราไม่เรียกคำว่า อรหัตตา พอมีตัวต่อไปมีคำว่าผลต่อด้วยบางทีก็เรียกว่า อรหัตตผล หรือ      อรหัตตมรรค 

ผลสูงสุดที่ทางพุทธศาสนาของเราต้องการและกำลังใฝ่หากันอยู่ พระพุทธศาสนิกชนต้องการก็คือ ผลของอัตตา ที่เราเรียกว่า อัตตาอย่าง อรหะ นี่คือผลที่เราต้องการ แม้แต่อรหัตตมรรคมันก็ยังเป็นทาง สูงสุดไปถึงอรหัตตมรรคเราก็ยังต้องการบอกว่าเป็นของดิบของดีอย่างยิ่ง ทวี อรหัตตผลมันก็ยิ่งสูง ถ้า อรหัตผลสูงขึ้นไปอีกเป็นที่สุด  

ถ้าเผื่อว่าอรหัตตผลมันมากๆ เข้ เราสั่งสมอัตตา ที่เรียกว่า อรหะ ให้มากเป็นที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุด หรือแปลว่า ปลาย เพราะฉะนั้นเมื่อได้ครบอรหัตตผลรวมยอดให้เป็นที่สุดแห่งที่สุดแล้ว ท่านเรียกคนผู้นั้นว่า บรรลุอรหันต์ ได้สั่งสมผลของความเป็นอัตตาที่เป็นอรหันต์ครบหมดแล้ว  ก็เรียกว่า       อรหัตตผล เท่ากับเราสั่งสม อัตตานั่นเองใส่เข้าไปเรื่อยๆ 

แน่ใจขึ้นไปอีกนิดนึงล่ะนะที่อาตมาตอบว่า จะพึ่งอะไรดีเราก็เพิ่งอัตตานั่นเอง พึ่งตัวตนนั้นเอง หรือพึ่งรูปร่างของสิ่งหนึ่งก็ตามแต่ใครจะไปอย่างนั้นก็ตามแต่ อัตตา คือ ร่างของสิ่งสิ่งหนึ่งที่เรากำลังยึดเข้าไว้หรือสั่งสมเข้าไว้หรือสร้างเข้าไว้ 

ทีนี้ อัตตาตัวนี้ อาตมาก็ยืนยันด้วยภาษาบาลีว่า อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหิ

นาโถ ปโรสิยา พระพุทธเจ้าท่านก็ยืนยันด้วยบาลีนี้แหละว่า ตนเองนั่นแหละ ตนเองหรือ อัตตานั่นแหละ เป็นที่พึ่งที่ดีที่สุด นอกจากตนหรือนอกจากอัตตานั่นแล้ว นอกจากอัตตาตัวตนของตนนั่นแล้วก็ไม่มีสิ่งอื่นที่จะดีเหนือกว่า หรือไม่ใช่ที่พึ่งที่ดี 

ที่นี้เพิ่มขึ้นมาเมื่อเรารู้แล้วว่าอัตตา มันคือ ตัวตน อรหะ คืออะไรล่ะ อัตตา คือตัวตนที่เราสร้างขึ้นมา หรือ เป็นสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวเนื่องกับเราเองเราเรียกว่าอัตตา แปลเป็นภาษาคนก็คือ  อัตตาธรรมดา หรือพระพุทธทาส ก็แปลว่า ตัวกูของกู หรือว่าตัวตน การเป็นตัวเป็นตนการยึดถือตัวยึดถือตนนี้แหละ 

อรหะนั้น โดยภาษามาแปลเป็นภาษาไทยว่า ความเหมาะสม อรหะ แปลว่า ความเหมาะสม หรือ ความเป็นไปอย่างควร ความเป็นไปอย่างพอเหมาะพอเจาะแล้วแต่ จะขยายความไปอีกได้แยะ อรหะ นี่ 

คือ ความเป็นไปอย่างเหมาะเจาะ หรือ ความเป็นไปอย่างสมอย่างควรทีเดียวเรียกว่า อรหะ

ทีนี้คำว่า อรหะ คำนี้ภาษามันกลายตัวอรหะ หรืออรหัง แปลว่า หมดกิเลสหรือใครก็คงได้ยินว่าแปลว่า  หมดกิเลส ก็จริงอยู่ถ้าผู้รู้กิเลสแล้วท่านก็เป็นไปโดยเหมาะโดยควร โดยไม่จำเป็นต้องให้กิเลสมาเกี่ยวข้อง ก็หมดกิเลสเหมือนกันแล้วท่านก็เป็นอยู่โดยเหมาะโดยควรอย่างนั้น โดยสมควรอย่างนั้น ไม่มีกิเลส สิ่งที่เรียกว่า กิเลสเพราะท่านรู้ซะแล้วว่ากิเลสคืออะไร กิเลสคือตัวทำทุกข์และท่านรู้ซะแล้วว่าทุกข์นั้น  มันเกิดด้วยกิเลสตัวขนาดไหนขนาดไหน จะปล่อยให้มันเกิดขนาดไหนมันทุกข์มากทุกข์น้อยขนาดไหน พระอรหันต์ท่านเป็นผู้รู้ แล้วท่านก็ปล่อยให้มันเกิดอย่างไม่เป็นทุกข์ตามควรตามเหมาะที่สุดในโลก อันสมมุติอยู่ 

หมายความว่า พระอรหันต์ คือผู้ที่ยังไม่ตาย เมื่อยังไม่ตายเราก็จะต้องมีการปรุงแต่ง เราจะต้องมีสังขาร อย่างน้อยที่สุด กายสังขารของเราก็ยังเหลืออยู่ กายสังขารเหลือแล้วเราก็ยังจะต้องมี วจีสังขารที่จะต้องเราจะสร้างขึ้น อริยาบทต่างๆ ก็เป็นสังขาร มโนสังขารก็เป็นสังขาร ที่เราจะปรุงจะแต่งอยู่ในโลกนี้เหมือนกัน 

พระอรหันต์จะเป็นผู้รู้เองว่า จะทำกายสังขารให้อยู่อย่างไร ในขณะใด 

กาละใด เทศะใด มันจึงจะเป็นสุขที่สุด หรือเป็นประโยชน์ถูกต้องที่สุด แล้วก็สังขารที่จะเป็นวจี คือพูดปรุงแต่งออกมาเป็นภาษาคำพูดออกมา แค่ใดๆ มันจึงจะเป็นประโยชน์ตนประโยชน์ท่านสูงที่สุด ดีที่สุด  หรือแม้แต่ที่สุด มโนสังขารขนาดใดที่ท่านจะปรุงแต่งออกมา ได้ประโยชน์สูงที่สุดเกื้อกูลโลก เป็นประโยชน์ท่านประโยชน์ตนดีที่สุด ทุกคนก็คงจะเคยได้ยินมาเรื่องประโยชน์ตนประโยชน์ท่านนี่ พระพุทธเจ้าท่านยืนยันเหลือเกินว่าคนเราเกิดมาแล้วต้องสร้างประโยชน์ตนสร้างประโยชน์ท่านให้บริบูรณ์พร้อม 

เพราะฉะนั้น พระอรหันต์เป็นผู้รู้ และท่านจะทำทุกทีไปอย่างนั้น ดังนั้นเราจะต้องเข้าใจคำว่า อรหะ หรือ คำว่าอรหันต์ ให้ดีที่สุดเราจะเข้าใจโดยปาก มันก็เท่านั้นเท่านั้นแหละ มันก็จะได้พอประมาณ แต่เราจะเข้าใจคำว่าอรหะได้ดีที่สุดนั้นไม่ใช่ด้วยปากเท่านั้น มันจะต้องปรุงแต่งให้เกิดที่ตนจริงๆ ให้รู้แจ้งแทงทะลุจริงๆ เลยว่า อ๋อ ความพอดีพอเหมาะพอสมที่ถูก รู้เองโดยตนเองเป็นผู้รู้ผู้เห็น คนอื่นเข้าใจด้วยไม่พอ แต่ถ้าขนาด อรหะ หรือ อรหันต์ด้วยกันจะรู้ด้วยกันพอได้เพราะมันตัวเท่ากันแล้วนี่มันก็เทียบเคียงกันได้ แต่ถ้าผู้นั้นไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันนะมันจึงเทียบเคียงกันไม่ได้ไล่กันไม่ถูก ด้วยเหตุนี้เอง 

ท่านถึงตรัสไว้ว่า อรหันต์ย่อมรู้อรหันต์ด้วยกัน ไม่มีผิดตรงไหนเลยเพราะมีของเท่ากันมาเทียบเคียงแล้ว เพราะฉะนั้นสบายมาก แต่ถ้าไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันแล้ว ก็เทียบเคียงไม่ค่อยลงตัวหรอกว่า อรหันต์นั้นที่เรียกว่า เป็นความพอดี พอเหมาะ พอสมพอควร ก็จึงไม่พอดี ไม่พอเหมาะ พอสมพอควร 

ความพอเหมาะพอสมควรนี้ หรือใช้แต่ภาษาเท่านั้น โดยสภาวะอาตมาบอกแล้วว่า เราจะต้องไปสร้างเอาเอง ไปทำเอาเองว่ามันจะพอดีพอเหมาะพอสมควรแต่ละขนาดไหน เราจึงจะเรียกว่า พอเหมาะพอควร จนทิ้งโลกได้ทิ้งสิ่งที่มันปรุงแต่งเป็นโลกียะ ทิ้งเอาไว้ในโลกียะ อะไรเรียกว่าโลกียะ  อะไรที่มันปรุงแต่งรวมตัวลงมา เรียกว่ายังติดข้องอยู่ในโลก ไอ้สิ่งเหล่านั้นเราจะต้องไปเรียนรู้โลก  เมื่อเรียนรู้โลกแล้ว แล้วเราก็ไม่ติดไม่ข้องในโลกเหล่านี้เราไม่สร้าง ไม่สร้างโลก อรหันต์ไม่สร้างโลก สิ่งใดที่มันจะเป็นโลกไม่สร้างด้วย ไม่เอา ไม่ปรุงไม่แต่งไม่หนักไม่หนาด้วย แต่สิ่งใดที่จะสงเคราะห์โลกก็ยังพอทำบ้าง ฟังให้ดีนะคำนี้ อย่าไปเป็นคนพาซื่อกันเกินไป สิ่งใดที่จะสร้างโลกพระอรหันต์ไม่ทำไม่สร้าง แต่สิ่งใดจะสงเคราะห์โลก หรือ เกื้อกูลโลก พระอรหันต์จะทำบ้าง 

แต่ถึงแม้ท่านทำบ้างท่านก็ไม่ยึดไม่ติดด้วย ท่านสักแต่ว่าทำแต่ท่านทำบ้าง ฟังให้ดีนะประโยคนี้มันจะกินตัวเข้าไป ถ้าเข้าใจไม่พอแล้วประเดี๋ยวก็มันจะไปชนกันหมด เพราะฉะนั้นพระอรหันต์จะทำอะไรทุกอย่างจึงใช้วิจารณญาณ หรือ ใช้ความพิจารณาของตนเองเสมอๆ ด้วยปัญญา พิจารณาตนเองเสมอด้วยปัญญาว่า อันนี้เหมาะควรว่าดีไหมจะสงเคราะห์โลกสงเคราะห์ตนได้พอเหมาะพอเจาะไหม เอาล่ะพอดีพอเหมาะท่านก็ทำ ถ้าเผื่อว่ากว่านี้ไหวไหม แหม..กว่านี้ไม่ไหวแล้วไม่ดีมันจะเอนเอียงไปข้างโลกมากไปจนกระทั่งเดี๋ยวเกิดเป็นตัวตนโลกหนักเกินไป ท่านไม่ทำ หรือบางทีก็เป็นทุกข์ให้ตัวเองนั่นแหละมากเกินไป ท่านก็ไม่ทำเหมือนกัน อย่างนี้ 

ก็มีขนาดอยู่ก็มีขนาดจำนวนมีความหนัก มีความเบาไม่เท่ากันกับพระอรหันต์สมัยพระพุทธเจ้า ไม่เท่ากันหรอก เพราะโลกมันไม่เหมือนกันแล้ว มันหนาแน่นไปด้วยกิเลสก็ไม่เหมือนกัน โลกมันเต็มไปด้วยไอ้โน่นยึดไอ้นี่ดึงก็ไม่เท่ากัน รูปก็ไม่เท่ากันนามก็ไม่เท่ากัน ในสมัยโน้นกับสมัยนี้ รูปที่เป็นสมมุติในโลกก็ไม่เท่ากัน นามที่สมมุติอยู่ในโลกนี้ก็ไม่เท่ากัน 

เพราะฉะนั้นพระอรหันต์นั้นจึงยอมอนุโลมตามสมมุติโลกจำนวนไม่เท่ากัน ขนาดไม่เท่ากัน เบาว่างก็ไม่เท่ากันนัก ถ้าพระพุทธเจ้ามาเกิดสมัยนี้ พระพุทธเจ้าก็คงไม่สอนคนเหมือนกัน อาตมาว่านะไม่สอนหรอก มันหนักหนาเหลือเกินนักหนาจริงๆ พุทธเจ้าจะมานั่งสอนว่าอ้าวนั่งอาสนะเดียวแล้วให้บรรลุเหมือนพระยสเหมือนพระปัญจวัคคีย์ไม่ได้หรอก อาตมาว่าไม่สำเร็จหรอก คนสมัยนี้มานั่งสอนอย่างนั้นไม่ได้หรอกไม่ได้จริงๆ อาตมาเชื่ออย่างนั้นเลย 

ถนนพระพุทธเจ้าถ้าเกิดสมัยนี้พระพุทธเจ้าไม่สอนหรอก จะกลายเป็นภาพปัจเจกพุทธะไปเลยไม่สอน แต่ทีนี้ต้องใช้อาศัยคนที่เรียกว่าทน ทนแดดทนฝนทนอึดทนไม้ทนปืนทนมีดทนผา ทนทุกอย่างอย่างอาตมานี่ทน ทนเขาว่าศาสตร์กราบยังไงก็ทน ที่จริงก็ไม่ได้ทนหรอกแต่อาศัยภาษาพูดไม่ได้ทนหรอก ไม่ได้เจ็บไม่ได้ปวดอะไรหรอกแต่ว่าต้องทน พูดไปแล้วคนจะว่าอย่างโน้นอย่างนี้ก็ต้องทน แต่แท้จริง อาตมาไ่ม่ได้ทนเขาจะทำมายัง ก็ไม่ได้ทนหรอก เหมือนทนแต่ไม่ได้ทนทีเดียวหรอก 

ทุกสิ่งทุกอย่างจะเกิดตาม กาละ เทศะ เกิดไปตามเวลาเท่านั้น 

ที่นี้ถ้าเราเองยังไม่ถึงได้เอาอรหัตตผลเราจะพึ่งอัตตาตัวนั้นอย่างไรมันถึงจะแจ่ม ถ้าบอกว่าให้ไปพึ่งอรหัตตผล หรือ อัตตาตรงที่เป็น อรหะ สงสัยไม่ได้พึ่งแล้วอัตตาหิอัตโนนาโถเปล่าเสียแล้ว มันจะไม่พึ่งอัตตาหิอัตโนนาโถแล้วเพราะอัตตาไปเล่นถึงขั้น อรหัง อรหันต์ ไม่ไหว

คนเราก็เลยต้องพยายามถ้าเป็นผู้ที่มีความรู้เป็นผู้ที่อยู่ในวงศาสนาพระพุทธเจ้าท่านก็ให้พึ่ง รองลงมาก็คือ เมื่อพึ่งอรหะไม่ได้ แล้วมาพึ่งอัตตะที่อยู่ในอรหะไม่ได้ ก็ให้พึ่งอัตถะสิฟังให้ดีนะ เมื่ออัตตะตัวนั้น ยังพึ่งไม่ได้ก็ให้พึ่งอัตถะสิ อัตถะตัวนี้หมายถึงว่า แก่นเนื้อหาสาระ หรือสาระหรือพยัญชนะคำสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่าอัตถะ ถ้าพูดให้เต็มก็เรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ ญาณที่พระพุทธเจ้าท่านได้ถ่ายทอดไว้แล้วเรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ อัตถะตัวนี้ก็มาจากคำว่าอัตตะนี่เอง ภาษามันแปลงรูปเอามาเรียกใกล้เคียงกันแล้วมันเป็นตัวโตขึ้นมาหน่อยท่านก็เลยใช้คำว่าอัตถะก็คือ แก่นแท้เนื้อหานั่นเอง หรือไอ้ตัวตนเนื้อหาธรรมะนั่นเองแต่ไม่ใช่ตัวตน ไปยึดอยู่ที่ใครแต่เป็นเนื้อหาตัวตนอันนี้อยู่ในสภาวะของ บัญญัติ อยู่ในสภาวะของบัญญัติของสิ่งหนึ่งที่ได้กำหนดขึ้นมาแล้วเรียกมันว่าคำพูดก็ตาม เรียกมันว่าเนื้อหาก็ตามแม้เรียกว่าคำพูดเราก็เรียกว่าอัตถะ แม้เรียกว่าเนื้อหาเราก็เรียกว่าอรรถแก่นสารก็เรียกว่าอัตถะ เป็นอัตถประโยชน์หมายความว่าเป็นประโยชน์ที่เป็นแก่นสารจริงๆ 

นี่เราก็พึ่งสิ่งนี้ต่อมา เรียกว่าพึ่งอัตถะซิ เมื่อเราจะพึ่งอัตถะเราก็ศาสนาพุทธเราก็มาเรียนอัตถะของพระพุทธเจ้า มาเรียนภาษาที่พระพุทธเจ้าท่านเทศน์เอาไว้ก็ตาม หรือพระสงฆ์ผู้ที่รู้อัตถะ เนื้อหาสาระของพระพุทธเจ้า จนกระทั่งเราเอาไปประพฤติปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จนรู้ถึงอทะแท้ๆ รู้ถึงสภาวะตัวจริงๆ ก็เอามาถ่ายทอดอัตถะนั้นออกมาเป็นภาษาก็ตาม ก็เหมือนกัน แล้วเราก็มาพึ่งอัตถะนี้ เป็นชั้นรองลงมา 

คำสอนต่างๆ นี้ดังเช่นที่อาตมากำลังพูดอยู่นี้ อธิบายอยู่นี้เรียกว่า อัตถะทั้งสิ้น คือเป็นภาษาเป็นคำพูด และภาษาคำพูดอันนี้ ชักออกมาจากเนื้อหาแก่นแท้หรือแก่นสารของมันแท้ๆ เลยชักออกมา แล้วเอามาโยงใยมาพยายามชี้ให้พวกคุณได้ฟังเพื่อที่จะได้เกิดประโยชน์ในการฟัง เกิดปัญญาในการฟังจึงเรียกว่า            สุตมยปัญญา เข้าใจจริงๆ ในการฟังให้ได้แน่นอนมากมาย จนกระทั่งคุณเอาไปคิดทบทวนที่บ้านที่ไหนก็ตามแต่เรียกว่า จินตามยปัญญาอีกทีหนึ่ง คิดทบทวนจนกระทั่งรู้เข้าใจซาบซึ้งว่าอ๋ออรรถนี้หนอ ที่ภาษาที่ได้ฟังมานี้หนอ เป็นภาษาที่มันมีเหตุมีผลจริงๆ เป็นของที่ควรที่จะได้เอามาใช้ เป็นของที่ควรจะได้เอามาอบรมตอนเอามาประพฤติปฏิบัติตามจริงหนอ แล้วเราเองก็จะได้เอาอัตถะนี้ไปประพฤติ 

การประพฤติการบำเพ็ญนั้นท่านเรียกว่า พตะ ก็คืออัตตะอีกนั่นแหละฟังให้ดีไม่ได้หนีจากอัตตะไปไหนเลย พตะ คือตัว พ กับ อัตตา พ.พาน สนธิกับความว่าอัตตะ หรือ อัตตา แปลว่าการประพฤติหรือการบำเพ็ญหรือการกระทำ 

ที่นี้เราจะไปประพฤติหรือบำเพ็ญสิ่งอันนั้นเราก็เอาสิ่งอัตตะที่เราได้มาแล้วจากการฟัง มาคิดทบทวนแล้วก็เอามาบำเพ็ญ เอาไปอบรมตนเรียกว่า ภาวนาก็ได้ภาวนาก็อบรมตนให้เกิดอย่างนั้นอย่างนั้นเรียกว่า ภาวนา หรือเรียกว่าเอาไป พต ก็ได้ หรือเอาไปประพฤติไปบำเพ็ญไปกระทำ 

พตะ อันนี้ก็คือเอาไปทำจริงๆ ให้มันเกิดในตัวในตนจึงเรียกว่า พ + อัตตะ ให้มันเป็นตัวตนเกิดมาที่ตัวที่ตนเรียกว่า พ หรือ พตะ อัตถะ สิ่งที่ได้มาตอนที่อาตมายกเหล่าเนื้อหาแก่นแท้ที่ได้มาเป็นภาษาที่พูดออกมาก็ตามพระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า ข้อควรเอาไปประพฤติ ได้ยินเป็นภาษามาทบทวนเป็นข้อเป็นหลัก เป็นหลักใจหรือเป็นกฏอันหนึ่ง ที่เราจะเอามาประพฤติตาม นอกจากภาษาที่เรียกว่า อัตถะ นั้นเอามาโน้มน้อมประพฤติแล้วท่านยังเรียกว่า ศีล อีกเหมือนกัน 

ฟังให้ดีนะมันคล้องจองกันหมดธรรมะ นี่มันเรื่องเดียวกันหมดท่านเรียกว่าศีลด้วย ศีลนั่นคือ หลักใจศีลนั้นคือข้อควรประพฤติที่เราได้ฟังได้รับมาจากครูหรือได้รับมาจากอาจารย์ ที่ท่านบอกให้ เช่น ท่านว่าปาณาติปาตาเวรมณี อ้าวพยายามประพฤติละเว้นศัตรูอันที่จะทำตนเองไปเบียดเบียนผู้อื่นเสีย เรียกว่าปาณาติปาตาเวรมณี นี่เป็นศีลหรือเป็นอัตถะเป็นภาษาที่ท่านกล่าวออกมาบอกให้เราประพฤติอย่างนี้ 

ผู้ที่ได้อันนี้ฟังอันนี้มา เรียกว่า ศีลแล้วก็เอาศีลข้อนี้เองมา พตะ มาประพฤติ ผู้ใดได้ศีลข้อนี้มาแล้ว หรือได้หลักใจอันนี้มาแล้วมาเห็นดีเห็นชอบมาคิดทบทวนว่าเออควรจะเอาศีลข้อนี้มาภาวนา แล้วก็เอามาลงมือภาวนาจริงๆ หรือทำให้มันเกิดที่ตนจริงๆ หรือทำให้มันเกิดอัตตาทำให้เกิดผลเป็นอัตตาตัวตน ขึ้นมากับตนกับตัวจริงๆ จนเรียกว่า พตะ ผู้นั้นก็จะได้ความจริงจะได้ตัวตนอันแท้จริงขึ้นมาให้ตัวเองเลยทีเดียว มันก็จะเป็นผลเรียกว่า อรหัตตผลแต่ผลขึ้นมาเรื่อยๆ 

ผู้ใดมีศีลแล้วก็มี พตะ มีการบำเพ็ญจริงๆ เกิดผลจริงๆ ผู้นั้นจะได้เอา       อรหัตตะ จะได้ผลจะได้เอาอรหัตตผล 

แต่ที่นี้ผู้ใดเอาไอ้สิ่งที่ได้มาจริงๆ ที่เขาบอกมาอาจารย์บอกมาครูบอกมา แต่ครูบอกมาอาจารย์บอกมา ทว่า ผู้นั้นประพฤติไม่จริงประพฤติเป็นศีลที่เรียกว่าสักแต่ว่าศีลเฉยๆ ศีลลูบๆ คลำๆ ศีลที่ไม่แท้ศีลที่มีแต่ภาษาศีลที่ไม่มีเนื้อมีตัวไม่มีอัตตาศีลที่ไม่เกิดตัวเกิดตนเลยฟังแต่ภาษาแล้วเอาไปออกแขกออกลิเกอยู่ บางทีก็ไปนั่งฟังพระท่านมาถึงก็ไม่ยังภันเตวิสุงวิสุง รักขนถายะ ที่วัดพระท่านก็ออกลิเกพร้อมเลยขึ้นต้น ปาณาติปาตา เวระมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามิ กว่าลิเกบทนี้กว่าจะมีบทร้องบทขับจนกว่าจะจบนะ ผู้ที่ไปขอมายังภันเตก็ตาม พอพระท่านสวดท่านขับร้องออกมาเสร็จแล้ว อุบาสกอุบาสิกาศึกษาทั้งหลายก็บอกว่าปาณาติปาตาเวรมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามินี่เรียกว่ารับศีลได้ศีลมา 

เสร็จแล้วได้แล้วศีลมาแล้วจะเป็นศีล 5 ศีล 8 ก็ตาม พอได้ไปแล้ว ก็ถือเอาไว้ทีเดียวแบกเอาไว้ทีเดียวแหมปานาเราก็ถือ อะทินนาเราก็ถือกาเมแล้วก็ถือ     มุสาวาทาเวระมณีเราก็ถือ สุราเมระยะมัชชะปะมาก็ถือ บางคนถือไว้ร่าเลยเช้าวันนี้เราทำงานทำบุญวันเกิดนิมนต์พระมาขอศีลแล้วแต่เช้า พอตกบ่ายๆ หน่อยเพื่อนก็บอกว่าเฮ้ยเปิดกาขาวให้ทีสิ ไม่เปิดกาขาวเลย เพื่อนจะเลี้ยงวันเกิดนี่เจ้าภาพก็เปิดกาขาวเข้าให้ เพื่อนก็ดื่มกาขาว บอกว่าพระเจ้าภาพไม่กิน หรือ เจ้าภาพบอกว่ารับศีล เพื่อนก็บอกว่าศีลก็ศีลสิเราก็มาดื่มด้วยกัน เสร็จแล้วก็ดื่มเข้าให้

เสร็จแล้วลิเกบทนั้นก็ผ่านไปผ่านไปเหมือนสายน้ำไหลสุราเมระยะมัชชะปะมา ก็เทลงทะเลเลย  ไม่มีเนื้อไม่มีตัวไม่มีตัวมีตนไม่มีการประพฤติไม่มี พต ไม่เกิดตัวเกิดตน พ + อัตตะ ไม่เกิด เรียกว่พระก็ได้ เราจะทำตัวให้เป็นพระก็ได้เราจะทำตนให้เป็นพระไม่เกิด พระอันนี้ไม่เกิดเพราะไม่มีโพไม่มีโพธิ พ. พานนี้สำคัญไม่เป็นพระเพราะไม่มีโพธิ โพธิ คือ ความรู้หรือปัญญา เมื่อไม่มีความรู้ไม่มีปัญญาเพราะตัวเองไม่ได้ปฏิบัติก็จึงไม่ได้เกิดความรู้ไม่ได้เกิดปัญญา 

โพธิสัตว์ หรือ โพธิสัตโต หลวงพ่อเณรโพธิสัตโต คำว่าโพธิสัตโตก็มาจากคำว่า โพธิ บวก สัตตะ สัตตะ คือ ส + อตต

สัตว์โต สัตว์ รากศัพท์มันมาจากคำว่า สัตตะ ถึงแม้ตอนนี้ภาษาบาลี สัตตะก็แปลว่า สัตว์โลกอยู่เหมือนกัน ใครเรียนภาษาบาลีจะรู้แม้แต่คำว่า สัตว ภาษาบาลีก็ยังเรียกว่า สัตตะ มาจาก ส.เสีย บวกอัตตา แปลว่า สัตว์โลก 

ถ้าสัตว์โลกโดยตรงแล้วจะอธิบายต่อไปไว้ตอนท้ายๆ ก่อน จะเป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังไม่เป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังเป็นขั้นอรหัตตะอยู่ 

โพธิสัตว์คือผู้ที่มีความรู้ผู้ที่จะเป็นโพธิสัตว์ตะได้ต้องเป็นผู้ที่มีอรหัตตะเป็นผู้ที่มีอรหัตผลให้ตัวเองแล้วรู้ แล้วมีความรู้รู้อัตตา  ตัวที่มีความเหมาะสมพอดีแล้วเรียกว่า เป็นผู้ที่มีปัญญาตัวอรหะหรืออรหันต์ หรือ ตัวความพ้นกิเลสรู้จักกิเลส รู้จักความพ้นกิเลสก็นึกว่ารู้จักความเป็นอรหันต์ รู้อรหันต์ ฟังดีๆ นะอาตมาใช้ภาษาที่พวกคุณเคยได้ยินได้ฟังทุกวัน แต่คุณไม่ได้เข้าใจภาษา อาตมากำลังเอาภาษามาคลี่คลายให้ฟัง เพราะฉะนั้นโพธิสัตตะ หรือ โพธิสัตว์นี่เราเรียกศัพท์ทับไปอีกเรียกว่าพระโพธิสัตว์ คือตัวบุคคลผู้หนึ่งที่มีความรู้มีปัญญาเรียกว่า โพธิ แล้วก็เป็นสัตว์โลกเป็นตัวตนจริงๆ เป็นสัตว์โลกจริงๆ 

แล้วก็เอา อัตตะ ที่เป็นอรหัง อรหัง หมายความว่าสิ่งที่พ้นกิเลส หรือรู้กิเลสและก็รู้การทำตนให้พ้นกิเลสอย่างที่อธิบายมาแล้ว เพราะฉะนั้นรู้ อรหัตตะตัวนี้ก็เอาอรหัตตะตัวนี้มาอธิบายสู่กันฟัง 

ทางมหายานเขานี่ เขาบอกว่าพระโพธิสัตว์นี่ เป็นผู้ที่ไม่บรรลุอรหันต์ก็จริงก็ได้เหมือนกัน เขาจะเป็นผู้ที่มีแต่อรหัตตผลเรื่อยไปแล้วก็เป็นโพธิสัตตะเรื่อยไปเขาจะไม่ยอมเกิดยอมสูญ เขาจะไม่ยอมเป็นอรหันต์ คือเขาจะไม่ยอมมีที่ปลายเขาจะไม่ยอมมีที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุดเขาจะไม่ยอมที่สุดเขาจะเกิดๆ ช่วยคนทั้งโลกนี้จนกระทั่งคนสุดท้ายในโลกนี้เหลืออยู่เขาก็จะช่วยคนสุดท้ายนี่ แหม…รู้สึกว่ามีอธิษฐานจิต หรือว่ามีปณิธานสูงเหลือเกินฝ่ายมหายานจะช่วยคนสุดท้ายซะก่อนในโลก ให้พ้นโอคะสงสาร แล้วตนเองถึงจะช่วยตอนนี้เรียกว่าทางมหายานเขาเอาร้ายกาจถึงขนาดนั้นก็ดีอยู่นะเป็นประเด็นทางที่น่าดูเหมือนกันแต่คิดดูซิมันจะเป็นได้ไหมหรือ มันเป็นไปไม่ได้หรอก มันเป็นแต่เพียงคำพูดอันหนึ่งเท่านั้นเอง ซึ่งเป็นคำยั่วยุ เป็นอุบายโกศลอันหนึ่งยั่วยุให้คน มีความตั้งใจสูง 

การช่วยคนให้พ้นอรหันต์ โดยเอาอรหัตตคุณ หรือเอาอรหัตตผลก็เหมือนกัน เอาหัตถกุล หมายถึงคุณความดีที่รู้ว่าเอารหัสหมายถึงอะไร เป็นเนื้อเป็นตัวเป็นอัตตาขึ้นมาแล้วเอาอรหัตตาคุณ มาเผื่อแผ่มาสอน มันก็ดีผู้ใดมีอรหัตตคุณมีอรหัตตผลแล้ว เอามาแจกจ่าย แต่ถ้าใครเอาเงินเอาทองมาแจกจ่ายเฉยๆ ยังไม่ใช่ชั้นดีหรอก ถ้าใครมีเอาอรหัตคุณเอาอรหัตตผลมาแจกจ่าย เอาอรหัตคุณเอา

อรหัตตผลอันนั้นเราเรียกว่าตัวธรรมะแท้ๆ ล่ะ 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำทานโดยเอาอรหัตตคุณ หรือ อรหัตตผลมาจากจ่ายคนนั้นเป็นผู้ที่มีการทำทานชั้นสูงสุด ผู้ที่มีอย่างนั้นพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ ว่าผู้ที่มีธรรมทานผู้นั้นแหละเป็นผู้ที่ชนะโลก เป็นผู้ที่ให้ทานสูงสุดในโลก ที่ท่านเรียกว่า สัพเพทานัง ธัมมะทานังชินาติ ไม่มีทานอันใดที่จะแจกจ่ายหรือการทำให้แก่ผู้อื่นจะได้ผลบุญที่ดีที่สุดสูงที่สุด หรือว่าเป็นการให้ทานที่ชนะเลิศทั้งปวง ทานให้ธรรมทานเป็นธรรที่สูงสุด 

ธรรมะอันนั้นคืออะไรที่ดีที่สุดคือ อรหัตตคุณ หรือ อรหัตผล คือความรู้อรหันต์ หรือเอาตัวตนของอรหันต์มาชี้แจงเอาตัวตนของอรหันต์มาแจกจ่าย และอรหังก็คือสภาวะของกิเลส และสภาวะของการฆ่ากิเลสหรือการทำกิเลสให้พ้นไปเรียกว่าอรหัง เราก็ทำอันนี้ให้ได้รู้ให้ได้แล้วจึงเอามาแจกจ่าย 

ผู้ใดไม่มีเลยไม่มีอรหัตตคุณในตนเลย ไม่มีเอาอรหัตตผลในตนเลยผู้นั้นจะเอาอรหัตตผลเอาอรหัตตคุณมาแจกจ่ายได้ไหม ได้ไหม ลองคิดดูซิ ไม่ได้เราจะเอามาจากไหนตัวเองไม่มีเลยไปเชือดเฉือนมาจากไหน แต่เอาเถอะเมื่อไม่ได้เมื่อไม่มี ท่านก็มีอยู่ในภาษาท่านจดไว้บ้างก็มีท่านลอกไว้บ้างก็มีท่านจำกันไว้บ้างก็มีเป็นภาษาบอกกล่าวกันในหูในอะไร เป็นอัตถะชั้นรอง เรียกว่า อรรถฎีกาอาจารย์ก็ตาม เรียกว่า อาจารย์ท่านรองเขียนลงมาอีกอะไรพวกนี้ เราก็เชื่อ               อรรถฎีกาจารย์ต่อลงมา คำข้อเขียนบอกไว้จดไว้ฎีกา จดบอกฎีกาจดบอกแล้วก็อาจารย์เหล่านั้น ก็เอาคำจดบอกเหล่านี้มากล่าวต่อๆ กันไปก็ได้ประโยชน์เหมือนกัน แต่ว่าประโยชน์มันยังไม่ใช่ตัวแท้ตัวจริงยังไม่ใช่ป้อนออกมาจากตัวเองเลย มีอรหัตตะอยู่ในตัวเลย ไม่ใช่ 

ถ้าผู้ใดมีอรหัตตะอยู่ในตัวเลยจริงๆ ชักออกมาทีไร มันแน่นหนามันรู้สึกว่ามันลวดลายเลยมันออกฤทธิ์ออกเดช มันมีตัวตนดีจริงๆ ถ้าใครเห็นตัวตนอัตตานี้จะเห็นชัดๆ เลยโอ้โหตัวตนนี้ปั้นไม่ง่ายนะ คนที่มีอยู่แล้วจริงๆ เมื่อควักออกมามันจะดิ้นพลาดๆ ออกมาเห็นออกปากเลยมันคอมเพล็ดเลยมันเป็นเรื่องเป็นราวเป็นตัวเป็นตนเห็นชัดเจน แต่ถ้าคนที่ไม่ก็พูดแต่ภาษาที่ท่องมา เรียกว่า อรรถฎีกา

จารย์ ว่ามา หรือ อาจารย์ของเราบอก ให้เราท่องไว้อย่างนี้นะแล้วเราก็เอาท่องๆๆบอกตาม 

ก็จะได้แค่ภาษาแค่นั้นเราก็ฟังตามๆ กันไปแค่ภาษาท่องๆๆ ภาษาพูด     เรียกว่า ญัติ ภาษาบาลีท่านเรียกว่า ญัต ญ กับ อัตตะ ผสมกัน เรียกว่า ญัตตะ พอเวลามาสวดเอามาใส่กิริยาเพิ่มท่านเรียก ญัตติ ตัว ญัตต หรือ ญัตติ คือตัวตนที่เป็นเรื่องราวเป็นที่จะเข้ารูปเป็นขอบข่ายเอามาพูดกัน ภาษาโลกๆ คำว่า ญัตติ หมายถึงหัวข้อ หรือ อัตตาที่มันรองลงมาอีกทีแล้ว อัตตาตัวที่ค่อยๆ เรื้อลงเหลือแค่ภาษาเหลือแค่สิ่งที่ควรจะเอามาตีแผ่กันออกมาอีกที ไม่ใช่อัตตาตัวต้นตอของอรหะแล้วเป็นญัตติเป็นอัตตาตัวที่เรียกว่า  เกิดมาหลายชาติแล้วไม่ใช่เป็นตัวต้นตระกูลแล้วมันบาง ๆลงมาแล้ว เป็นญัตตะ หรือ ญัตติ เพราะฉะนั้นจะเอา ญัต ตัวนี้มาสวดให้กัน มันก็แค่มาญัติให้แก่กันนี่ภาษาไทยพูดนะ ภาษาบาลีเขาก็พูด ญัติเหมือนกัน จะนึกว่าเป็นปริยัติก็ได้ นี่อาตมาพูดถึงวิวัฒนาการของภาษา 

เพราะฉะนั้นปริยัติก็มาจากตัวเดียวกัน คือ ญัต มาเป็น ปริญัติ             ปริยัติ หมายถึง ญัติตัวเดียวยังไม่โก้ต้องปริเลย ปริ หมายถึง เต็มรอบครบเลย     ปริ คือคำสอนแท้ๆ เลย เอาปริยัติเลย 

ภาษาที่มันยืดยาดออกมาเป็นสมมุติที่เราเองเอามาใช้สภาวะที่มันเกิด เพราะฉะนั้นต้องพยายามตามสภาวะแล้วก็ต้องพยายามตามภาษาที่มันโตมันใหญ่ขึ้นมาด้วย ถ้าเราจะเอาภาษาตัวเก่าอย่าง ย ยักษ์ ยอหญิงมันเพี้ยนขึ้นมามันก็จะซ้ำแซะอยู่เพราะฉะนั้น เขาจึงแยกย้ายจากยยักษ์มาหา ญ หญิง ไปเรื่อยๆ เหมือนกัน ปริยัติเราจึงแปลว่าคำสอนโดยตรงและก็จริงคือศีลนั่นเอง ปริยัติคือศีลหรือเนื้อหาคืออัตถะที่เรา ที่พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเรา พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเราอันใดอันใด อันนั้นเป็นปริยัติ อันนั้นเป็นอัตถะที่เราจะมาประพฤติมาปฏิบัติเอามา พต เอามาประพฤติบำเพ็ญทั้งหมดทั้งมวล นี่เรียกว่าความคลี่คลายของอัตตามันตัวใหญ่มาตั้งแต่อัตตาที่มันเป็นไปอย่าง อรหัต หรืออรหันต์ อรหัตตคุณ​ จนกระทั่งตัวใหญ่มาเป็นอัตถะ 

โตใหญ่นี่หมายถึงตัวใหญ่อย่างโลกมาเป็นอัตถะะ จนกระทั่งมาเป็นผู้ที่มีอัตถะนั้นจริงๆ คือโพธิสัตว์เอามาถ่ายทอดกัน เพื่อที่จะให้เรา พต ให้เราประพฤติ จนกระทั่งภาษาที่พูดนี้มันจางลงจางลงหรือมันโลกโตขึ้น เป็นโลกมากขึ้นมันเป็น ญต หรือญัตติ  มากขึ้นจนเป็นปริยัติก็ตามนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นหลังพระพุทธเจ้าทั้งนั้นมันโตขึ้น มันโตมา ๆ 

ที่นี้อาตมาจะต่อให้หมดไอ้อัตตะทั้งหลายที่เราจะพึ่ง เมื่อเราเองเรา พต เราพยายามที่จะ ประพฤติได้เราะจะประพฤติอย่างไรล่ะ 

เช่น ท่านสอนว่าปาณาติปาตาเวรมณีแต่อย่าฆ่าสัตว์นะ เป็นอัตถะที่ท่านให้มาหรือเป็น พต ที่ท่านให้มาหรือเป็นปริยัติที่ท่านให้มาซึ่งเราเองเราจะเอามา พต หรือเอามาประพฤติเราก็ต้องประพฤติเอามาทำลงไปจริงๆ ให้มันเกิดผลแก่ตัวเรา อย่าง มต นี่เป็นอัตตาอีกตัวหนึ่งแล้วมาจากคำว่า มัด บวก อัตตะ

ให้มันเป็น มต  มตตัวนี้หมายถึงตามสมควรหรือตามพอดี  มต ตัวนี้ มม้า บวกอัตตา หมายความว่าพอดีพอควรหรือเหมาะสม ต้องกำหนดรู้กำหนดทำให้มันพอดี มต หรือ มัตตัญญุตา หรือมัตตัญญู แปลว่าทำให้พอดี 

ที่นี่มาขึ้น มัตตะ อีกตัวนึงก็คือ มตาหรือมต มต คือพคือพออดี มีลักษณะคล้ายอรหะ คือ เป็นตัวอ่นอกว่า 

มต ตัวนี้ก็เป็นอัตตาตัวหนึ่งที่เป็นความเหมาะควรที่เป็นชั้นสำหรับแต่ละบุคคล อย่างบางคนขณะนี้นะ จะให้มาประพฤติอย่างอาตมาทันทีขณะนี้ เงินทองไม่เอาจริงๆ เลยไม่ใช้เงินไม่ใช้ทอง รองเท้าก็ไม่ใส่ มีผ้า 3 ผืน สมบัติอะไรไม่สั่งสม เอาแค่รองเท้าไม่ใส่นี้ก่อน ไม่ไหวเหมือนกัน ก็เรียกว่าไม่ใช่ มต มัน มต ไม่ลงแล้วล่ะ หรือให้มาโกนหัวตอนนี้ก็ยังโกนไม่ได้แล้ว ยังไม่ถึงรอบมันยังไม่ถึงขั้นที่จะต้องโกนหัวได้ก็เรียกว่า มต อันนั้นยังไม่เป็นตัวเป็นตนเหมือนกันยังไม่เป็น อรหะ 

ถ้าอาตมาเรียกว่า ถ้าเป็นตัวของอาตมานะ ขณะนี้ถ้าให้อาตมาเป็นอย่างของพวกคุณนี่อาตมาบอกว่า มันแสนจะง่าย มันเป็น มต มันเป็นชั้นอ่อนมันเป็นชั้นเยาว์ ขณะที่สิ่งที่คนเคร่งๆ อย่างยกตัวอย่างเมื่อกี้ ศีลข้อปาณาติบาตอย่าฆ่าสัตว์นะ พวกคุณก็บอกว่ามันยากแฮะ บางบางทียุงกัดก็ไม่ไหว ต้องตบ งูเข้าบ้านมามันต้องฆ่า ไม่ฆ่าไม่ได้ มันเป็นพิษเป็นโทษเป็นภัยความเหมาะสมของคุณก็ยังยากยังต้องตบยุงเดียวต้องฆ่างู แม้แต่ศีลหรืออัตถะะจะได้รับมาจากพระโพธิสัตว์ใดที่ท่านสอนไว้ว่าอย่าไปฆ่าสัตว์นะ คุณก็ยังทำยากอยู่นั่นเอง เป็น  มต เป็นความเป็นกลางความเหมาะสมความพอดีของคุณคุณทำให้เกิดอัตตาให้ได้ความมัชฌิมาของคุณทำให้เกิดให้ได้ 

จนกระทั่งเกิดความไม่ได้เดือดร้อนไม่ได้ลำบากอะไรเลย ตอนแรกคุณอาจจะต้องเข้มงวดกวดขันกับคุณมากทีเดียวคุณเคร่งครัดมากทีเดียวไม่พยายามเผลอ ถ้ายุงกัดก็ไม่พยายามตบทันทีให้มันตาย ต้องพยายาม แหมมันยาก งูมาไม่ฆ่านี้ยากเหมือนกัน คุณต้องอ่านใจคุณด้วยและระมัดระวังสติคุณด้วย 

มีเพื่อนอาตมาคนนึงแต่ก่อนเขาเจองูไม่ได้เป็นอันขาดต้องฆ่ากัน เจองูที่ไหนต้องฆ่าดะ รู้สึกว่าเป็นศัตรูกันหมดกับงูนี่มันมีพิษมีภัยเหลือเกินบอกว่าไม่ได้หรอกมันอยู่ร่วมโลกกันไม่ได้ จนกระทั่งเดี๋ยวนี้เขาได้ฟังธรรมมาเรื่อยๆ เขาก็สนใจธรรมะเรื่อยมา จนพยายามที่จะถือศีลให้มันบริสุทธิ์ ซึ่งมันเป็นไปเองแหละเขาเข้าใจธรรมะ เขาก็ถือศีลเขาเองแล้วเขาก็พยายามไม่ฆ่าสัตว์จริงๆ 

วันหนึ่งเขาก็เจองูที่บ้านเขา เจองูโอ้โหเขาบอกว่า เขาพยายามมีศีลให้บริสุทธิ์นี่เขากำลังจะประพฤติอัดถาดที่ได้รับมาจากพระโพธิสัตว์บอกไว้ว่าอย่าฆ่าสัตว์นะ เพราะฉะนั้นเขาจะต้องใช้ความพยายามของเขาอย่างที่สุดที่จะทำอัตตา ที่มันเป็น มะ คือ มัตตะให้ได้ จะทำความพอดีให้เกิดแก่ตนให้ได้ให้มันเป็นกลางให้มันไม่เดือดร้อน ให้มันไม่ทุกข์ไม่ทรมาน ให้มันทำทุกอย่างให้มันเป็นทุกข์อย่างไม่สุขไม่ทุกข์ด้วย เขาพอเจอแล้วอารมณ์จิตของตัวแรกของเขาบอกเลยว่า อื้อหือมันอยากจะฆ่าเพราะความเคยชินที่อยากจะฆ่าและนึกเกลียดงูมานาน อยากฆ่าแต่มีสติ ก็บอกว่า เอ๊ะฆ่าไม่ได้ฆ่าแล้วผิดศีล ลำบากแน่ ขนาดนั้นเขาบอกว่าเขาต้องสงบอกสงบใจไปนานเลย ใจมันเต้นเร้าๆ มันเต้นอยู่ในใจว่ามันอยากจะฆ่า  ใครเคยมีสภาวะนั้นอยู่ในตนเองจะเห็นตามเลย เขาบอกว่าต้องสงบอกสงบใจตั้งนานกว่าใจมันจะเป็นกลาง กว่าใจมันจะเป็น มต กว่าจะทำให้ใจเฉยๆ กับมันได้แม้นาน จนกระทั่งใจเขาสงบเลย บอกว่าไม่ได้หรอก ช่างมัน มันจะยังไงก็ช่างมันพอควรมันไม่ก้าวก่ายจนกระทั่งเข้ามาที่นอนเราก็ใช้ได้ มันอยู่ข้างนอกก็ช่างมันเถอะ 

เขาพยายามที่สุด จนกระทั่งเขาเอามาเล่าให้อาตมาฟังว่าเออนี่แหละ เป็น พฤติหรือ พต เป็นการประพฤติบำเพ็ญจริงๆแล้วเขาก็เห็นจิตของเราจริงๆ ว่าแหมมันต้องทน กว่าจิตมันจะสงบลงเป็นกลางได้นานเหมือนกัน แล้วเขาก็ได้ทำจริงๆ ได้ พต จริงๆ หรือได้ประพฤติให้มันเกิดอัตตาตัวนั้นในตนจริงๆ เกิด มต เกิดความเป็นกลางเกิดความเหมาะสมพอดีๆ เพราะงูตัวนั้น มันก็อยู่ของมัน เราก็อยู่ของเรา เราก็อยู่ของเรา เขาเล่าว่างูตัวนั้นมันก็เชื่องเสียด้วยนะ มันแสดงลอยหน้าลอยตาลอยนวลไม่รีบหนีเสียด้วย คล้ายๆ กับมันยิ่งยั่วยิ่งยุ เดี๋ยวฉันก็เอากระบองล่อให้เสียนี่คล้ายๆ อย่างนั้นยิ่งยั่วยิ่งยุเสียด้วย เพราะแต่ก่อนจะไล่งูกับเขาเจอกันไม่ได้หรอก อย่าว่างูมันจะวิ่งหนีเลยเขาไล่ตามเลย ทุกทีๆ เจองูแล้วมันไม่อยู่รอหน้าหรอก ธรรมดาของเขานะ เขาบอกไม่มีงูตัวไหนอยู่รอหน้า ไม่มี พอเจอปั๊บ มันก็วิ่งปั๊บ เขาก็ตามไปฆ่าทันทีเหมือนกัน แต่ตัวนี้ มันไม่เป็นเหมือนงูตัวอื่นก่อนๆที่เคยเจอมาเลย แหม เรียกว่ายั่วยวนอยู่ด้วยนะ เขาบอกว่าไม่เคยเจอทำไมมันเกิดเชื่องขึ้นมาได้ด้วย ก็บอกว่าไม่เคยเจองูแบบนี้ เจองูตัวอื่นต้องไล่ฆ่าทันทีแต่ตัวนี้มันเชื่องได้ 

เขาจึงเห็นธรรมะอีกตัว เห็นอะไรรู้ไหม เห็นเมตตาธรรม เพราะใจเขาเกิด มต ขึ้นมา แต่ก่อนแต่ไรเจองู มีแต่วิ่งหนีแต่เมื่อไม่ฆ่า งูไม่วิ่งหนี เพราะถ้าเราไม่มีจิตจะไปฆ่างูมันก็ไม่กลัว มันก็ไม่วิ่งหนี 

เคยเห็นงูตัวหนึ่งมันไล่จิ้งจกมาในศาลา ศาลาที่อาตมากำลังนั่งฉันอาหาร พอไต่ขึ้นมา อาตมาก็เริ่มบอกเลยบอกคนว่างูขึ้นมาแล้วนะ พอได้ยินว่างูชักกระดุกกระดิกแล้ว แต่ไม่เป็นไรเขาอยู่ฝั่งโน้น ส่วนงูมันขึ้นมาศาลาที่อาตมานั่งฉัน เเล้วมีเพื่อนผู้ชายที่เคยบวชมานานเข้าใจธรรมะสูงพอสมควรนั่งอยู่ด้วย อาตมาก็บอกว่านั่งเฉยๆ อยู่เฉยๆ เป็นกลางให้ทำ มต  ให้ทำใจเป็นกลางเฉยๆ บอกว่าอยู่เฉยๆ นะเดี๋ยวงูมันก็เลื้อยขึ้นมาจริงๆ พอเราวางเฉยจริงๆ ใจทำใจ มต คือ บำเพ็ญ พต ไอ้งูมันก็เลื้อยเฉยขึ้นมาจริงๆ ถ้าเราทำเอะอะรับรองมันไม่ขึ้นมาหรอก เพราะเราไม่เอะอะ มันไม่มีเอฟเฟคทางวิญญาณ จิตมันมีผลสะท้อนมาเลย งูนี่มันรู้ เมื่อไม่มีศัตรูขึ้นมามันก็จะตะกละ ความโลภมันเยอะมันก็ไล่จิ้งจกขึ้นมาเลย คุยกันไปแลกกันมา จิ้งจกปีนขึ้นข้างบนมันก็ไล่ขึ้นข้างบน มันเหมือนกับไม่มีคน มันไล่กันอย่างกลับไม่มีคนเลย ศาลามันผ่านหน้าผ่านตาเฉยเลย ไม่อะไรเลย ยังไม่พอ จิ้งจกกระโดดลงมาข้างล่าง งูก็กระโดดลงมาตาม 

ในศาลาสี่เหลี่ยม ถ้ามานั่งอยู่นี่ คนอื่นๆ นั่งอยู่ตรงนี้งูมันก็ลงมาตรงนี้เลย ไต่เข้าไปเลย ตอนแรกไต่เข้ามาหาคุณ ราเชนก่อน คุณราเชนก็นั่งเฉยนิ่ง เราบอกว่านิ่งๆ ตอนนี้จิ้งจกตัวนั้นวิ่งลงไปในจีวร งูตัวนี้ก็เข้าไปจุ๊บๆ อยู่ข้างๆจีวรท่านนั่งอยู่นี่ เขาก็จะไปตามหาจิ้งจกแล้วประเดี๋ยวมันก็ไต่ลงไปข้างศาลาลงไปเลย จิ้งจกตัวนั้นมันวิ่งจากทาง  คุณอำนาจมาหาราเชนอีกที จิ้งจกตัวนั้นก็รอดตัวไป แล้วมันก็ไปลงไปเลย อย่างนี้เป็นต้น 

นี่แหละคืออำนาจของเมตตาธรรม อำนาจของสิ่งที่เราได้ประพฤติแล้วไม่มีการเบียดเบียนกัน วิญญาณต่อวิญญาณมันสงบ มันไม่มีการที่จะะเข่นฆ่าเขา

เข่นฆ่าเรา แต่ถ้าเรามีอิ๊อะอะไรหน่อย มีผลสะท้อนอะไรขึ้นมาในใจมีค่าลบค่าบวกหมายถึงค่าที่จะฆ่ากันในส่วนใดส่วนหนึ่งขึ้นมาหรือแม้แต่การรังเกียจหรือการกลัวก็ตาม ก็เป็นผลที่จะให้เกิดขึ้นได้ ฉะนั้นในระยะนี้เป็นไปได้อย่างจริงๆ เลย อาตมาเล่า และอยากให้เห็นสภาพนั้นจริงๆ พวกผู้หญิงนั่งอยู่ฝั่งโน้น งูมันก็เปิดเหมือนกัน ทีนี้มันแสดงละครให้ผู้หญิงเหล่านั้นได้ดูได้ด้วย เป็นการแสดงบทบาทของงูกับการแสดง 

 พต พัตตะ คือให้อัตตาเกิดในตัวเรา คือให้มีสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นเป็นอัตตาเป็นรูปร่างของการวางเฉยอย่างพอเหมาะพอเจาะ ไม่เดือดร้อน พอดีพอดีอย่างสมควร ไอ้นั่นหน้าที่ของเขาจะไล่จิ้งจก เขาก็ไล่ไปเขาไม่ได้มากวนอะไรเขาไม่ได้มากินเรา เขาไม่ได้มาทำอะไรกับเราเลย เราก็อยู่เฉยๆ เขาก็อยู่กับหน้าที่ของเขา เขาไม่เฉยหรอกเขาก็ไล่จิ้งจกไปนี่แหละคือสภาวะของ มต สภาวะ พต บำเพ็ญให้มันเกิดประโยชน์ขึ้นมา นี่อาตมายกศีลข้อแรกขึ้นมาคือศีลข้อปาณาติบาต เราไม่ฆ่ากัน เราไม่เบียดเบียนกัน แล้วคุณธรรมที่มันจะทำให้เกิด มัตตะ ทำอย่างนี้เป็น

กลางอย่างนี้แล้วให้เห็น มันจะเห็นผลกับเราอย่างนี้ ยิ่งเห็นผลอย่างนี้แล้วเพื่อนของอาตมาที่เล่ามาก่อนนั้นก็ดี หรือแม้แต่สภาวะที่อย่างนี้ ที่อาตมามาเล่าให้ฟังก็ดี นี่เป็นอำนาจที่มันจะเกิดผลสูงขึ้นไปเรื่อยๆ จนกระทั่ง 

เมื่อเราเห็นผลอย่างนี้ต่อไปเราก็จะไม่กลัวอะไรมันมากมาย งูเราก็ไม่กลัวมันมากมายนี่ หรือสัตว์ที่ร้ายกาจกว่านี้เราก็จะไม่กลัวมันมากมาย ไม่ใช่ว่าเราตั้งหน้าตั้งตาพอเห็นหน้ามันถือว่าเป็นศรัตรูเลยฆ่ามันก่อนเลย ไม่ได้ไม่มีการฆ่ากันหรอก ในโลกนี้ จะเป็นสิงห์เป็นเสือเป็นช้างเป็นม้าเป็นวัวเป็นควายเป็นอะไรก็ตามแต่ ถ้าเราไม่มีผลที่จะไปเป็นศัตรูซึ่งกันและกันหรือเป็นภัยซึ่งกันและกันแล้วนะ 

เพราะฉะนั้นผู้ใดถ้าเข้าใจการบำเพ็ญการทำอัตตา หรือ การพึ่งอัตตา สร้างอัตตาขึ้นมาเป็นที่พึ่ง ถ้าใครเข้าใจได้ อัตตาต่างๆ ที่อาตมากำลังพูดถึงนี้ กำลังอยู่ในขั้นสูงนะเพราะกำลังไต่ออกมาถึงขั้นขนาด อรหันต์ อรหะ  มาจนกระทั่งมาเป็นมัตตะ นี่มันยังสูงอยู่นะ อีกหน่อยมันจะไต่ลงไปกว่านี้อีกเรื่อยๆ เดียวค่อยว่ากันต่อไปนะ อาตมาจะค่อยๆไต่ออกมา จากอัตตาที่เรามาพึ่งนี่ล่ะ เพราะว่าเราจะพึ่งอะไรดี เราก็ต้องพึ่งอัตตาที่เราก่อเข้าให้ตัวนี่แหล่ะ เพราะผู้ที่สูงแล้วเขาก็จะพึ่งอย่างนี้ลงมาเรื่อยๆ พอเรามาพึ่งมัตตะได้คือความเหมาะสมพอดีพอควรตามหน้าที่ตามเวลากาละของแต่ละสัตว์ แต่ละบุคคลแต่ละสิ่งทุกสิ่งทุกอย่าง เราก็จะพึ่งลงมาเป็นระดับระดับอย่างนั้น เราทำ มัตตะ อันนี้ให้มันสูงขึ้นสูงขึ้น สูงขึ้น ให้มันแก่ขึ้นแก่ขึ้น เรียกว่าให้มันแก่ขึ้นนั่นเองสูงขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือกล้ากล้าขึ้นหรือมากขึ้นก็ตาม เราเรียกการกระทำที่สูงนั้นเป็น อัตตา อีกชนิดหนึ่ง ภาษาบาลีท่านเรียกว่า รต 

รต คือ ร + ต บวกอัตตา รตแปลว่ามากขึ้นหรือแก่ขึ้นจนกระทั่งหรือว่าภาษา รต นี่ถ้าเรามาใช้คำว่า รัตติ รัตติกาลอย่างนี้หมายความว่าเวลาแก่ก็คือหมายถึงกลางคืน รัตติกาล ใครคงจะเคยได้ยินนะ รต แปลว่าสีแดง เขาก็แปล สีแดงหมายความว่าจัด รัตตะ นี่แปลว่าจัดก็ได้ แก่ก็ได้ ให้มันเต็มรอบให้มันมากขึ้นอย่างนี้ เราเรียกว่า รต 

ทำ มต  ให้มันแก่ขึ้นให้มันมากขึ้นหรือให้มันยาว ให้มันติดต่อกันเป็นตัวตนที่โตขึ้นนั่นแหล่ะ รัตตะ เป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้น รัตตัญญู เคยได้ยินไหม รัตตัญญู ก็คือผู้มีอายุยืนยาวผู้มีเวลายาวนาน แก่ เรียกว่า รัตตัญญู รัตตัญญูคือผู้แก่ ผู้ที่แก่มากเรียกว่า รัตตัญญู ทำทุกอย่างให้มันแก่ขึ้นอย่างนี้คือให้อัตตามันพอกเพิ่มยาวนานยิ่งยวดมากขึ้น เรียกว่า  รัตตะ เราทำ มต ให้เป็นอัตตาที่สูงขึ้นอย่างนี้เรียกว่า รต

 ตัว รต นี้ถ้ามันแก่ขึ้นแก่ขึ้นจากเมื่อกี้นี้เราวางเฉยได้ อย่างอาการของยกตัวอย่างว่าปาณาติบาตเราไม่ฆ่าสัตว์จนกระทั่งเราไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อกันแบบไม่ฆ่างูอย่างเมื่อกี้แล้วนี่ เราแก่ขึ้นแก่ขึ้นจนกระทั่งเรามีเมตตาธรรมก็สูง แล้วมีการไม่ถือสาหาความกันเลยไม่เกิดความกลัวซึ่งกันและกันจนเห็นผลจริงๆว่า เราเจอเสือเราก็ไม่กลัวเสือ เสือก็ไม่กลัวเราจนกระทั่งต่างคนต่างอยู่ตามหน้าที่ก็ได้  อย่างนั้นเรียกว่า เป็นคุณของอรหัต  เป็นคุณของอรหัตหรือผลของอรหัต เป็นความเหมาะสมพอดีที่สูงขึ้นกว่า มต ขึ้นไปอีกแล้ว เป็นอรหัต เพราะฉะนั้นพระอรหันต์กับเสือไม่ค่อยทำอะไรกัน อรหัตตคุณมันจะเป็นจริงอย่างนี้ 

อรหันต์ที่มีอรหัตตคุณเป็น รต แก่ขึ้นไปจนอรหันต์มันสูงเป็นอรหันต์แล้วกับผลเสือก็ไม่ทำอะไรกัน เพราะบารมีในศีลขั้นปาณาติบาตไม่รบกวนกัน ไม่เบียดเบียนกันไม่ทำกันเลยต่างคนต่างอยู่ รู้หน้าที่รู้การเป็นอยู่สัตว์โลก ย่อมอยู่กันไปตามสัตว์โลก ผู้ที่อยู่คนนี้โหดร้ายตามที่เขาเรียกว่าโหดร้ายเขาว่าเสือโหดร้าย ที่จริงเสือมันก็โหดร้ายกับเหยื่อของมัน มันไม่ได้โหดร้ายกับทั่วๆ ไป เช่นเดียวกันกับงูมันก็โหดร้ายกับจิ้งจกอย่างที่เล่าเมื่อกี้ มันไม่ได้มาโหดร้ายกับเรา แต่ถ้าเรารักจิ้งจกมากนะเราจะตีงู บอกว่างูตัวนี้ไปโหดร้ายกับจิ้งจก แต่มันไม่ได้โหดร้ายหรอกทุกอย่างมันเป็นหน้าที่เป็นกรรมของมัน เป็นสิ่งที่มันจะกระทำต่อหน้าที่ของมันแต่ละหน้าที่เป็นไปตามวาระ  เป็นไปตามกาล เป็นไปตามความสมมุติ ที่มันสมมุติเป็นระยะๆ 

เสือมันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เนื้อเก้ง เนื้อกวาง เนื้ออะไรมันก็จับของมันกินของมันไปตามวาระกรรมของมันมันสร้างบาปสร้างบุญของมันด้วยเรื่องของมัน ถ้าเราสร้างวิบากไปร่วมด้วย ไปห้ามเสือไม่ให้กินหมู หมูเขาจะหามเอาคานไปสอดเสือเขาจะต้องกินเนื้อนะ เอาหญ้าให้กินมันก็ไม่กินหรอกเช่น งูมันจะต้องกินเขียดกินกบ เราจะเอาหญ้า ไปให้งูมันกินมันไม่กินหรอก ไม่ใช่เรื่องของมันเป็นกรรมของมันมันจะต้องเกิดมาเป็นงูมันจะต้องมาล่าจิ้งจกมันต้อง ล่ากบล่าเขียดกิน เรื่องของมันเช่นเดียวกันกับคน เราเกิดมาเป็นคนเราก็จะต้องกิน หรือต้องล่า หรือต้องทำสิ่งที่ควรกระทำ 

พอมาเป็นอัตตาชนิดที่เป็น สต คือ ยึดถือเป็นตัวเป็นตน โตรอบมากกว่าพวกพืชแล้วเรียกว่าเป็นสัตว์เป็นอัตตา   เรียกว่า สต เราทำศัพท์ ให้เพี้ยนเป็น สัตว์​ จะได้ไม่งง สต เอาไปใช้เป็น  7 ชาติถ้าครบ 7 ชาติเกิดมา 7 ชาติเรียกว่าเป็นสัตว์ที่ 7 ตระกูลเรียกว่าเป็นตัวเป็นตนแล้ว สิ่งใดก็ตามแต่ ถ้าเราได้พยายามที่จะปลูกฝัง หรือว่าทบชาติ ทบตระกูลของมัน ให้มันยืนยันตระกูลของมันได้ครบถึง 7 รอบ 7 ช่วง 7 Generation ถ้าใครทำได้ถึงขนาดนั้นนะครบ 7 รอบ ท่านถือว่า สิ่งนี้เรียกมันได้ว่าตระกูลแท้ ถ้าใครเรียนถึงเรื่องเกี่ยวกับทาง สัตวศาสตร์ หรือ ทางชีววิทยาก็คงจะเคยได้ยินมาบ้าง แต่อาตมาไม่ได้เรียนทางชีววิทยามันจะตรงหรือเปล่าก็ไม่รู้นะ พูดตามภาษาทางพุทธศาสนา ถ้าตรงกันก็แสดงว่าพุทธศาสนานี้สอนไว้ละเอียดลออ และเป็นการรู้ด้วยญานตรงกัน 

พอครบ 7 ชาติแล้วครบ 7 ช่วงแล้ว อันนั้นจะเป็นของแท้ เพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืชเพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืช จากอะไรต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาเป็นอะไรต่ออะไรมาจนเป็นสัตว์เซลล์เดียว หลายๆ สัตว์ต่อกันมาจนเป็นสิ่งที่เราเรียกว่า สัตว์นี่คือมันต่อกันมาจากดินน้ำลมไฟ จากดินน้ำไฟลมวิวัฒนาการมาจนกระทั่งเป็นพืช อย่างที่เรียกว่าเป็นพืชชั้นต่ำ มาเป็นพืชชั้นสูง จากพืชชั้นสูงมานับรอบแปรรูปมาเป็นสัตว์ได้ 

อย่างสัตว์ชนิดหนึ่งเขาเอามาให้อาตมากิน เขาบอกว่าจะเอามาให้ไอโอดีน สัตว์ชนิดนั้น เรียกมันว่าสาหร่ายทะเล สาหร่ายทะเลแล้วเขาก็เอามาให้อาตมาฉันวันนึง อาตมาก็ฉันเข้า อาตมาก็บอกว่า เอ้ย สาหร่ายทะเลมันไม่ใช่พืชแท้แล้ว สาหร่ายทะเลมีเจนเนอเรชั่นทบชาติจะเป็นสัตว์ขึ้นมาหลายช่วงแล้ว อาตมากินแค่นั้นกระทบสัมผัสอาตมาบอกว่าไอ้นี่ไม่ใช่พืช เป็นพืชจริงในภาษาคน เรียกว่ามันยังเป็นพืชอยู่ เพราะมันยังไม่ครบ สต ยังไม่ครบ 7 รอบยังเป็นตัวเป็นตนจะเรียกว่า สัตว์แท้ไม่ได้ ถ้าใครเคยกินสาหร่ายทะเลบ้าง มันเหมือนนะ มันมีคาวนะ 

สาหร่ายทะเลมีคาว มีไอโอดีน คือมีโอโซน ธาตุออกซิเจนอยู่ในตัวมันเต็มแล้ว ออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พอพืชใดที่มีออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พืชนั้นจะกลายตัวกลายสภาพมาเป็นสัตว์มากแล้ว แต่มันยังไม่ร่อนออกจากไอ้ที่ยึดเท่านั้นเอง เพราะฉะนั้นพืชสาหร่ายทะเลนี้อาตมาถึงบอกกินเข้าไปปั๊บ อาตมายืนยันว่าไอ้นี่จะมาเป็นสัตว์แล้ว จะเรียกพืชในภาษาคน ได้  แต่อาตมากิน 2 คำแล้วอาตมาก็ไม่ต่อแล้ว จริงมีไอโอดีนแน่ มีโอโซนมากแน่ ออกซิเจน โอโซน คือแตกตัวมาจากออกซิเจนมาก มันเป็นพ่อเป็นแม่กันมาเกี่ยวโยงกันอยู่ มีธาตุพวกนี้อยู่เยอะจริง ไม่เถียง อาตมาไม่เถียง แต่ว่าถ้าอาตมาจะกินอันนี้มันก็จะใกล้จะเป็นสัตว์แล้วอาตมาเข้าใจอาตมาก็ไม่กินต่ออะไรมากมายล่ะ ที่ฉันอันนี้ เพราะเขายืนยันเป็นพืชแต่อาตมาไม่ได้อธิบายให้ฟังอย่างนั้นหรอก ดีนะคุณกฤษเป็นคนถวายสาหร่ายทะเลอาตมา ไม่มาวันนี้ ถ้ามาจะได้เข้าใจอันนี้ด้วยว่า อาตมายืนยันว่าสาหร่ายทะเลเป็นพืชหรือสัตว์อย่างไร แต่มันยังไม่ครบ 7 Generation ยังไม่ครบ 7 ช่วงเท่านั้นเอง 

คนถามว่า...ถัดมาเป็นพวกปลาดาวอะไรพวกนี้ 

พ่อท่านว่า... คนนี้เรียนชีววิทยามาเข้าใจ คนนี้ให้ความรู้เพิ่มเติมขึ้นมาอีกว่าไอ้พืชตระกูลสาหร่ายทะเล มันวิวัฒนาการต่อจากนั้นมาจะเป็นปลาดาว จริงปลาดาวรูปร่างใกล้เคียงสาหร่ายทะเลจริงๆ แต่อาตมาไม่ได้สัมผัสแบบนั้นแต่สัมผัสกับอายตนะของอาตมา มันบอกเลยว่าไอ้ลื้อ นี่มันเป็นสัตว์แล้วนี่หว่า มันยังไม่ใช่พืชอย่างที่เขาเรียกหรอก แต่มันเป็นสัตว์ที่ปักหลักอยู่กับที่เท่านั้นเอง 

ที่นี้อาตมาอธิบายถึง สต ที่มันเกิด 7 ชาติ 7 ช่วง 7 ระดับ 7 Generation เพราะฉะนั้น ถ้าใครเข้าใจจะเข้าใจต่อได้ สต เป็นสัตว์ที่แยกตระกูลจากพืชแล้วคือพวกที่ได้พบชีวิตขึ้นมา 7 ช่วงขาดลอย ตัดโคตรภูมิมาเป็นสัตว์เลยแล้วเราก็เรียกอันนี้แยกมาเป็น สัตว์หรือสัตตะ นามบาลีก็เรียกยืนยันเป็นสัตว์เหมือนกันมันก็ออกมา 

ทีนี้เมื่อผู้ใด เมื่อผู้ใดได้พยายามที่จะมาหลงมาเห็นว่าตัวเองเป็นสัตว์ มีปัญญาเท่าสัตว์แล้ว สัตว์เหล่านั้นมันก็จะยึดอัตตาตามช่วงของมัน อย่างสัตว์สาหร่ายทะเลมันจะกิน มันก็จะกินอัตตาในช่วงที่เป็นหน้าที่ของมันโดยตรง มันก็จะกินธาตุที่เกี่ยวโยงใกล้เคียงกัน พอมันมาเป็นปลาดาวอย่างที่คุณนี้ว่า เราถือว่าเป็นสัตว์แท้แล้ว ตัดโคตรแล้ว ตัดโคตรภูแล้วออกมาเป็นสัตว์แท้แล้วพอมาเป็นปลาดาวมันก็จะกินอาหารที่ใกล้เคียงกับการเป็นสัตว์มันก็คงจะกินสาหร่ายทะเลนี่แหละ

โยมว่า...มันกินแพลงตอน

พ่อท่านว่า... นั่นก็เป็นสัตว์อีกตระกูลหนึ่งที่มันแยกตัวออกมาอีกอันนึง เอาล่ะเราจะไม่พูดมาก เพราะเราจะไม่ได้มาเรียนวิชาชีววิทยากัน แต่เราจะมาเรียนธรรมะ แต่นั่นแหละ ชีวะ ชีวิตคนเราก็เกิดมาจากชีวิตนี้แหละ เราเรียนชีววิทยาจะเข้าใจอันนี้มาก แต่อาตมาเองไม่ได้ไปรื้อเรื่องพวกนี้มากนักแต่มันรู้ได้ด้วยพุทธศาสตร์จริงๆ ที่อธิบายให้ฟังด้วยเหตุผลเหล่านี้ 

เพราะฉะนั้น ภาษามันบอกเลย ถึงได้ระลึกเรื่องเก่าๆ ได้เพราะฉะนั้น สต 7 ตระกูลนี้มันก็ออกมาอย่างนี้ ปลาดาวมันจะกินแพลงตอนบ้าง สาหร่ายทะเลบ้างก็แล้วแต่มันก็จะกินอยู่ในเจนเนอเรชั่นใกล้ๆ ของมัน มันจะกินอยู่ใน Generation หรือ ว่ากินอยู่ในรอบของตระกูลที่มันใกล้ๆ เคียงๆ กัน มันไม่ไปกินเกินขนาดนั้น เป็นหน้าที่ของมัน

เพราะฉะนั้นสัตว์มันก็กินสัตว์ ต้นไม้มันก็กินสิ่งที่เป็นดิน น้ำ ลม ไฟที่มันใกล้เคียงกัน ถ้าต้นไม้ที่มันโตขึ้นไปมากมันก็จะกินประเภทที่เป็นน้ำมากกว่า ต้นไม้บางชนิดไม่ค่อยกินน้ำเท่าไหร่ แต่กินดิน กินลมมาก เพราะฉะนั้นต้นไม้บางชนิดโตขึ้นมาแล้วก็มากินน้ำมากขึ้นอย่างนี้เป็นต้น พอกินน้ำมากบางประเภทโตขึ้นมาเป็น พืชที่มันโตใหญ่ขึ้นมาจนกระทั่งมันจะกลายเป็นสัตว์อีกชั้นหนึ่งแล้วอย่างนี้เป็นต้น นี่ความรู้สึกในตัวมันมากแล้ว จนกระทั่งบางทีนะ ลูกของต้นไม้นี้ออกมาเป็นสัตว์ก็ได้เหมือนกัน ใครเคยเห็นแมงหวี่มันเกิดในมะเดื่อบ้าง ไปแกะเอาเถอะในมะเดื่อนี่ แมงหวี่ในลูกมะเดื่อนะ ในเรื่องชีววิทยาจะอธิบายอย่างไรอาตมาก็ยังไม่อยากจะมาพูดนะว่าแมงหวี่มันเกิดในลูกมะเดื่อ อย่างไร จะค่อยๆเป็นสัตว์ที่ต่อเซลล์ต่อทอดกันออกมาอย่างไร อาตมาไม่รู้นะชีววิทยาอธิบายแมงหวี่กับมะเดื่อออกมาอย่างไรอาตมาไม่รู้ 

แต่ว่าถ้าสัตว์พืชกับต้นไม้มันก็มีวิวัฒนาการก้าวหน้าอย่างนี้เรื่อยมาแล้วมันก็จะกิน หรือว่ามันก็จะพยายามที่จะกินสิ่งที่มันอยู่ในช่วงใกล้ๆ กัน 

ที่นี้สัตว์ที่โตขึ้นโตขึ้นโตขึ้นฉลาดขึ้น มันก็จะกินสัตว์ที่ด้อยกว่า สัตว์ที่โตขึ้นมาเรื่อยก็จะกินสัตว์ กินสัตว์ที่ด้อยกว่าเรื่อย เช่นเดียวกันปลาตัวโตก็กินปลาเล็ก ปลาดาวกินแพลงตอน ปลาโตกินปลาเล็ก ปลา  โตขึ้นไปก็กินปลาเล็กต่อลงมาเรื่อยๆ เป็นทอดๆ แบบเดียวกัน 

เจ้าคน ที่นี้มาถึงสัตว์คน ต่อขึ้นมาที่นี้มาถึง สัตว์คนต่อขึ้นมา สัตว์ที่เป็นสัตว์ถึงขั้นเป็นคนแล้ว แต่แรกแต่เริ่มมาจริงๆ ตั้งแต่ชั้นโบราณอาการก็เป็นคนโง่ๆ มีขนยาวรุงรังเหมือนลิงก็กินสัตว์เหมือนกัน คนที่พัฒนามาเป็นคนตอนแรกๆ ก็กินสัตว์ กินสัตว์พอกินสัตว์แล้วเสร็จ ตามเชื้อของตัวเอง ที่จริงไม่ได้กินสัตว์มาทีเดียว สัตว์ในโลกนี้มันกินสัตว์กินพืช กินสัตว์กินพืชสลับมาตามระยะนะ ที่จริงแล้วคนในช่วงแรกจริงๆ เกิดมาเป็นคนนั้นน่ะ ไม่กินสัตว์ฟังให้ดีนะ    เนี่ยอาตมากำลังเล่าถึงเรื่องดึกดำบรรพ์ยิ่งกว่าดวงดาวที่ค้นพบเรื่องยิ่งกว่าใครค้นพบแล้วนะ สัตว์ที่มาเป็นคนตระกูลแรกที่จะตัดช่วงจาก สต 7 ช่วงมาเป็นตระกูลคนจริงๆคนตระกูลแรกที่สุดไม่กินสัตว์ เพราะมาจากลิง ฟังให้ดีนะ คนตระกูลสัตว์พอได้ยินคำว่าลิง คุณจะอ๋อ หรือว่าลิงมันไม่กินสัตว์มันกินพืช พิสูจน์ได้จากอะไร 

พิสูจน์ได้จากฟันของคน ไม่ใช่เป็นฟันที่สำหรับกินสัตว์ เป็นฟันที่ขบเคี้ยวแค่พืช เหมือนควายเหมือนวัว …ลิง คนมาจากลิง คนก็ตระกูลแรกที่ถ่ายทอดมาจากลิงแล้วก็กินพืชจากลิง คนตระกูลแรกที่ถ่ายทอดเรารับหน้ามาเป็นคน เป็นคนดึกดำบรรพ์ชั้นแรกเลยนะไม่กินสัตว์กินแต่ นี่เป็นต้นตระกูลคนอาตมาขอนับต้นตระกูลคนอันนี้ 

อีกต่อมาคนนี่มันก็เห็นว่าพืชมันก็กินได้สัตว์ก็กินได้คือ เป็นกิเลสนั่นเอง ก็คนตระกูลต่อมาเป็นคนป่าตระกูลต่อมาก็มากินสัตว์ ใจโหดเหี้ยมขึ้น มากินสัตว์ คนจึงกินสัตว์ตั้งแต่ที่เขายึดถือมาเลยว่าสัตว์พวกนี้มันโง่กว่าเรา เราฆ่ามันกินได้ เนื้อมันก็กินได้ กินแล้วชีวิตเราก็อยู่ได้ด้วยคนตั้งแต่บัดนั้นที่แปรเปลี่ยนจากต้นตระกูลคนชั้นแรกที่สุดนั้น ก็กลายเป็นยึดถือกินสัตว์เรื่อยมา คนต่อมาจึงสั่งสอนกันว่ากินสัตว์นั้นดีกว่า 

เพราะอะไร เพราะรสชาติของสัตว์มันสูงกว่ากิเลสกามมันมีก็เลยกินสัตว์เรื่อยไป เพราะฉะนั้นสัตว์ใดที่กินสัตว์แล้วนะจะไม่ค่อยกลับไปกินพืช แต่สัตว์ที่กินพืชไม่กินหรอกสัตว์ สัตว์ที่กินพืชเขาไม่กินหรอกสัตว์ แต่สัตว์ใดที่มันหลงเนื้อจะกินพืชยาก เช่นเดียวกันกับหมานี่ หมาตัวไหนที่ติดเนื้อมากแล้วนะ จ้างเลย เอาข้าวเปล่าๆ เอาพืชไปให้มันกิน มันไม่กินหรอก เพราะว่า เพราะกิเลสใน เนื้อมันสูงกว่า รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส    ของกามคุณเนื้อมันมีมากกว่าพืช 

เพราะฉะนั้นเรื่องกิเลสที่มันสร้างโลก มันสร้างขึ้นมาแบบนี้ หมู หมาต่างๆ มันติดเนื้อสัตว์แล้วมันจึงไม่ติดพืช ถ้าสัตว์ใดเราพยายามป้อนมันให้ดีนะให้กินแต่ผักพืชมากๆนะ อย่าเอาเนื้อไปล่อมันมากนะ มันจะกินพืชอยู่บ้าง หมานี่ บางตัวเอาพืชไปล่อมันบ้าง มันจะกินมันจะกินพืชบ้าง แล้วมันก็ไม่ตายด้วยนะ ไม่ตายไม่ตายหรอก มันก็จะอิ่มมันก็จะรักษาร่างกายของมันได้เหมือนกัน

 เอาล่ะทีนี้เมื่อโลกนี้ สร้างคนขึ้นมาเป็นสัตว์ สัตว์ตระกูลคน   คนแรกไม่กินสัตว์

แต่กินพืชอย่างอาตมาว่าแล้ว พอตระกูลคนต่อมา หลงใหลในโลกเห็นว่ากินเนื้อสัตว์มี รูป รส กลิ่น เสียง ดีกว่ากินพืชก็หลงติดกินเนื้อสัตว์แล้วก็เลยสั่งสอนกันเป็นแบบถ่ายทอด กลายเป็นคนอำมหิต คนป่าในรุ่นต่อๆ มาก็เลยขว้างเนื้อขว้างสัตว์กินกัน พืชไม่ค่อยกิน แต่ก็กินบ้างพืชเหมือนกันแต่น้อยกว่า คนป่าแต่ก่อนนี้จึงกินสัตว์มากกว่าพืช ล่าสัตว์กินเป็นส่วนใหญ่ เพราะหลง

จนต่อมาคนฉลาดขึ้น ฉลาดขึ้นจนเข้าใจแล้วว่าล่าสัตว์มันยากแท้ ทำไมคน จะต้องกินแต่สัตว์ หรือ ก็เลยกลับมากินพืช ไปกินพืชกินแป้งบ้างสิ ก็เลยเห็นว่าไม่เสียพลังงานไม่เสีย Energy ไปล่าสัตว์มาก แต่ด้วยกิเลสก็ยังติดเนื้อสัตว์อยู่นั่นเองก็เลยกินทั้งพืชกินทั้งสัตว์มันซะเลยคน ฉลาดมากเอาเปรียบ เพราะฉะนั้นคนป่าในช่วงหนึ่งนี่เขาไม่กินพืชเลย กินแต่สัตว์ จนกระทั่งมันมีปัญญามากขึ้นมันรู้จักเอาตัวรอด ก็เลยกลับจากกินแต่สัตว์มาบอกว่ากินพืชซะบ้างได้ไหม แหมมันต่อสู้กับสัตว์หากินยากเหลือเกินก็เลยมากินพืชบ้าง จึงกลายเป็นกินทั้งสัตว์ และพืชเลยเลือกกินเลยทีนี้ เอาล่ะพืชชนิดไหนที่มันมีเนื้อเนียนๆ มีเนื้อน่ากินนะ ฉันอยากกินอันนั้น ใบอันไหนที่มันมีรสชาติดี ฉันจะเลือกกินใบพืชอันนั้น พืชอันใดมีลูกดีกินลูกมันซะเลย พืชอันไหนมันมีหัวมันดี ก็ขุดหัวมันมากินซะเลยนี่คน ยอดไหม คนมันอย่างนี้ 

ทั้งๆ ที่พืชที่กินใบได้กินหัวมันก็ได้ กินต้นมันก็ได้ อย่างผักกาดหัวก็กินหัวมันก็ได้กินใบมันก็ได้แต่ไม่กินไปตัดใบทิ้งหัวมันดีกว่า นี่คนมันเก่งซะอย่างนี้ด้วยกิเลสมันเห็นแก่ตัวมากๆ อัตตามันตัวโตมากขึ้น คนนี้ขี้เอาเปรียบขี่เลือก เลือกจริงๆเลือกมากมายกินตะพึดตะพือ เพราะฉะนั้นแม้แต่พืชก็เลือกไอ้ที่แจ่มๆ ยอดๆ ทั้งนั้นเลย พืชชนิดไหนดอกน่ากินที่สุดฉันจะกินแต่ดอก พืชชนิดไหนลูกน่ากินที่สุดฉันจะกินแต่ลูก พืชชนิดไหนเม็ดน่ากินเอามันแต่เม็ดมากินก็มี นี่บางคน พืชบางชนิดเนื้อมันก็ร่อนทิ้งแล้วเอาไปตากทิ้งเอามันแต่เม็ดมากิน นี่แหละคน ยอดเอาเปรียบโลกทั้งหลายเลย 

บางทีโค่นมันมาทั้งต้นเลยนะ ปลูกกล้วยทั้งต้น ใบกล้วยก็กินได้หยวกกล้วยก็กินได้ ปลูกกล้วย บางที ทิ้งทั้งต้น หยวก ใบ ทิ้งหมดเอาแต่ลูก คิดดูซิ กว่ามันจะโตมา พอได้ลูกแล้ว คนฉลาดตัดต้นทิ้งเลยเอาแต่ลูกกล้วยมากิน นอกนั้นโยนทิ้งไปนี่คนยอดไหม ไม่ได้เห็นแก่อะไรเลยความเห็นแก่ตัวเป็นแบบนี้ แท้จริงเขาก็เป็นชีวิต แต่ว่าชีวิตเขายังไม่ได้ตัดรอบอย่างที่ว่า เขาเองเขาไม่โอดโอยไม่ได้ เพราะฉะนั้นคนเอาเปรียบถึงขนาดนี้แล้วก็กินอย่างนี้ 

คนชั้นต่อมา จึงกินทั้งพืชกินทั้งสัตว์แล้วก็กินสัตว์นี่แหละมาก ฆ่ากันเบียดเบียนกันมาก จนกระทั่งยึดถือจะกินพืชต้องกินยอดของพืชอันไหนดีที่สุดเลือกมากิน จะกินสัตว์กินทั่วไปเลยกินปูกินทั้งหมูกินทั้งหมากินทั้งช้างทั้งม้าเกลี้ยงเนื้อเสือสางมีม้ากินเกลี้ยงเลยเนื้องูก็กิน พระพุทธเจ้าท่านถึงได้ห้ามขึ้นมาว่าไอ้คนนี่หนาทำไมอำมหิตนักหนา แต่พระพุทธเจ้าจะห้ามทีเดียวสำหรับคนที่อยู่ในรอบที่เขายังติดเนื้อสัตว์ไม่ให้กินทีเดียวไม่ได้ ท่านถึงห้ามบอกว่า 

คนอย่ากินสัตว์เลย 10 ชนิดนี้อย่ากินเลยมันอุบาทก์ เหลือเกินแล้วบอกว่ามันไม่ไหวแล้วนี่มันอำมหิตเหลือเกินเกินขอบเขตเหลือเกินมันเป็นภัยแก่ตัว นี่สำคัญที่สุดเป็นภัยแก่ตัวมาก เพราะฉะนั้นคนอย่าเลยอย่ากินเลยไอ้ที่เป็นภัยทางกายก็คือ 

พระพุทธเจ้าท่านห้าม คนอย่ากินเนื้อสัตว์ 10 ชนิด ฟังให้ดีนะ พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้ห้ามแต่ละไอ้นั่นนะ ท่านห้ามคนทุกคนนะไม่ได้ห้ามแต่พระนะ เดี๋ยวนี้เข้าใจผิดคิดว่า มังสะ  10 นี้ห้ามแต่เฉพาะพระสำหรับคนกินได้ เปล่าไม่ใช่หรอกท่านห้ามคนทุกคนที่เป็นพุทธศาสนิกชนอยากกินเลยมังสะทั้ง 10 เพราะฉะนั้น เพราะเหตุว่ากินแล้วมันเป็นภัย 1. เป็นภัยทางกาย 2. เป็นภัยทางใจ

1. ถ้าใครกินเนื้อคนแล้วจะเป็นภัยทางกายเพราะคนมันยอดถ้าจะไปฆ่าคน ฆ่าคนมากินได้สักคนสองคนคนอื่นก็จะฆ่าตายประเดี๋ยวก็ติดคุกติดตารางได้ไหมติดเนื้อคนเข้าไม่ได้ เพราะฉะนั้นเนื้อคนอย่า 

2. เนื้อหมีอย่านะ สัตว์ร้ายมันจะตะปบเข้าให้ไปกินเนื้อหมีเนื้ออะไรพวกนี้ 

3. เนื้อสิงห์อย่า 

4. เนื้อเสือเสือโคร่งเสือดาวเสือดำต่างๆอย่านะนี่ท่านห้ามไว้หมดนี่เป็นภัยทางกายทั้งสิ้น แม้แต่เนื้องูก็เป็นภัยทางกายเพราะงูมันมีพิษเยอะท่านก็ห้ามไว้อีก 

นอกกว่าเนื้อพวกนี้ แล้วเนื้อคนเนื้อหมีเนื้อสิงห์เนื้อเสือดาวเสือโคร่งเสือดำเสือดาวอะไรเสร็จแล้ว เนื้องูอะไรพวกนี้แล้วเสร็จอีกนะ 

ท่านก็ห้ามต่อไปอีกว่าสิ่งที่ไม่ควรกินเพราะว่าเป็นภัยทางใจก็คือ สัตว์เลี้ยงเช่นสุนัขอย่างนี้ อย่าไปกินมัน เป็นสัตว์เลี้ยง มันเป็นสัตว์ที่อยู่ใกล้กันมันเป็นสัตว์ที่น่าจะเอ็นดูมัน เป็นสัตว์ที่ใช้ประโยชน์ให้แก่ตนก็ได้ เพราะหมาพวกนี้มันอยู่กับคน อย่าไปกินเนื้อมัน ถ้าใจเราไม่กรุณาปราณี แม้กระทั่งสัตว์เลี้ยงที่สัตว์มันอยู่กับคนหมาพวกนี้มันอยู่กับคนแท้ๆ ล่ะก็ คนนั้นก็ไม่มีเมตตาธรรมเลยกินได้แม้กระทั่งเนื้อหมาเลี้ยงหมาขึ้นมาฆ่ากินอีกหมดท่าเลย ท่านถึงบอกว่าอยากกินนะเนื้อหมาอยากกินอย่างนี้เป็นต้น

นี่เรียกว่ามังสะ 10 ท่านห้ามไว้เป็นประตูแรกประตูแรกที่สุด ที่นี้ประตูต่อมาสำหรับคนที่จะทำตนให้สูงยิ่งขึ้นก็คือว่า คนเรามันอยู่ด้วยการเบียดเบียน หรือสัตว์โลกนี้เกิดมาเบียดเบียนทั้งสิ้น อย่างปลาดาวเกิดมาก็มาเบียดเบียนแพลงตอนมาเบียดเบียนสาหร่าย สัตว์โลกอื่นๆ ที่เกิดมาปลาใหญ่ก็เกิดมาเบียดเบียนปลาเล็ก สัตว์ตัวที่มีฤทธิ์มีแรงมากก็เกิดมาเบียดเบียนสัตว์ที่มันมีฤทธิ์มีแรงน้อย เสือก็เกิดมาเบียดเบียนพวกเนื้อเก้งพวกเนื้อกวางต่างๆ อย่างนี้เป็นต้น มัน

เพราะฉะนั้นท่านถึงบอกว่าสัตว์ก็ดีคนที่ดีที่เป็นสัตว์โลกทุกชนิด ถ้าเราจะเบียดเบียนกันแล้วไซร้อย่างนี้ล่ะ มัน มันอยู่ในฐานะที่ใกล้เคียงกันอย่างนี้ 

...เน็ตเสีย

เคยเห็น... ไปติดเนื้อเสือเป็นภัยไปติดเนื้อหมีมันฆ่าเอาได้เป็นภัย เพราะฉะนั้นภัยพวกนี้เราจะไปเบียดเบียนแม้กระทั่งหมานี่ไม่มีใจที่จะกรุณาปราณีมาเลยก็อย่าเบียด ถ้าเราควรจะเบียดเบียน คนเองมีความรู้ถ้าจะเบียดเบียนก็จะเบียดเบียนสิ่งที่ไม่เป็นภัยต่อเราเลย สัตว์ที่เบียดเบียนกันเองเรียกว่าสัตว์ไม่ฉลาด อย่างเสือนี่ไม่ฉลาด อย่างปลาใหญ่กินปลาบางชนิด ปลาบางชนิดกินแพลงตอนนะ แพลงตอนจะฆ่าสัตว์ใหญ่ตัวโตได้ไหมไม่ได้ ไม่ได้ไม่มีโอกาสเลย อย่างปลาวาฬพวกนี้มันเป็นสัตว์ที่ฉลาดที่สุดมันกินแพลงตอนแฮะ ปลาวาฬนี้กินแพลงตอนนะ มันใหญ่ที่สุดเป็นเจ้าปลาแล้วเป็นสัตว์ที่ฉลาดที่สุดแล้วกินแพลงตอนปลอดภัย นี่เป็นต้น 

เพราะฉะนั้นผู้ที่จะเป็นสัตว์ฉลาดที่สุดในโลกต้องเลือกกินอย่างที่ไม่ทำร้าย ช้างมันไม่กินเสือ ไม่กินเก้ง ไม่กินเนื้อไม่กินกวางมันเป็นสัตว์ใหญ่ที่สุดในโลก มันกินหญ้าแฮะ มันกินใบไม้แฮะ พระพุทธเจ้าท่านเห็นชัดหมดเลย ย่าฆ่าช้างไม่ได้ย่าเบียดเบียนสัตว์เช่นช้างไม่ได้ช้างจึงฉลาดที่สุดในจำพวกสัตว์ด้วยกัน 

เพราะฉะนั้นปลาวาฬฉลาดที่สุดในจำพวกปลาไปกินแพลงตอนเพราะมันอยู่ในน้ำ มันกินแพลงตอนกินสาหร่าย แต่ช้างก็กลับไปฉลาดที่สุดคือไปกินหญ้าไปกินพืชผลไม้ต่างๆ อ้อเราเป็นคนเราก็เลิกกินได้นะพืชเราก็กินได้สัตว์เราก็กินได้ พระพุทธเจ้าถึงบอกว่าความฉลาดของคนที่สูงขึ้นกว่านั้น เราอย่าไปพึ่งหรือ เราอย่าไปเบียดเบียนสิ่งที่มันทำร้ายเราเลย ถ้าเราจะกินสัตว์อยู่สัตว์มันมีฤทธิ์มีแรงมันจะกินเราได้มันฆ่าเราได้เหมือนกัน แม้แต่กินเนื้อหมาหมามันกัดเราตายได้เหมือนกันนะ 

เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าสัตว์เล็กสัตว์ใหญ่เราก็จะไปเบียดเบียนเขาเลยแล้วเราก็ฉลาดยิ่งกว่าช้าง เราฉลาดยิ่งกว่าปลาวาฬ เราก็หารอบหาชีวิตที่ตัดรอบไกลกันที่สุดกินก็แล้วกันก็คือกินพืช คนกินพืชก็แล้วกันจะไม่มีโอกาสเลย พืชจะไม่มีโอกาสมาฆ่าเราหรือจะเป็นภัยแก่เราได้เลย พระพุทธเจ้าจึงเป็นคนอีกตระกูลหนึ่งที่มีความฉลาดสูงที่สุด คนที่ตระกูลกลับที่ไปกินมากินไป เขาเหล่านั้นกินด้วยความหลง และกินด้วยความเลือก เขาเลือกเอาพืชเขาก็จะกินชนิดที่ยอดที่สุด ชนิด ที่กินผลดีกินดอกดีกินหัวดีกินหัว ใบดีกินใบคนกินอย่างโลกกินอย่างกิเลสกินอย่างฟุ่มเฟือยกินอย่างโลกทั้งหลาย สัตว์ดีกินเนื้อสัตว์สัตว์ชนิดไหนไม่ดีไม่กินสัตว์ชนิดไหนกลิ่นเหม็นเขียวไม่กิน สัตว์ชนิดไหนกลิ่น ฉันชอบฉันกินนี่คนทั้งนั้นเพราะฉะนั้นคนพวกนี้หลงในกามหลงใน รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส(โผฏฐัพพะ) ทั้งนั้นเลย

พระพุทธเจ้าเป็นผู้เห็นแท้ว่า นอกจากเราจะไม่กินสัตว์ที่เป็นพิษภัยกับเราแล้วกินใบไม้ใบหญ้า ก็ไม่เลือกด้วย ผลดี กินแต่ผล ก็ไม่กำหนด ใบดีกินแต่ใบก็ไม่กำหนด หัวมันดีกินแต่หัวก็ไม่กำหนด ถ้าพืชอันใดที่มันกินได้พอเหมาะพอควรเราก็กินพืชนั้น เพราะพืชไม่มีทางมาต่อสู้เราได้แล้วไม่มีทางมาฆ่าเราได้แล้ว ท่านถึงหาความปลอดภัยให้ตัวเองที่สูงที่สุด 

พระพุทธเจ้าจึงพากันกินพืชไม่กินสัตว์ เหตุผลอันนี้รับรองว่าคุณจะไม่ได้ฟังการฟังอธิบายจากที่ไหน เพราะว่าอันนี้เป็นการรู้มาโดยญาณอาตมาเอง เกี่ยวกับญานที่อาตมาเป็นการอธิบายเป็นเหตุเป็นผลให้ฟังมีเหตุมีผลไหมฟังดู มีเหตุมีผลไหม 

มีเหตุมีผลพระพุทธเจ้าท่านเกิดมาเพื่อไม่จองเวรจองกรรมเพื่อไม่สร้างโทษสร้างภัย เพราะฉะนั้นสิ่งใดจะเป็นโทษเป็นภัยท่านหลีกท่านหลบท่านลี้ ท่านหนี เมื่ออยู่รอดได้โดยไม่ฆ่าสัตว์เลย ไม่เป็นภัยต่อกันเลยท่านกินแต่พืช จองเวรจองกรรมกันแต่แค่พืชไม่เป็นไรนี่ มันรอบไกลกันแล้ว สต ที่มันไกลมากแล้วเพราะฉะนั้น  สิ่งที่จะต้องอาศัยกันและกันแม้แต่แร่ธาตุที่จะมากินแร่มาเป็นแร่เองมันก็กินดินน้ำลมไฟที่มันจะแปลงกลายเป็นร่างมันเองได้เหมือนกัน สิ่งต่างๆมันก็กินอาหารมาแปลงร่างเป็นตัวมันเองได้เหมือนกัน 

เพราะฉะนั้นสิ่งใดที่หาความปลอดภัยให้กับตัวเองดีที่สุด สิ่งนั้นแหละฉลาดที่สุด เพราะฉะนั้นปลาวาฬจึงฉลาดมาก ช้างจึงฉลาดมากคนจึงฉลาดมาก คนฉลาดมากที่เอาเปรียบโลกและหาโทษภัยให้แก่ตนเองก็คือ คนที่เลือกกินอย่างมาก ถ้าไปเลือกกินอย่างโง่ที่สุดจนกระทั่งติดเนื้อคนแล้วกินเนื้อคน คนนั้นก็มีภัยเเยะที่สุด หรือคนที่จะต้องไปเลือกของดีๆ มากินหมด เนื้อสัตว์ฉันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เป็ดจะต้องเป็นเป็ดที่เลี้ยงอย่างดีนะ เป็ดจะต้องเป็นเป็ดกะทิ ไก่จะต้องเป็นไก่ตอนอย่างนี้นะพวกนี้เขาเรียกว่าเป็นพวกที่หาเรื่องให้ตัวอย่างมากที่สุด นอกจากเป็นภัยแล้ว สร้างอัตตกิจลมถานุโยค คือสร้างความลำบากเหน็ดเหนื่อยให้แก่ตัว ต้องเลือกกินถ้าไก่ไม่ตอน ไม่กินอ่ะอยากกินเลยเปลืองฟันมันไม่อร่อย เคี้ยวไม่อร่อยฟันมันไม่นุ่ม นี่ติดกามคุณหลงกามคุณ เพราะฉะนั้นพวกนี้หาเรื่องเหน็ดเหนื่อยให้แก่ตัวเอง เพราะฉะนั้นไก่ตอนเขาต้องเลี้ยงมาอย่างดีอ้วนพีนะราคาแพงนะ จะกินไก่ตอนทั้งทีนี่จะกินไก่ธรรมดาตัวนึง 15 บาท กินไก่ตอน 15 บาทตัวหนึ่งไม่ได้ ไก่ตอนตัวหนึ่งราคาเท่าไหร่รู้ไหม 30-50 บาท ใครเคยรู้บ้างไก่ตอนเดี๋ยวนี้บางตัวราคา 60-70 บาท คุณคิดดูซิบางคนไม่เคยได้ยินนะ บางคนไม่เคยรู้เรื่องเลยนะจะตกใจ ไก่ตอนที่เขาแขวนขายไก่มันๆ ตัวละ 60-70 บาทนะไม่ใช่เล่นๆ นะ 

เพราะฉะนั้นคนไหนที่ไปหลงติดใน รูป รส กลิ่น เสียง กามคุณ สัมผัส(โผฏฐัพพะ) ตาม คนคนนั้นยิ่ง อัตตกิลมถานุโยค คือเป็นผู้ที่หาเรื่องทนทุกข์ทนลำบากให้แก่ตัวเอง กิลมถะ คือความทนทุกข์ความเหน็ดเหนื่อยเพราะฉะนั้นอยากกินไก่นี่จะต้องกินไก่ตอนต้องหาสตางค์สิ แทนที่จะไปซื้อไก่ตัวนึงเหมือนกันนะก็ต้องไปซื้อราคา 60-70 บาทแทนที่จะไปซื้อไก่ที่ตลาดสนามมวยตัวละ 15บาท16 บาท มันสูงกว่ากันมันเหนื่อยกว่ากันเท่าไหร่ 50 60 กับ 15-16 บาท 

เพราะอะไรเพราะไปติดรสในเนื้อมันในรสเหนียวบ้าง เนื้อมันไม่เหนียวบ้าง หรือรสที่มันนิ่มบ้างไม่นิ่ม ในรูปในกลิ่นในเสียงทั้งนั้นไปติดอย่างนี้ นี่เรียกว่าคนฉลาดหรือคนโง่ โง่ที่ไปติดหาเรื่องเหนื่อยให้ตัวเอง

มากมายแท้จริงนะ ถ้าเรารู้ว่าเรามีชีวิตตั้งอยู่เพื่อที่จะเอาธาตุต่างๆ จากสัตว์ก็ตามจากพืชก็ตาม ที่เรียกว่า ธาตุคาร์โบไฮเดรตก็ดี 

โปรตีนก็ดี วิตามิน a b c d ก็ดี หรือแม้แต่ธาตุแห่งความสดชื่น หรือธาตุแห่งชีวิตโปรโตพลาสซัม  อะไรก็แล้วแต่ ธาตุแรกเกลือ อะไรก็ดี เราจะเอามาให้แก่ตน ในพืชก็มี เรื่องอะไรเราจะต้องไปเอาจากสัตว์ แล้วเรื่องอะไรที่จะต้องหนักหนาเหน็ดเหนื่อยจนจะต้องเลือกกินเลือกอยู่จนกระทั่งกินไก่จะต้องกินไก่ตอน กินเป็ดต้องกินเป็ดปักกิ่ง หมูต้องกินหมูขนาดเลือกเอย่างหันนะเลี้ยงมาได้โตขนาดกระดูกกำลังอ่อนๆ นะ โตเกินไปก็ไม่ดีเหนียวเกินเล็กเกินไปก็ไม่ดี ต้องเลือกถึงขนาดนั้นจงใจที่จะต้องฆ่าแกงกันเป็นพิษเป็นภัยถึงขนาดนั้น 

คนหรือนี่เรียกว่าเป็นสัตว์มนุษย์ฉลาดเป็นสัตว์ฉลาด คนฉลาดจริงแล้วจะเอาธาตุคาร์โบไฮเดรตธาตุเกลือธาตุแร่อะไรใส่ให้แก่ร่างกายก็เอาจากสิ่งที่ไม่เป็นภัยให้แก่ตัวเองไม่ดีหรือ เคี้ยวเนื้อสัตว์กับเคี้ยวผัก เคี้ยวอันไหนยากกว่ากัน ลองคำนวณจริงๆ สิ ถ้าเนื้อไม่ต้มเนื้อไม่เปื่อย เคี้ยวเนื้อนี่รับรองอื้อหือ กว่าจะขาด แต่เคี้ยวผักบางอย่างนี่โอ้ยก้อมแก้มนิดหน่อยก็ขาดแล้วเปื่อยแล้วใช่ไหม เพราะฉะนั้นเนื้อบางชนิดต้องเอาไปเคี่ยวนะต้องใช้หม้อสตรีมเลย หม้อความดันให้เนื้อมันเปื่อย บางทีเนื้อวัวอย่างนี้ บางอย่างต้องตุ๋นกันสะน่าดูกว่าจะกินได้ บางอย่างบางอันต้องตุ๋นน่าดูกว่าจะเคี้ยวได้ อย่างนี้เป็นต้น หาเรื่องให้กับตัวเอง ไม่ต้องไปเสียไฟเสียถ่านต้องเสียหม้อตุ๋น ต้องหม้อตุ๋นอย่างชนิดของสวิต ให้มันเสียเปลืองราคาหม้อตุ๋นก็แพงใบหนึ่งเป็นร้อยๆ อะไรอย่างนี้เป็นต้น 

เพราะอะไรต้องเราต้องหาเรื่องถ้าเราไม่ติดในเรื่องพวกนี้เลยเราจะไม่ทุกข์ในการจะต้องไปเสียแรงไปหาเงินซื้อของพวกนี้แล้วก็จะต้องไปติดไปยึดไปหาทุกข์ให้ตัว กินผักกินพืชง่ายๆ ผักสดนี่กินได้ง่ายๆ เยอะไป แล้วก็มีธาตุต่างๆ พวกนี้มีธาตุโปรตีนมีธาตุคาร์โบไฮเดรตมีธาตุวิตามิน a b c ต่างๆ ง่ายที่สุด เราก็กินสิ่งเหล่านั้นให้ง่ายที่สุด (1.35) 

ที่มา ที่ไป

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง 15 เมษายน 2515 

เวลาบันทึก 22 พฤษภาคม 2567 ( 17:09:33 )

รายละเอียด

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง  15 เมษายน  2515 

พ่อท่านว่า... เรามาเริ่มต้น อธิบายความกันหน่อย เรื่องที่คุณพหลตั้งเอาไว้วันนี้ จะพึ่งอะไรดี ที่เราจะบรรยายกัน เป็นชื่อที่ดีที่สุด แล้วก็รู้สึกว่าจะบรรยายกัน ต้องตั้งใจฟังให้มากหน่อย เพราะเหตุว่าถ้าอาตมาจะบรรยายโดยที่เรียกว่า พื้นๆ ธรรมดา มันก็จะไม่เกิดประโยชน์อะไรและมันก็ซ้ำซาก แต่ที่อาตมากำลังจะบรรยายนี้ไม่ใช่เล่นลิ้น แต่ว่าด้วยเป็นถึงความเป็นจริง ไม่ใช่เป็นแต่เพียงภาษาพูดเท่านั้นด้วยนะ 

สงสัยว่าจะต้องมีใครมาคอยหมุนซะแล้วมั้ง (เทป) ไอ้นี่มันหนักพอหนักแล้วไม่ค่อยเดิน ไอ้นี่มันไม่ค่อยดีสงสัยจะต้องไปล้างเครื่อง สายพานจะหย่อนหรืออะไรก็แล้วแต่ 

เรื่องจะพึ่งอะไรดีนี้ ถ้าอาตมาพูดไปเดี๋ยวนี้ บอกว่าจะพึ่งอะไรดีนะ คนจะต้องค้านทันทีเลย ด้วยภาษา ถ้าถามบอว่าจะพึ่งอะไรดี ถามกันโป้งๆ ขนาดนี้ และโดยเฉพาะนักธรรมะที่ได้เรียนธรรมะแล้วมาพูดธรรมะกันนี่ ถ้าเราจะถามกันเปรี้ยงเลยว่า จะพึ่งอะไรดีอาตมาตอบเรื่องเหมือนกันเลย พึ่งอัตตา เพราะถ้าบอกพึ่งอัตตาเท่านั้นบอกว่าคนข้างนอกพูดแล้วคนทั้งหลายที่เราเรียนธรรมะกันโดยเฉพาะเรียนพุทธศาสนาจะต้องหาว่าอาตมาที่พูดนอกพุทธศาสนา 

เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไม่ให้หลงอัตตา ไม่ยึดถืออัตตา แต่อาตมาบอกจะพึ่งและพึ่งยึดถือมันก็อันเดียวกันนั่นแหละ ที่พึ่งสรณะที่ยึดถือก็สรณะ อันเดียวกันนั่นแหละ คืออัตตานั่นแหละ และอาตมาก็ยืนยันว่าเราจะพึ่งอัตตา นี่ไม่ใช่อาตมาเป็นคนพูด ถ้าอาตมาพูดอย่างนี้แล้วก็หาว่าอาตมานี่พูดเอาเอง เพราะฉะนั้นอาตมาจะต้องขอยกบาลีที่พระพุทธเจ้าท่านได้ตรัสเอาไว้แล้ว และบาลีอันนี้เป็นที่กว้างขวางใครๆ ก็รู้ พูดขึ้นมาก็ อ๋อทันที 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่า อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา ชัดไหม ให้พึ่งอัตตา อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา 

นาโถ แปลว่า ที่พึ่ง ที่พึ่งใด ก็อัตตาของเรา อันเป็นส่วนของเรานี่แหละ เป็นที่พึ่งที่ยิ่ง ตัวตนนี่แหละอัตตา ตัวตนของตนนี่แหละ โกหินาโถ ปโรสิยา นอกจากตนแล้วจะพึ่งใครได้ ไม่มี ไม่มีที่พึ่งอื่น นอกเหนืออัตตา หรืออัตตาแปลว่า ตัวกูของกูที่ท่านพุทธทาสว่า หรือตัวตนของตนนี้แหละ เรียกว่าอัตตาแท้ๆ ที่เราพึ่ง พระพุทธเจ้าท่านก็สอนอันนี้ เพราะฉะนั้นทุกคนก็คงจะไม่เถียงแล้ว ก็คงจะชักเอ๊ะอะไรยังไงๆ แล้วนี่ ศาสนานี้กลับไปกลับมาพูดกันยังไง  แล้วก็เป็นจริงอย่างนั้นแล้วก็จะเห็นจริงอย่างนั้นมากขึ้น เมื่ออาตมาจะได้อธิบายเรื่อยๆๆๆ แยกแยะออกไปเป็นระดับๆๆ 

อาตมาจะแยกแยะออกไปเป็นระดับ ที่จะยืนยันคำว่า ทำไมอาตมาว่าจะต้องพึ่งอัตตา หรือพึ่งตัวตนหรือพึ่งตัวกูของกูซะก่อน ก็เพราะเหตุว่า บาลีบทนี้ยืนยันอย่างหนึ่งว่านอกจากยืนยันแล้ว อาตมาเห็นด้วยและคิดด้วยและถูกต้องด้วยไม่ใช่พระพุทธเจ้าท่านพูดแล้วถูก อาตมาก็เห็นด้วยด้วย เพราะอาตมาไม่ได้เชื่อพระพุทธเจ้าทีเดียว อาตมาเชื่อปัญญาของอาตมาด้วย พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้สอนให้เชื่ออะไรดายไปทั้งหมดเลย   ท่านสอนให้จะต้องเป็นผู้ที่เข้าใจ และเป็นผู้ที่จะต้องเชื่ออย่างมีเหตุผล ไม่ใช่เชื่ออย่างงมงาย 

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าบอกว่าแม้แต่คนนี้เป็นครูของเรา ท่านก็อย่าเชื่อ เช่นเดียวกันพระพุทธเจ้าเป็นครูของเราใช่ไหม ก็เท่ากับท่านบอกว่าอย่าเชื่ออาตมานะอย่าเชื่อตถาคตนะ เพราะว่าตถาคตเป็นครูของเราก็เท่ากับว่าอย่าเชื่อตถาคตก็เหมือนกัน แต่จะเชื่อก็ต่อเมื่อเราเองมีเหตุผลเข้าใจลึกซึ้งแทงตลอดถึงเหตุและผลเป็นปัญญาแทงทะลุว่า อ๋อ มันน่าเชื่อถือ และมันเชื่อถือได้ เพราะมันมีความจริงอันแท้จริงอย่างนี้เอง แล้วเราก็เชื่อ นี่เรียกว่าอาตมาเชื่อ อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา เชื่ออันนี้ไม่ได้เชื่อด้วยปากเปล่า ไม่ได้เชื่อเพราะเป็นคำตรัสของพระพุทธเจ้าเท่านั้นด้วย 

และมีเหตุผลใดที่อาตมาเชื่อแล้วจะมาชักจูงให้พวกคุณเชื่อและเห็นตามด้วย แต่ฟังแล้วต้องไปพิสูจน์ถึงเห็นตามและจะเชื่อได้ มีเหตุผลอะไรเพิ่มเติม เหตุผลอันนั้นก็คือว่า ในศาสนาพุทธของเรา เราทุกคนเป็นผู้ที่รู้ดีเป็นผู้ที่เข้าใจดีทีเดียวว่า พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า ผลที่สูงสุดที่เราเองยึดถือ กันทุกวี่ทุกวัน ที่เราใฝ่เอาโดยเฉพาะพุทธศาสนิกชนของเราท่านเรียกผลนั้นว่า อรหัตตผล 

อรหัตตผลมาจากภาษาบาลีคำว่า… อาตมาเริ่มเขียนเท่านี้ก็ชักจะอ๋อกันหน่อยแล้วมีอัตตาเข้ามาตัวหนึ่งแล้ว อรหะ วันนี้มาจากบาลีต้นรากศัพท์ว่า อรหะ หรือ อรหัง นี่แหละที่เราเคยสวดกันนี่แหละ ผสมกัน หรือว่าสนธิกันกับคำว่า อัตตา ก็เป็น อรหัตตะ และเราไม่เรียก อรหัตตะ ก็มีตัวต่อกันไปและเราไม่เรียกคำว่า อรหัตตา พอมีตัวต่อไปมีคำว่าผลต่อด้วยบางทีก็เรียกว่า อรหัตตผล หรือ      อรหัตตมรรค 

ผลสูงสุดที่ทางพุทธศาสนาของเราต้องการและกำลังใฝ่หากันอยู่ พระพุทธศาสนิกชนต้องการก็คือ ผลของอัตตา ที่เราเรียกว่า อัตตาอย่าง อรหะ นี่คือผลที่เราต้องการ แม้แต่อรหัตตมรรคมันก็ยังเป็นทาง สูงสุดไปถึงอรหัตตมรรคเราก็ยังต้องการบอกว่าเป็นของดิบของดีอย่างยิ่ง ทวี อรหัตตผลมันก็ยิ่งสูง ถ้า อรหัตผลสูงขึ้นไปอีกเป็นที่สุด  

ถ้าเผื่อว่าอรหัตตผลมันมากๆ เข้ เราสั่งสมอัตตา ที่เรียกว่า อรหะ ให้มากเป็นที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุด หรือแปลว่า ปลาย เพราะฉะนั้นเมื่อได้ครบอรหัตตผลรวมยอดให้เป็นที่สุดแห่งที่สุดแล้ว ท่านเรียกคนผู้นั้นว่า บรรลุอรหันต์ ได้สั่งสมผลของความเป็นอัตตาที่เป็นอรหันต์ครบหมดแล้ว  ก็เรียกว่า       อรหัตตผล เท่ากับเราสั่งสม อัตตานั่นเองใส่เข้าไปเรื่อยๆ 

แน่ใจขึ้นไปอีกนิดนึงล่ะนะที่อาตมาตอบว่า จะพึ่งอะไรดีเราก็เพิ่งอัตตานั่นเอง พึ่งตัวตนนั้นเอง หรือพึ่งรูปร่างของสิ่งหนึ่งก็ตามแต่ใครจะไปอย่างนั้นก็ตามแต่ อัตตา คือ ร่างของสิ่งสิ่งหนึ่งที่เรากำลังยึดเข้าไว้หรือสั่งสมเข้าไว้หรือสร้างเข้าไว้ 

ทีนี้ อัตตาตัวนี้ อาตมาก็ยืนยันด้วยภาษาบาลีว่า อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหิ

นาโถ ปโรสิยา พระพุทธเจ้าท่านก็ยืนยันด้วยบาลีนี้แหละว่า ตนเองนั่นแหละ ตนเองหรือ อัตตานั่นแหละ เป็นที่พึ่งที่ดีที่สุด นอกจากตนหรือนอกจากอัตตานั่นแล้ว นอกจากอัตตาตัวตนของตนนั่นแล้วก็ไม่มีสิ่งอื่นที่จะดีเหนือกว่า หรือไม่ใช่ที่พึ่งที่ดี 

ที่นี้เพิ่มขึ้นมาเมื่อเรารู้แล้วว่าอัตตา มันคือ ตัวตน อรหะ คืออะไรล่ะ อัตตา คือตัวตนที่เราสร้างขึ้นมา หรือ เป็นสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวเนื่องกับเราเองเราเรียกว่าอัตตา แปลเป็นภาษาคนก็คือ  อัตตาธรรมดา หรือพระพุทธทาส ก็แปลว่า ตัวกูของกู หรือว่าตัวตน การเป็นตัวเป็นตนการยึดถือตัวยึดถือตนนี้แหละ 

อรหะนั้น โดยภาษามาแปลเป็นภาษาไทยว่า ความเหมาะสม อรหะ แปลว่า ความเหมาะสม หรือ ความเป็นไปอย่างควร ความเป็นไปอย่างพอเหมาะพอเจาะแล้วแต่ จะขยายความไปอีกได้แยะ อรหะ นี่ 

คือ ความเป็นไปอย่างเหมาะเจาะ หรือ ความเป็นไปอย่างสมอย่างควรทีเดียวเรียกว่า อรหะ

ทีนี้คำว่า อรหะ คำนี้ภาษามันกลายตัวอรหะ หรืออรหัง แปลว่า หมดกิเลสหรือใครก็คงได้ยินว่าแปลว่า  หมดกิเลส ก็จริงอยู่ถ้าผู้รู้กิเลสแล้วท่านก็เป็นไปโดยเหมาะโดยควร โดยไม่จำเป็นต้องให้กิเลสมาเกี่ยวข้อง ก็หมดกิเลสเหมือนกันแล้วท่านก็เป็นอยู่โดยเหมาะโดยควรอย่างนั้น โดยสมควรอย่างนั้น ไม่มีกิเลส สิ่งที่เรียกว่า กิเลสเพราะท่านรู้ซะแล้วว่ากิเลสคืออะไร กิเลสคือตัวทำทุกข์และท่านรู้ซะแล้วว่าทุกข์นั้น  มันเกิดด้วยกิเลสตัวขนาดไหนขนาดไหน จะปล่อยให้มันเกิดขนาดไหนมันทุกข์มากทุกข์น้อยขนาดไหน พระอรหันต์ท่านเป็นผู้รู้ แล้วท่านก็ปล่อยให้มันเกิดอย่างไม่เป็นทุกข์ตามควรตามเหมาะที่สุดในโลก อันสมมุติอยู่ 

หมายความว่า พระอรหันต์ คือผู้ที่ยังไม่ตาย เมื่อยังไม่ตายเราก็จะต้องมีการปรุงแต่ง เราจะต้องมีสังขาร อย่างน้อยที่สุด กายสังขารของเราก็ยังเหลืออยู่ กายสังขารเหลือแล้วเราก็ยังจะต้องมี วจีสังขารที่จะต้องเราจะสร้างขึ้น อริยาบทต่างๆ ก็เป็นสังขาร มโนสังขารก็เป็นสังขาร ที่เราจะปรุงจะแต่งอยู่ในโลกนี้เหมือนกัน 

พระอรหันต์จะเป็นผู้รู้เองว่า จะทำกายสังขารให้อยู่อย่างไร ในขณะใด 

กาละใด เทศะใด มันจึงจะเป็นสุขที่สุด หรือเป็นประโยชน์ถูกต้องที่สุด แล้วก็สังขารที่จะเป็นวจี คือพูดปรุงแต่งออกมาเป็นภาษาคำพูดออกมา แค่ใดๆ มันจึงจะเป็นประโยชน์ตนประโยชน์ท่านสูงที่สุด ดีที่สุด  หรือแม้แต่ที่สุด มโนสังขารขนาดใดที่ท่านจะปรุงแต่งออกมา ได้ประโยชน์สูงที่สุดเกื้อกูลโลก เป็นประโยชน์ท่านประโยชน์ตนดีที่สุด ทุกคนก็คงจะเคยได้ยินมาเรื่องประโยชน์ตนประโยชน์ท่านนี่ พระพุทธเจ้าท่านยืนยันเหลือเกินว่าคนเราเกิดมาแล้วต้องสร้างประโยชน์ตนสร้างประโยชน์ท่านให้บริบูรณ์พร้อม 

เพราะฉะนั้น พระอรหันต์เป็นผู้รู้ และท่านจะทำทุกทีไปอย่างนั้น ดังนั้นเราจะต้องเข้าใจคำว่า อรหะ หรือ คำว่าอรหันต์ ให้ดีที่สุดเราจะเข้าใจโดยปาก มันก็เท่านั้นเท่านั้นแหละ มันก็จะได้พอประมาณ แต่เราจะเข้าใจคำว่าอรหะได้ดีที่สุดนั้นไม่ใช่ด้วยปากเท่านั้น มันจะต้องปรุงแต่งให้เกิดที่ตนจริงๆ ให้รู้แจ้งแทงทะลุจริงๆ เลยว่า อ๋อ ความพอดีพอเหมาะพอสมที่ถูก รู้เองโดยตนเองเป็นผู้รู้ผู้เห็น คนอื่นเข้าใจด้วยไม่พอ แต่ถ้าขนาด อรหะ หรือ อรหันต์ด้วยกันจะรู้ด้วยกันพอได้เพราะมันตัวเท่ากันแล้วนี่มันก็เทียบเคียงกันได้ แต่ถ้าผู้นั้นไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันนะมันจึงเทียบเคียงกันไม่ได้ไล่กันไม่ถูก ด้วยเหตุนี้เอง 

ท่านถึงตรัสไว้ว่า อรหันต์ย่อมรู้อรหันต์ด้วยกัน ไม่มีผิดตรงไหนเลยเพราะมีของเท่ากันมาเทียบเคียงแล้ว เพราะฉะนั้นสบายมาก แต่ถ้าไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันแล้ว ก็เทียบเคียงไม่ค่อยลงตัวหรอกว่า อรหันต์นั้นที่เรียกว่า เป็นความพอดี พอเหมาะ พอสมพอควร ก็จึงไม่พอดี ไม่พอเหมาะ พอสมพอควร 

ความพอเหมาะพอสมควรนี้ หรือใช้แต่ภาษาเท่านั้น โดยสภาวะอาตมาบอกแล้วว่า เราจะต้องไปสร้างเอาเอง ไปทำเอาเองว่ามันจะพอดีพอเหมาะพอสมควรแต่ละขนาดไหน เราจึงจะเรียกว่า พอเหมาะพอควร จนทิ้งโลกได้ทิ้งสิ่งที่มันปรุงแต่งเป็นโลกียะ ทิ้งเอาไว้ในโลกียะ อะไรเรียกว่าโลกียะ  อะไรที่มันปรุงแต่งรวมตัวลงมา เรียกว่ายังติดข้องอยู่ในโลก ไอ้สิ่งเหล่านั้นเราจะต้องไปเรียนรู้โลก  เมื่อเรียนรู้โลกแล้ว แล้วเราก็ไม่ติดไม่ข้องในโลกเหล่านี้เราไม่สร้าง ไม่สร้างโลก อรหันต์ไม่สร้างโลก สิ่งใดที่มันจะเป็นโลกไม่สร้างด้วย ไม่เอา ไม่ปรุงไม่แต่งไม่หนักไม่หนาด้วย แต่สิ่งใดที่จะสงเคราะห์โลกก็ยังพอทำบ้าง ฟังให้ดีนะคำนี้ อย่าไปเป็นคนพาซื่อกันเกินไป สิ่งใดที่จะสร้างโลกพระอรหันต์ไม่ทำไม่สร้าง แต่สิ่งใดจะสงเคราะห์โลก หรือ เกื้อกูลโลก พระอรหันต์จะทำบ้าง 

แต่ถึงแม้ท่านทำบ้างท่านก็ไม่ยึดไม่ติดด้วย ท่านสักแต่ว่าทำแต่ท่านทำบ้าง ฟังให้ดีนะประโยคนี้มันจะกินตัวเข้าไป ถ้าเข้าใจไม่พอแล้วประเดี๋ยวก็มันจะไปชนกันหมด เพราะฉะนั้นพระอรหันต์จะทำอะไรทุกอย่างจึงใช้วิจารณญาณ หรือ ใช้ความพิจารณาของตนเองเสมอๆ ด้วยปัญญา พิจารณาตนเองเสมอด้วยปัญญาว่า อันนี้เหมาะควรว่าดีไหมจะสงเคราะห์โลกสงเคราะห์ตนได้พอเหมาะพอเจาะไหม เอาล่ะพอดีพอเหมาะท่านก็ทำ ถ้าเผื่อว่ากว่านี้ไหวไหม แหม..กว่านี้ไม่ไหวแล้วไม่ดีมันจะเอนเอียงไปข้างโลกมากไปจนกระทั่งเดี๋ยวเกิดเป็นตัวตนโลกหนักเกินไป ท่านไม่ทำ หรือบางทีก็เป็นทุกข์ให้ตัวเองนั่นแหละมากเกินไป ท่านก็ไม่ทำเหมือนกัน อย่างนี้ 

ก็มีขนาดอยู่ก็มีขนาดจำนวนมีความหนัก มีความเบาไม่เท่ากันกับพระอรหันต์สมัยพระพุทธเจ้า ไม่เท่ากันหรอก เพราะโลกมันไม่เหมือนกันแล้ว มันหนาแน่นไปด้วยกิเลสก็ไม่เหมือนกัน โลกมันเต็มไปด้วยไอ้โน่นยึดไอ้นี่ดึงก็ไม่เท่ากัน รูปก็ไม่เท่ากันนามก็ไม่เท่ากัน ในสมัยโน้นกับสมัยนี้ รูปที่เป็นสมมุติในโลกก็ไม่เท่ากัน นามที่สมมุติอยู่ในโลกนี้ก็ไม่เท่ากัน 

เพราะฉะนั้นพระอรหันต์นั้นจึงยอมอนุโลมตามสมมุติโลกจำนวนไม่เท่ากัน ขนาดไม่เท่ากัน เบาว่างก็ไม่เท่ากันนัก ถ้าพระพุทธเจ้ามาเกิดสมัยนี้ พระพุทธเจ้าก็คงไม่สอนคนเหมือนกัน อาตมาว่านะไม่สอนหรอก มันหนักหนาเหลือเกินนักหนาจริงๆ พุทธเจ้าจะมานั่งสอนว่าอ้าวนั่งอาสนะเดียวแล้วให้บรรลุเหมือนพระยสเหมือนพระปัญจวัคคีย์ไม่ได้หรอก อาตมาว่าไม่สำเร็จหรอก คนสมัยนี้มานั่งสอนอย่างนั้นไม่ได้หรอกไม่ได้จริงๆ อาตมาเชื่ออย่างนั้นเลย 

ถนนพระพุทธเจ้าถ้าเกิดสมัยนี้พระพุทธเจ้าไม่สอนหรอก จะกลายเป็นภาพปัจเจกพุทธะไปเลยไม่สอน แต่ทีนี้ต้องใช้อาศัยคนที่เรียกว่าทน ทนแดดทนฝนทนอึดทนไม้ทนปืนทนมีดทนผา ทนทุกอย่างอย่างอาตมานี่ทน ทนเขาว่าศาสตร์กราบยังไงก็ทน ที่จริงก็ไม่ได้ทนหรอกแต่อาศัยภาษาพูดไม่ได้ทนหรอก ไม่ได้เจ็บไม่ได้ปวดอะไรหรอกแต่ว่าต้องทน พูดไปแล้วคนจะว่าอย่างโน้นอย่างนี้ก็ต้องทน แต่แท้จริง อาตมาไ่ม่ได้ทนเขาจะทำมายัง ก็ไม่ได้ทนหรอก เหมือนทนแต่ไม่ได้ทนทีเดียวหรอก 

ทุกสิ่งทุกอย่างจะเกิดตาม กาละ เทศะ เกิดไปตามเวลาเท่านั้น 

ที่นี้ถ้าเราเองยังไม่ถึงได้เอาอรหัตตผลเราจะพึ่งอัตตาตัวนั้นอย่างไรมันถึงจะแจ่ม ถ้าบอกว่าให้ไปพึ่งอรหัตตผล หรือ อัตตาตรงที่เป็น อรหะ สงสัยไม่ได้พึ่งแล้วอัตตาหิอัตโนนาโถเปล่าเสียแล้ว มันจะไม่พึ่งอัตตาหิอัตโนนาโถแล้วเพราะอัตตาไปเล่นถึงขั้น อรหัง อรหันต์ ไม่ไหว

คนเราก็เลยต้องพยายามถ้าเป็นผู้ที่มีความรู้เป็นผู้ที่อยู่ในวงศาสนาพระพุทธเจ้าท่านก็ให้พึ่ง รองลงมาก็คือ เมื่อพึ่งอรหะไม่ได้ แล้วมาพึ่งอัตตะที่อยู่ในอรหะไม่ได้ ก็ให้พึ่งอัตถะสิฟังให้ดีนะ เมื่ออัตตะตัวนั้น ยังพึ่งไม่ได้ก็ให้พึ่งอัตถะสิ อัตถะตัวนี้หมายถึงว่า แก่นเนื้อหาสาระ หรือสาระหรือพยัญชนะคำสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่าอัตถะ ถ้าพูดให้เต็มก็เรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ ญาณที่พระพุทธเจ้าท่านได้ถ่ายทอดไว้แล้วเรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ อัตถะตัวนี้ก็มาจากคำว่าอัตตะนี่เอง ภาษามันแปลงรูปเอามาเรียกใกล้เคียงกันแล้วมันเป็นตัวโตขึ้นมาหน่อยท่านก็เลยใช้คำว่าอัตถะก็คือ แก่นแท้เนื้อหานั่นเอง หรือไอ้ตัวตนเนื้อหาธรรมะนั่นเองแต่ไม่ใช่ตัวตน ไปยึดอยู่ที่ใครแต่เป็นเนื้อหาตัวตนอันนี้อยู่ในสภาวะของ บัญญัติ อยู่ในสภาวะของบัญญัติของสิ่งหนึ่งที่ได้กำหนดขึ้นมาแล้วเรียกมันว่าคำพูดก็ตาม เรียกมันว่าเนื้อหาก็ตามแม้เรียกว่าคำพูดเราก็เรียกว่าอัตถะ แม้เรียกว่าเนื้อหาเราก็เรียกว่าอรรถแก่นสารก็เรียกว่าอัตถะ เป็นอัตถประโยชน์หมายความว่าเป็นประโยชน์ที่เป็นแก่นสารจริงๆ 

นี่เราก็พึ่งสิ่งนี้ต่อมา เรียกว่าพึ่งอัตถะซิ เมื่อเราจะพึ่งอัตถะเราก็ศาสนาพุทธเราก็มาเรียนอัตถะของพระพุทธเจ้า มาเรียนภาษาที่พระพุทธเจ้าท่านเทศน์เอาไว้ก็ตาม หรือพระสงฆ์ผู้ที่รู้อัตถะ เนื้อหาสาระของพระพุทธเจ้า จนกระทั่งเราเอาไปประพฤติปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จนรู้ถึงอทะแท้ๆ รู้ถึงสภาวะตัวจริงๆ ก็เอามาถ่ายทอดอัตถะนั้นออกมาเป็นภาษาก็ตาม ก็เหมือนกัน แล้วเราก็มาพึ่งอัตถะนี้ เป็นชั้นรองลงมา 

คำสอนต่างๆ นี้ดังเช่นที่อาตมากำลังพูดอยู่นี้ อธิบายอยู่นี้เรียกว่า อัตถะทั้งสิ้น คือเป็นภาษาเป็นคำพูด และภาษาคำพูดอันนี้ ชักออกมาจากเนื้อหาแก่นแท้หรือแก่นสารของมันแท้ๆ เลยชักออกมา แล้วเอามาโยงใยมาพยายามชี้ให้พวกคุณได้ฟังเพื่อที่จะได้เกิดประโยชน์ในการฟัง เกิดปัญญาในการฟังจึงเรียกว่า            สุตมยปัญญา เข้าใจจริงๆ ในการฟังให้ได้แน่นอนมากมาย จนกระทั่งคุณเอาไปคิดทบทวนที่บ้านที่ไหนก็ตามแต่เรียกว่า จินตามยปัญญาอีกทีหนึ่ง คิดทบทวนจนกระทั่งรู้เข้าใจซาบซึ้งว่าอ๋ออรรถนี้หนอ ที่ภาษาที่ได้ฟังมานี้หนอ เป็นภาษาที่มันมีเหตุมีผลจริงๆ เป็นของที่ควรที่จะได้เอามาใช้ เป็นของที่ควรจะได้เอามาอบรมตอนเอามาประพฤติปฏิบัติตามจริงหนอ แล้วเราเองก็จะได้เอาอัตถะนี้ไปประพฤติ 

การประพฤติการบำเพ็ญนั้นท่านเรียกว่า พตะ ก็คืออัตตะอีกนั่นแหละฟังให้ดีไม่ได้หนีจากอัตตะไปไหนเลย พตะ คือตัว พ กับ อัตตา พ.พาน สนธิกับความว่าอัตตะ หรือ อัตตา แปลว่าการประพฤติหรือการบำเพ็ญหรือการกระทำ 

ที่นี้เราจะไปประพฤติหรือบำเพ็ญสิ่งอันนั้นเราก็เอาสิ่งอัตตะที่เราได้มาแล้วจากการฟัง มาคิดทบทวนแล้วก็เอามาบำเพ็ญ เอาไปอบรมตนเรียกว่า ภาวนาก็ได้ภาวนาก็อบรมตนให้เกิดอย่างนั้นอย่างนั้นเรียกว่า ภาวนา หรือเรียกว่าเอาไป พต ก็ได้ หรือเอาไปประพฤติไปบำเพ็ญไปกระทำ 

พตะ อันนี้ก็คือเอาไปทำจริงๆ ให้มันเกิดในตัวในตนจึงเรียกว่า พ + อัตตะ ให้มันเป็นตัวตนเกิดมาที่ตัวที่ตนเรียกว่า พ หรือ พตะ อัตถะ สิ่งที่ได้มาตอนที่อาตมายกเหล่าเนื้อหาแก่นแท้ที่ได้มาเป็นภาษาที่พูดออกมาก็ตามพระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า ข้อควรเอาไปประพฤติ ได้ยินเป็นภาษามาทบทวนเป็นข้อเป็นหลัก เป็นหลักใจหรือเป็นกฏอันหนึ่ง ที่เราจะเอามาประพฤติตาม นอกจากภาษาที่เรียกว่า อัตถะ นั้นเอามาโน้มน้อมประพฤติแล้วท่านยังเรียกว่า ศีล อีกเหมือนกัน 

ฟังให้ดีนะมันคล้องจองกันหมดธรรมะ นี่มันเรื่องเดียวกันหมดท่านเรียกว่าศีลด้วย ศีลนั่นคือ หลักใจศีลนั้นคือข้อควรประพฤติที่เราได้ฟังได้รับมาจากครูหรือได้รับมาจากอาจารย์ ที่ท่านบอกให้ เช่น ท่านว่าปาณาติปาตาเวรมณี อ้าวพยายามประพฤติละเว้นศัตรูอันที่จะทำตนเองไปเบียดเบียนผู้อื่นเสีย เรียกว่าปาณาติปาตาเวรมณี นี่เป็นศีลหรือเป็นอัตถะเป็นภาษาที่ท่านกล่าวออกมาบอกให้เราประพฤติอย่างนี้ 

ผู้ที่ได้อันนี้ฟังอันนี้มา เรียกว่า ศีลแล้วก็เอาศีลข้อนี้เองมา พตะ มาประพฤติ ผู้ใดได้ศีลข้อนี้มาแล้ว หรือได้หลักใจอันนี้มาแล้วมาเห็นดีเห็นชอบมาคิดทบทวนว่าเออควรจะเอาศีลข้อนี้มาภาวนา แล้วก็เอามาลงมือภาวนาจริงๆ หรือทำให้มันเกิดที่ตนจริงๆ หรือทำให้มันเกิดอัตตาทำให้เกิดผลเป็นอัตตาตัวตน ขึ้นมากับตนกับตัวจริงๆ จนเรียกว่า พตะ ผู้นั้นก็จะได้ความจริงจะได้ตัวตนอันแท้จริงขึ้นมาให้ตัวเองเลยทีเดียว มันก็จะเป็นผลเรียกว่า อรหัตตผลแต่ผลขึ้นมาเรื่อยๆ 

ผู้ใดมีศีลแล้วก็มี พตะ มีการบำเพ็ญจริงๆ เกิดผลจริงๆ ผู้นั้นจะได้เอา       อรหัตตะ จะได้ผลจะได้เอาอรหัตตผล 

แต่ที่นี้ผู้ใดเอาไอ้สิ่งที่ได้มาจริงๆ ที่เขาบอกมาอาจารย์บอกมาครูบอกมา แต่ครูบอกมาอาจารย์บอกมา ทว่า ผู้นั้นประพฤติไม่จริงประพฤติเป็นศีลที่เรียกว่าสักแต่ว่าศีลเฉยๆ ศีลลูบๆ คลำๆ ศีลที่ไม่แท้ศีลที่มีแต่ภาษาศีลที่ไม่มีเนื้อมีตัวไม่มีอัตตาศีลที่ไม่เกิดตัวเกิดตนเลยฟังแต่ภาษาแล้วเอาไปออกแขกออกลิเกอยู่ บางทีก็ไปนั่งฟังพระท่านมาถึงก็ไม่ยังภันเตวิสุงวิสุง รักขนถายะ ที่วัดพระท่านก็ออกลิเกพร้อมเลยขึ้นต้น ปาณาติปาตา เวระมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามิ กว่าลิเกบทนี้กว่าจะมีบทร้องบทขับจนกว่าจะจบนะ ผู้ที่ไปขอมายังภันเตก็ตาม พอพระท่านสวดท่านขับร้องออกมาเสร็จแล้ว อุบาสกอุบาสิกาศึกษาทั้งหลายก็บอกว่าปาณาติปาตาเวรมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามินี่เรียกว่ารับศีลได้ศีลมา 

เสร็จแล้วได้แล้วศีลมาแล้วจะเป็นศีล 5 ศีล 8 ก็ตาม พอได้ไปแล้ว ก็ถือเอาไว้ทีเดียวแบกเอาไว้ทีเดียวแหมปานาเราก็ถือ อะทินนาเราก็ถือกาเมแล้วก็ถือ     มุสาวาทาเวระมณีเราก็ถือ สุราเมระยะมัชชะปะมาก็ถือ บางคนถือไว้ร่าเลยเช้าวันนี้เราทำงานทำบุญวันเกิดนิมนต์พระมาขอศีลแล้วแต่เช้า พอตกบ่ายๆ หน่อยเพื่อนก็บอกว่าเฮ้ยเปิดกาขาวให้ทีสิ ไม่เปิดกาขาวเลย เพื่อนจะเลี้ยงวันเกิดนี่เจ้าภาพก็เปิดกาขาวเข้าให้ เพื่อนก็ดื่มกาขาว บอกว่าพระเจ้าภาพไม่กิน หรือ เจ้าภาพบอกว่ารับศีล เพื่อนก็บอกว่าศีลก็ศีลสิเราก็มาดื่มด้วยกัน เสร็จแล้วก็ดื่มเข้าให้

เสร็จแล้วลิเกบทนั้นก็ผ่านไปผ่านไปเหมือนสายน้ำไหลสุราเมระยะมัชชะปะมา ก็เทลงทะเลเลย  ไม่มีเนื้อไม่มีตัวไม่มีตัวมีตนไม่มีการประพฤติไม่มี พต ไม่เกิดตัวเกิดตน พ + อัตตะ ไม่เกิด เรียกว่พระก็ได้ เราจะทำตัวให้เป็นพระก็ได้เราจะทำตนให้เป็นพระไม่เกิด พระอันนี้ไม่เกิดเพราะไม่มีโพไม่มีโพธิ พ. พานนี้สำคัญไม่เป็นพระเพราะไม่มีโพธิ โพธิ คือ ความรู้หรือปัญญา เมื่อไม่มีความรู้ไม่มีปัญญาเพราะตัวเองไม่ได้ปฏิบัติก็จึงไม่ได้เกิดความรู้ไม่ได้เกิดปัญญา 

โพธิสัตว์ หรือ โพธิสัตโต หลวงพ่อเณรโพธิสัตโต คำว่าโพธิสัตโตก็มาจากคำว่า โพธิ บวก สัตตะ สัตตะ คือ ส + อตต

สัตว์โต สัตว์ รากศัพท์มันมาจากคำว่า สัตตะ ถึงแม้ตอนนี้ภาษาบาลี สัตตะก็แปลว่า สัตว์โลกอยู่เหมือนกัน ใครเรียนภาษาบาลีจะรู้แม้แต่คำว่า สัตว ภาษาบาลีก็ยังเรียกว่า สัตตะ มาจาก ส.เสีย บวกอัตตา แปลว่า สัตว์โลก 

ถ้าสัตว์โลกโดยตรงแล้วจะอธิบายต่อไปไว้ตอนท้ายๆ ก่อน จะเป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังไม่เป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังเป็นขั้นอรหัตตะอยู่ 

โพธิสัตว์คือผู้ที่มีความรู้ผู้ที่จะเป็นโพธิสัตว์ตะได้ต้องเป็นผู้ที่มีอรหัตตะเป็นผู้ที่มีอรหัตผลให้ตัวเองแล้วรู้ แล้วมีความรู้รู้อัตตา  ตัวที่มีความเหมาะสมพอดีแล้วเรียกว่า เป็นผู้ที่มีปัญญาตัวอรหะหรืออรหันต์ หรือ ตัวความพ้นกิเลสรู้จักกิเลส รู้จักความพ้นกิเลสก็นึกว่ารู้จักความเป็นอรหันต์ รู้อรหันต์ ฟังดีๆ นะอาตมาใช้ภาษาที่พวกคุณเคยได้ยินได้ฟังทุกวัน แต่คุณไม่ได้เข้าใจภาษา อาตมากำลังเอาภาษามาคลี่คลายให้ฟัง เพราะฉะนั้นโพธิสัตตะ หรือ โพธิสัตว์นี่เราเรียกศัพท์ทับไปอีกเรียกว่าพระโพธิสัตว์ คือตัวบุคคลผู้หนึ่งที่มีความรู้มีปัญญาเรียกว่า โพธิ แล้วก็เป็นสัตว์โลกเป็นตัวตนจริงๆ เป็นสัตว์โลกจริงๆ 

แล้วก็เอา อัตตะ ที่เป็นอรหัง อรหัง หมายความว่าสิ่งที่พ้นกิเลส หรือรู้กิเลสและก็รู้การทำตนให้พ้นกิเลสอย่างที่อธิบายมาแล้ว เพราะฉะนั้นรู้ อรหัตตะตัวนี้ก็เอาอรหัตตะตัวนี้มาอธิบายสู่กันฟัง 

ทางมหายานเขานี่ เขาบอกว่าพระโพธิสัตว์นี่ เป็นผู้ที่ไม่บรรลุอรหันต์ก็จริงก็ได้เหมือนกัน เขาจะเป็นผู้ที่มีแต่อรหัตตผลเรื่อยไปแล้วก็เป็นโพธิสัตตะเรื่อยไปเขาจะไม่ยอมเกิดยอมสูญ เขาจะไม่ยอมเป็นอรหันต์ คือเขาจะไม่ยอมมีที่ปลายเขาจะไม่ยอมมีที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุดเขาจะไม่ยอมที่สุดเขาจะเกิดๆ ช่วยคนทั้งโลกนี้จนกระทั่งคนสุดท้ายในโลกนี้เหลืออยู่เขาก็จะช่วยคนสุดท้ายนี่ แหม…รู้สึกว่ามีอธิษฐานจิต หรือว่ามีปณิธานสูงเหลือเกินฝ่ายมหายานจะช่วยคนสุดท้ายซะก่อนในโลก ให้พ้นโอคะสงสาร แล้วตนเองถึงจะช่วยตอนนี้เรียกว่าทางมหายานเขาเอาร้ายกาจถึงขนาดนั้นก็ดีอยู่นะเป็นประเด็นทางที่น่าดูเหมือนกันแต่คิดดูซิมันจะเป็นได้ไหมหรือ มันเป็นไปไม่ได้หรอก มันเป็นแต่เพียงคำพูดอันหนึ่งเท่านั้นเอง ซึ่งเป็นคำยั่วยุ เป็นอุบายโกศลอันหนึ่งยั่วยุให้คน มีความตั้งใจสูง 

การช่วยคนให้พ้นอรหันต์ โดยเอาอรหัตตคุณ หรือเอาอรหัตตผลก็เหมือนกัน เอาหัตถกุล หมายถึงคุณความดีที่รู้ว่าเอารหัสหมายถึงอะไร เป็นเนื้อเป็นตัวเป็นอัตตาขึ้นมาแล้วเอาอรหัตตาคุณ มาเผื่อแผ่มาสอน มันก็ดีผู้ใดมีอรหัตตคุณมีอรหัตตผลแล้ว เอามาแจกจ่าย แต่ถ้าใครเอาเงินเอาทองมาแจกจ่ายเฉยๆ ยังไม่ใช่ชั้นดีหรอก ถ้าใครมีเอาอรหัตคุณเอาอรหัตตผลมาแจกจ่าย เอาอรหัตคุณเอา

อรหัตตผลอันนั้นเราเรียกว่าตัวธรรมะแท้ๆ ล่ะ 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำทานโดยเอาอรหัตตคุณ หรือ อรหัตตผลมาจากจ่ายคนนั้นเป็นผู้ที่มีการทำทานชั้นสูงสุด ผู้ที่มีอย่างนั้นพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ ว่าผู้ที่มีธรรมทานผู้นั้นแหละเป็นผู้ที่ชนะโลก เป็นผู้ที่ให้ทานสูงสุดในโลก ที่ท่านเรียกว่า สัพเพทานัง ธัมมะทานังชินาติ ไม่มีทานอันใดที่จะแจกจ่ายหรือการทำให้แก่ผู้อื่นจะได้ผลบุญที่ดีที่สุดสูงที่สุด หรือว่าเป็นการให้ทานที่ชนะเลิศทั้งปวง ทานให้ธรรมทานเป็นธรรที่สูงสุด 

ธรรมะอันนั้นคืออะไรที่ดีที่สุดคือ อรหัตตคุณ หรือ อรหัตผล คือความรู้อรหันต์ หรือเอาตัวตนของอรหันต์มาชี้แจงเอาตัวตนของอรหันต์มาแจกจ่าย และอรหังก็คือสภาวะของกิเลส และสภาวะของการฆ่ากิเลสหรือการทำกิเลสให้พ้นไปเรียกว่าอรหัง เราก็ทำอันนี้ให้ได้รู้ให้ได้แล้วจึงเอามาแจกจ่าย 

ผู้ใดไม่มีเลยไม่มีอรหัตตคุณในตนเลย ไม่มีเอาอรหัตตผลในตนเลยผู้นั้นจะเอาอรหัตตผลเอาอรหัตตคุณมาแจกจ่ายได้ไหม ได้ไหม ลองคิดดูซิ ไม่ได้เราจะเอามาจากไหนตัวเองไม่มีเลยไปเชือดเฉือนมาจากไหน แต่เอาเถอะเมื่อไม่ได้เมื่อไม่มี ท่านก็มีอยู่ในภาษาท่านจดไว้บ้างก็มีท่านลอกไว้บ้างก็มีท่านจำกันไว้บ้างก็มีเป็นภาษาบอกกล่าวกันในหูในอะไร เป็นอัตถะชั้นรอง เรียกว่า อรรถฎีกาอาจารย์ก็ตาม เรียกว่า อาจารย์ท่านรองเขียนลงมาอีกอะไรพวกนี้ เราก็เชื่อ               อรรถฎีกาจารย์ต่อลงมา คำข้อเขียนบอกไว้จดไว้ฎีกา จดบอกฎีกาจดบอกแล้วก็อาจารย์เหล่านั้น ก็เอาคำจดบอกเหล่านี้มากล่าวต่อๆ กันไปก็ได้ประโยชน์เหมือนกัน แต่ว่าประโยชน์มันยังไม่ใช่ตัวแท้ตัวจริงยังไม่ใช่ป้อนออกมาจากตัวเองเลย มีอรหัตตะอยู่ในตัวเลย ไม่ใช่ 

ถ้าผู้ใดมีอรหัตตะอยู่ในตัวเลยจริงๆ ชักออกมาทีไร มันแน่นหนามันรู้สึกว่ามันลวดลายเลยมันออกฤทธิ์ออกเดช มันมีตัวตนดีจริงๆ ถ้าใครเห็นตัวตนอัตตานี้จะเห็นชัดๆ เลยโอ้โหตัวตนนี้ปั้นไม่ง่ายนะ คนที่มีอยู่แล้วจริงๆ เมื่อควักออกมามันจะดิ้นพลาดๆ ออกมาเห็นออกปากเลยมันคอมเพล็ดเลยมันเป็นเรื่องเป็นราวเป็นตัวเป็นตนเห็นชัดเจน แต่ถ้าคนที่ไม่ก็พูดแต่ภาษาที่ท่องมา เรียกว่า อรรถฎีกา

จารย์ ว่ามา หรือ อาจารย์ของเราบอก ให้เราท่องไว้อย่างนี้นะแล้วเราก็เอาท่องๆๆบอกตาม 

ก็จะได้แค่ภาษาแค่นั้นเราก็ฟังตามๆ กันไปแค่ภาษาท่องๆๆ ภาษาพูด     เรียกว่า ญัติ ภาษาบาลีท่านเรียกว่า ญัต ญ กับ อัตตะ ผสมกัน เรียกว่า ญัตตะ พอเวลามาสวดเอามาใส่กิริยาเพิ่มท่านเรียก ญัตติ ตัว ญัตต หรือ ญัตติ คือตัวตนที่เป็นเรื่องราวเป็นที่จะเข้ารูปเป็นขอบข่ายเอามาพูดกัน ภาษาโลกๆ คำว่า ญัตติ หมายถึงหัวข้อ หรือ อัตตาที่มันรองลงมาอีกทีแล้ว อัตตาตัวที่ค่อยๆ เรื้อลงเหลือแค่ภาษาเหลือแค่สิ่งที่ควรจะเอามาตีแผ่กันออกมาอีกที ไม่ใช่อัตตาตัวต้นตอของอรหะแล้วเป็นญัตติเป็นอัตตาตัวที่เรียกว่า  เกิดมาหลายชาติแล้วไม่ใช่เป็นตัวต้นตระกูลแล้วมันบาง ๆลงมาแล้ว เป็นญัตตะ หรือ ญัตติ เพราะฉะนั้นจะเอา ญัต ตัวนี้มาสวดให้กัน มันก็แค่มาญัติให้แก่กันนี่ภาษาไทยพูดนะ ภาษาบาลีเขาก็พูด ญัติเหมือนกัน จะนึกว่าเป็นปริยัติก็ได้ นี่อาตมาพูดถึงวิวัฒนาการของภาษา 

เพราะฉะนั้นปริยัติก็มาจากตัวเดียวกัน คือ ญัต มาเป็น ปริญัติ             ปริยัติ หมายถึง ญัติตัวเดียวยังไม่โก้ต้องปริเลย ปริ หมายถึง เต็มรอบครบเลย     ปริ คือคำสอนแท้ๆ เลย เอาปริยัติเลย 

ภาษาที่มันยืดยาดออกมาเป็นสมมุติที่เราเองเอามาใช้สภาวะที่มันเกิด เพราะฉะนั้นต้องพยายามตามสภาวะแล้วก็ต้องพยายามตามภาษาที่มันโตมันใหญ่ขึ้นมาด้วย ถ้าเราจะเอาภาษาตัวเก่าอย่าง ย ยักษ์ ยอหญิงมันเพี้ยนขึ้นมามันก็จะซ้ำแซะอยู่เพราะฉะนั้น เขาจึงแยกย้ายจากยยักษ์มาหา ญ หญิง ไปเรื่อยๆ เหมือนกัน ปริยัติเราจึงแปลว่าคำสอนโดยตรงและก็จริงคือศีลนั่นเอง ปริยัติคือศีลหรือเนื้อหาคืออัตถะที่เรา ที่พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเรา พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเราอันใดอันใด อันนั้นเป็นปริยัติ อันนั้นเป็นอัตถะที่เราจะมาประพฤติมาปฏิบัติเอามา พต เอามาประพฤติบำเพ็ญทั้งหมดทั้งมวล นี่เรียกว่าความคลี่คลายของอัตตามันตัวใหญ่มาตั้งแต่อัตตาที่มันเป็นไปอย่าง อรหัต หรืออรหันต์ อรหัตตคุณ​ จนกระทั่งตัวใหญ่มาเป็นอัตถะ 

โตใหญ่นี่หมายถึงตัวใหญ่อย่างโลกมาเป็นอัตถะะ จนกระทั่งมาเป็นผู้ที่มีอัตถะนั้นจริงๆ คือโพธิสัตว์เอามาถ่ายทอดกัน เพื่อที่จะให้เรา พต ให้เราประพฤติ จนกระทั่งภาษาที่พูดนี้มันจางลงจางลงหรือมันโลกโตขึ้น เป็นโลกมากขึ้นมันเป็น ญต หรือญัตติ  มากขึ้นจนเป็นปริยัติก็ตามนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นหลังพระพุทธเจ้าทั้งนั้นมันโตขึ้น มันโตมา ๆ 

ที่นี้อาตมาจะต่อให้หมดไอ้อัตตะทั้งหลายที่เราจะพึ่ง เมื่อเราเองเรา พต เราพยายามที่จะ ประพฤติได้เราะจะประพฤติอย่างไรล่ะ 

เช่น ท่านสอนว่าปาณาติปาตาเวรมณีแต่อย่าฆ่าสัตว์นะ เป็นอัตถะที่ท่านให้มาหรือเป็น พต ที่ท่านให้มาหรือเป็นปริยัติที่ท่านให้มาซึ่งเราเองเราจะเอามา พต หรือเอามาประพฤติเราก็ต้องประพฤติเอามาทำลงไปจริงๆ ให้มันเกิดผลแก่ตัวเรา อย่าง มต นี่เป็นอัตตาอีกตัวหนึ่งแล้วมาจากคำว่า มัด บวก อัตตะ

ให้มันเป็น มต  มตตัวนี้หมายถึงตามสมควรหรือตามพอดี  มต ตัวนี้ มม้า บวกอัตตา หมายความว่าพอดีพอควรหรือเหมาะสม ต้องกำหนดรู้กำหนดทำให้มันพอดี มต หรือ มัตตัญญุตา หรือมัตตัญญู แปลว่าทำให้พอดี 

ที่นี่มาขึ้น มัตตะ อีกตัวนึงก็คือ มตาหรือมต มต คือพคือพออดี มีลักษณะคล้ายอรหะ คือ เป็นตัวอ่นอกว่า 

มต ตัวนี้ก็เป็นอัตตาตัวหนึ่งที่เป็นความเหมาะควรที่เป็นชั้นสำหรับแต่ละบุคคล อย่างบางคนขณะนี้นะ จะให้มาประพฤติอย่างอาตมาทันทีขณะนี้ เงินทองไม่เอาจริงๆ เลยไม่ใช้เงินไม่ใช้ทอง รองเท้าก็ไม่ใส่ มีผ้า 3 ผืน สมบัติอะไรไม่สั่งสม เอาแค่รองเท้าไม่ใส่นี้ก่อน ไม่ไหวเหมือนกัน ก็เรียกว่าไม่ใช่ มต มัน มต ไม่ลงแล้วล่ะ หรือให้มาโกนหัวตอนนี้ก็ยังโกนไม่ได้แล้ว ยังไม่ถึงรอบมันยังไม่ถึงขั้นที่จะต้องโกนหัวได้ก็เรียกว่า มต อันนั้นยังไม่เป็นตัวเป็นตนเหมือนกันยังไม่เป็น อรหะ 

ถ้าอาตมาเรียกว่า ถ้าเป็นตัวของอาตมานะ ขณะนี้ถ้าให้อาตมาเป็นอย่างของพวกคุณนี่อาตมาบอกว่า มันแสนจะง่าย มันเป็น มต มันเป็นชั้นอ่อนมันเป็นชั้นเยาว์ ขณะที่สิ่งที่คนเคร่งๆ อย่างยกตัวอย่างเมื่อกี้ ศีลข้อปาณาติบาตอย่าฆ่าสัตว์นะ พวกคุณก็บอกว่ามันยากแฮะ บางบางทียุงกัดก็ไม่ไหว ต้องตบ งูเข้าบ้านมามันต้องฆ่า ไม่ฆ่าไม่ได้ มันเป็นพิษเป็นโทษเป็นภัยความเหมาะสมของคุณก็ยังยากยังต้องตบยุงเดียวต้องฆ่างู แม้แต่ศีลหรืออัตถะะจะได้รับมาจากพระโพธิสัตว์ใดที่ท่านสอนไว้ว่าอย่าไปฆ่าสัตว์นะ คุณก็ยังทำยากอยู่นั่นเอง เป็น  มต เป็นความเป็นกลางความเหมาะสมความพอดีของคุณคุณทำให้เกิดอัตตาให้ได้ความมัชฌิมาของคุณทำให้เกิดให้ได้ 

จนกระทั่งเกิดความไม่ได้เดือดร้อนไม่ได้ลำบากอะไรเลย ตอนแรกคุณอาจจะต้องเข้มงวดกวดขันกับคุณมากทีเดียวคุณเคร่งครัดมากทีเดียวไม่พยายามเผลอ ถ้ายุงกัดก็ไม่พยายามตบทันทีให้มันตาย ต้องพยายาม แหมมันยาก งูมาไม่ฆ่านี้ยากเหมือนกัน คุณต้องอ่านใจคุณด้วยและระมัดระวังสติคุณด้วย 

มีเพื่อนอาตมาคนนึงแต่ก่อนเขาเจองูไม่ได้เป็นอันขาดต้องฆ่ากัน เจองูที่ไหนต้องฆ่าดะ รู้สึกว่าเป็นศัตรูกันหมดกับงูนี่มันมีพิษมีภัยเหลือเกินบอกว่าไม่ได้หรอกมันอยู่ร่วมโลกกันไม่ได้ จนกระทั่งเดี๋ยวนี้เขาได้ฟังธรรมมาเรื่อยๆ เขาก็สนใจธรรมะเรื่อยมา จนพยายามที่จะถือศีลให้มันบริสุทธิ์ ซึ่งมันเป็นไปเองแหละเขาเข้าใจธรรมะ เขาก็ถือศีลเขาเองแล้วเขาก็พยายามไม่ฆ่าสัตว์จริงๆ 

วันหนึ่งเขาก็เจองูที่บ้านเขา เจองูโอ้โหเขาบอกว่า เขาพยายามมีศีลให้บริสุทธิ์นี่เขากำลังจะประพฤติอัดถาดที่ได้รับมาจากพระโพธิสัตว์บอกไว้ว่าอย่าฆ่าสัตว์นะ เพราะฉะนั้นเขาจะต้องใช้ความพยายามของเขาอย่างที่สุดที่จะทำอัตตา ที่มันเป็น มะ คือ มัตตะให้ได้ จะทำความพอดีให้เกิดแก่ตนให้ได้ให้มันเป็นกลางให้มันไม่เดือดร้อน ให้มันไม่ทุกข์ไม่ทรมาน ให้มันทำทุกอย่างให้มันเป็นทุกข์อย่างไม่สุขไม่ทุกข์ด้วย เขาพอเจอแล้วอารมณ์จิตของตัวแรกของเขาบอกเลยว่า อื้อหือมันอยากจะฆ่าเพราะความเคยชินที่อยากจะฆ่าและนึกเกลียดงูมานาน อยากฆ่าแต่มีสติ ก็บอกว่า เอ๊ะฆ่าไม่ได้ฆ่าแล้วผิดศีล ลำบากแน่ ขนาดนั้นเขาบอกว่าเขาต้องสงบอกสงบใจไปนานเลย ใจมันเต้นเร้าๆ มันเต้นอยู่ในใจว่ามันอยากจะฆ่า  ใครเคยมีสภาวะนั้นอยู่ในตนเองจะเห็นตามเลย เขาบอกว่าต้องสงบอกสงบใจตั้งนานกว่าใจมันจะเป็นกลาง กว่าใจมันจะเป็น มต กว่าจะทำให้ใจเฉยๆ กับมันได้แม้นาน จนกระทั่งใจเขาสงบเลย บอกว่าไม่ได้หรอก ช่างมัน มันจะยังไงก็ช่างมันพอควรมันไม่ก้าวก่ายจนกระทั่งเข้ามาที่นอนเราก็ใช้ได้ มันอยู่ข้างนอกก็ช่างมันเถอะ 

เขาพยายามที่สุด จนกระทั่งเขาเอามาเล่าให้อาตมาฟังว่าเออนี่แหละ เป็น พฤติหรือ พต เป็นการประพฤติบำเพ็ญจริงๆแล้วเขาก็เห็นจิตของเราจริงๆ ว่าแหมมันต้องทน กว่าจิตมันจะสงบลงเป็นกลางได้นานเหมือนกัน แล้วเขาก็ได้ทำจริงๆ ได้ พต จริงๆ หรือได้ประพฤติให้มันเกิดอัตตาตัวนั้นในตนจริงๆ เกิด มต เกิดความเป็นกลางเกิดความเหมาะสมพอดีๆ เพราะงูตัวนั้น มันก็อยู่ของมัน เราก็อยู่ของเรา เราก็อยู่ของเรา เขาเล่าว่างูตัวนั้นมันก็เชื่องเสียด้วยนะ มันแสดงลอยหน้าลอยตาลอยนวลไม่รีบหนีเสียด้วย คล้ายๆ กับมันยิ่งยั่วยิ่งยุ เดี๋ยวฉันก็เอากระบองล่อให้เสียนี่คล้ายๆ อย่างนั้นยิ่งยั่วยิ่งยุเสียด้วย เพราะแต่ก่อนจะไล่งูกับเขาเจอกันไม่ได้หรอก อย่าว่างูมันจะวิ่งหนีเลยเขาไล่ตามเลย ทุกทีๆ เจองูแล้วมันไม่อยู่รอหน้าหรอก ธรรมดาของเขานะ เขาบอกไม่มีงูตัวไหนอยู่รอหน้า ไม่มี พอเจอปั๊บ มันก็วิ่งปั๊บ เขาก็ตามไปฆ่าทันทีเหมือนกัน แต่ตัวนี้ มันไม่เป็นเหมือนงูตัวอื่นก่อนๆที่เคยเจอมาเลย แหม เรียกว่ายั่วยวนอยู่ด้วยนะ เขาบอกว่าไม่เคยเจอทำไมมันเกิดเชื่องขึ้นมาได้ด้วย ก็บอกว่าไม่เคยเจองูแบบนี้ เจองูตัวอื่นต้องไล่ฆ่าทันทีแต่ตัวนี้มันเชื่องได้ 

เขาจึงเห็นธรรมะอีกตัว เห็นอะไรรู้ไหม เห็นเมตตาธรรม เพราะใจเขาเกิด มต ขึ้นมา แต่ก่อนแต่ไรเจองู มีแต่วิ่งหนีแต่เมื่อไม่ฆ่า งูไม่วิ่งหนี เพราะถ้าเราไม่มีจิตจะไปฆ่างูมันก็ไม่กลัว มันก็ไม่วิ่งหนี 

เคยเห็นงูตัวหนึ่งมันไล่จิ้งจกมาในศาลา ศาลาที่อาตมากำลังนั่งฉันอาหาร พอไต่ขึ้นมา อาตมาก็เริ่มบอกเลยบอกคนว่างูขึ้นมาแล้วนะ พอได้ยินว่างูชักกระดุกกระดิกแล้ว แต่ไม่เป็นไรเขาอยู่ฝั่งโน้น ส่วนงูมันขึ้นมาศาลาที่อาตมานั่งฉัน เเล้วมีเพื่อนผู้ชายที่เคยบวชมานานเข้าใจธรรมะสูงพอสมควรนั่งอยู่ด้วย อาตมาก็บอกว่านั่งเฉยๆ อยู่เฉยๆ เป็นกลางให้ทำ มต  ให้ทำใจเป็นกลางเฉยๆ บอกว่าอยู่เฉยๆ นะเดี๋ยวงูมันก็เลื้อยขึ้นมาจริงๆ พอเราวางเฉยจริงๆ ใจทำใจ มต คือ บำเพ็ญ พต ไอ้งูมันก็เลื้อยเฉยขึ้นมาจริงๆ ถ้าเราทำเอะอะรับรองมันไม่ขึ้นมาหรอก เพราะเราไม่เอะอะ มันไม่มีเอฟเฟคทางวิญญาณ จิตมันมีผลสะท้อนมาเลย งูนี่มันรู้ เมื่อไม่มีศัตรูขึ้นมามันก็จะตะกละ ความโลภมันเยอะมันก็ไล่จิ้งจกขึ้นมาเลย คุยกันไปแลกกันมา จิ้งจกปีนขึ้นข้างบนมันก็ไล่ขึ้นข้างบน มันเหมือนกับไม่มีคน มันไล่กันอย่างกลับไม่มีคนเลย ศาลามันผ่านหน้าผ่านตาเฉยเลย ไม่อะไรเลย ยังไม่พอ จิ้งจกกระโดดลงมาข้างล่าง งูก็กระโดดลงมาตาม 

ในศาลาสี่เหลี่ยม ถ้ามานั่งอยู่นี่ คนอื่นๆ นั่งอยู่ตรงนี้งูมันก็ลงมาตรงนี้เลย ไต่เข้าไปเลย ตอนแรกไต่เข้ามาหาคุณ ราเชนก่อน คุณราเชนก็นั่งเฉยนิ่ง เราบอกว่านิ่งๆ ตอนนี้จิ้งจกตัวนั้นวิ่งลงไปในจีวร งูตัวนี้ก็เข้าไปจุ๊บๆ อยู่ข้างๆจีวรท่านนั่งอยู่นี่ เขาก็จะไปตามหาจิ้งจกแล้วประเดี๋ยวมันก็ไต่ลงไปข้างศาลาลงไปเลย จิ้งจกตัวนั้นมันวิ่งจากทาง  คุณอำนาจมาหาราเชนอีกที จิ้งจกตัวนั้นก็รอดตัวไป แล้วมันก็ไปลงไปเลย อย่างนี้เป็นต้น 

นี่แหละคืออำนาจของเมตตาธรรม อำนาจของสิ่งที่เราได้ประพฤติแล้วไม่มีการเบียดเบียนกัน วิญญาณต่อวิญญาณมันสงบ มันไม่มีการที่จะะเข่นฆ่าเขา

เข่นฆ่าเรา แต่ถ้าเรามีอิ๊อะอะไรหน่อย มีผลสะท้อนอะไรขึ้นมาในใจมีค่าลบค่าบวกหมายถึงค่าที่จะฆ่ากันในส่วนใดส่วนหนึ่งขึ้นมาหรือแม้แต่การรังเกียจหรือการกลัวก็ตาม ก็เป็นผลที่จะให้เกิดขึ้นได้ ฉะนั้นในระยะนี้เป็นไปได้อย่างจริงๆ เลย อาตมาเล่า และอยากให้เห็นสภาพนั้นจริงๆ พวกผู้หญิงนั่งอยู่ฝั่งโน้น งูมันก็เปิดเหมือนกัน ทีนี้มันแสดงละครให้ผู้หญิงเหล่านั้นได้ดูได้ด้วย เป็นการแสดงบทบาทของงูกับการแสดง 

พต พัตตะ คือให้อัตตาเกิดในตัวเรา คือให้มีสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นเป็นอัตตาเป็นรูปร่างของการวางเฉยอย่างพอเหมาะพอเจาะ ไม่เดือดร้อน พอดีพอดีอย่างสมควร ไอ้นั่นหน้าที่ของเขาจะไล่จิ้งจก เขาก็ไล่ไปเขาไม่ได้มากวนอะไรเขาไม่ได้มากินเรา เขาไม่ได้มาทำอะไรกับเราเลย เราก็อยู่เฉยๆ เขาก็อยู่กับหน้าที่ของเขา เขาไม่เฉยหรอกเขาก็ไล่จิ้งจกไปนี่แหละคือสภาวะของ มต สภาวะ พต บำเพ็ญให้มันเกิดประโยชน์ขึ้นมา นี่อาตมายกศีลข้อแรกขึ้นมาคือศีลข้อปาณาติบาต เราไม่ฆ่ากัน เราไม่เบียดเบียนกัน แล้วคุณธรรมที่มันจะทำให้เกิด มัตตะ ทำอย่างนี้เป็น

กลางอย่างนี้แล้วให้เห็น มันจะเห็นผลกับเราอย่างนี้ ยิ่งเห็นผลอย่างนี้แล้วเพื่อนของอาตมาที่เล่ามาก่อนนั้นก็ดี หรือแม้แต่สภาวะที่อย่างนี้ ที่อาตมามาเล่าให้ฟังก็ดี นี่เป็นอำนาจที่มันจะเกิดผลสูงขึ้นไปเรื่อยๆ จนกระทั่ง 

เมื่อเราเห็นผลอย่างนี้ต่อไปเราก็จะไม่กลัวอะไรมันมากมาย งูเราก็ไม่กลัวมันมากมายนี่ หรือสัตว์ที่ร้ายกาจกว่านี้เราก็จะไม่กลัวมันมากมาย ไม่ใช่ว่าเราตั้งหน้าตั้งตาพอเห็นมันตั้งหน้าตั้งตาเป็นศัตรูกันเลยแล้วจะฆ่ามันก่อนเลย ไม่หรอก ไม่มีฆ่ากันเลยในโลกนี้จะเป็นสิงห์เป็นเสือเป็นช้างม้าวัวควายอะไรก็แล้วแต่ ถ้าเราไม่มีผลที่จะไปเป็นศัตรูซึ่งกันและกันหรือเป็นภัยซึ่งกันและกันแล้วนะ 

เพราะฉะนั้นผู้ใดถ้าเข้าใจการบำเพ็ญการทำอัตตา หรือ การพึ่งอัตตา สร้างอัตตาขึ้นมาเป็นที่พึ่ง ถ้าใครเข้าใจได้อัตตาต่างๆ ที่อาตมากำลังพูดถึงนี้ กำลังอยู่ในขั้นสูงนะเพราะกำลังไต่ออกมาถึงขั้นอรหะ อรหันต์ มาเป็นมัตตะ อีกหน่อยมันนี่มันยังสูงอยู่นะ อีกหน่อยจะไต่ลงไปกว่านี้อีกเรื่อยๆ เราก็ต้องพึ่งอะไรก็พึ่งหลับตาที่เราก่อตัว พึ่งให้สูงแล้วก็จับพึ่งไปเรื่อยๆ อย่างนี้พอเรามาพึ่งมัตตะให้ได้ตามความพอดีความเหมาะสมของเราตามหน้าที่ตามกาละของแต่ละสัตว์ แต่ละบุคคลแต่ละสิ่งทุกสิ่งทุกอย่าง เราก็จะพึ่งลงมาเป็นระดับระดับอย่างนั้นเลยนะ เราทำ มัตตะ อันนี้ให้มันสูงขึ้นสูงขึ้น ให้มันแก่ขึ้นแก่ขึ้น เรียกว่าให้มันแก่ขึ้นนั่นเองสูงขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือกล้าขึ้นหรือมากขึ้นก็ตาม เราเรียกการกระทำที่สูงนั้นเป็น อัตตา อีกชนิดหนึ่ง ภาษาบาลีท่านเรียกว่า รต 

รต คือ ร + ต บวกอัตตา แปลว่ามากขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือภาษาอันนี้ถ้าเรามาเรียกใช้คำว่า รัตติหรือรัตติกาล คือเวลาแก่ขึ้นหรือกลางคืน รต แปลว่าสีแดง เขาก็แปล แปลว่าจัดก็ได้ แก่ก็ได้ ให้มันเต็มรอบ ทำรัตตะ ให้มันมากขึ้นเราเรียกว่า รต

ทำ มต  ให้มันแก่ขึ้นยาวขึ้น ติดต่อเป็นตัวตนที่ยาวขึ้น รัตตะ เพราะฉะนั้น รัตตัญญู คือผู้ที่มีอายุยืนยาวนาน ผู้ที่แก่มากนั่นแหละ ทำทุกอย่างให้มันแก่ขึ้นอย่างนี้คือให้อัตตามันพอกพูนเพิ่มยาวนานยิ่งยวดมากขึ้น เรียกว่า  รัตตะ เราทำ มต ให้เป็นอัตตาที่แก่ขึ้น รต

 พอ มัตตะแก่ขึ้นเราทำอาการวางเฉยอย่างเช่นปาณาติบาตเราทำการวางเฉยไม่เป็นพิษเป็นภัยแบบไม่ฆ่างูอย่างเมื่อกี้ได้แล้ว เราแก่ขึ้นแก่ขึ้นจนกระทั่งเรามีเมตตาธรรมก็สูง มีการไม่ถือสาหาความกันไม่เกิดความกลัวซึ่งกันและกันจนเห็นผลจริงๆว่า เราเจอเสือเราก็ไม่กลัวเสือ เสือก็ไม่กลัวเราจนกระทั่งต่างคนต่างอยู่ตามหน้าที่ก็ได้  อย่างนั้นเรียกว่า คุณของอรหัต หรือ ผลของอรหัต เป็นคุณที่สูงกว่า มต รต เพราะฉะนั้นพระอรหันต์กับเสือไม่ค่อยทำอะไรกันและกันแล้วมันจะเป็นจริงอย่างนั้น อรหัตตคุณ 

อรหันต์ที่มีอรหัตตคุณเป็น รต แก่ขึ้นไปจนอรหันต์มันสูงเป็นอรหันต์แล้วกับผลเสือก็ไม่ทำอะไรกัน เพราะบารมีในศีลขั้นปาณาติบาตไม่รบกวนกัน ไม่เบียดเบียนกันไม่ทำกันเลยต่างคนต่างอยู่ รู้หน้าที่รู้การเป็นอยู่สัตว์โลก ย่อมอยู่กันไปตามสัตว์โลก ผู้ที่อยู่คนนี้โหดร้ายตามที่เขาเรียกว่าโหดร้ายเขาว่าเสือโหดร้าย ที่จริงเสือมันก็โหดร้ายกับเหยื่อของมัน มันไม่ได้โหดร้ายกับทั่วๆ ไป เช่นเดียวกันกับงูมันก็โหดร้ายกับจิ้งจกอย่างที่เล่าเมื่อกี้ มันไม่ได้มาโหดร้ายกับเรา แต่ถ้าเรารักจิ้งจกมากนะเราจะตีงู บอกว่างูตัวนี้ไปโหดร้ายกับจิ้งจก แต่มันไม่ได้โหดร้ายหรอกทุกอย่างมันเป็นหน้าที่เป็นกรรมของมัน เป็นสิ่งที่มันจะกระทำต่อหน้าที่ของมันแต่ละหน้าที่เป็นไปตามวาระ  เป็นไปตามกาล เป็นไปตามความสมมุติ ที่มันสมมุติเป็นระยะๆ 

เสือมันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เนื้อเก้ง เนื้อกวาง เนื้ออะไรมันก็จับของมันกินของมันไปตามวาระกรรมของมันมันสร้างบาปสร้างบุญของมันด้วยเรื่องของมัน ถ้าเราสร้างวิบากไปร่วมด้วย ไปห้ามเสือไม่ให้กินหมู หมูเขาจะหามเอาคานไปสอดเสือเขาจะต้องกินเนื้อนะ เอาหญ้าให้กินมันก็ไม่กินหรอกเช่น งูมันจะต้องกินเขียดกินกบ เราจะเอาหญ้า ไปให้งูมันกินมันไม่กินหรอก ไม่ใช่เรื่องของมันเป็นกรรมของมันมันจะต้องเกิดมาเป็นงูมันจะต้องมาล่าจิ้งจกมันต้อง ล่ากบล่าเขียดกิน เรื่องของมันเช่นเดียวกันกับคน เราเกิดมาเป็นคนเราก็จะต้องกิน หรือต้องล่า หรือต้องทำสิ่งที่ควรกระทำ 

พอมาเป็นอัตตาชนิดที่เป็น สต คือ ยึดถือเป็นตัวเป็นตน โตรอบมากกว่าพวกพืชแล้วเรียกว่าเป็นสัตว์เป็นอัตตา   เรียกว่า สต เราทำศัพท์ ให้เพี้ยนเป็น สัตว์​ จะได้ไม่งง สต เอาไปใช้เป็น  7 ชาติถ้าครบ 7 ชาติเกิดมา 7 ชาติเรียกว่าเป็นสัตว์ที่ 7 ตระกูลเรียกว่าเป็นตัวเป็นตนแล้ว สิ่งใดก็ตามแต่ ถ้าเราได้พยายามที่จะปลูกฝัง หรือว่าทบชาติ ทบตระกูลของมัน ให้มันยืนยันตระกูลของมันได้ครบถึง 7 รอบ 7 ช่วง 7 Generation ถ้าใครทำได้ถึงขนาดนั้นนะครบ 7 รอบ ท่านถือว่า สิ่งนี้เรียกมันได้ว่าตระกูลแท้ ถ้าใครเรียนถึงเรื่องเกี่ยวกับทาง สัตวศาสตร์ หรือ ทางชีววิทยาก็คงจะเคยได้ยินมาบ้าง แต่อาตมาไม่ได้เรียนทางชีววิทยามันจะตรงหรือเปล่าก็ไม่รู้นะ พูดตามภาษาทางพุทธศาสนา ถ้าตรงกันก็แสดงว่าพุทธศาสนานี้สอนไว้ละเอียดลออ และเป็นการรู้ด้วยญานตรงกัน 

พอครบ 7 ชาติแล้วครบ 7 ช่วงแล้ว อันนั้นจะเป็นของแท้ เพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืชเพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืช จากอะไรต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาเป็นอะไรต่ออะไรมาจนเป็นสัตว์เซลล์เดียว หลายๆ สัตว์ต่อกันมาจนเป็นสิ่งที่เราเรียกว่า สัตว์นี่คือมันต่อกันมาจากดินน้ำลมไฟ จากดินน้ำไฟลมวิวัฒนาการมาจนกระทั่งเป็นพืช อย่างที่เรียกว่าเป็นพืชชั้นต่ำ มาเป็นพืชชั้นสูง จากพืชชั้นสูงมานับรอบแปรรูปมาเป็นสัตว์ได้ 

อย่างสัตว์ชนิดหนึ่งเขาเอามาให้อาตมากิน เขาบอกว่าจะเอามาให้ไอโอดีน สัตว์ชนิดนั้น เรียกมันว่าสาหร่ายทะเล สาหร่ายทะเลแล้วเขาก็เอามาให้อาตมาฉันวันนึง อาตมาก็ฉันเข้า อาตมาก็บอกว่า เอ้ย สาหร่ายทะเลมันไม่ใช่พืชแท้แล้ว สาหร่ายทะเลมีเจนเนอเรชั่นทบชาติจะเป็นสัตว์ขึ้นมาหลายช่วงแล้ว อาตมากินแค่นั้นกระทบสัมผัสอาตมาบอกว่าไอ้นี่ไม่ใช่พืช เป็นพืชจริงในภาษาคน เรียกว่ามันยังเป็นพืชอยู่ เพราะมันยังไม่ครบ สต ยังไม่ครบ 7 รอบยังเป็นตัวเป็นตนจะเรียกว่า สัตว์แท้ไม่ได้ ถ้าใครเคยกินสาหร่ายทะเลบ้าง มันเหมือนนะ มันมีคาวนะ 

สาหร่ายทะเลมีคาว มีไอโอดีน คือมีโอโซน ธาตุออกซิเจนอยู่ในตัวมันเต็มแล้ว ออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พอพืชใดที่มีออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พืชนั้นจะกลายตัวกลายสภาพมาเป็นสัตว์มากแล้ว แต่มันยังไม่ร่อนออกจากไอ้ที่ยึดเท่านั้นเอง เพราะฉะนั้นพืชสาหร่ายทะเลนี้อาตมาถึงบอกกินเข้าไปปั๊บ อาตมายืนยันว่าไอ้นี่จะมาเป็นสัตว์แล้ว จะเรียกพืชในภาษาคน ได้  แต่อาตมากิน 2 คำแล้วอาตมาก็ไม่ต่อแล้ว จริงมีไอโอดีนแน่ มีโอโซนมากแน่ ออกซิเจน โอโซน คือแตกตัวมาจากออกซิเจนมาก มันเป็นพ่อเป็นแม่กันมาเกี่ยวโยงกันอยู่ มีธาตุพวกนี้อยู่เยอะจริง ไม่เถียง อาตมาไม่เถียง แต่ว่าถ้าอาตมาจะกินอันนี้มันก็จะใกล้จะเป็นสัตว์แล้วอาตมาเข้าใจอาตมาก็ไม่กินต่ออะไรมากมายล่ะ ที่ฉันอันนี้ เพราะเขายืนยันเป็นพืชแต่อาตมาไม่ได้อธิบายให้ฟังอย่างนั้นหรอก ดีนะคุณกฤษเป็นคนถวายสาหร่ายทะเลอาตมา ไม่มาวันนี้ ถ้ามาจะได้เข้าใจอันนี้ด้วยว่า อาตมายืนยันว่าสาหร่ายทะเลเป็นพืชหรือสัตว์อย่างไร แต่มันยังไม่ครบ 7 Generation ยังไม่ครบ 7 ช่วงเท่านั้นเอง 

คนถามว่า...ถัดมาเป็นพวกปลาดาวอะไรพวกนี้ 

พ่อท่านว่า... คนนี้เรียนชีววิทยามาเข้าใจ คนนี้ให้ความรู้เพิ่มเติมขึ้นมาอีกว่าไอ้พืชตระกูลสาหร่ายทะเล มันวิวัฒนาการต่อจากนั้นมาจะเป็นปลาดาว จริงปลาดาวรูปร่างใกล้เคียงสาหร่ายทะเลจริงๆ แต่อาตมาไม่ได้สัมผัสแบบนั้นแต่สัมผัสกับอายตนะของอาตมา มันบอกเลยว่าไอ้ลื้อ นี่มันเป็นสัตว์แล้วนี่หว่า มันยังไม่ใช่พืชอย่างที่เขาเรียกหรอก แต่มันเป็นสัตว์ที่ปักหลักอยู่กับที่เท่านั้นเอง 

ที่นี้อาตมาอธิบายถึง สต ที่มันเกิด 7 ชาติ 7 ช่วง 7 ระดับ 7 Generation เพราะฉะนั้น ถ้าใครเข้าใจจะเข้าใจต่อได้ สต เป็นสัตว์ที่แยกตระกูลจากพืชแล้วคือพวกที่ได้พบชีวิตขึ้นมา 7 ช่วงขาดลอย ตัดโคตรภูมิมาเป็นสัตว์เลยแล้วเราก็เรียกอันนี้แยกมาเป็น สัตว์หรือสัตตะ นามบาลีก็เรียกยืนยันเป็นสัตว์เหมือนกันมันก็ออกมา 

ทีนี้เมื่อผู้ใด เมื่อผู้ใดได้พยายามที่จะมาหลงมาเห็นว่าตัวเองเป็นสัตว์ มีปัญญาเท่าสัตว์แล้ว สัตว์เหล่านั้นมันก็จะยึดอัตตาตามช่วงของมัน อย่างสัตว์สาหร่ายทะเลมันจะกิน มันก็จะกินอัตตาในช่วงที่เป็นหน้าที่ของมันโดยตรง มันก็จะกินธาตุที่เกี่ยวโยงใกล้เคียงกัน พอมันมาเป็นปลาดาวอย่างที่คุณนี้ว่า เราถือว่าเป็นสัตว์แท้แล้ว ตัดโคตรแล้ว ตัดโคตรภูแล้วออกมาเป็นสัตว์แท้แล้วพอมาเป็นปลาดาวมันก็จะกินอาหารที่ใกล้เคียงกับการเป็นสัตว์มันก็คงจะกินสาหร่ายทะเลนี่แหละ

โยมว่า...มันกินแพลงตอน

พ่อท่านว่า... นั่นก็เป็นสัตว์อีกตระกูลหนึ่งที่มันแยกตัวออกมาอีกอันนึง เอาล่ะเราจะไม่พูดมาก เพราะเราจะไม่ได้มาเรียนวิชาชีววิทยากัน แต่เราจะมาเรียนธรรมะ แต่นั่นแหละ ชีวะ ชีวิตคนเราก็เกิดมาจากชีวิตนี้แหละ เราเรียนชีววิทยาจะเข้าใจอันนี้มาก แต่อาตมาเองไม่ได้ไปรื้อเรื่องพวกนี้มากนักแต่มันรู้ได้ด้วยพุทธศาสตร์จริงๆ ที่อธิบายให้ฟังด้วยเหตุผลเหล่านี้ 

เพราะฉะนั้น ภาษามันบอกเลย ถึงได้ระลึกเรื่องเก่าๆ ได้เพราะฉะนั้น สต 7 ตระกูลนี้มันก็ออกมาอย่างนี้ ปลาดาวมันจะกินแพลงตอนบ้าง สาหร่ายทะเลบ้างก็แล้วแต่มันก็จะกินอยู่ในเจนเนอเรชั่นใกล้ๆ ของมัน มันจะกินอยู่ใน Generation หรือ ว่ากินอยู่ในรอบของตระกูลที่มันใกล้ๆ เคียงๆ กัน มันไม่ไปกินเกินขนาดนั้น เป็นหน้าที่ของมัน

เพราะฉะนั้นสัตว์มันก็กินสัตว์ ต้นไม้มันก็กินสิ่งที่เป็นดิน น้ำ ลม ไฟที่มันใกล้เคียงกัน ถ้าต้นไม้ที่มันโตขึ้นไปมากมันก็จะกินประเภทที่เป็นน้ำมากกว่า ต้นไม้บางชนิดไม่ค่อยกินน้ำเท่าไหร่ แต่กินดิน กินลมมาก เพราะฉะนั้นต้นไม้บางชนิดโตขึ้นมาแล้วก็มากินน้ำมากขึ้นอย่างนี้เป็นต้น พอกินน้ำมากบางประเภทโตขึ้นมาเป็น พืชที่มันโตใหญ่ขึ้นมาจนกระทั่งมันจะกลายเป็นสัตว์อีกชั้นหนึ่งแล้วอย่างนี้เป็นต้น นี่ความรู้สึกในตัวมันมากแล้ว จนกระทั่งบางทีนะ ลูกของต้นไม้นี้ออกมาเป็นสัตว์ก็ได้เหมือนกัน ใครเคยเห็นแมงหวี่มันเกิดในมะเดื่อบ้าง ไปแกะเอาเถอะในมะเดื่อนี่ แมงหวี่ในลูกมะเดื่อนะ ในเรื่องชีววิทยาจะอธิบายอย่างไรอาตมาก็ยังไม่อยากจะมาพูดนะว่าแมงหวี่มันเกิดในลูกมะเดื่อ อย่างไร จะค่อยๆเป็นสัตว์ที่ต่อเซลล์ต่อทอดกันออกมาอย่างไร อาตมาไม่รู้นะชีววิทยาอธิบายแมงหวี่กับมะเดื่อออกมาอย่างไรอาตมาไม่รู้ 

แต่ว่าถ้าสัตว์พืชกับต้นไม้มันก็มีวิวัฒนาการก้าวหน้าอย่างนี้เรื่อยมาแล้วมันก็จะกิน หรือว่ามันก็จะพยายามที่จะกินสิ่งที่มันอยู่ในช่วงใกล้ๆ กัน 

ที่นี้สัตว์ที่โตขึ้นโตขึ้นโตขึ้นฉลาดขึ้น มันก็จะกินสัตว์ที่ด้อยกว่า สัตว์ที่โตขึ้นมาเรื่อยก็จะกินสัตว์ กินสัตว์ที่ด้อยกว่าเรื่อย เช่นเดียวกันปลาตัวโตก็กินปลาเล็ก ปลาดาวกินแพลงตอน ปลาโตกินปลาเล็ก ปลาโตขึ้นไปก็กินปลาเล็กต่อลงมาเรื่อยๆ เป็นทอดๆ แบบเดียวกัน 

เจ้าคน ที่นี้มาถึงสัตว์คน ต่อขึ้นมาที่นี้มาถึง สัตว์คนต่อขึ้นมา สัตว์ที่เป็นสัตว์ถึงขั้นเป็นคนแล้ว แต่แรกแต่เริ่มมาจริงๆ ตั้งแต่ชั้นโบราณอาการก็เป็นคนโง่ๆ มีขนยาวรุงรังเหมือนลิงก็กินสัตว์เหมือนกัน คนที่พัฒนามาเป็นคนตอนแรกๆ ก็กินสัตว์ กินสัตว์พอกินสัตว์แล้วเสร็จ ตามเชื้อของตัวเอง ที่จริงไม่ได้กินสัตว์มาทีเดียว สัตว์ในโลกนี้มันกินสัตว์กินพืช กินสัตว์กินพืชสลับมาตามระยะนะ ที่จริงแล้วคนในช่วงแรกจริงๆ เกิดมาเป็นคนนั้นน่ะ ไม่กินสัตว์ฟังให้ดีนะ    เนี่ยอาตมากำลังเล่าถึงเรื่องดึกดำบรรพ์ยิ่งกว่าดวงดาวที่ค้นพบเรื่องยิ่งกว่าใครค้นพบแล้วนะ สัตว์ที่มาเป็นคนตระกูลแรกที่จะตัดช่วงจาก สต 7 ช่วงมาเป็นตระกูลคนจริงๆคนตระกูลแรกที่สุดไม่กินสัตว์ เพราะมาจากลิง ฟังให้ดีนะ คนตระกูลสัตว์พอได้ยินคำว่าลิง คุณจะอ๋อ หรือว่าลิงมันไม่กินสัตว์มันกินพืช พิสูจน์ได้จากอะไร 

พิสูจน์ได้จากฟันของคน ไม่ใช่เป็นฟันที่สำหรับกินสัตว์ เป็นฟันที่ขบเคี้ยวแค่พืช เหมือนควายเหมือนวัว …ลิง คนมาจากลิง คนก็ตระกูลแรกที่ถ่ายทอดมาจากลิงแล้วก็กินพืชจากลิง คนตระกูลแรกที่ถ่ายทอดเรารับหน้ามาเป็นคน เป็นคนดึกดำบรรพ์ชั้นแรกเลยนะไม่กินสัตว์กินแต่ นี่เป็นต้นตระกูลคนอาตมาขอนับต้นตระกูลคนอันนี้ 

อีกต่อมาคนนี่มันก็เห็นว่าพืชมันก็กินได้สัตว์ก็กินได้คือ เป็นกิเลสนั่นเอง ก็คนตระกูลต่อมาเป็นคนป่าตระกูลต่อมาก็มากินสัตว์ ใจโหดเหี้ยมขึ้น มากินสัตว์ คนจึงกินสัตว์ตั้งแต่ที่เขายึดถือมาเลยว่าสัตว์พวกนี้มันโง่กว่าเรา เราฆ่ามันกินได้ เนื้อมันก็กินได้ กินแล้วชีวิตเราก็อยู่ได้ด้วยคนตั้งแต่บัดนั้นที่แปรเปลี่ยนจากต้นตระกูลคนชั้นแรกที่สุดนั้น ก็กลายเป็นยึดถือกินสัตว์เรื่อยมา คนต่อมาจึงสั่งสอนกันว่ากินสัตว์นั้นดีกว่า เพราะอะไร เพราะรสชาติของสัตว์มันสูงกว่ากิเลสกามมันมีก็เลยกินสัตว์เรื่อยไป เพราะฉะนั้นสัตว์ใดที่กินสัตว์แล้วนะจะไม่ค่อยกลับไปกินพืช แต่สัตว์ที่กินพืชไม่กินหรอกสัตว์ สัตว์ที่กินพืชเขาไม่กินหรอกสัตว์ แต่สัตว์ใดที่มันหลงเนื้อจะกินพืชยาก เช่นเดียวกันกับหมานี่ หมาตัวไหนที่ติดเนื้อมากแล้วนะ จ้างเลย เอาข้าวเปล่าๆ เอาพืชไปให้มันกิน มันไม่กินหรอก เพราะว่า เพราะกิเลสใน เนื้อมันสูงกว่า รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสของเนื้อมันมีมากกว่าพืช 

เพราะฉะนั้นเรื่องกิเลสที่มันสร้างโลก มันสร้างขึ้นมาแบบนี้ หมู หมาต่างๆ มันติดเนื้อสัตว์แล้วมันจึงไม่ติดพืช ถ้าสัตว์เราพยายามป้อนมันให้ดีนะให้มันกินแต่ผักพืชมากๆนะ อย่าเอาเนื้อไปล่อมันมากนะ มันจะกินพืชอยู่บ้าง หมานี่ บางตัวเอาพืชไปล่อมันบ้างมันจะกิน มันจะกินพืชบ้างแล้ว มันก็ไม่ตายด้วยนะ ไม่ตายไม่ตายหรอก มันก็จะอิ่มมันก็จะรักษาร่างกายของมันได้เหมือนกัน (1.14)

ที่มา ที่ไป

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง 15 เมษายน  2515 

เวลาบันทึก 21 พฤษภาคม 2567 ( 09:03:58 )

รายละเอียด

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง  15 เมษายน  2515 

พ่อท่านว่า... เรามาเริ่มต้น อธิบายความกันหน่อย เรื่องที่คุณพหลตั้งเอาไว้วันนี้ จะพึ่งอะไรดี ที่เราจะบรรยายกัน เป็นชื่อที่ดีที่สุด แล้วก็รู้สึกว่าจะบรรยายกัน ต้องตั้งใจฟังให้มากหน่อย เพราะเหตุว่าถ้าอาตมาจะบรรยายโดยที่เรียกว่า พื้นๆ ธรรมดา มันก็จะไม่เกิดประโยชน์อะไรและมันก็ซ้ำซาก แต่ที่อาตมากำลังจะบรรยายนี้ไม่ใช่เล่นลิ้น แต่ว่าด้วยเป็นถึงความเป็นจริง ไม่ใช่เป็นแต่เพียงภาษาพูดเท่านั้นด้วยนะ 

สงสัยว่าจะต้องมีใครมาคอยหมุนซะแล้วมั้ง (เทป) ไอ้นี่มันหนักพอหนักแล้วไม่ค่อยเดิน ไอ้นี่มันไม่ค่อยดีสงสัยจะต้องไปล้างเครื่อง สายพานจะหย่อนหรืออะไรก็แล้วแต่ 

เรื่องจะพึ่งอะไรดีนี้ ถ้าอาตมาพูดไปเดี๋ยวนี้ บอกว่าจะพึ่งอะไรดีนะ คนจะต้องค้านทันทีเลย ด้วยภาษา ถ้าถามบอว่าจะพึ่งอะไรดี ถามกันโป้งๆ ขนาดนี้ และโดยเฉพาะนักธรรมะที่ได้เรียนธรรมะแล้วมาพูดธรรมะกันนี่ ถ้าเราจะถามกันเปรี้ยงเลยว่า จะพึ่งอะไรดีอาตมาตอบเรื่องเหมือนกันเลย พึ่งอัตตา เพราะถ้าบอกพึ่งอัตตาเท่านั้นบอกว่าคนข้างนอกพูดแล้วคนทั้งหลายที่เราเรียนธรรมะกันโดยเฉพาะเรียนพุทธศาสนาจะต้องหาว่าอาตมาที่พูดนอกพุทธศาสนา 

เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไม่ให้หลงอัตตา ไม่ยึดถืออัตตา แต่อาตมาบอกจะพึ่งและพึ่งยึดถือมันก็อันเดียวกันนั่นแหละ ที่พึ่งสรณะที่ยึดถือก็สรณะ อันเดียวกันนั่นแหละ คืออัตตานั่นแหละ และอาตมาก็ยืนยันว่าเราจะพึ่งอัตตา นี่ไม่ใช่อาตมาเป็นคนพูด ถ้าอาตมาพูดอย่างนี้แล้วก็หาว่าอาตมานี่พูดเอาเอง เพราะฉะนั้นอาตมาจะต้องขอยกบาลีที่พระพุทธเจ้าท่านได้ตรัสเอาไว้แล้ว และบาลีอันนี้เป็นที่กว้างขวางใครๆ ก็รู้ พูดขึ้นมาก็ อ๋อทันที 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่า อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา ชัดไหม ให้พึ่งอัตตา อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา 

นาโถ แปลว่า ที่พึ่ง ที่พึ่งใด ก็อัตตาของเรา อันเป็นส่วนของเรานี่แหละ เป็นที่พึ่งที่ยิ่ง ตัวตนนี่แหละอัตตา ตัวตนของตนนี่แหละ โกหินาโถ ปโรสิยา นอกจากตนแล้วจะพึ่งใครได้ ไม่มี ไม่มีที่พึ่งอื่น นอกเหนืออัตตา หรืออัตตาแปลว่า ตัวกูของกูที่ท่านพุทธทาสว่า หรือตัวตนของตนนี้แหละ เรียกว่าอัตตาแท้ๆ ที่เราพึ่ง พระพุทธเจ้าท่านก็สอนอันนี้ เพราะฉะนั้นทุกคนก็คงจะไม่เถียงแล้ว ก็คงจะชักเอ๊ะอะไรยังไงๆ แล้วนี่ ศาสนานี้กลับไปกลับมาพูดกันยังไง  แล้วก็เป็นจริงอย่างนั้นแล้วก็จะเห็นจริงอย่างนั้นมากขึ้น เมื่ออาตมาจะได้อธิบายเรื่อยๆๆๆ แยกแยะออกไปเป็นระดับๆๆ 

อาตมาจะแยกแยะออกไปเป็นระดับ ที่จะยืนยันคำว่า ทำไมอาตมาว่าจะต้องพึ่งอัตตา หรือพึ่งตัวตนหรือพึ่งตัวกูของกูซะก่อน ก็เพราะเหตุว่า บาลีบทนี้ยืนยันอย่างหนึ่งว่านอกจากยืนยันแล้ว อาตมาเห็นด้วยและคิดด้วยและถูกต้องด้วยไม่ใช่พระพุทธเจ้าท่านพูดแล้วถูก อาตมาก็เห็นด้วยด้วย เพราะอาตมาไม่ได้เชื่อพระพุทธเจ้าทีเดียว อาตมาเชื่อปัญญาของอาตมาด้วย พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้สอนให้เชื่ออะไรดายไปทั้งหมดเลย   ท่านสอนให้จะต้องเป็นผู้ที่เข้าใจ และเป็นผู้ที่จะต้องเชื่ออย่างมีเหตุผล ไม่ใช่เชื่ออย่างงมงาย 

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าบอกว่าแม้แต่คนนี้เป็นครูของเรา ท่านก็อย่าเชื่อ เช่นเดียวกันพระพุทธเจ้าเป็นครูของเราใช่ไหม ก็เท่ากับท่านบอกว่าอย่าเชื่ออาตมานะอย่าเชื่อตถาคตนะ เพราะว่าตถาคตเป็นครูของเราก็เท่ากับว่าอย่าเชื่อตถาคตก็เหมือนกัน แต่จะเชื่อก็ต่อเมื่อเราเองมีเหตุผลเข้าใจลึกซึ้งแทงตลอดถึงเหตุและผลเป็นปัญญาแทงทะลุว่า อ๋อ มันน่าเชื่อถือ และมันเชื่อถือได้ เพราะมันมีความจริงอันแท้จริงอย่างนี้เอง แล้วเราก็เชื่อ นี่เรียกว่าอาตมาเชื่อ อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา เชื่ออันนี้ไม่ได้เชื่อด้วยปากเปล่า ไม่ได้เชื่อเพราะเป็นคำตรัสของพระพุทธเจ้าเท่านั้นด้วย 

และมีเหตุผลใดที่อาตมาเชื่อแล้วจะมาชักจูงให้พวกคุณเชื่อและเห็นตามด้วย แต่ฟังแล้วต้องไปพิสูจน์ถึงเห็นตามและจะเชื่อได้ มีเหตุผลอะไรเพิ่มเติม เหตุผลอันนั้นก็คือว่า ในศาสนาพุทธของเรา เราทุกคนเป็นผู้ที่รู้ดีเป็นผู้ที่เข้าใจดีทีเดียวว่า พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า ผลที่สูงสุดที่เราเองยึดถือ กันทุกวี่ทุกวัน ที่เราใฝ่เอาโดยเฉพาะพุทธศาสนิกชนของเราท่านเรียกผลนั้นว่า อรหัตตผล 

อรหัตตผลมาจากภาษาบาลีคำว่า… อาตมาเริ่มเขียนเท่านี้ก็ชักจะอ๋อกันหน่อยแล้วมีอัตตาเข้ามาตัวหนึ่งแล้ว อรหะ วันนี้มาจากบาลีต้นรากศัพท์ว่า อรหะ หรือ อรหัง นี่แหละที่เราเคยสวดกันนี่แหละ ผสมกัน หรือว่าสนธิกันกับคำว่า อัตตา ก็เป็น อรหัตตะ และเราไม่เรียก อรหัตตะ ก็มีตัวต่อกันไปและเราไม่เรียกคำว่า อรหัตตา พอมีตัวต่อไปมีคำว่าผลต่อด้วยบางทีก็เรียกว่า อรหัตตผล หรือ      อรหัตตมรรค 

ผลสูงสุดที่ทางพุทธศาสนาของเราต้องการและกำลังใฝ่หากันอยู่ พระพุทธศาสนิกชนต้องการก็คือ ผลของอัตตา ที่เราเรียกว่า อัตตาอย่าง อรหะ นี่คือผลที่เราต้องการ แม้แต่อรหัตตมรรคมันก็ยังเป็นทาง สูงสุดไปถึงอรหัตตมรรคเราก็ยังต้องการบอกว่าเป็นของดิบของดีอย่างยิ่ง ทวี อรหัตตผลมันก็ยิ่งสูง ถ้า อรหัตผลสูงขึ้นไปอีกเป็นที่สุด  

ถ้าเผื่อว่าอรหัตตผลมันมากๆ เข้ เราสั่งสมอัตตา ที่เรียกว่า อรหะ ให้มากเป็นที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุด หรือแปลว่า ปลาย เพราะฉะนั้นเมื่อได้ครบอรหัตตผลรวมยอดให้เป็นที่สุดแห่งที่สุดแล้ว ท่านเรียกคนผู้นั้นว่า บรรลุอรหันต์ ได้สั่งสมผลของความเป็นอัตตาที่เป็นอรหันต์ครบหมดแล้ว  ก็เรียกว่า       อรหัตตผล เท่ากับเราสั่งสม อัตตานั่นเองใส่เข้าไปเรื่อยๆ 

แน่ใจขึ้นไปอีกนิดนึงล่ะนะที่อาตมาตอบว่า จะพึ่งอะไรดีเราก็เพิ่งอัตตานั่นเอง พึ่งตัวตนนั้นเอง หรือพึ่งรูปร่างของสิ่งหนึ่งก็ตามแต่ใครจะไปอย่างนั้นก็ตามแต่ อัตตา คือ ร่างของสิ่งสิ่งหนึ่งที่เรากำลังยึดเข้าไว้หรือสั่งสมเข้าไว้หรือสร้างเข้าไว้ 

ทีนี้ อัตตาตัวนี้ อาตมาก็ยืนยันด้วยภาษาบาลีว่า อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหิ

นาโถ ปโรสิยา พระพุทธเจ้าท่านก็ยืนยันด้วยบาลีนี้แหละว่า ตนเองนั่นแหละ ตนเองหรือ อัตตานั่นแหละ เป็นที่พึ่งที่ดีที่สุด นอกจากตนหรือนอกจากอัตตานั่นแล้ว นอกจากอัตตาตัวตนของตนนั่นแล้วก็ไม่มีสิ่งอื่นที่จะดีเหนือกว่า หรือไม่ใช่ที่พึ่งที่ดี 

ที่นี้เพิ่มขึ้นมาเมื่อเรารู้แล้วว่าอัตตา มันคือ ตัวตน อรหะ คืออะไรล่ะ อัตตา คือตัวตนที่เราสร้างขึ้นมา หรือ เป็นสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวเนื่องกับเราเองเราเรียกว่าอัตตา แปลเป็นภาษาคนก็คือ  อัตตาธรรมดา หรือพระพุทธทาส ก็แปลว่า ตัวกูของกู หรือว่าตัวตน การเป็นตัวเป็นตนการยึดถือตัวยึดถือตนนี้แหละ 

อรหะนั้น โดยภาษามาแปลเป็นภาษาไทยว่า ความเหมาะสม อรหะ แปลว่า ความเหมาะสม หรือ ความเป็นไปอย่างควร ความเป็นไปอย่างพอเหมาะพอเจาะแล้วแต่ จะขยายความไปอีกได้แยะ อรหะ นี่ 

คือ ความเป็นไปอย่างเหมาะเจาะ หรือ ความเป็นไปอย่างสมอย่างควรทีเดียวเรียกว่า อรหะ

ทีนี้คำว่า อรหะ คำนี้ภาษามันกลายตัวอรหะ หรืออรหัง แปลว่า หมดกิเลสหรือใครก็คงได้ยินว่าแปลว่า  หมดกิเลส ก็จริงอยู่ถ้าผู้รู้กิเลสแล้วท่านก็เป็นไปโดยเหมาะโดยควร โดยไม่จำเป็นต้องให้กิเลสมาเกี่ยวข้อง ก็หมดกิเลสเหมือนกันแล้วท่านก็เป็นอยู่โดยเหมาะโดยควรอย่างนั้น โดยสมควรอย่างนั้น ไม่มีกิเลส สิ่งที่เรียกว่า กิเลสเพราะท่านรู้ซะแล้วว่ากิเลสคืออะไร กิเลสคือตัวทำทุกข์และท่านรู้ซะแล้วว่าทุกข์นั้น  มันเกิดด้วยกิเลสตัวขนาดไหนขนาดไหน จะปล่อยให้มันเกิดขนาดไหนมันทุกข์มากทุกข์น้อยขนาดไหน พระอรหันต์ท่านเป็นผู้รู้ แล้วท่านก็ปล่อยให้มันเกิดอย่างไม่เป็นทุกข์ตามควรตามเหมาะที่สุดในโลก อันสมมุติอยู่ 

หมายความว่า พระอรหันต์ คือผู้ที่ยังไม่ตาย เมื่อยังไม่ตายเราก็จะต้องมีการปรุงแต่ง เราจะต้องมีสังขาร อย่างน้อยที่สุด กายสังขารของเราก็ยังเหลืออยู่ กายสังขารเหลือแล้วเราก็ยังจะต้องมี วจีสังขารที่จะต้องเราจะสร้างขึ้น อริยาบทต่างๆ ก็เป็นสังขาร มโนสังขารก็เป็นสังขาร ที่เราจะปรุงจะแต่งอยู่ในโลกนี้เหมือนกัน 

พระอรหันต์จะเป็นผู้รู้เองว่า จะทำกายสังขารให้อยู่อย่างไร ในขณะใด 

กาละใด เทศะใด มันจึงจะเป็นสุขที่สุด หรือเป็นประโยชน์ถูกต้องที่สุด แล้วก็สังขารที่จะเป็นวจี คือพูดปรุงแต่งออกมาเป็นภาษาคำพูดออกมา แค่ใดๆ มันจึงจะเป็นประโยชน์ตนประโยชน์ท่านสูงที่สุด ดีที่สุด  หรือแม้แต่ที่สุด มโนสังขารขนาดใดที่ท่านจะปรุงแต่งออกมา ได้ประโยชน์สูงที่สุดเกื้อกูลโลก เป็นประโยชน์ท่านประโยชน์ตนดีที่สุด ทุกคนก็คงจะเคยได้ยินมาเรื่องประโยชน์ตนประโยชน์ท่านนี่ พระพุทธเจ้าท่านยืนยันเหลือเกินว่าคนเราเกิดมาแล้วต้องสร้างประโยชน์ตนสร้างประโยชน์ท่านให้บริบูรณ์พร้อม 

เพราะฉะนั้น พระอรหันต์เป็นผู้รู้ และท่านจะทำทุกทีไปอย่างนั้น ดังนั้นเราจะต้องเข้าใจคำว่า อรหะ หรือ คำว่าอรหันต์ ให้ดีที่สุดเราจะเข้าใจโดยปาก มันก็เท่านั้นเท่านั้นแหละ มันก็จะได้พอประมาณ แต่เราจะเข้าใจคำว่าอรหะได้ดีที่สุดนั้นไม่ใช่ด้วยปากเท่านั้น มันจะต้องปรุงแต่งให้เกิดที่ตนจริงๆ ให้รู้แจ้งแทงทะลุจริงๆ เลยว่า อ๋อ ความพอดีพอเหมาะพอสมที่ถูก รู้เองโดยตนเองเป็นผู้รู้ผู้เห็น คนอื่นเข้าใจด้วยไม่พอ แต่ถ้าขนาด อรหะ หรือ อรหันต์ด้วยกันจะรู้ด้วยกันพอได้เพราะมันตัวเท่ากันแล้วนี่มันก็เทียบเคียงกันได้ แต่ถ้าผู้นั้นไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันนะมันจึงเทียบเคียงกันไม่ได้ไล่กันไม่ถูก ด้วยเหตุนี้เอง 

ท่านถึงตรัสไว้ว่า อรหันต์ย่อมรู้อรหันต์ด้วยกัน ไม่มีผิดตรงไหนเลยเพราะมีของเท่ากันมาเทียบเคียงแล้ว เพราะฉะนั้นสบายมาก แต่ถ้าไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันแล้ว ก็เทียบเคียงไม่ค่อยลงตัวหรอกว่า อรหันต์นั้นที่เรียกว่า เป็นความพอดี พอเหมาะ พอสมพอควร ก็จึงไม่พอดี ไม่พอเหมาะ พอสมพอควร 

ความพอเหมาะพอสมควรนี้ หรือใช้แต่ภาษาเท่านั้น โดยสภาวะอาตมาบอกแล้วว่า เราจะต้องไปสร้างเอาเอง ไปทำเอาเองว่ามันจะพอดีพอเหมาะพอสมควรแต่ละขนาดไหน เราจึงจะเรียกว่า พอเหมาะพอควร จนทิ้งโลกได้ทิ้งสิ่งที่มันปรุงแต่งเป็นโลกียะ ทิ้งเอาไว้ในโลกียะ อะไรเรียกว่าโลกียะ  อะไรที่มันปรุงแต่งรวมตัวลงมา เรียกว่ายังติดข้องอยู่ในโลก ไอ้สิ่งเหล่านั้นเราจะต้องไปเรียนรู้โลก  เมื่อเรียนรู้โลกแล้ว แล้วเราก็ไม่ติดไม่ข้องในโลกเหล่านี้เราไม่สร้าง ไม่สร้างโลก อรหันต์ไม่สร้างโลก สิ่งใดที่มันจะเป็นโลกไม่สร้างด้วย ไม่เอา ไม่ปรุงไม่แต่งไม่หนักไม่หนาด้วย แต่สิ่งใดที่จะสงเคราะห์โลกก็ยังพอทำบ้าง ฟังให้ดีนะคำนี้ อย่าไปเป็นคนพาซื่อกันเกินไป สิ่งใดที่จะสร้างโลกพระอรหันต์ไม่ทำไม่สร้าง แต่สิ่งใดจะสงเคราะห์โลก หรือ เกื้อกูลโลก พระอรหันต์จะทำบ้าง 

แต่ถึงแม้ท่านทำบ้างท่านก็ไม่ยึดไม่ติดด้วย ท่านสักแต่ว่าทำแต่ท่านทำบ้าง ฟังให้ดีนะประโยคนี้มันจะกินตัวเข้าไป ถ้าเข้าใจไม่พอแล้วประเดี๋ยวก็มันจะไปชนกันหมด เพราะฉะนั้นพระอรหันต์จะทำอะไรทุกอย่างจึงใช้วิจารณญาณ หรือ ใช้ความพิจารณาของตนเองเสมอๆ ด้วยปัญญา พิจารณาตนเองเสมอด้วยปัญญาว่า อันนี้เหมาะควรว่าดีไหมจะสงเคราะห์โลกสงเคราะห์ตนได้พอเหมาะพอเจาะไหม เอาล่ะพอดีพอเหมาะท่านก็ทำ ถ้าเผื่อว่ากว่านี้ไหวไหม แหม..กว่านี้ไม่ไหวแล้วไม่ดีมันจะเอนเอียงไปข้างโลกมากไปจนกระทั่งเดี๋ยวเกิดเป็นตัวตนโลกหนักเกินไป ท่านไม่ทำ หรือบางทีก็เป็นทุกข์ให้ตัวเองนั่นแหละมากเกินไป ท่านก็ไม่ทำเหมือนกัน อย่างนี้ 

ก็มีขนาดอยู่ก็มีขนาดจำนวนมีความหนัก มีความเบาไม่เท่ากันกับพระอรหันต์สมัยพระพุทธเจ้า ไม่เท่ากันหรอก เพราะโลกมันไม่เหมือนกันแล้ว มันหนาแน่นไปด้วยกิเลสก็ไม่เหมือนกัน โลกมันเต็มไปด้วยไอ้โน่นยึดไอ้นี่ดึงก็ไม่เท่ากัน รูปก็ไม่เท่ากันนามก็ไม่เท่ากัน ในสมัยโน้นกับสมัยนี้ รูปที่เป็นสมมุติในโลกก็ไม่เท่ากัน นามที่สมมุติอยู่ในโลกนี้ก็ไม่เท่ากัน 

เพราะฉะนั้นพระอรหันต์นั้นจึงยอมอนุโลมตามสมมุติโลกจำนวนไม่เท่ากัน ขนาดไม่เท่ากัน เบาว่างก็ไม่เท่ากันนัก ถ้าพระพุทธเจ้ามาเกิดสมัยนี้ พระพุทธเจ้าก็คงไม่สอนคนเหมือนกัน อาตมาว่านะไม่สอนหรอก มันหนักหนาเหลือเกินนักหนาจริงๆ พุทธเจ้าจะมานั่งสอนว่าอ้าวนั่งอาสนะเดียวแล้วให้บรรลุเหมือนพระยสเหมือนพระปัญจวัคคีย์ไม่ได้หรอก อาตมาว่าไม่สำเร็จหรอก คนสมัยนี้มานั่งสอนอย่างนั้นไม่ได้หรอกไม่ได้จริงๆ อาตมาเชื่ออย่างนั้นเลย 

ถนนพระพุทธเจ้าถ้าเกิดสมัยนี้พระพุทธเจ้าไม่สอนหรอก จะกลายเป็นภาพปัจเจกพุทธะไปเลยไม่สอน แต่ทีนี้ต้องใช้อาศัยคนที่เรียกว่าทน ทนแดดทนฝนทนอึดทนไม้ทนปืนทนมีดทนผา ทนทุกอย่างอย่างอาตมานี่ทน ทนเขาว่าศาสตร์กราบยังไงก็ทน ที่จริงก็ไม่ได้ทนหรอกแต่อาศัยภาษาพูดไม่ได้ทนหรอก ไม่ได้เจ็บไม่ได้ปวดอะไรหรอกแต่ว่าต้องทน พูดไปแล้วคนจะว่าอย่างโน้นอย่างนี้ก็ต้องทน แต่แท้จริง อาตมาไ่ม่ได้ทนเขาจะทำมายัง ก็ไม่ได้ทนหรอก เหมือนทนแต่ไม่ได้ทนทีเดียวหรอก 

ทุกสิ่งทุกอย่างจะเกิดตาม กาละ เทศะ เกิดไปตามเวลาเท่านั้น 

ที่นี้ถ้าเราเองยังไม่ถึงได้เอาอรหัตตผลเราจะพึ่งอัตตาตัวนั้นอย่างไรมันถึงจะแจ่ม ถ้าบอกว่าให้ไปพึ่งอรหัตตผล หรือ อัตตาตรงที่เป็น อรหะ สงสัยไม่ได้พึ่งแล้วอัตตาหิอัตโนนาโถเปล่าเสียแล้ว มันจะไม่พึ่งอัตตาหิอัตโนนาโถแล้วเพราะอัตตาไปเล่นถึงขั้น อรหัง อรหันต์ ไม่ไหว

คนเราก็เลยต้องพยายามถ้าเป็นผู้ที่มีความรู้เป็นผู้ที่อยู่ในวงศาสนาพระพุทธเจ้าท่านก็ให้พึ่ง รองลงมาก็คือ เมื่อพึ่งอรหะไม่ได้ แล้วมาพึ่งอัตตะที่อยู่ในอรหะไม่ได้ ก็ให้พึ่งอัตถะสิฟังให้ดีนะ เมื่ออัตตะตัวนั้น ยังพึ่งไม่ได้ก็ให้พึ่งอัตถะสิ อัตถะตัวนี้หมายถึงว่า แก่นเนื้อหาสาระ หรือสาระหรือพยัญชนะคำสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่าอัตถะ ถ้าพูดให้เต็มก็เรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ ญาณที่พระพุทธเจ้าท่านได้ถ่ายทอดไว้แล้วเรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ อัตถะตัวนี้ก็มาจากคำว่าอัตตะนี่เอง ภาษามันแปลงรูปเอามาเรียกใกล้เคียงกันแล้วมันเป็นตัวโตขึ้นมาหน่อยท่านก็เลยใช้คำว่าอัตถะก็คือ แก่นแท้เนื้อหานั่นเอง หรือไอ้ตัวตนเนื้อหาธรรมะนั่นเองแต่ไม่ใช่ตัวตน ไปยึดอยู่ที่ใครแต่เป็นเนื้อหาตัวตนอันนี้อยู่ในสภาวะของ บัญญัติ อยู่ในสภาวะของบัญญัติของสิ่งหนึ่งที่ได้กำหนดขึ้นมาแล้วเรียกมันว่าคำพูดก็ตาม เรียกมันว่าเนื้อหาก็ตามแม้เรียกว่าคำพูดเราก็เรียกว่าอัตถะ แม้เรียกว่าเนื้อหาเราก็เรียกว่าอรรถแก่นสารก็เรียกว่าอัตถะ เป็นอัตถประโยชน์หมายความว่าเป็นประโยชน์ที่เป็นแก่นสารจริงๆ 

นี่เราก็พึ่งสิ่งนี้ต่อมา เรียกว่าพึ่งอัตถะซิ เมื่อเราจะพึ่งอัตถะเราก็ศาสนาพุทธเราก็มาเรียนอัตถะของพระพุทธเจ้า มาเรียนภาษาที่พระพุทธเจ้าท่านเทศน์เอาไว้ก็ตาม หรือพระสงฆ์ผู้ที่รู้อัตถะ เนื้อหาสาระของพระพุทธเจ้า จนกระทั่งเราเอาไปประพฤติปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จนรู้ถึงอทะแท้ๆ รู้ถึงสภาวะตัวจริงๆ ก็เอามาถ่ายทอดอัตถะนั้นออกมาเป็นภาษาก็ตาม ก็เหมือนกัน แล้วเราก็มาพึ่งอัตถะนี้ เป็นชั้นรองลงมา 

คำสอนต่างๆ นี้ดังเช่นที่อาตมากำลังพูดอยู่นี้ อธิบายอยู่นี้เรียกว่า อัตถะทั้งสิ้น คือเป็นภาษาเป็นคำพูด และภาษาคำพูดอันนี้ ชักออกมาจากเนื้อหาแก่นแท้หรือแก่นสารของมันแท้ๆ เลยชักออกมา แล้วเอามาโยงใยมาพยายามชี้ให้พวกคุณได้ฟังเพื่อที่จะได้เกิดประโยชน์ในการฟัง เกิดปัญญาในการฟังจึงเรียกว่า            สุตมยปัญญา เข้าใจจริงๆ ในการฟังให้ได้แน่นอนมากมาย จนกระทั่งคุณเอาไปคิดทบทวนที่บ้านที่ไหนก็ตามแต่เรียกว่า จินตามยปัญญาอีกทีหนึ่ง คิดทบทวนจนกระทั่งรู้เข้าใจซาบซึ้งว่าอ๋ออรรถนี้หนอ ที่ภาษาที่ได้ฟังมานี้หนอ เป็นภาษาที่มันมีเหตุมีผลจริงๆ เป็นของที่ควรที่จะได้เอามาใช้ เป็นของที่ควรจะได้เอามาอบรมตอนเอามาประพฤติปฏิบัติตามจริงหนอ แล้วเราเองก็จะได้เอาอัตถะนี้ไปประพฤติ 

การประพฤติการบำเพ็ญนั้นท่านเรียกว่า พตะ ก็คืออัตตะอีกนั่นแหละฟังให้ดีไม่ได้หนีจากอัตตะไปไหนเลย พตะ คือตัว พ กับ อัตตา พ.พาน สนธิกับความว่าอัตตะ หรือ อัตตา แปลว่าการประพฤติหรือการบำเพ็ญหรือการกระทำ 

ที่นี้เราจะไปประพฤติหรือบำเพ็ญสิ่งอันนั้นเราก็เอาสิ่งอัตตะที่เราได้มาแล้วจากการฟัง มาคิดทบทวนแล้วก็เอามาบำเพ็ญ เอาไปอบรมตนเรียกว่า ภาวนาก็ได้ภาวนาก็อบรมตนให้เกิดอย่างนั้นอย่างนั้นเรียกว่า ภาวนา หรือเรียกว่าเอาไป พต ก็ได้ หรือเอาไปประพฤติไปบำเพ็ญไปกระทำ 

พตะ อันนี้ก็คือเอาไปทำจริงๆ ให้มันเกิดในตัวในตนจึงเรียกว่า พ + อัตตะ ให้มันเป็นตัวตนเกิดมาที่ตัวที่ตนเรียกว่า พ หรือ พตะ อัตถะ สิ่งที่ได้มาตอนที่อาตมายกเหล่าเนื้อหาแก่นแท้ที่ได้มาเป็นภาษาที่พูดออกมาก็ตามพระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า ข้อควรเอาไปประพฤติ ได้ยินเป็นภาษามาทบทวนเป็นข้อเป็นหลัก เป็นหลักใจหรือเป็นกฏอันหนึ่ง ที่เราจะเอามาประพฤติตาม นอกจากภาษาที่เรียกว่า อัตถะ นั้นเอามาโน้มน้อมประพฤติแล้วท่านยังเรียกว่า ศีล อีกเหมือนกัน 

ฟังให้ดีนะมันคล้องจองกันหมดธรรมะ นี่มันเรื่องเดียวกันหมดท่านเรียกว่าศีลด้วย ศีลนั่นคือ หลักใจศีลนั้นคือข้อควรประพฤติที่เราได้ฟังได้รับมาจากครูหรือได้รับมาจากอาจารย์ ที่ท่านบอกให้ เช่น ท่านว่าปาณาติปาตาเวรมณี อ้าวพยายามประพฤติละเว้นศัตรูอันที่จะทำตนเองไปเบียดเบียนผู้อื่นเสีย เรียกว่าปาณาติปาตาเวรมณี นี่เป็นศีลหรือเป็นอัตถะเป็นภาษาที่ท่านกล่าวออกมาบอกให้เราประพฤติอย่างนี้ 

ผู้ที่ได้อันนี้ฟังอันนี้มา เรียกว่า ศีลแล้วก็เอาศีลข้อนี้เองมา พตะ มาประพฤติ ผู้ใดได้ศีลข้อนี้มาแล้ว หรือได้หลักใจอันนี้มาแล้วมาเห็นดีเห็นชอบมาคิดทบทวนว่าเออควรจะเอาศีลข้อนี้มาภาวนา แล้วก็เอามาลงมือภาวนาจริงๆ หรือทำให้มันเกิดที่ตนจริงๆ หรือทำให้มันเกิดอัตตาทำให้เกิดผลเป็นอัตตาตัวตน ขึ้นมากับตนกับตัวจริงๆ จนเรียกว่า พตะ ผู้นั้นก็จะได้ความจริงจะได้ตัวตนอันแท้จริงขึ้นมาให้ตัวเองเลยทีเดียว มันก็จะเป็นผลเรียกว่า อรหัตตผลแต่ผลขึ้นมาเรื่อยๆ 

ผู้ใดมีศีลแล้วก็มี พตะ มีการบำเพ็ญจริงๆ เกิดผลจริงๆ ผู้นั้นจะได้เอา       อรหัตตะ จะได้ผลจะได้เอาอรหัตตผล 

แต่ที่นี้ผู้ใดเอาไอ้สิ่งที่ได้มาจริงๆ ที่เขาบอกมาอาจารย์บอกมาครูบอกมา แต่ครูบอกมาอาจารย์บอกมา ทว่า ผู้นั้นประพฤติไม่จริงประพฤติเป็นศีลที่เรียกว่าสักแต่ว่าศีลเฉยๆ ศีลลูบๆ คลำๆ ศีลที่ไม่แท้ศีลที่มีแต่ภาษาศีลที่ไม่มีเนื้อมีตัวไม่มีอัตตาศีลที่ไม่เกิดตัวเกิดตนเลยฟังแต่ภาษาแล้วเอาไปออกแขกออกลิเกอยู่ บางทีก็ไปนั่งฟังพระท่านมาถึงก็ไม่ยังภันเตวิสุงวิสุง รักขนถายะ ที่วัดพระท่านก็ออกลิเกพร้อมเลยขึ้นต้น ปาณาติปาตา เวระมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามิ กว่าลิเกบทนี้กว่าจะมีบทร้องบทขับจนกว่าจะจบนะ ผู้ที่ไปขอมายังภันเตก็ตาม พอพระท่านสวดท่านขับร้องออกมาเสร็จแล้ว อุบาสกอุบาสิกาศึกษาทั้งหลายก็บอกว่าปาณาติปาตาเวรมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามินี่เรียกว่ารับศีลได้ศีลมา 

เสร็จแล้วได้แล้วศีลมาแล้วจะเป็นศีล 5 ศีล 8 ก็ตาม พอได้ไปแล้ว ก็ถือเอาไว้ทีเดียวแบกเอาไว้ทีเดียวแหมปานาเราก็ถือ อะทินนาเราก็ถือกาเมแล้วก็ถือ     มุสาวาทาเวระมณีเราก็ถือ สุราเมระยะมัชชะปะมาก็ถือ บางคนถือไว้ร่าเลยเช้าวันนี้เราทำงานทำบุญวันเกิดนิมนต์พระมาขอศีลแล้วแต่เช้า พอตกบ่ายๆ หน่อยเพื่อนก็บอกว่าเฮ้ยเปิดกาขาวให้ทีสิ ไม่เปิดกาขาวเลย เพื่อนจะเลี้ยงวันเกิดนี่เจ้าภาพก็เปิดกาขาวเข้าให้ เพื่อนก็ดื่มกาขาว บอกว่าพระเจ้าภาพไม่กิน หรือ เจ้าภาพบอกว่ารับศีล เพื่อนก็บอกว่าศีลก็ศีลสิเราก็มาดื่มด้วยกัน เสร็จแล้วก็ดื่มเข้าให้

เสร็จแล้วลิเกบทนั้นก็ผ่านไปผ่านไปเหมือนสายน้ำไหลสุราเมระยะมัชชะปะมา ก็เทลงทะเลเลย  ไม่มีเนื้อไม่มีตัวไม่มีตัวมีตนไม่มีการประพฤติไม่มี พต ไม่เกิดตัวเกิดตน พ + อัตตะ ไม่เกิด เรียกว่พระก็ได้ เราจะทำตัวให้เป็นพระก็ได้เราจะทำตนให้เป็นพระไม่เกิด พระอันนี้ไม่เกิดเพราะไม่มีโพไม่มีโพธิ พ. พานนี้สำคัญไม่เป็นพระเพราะไม่มีโพธิ โพธิ คือ ความรู้หรือปัญญา เมื่อไม่มีความรู้ไม่มีปัญญาเพราะตัวเองไม่ได้ปฏิบัติก็จึงไม่ได้เกิดความรู้ไม่ได้เกิดปัญญา 

โพธิสัตว์ หรือ โพธิสัตโต หลวงพ่อเณรโพธิสัตโต คำว่าโพธิสัตโตก็มาจากคำว่า โพธิ บวก สัตตะ สัตตะ คือ ส + อตต

สัตว์โต สัตว์ รากศัพท์มันมาจากคำว่า สัตตะ ถึงแม้ตอนนี้ภาษาบาลี สัตตะก็แปลว่า สัตว์โลกอยู่เหมือนกัน ใครเรียนภาษาบาลีจะรู้แม้แต่คำว่า สัตว ภาษาบาลีก็ยังเรียกว่า สัตตะ มาจาก ส.เสีย บวกอัตตา แปลว่า สัตว์โลก 

ถ้าสัตว์โลกโดยตรงแล้วจะอธิบายต่อไปไว้ตอนท้ายๆ ก่อน จะเป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังไม่เป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังเป็นขั้นอรหัตตะอยู่ 

โพธิสัตว์คือผู้ที่มีความรู้ผู้ที่จะเป็นโพธิสัตว์ตะได้ต้องเป็นผู้ที่มีอรหัตตะเป็นผู้ที่มีอรหัตผลให้ตัวเองแล้วรู้ แล้วมีความรู้รู้อัตตา  ตัวที่มีความเหมาะสมพอดีแล้วเรียกว่า เป็นผู้ที่มีปัญญาตัวอรหะหรืออรหันต์ หรือ ตัวความพ้นกิเลสรู้จักกิเลส รู้จักความพ้นกิเลสก็นึกว่ารู้จักความเป็นอรหันต์ รู้อรหันต์ ฟังดีๆ นะอาตมาใช้ภาษาที่พวกคุณเคยได้ยินได้ฟังทุกวัน แต่คุณไม่ได้เข้าใจภาษา อาตมากำลังเอาภาษามาคลี่คลายให้ฟัง เพราะฉะนั้นโพธิสัตตะ หรือ โพธิสัตว์นี่เราเรียกศัพท์ทับไปอีกเรียกว่าพระโพธิสัตว์ คือตัวบุคคลผู้หนึ่งที่มีความรู้มีปัญญาเรียกว่า โพธิ แล้วก็เป็นสัตว์โลกเป็นตัวตนจริงๆ เป็นสัตว์โลกจริงๆ 

แล้วก็เอา อัตตะ ที่เป็นอรหัง อรหัง หมายความว่าสิ่งที่พ้นกิเลส หรือรู้กิเลสและก็รู้การทำตนให้พ้นกิเลสอย่างที่อธิบายมาแล้ว เพราะฉะนั้นรู้ อรหัตตะตัวนี้ก็เอาอรหัตตะตัวนี้มาอธิบายสู่กันฟัง 

ทางมหายานเขานี่ เขาบอกว่าพระโพธิสัตว์นี่ เป็นผู้ที่ไม่บรรลุอรหันต์ก็จริงก็ได้เหมือนกัน เขาจะเป็นผู้ที่มีแต่อรหัตตผลเรื่อยไปแล้วก็เป็นโพธิสัตตะเรื่อยไปเขาจะไม่ยอมเกิดยอมสูญ เขาจะไม่ยอมเป็นอรหันต์ คือเขาจะไม่ยอมมีที่ปลายเขาจะไม่ยอมมีที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุดเขาจะไม่ยอมที่สุดเขาจะเกิดๆ ช่วยคนทั้งโลกนี้จนกระทั่งคนสุดท้ายในโลกนี้เหลืออยู่เขาก็จะช่วยคนสุดท้ายนี่ แหม…รู้สึกว่ามีอธิษฐานจิต หรือว่ามีปณิธานสูงเหลือเกินฝ่ายมหายานจะช่วยคนสุดท้ายซะก่อนในโลก ให้พ้นโอคะสงสาร แล้วตนเองถึงจะช่วยตอนนี้เรียกว่าทางมหายานเขาเอาร้ายกาจถึงขนาดนั้นก็ดีอยู่นะเป็นประเด็นทางที่น่าดูเหมือนกันแต่คิดดูซิมันจะเป็นได้ไหมหรือ มันเป็นไปไม่ได้หรอก มันเป็นแต่เพียงคำพูดอันหนึ่งเท่านั้นเอง ซึ่งเป็นคำยั่วยุ เป็นอุบายโกศลอันหนึ่งยั่วยุให้คน มีความตั้งใจสูง 

การช่วยคนให้พ้นอรหันต์ โดยเอาอรหัตตคุณ หรือเอาอรหัตตผลก็เหมือนกัน เอาหัตถกุล หมายถึงคุณความดีที่รู้ว่าเอารหัสหมายถึงอะไร เป็นเนื้อเป็นตัวเป็นอัตตาขึ้นมาแล้วเอาอรหัตตาคุณ มาเผื่อแผ่มาสอน มันก็ดีผู้ใดมีอรหัตตคุณมีอรหัตตผลแล้ว เอามาแจกจ่าย แต่ถ้าใครเอาเงินเอาทองมาแจกจ่ายเฉยๆ ยังไม่ใช่ชั้นดีหรอก ถ้าใครมีเอาอรหัตคุณเอาอรหัตตผลมาแจกจ่าย เอาอรหัตคุณเอา

อรหัตตผลอันนั้นเราเรียกว่าตัวธรรมะแท้ๆ ล่ะ 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำทานโดยเอาอรหัตตคุณ หรือ อรหัตตผลมาจากจ่ายคนนั้นเป็นผู้ที่มีการทำทานชั้นสูงสุด ผู้ที่มีอย่างนั้นพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ ว่าผู้ที่มีธรรมทานผู้นั้นแหละเป็นผู้ที่ชนะโลก เป็นผู้ที่ให้ทานสูงสุดในโลก ที่ท่านเรียกว่า สัพเพทานัง ธัมมะทานังชินาติ ไม่มีทานอันใดที่จะแจกจ่ายหรือการทำให้แก่ผู้อื่นจะได้ผลบุญที่ดีที่สุดสูงที่สุด หรือว่าเป็นการให้ทานที่ชนะเลิศทั้งปวง ทานให้ธรรมทานเป็นธรรที่สูงสุด 

ธรรมะอันนั้นคืออะไรที่ดีที่สุดคือ อรหัตตคุณ หรือ อรหัตผล คือความรู้อรหันต์ หรือเอาตัวตนของอรหันต์มาชี้แจงเอาตัวตนของอรหันต์มาแจกจ่าย และอรหังก็คือสภาวะของกิเลส และสภาวะของการฆ่ากิเลสหรือการทำกิเลสให้พ้นไปเรียกว่าอรหัง เราก็ทำอันนี้ให้ได้รู้ให้ได้แล้วจึงเอามาแจกจ่าย 

ผู้ใดไม่มีเลยไม่มีอรหัตตคุณในตนเลย ไม่มีเอาอรหัตตผลในตนเลยผู้นั้นจะเอาอรหัตตผลเอาอรหัตตคุณมาแจกจ่ายได้ไหม ได้ไหม ลองคิดดูซิ ไม่ได้เราจะเอามาจากไหนตัวเองไม่มีเลยไปเชือดเฉือนมาจากไหน แต่เอาเถอะเมื่อไม่ได้เมื่อไม่มี ท่านก็มีอยู่ในภาษาท่านจดไว้บ้างก็มีท่านลอกไว้บ้างก็มีท่านจำกันไว้บ้างก็มีเป็นภาษาบอกกล่าวกันในหูในอะไร เป็นอัตถะชั้นรอง เรียกว่า อรรถฎีกาอาจารย์ก็ตาม เรียกว่า อาจารย์ท่านรองเขียนลงมาอีกอะไรพวกนี้ เราก็เชื่อ อรรถฎีกาจารย์ต่อลงมา คำข้อเขียนบอกไว้จดไว้ฎีกา จดบอกฎีกาจดบอกแล้วก็อาจารย์เหล่านั้น ก็เอาคำจดบอกเหล่านี้มากล่าวต่อๆ กันไปก็ได้ประโยชน์เหมือนกัน แต่ว่าประโยชน์มันยังไม่ใช่ตัวแท้ตัวจริงยังไม่ใช่ป้อนออกมาจากตัวเองเลย มีอรหัตตะอยู่ในตัวเลย ไม่ใช่ 

ถ้าผู้ใดมีอรหัตตะอยู่ในตัวเลยจริงๆ ชักออกมาทีไร มันแน่นหนามันรู้สึกว่ามันลวดลายเลยมันออกฤทธิ์ออกเดช มันมีตัวตนดีจริงๆ ถ้าใครเห็นตัวตนอัตตานี้จะเห็นชัดๆ เลยโอ้โหตัวตนนี้ปั้นไม่ง่ายนะ คนที่มีอยู่แล้วจริงๆ เมื่อควักออกมามันจะดิ้นพลาดๆ ออกมาเห็นออกปากเลยมันคอมเพล็ดเลยมันเป็นเรื่องเป็นราวเป็นตัวเป็นตนเห็นชัดเจน แต่ถ้าคนที่ไม่ก็พูดแต่ภาษาที่ท่องมา เรียกว่า อรรถฎีกา

จารย์ ว่ามา หรือ อาจารย์ของเราบอก ให้เราท่องไว้อย่างนี้นะแล้วเราก็เอาท่องๆๆบอกตาม 

ก็จะได้แค่ภาษาแค่นั้นเราก็ฟังตามๆ กันไปแค่ภาษาท่องๆๆ ภาษาพูด     เรียกว่า ญัติ ภาษาบาลีท่านเรียกว่า ญัต ญ กับ อัตตะ ผสมกัน เรียกว่า ญัตตะ พอเวลามาสวดเอามาใส่กิริยาเพิ่มท่านเรียก ญัตติ ตัว ญัตต หรือ ญัตติ คือตัวตนที่เป็นเรื่องราวเป็นที่จะเข้ารูปเป็นขอบข่ายเอามาพูดกัน ภาษาโลกๆ คำว่า ญัตติ หมายถึงหัวข้อ หรือ อัตตาที่มันรองลงมาอีกทีแล้ว อัตตาตัวที่ค่อยๆ เรื้อลงเหลือแค่ภาษาเหลือแค่สิ่งที่ควรจะเอามาตีแผ่กันออกมาอีกที ไม่ใช่อัตตาตัวต้นตอของอรหะแล้วเป็นญัตติเป็นอัตตาตัวที่เรียกว่า  เกิดมาหลายชาติแล้วไม่ใช่เป็นตัวต้นตระกูลแล้วมันบาง ๆลงมาแล้ว เป็นญัตตะ หรือ ญัตติ เพราะฉะนั้นจะเอา ญัต ตัวนี้มาสวดให้กัน มันก็แค่มาญัติให้แก่กันนี่ภาษาไทยพูดนะ ภาษาบาลีเขาก็พูด ญัติเหมือนกัน จะนึกว่าเป็นปริยัติก็ได้ นี่อาตมาพูดถึงวิวัฒนาการของภาษา 

เพราะฉะนั้นปริยัติก็มาจากตัวเดียวกัน คือ ญัต มาเป็น ปริญัติ             ปริยัติ หมายถึง ญัติตัวเดียวยังไม่โก้ต้องปริเลย ปริ หมายถึง เต็มรอบครบเลย     ปริ คือคำสอนแท้ๆ เลย เอาปริยัติเลย 

ภาษาที่มันยืดยาดออกมาเป็นสมมุติที่เราเองเอามาใช้สภาวะที่มันเกิด เพราะฉะนั้นต้องพยายามตามสภาวะแล้วก็ต้องพยายามตามภาษาที่มันโตมันใหญ่ขึ้นมาด้วย ถ้าเราจะเอาภาษาตัวเก่าอย่าง ย ยักษ์ ยอหญิงมันเพี้ยนขึ้นมามันก็จะซ้ำแซะอยู่เพราะฉะนั้น เขาจึงแยกย้ายจากยยักษ์มาหา ญ หญิง ไปเรื่อยๆ เหมือนกัน ปริยัติเราจึงแปลว่าคำสอนโดยตรงและก็จริงคือศีลนั่นเอง ปริยัติคือศีลหรือเนื้อหาคืออัตถะที่เรา ที่พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเรา พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเราอันใดอันใด อันนั้นเป็นปริยัติ อันนั้นเป็นอัตถะที่เราจะมาประพฤติมาปฏิบัติเอามา พต เอามาประพฤติบำเพ็ญทั้งหมดทั้งมวล นี่เรียกว่าความคลี่คลายของอัตตามันตัวใหญ่มาตั้งแต่อัตตาที่มันเป็นไปอย่าง อรหัต หรืออรหันต์ อรหัตตคุณ​ จนกระทั่งตัวใหญ่มาเป็นอัตถะ 

โตใหญ่นี่หมายถึงตัวใหญ่อย่างโลกมาเป็นอัตถะะ จนกระทั่งมาเป็นผู้ที่มีอัตถะนั้นจริงๆ คือโพธิสัตว์เอามาถ่ายทอดกัน เพื่อที่จะให้เรา พต ให้เราประพฤติ จนกระทั่งภาษาที่พูดนี้มันจางลงจางลงหรือมันโลกโตขึ้น เป็นโลกมากขึ้นมันเป็น ญต หรือญัตติ  มากขึ้นจนเป็นปริยัติก็ตามนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นหลังพระพุทธเจ้าทั้งนั้นมันโตขึ้น มันโตมา ๆ 

ที่นี้อาตมาจะต่อให้หมดไอ้อัตตะทั้งหลายที่เราจะพึ่ง เมื่อเราเองเรา พต เราพยายามที่จะ ประพฤติได้เราะจะประพฤติอย่างไรล่ะ 

เช่น ท่านสอนว่าปาณาติปาตาเวรมณีแต่อย่าฆ่าสัตว์นะ เป็นอัตถะที่ท่านให้มาหรือเป็น พต ที่ท่านให้มาหรือเป็นปริยัติที่ท่านให้มาซึ่งเราเองเราจะเอามา พต หรือเอามาประพฤติเราก็ต้องประพฤติเอามาทำลงไปจริงๆ ให้มันเกิดผลแก่ตัวเรา อย่าง มต นี่เป็นอัตตาอีกตัวหนึ่งแล้วมาจากคำว่า มัด บวก อัตตะ

ให้มันเป็น มต  มตตัวนี้หมายถึงตามสมควรหรือตามพอดี  มต ตัวนี้ มม้า บวกอัตตา หมายความว่าพอดีพอควรหรือเหมาะสม ต้องกำหนดรู้กำหนดทำให้มันพอดี มต หรือ มัตตัญญุตา หรือมัตตัญญู แปลว่าทำให้พอดี 

ที่นี่มาขึ้น มัตตะ อีกตัวนึงก็คือ มตาหรือมต มต คือพคือพออดี มีลักษณะคล้ายอรหะ คือ เป็นตัวอ่นอกว่า 

มต ตัวนี้ก็เป็นอัตตาตัวหนึ่งที่เป็นความเหมาะควรที่เป็นชั้นสำหรับแต่ละบุคคล อย่างบางคนขณะนี้นะ จะให้มาประพฤติอย่างอาตมาทันทีขณะนี้ เงินทองไม่เอาจริงๆ เลยไม่ใช้เงินไม่ใช้ทอง รองเท้าก็ไม่ใส่ มีผ้า 3 ผืน สมบัติอะไรไม่สั่งสม เอาแค่รองเท้าไม่ใส่นี้ก่อน ไม่ไหวเหมือนกัน ก็เรียกว่าไม่ใช่ มต มัน มต ไม่ลงแล้วล่ะ หรือให้มาโกนหัวตอนนี้ก็ยังโกนไม่ได้แล้ว ยังไม่ถึงรอบมันยังไม่ถึงขั้นที่จะต้องโกนหัวได้ก็เรียกว่า มต อันนั้นยังไม่เป็นตัวเป็นตนเหมือนกันยังไม่เป็น อรหะ 

ถ้าอาตมาเรียกว่า ถ้าเป็นตัวของอาตมานะ ขณะนี้ถ้าให้อาตมาเป็นอย่างของพวกคุณนี่อาตมาบอกว่า มันแสนจะง่าย มันเป็น มต มันเป็นชั้นอ่อนมันเป็นชั้นเยาว์ ขณะที่สิ่งที่คนเคร่งๆ อย่างยกตัวอย่างเมื่อกี้ ศีลข้อปาณาติบาตอย่าฆ่าสัตว์นะ พวกคุณก็บอกว่ามันยากแฮะ บางบางทียุงกัดก็ไม่ไหว ต้องตบ งูเข้าบ้านมามันต้องฆ่า ไม่ฆ่าไม่ได้ มันเป็นพิษเป็นโทษเป็นภัยความเหมาะสมของคุณก็ยังยากยังต้องตบยุงเดียวต้องฆ่างู แม้แต่ศีลหรืออัตถะะจะได้รับมาจากพระโพธิสัตว์ใดที่ท่านสอนไว้ว่าอย่าไปฆ่าสัตว์นะ คุณก็ยังทำยากอยู่นั่นเอง เป็น  มต เป็นความเป็นกลางความเหมาะสมความพอดีของคุณคุณทำให้เกิดอัตตาให้ได้ความมัชฌิมาของคุณทำให้เกิดให้ได้ 

จนกระทั่งเกิดความไม่ได้เดือดร้อนไม่ได้ลำบากอะไรเลย ตอนแรกคุณอาจจะต้องเข้มงวดกวดขันกับคุณมากทีเดียวคุณเคร่งครัดมากทีเดียวไม่พยายามเผลอ ถ้ายุงกัดก็ไม่พยายามตบทันทีให้มันตาย ต้องพยายาม แหมมันยาก งูมาไม่ฆ่านี้ยากเหมือนกัน คุณต้องอ่านใจคุณด้วยและระมัดระวังสติคุณด้วย 

มีเพื่อนอาตมาคนนึงแต่ก่อนเขาเจองูไม่ได้เป็นอันขาดต้องฆ่ากัน เจองูที่ไหนต้องฆ่าดะ รู้สึกว่าเป็นศัตรูกันหมดกับงูนี่มันมีพิษมีภัยเหลือเกินบอกว่าไม่ได้หรอกมันอยู่ร่วมโลกกันไม่ได้ จนกระทั่งเดี๋ยวนี้เขาได้ฟังธรรมมาเรื่อยๆ เขาก็สนใจธรรมะเรื่อยมา จนพยายามที่จะถือศีลให้มันบริสุทธิ์ ซึ่งมันเป็นไปเองแหละเขาเข้าใจธรรมะ เขาก็ถือศีลเขาเองแล้วเขาก็พยายามไม่ฆ่าสัตว์จริงๆ 

วันหนึ่งเขาก็เจองูที่บ้านเขา เจองูโอ้โหเขาบอกว่า เขาพยายามมีศีลให้บริสุทธิ์นี่เขากำลังจะประพฤติอัดถาดที่ได้รับมาจากพระโพธิสัตว์บอกไว้ว่าอย่าฆ่าสัตว์นะ เพราะฉะนั้นเขาจะต้องใช้ความพยายามของเขาอย่างที่สุดที่จะทำอัตตา ที่มันเป็น มะ คือ มัตตะให้ได้ จะทำความพอดีให้เกิดแก่ตนให้ได้ให้มันเป็นกลางให้มันไม่เดือดร้อน ให้มันไม่ทุกข์ไม่ทรมาน ให้มันทำทุกอย่างให้มันเป็นทุกข์อย่างไม่สุขไม่ทุกข์ด้วย เขาพอเจอแล้วอารมณ์จิตของตัวแรกของเขาบอกเลยว่า อื้อหือมันอยากจะฆ่าเพราะความเคยชินที่อยากจะฆ่าและนึกเกลียดงูมานาน อยากฆ่าแต่มีสติ ก็บอกว่า เอ๊ะฆ่าไม่ได้ฆ่าแล้วผิดศีล ลำบากแน่ ขนาดนั้นเขาบอกว่าเขาต้องสงบอกสงบใจไปนานเลย ใจมันเต้นเร้าๆ มันเต้นอยู่ในใจว่ามันอยากจะฆ่า  ใครเคยมีสภาวะนั้นอยู่ในตนเองจะเห็นตามเลย เขาบอกว่าต้องสงบอกสงบใจตั้งนานกว่าใจมันจะเป็นกลาง กว่าใจมันจะเป็น มต กว่าจะทำให้ใจเฉยๆ กับมันได้แม้นาน จนกระทั่งใจเขาสงบเลย บอกว่าไม่ได้หรอก ช่างมัน มันจะยังไงก็ช่างมันพอควรมันไม่ก้าวก่ายจนกระทั่งเข้ามาที่นอนเราก็ใช้ได้ มันอยู่ข้างนอกก็ช่างมันเถอะ 

เขาพยายามที่สุด จนกระทั่งเขาเอามาเล่าให้อาตมาฟังว่าเออนี่แหละ เป็น พฤติหรือ พต เป็นการประพฤติบำเพ็ญจริงๆแล้วเขาก็เห็นจิตของเราจริงๆ ว่าแหมมันต้องทน กว่าจิตมันจะสงบลงเป็นกลางได้นานเหมือนกัน แล้วเขาก็ได้ทำจริงๆ ได้ พต จริงๆ หรือได้ประพฤติให้มันเกิดอัตตาตัวนั้นในตนจริงๆ เกิด มต เกิดความเป็นกลางเกิดความเหมาะสมพอดีๆ เพราะงูตัวนั้น มันก็อยู่ของมัน เราก็อยู่ของเรา เราก็อยู่ของเรา เขาเล่าว่างูตัวนั้นมันก็เชื่องเสียด้วยนะ มันแสดงลอยหน้าลอยตาลอยนวลไม่รีบหนีเสียด้วย คล้ายๆ กับมันยิ่งยั่วยิ่งยุ เดี๋ยวฉันก็เอากระบองล่อให้เสียนี่คล้ายๆ อย่างนั้นยิ่งยั่วยิ่งยุเสียด้วย เพราะแต่ก่อนจะไล่งูกับเขาเจอกันไม่ได้หรอก อย่าว่างูมันจะวิ่งหนีเลยเขาไล่ตามเลย ทุกทีๆ เจองูแล้วมันไม่อยู่รอหน้าหรอก ธรรมดาของเขานะ เขาบอกไม่มีงูตัวไหนอยู่รอหน้า ไม่มี พอเจอปั๊บ มันก็วิ่งปั๊บ เขาก็ตามไปฆ่าทันทีเหมือนกัน แต่ตัวนี้ มันไม่เป็นเหมือนงูตัวอื่นก่อนๆที่เคยเจอมาเลย แหม เรียกว่ายั่วยวนอยู่ด้วยนะ เขาบอกว่าไม่เคยเจอทำไมมันเกิดเชื่องขึ้นมาได้ด้วย ก็บอกว่าไม่เคยเจองูแบบนี้ เจองูตัวอื่นต้องไล่ฆ่าทันทีแต่ตัวนี้มันเชื่องได้ 

เขาจึงเห็นธรรมะอีกตัว เห็นอะไรรู้ไหม เห็นเมตตาธรรม เพราะใจเขาเกิด มต ขึ้นมา แต่ก่อนแต่ไรเจองู มีแต่วิ่งหนีแต่เมื่อไม่ฆ่า งูไม่วิ่งหนี เพราะถ้าเราไม่มีจิตจะไปฆ่างูมันก็ไม่กลัว มันก็ไม่วิ่งหนี 

เคยเห็นงูตัวหนึ่งมันไล่จิ้งจกมาในศาลา ศาลาที่อาตมากำลังนั่งฉันอาหาร พอไต่ขึ้นมา อาตมาก็เริ่มบอกเลยบอกคนว่างูขึ้นมาแล้วนะ พอได้ยินว่างูชักกระดุกกระดิกแล้ว แต่ไม่เป็นไรเขาอยู่ฝั่งโน้น ส่วนงูมันขึ้นมาศาลาที่อาตมานั่งฉัน เเล้วมีเพื่อนผู้ชายที่เคยบวชมานานเข้าใจธรรมะสูงพอสมควรนั่งอยู่ด้วย อาตมาก็บอกว่านั่งเฉยๆ อยู่เฉยๆ เป็นกลางให้ทำ มต  ให้ทำใจเป็นกลางเฉยๆ บอกว่าอยู่เฉยๆ นะเดี๋ยวงูมันก็เลื้อยขึ้นมาจริงๆ พอเราวางเฉยจริงๆ ใจทำใจ มต คือ บำเพ็ญ พต ไอ้งูมันก็เลื้อยเฉยขึ้นมาจริงๆ ถ้าเราทำเอะอะรับรองมันไม่ขึ้นมาหรอก เพราะเราไม่เอะอะ มันไม่มีเอฟเฟคทางวิญญาณ จิตมันมีผลสะท้อนมาเลย งูนี่มันรู้ เมื่อไม่มีศัตรูขึ้นมามันก็จะตะกละ ความโลภมันเยอะมันก็ไล่จิ้งจกขึ้นมาเลย คุยกันไปแลกกันมา จิ้งจกปีนขึ้นข้างบนมันก็ไล่ขึ้นข้างบน มันเหมือนกับไม่มีคน มันไล่กันอย่างกลับไม่มีคนเลย ศาลามันผ่านหน้าผ่านตาเฉยเลย ไม่อะไรเลย ยังไม่พอ จิ้งจกกระโดดลงมาข้างล่าง งูก็กระโดดลงมาตาม 

ในศาลาสี่เหลี่ยม ถ้ามานั่งอยู่นี่ คนอื่นๆ นั่งอยู่ตรงนี้งูมันก็ลงมาตรงนี้เลย ไต่เข้าไปเลย ตอนแรกไต่เข้ามาหาคุณ ราเชนก่อน คุณราเชนก็นั่งเฉยนิ่ง เราบอกว่านิ่งๆ ตอนนี้จิ้งจกตัวนั้นวิ่งลงไปในจีวร งูตัวนี้ก็เข้าไปจุ๊บๆ อยู่ข้างๆจีวรท่านนั่งอยู่นี่ เขาก็จะไปตามหาจิ้งจกแล้วประเดี๋ยวมันก็ไต่ลงไปข้างศาลาลงไปเลย จิ้งจกตัวนั้นมันวิ่งจากทาง  คุณอำนาจมาหาราเชนอีกที จิ้งจกตัวนั้นก็รอดตัวไป แล้วมันก็ไปลงไปเลย อย่างนี้เป็นต้น 

นี่แหละคืออำนาจของเมตตาธรรม อำนาจของสิ่งที่เราได้ประพฤติแล้วไม่มีการเบียดเบียนกัน วิญญาณต่อวิญญาณมันสงบ มันไม่มีการที่จะะเข่นฆ่าเขา

เข่นฆ่าเรา แต่ถ้าเรามีอิ๊อะอะไรหน่อย มีผลสะท้อนอะไรขึ้นมาในใจมีค่าลบค่าบวกหมายถึงค่าที่จะฆ่ากันในส่วนใดส่วนหนึ่งขึ้นมาหรือแม้แต่การรังเกียจหรือการกลัวก็ตาม ก็เป็นผลที่จะให้เกิดขึ้นได้ ฉะนั้นในระยะนี้เป็นไปได้อย่างจริงๆ เลย อาตมาเล่า และอยากให้เห็นสภาพนั้นจริงๆ พวกผู้หญิงนั่งอยู่ฝั่งโน้น งูมันก็เปิดเหมือนกัน ทีนี้มันแสดงละครให้ผู้หญิงเหล่านั้นได้ดูได้ด้วย เป็นการแสดงบทบาทของงูกับการแสดง 

พต พัตตะ คือให้อัตตาเกิดในตัวเรา คือให้มีสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นเป็นอัตตาเป็นรูปร่างของการวางเฉยอย่างพอเหมาะพอเจาะ ไม่เดือดร้อน พอดีพอดีอย่างสมควร ไอ้นั่นหน้าที่ของเขาจะไล่จิ้งจก เขาก็ไล่ไปเขาไม่ได้มากวนอะไรเขาไม่ได้มากินเรา เขาไม่ได้มาทำอะไรกับเราเลย เราก็อยู่เฉยๆ เขาก็อยู่กับหน้าที่ของเขา เขาไม่เฉยหรอกเขาก็ไล่จิ้งจกไปนี่แหละคือสภาวะของ มต สภาวะ พต บำเพ็ญให้มันเกิดประโยชน์ขึ้นมา นี่อาตมายกศีลข้อแรกขึ้นมาคือศีลข้อปาณาติบาต เราไม่ฆ่ากัน เราไม่เบียดเบียนกัน แล้วคุณธรรมที่มันจะทำให้เกิด มัตตะ ทำอย่างนี้เป็น

กลางอย่างนี้แล้วให้เห็น มันจะเห็นผลกับเราอย่างนี้ ยิ่งเห็นผลอย่างนี้แล้วเพื่อนของอาตมาที่เล่ามาก่อนนั้นก็ดี หรือแม้แต่สภาวะที่อย่างนี้ ที่อาตมามาเล่าให้ฟังก็ดี นี่เป็นอำนาจที่มันจะเกิดผลสูงขึ้นไปเรื่อยๆ จนกระทั่ง 

เมื่อเราเห็นผลอย่างนี้ต่อไปเราก็จะไม่กลัวอะไรมันมากมาย งูเราก็ไม่กลัวมันมากมายนี่ หรือสัตว์ที่ร้ายกาจกว่านี้เราก็จะไม่กลัวมันมากมาย ไม่ใช่ว่าเราตั้งหน้าตั้งตาพอเห็นมันตั้งหน้าตั้งตาเป็นศัตรูกันเลยแล้วจะฆ่ามันก่อนเลย ไม่หรอก ไม่มีฆ่ากันเลยในโลกนี้จะเป็นสิงห์เป็นเสือเป็นช้างม้าวัวควายอะไรก็แล้วแต่ ถ้าเราไม่มีผลที่จะไปเป็นศัตรูซึ่งกันและกันหรือเป็นภัยซึ่งกันและกันแล้วนะ 

เพราะฉะนั้นผู้ใดถ้าเข้าใจการบำเพ็ญการทำอัตตา หรือ การพึ่งอัตตา สร้างอัตตาขึ้นมาเป็นที่พึ่ง ถ้าใครเข้าใจได้อัตตาต่างๆ ที่อาตมากำลังพูดถึงนี้ กำลังอยู่ในขั้นสูงนะเพราะกำลังไต่ออกมาถึงขั้นอรหะ อรหันต์ มาเป็นมัตตะ อีกหน่อยมันนี่มันยังสูงอยู่นะ อีกหน่อยจะไต่ลงไปกว่านี้อีกเรื่อยๆ เราก็ต้องพึ่งอะไรก็พึ่งหลับตาที่เราก่อตัว พึ่งให้สูงแล้วก็จับพึ่งไปเรื่อยๆ อย่างนี้พอเรามาพึ่งมัตตะให้ได้ตามความพอดีความเหมาะสมของเราตามหน้าที่ตามกาละของแต่ละสัตว์ แต่ละบุคคลแต่ละสิ่งทุกสิ่งทุกอย่าง เราก็จะพึ่งลงมาเป็นระดับระดับอย่างนั้นเลยนะ เราทำ มัตตะ อันนี้ให้มันสูงขึ้นสูงขึ้น ให้มันแก่ขึ้นแก่ขึ้น เรียกว่าให้มันแก่ขึ้นนั่นเองสูงขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือกล้าขึ้นหรือมากขึ้นก็ตาม เราเรียกการกระทำที่สูงนั้นเป็น อัตตา อีกชนิดหนึ่ง ภาษาบาลีท่านเรียกว่า รต 

รต คือ ร + ต บวกอัตตา แปลว่ามากขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือภาษาอันนี้ถ้าเรามาเรียกใช้คำว่า รัตติหรือรัตติกาล คือเวลาแก่ขึ้นหรือกลางคืน รต แปลว่าสีแดง เขาก็แปล แปลว่าจัดก็ได้ แก่ก็ได้ ให้มันเต็มรอบ ทำรัตตะ ให้มันมากขึ้นเราเรียกว่า รต

ทำ มต  ให้มันแก่ขึ้นยาวขึ้น ติดต่อเป็นตัวตนที่ยาวขึ้น รัตตะ เพราะฉะนั้น รัตตัญญู คือผู้ที่มีอายุยืนยาวนาน ผู้ที่แก่มากนั่นแหละ ทำทุกอย่างให้มันแก่ขึ้นอย่างนี้คือให้อัตตามันพอกพูนเพิ่มยาวนานยิ่งยวดมากขึ้น เรียกว่า  รัตตะ เราทำ มต ให้เป็นอัตตาที่แก่ขึ้น รต

 พอ มัตตะแก่ขึ้นเราทำอาการวางเฉยอย่างเช่นปาณาติบาตเราทำการวางเฉยไม่เป็นพิษเป็นภัยแบบไม่ฆ่างูอย่างเมื่อกี้ได้แล้ว เราแก่ขึ้นแก่ขึ้นจนกระทั่งเรามีเมตตาธรรมก็สูง มีการไม่ถือสาหาความกันไม่เกิดความกลัวซึ่งกันและกันจนเห็นผลจริงๆว่า เราเจอเสือเราก็ไม่กลัวเสือ เสือก็ไม่กลัวเราจนกระทั่งต่างคนต่างอยู่ตามหน้าที่ก็ได้  อย่างนั้นเรียกว่า คุณของอรหัต หรือ ผลของอรหัต เป็นคุณที่สูงกว่า มต รต เพราะฉะนั้นพระอรหันต์กับเสือไม่ค่อยทำอะไรกันและกันแล้วมันจะเป็นจริงอย่างนั้น อรหัตตคุณ 

อรหันต์ที่มีอรหัตตคุณเป็น รต แก่ขึ้นไปจนอรหันต์มันสูงเป็นอรหันต์แล้วกับผลเสือก็ไม่ทำอะไรกัน เพราะบารมีในศีลขั้นปาณาติบาตไม่รบกวนกัน ไม่เบียดเบียนกันไม่ทำกันเลยต่างคนต่างอยู่ รู้หน้าที่รู้การเป็นอยู่สัตว์โลก ย่อมอยู่กันไปตามสัตว์โลก ผู้ที่อยู่คนนี้โหดร้ายตามที่เขาเรียกว่าโหดร้ายเขาว่าเสือโหดร้าย ที่จริงเสือมันก็โหดร้ายกับเหยื่อของมัน มันไม่ได้โหดร้ายกับทั่วๆ ไป เช่นเดียวกันกับงูมันก็โหดร้ายกับจิ้งจกอย่างที่เล่าเมื่อกี้ มันไม่ได้มาโหดร้ายกับเรา แต่ถ้าเรารักจิ้งจกมากนะเราจะตีงู บอกว่างูตัวนี้ไปโหดร้ายกับจิ้งจก แต่มันไม่ได้โหดร้ายหรอกทุกอย่างมันเป็นหน้าที่เป็นกรรมของมัน เป็นสิ่งที่มันจะกระทำต่อหน้าที่ของมันแต่ละหน้าที่เป็นไปตามวาระ  เป็นไปตามกาล เป็นไปตามความสมมุติ ที่มันสมมุติเป็นระยะๆ 

เสือมันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เนื้อเก้ง เนื้อกวาง เนื้ออะไรมันก็จับของมันกินของมันไปตามวาระกรรมของมันมันสร้างบาปสร้างบุญของมันด้วยเรื่องของมัน ถ้าเราสร้างวิบากไปร่วมด้วย ไปห้ามเสือไม่ให้กินหมู หมูเขาจะหามเอาคานไปสอดเสือเขาจะต้องกินเนื้อนะ เอาหญ้าให้กินมันก็ไม่กินหรอกเช่น งูมันจะต้องกินเขียดกินกบ เราจะเอาหญ้า ไปให้งูมันกินมันไม่กินหรอก ไม่ใช่เรื่องของมันเป็นกรรมของมันมันจะต้องเกิดมาเป็นงูมันจะต้องมาล่าจิ้งจกมันต้อง ล่ากบล่าเขียดกิน เรื่องของมันเช่นเดียวกันกับคน เราเกิดมาเป็นคนเราก็จะต้องกิน หรือต้องล่า หรือต้องทำสิ่งที่ควรกระทำ 

พอมาเป็นอัตตาชนิดที่เป็น สต คือ ยึดถือเป็นตัวเป็นตน โตรอบมากกว่าพวกพืชแล้วเรียกว่าเป็นสัตว์เป็นอัตตา   เรียกว่า สต เราทำศัพท์ ให้เพี้ยนเป็น สัตว์​ จะได้ไม่งง สต เอาไปใช้เป็น  7 ชาติถ้าครบ 7 ชาติเกิดมา 7 ชาติเรียกว่าเป็นสัตว์ที่ 7 ตระกูลเรียกว่าเป็นตัวเป็นตนแล้ว สิ่งใดก็ตามแต่ ถ้าเราได้พยายามที่จะปลูกฝัง หรือว่าทบชาติ ทบตระกูลของมัน ให้มันยืนยันตระกูลของมันได้ครบถึง 7 รอบ 7 ช่วง 7 Generation ถ้าใครทำได้ถึงขนาดนั้นนะครบ 7 รอบ ท่านถือว่า สิ่งนี้เรียกมันได้ว่าตระกูลแท้ ถ้าใครเรียนถึงเรื่องเกี่ยวกับทาง สัตวศาสตร์ หรือ ทางชีววิทยาก็คงจะเคยได้ยินมาบ้าง แต่อาตมาไม่ได้เรียนทางชีววิทยามันจะตรงหรือเปล่าก็ไม่รู้นะ พูดตามภาษาทางพุทธศาสนา ถ้าตรงกันก็แสดงว่าพุทธศาสนานี้สอนไว้ละเอียดลออ และเป็นการรู้ด้วยญานตรงกัน 

พอครบ 7 ชาติแล้วครบ 7 ช่วงแล้ว อันนั้นจะเป็นของแท้ เพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืชเพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืช จากอะไรต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาเป็นอะไรต่ออะไรมาจนเป็นสัตว์เซลล์เดียว หลายๆ สัตว์ต่อกันมาจนเป็นสิ่งที่เราเรียกว่า สัตว์นี่คือมันต่อกันมาจากดินน้ำลมไฟ จากดินน้ำไฟลมวิวัฒนาการมาจนกระทั่งเป็นพืช อย่างที่เรียกว่าเป็นพืชชั้นต่ำ มาเป็นพืชชั้นสูง จากพืชชั้นสูงมานับรอบแปรรูปมาเป็นสัตว์ได้ 

อย่างสัตว์ชนิดหนึ่งเขาเอามาให้อาตมากิน เขาบอกว่าจะเอามาให้ไอโอดีน สัตว์ชนิดนั้น เรียกมันว่าสาหร่ายทะเล สาหร่ายทะเลแล้วเขาก็เอามาให้อาตมาฉันวันนึง อาตมาก็ฉันเข้า อาตมาก็บอกว่า เอ้ย สาหร่ายทะเลมันไม่ใช่พืชแท้แล้ว สาหร่ายทะเลมีเจนเนอเรชั่นทบชาติจะเป็นสัตว์ขึ้นมาหลายช่วงแล้ว อาตมากินแค่นั้นกระทบสัมผัสอาตมาบอกว่าไอ้นี่ไม่ใช่พืช เป็นพืชจริงในภาษาคน เรียกว่ามันยังเป็นพืชอยู่ เพราะมันยังไม่ครบ สต ยังไม่ครบ 7 รอบยังเป็นตัวเป็นตนจะเรียกว่า สัตว์แท้ไม่ได้ ถ้าใครเคยกินสาหร่ายทะเลบ้าง มันเหมือนนะ มันมีคาวนะ 

สาหร่ายทะเลมีคาว มีไอโอดีน คือมีโอโซน ธาตุออกซิเจนอยู่ในตัวมันเต็มแล้ว ออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พอพืชใดที่มีออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พืชนั้นจะกลายตัวกลายสภาพมาเป็นสัตว์มากแล้ว แต่มันยังไม่ร่อนออกจากไอ้ที่ยึดเท่านั้นเอง เพราะฉะนั้นพืชสาหร่ายทะเลนี้อาตมาถึงบอกกินเข้าไปปั๊บ อาตมายืนยันว่าไอ้นี่จะมาเป็นสัตว์แล้ว จะเรียกพืชในภาษาคน ได้  แต่อาตมากิน 2 คำแล้วอาตมาก็ไม่ต่อแล้ว จริงมีไอโอดีนแน่ มีโอโซนมากแน่ ออกซิเจน โอโซน คือแตกตัวมาจากออกซิเจนมาก มันเป็นพ่อเป็นแม่กันมาเกี่ยวโยงกันอยู่ มีธาตุพวกนี้อยู่เยอะจริง ไม่เถียง อาตมาไม่เถียง แต่ว่าถ้าอาตมาจะกินอันนี้มันก็จะใกล้จะเป็นสัตว์แล้วอาตมาเข้าใจอาตมาก็ไม่กินต่ออะไรมากมายล่ะ ที่ฉันอันนี้ เพราะเขายืนยันเป็นพืชแต่อาตมาไม่ได้อธิบายให้ฟังอย่างนั้นหรอก ดีนะคุณกฤษเป็นคนถวายสาหร่ายทะเลอาตมา ไม่มาวันนี้ ถ้ามาจะได้เข้าใจอันนี้ด้วยว่า อาตมายืนยันว่าสาหร่ายทะเลเป็นพืชหรือสัตว์อย่างไร แต่มันยังไม่ครบ 7 Generation ยังไม่ครบ 7 ช่วงเท่านั้นเอง 

คนถามว่า...ถัดมาเป็นพวกปลาดาวอะไรพวกนี้ 

พ่อท่านว่า... คนนี้เรียนชีววิทยามาเข้าใจ คนนี้ให้ความรู้เพิ่มเติมขึ้นมาอีกว่าไอ้พืชตระกูลสาหร่ายทะเล มันวิวัฒนาการต่อจากนั้นมาจะเป็นปลาดาว จริงปลาดาวรูปร่างใกล้เคียงสาหร่ายทะเลจริงๆ แต่อาตมาไม่ได้สัมผัสแบบนั้นแต่สัมผัสกับอายตนะของอาตมา มันบอกเลยว่าไอ้ลื้อ นี่มันเป็นสัตว์แล้วนี่หว่า มันยังไม่ใช่พืชอย่างที่เขาเรียกหรอก แต่มันเป็นสัตว์ที่ปักหลักอยู่กับที่เท่านั้นเอง 

ที่นี้อาตมาอธิบายถึง สต ที่มันเกิด 7 ชาติ 7 ช่วง 7 ระดับ 7 Generation เพราะฉะนั้น ถ้าใครเข้าใจจะเข้าใจต่อได้ สต เป็นสัตว์ที่แยกตระกูลจากพืชแล้วคือพวกที่ได้พบชีวิตขึ้นมา 7 ช่วงขาดลอย ตัดโคตรภูมิมาเป็นสัตว์เลยแล้วเราก็เรียกอันนี้แยกมาเป็น สัตว์หรือสัตตะ นามบาลีก็เรียกยืนยันเป็นสัตว์เหมือนกันมันก็ออกมา 

ทีนี้เมื่อผู้ใด เมื่อผู้ใดได้พยายามที่จะมาหลงมาเห็นว่าตัวเองเป็นสัตว์ มีปัญญาเท่าสัตว์แล้ว สัตว์เหล่านั้นมันก็จะยึดอัตตาตามช่วงของมัน อย่างสัตว์สาหร่ายทะเลมันจะกิน มันก็จะกินอัตตาในช่วงที่เป็นหน้าที่ของมันโดยตรง มันก็จะกินธาตุที่เกี่ยวโยงใกล้เคียงกัน พอมันมาเป็นปลาดาวอย่างที่คุณนี้ว่า เราถือว่าเป็นสัตว์แท้แล้ว ตัดโคตรแล้ว ตัดโคตรภูแล้วออกมาเป็นสัตว์แท้แล้วพอมาเป็นปลาดาวมันก็จะกินอาหารที่ใกล้เคียงกับการเป็นสัตว์มันก็คงจะกินสาหร่ายทะเลนี่แหละ

โยมว่า...มันกินแพลงตอน

พ่อท่านว่า... นั่นก็เป็นสัตว์อีกตระกูลหนึ่งที่มันแยกตัวออกมาอีกอันนึง เอาล่ะเราจะไม่พูดมาก เพราะเราจะไม่ได้มาเรียนวิชาชีววิทยากัน แต่เราจะมาเรียนธรรมะ แต่นั่นแหละ ชีวะ ชีวิตคนเราก็เกิดมาจากชีวิตนี้แหละ เราเรียนชีววิทยาจะเข้าใจอันนี้มาก แต่อาตมาเองไม่ได้ไปรื้อเรื่องพวกนี้มากนักแต่มันรู้ได้ด้วยพุทธศาสตร์จริงๆ ที่อธิบายให้ฟังด้วยเหตุผลเหล่านี้ 

เพราะฉะนั้น ภาษามันบอกเลย ถึงได้ระลึกเรื่องเก่าๆ ได้เพราะฉะนั้น สต 7 ตระกูลนี้มันก็ออกมาอย่างนี้ ปลาดาวมันจะกินแพลงตอนบ้าง สาหร่ายทะเลบ้างก็แล้วแต่มันก็จะกินอยู่ในเจนเนอเรชั่นใกล้ๆ ของมัน มันจะกินอยู่ใน Generation หรือ ว่ากินอยู่ในรอบของตระกูลที่มันใกล้ๆ เคียงๆ กัน มันไม่ไปกินเกินขนาดนั้น เป็นหน้าที่ของมัน

เพราะฉะนั้นสัตว์มันก็กินสัตว์ ต้นไม้มันก็กินสิ่งที่เป็นดิน น้ำ ลม ไฟที่มันใกล้เคียงกัน ถ้าต้นไม้ที่มันโตขึ้นไปมากมันก็จะกินประเภทที่เป็นน้ำมากกว่า ต้นไม้บางชนิดไม่ค่อยกินน้ำเท่าไหร่ แต่กินดิน กินลมมาก เพราะฉะนั้นต้นไม้บางชนิดโตขึ้นมาแล้วก็มากินน้ำมากขึ้นอย่างนี้เป็นต้น พอกินน้ำมากบางประเภทโตขึ้นมาเป็น พืชที่มันโตใหญ่ขึ้นมาจนกระทั่งมันจะกลายเป็นสัตว์อีกชั้นหนึ่งแล้วอย่างนี้เป็นต้น นี่ความรู้สึกในตัวมันมากแล้ว จนกระทั่งบางทีนะ ลูกของต้นไม้นี้ออกมาเป็นสัตว์ก็ได้เหมือนกัน ใครเคยเห็นแมงหวี่มันเกิดในมะเดื่อบ้าง ไปแกะเอาเถอะในมะเดื่อนี่ แมงหวี่ในลูกมะเดื่อนะ ในเรื่องชีววิทยาจะอธิบายอย่างไรอาตมาก็ยังไม่อยากจะมาพูดนะว่าแมงหวี่มันเกิดในลูกมะเดื่อ อย่างไร จะค่อยๆเป็นสัตว์ที่ต่อเซลล์ต่อทอดกันออกมาอย่างไร อาตมาไม่รู้นะชีววิทยาอธิบายแมงหวี่กับมะเดื่อออกมาอย่างไรอาตมาไม่รู้ 

แต่ว่าถ้าสัตว์พืชกับต้นไม้มันก็มีวิวัฒนาการก้าวหน้าอย่างนี้เรื่อยมาแล้วมันก็จะกิน หรือว่ามันก็จะพยายามที่จะกินสิ่งที่มันอยู่ในช่วงใกล้ๆ กัน 

ที่นี้สัตว์ที่โตขึ้นโตขึ้นโตขึ้นฉลาดขึ้น มันก็จะกินสัตว์ที่ด้อยกว่า สัตว์ที่โตขึ้นมาเรื่อยก็จะกินสัตว์ กินสัตว์ที่ด้อยกว่าเรื่อย เช่นเดียวกันปลาตัวโตก็กินปลาเล็ก ปลาดาวกินแพลงตอน ปลาโตกินปลาเล็ก ปลาโตขึ้นไปก็กินปลาเล็กต่อลงมาเรื่อยๆ เป็นทอดๆ แบบเดียวกัน 

เจ้าคน ที่นี้มาถึงสัตว์คน ต่อขึ้นมาที่นี้มาถึง สัตว์คนต่อขึ้นมา สัตว์ที่เป็นสัตว์ถึงขั้นเป็นคนแล้ว แต่แรกแต่เริ่มมาจริงๆ ตั้งแต่ชั้นโบราณอาการก็เป็นคนโง่ๆ มีขนยาวรุงรังเหมือนลิงก็กินสัตว์เหมือนกัน คนที่พัฒนามาเป็นคนตอนแรกๆ ก็กินสัตว์ กินสัตว์พอกินสัตว์แล้วเสร็จ ตามเชื้อของตัวเอง ที่จริงไม่ได้กินสัตว์มาทีเดียว สัตว์ในโลกนี้มันกินสัตว์กินพืช กินสัตว์กินพืชสลับมาตามระยะนะ ที่จริงแล้วคนในช่วงแรกจริงๆ เกิดมาเป็นคนนั้นน่ะ ไม่กินสัตว์ฟังให้ดีนะ    เนี่ยอาตมากำลังเล่าถึงเรื่องดึกดำบรรพ์ยิ่งกว่าดวงดาวที่ค้นพบเรื่องยิ่งกว่าใครค้นพบแล้วนะ สัตว์ที่มาเป็นคนตระกูลแรกที่จะตัดช่วงจาก สต 7 ช่วงมาเป็นตระกูลคนจริงๆคนตระกูลแรกที่สุดไม่กินสัตว์ เพราะมาจากลิง ฟังให้ดีนะ คนตระกูลสัตว์พอได้ยินคำว่าลิง คุณจะอ๋อ หรือว่าลิงมันไม่กินสัตว์มันกินพืช พิสูจน์ได้จากอะไร 

พิสูจน์ได้จากฟันของคน ไม่ใช่เป็นฟันที่สำหรับกินสัตว์ เป็นฟันที่ขบเคี้ยวแค่พืช เหมือนควายเหมือนวัว …ลิง คนมาจากลิง คนก็ตระกูลแรกที่ถ่ายทอดมาจากลิงแล้วก็กินพืชจากลิง คนตระกูลแรกที่ถ่ายทอดเรารับหน้ามาเป็นคน เป็นคนดึกดำบรรพ์ชั้นแรกเลยนะไม่กินสัตว์กินแต่ นี่เป็นต้นตระกูลคนอาตมาขอนับต้นตระกูลคนอันนี้ 

อีกต่อมาคนนี่มันก็เห็นว่าพืชมันก็กินได้สัตว์ก็กินได้คือ เป็นกิเลสนั่นเอง ก็คนตระกูลต่อมาเป็นคนป่าตระกูลต่อมาก็มากินสัตว์ ใจโหดเหี้ยมขึ้น มากินสัตว์ คนจึงกินสัตว์ตั้งแต่ที่เขายึดถือมาเลยว่าสัตว์พวกนี้มันโง่กว่าเรา เราฆ่ามันกินได้ เนื้อมันก็กินได้ กินแล้วชีวิตเราก็อยู่ได้ด้วยคนตั้งแต่บัดนั้นที่แปรเปลี่ยนจากต้นตระกูลคนชั้นแรกที่สุดนั้น ก็กลายเป็นยึดถือกินสัตว์เรื่อยมา คนต่อมาจึงสั่งสอนกันว่ากินสัตว์นั้นดีกว่า เพราะอะไร เพราะรสชาติของสัตว์มันสูงกว่ากิเลสกามมันมีก็เลยกินสัตว์เรื่อยไป เพราะฉะนั้นสัตว์ใดที่กินสัตว์แล้วนะจะไม่ค่อยกลับไปกินพืช แต่สัตว์ที่กินพืชไม่กินหรอกสัตว์ สัตว์ที่กินพืชเขาไม่กินหรอกสัตว์ แต่สัตว์ใดที่มันหลงเนื้อจะกินพืชยาก เช่นเดียวกันกับหมานี่ หมาตัวไหนที่ติดเนื้อมากแล้วนะ จ้างเลย เอาข้าวเปล่าๆ เอาพืชไปให้มันกิน มันไม่กินหรอก เพราะว่า เพราะกิเลสใน เนื้อมันสูงกว่า รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสของเนื้อมันมีมากกว่าพืช 

เพราะฉะนั้นเรื่องกิเลสที่มันสร้างโลก มันสร้างขึ้นมาแบบนี้ หมู หมาต่างๆ มันติดเนื้อสัตว์แล้วมันจึงไม่ติดพืช ถ้าสัตว์เราพยายามป้อนมันให้ดีนะให้มันกินแต่ผักพืชมากๆนะ อย่าเอาเนื้อไปล่อมันมากนะ มันจะกินพืชอยู่บ้าง หมานี่ บางตัวเอาพืชไปล่อมันบ้างมันจะกิน มันจะกินพืชบ้างแล้ว มันก็ไม่ตายด้วยนะ ไม่ตายไม่ตายหรอก มันก็จะอิ่มมันก็จะรักษาร่างกายของมันได้เหมือนกัน (1.14)

ที่มา ที่ไป

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง 15 เมษายน  2515 

เวลาบันทึก 21 พฤษภาคม 2567 ( 09:01:59 )

รายละเอียด

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง  15 เมษายน  2515 

พ่อท่านว่า... เรามาเริ่มต้น อธิบายความกันหน่อย เรื่องที่คุณพหลตั้งเอาไว้วันนี้ จะพึ่งอะไรดี ที่เราจะบรรยายกัน เป็นชื่อที่ดีที่สุด แล้วก็รู้สึกว่าจะบรรยายกัน ต้องตั้งใจฟังให้มากหน่อย เพราะเหตุว่าถ้าอาตมาจะบรรยายโดยที่เรียกว่า พื้นๆ ธรรมดา มันก็จะไม่เกิดประโยชน์อะไรและมันก็ซ้ำซาก แต่ที่อาตมากำลังจะบรรยายนี้ไม่ใช่เล่นลิ้น แต่ว่าด้วยเป็นถึงความเป็นจริง ไม่ใช่เป็นแต่เพียงภาษาพูดเท่านั้นด้วยนะ 

สงสัยว่าจะต้องมีใครมาคอยหมุนซะแล้วมั้ง (เทป) ไอ้นี่มันหนักพอหนักแล้วไม่ค่อยเดิน ไอ้นี่มันไม่ค่อยดีสงสัยจะต้องไปล้างเครื่อง สายพานจะหย่อนหรืออะไรก็แล้วแต่ 

เรื่องจะพึ่งอะไรดีนี้ ถ้าอาตมาพูดไปเดี๋ยวนี้ บอกว่าจะพึ่งอะไรดีนะ คนจะต้องค้านทันทีเลย ด้วยภาษา ถ้าถามบอว่าจะพึ่งอะไรดี ถามกันโป้งๆ ขนาดนี้ และโดยเฉพาะนักธรรมะที่ได้เรียนธรรมะแล้วมาพูดธรรมะกันนี่ ถ้าเราจะถามกันเปรี้ยงเลยว่า จะพึ่งอะไรดีอาตมาตอบเรื่องเหมือนกันเลย พึ่งอัตตา เพราะถ้าบอกพึ่งอัตตาเท่านั้นบอกว่าคนข้างนอกพูดแล้วคนทั้งหลายที่เราเรียนธรรมะกันโดยเฉพาะเรียนพุทธศาสนาจะต้องหาว่าอาตมาที่พูดนอกพุทธศาสนา 

เพราะพระพุทธเจ้าท่านสอนไม่ให้หลงอัตตา ไม่ยึดถืออัตตา แต่อาตมาบอกจะพึ่งและพึ่งยึดถือมันก็อันเดียวกันนั่นแหละ ที่พึ่งสรณะที่ยึดถือก็สรณะ อันเดียวกันนั่นแหละ คืออัตตานั่นแหละ และอาตมาก็ยืนยันว่าเราจะพึ่งอัตตา นี่ไม่ใช่อาตมาเป็นคนพูด ถ้าอาตมาพูดอย่างนี้แล้วก็หาว่าอาตมานี่พูดเอาเอง เพราะฉะนั้นอาตมาจะต้องขอยกบาลีที่พระพุทธเจ้าท่านได้ตรัสเอาไว้แล้ว และบาลีอันนี้เป็นที่กว้างขวางใครๆ ก็รู้ พูดขึ้นมาก็ อ๋อทันที 

พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่า อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา ชัดไหม ให้พึ่งอัตตา อัตตาหิ อัตโนนาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา 

นาโถ แปลว่า ที่พึ่ง ที่พึ่งใด ก็อัตตาของเรา อันเป็นส่วนของเรานี่แหละ เป็นที่พึ่งที่ยิ่ง ตัวตนนี่แหละอัตตา ตัวตนของตนนี่แหละ โกหินาโถ ปโรสิยา นอกจากตนแล้วจะพึ่งใครได้ ไม่มี ไม่มีที่พึ่งอื่น นอกเหนืออัตตา หรืออัตตาแปลว่า ตัวกูของกูที่ท่านพุทธทาสว่า หรือตัวตนของตนนี้แหละ เรียกว่าอัตตาแท้ๆ ที่เราพึ่ง พระพุทธเจ้าท่านก็สอนอันนี้ เพราะฉะนั้นทุกคนก็คงจะไม่เถียงแล้ว ก็คงจะชักเอ๊ะอะไรยังไงๆ แล้วนี่ ศาสนานี้กลับไปกลับมาพูดกันยังไง  แล้วก็เป็นจริงอย่างนั้นแล้วก็จะเห็นจริงอย่างนั้นมากขึ้น เมื่ออาตมาจะได้อธิบายเรื่อยๆๆๆ แยกแยะออกไปเป็นระดับๆๆ 

อาตมาจะแยกแยะออกไปเป็นระดับ ที่จะยืนยันคำว่า ทำไมอาตมาว่าจะต้องพึ่งอัตตา หรือพึ่งตัวตนหรือพึ่งตัวกูของกูซะก่อน ก็เพราะเหตุว่า บาลีบทนี้ยืนยันอย่างหนึ่งว่านอกจากยืนยันแล้ว อาตมาเห็นด้วยและคิดด้วยและถูกต้องด้วยไม่ใช่พระพุทธเจ้าท่านพูดแล้วถูก อาตมาก็เห็นด้วยด้วย เพราะอาตมาไม่ได้เชื่อพระพุทธเจ้าทีเดียว อาตมาเชื่อปัญญาของอาตมาด้วย พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้สอนให้เชื่ออะไรดายไปทั้งหมดเลย   ท่านสอนให้จะต้องเป็นผู้ที่เข้าใจ และเป็นผู้ที่จะต้องเชื่ออย่างมีเหตุผล ไม่ใช่เชื่ออย่างงมงาย 

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าบอกว่าแม้แต่คนนี้เป็นครูของเรา ท่านก็อย่าเชื่อ เช่นเดียวกันพระพุทธเจ้าเป็นครูของเราใช่ไหม ก็เท่ากับท่านบอกว่าอย่าเชื่ออาตมานะอย่าเชื่อตถาคตนะ เพราะว่าตถาคตเป็นครูของเราก็เท่ากับว่าอย่าเชื่อตถาคตก็เหมือนกัน แต่จะเชื่อก็ต่อเมื่อเราเองมีเหตุผลเข้าใจลึกซึ้งแทงตลอดถึงเหตุและผลเป็นปัญญาแทงทะลุว่า อ๋อ มันน่าเชื่อถือ และมันเชื่อถือได้ เพราะมันมีความจริงอันแท้จริงอย่างนี้เอง แล้วเราก็เชื่อ นี่เรียกว่าอาตมาเชื่อ อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหินาโถ ปโรสิยา เชื่ออันนี้ไม่ได้เชื่อด้วยปากเปล่า ไม่ได้เชื่อเพราะเป็นคำตรัสของพระพุทธเจ้าเท่านั้นด้วย 

และมีเหตุผลใดที่อาตมาเชื่อแล้วจะมาชักจูงให้พวกคุณเชื่อและเห็นตามด้วย แต่ฟังแล้วต้องไปพิสูจน์ถึงเห็นตามและจะเชื่อได้ มีเหตุผลอะไรเพิ่มเติม เหตุผลอันนั้นก็คือว่า ในศาสนาพุทธของเรา เราทุกคนเป็นผู้ที่รู้ดีเป็นผู้ที่เข้าใจดีทีเดียวว่า พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า ผลที่สูงสุดที่เราเองยึดถือ กันทุกวี่ทุกวัน ที่เราใฝ่เอาโดยเฉพาะพุทธศาสนิกชนของเราท่านเรียกผลนั้นว่า อรหัตตผล 

อรหัตตผลมาจากภาษาบาลีคำว่า… อาตมาเริ่มเขียนเท่านี้ก็ชักจะอ๋อกันหน่อยแล้วมีอัตตาเข้ามาตัวหนึ่งแล้ว อรหะ วันนี้มาจากบาลีต้นรากศัพท์ว่า อรหะ หรือ อรหัง นี่แหละที่เราเคยสวดกันนี่แหละ ผสมกัน หรือว่าสนธิกันกับคำว่า อัตตา ก็เป็น อรหัตตะ และเราไม่เรียก อรหัตตะ ก็มีตัวต่อกันไปและเราไม่เรียกคำว่า อรหัตตา พอมีตัวต่อไปมีคำว่าผลต่อด้วยบางทีก็เรียกว่า อรหัตตผล หรือ อรหัตตมรรค 

ผลสูงสุดที่ทางพุทธศาสนาของเราต้องการและกำลังใฝ่หากันอยู่ พระพุทธศาสนิกชนต้องการก็คือ ผลของอัตตา ที่เราเรียกว่า อัตตาอย่าง อรหะ นี่คือผลที่เราต้องการ แม้แต่อรหัตตมรรคมันก็ยังเป็นทาง สูงสุดไปถึงอรหัตตมรรคเราก็ยังต้องการบอกว่าเป็นของดิบของดีอย่างยิ่ง ทวี อรหัตตผลมันก็ยิ่งสูง ถ้า อรหัตผลสูงขึ้นไปอีกเป็นที่สุด  

ถ้าเผื่อว่าอรหัตตผลมันมากๆ เข้ เราสั่งสมอัตตา ที่เรียกว่า อรหะ ให้มากเป็นที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุด หรือแปลว่า ปลาย เพราะฉะนั้นเมื่อได้ครบอรหัตตผลรวมยอดให้เป็นที่สุดแห่งที่สุดแล้ว ท่านเรียกคนผู้นั้นว่า บรรลุอรหันต์ ได้สั่งสมผลของความเป็นอัตตาที่เป็นอรหันต์ครบหมดแล้ว ก็เรียกว่า อรหัตตผล เท่ากับเราสั่งสม อัตตานั่นเองใส่เข้าไปเรื่อยๆ 

แน่ใจขึ้นไปอีกนิดนึงล่ะนะที่อาตมาตอบว่า จะพึ่งอะไรดีเราก็เพิ่งอัตตานั่นเอง พึ่งตัวตนนั้นเอง หรือพึ่งรูปร่างของสิ่งหนึ่งก็ตามแต่ใครจะไปอย่างนั้นก็ตามแต่ อัตตา คือ ร่างของสิ่งสิ่งหนึ่งที่เรากำลังยึดเข้าไว้หรือสั่งสมเข้าไว้หรือสร้างเข้าไว้ 

ทีนี้ อัตตาตัวนี้ อาตมาก็ยืนยันด้วยภาษาบาลีว่า อัตตาหิ อัตโน นาโถ โกหิ

นาโถ ปโรสิยา พระพุทธเจ้าท่านก็ยืนยันด้วยบาลีนี้แหละว่า ตนเองนั่นแหละ ตนเองหรือ อัตตานั่นแหละ เป็นที่พึ่งที่ดีที่สุด นอกจากตนหรือนอกจากอัตตานั่นแล้ว นอกจากอัตตาตัวตนของตนนั่นแล้วก็ไม่มีสิ่งอื่นที่จะดีเหนือกว่า หรือไม่ใช่ที่พึ่งที่ดี 

ที่นี้เพิ่มขึ้นมาเมื่อเรารู้แล้วว่าอัตตา มันคือ ตัวตน อรหะ คืออะไรล่ะ อัตตา คือตัวตนที่เราสร้างขึ้นมา หรือ เป็นสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวเนื่องกับเราเองเราเรียกว่าอัตตา แปลเป็นภาษาคนก็คือ  อัตตาธรรมดา หรือพระพุทธทาส ก็แปลว่า ตัวกูของกู หรือว่าตัวตน การเป็นตัวเป็นตนการยึดถือตัวยึดถือตนนี้แหละ 

อรหะนั้น โดยภาษามาแปลเป็นภาษาไทยว่า ความเหมาะสม อรหะ แปลว่า ความเหมาะสม หรือ ความเป็นไปอย่างควร ความเป็นไปอย่างพอเหมาะพอเจาะแล้วแต่ จะขยายความไปอีกได้แยะ อรหะ นี่ 

คือ ความเป็นไปอย่างเหมาะเจาะ หรือ ความเป็นไปอย่างสมอย่างควรทีเดียวเรียกว่า อรหะ

ทีนี้คำว่า อรหะ คำนี้ภาษามันกลายตัวอรหะ หรืออรหัง แปลว่า หมดกิเลสหรือใครก็คงได้ยินว่าแปลว่า  หมดกิเลส ก็จริงอยู่ถ้าผู้รู้กิเลสแล้วท่านก็เป็นไปโดยเหมาะโดยควร โดยไม่จำเป็นต้องให้กิเลสมาเกี่ยวข้อง ก็หมดกิเลสเหมือนกันแล้วท่านก็เป็นอยู่โดยเหมาะโดยควรอย่างนั้น โดยสมควรอย่างนั้น ไม่มีกิเลส สิ่งที่เรียกว่า กิเลสเพราะท่านรู้ซะแล้วว่ากิเลสคืออะไร กิเลสคือตัวทำทุกข์และท่านรู้ซะแล้วว่าทุกข์นั้น  มันเกิดด้วยกิเลสตัวขนาดไหนขนาดไหน จะปล่อยให้มันเกิดขนาดไหนมันทุกข์มากทุกข์น้อยขนาดไหน พระอรหันต์ท่านเป็นผู้รู้ แล้วท่านก็ปล่อยให้มันเกิดอย่างไม่เป็นทุกข์ตามควรตามเหมาะที่สุดในโลก อันสมมุติอยู่ 

หมายความว่า พระอรหันต์ คือผู้ที่ยังไม่ตาย เมื่อยังไม่ตายเราก็จะต้องมีการปรุงแต่ง เราจะต้องมีสังขาร อย่างน้อยที่สุด กายสังขารของเราก็ยังเหลืออยู่ กายสังขารเหลือแล้วเราก็ยังจะต้องมี วจีสังขารที่จะต้องเราจะสร้างขึ้น อริยาบทต่างๆ ก็เป็นสังขาร มโนสังขารก็เป็นสังขาร ที่เราจะปรุงจะแต่งอยู่ในโลกนี้เหมือนกัน 

พระอรหันต์จะเป็นผู้รู้เองว่า จะทำกายสังขารให้อยู่อย่างไร ในขณะใด 

กาละใด เทศะใด มันจึงจะเป็นสุขที่สุด หรือเป็นประโยชน์ถูกต้องที่สุด แล้วก็สังขารที่จะเป็นวจี คือพูดปรุงแต่งออกมาเป็นภาษาคำพูดออกมา แค่ใดๆ มันจึงจะเป็นประโยชน์ตนประโยชน์ท่านสูงที่สุด ดีที่สุด  หรือแม้แต่ที่สุด มโนสังขารขนาดใดที่ท่านจะปรุงแต่งออกมา ได้ประโยชน์สูงที่สุดเกื้อกูลโลก เป็นประโยชน์ท่านประโยชน์ตนดีที่สุด ทุกคนก็คงจะเคยได้ยินมาเรื่องประโยชน์ตนประโยชน์ท่านนี่ พระพุทธเจ้าท่านยืนยันเหลือเกินว่าคนเราเกิดมาแล้วต้องสร้างประโยชน์ตนสร้างประโยชน์ท่านให้บริบูรณ์พร้อม 

เพราะฉะนั้น พระอรหันต์เป็นผู้รู้ และท่านจะทำทุกทีไปอย่างนั้น ดังนั้นเราจะต้องเข้าใจคำว่า อรหะ หรือ คำว่าอรหันต์ ให้ดีที่สุดเราจะเข้าใจโดยปาก มันก็เท่านั้นเท่านั้นแหละ มันก็จะได้พอประมาณ แต่เราจะเข้าใจคำว่าอรหะได้ดีที่สุดนั้นไม่ใช่ด้วยปากเท่านั้น มันจะต้องปรุงแต่งให้เกิดที่ตนจริงๆ ให้รู้แจ้งแทงทะลุจริงๆ เลยว่า อ๋อ ความพอดีพอเหมาะพอสมที่ถูก รู้เองโดยตนเองเป็นผู้รู้ผู้เห็น คนอื่นเข้าใจด้วยไม่พอ แต่ถ้าขนาด อรหะ หรือ อรหันต์ด้วยกันจะรู้ด้วยกันพอได้เพราะมันตัวเท่ากันแล้วนี่มันก็เทียบเคียงกันได้ แต่ถ้าผู้นั้นไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันนะมันจึงเทียบเคียงกันไม่ได้ไล่กันไม่ถูก ด้วยเหตุนี้เอง 

ท่านถึงตรัสไว้ว่า อรหันต์ย่อมรู้อรหันต์ด้วยกัน ไม่มีผิดตรงไหนเลยเพราะมีของเท่ากันมาเทียบเคียงแล้ว เพราะฉะนั้นสบายมาก แต่ถ้าไม่ใช่อรหันต์ด้วยกันแล้ว ก็เทียบเคียงไม่ค่อยลงตัวหรอกว่า อรหันต์นั้นที่เรียกว่า เป็นความพอดี พอเหมาะ พอสมพอควร ก็จึงไม่พอดี ไม่พอเหมาะ พอสมพอควร 

ความพอเหมาะพอสมควรนี้ หรือใช้แต่ภาษาเท่านั้น โดยสภาวะอาตมาบอกแล้วว่า เราจะต้องไปสร้างเอาเอง ไปทำเอาเองว่ามันจะพอดีพอเหมาะพอสมควรแต่ละขนาดไหน เราจึงจะเรียกว่า พอเหมาะพอควร จนทิ้งโลกได้ทิ้งสิ่งที่มันปรุงแต่งเป็นโลกียะ ทิ้งเอาไว้ในโลกียะ อะไรเรียกว่าโลกียะ  อะไรที่มันปรุงแต่งรวมตัวลงมา เรียกว่ายังติดข้องอยู่ในโลก ไอ้สิ่งเหล่านั้นเราจะต้องไปเรียนรู้โลก  เมื่อเรียนรู้โลกแล้ว แล้วเราก็ไม่ติดไม่ข้องในโลกเหล่านี้เราไม่สร้าง ไม่สร้างโลก อรหันต์ไม่สร้างโลก สิ่งใดที่มันจะเป็นโลกไม่สร้างด้วย ไม่เอา ไม่ปรุงไม่แต่งไม่หนักไม่หนาด้วย แต่สิ่งใดที่จะสงเคราะห์โลกก็ยังพอทำบ้าง ฟังให้ดีนะคำนี้ อย่าไปเป็นคนพาซื่อกันเกินไป สิ่งใดที่จะสร้างโลกพระอรหันต์ไม่ทำไม่สร้าง แต่สิ่งใดจะสงเคราะห์โลก หรือ เกื้อกูลโลก พระอรหันต์จะทำบ้าง 

แต่ถึงแม้ท่านทำบ้างท่านก็ไม่ยึดไม่ติดด้วย ท่านสักแต่ว่าทำแต่ท่านทำบ้าง ฟังให้ดีนะประโยคนี้มันจะกินตัวเข้าไป ถ้าเข้าใจไม่พอแล้วประเดี๋ยวก็มันจะไปชนกันหมด เพราะฉะนั้นพระอรหันต์จะทำอะไรทุกอย่างจึงใช้วิจารณญาณ หรือ ใช้ความพิจารณาของตนเองเสมอๆ ด้วยปัญญา พิจารณาตนเองเสมอด้วยปัญญาว่า อันนี้เหมาะควรว่าดีไหมจะสงเคราะห์โลกสงเคราะห์ตนได้พอเหมาะพอเจาะไหม เอาล่ะพอดีพอเหมาะท่านก็ทำ ถ้าเผื่อว่ากว่านี้ไหวไหม แหม..กว่านี้ไม่ไหวแล้วไม่ดีมันจะเอนเอียงไปข้างโลกมากไปจนกระทั่งเดี๋ยวเกิดเป็นตัวตนโลกหนักเกินไป ท่านไม่ทำ หรือบางทีก็เป็นทุกข์ให้ตัวเองนั่นแหละมากเกินไป ท่านก็ไม่ทำเหมือนกัน อย่างนี้ 

ก็มีขนาดอยู่ก็มีขนาดจำนวนมีความหนัก มีความเบาไม่เท่ากันกับพระอรหันต์สมัยพระพุทธเจ้า ไม่เท่ากันหรอก เพราะโลกมันไม่เหมือนกันแล้ว มันหนาแน่นไปด้วยกิเลสก็ไม่เหมือนกัน โลกมันเต็มไปด้วยไอ้โน่นยึดไอ้นี่ดึงก็ไม่เท่ากัน รูปก็ไม่เท่ากันนามก็ไม่เท่ากัน ในสมัยโน้นกับสมัยนี้ รูปที่เป็นสมมุติในโลกก็ไม่เท่ากัน นามที่สมมุติอยู่ในโลกนี้ก็ไม่เท่ากัน 

เพราะฉะนั้นพระอรหันต์นั้นจึงยอมอนุโลมตามสมมุติโลกจำนวนไม่เท่ากัน ขนาดไม่เท่ากัน เบาว่างก็ไม่เท่ากันนัก ถ้าพระพุทธเจ้ามาเกิดสมัยนี้ พระพุทธเจ้าก็คงไม่สอนคนเหมือนกัน อาตมาว่านะไม่สอนหรอก มันหนักหนาเหลือเกินนักหนาจริงๆ พุทธเจ้าจะมานั่งสอนว่าอ้าวนั่งอาสนะเดียวแล้วให้บรรลุเหมือนพระยสเหมือนพระปัญจวัคคีย์ไม่ได้หรอก อาตมาว่าไม่สำเร็จหรอก คนสมัยนี้มานั่งสอนอย่างนั้นไม่ได้หรอกไม่ได้จริงๆ อาตมาเชื่ออย่างนั้นเลย 

ถนนพระพุทธเจ้าถ้าเกิดสมัยนี้พระพุทธเจ้าไม่สอนหรอก จะกลายเป็นภาพปัจเจกพุทธะไปเลยไม่สอน แต่ทีนี้ต้องใช้อาศัยคนที่เรียกว่าทน ทนแดดทนฝนทนอึดทนไม้ทนปืนทนมีดทนผา ทนทุกอย่างอย่างอาตมานี่ทน ทนเขาว่าศาสตร์กราบยังไงก็ทน ที่จริงก็ไม่ได้ทนหรอกแต่อาศัยภาษาพูดไม่ได้ทนหรอก ไม่ได้เจ็บไม่ได้ปวดอะไรหรอกแต่ว่าต้องทน พูดไปแล้วคนจะว่าอย่างโน้นอย่างนี้ก็ต้องทน แต่แท้จริง อาตมาไ่ม่ได้ทนเขาจะทำมายัง ก็ไม่ได้ทนหรอก เหมือนทนแต่ไม่ได้ทนทีเดียวหรอก 

ทุกสิ่งทุกอย่างจะเกิดตาม กาละ เทศะ เกิดไปตามเวลาเท่านั้น 

ที่นี้ถ้าเราเองยังไม่ถึงได้เอาอรหัตตผลเราจะพึ่งอัตตาตัวนั้นอย่างไรมันถึงจะแจ่ม ถ้าบอกว่าให้ไปพึ่งอรหัตตผล หรือ อัตตาตรงที่เป็น อรหะ สงสัยไม่ได้พึ่งแล้วอัตตาหิอัตโนนาโถเปล่าเสียแล้ว มันจะไม่พึ่งอัตตาหิอัตโนนาโถแล้วเพราะอัตตาไปเล่นถึงขั้น อรหัง อรหันต์ ไม่ไหว

คนเราก็เลยต้องพยายามถ้าเป็นผู้ที่มีความรู้เป็นผู้ที่อยู่ในวงศาสนาพระพุทธเจ้าท่านก็ให้พึ่ง รองลงมาก็คือ เมื่อพึ่งอรหะไม่ได้ แล้วมาพึ่งอัตตะที่อยู่ในอรหะไม่ได้ ก็ให้พึ่งอัตถะสิฟังให้ดีนะ เมื่ออัตตะตัวนั้น ยังพึ่งไม่ได้ก็ให้พึ่งอัตถะสิ อัตถะตัวนี้หมายถึงว่า แก่นเนื้อหาสาระ หรือสาระหรือพยัญชนะคำสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่าอัตถะ ถ้าพูดให้เต็มก็เรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ ญาณที่พระพุทธเจ้าท่านได้ถ่ายทอดไว้แล้วเรียกว่า อรรถปฏิสัมภิทาญาณ อัตถะตัวนี้ก็มาจากคำว่าอัตตะนี่เอง ภาษามันแปลงรูปเอามาเรียกใกล้เคียงกันแล้วมันเป็นตัวโตขึ้นมาหน่อยท่านก็เลยใช้คำว่าอัตถะก็คือ แก่นแท้เนื้อหานั่นเอง หรือไอ้ตัวตนเนื้อหาธรรมะนั่นเองแต่ไม่ใช่ตัวตน ไปยึดอยู่ที่ใครแต่เป็นเนื้อหาตัวตนอันนี้อยู่ในสภาวะของ บัญญัติ อยู่ในสภาวะของบัญญัติของสิ่งหนึ่งที่ได้กำหนดขึ้นมาแล้วเรียกมันว่าคำพูดก็ตาม เรียกมันว่าเนื้อหาก็ตามแม้เรียกว่าคำพูดเราก็เรียกว่าอัตถะ แม้เรียกว่าเนื้อหาเราก็เรียกว่าอรรถแก่นสารก็เรียกว่าอัตถะ เป็นอัตถประโยชน์หมายความว่าเป็นประโยชน์ที่เป็นแก่นสารจริงๆ 

นี่เราก็พึ่งสิ่งนี้ต่อมา เรียกว่าพึ่งอัตถะซิ เมื่อเราจะพึ่งอัตถะเราก็ศาสนาพุทธเราก็มาเรียนอัตถะของพระพุทธเจ้า มาเรียนภาษาที่พระพุทธเจ้าท่านเทศน์เอาไว้ก็ตาม หรือพระสงฆ์ผู้ที่รู้อัตถะ เนื้อหาสาระของพระพุทธเจ้า จนกระทั่งเราเอาไปประพฤติปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ จนรู้ถึงอทะแท้ๆ รู้ถึงสภาวะตัวจริงๆ ก็เอามาถ่ายทอดอัตถะนั้นออกมาเป็นภาษาก็ตาม ก็เหมือนกัน แล้วเราก็มาพึ่งอัตถะนี้ เป็นชั้นรองลงมา 

คำสอนต่างๆ นี้ดังเช่นที่อาตมากำลังพูดอยู่นี้ อธิบายอยู่นี้เรียกว่า อัตถะทั้งสิ้น คือเป็นภาษาเป็นคำพูด และภาษาคำพูดอันนี้ ชักออกมาจากเนื้อหาแก่นแท้หรือแก่นสารของมันแท้ๆ เลยชักออกมา แล้วเอามาโยงใยมาพยายามชี้ให้พวกคุณได้ฟังเพื่อที่จะได้เกิดประโยชน์ในการฟัง เกิดปัญญาในการฟังจึงเรียกว่า สุตมยปัญญา เข้าใจจริงๆ ในการฟังให้ได้แน่นอนมากมาย จนกระทั่งคุณเอาไปคิดทบทวนที่บ้านที่ไหนก็ตามแต่เรียกว่า จินตามยปัญญาอีกทีหนึ่ง คิดทบทวนจนกระทั่งรู้เข้าใจซาบซึ้งว่าอ๋ออรรถนี้หนอ ที่ภาษาที่ได้ฟังมานี้หนอ เป็นภาษาที่มันมีเหตุมีผลจริงๆ เป็นของที่ควรที่จะได้เอามาใช้ เป็นของที่ควรจะได้เอามาอบรมตอนเอามาประพฤติปฏิบัติตามจริงหนอ แล้วเราเองก็จะได้เอาอัตถะนี้ไปประพฤติ 

การประพฤติการบำเพ็ญนั้นท่านเรียกว่า พตะ ก็คืออัตตะอีกนั่นแหละฟังให้ดีไม่ได้หนีจากอัตตะไปไหนเลย พตะ คือตัว พ กับ อัตตา พ.พาน สนธิกับความว่าอัตตะ หรือ อัตตา แปลว่าการประพฤติหรือการบำเพ็ญหรือการกระทำ 

ที่นี้เราจะไปประพฤติหรือบำเพ็ญสิ่งอันนั้นเราก็เอาสิ่งอัตตะที่เราได้มาแล้วจากการฟัง มาคิดทบทวนแล้วก็เอามาบำเพ็ญ เอาไปอบรมตนเรียกว่า ภาวนาก็ได้ภาวนาก็อบรมตนให้เกิดอย่างนั้นอย่างนั้นเรียกว่า ภาวนา หรือเรียกว่าเอาไป พต ก็ได้ หรือเอาไปประพฤติไปบำเพ็ญไปกระทำ 

พตะ อันนี้ก็คือเอาไปทำจริงๆ ให้มันเกิดในตัวในตนจึงเรียกว่า พ + อัตตะ ให้มันเป็นตัวตนเกิดมาที่ตัวที่ตนเรียกว่า พ หรือ พตะ อัตถะ สิ่งที่ได้มาตอนที่อาตมายกเหล่าเนื้อหาแก่นแท้ที่ได้มาเป็นภาษาที่พูดออกมาก็ตามพระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า ข้อควรเอาไปประพฤติ ได้ยินเป็นภาษามาทบทวนเป็นข้อเป็นหลัก เป็นหลักใจหรือเป็นกฏอันหนึ่ง ที่เราจะเอามาประพฤติตาม นอกจากภาษาที่เรียกว่า อัตถะ นั้นเอามาโน้มน้อมประพฤติแล้วท่านยังเรียกว่า ศีล อีกเหมือนกัน 

ฟังให้ดีนะมันคล้องจองกันหมดธรรมะ นี่มันเรื่องเดียวกันหมดท่านเรียกว่าศีลด้วย ศีลนั่นคือ หลักใจศีลนั้นคือข้อควรประพฤติที่เราได้ฟังได้รับมาจากครูหรือได้รับมาจากอาจารย์ ที่ท่านบอกให้ เช่น ท่านว่าปาณาติปาตาเวรมณี อ้าวพยายามประพฤติละเว้นศัตรูอันที่จะทำตนเองไปเบียดเบียนผู้อื่นเสีย เรียกว่าปาณาติปาตาเวรมณี นี่เป็นศีลหรือเป็นอัตถะเป็นภาษาที่ท่านกล่าวออกมาบอกให้เราประพฤติอย่างนี้ 

ผู้ที่ได้อันนี้ฟังอันนี้มา เรียกว่า ศีลแล้วก็เอาศีลข้อนี้เองมา พตะ มาประพฤติ ผู้ใดได้ศีลข้อนี้มาแล้ว หรือได้หลักใจอันนี้มาแล้วมาเห็นดีเห็นชอบมาคิดทบทวนว่าเออควรจะเอาศีลข้อนี้มาภาวนา แล้วก็เอามาลงมือภาวนาจริงๆ หรือทำให้มันเกิดที่ตนจริงๆ หรือทำให้มันเกิดอัตตาทำให้เกิดผลเป็นอัตตาตัวตน ขึ้นมากับตนกับตัวจริงๆ จนเรียกว่า พตะ ผู้นั้นก็จะได้ความจริงจะได้ตัวตนอันแท้จริงขึ้นมาให้ตัวเองเลยทีเดียว มันก็จะเป็นผลเรียกว่า อรหัตตผลแต่ผลขึ้นมาเรื่อยๆ 

ผู้ใดมีศีลแล้วก็มี พตะ มีการบำเพ็ญจริงๆ เกิดผลจริงๆ ผู้นั้นจะได้เอา       อรหัตตะ จะได้ผลจะได้เอาอรหัตตผล 

แต่ที่นี้ผู้ใดเอาไอ้สิ่งที่ได้มาจริงๆ ที่เขาบอกมาอาจารย์บอกมาครูบอกมา แต่ครูบอกมาอาจารย์บอกมา ทว่า ผู้นั้นประพฤติไม่จริงประพฤติเป็นศีลที่เรียกว่าสักแต่ว่าศีลเฉยๆ ศีลลูบๆ คลำๆ ศีลที่ไม่แท้ศีลที่มีแต่ภาษาศีลที่ไม่มีเนื้อมีตัวไม่มีอัตตาศีลที่ไม่เกิดตัวเกิดตนเลยฟังแต่ภาษาแล้วเอาไปออกแขกออกลิเกอยู่ บางทีก็ไปนั่งฟังพระท่านมาถึงก็ไม่ยังภันเตวิสุงวิสุง รักขนถายะ ที่วัดพระท่านก็ออกลิเกพร้อมเลยขึ้นต้น ปาณาติปาตา เวระมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามิ กว่าลิเกบทนี้กว่าจะมีบทร้องบทขับจนกว่าจะจบนะ ผู้ที่ไปขอมายังภันเตก็ตาม พอพระท่านสวดท่านขับร้องออกมาเสร็จแล้ว อุบาสกอุบาสิกาศึกษาทั้งหลายก็บอกว่าปาณาติปาตาเวรมณีสิกขาปะทังสะมาทิยามินี่เรียกว่ารับศีลได้ศีลมา 

เสร็จแล้วได้แล้วศีลมาแล้วจะเป็นศีล 5 ศีล 8 ก็ตาม พอได้ไปแล้ว ก็ถือเอาไว้ทีเดียวแบกเอาไว้ทีเดียวแหมปานาเราก็ถือ อะทินนาเราก็ถือกาเมแล้วก็ถือมุสาวาทาเวระมณีเราก็ถือ สุราเมระยะมัชชะปะมาก็ถือ บางคนถือไว้ร่าเลยเช้าวันนี้เราทำงานทำบุญวันเกิดนิมนต์พระมาขอศีลแล้วแต่เช้า พอตกบ่ายๆ หน่อยเพื่อนก็บอกว่าเฮ้ยเปิดกาขาวให้ทีสิ ไม่เปิดกาขาวเลย เพื่อนจะเลี้ยงวันเกิดนี่เจ้าภาพก็เปิดกาขาวเข้าให้ เพื่อนก็ดื่มกาขาว บอกว่าพระเจ้าภาพไม่กิน หรือ เจ้าภาพบอกว่ารับศีล เพื่อนก็บอกว่าศีลก็ศีลสิเราก็มาดื่มด้วยกัน เสร็จแล้วก็ดื่มเข้าให้

เสร็จแล้วลิเกบทนั้นก็ผ่านไปผ่านไปเหมือนสายน้ำไหลสุราเมระยะมัชชะปะมา ก็เทลงทะเลเลย  ไม่มีเนื้อไม่มีตัวไม่มีตัวมีตนไม่มีการประพฤติไม่มี พต ไม่เกิดตัวเกิดตน พ + อัตตะ ไม่เกิด เรียกว่พระก็ได้ เราจะทำตัวให้เป็นพระก็ได้เราจะทำตนให้เป็นพระไม่เกิด พระอันนี้ไม่เกิดเพราะไม่มีโพไม่มีโพธิ พ. พานนี้สำคัญไม่เป็นพระเพราะไม่มีโพธิ โพธิ คือ ความรู้หรือปัญญา เมื่อไม่มีความรู้ไม่มีปัญญาเพราะตัวเองไม่ได้ปฏิบัติก็จึงไม่ได้เกิดความรู้ไม่ได้เกิดปัญญา 

โพธิสัตว์ หรือ โพธิสัตโต หลวงพ่อเณรโพธิสัตโต คำว่าโพธิสัตโตก็มาจากคำว่า โพธิ บวก สัตตะ สัตตะ คือ ส + อตต

สัตว์โต สัตว์ รากศัพท์มันมาจากคำว่า สัตตะ ถึงแม้ตอนนี้ภาษาบาลี สัตตะก็แปลว่า สัตว์โลกอยู่เหมือนกัน ใครเรียนภาษาบาลีจะรู้แม้แต่คำว่า สัตว ภาษาบาลีก็ยังเรียกว่า สัตตะ มาจาก ส.เสีย บวกอัตตา แปลว่า สัตว์โลก 

ถ้าสัตว์โลกโดยตรงแล้วจะอธิบายต่อไปไว้ตอนท้ายๆ ก่อน จะเป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังไม่เป็นสัตว์โลกตอนนี้ยังเป็นขั้นอรหัตตะอยู่ 

โพธิสัตว์คือผู้ที่มีความรู้ผู้ที่จะเป็นโพธิสัตว์ตะได้ต้องเป็นผู้ที่มีอรหัตตะเป็นผู้ที่มีอรหัตผลให้ตัวเองแล้วรู้ แล้วมีความรู้รู้อัตตา  ตัวที่มีความเหมาะสมพอดีแล้วเรียกว่า เป็นผู้ที่มีปัญญาตัวอรหะหรืออรหันต์ หรือ ตัวความพ้นกิเลสรู้จักกิเลส รู้จักความพ้นกิเลสก็นึกว่ารู้จักความเป็นอรหันต์ รู้อรหันต์ ฟังดีๆ นะอาตมาใช้ภาษาที่พวกคุณเคยได้ยินได้ฟังทุกวัน แต่คุณไม่ได้เข้าใจภาษา อาตมากำลังเอาภาษามาคลี่คลายให้ฟัง เพราะฉะนั้นโพธิสัตตะ หรือ โพธิสัตว์นี่เราเรียกศัพท์ทับไปอีกเรียกว่าพระโพธิสัตว์ คือตัวบุคคลผู้หนึ่งที่มีความรู้มีปัญญาเรียกว่า โพธิ แล้วก็เป็นสัตว์โลกเป็นตัวตนจริงๆ เป็นสัตว์โลกจริงๆ 

แล้วก็เอา อัตตะ ที่เป็นอรหัง อรหัง หมายความว่าสิ่งที่พ้นกิเลส หรือรู้กิเลสและก็รู้การทำตนให้พ้นกิเลสอย่างที่อธิบายมาแล้ว เพราะฉะนั้นรู้ อรหัตตะตัวนี้ก็เอาอรหัตตะตัวนี้มาอธิบายสู่กันฟัง 

ทางมหายานเขานี่ เขาบอกว่าพระโพธิสัตว์นี่ เป็นผู้ที่ไม่บรรลุอรหันต์ก็จริงก็ได้เหมือนกัน เขาจะเป็นผู้ที่มีแต่อรหัตตผลเรื่อยไปแล้วก็เป็นโพธิสัตตะเรื่อยไปเขาจะไม่ยอมเกิดยอมสูญ เขาจะไม่ยอมเป็นอรหันต์ คือเขาจะไม่ยอมมีที่ปลายเขาจะไม่ยอมมีที่สุด อันตะ แปลว่าที่สุดเขาจะไม่ยอมที่สุดเขาจะเกิดๆ ช่วยคนทั้งโลกนี้จนกระทั่งคนสุดท้ายในโลกนี้เหลืออยู่เขาก็จะช่วยคนสุดท้ายนี่ แหม…รู้สึกว่ามีอธิษฐานจิต หรือว่ามีปณิธานสูงเหลือเกินฝ่ายมหายานจะช่วยคนสุดท้ายซะก่อนในโลก ให้พ้นโอคะสงสาร แล้วตนเองถึงจะช่วยตอนนี้เรียกว่าทางมหายานเขาเอาร้ายกาจถึงขนาดนั้นก็ดีอยู่นะเป็นประเด็นทางที่น่าดูเหมือนกันแต่คิดดูซิมันจะเป็นได้ไหมหรือ มันเป็นไปไม่ได้หรอก มันเป็นแต่เพียงคำพูดอันหนึ่งเท่านั้นเอง ซึ่งเป็นคำยั่วยุ เป็นอุบายโกศลอันหนึ่งยั่วยุให้คน มีความตั้งใจสูง 

การช่วยคนให้พ้นอรหันต์ โดยเอาอรหัตตคุณ หรือเอาอรหัตตผลก็เหมือนกัน เอาหัตถกุล หมายถึงคุณความดีที่รู้ว่าเอารหัสหมายถึงอะไร เป็นเนื้อเป็นตัวเป็นอัตตาขึ้นมาแล้วเอาอรหัตตาคุณ มาเผื่อแผ่มาสอน มันก็ดีผู้ใดมีอรหัตตคุณมีอรหัตตผลแล้ว เอามาแจกจ่าย แต่ถ้าใครเอาเงินเอาทองมาแจกจ่ายเฉยๆ ยังไม่ใช่ชั้นดีหรอก ถ้าใครมีเอาอรหัตคุณเอาอรหัตตผลมาแจกจ่าย เอาอรหัตคุณเอา

อรหัตตผลอันนั้นเราเรียกว่าตัวธรรมะแท้ๆ ล่ะ 

เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดทำทานโดยเอาอรหัตตคุณ หรือ อรหัตตผลมาจากจ่ายคนนั้นเป็นผู้ที่มีการทำทานชั้นสูงสุด ผู้ที่มีอย่างนั้นพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ ว่าผู้ที่มีธรรมทานผู้นั้นแหละเป็นผู้ที่ชนะโลก เป็นผู้ที่ให้ทานสูงสุดในโลก ที่ท่านเรียกว่า สัพเพทานัง ธัมมะทานังชินาติ ไม่มีทานอันใดที่จะแจกจ่ายหรือการทำให้แก่ผู้อื่นจะได้ผลบุญที่ดีที่สุดสูงที่สุด หรือว่าเป็นการให้ทานที่ชนะเลิศทั้งปวง ทานให้ธรรมทานเป็นธรรที่สูงสุด 

ธรรมะอันนั้นคืออะไรที่ดีที่สุดคือ อรหัตตคุณ หรือ อรหัตผล คือความรู้อรหันต์ หรือเอาตัวตนของอรหันต์มาชี้แจงเอาตัวตนของอรหันต์มาแจกจ่าย และอรหังก็คือสภาวะของกิเลส และสภาวะของการฆ่ากิเลสหรือการทำกิเลสให้พ้นไปเรียกว่าอรหัง เราก็ทำอันนี้ให้ได้รู้ให้ได้แล้วจึงเอามาแจกจ่าย 

ผู้ใดไม่มีเลยไม่มีอรหัตตคุณในตนเลย ไม่มีเอาอรหัตตผลในตนเลยผู้นั้นจะเอาอรหัตตผลเอาอรหัตตคุณมาแจกจ่ายได้ไหม ได้ไหม ลองคิดดูซิ ไม่ได้เราจะเอามาจากไหนตัวเองไม่มีเลยไปเชือดเฉือนมาจากไหน แต่เอาเถอะเมื่อไม่ได้เมื่อไม่มี ท่านก็มีอยู่ในภาษาท่านจดไว้บ้างก็มีท่านลอกไว้บ้างก็มีท่านจำกันไว้บ้างก็มีเป็นภาษาบอกกล่าวกันในหูในอะไร เป็นอัตถะชั้นรอง เรียกว่า อรรถฎีกาอาจารย์ก็ตาม เรียกว่า อาจารย์ท่านรองเขียนลงมาอีกอะไรพวกนี้ เราก็เชื่ออรรถฎีกาจารย์ต่อลงมา คำข้อเขียนบอกไว้จดไว้ฎีกา จดบอกฎีกาจดบอกแล้วก็อาจารย์เหล่านั้น ก็เอาคำจดบอกเหล่านี้มากล่าวต่อๆ กันไปก็ได้ประโยชน์เหมือนกัน แต่ว่าประโยชน์มันยังไม่ใช่ตัวแท้ตัวจริงยังไม่ใช่ป้อนออกมาจากตัวเองเลย มีอรหัตตะอยู่ในตัวเลย ไม่ใช่ 

ถ้าผู้ใดมีอรหัตตะอยู่ในตัวเลยจริงๆ ชักออกมาทีไร มันแน่นหนามันรู้สึกว่ามันลวดลายเลยมันออกฤทธิ์ออกเดช มันมีตัวตนดีจริงๆ ถ้าใครเห็นตัวตนอัตตานี้จะเห็นชัดๆ เลยโอ้โหตัวตนนี้ปั้นไม่ง่ายนะ คนที่มีอยู่แล้วจริงๆ เมื่อควักออกมามันจะดิ้นพลาดๆ ออกมาเห็นออกปากเลยมันคอมเพล็ดเลยมันเป็นเรื่องเป็นราวเป็นตัวเป็นตนเห็นชัดเจน แต่ถ้าคนที่ไม่ก็พูดแต่ภาษาที่ท่องมา เรียกว่า อรรถฎีกา

จารย์ ว่ามา หรือ อาจารย์ของเราบอก ให้เราท่องไว้อย่างนี้นะแล้วเราก็เอาท่องๆๆบอกตาม 

ก็จะได้แค่ภาษาแค่นั้นเราก็ฟังตามๆ กันไปแค่ภาษาท่องๆๆ ภาษาพูด     เรียกว่า ญัติ ภาษาบาลีท่านเรียกว่า ญัต ญ กับ อัตตะ ผสมกัน เรียกว่า ญัตตะ พอเวลามาสวดเอามาใส่กิริยาเพิ่มท่านเรียก ญัตติ ตัว ญัตต หรือ ญัตติ คือตัวตนที่เป็นเรื่องราวเป็นที่จะเข้ารูปเป็นขอบข่ายเอามาพูดกัน ภาษาโลกๆ คำว่า ญัตติ หมายถึงหัวข้อ หรือ อัตตาที่มันรองลงมาอีกทีแล้ว อัตตาตัวที่ค่อยๆ เรื้อลงเหลือแค่ภาษาเหลือแค่สิ่งที่ควรจะเอามาตีแผ่กันออกมาอีกที ไม่ใช่อัตตาตัวต้นตอของอรหะแล้วเป็นญัตติเป็นอัตตาตัวที่เรียกว่า  เกิดมาหลายชาติแล้วไม่ใช่เป็นตัวต้นตระกูลแล้วมันบาง ๆลงมาแล้ว เป็นญัตตะ หรือ ญัตติ เพราะฉะนั้นจะเอา ญัต ตัวนี้มาสวดให้กัน มันก็แค่มาญัติให้แก่กันนี่ภาษาไทยพูดนะ ภาษาบาลีเขาก็พูด ญัติเหมือนกัน จะนึกว่าเป็นปริยัติก็ได้ นี่อาตมาพูดถึงวิวัฒนาการของภาษา 

เพราะฉะนั้นปริยัติก็มาจากตัวเดียวกัน คือ ญัต มาเป็น ปริญัติ             ปริยัติ หมายถึง ญัติตัวเดียวยังไม่โก้ต้องปริเลย ปริ หมายถึง เต็มรอบครบเลย     ปริ คือคำสอนแท้ๆ เลย เอาปริยัติเลย 

ภาษาที่มันยืดยาดออกมาเป็นสมมุติที่เราเองเอามาใช้สภาวะที่มันเกิด เพราะฉะนั้นต้องพยายามตามสภาวะแล้วก็ต้องพยายามตามภาษาที่มันโตมันใหญ่ขึ้นมาด้วย ถ้าเราจะเอาภาษาตัวเก่าอย่าง ย ยักษ์ ยอหญิงมันเพี้ยนขึ้นมามันก็จะซ้ำแซะอยู่เพราะฉะนั้น เขาจึงแยกย้ายจากยยักษ์มาหา ญ หญิง ไปเรื่อยๆ เหมือนกัน ปริยัติเราจึงแปลว่าคำสอนโดยตรงและก็จริงคือศีลนั่นเอง ปริยัติคือศีลหรือเนื้อหาคืออัตถะที่เรา ที่พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเรา พระโพธิสัตว์ท่านเอามาบอกกล่าวเราอันใดอันใด อันนั้นเป็นปริยัติ อันนั้นเป็นอัตถะที่เราจะมาประพฤติมาปฏิบัติเอามา พต เอามาประพฤติบำเพ็ญทั้งหมดทั้งมวล นี่เรียกว่าความคลี่คลายของอัตตามันตัวใหญ่มาตั้งแต่อัตตาที่มันเป็นไปอย่าง อรหัต หรืออรหันต์ อรหัตตคุณ​ จนกระทั่งตัวใหญ่มาเป็นอัตถะ 

โตใหญ่นี่หมายถึงตัวใหญ่อย่างโลกมาเป็นอัตถะะ จนกระทั่งมาเป็นผู้ที่มีอัตถะนั้นจริงๆ คือโพธิสัตว์เอามาถ่ายทอดกัน เพื่อที่จะให้เรา พต ให้เราประพฤติ จนกระทั่งภาษาที่พูดนี้มันจางลงจางลงหรือมันโลกโตขึ้น เป็นโลกมากขึ้นมันเป็น ญต หรือญัตติ  มากขึ้นจนเป็นปริยัติก็ตามนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นหลังพระพุทธเจ้าทั้งนั้นมันโตขึ้น มันโตมา ๆ 

ที่นี้อาตมาจะต่อให้หมดไอ้อัตตะทั้งหลายที่เราจะพึ่ง เมื่อเราเองเรา พต เราพยายามที่จะ ประพฤติได้เราะจะประพฤติอย่างไรล่ะ 

เช่น ท่านสอนว่าปาณาติปาตาเวรมณีแต่อย่าฆ่าสัตว์นะ เป็นอัตถะที่ท่านให้มาหรือเป็น พต ที่ท่านให้มาหรือเป็นปริยัติที่ท่านให้มาซึ่งเราเองเราจะเอามา พต หรือเอามาประพฤติเราก็ต้องประพฤติเอามาทำลงไปจริงๆ ให้มันเกิดผลแก่ตัวเรา อย่าง มต นี่เป็นอัตตาอีกตัวหนึ่งแล้วมาจากคำว่า มัด บวก อัตตะ

ให้มันเป็น มต  มตตัวนี้หมายถึงตามสมควรหรือตามพอดี  มต ตัวนี้ มม้า บวกอัตตา หมายความว่าพอดีพอควรหรือเหมาะสม ต้องกำหนดรู้กำหนดทำให้มันพอดี มต หรือ มัตตัญญุตา หรือมัตตัญญู แปลว่าทำให้พอดี 

ที่นี่มาขึ้น มัตตะ อีกตัวนึงก็คือ มตาหรือมต มต คือพคือพออดี มีลักษณะคล้ายอรหะ คือ เป็นตัวอ่นอกว่า 

มต ตัวนี้ก็เป็นอัตตาตัวหนึ่งที่เป็นความเหมาะควรที่เป็นชั้นสำหรับแต่ละบุคคล อย่างบางคนขณะนี้นะ จะให้มาประพฤติอย่างอาตมาทันทีขณะนี้ เงินทองไม่เอาจริงๆ เลยไม่ใช้เงินไม่ใช้ทอง รองเท้าก็ไม่ใส่ มีผ้า 3 ผืน สมบัติอะไรไม่สั่งสม เอาแค่รองเท้าไม่ใส่นี้ก่อน ไม่ไหวเหมือนกัน ก็เรียกว่าไม่ใช่ มต มัน มต ไม่ลงแล้วล่ะ หรือให้มาโกนหัวตอนนี้ก็ยังโกนไม่ได้แล้ว ยังไม่ถึงรอบมันยังไม่ถึงขั้นที่จะต้องโกนหัวได้ก็เรียกว่า มต อันนั้นยังไม่เป็นตัวเป็นตนเหมือนกันยังไม่เป็น อรหะ 

ถ้าอาตมาเรียกว่า ถ้าเป็นตัวของอาตมานะ ขณะนี้ถ้าให้อาตมาเป็นอย่างของพวกคุณนี่อาตมาบอกว่า มันแสนจะง่าย มันเป็น มต มันเป็นชั้นอ่อนมันเป็นชั้นเยาว์ ขณะที่สิ่งที่คนเคร่งๆ อย่างยกตัวอย่างเมื่อกี้ ศีลข้อปาณาติบาตอย่าฆ่าสัตว์นะ พวกคุณก็บอกว่ามันยากแฮะ บางบางทียุงกัดก็ไม่ไหว ต้องตบ งูเข้าบ้านมามันต้องฆ่า ไม่ฆ่าไม่ได้ มันเป็นพิษเป็นโทษเป็นภัยความเหมาะสมของคุณก็ยังยากยังต้องตบยุงเดียวต้องฆ่างู แม้แต่ศีลหรืออัตถะะจะได้รับมาจากพระโพธิสัตว์ใดที่ท่านสอนไว้ว่าอย่าไปฆ่าสัตว์นะ คุณก็ยังทำยากอยู่นั่นเอง เป็น  มต เป็นความเป็นกลางความเหมาะสมความพอดีของคุณคุณทำให้เกิดอัตตาให้ได้ความมัชฌิมาของคุณทำให้เกิดให้ได้ 

จนกระทั่งเกิดความไม่ได้เดือดร้อนไม่ได้ลำบากอะไรเลย ตอนแรกคุณอาจจะต้องเข้มงวดกวดขันกับคุณมากทีเดียวคุณเคร่งครัดมากทีเดียวไม่พยายามเผลอ ถ้ายุงกัดก็ไม่พยายามตบทันทีให้มันตาย ต้องพยายาม แหมมันยาก งูมาไม่ฆ่านี้ยากเหมือนกัน คุณต้องอ่านใจคุณด้วยและระมัดระวังสติคุณด้วย 

มีเพื่อนอาตมาคนนึงแต่ก่อนเขาเจองูไม่ได้เป็นอันขาดต้องฆ่ากัน เจองูที่ไหนต้องฆ่าดะ รู้สึกว่าเป็นศัตรูกันหมดกับงูนี่มันมีพิษมีภัยเหลือเกินบอกว่าไม่ได้หรอกมันอยู่ร่วมโลกกันไม่ได้ จนกระทั่งเดี๋ยวนี้เขาได้ฟังธรรมมาเรื่อยๆ เขาก็สนใจธรรมะเรื่อยมา จนพยายามที่จะถือศีลให้มันบริสุทธิ์ ซึ่งมันเป็นไปเองแหละเขาเข้าใจธรรมะ เขาก็ถือศีลเขาเองแล้วเขาก็พยายามไม่ฆ่าสัตว์จริงๆ 

วันหนึ่งเขาก็เจองูที่บ้านเขา เจองูโอ้โหเขาบอกว่า เขาพยายามมีศีลให้บริสุทธิ์นี่เขากำลังจะประพฤติอัดถาดที่ได้รับมาจากพระโพธิสัตว์บอกไว้ว่าอย่าฆ่าสัตว์นะ เพราะฉะนั้นเขาจะต้องใช้ความพยายามของเขาอย่างที่สุดที่จะทำอัตตา ที่มันเป็น มะ คือ มัตตะให้ได้ จะทำความพอดีให้เกิดแก่ตนให้ได้ให้มันเป็นกลางให้มันไม่เดือดร้อน ให้มันไม่ทุกข์ไม่ทรมาน ให้มันทำทุกอย่างให้มันเป็นทุกข์อย่างไม่สุขไม่ทุกข์ด้วย เขาพอเจอแล้วอารมณ์จิตของตัวแรกของเขาบอกเลยว่า อื้อหือมันอยากจะฆ่าเพราะความเคยชินที่อยากจะฆ่าและนึกเกลียดงูมานาน อยากฆ่าแต่มีสติ ก็บอกว่า เอ๊ะฆ่าไม่ได้ฆ่าแล้วผิดศีล ลำบากแน่ ขนาดนั้นเขาบอกว่าเขาต้องสงบอกสงบใจไปนานเลย ใจมันเต้นเร้าๆ มันเต้นอยู่ในใจว่ามันอยากจะฆ่า  ใครเคยมีสภาวะนั้นอยู่ในตนเองจะเห็นตามเลย เขาบอกว่าต้องสงบอกสงบใจตั้งนานกว่าใจมันจะเป็นกลาง กว่าใจมันจะเป็น มต กว่าจะทำให้ใจเฉยๆ กับมันได้แม้นาน จนกระทั่งใจเขาสงบเลย บอกว่าไม่ได้หรอก ช่างมัน มันจะยังไงก็ช่างมันพอควรมันไม่ก้าวก่ายจนกระทั่งเข้ามาที่นอนเราก็ใช้ได้ มันอยู่ข้างนอกก็ช่างมันเถอะ 

เขาพยายามที่สุด จนกระทั่งเขาเอามาเล่าให้อาตมาฟังว่าเออนี่แหละ เป็น พฤติหรือ พต เป็นการประพฤติบำเพ็ญจริงๆแล้วเขาก็เห็นจิตของเราจริงๆ ว่าแหมมันต้องทน กว่าจิตมันจะสงบลงเป็นกลางได้นานเหมือนกัน แล้วเขาก็ได้ทำจริงๆ ได้ พต จริงๆ หรือได้ประพฤติให้มันเกิดอัตตาตัวนั้นในตนจริงๆ เกิด มต เกิดความเป็นกลางเกิดความเหมาะสมพอดีๆ เพราะงูตัวนั้น มันก็อยู่ของมัน เราก็อยู่ของเรา เราก็อยู่ของเรา เขาเล่าว่างูตัวนั้นมันก็เชื่องเสียด้วยนะ มันแสดงลอยหน้าลอยตาลอยนวลไม่รีบหนีเสียด้วย คล้ายๆ กับมันยิ่งยั่วยิ่งยุ เดี๋ยวฉันก็เอากระบองล่อให้เสียนี่คล้ายๆ อย่างนั้นยิ่งยั่วยิ่งยุเสียด้วย เพราะแต่ก่อนจะไล่งูกับเขาเจอกันไม่ได้หรอก อย่าว่างูมันจะวิ่งหนีเลยเขาไล่ตามเลย ทุกทีๆ เจองูแล้วมันไม่อยู่รอหน้าหรอก ธรรมดาของเขานะ เขาบอกไม่มีงูตัวไหนอยู่รอหน้า ไม่มี พอเจอปั๊บ มันก็วิ่งปั๊บ เขาก็ตามไปฆ่าทันทีเหมือนกัน แต่ตัวนี้ มันไม่เป็นเหมือนงูตัวอื่นก่อนๆที่เคยเจอมาเลย แหม เรียกว่ายั่วยวนอยู่ด้วยนะ เขาบอกว่าไม่เคยเจอทำไมมันเกิดเชื่องขึ้นมาได้ด้วย ก็บอกว่าไม่เคยเจองูแบบนี้ เจองูตัวอื่นต้องไล่ฆ่าทันทีแต่ตัวนี้มันเชื่องได้ 

เขาจึงเห็นธรรมะอีกตัว เห็นอะไรรู้ไหม เห็นเมตตาธรรม เพราะใจเขาเกิด มต ขึ้นมา แต่ก่อนแต่ไรเจองู มีแต่วิ่งหนีแต่เมื่อไม่ฆ่า งูไม่วิ่งหนี เพราะถ้าเราไม่มีจิตจะไปฆ่างูมันก็ไม่กลัว มันก็ไม่วิ่งหนี 

เคยเห็นงูตัวหนึ่งมันไล่จิ้งจกมาในศาลา ศาลาที่อาตมากำลังนั่งฉันอาหาร พอไต่ขึ้นมา อาตมาก็เริ่มบอกเลยบอกคนว่างูขึ้นมาแล้วนะ พอได้ยินว่างูชักกระดุกกระดิกแล้ว แต่ไม่เป็นไรเขาอยู่ฝั่งโน้น ส่วนงูมันขึ้นมาศาลาที่อาตมานั่งฉัน เเล้วมีเพื่อนผู้ชายที่เคยบวชมานานเข้าใจธรรมะสูงพอสมควรนั่งอยู่ด้วย อาตมาก็บอกว่านั่งเฉยๆ อยู่เฉยๆ เป็นกลางให้ทำ มต  ให้ทำใจเป็นกลางเฉยๆ บอกว่าอยู่เฉยๆ นะเดี๋ยวงูมันก็เลื้อยขึ้นมาจริงๆ พอเราวางเฉยจริงๆ ใจทำใจ มต คือ บำเพ็ญ พต ไอ้งูมันก็เลื้อยเฉยขึ้นมาจริงๆ ถ้าเราทำเอะอะรับรองมันไม่ขึ้นมาหรอก เพราะเราไม่เอะอะ มันไม่มีเอฟเฟคทางวิญญาณ จิตมันมีผลสะท้อนมาเลย งูนี่มันรู้ เมื่อไม่มีศัตรูขึ้นมามันก็จะตะกละ ความโลภมันเยอะมันก็ไล่จิ้งจกขึ้นมาเลย คุยกันไปแลกกันมา จิ้งจกปีนขึ้นข้างบนมันก็ไล่ขึ้นข้างบน มันเหมือนกับไม่มีคน มันไล่กันอย่างกลับไม่มีคนเลย ศาลามันผ่านหน้าผ่านตาเฉยเลย ไม่อะไรเลย ยังไม่พอ จิ้งจกกระโดดลงมาข้างล่าง งูก็กระโดดลงมาตาม 

ในศาลาสี่เหลี่ยม ถ้ามานั่งอยู่นี่ คนอื่นๆ นั่งอยู่ตรงนี้งูมันก็ลงมาตรงนี้เลย ไต่เข้าไปเลย ตอนแรกไต่เข้ามาหาคุณ ราเชนก่อน คุณราเชนก็นั่งเฉยนิ่ง เราบอกว่านิ่งๆ ตอนนี้จิ้งจกตัวนั้นวิ่งลงไปในจีวร งูตัวนี้ก็เข้าไปจุ๊บๆ อยู่ข้างๆจีวรท่านนั่งอยู่นี่ เขาก็จะไปตามหาจิ้งจกแล้วประเดี๋ยวมันก็ไต่ลงไปข้างศาลาลงไปเลย จิ้งจกตัวนั้นมันวิ่งจากทาง  คุณอำนาจมาหาราเชนอีกที จิ้งจกตัวนั้นก็รอดตัวไป แล้วมันก็ไปลงไปเลย อย่างนี้เป็นต้น 

นี่แหละคืออำนาจของเมตตาธรรม อำนาจของสิ่งที่เราได้ประพฤติแล้วไม่มีการเบียดเบียนกัน วิญญาณต่อวิญญาณมันสงบ มันไม่มีการที่จะะเข่นฆ่าเขา

เข่นฆ่าเรา แต่ถ้าเรามีอิ๊อะอะไรหน่อย มีผลสะท้อนอะไรขึ้นมาในใจมีค่าลบค่าบวกหมายถึงค่าที่จะฆ่ากันในส่วนใดส่วนหนึ่งขึ้นมาหรือแม้แต่การรังเกียจหรือการกลัวก็ตาม ก็เป็นผลที่จะให้เกิดขึ้นได้ ฉะนั้นในระยะนี้เป็นไปได้อย่างจริงๆ เลย อาตมาเล่า และอยากให้เห็นสภาพนั้นจริงๆ พวกผู้หญิงนั่งอยู่ฝั่งโน้น งูมันก็เปิดเหมือนกัน ทีนี้มันแสดงละครให้ผู้หญิงเหล่านั้นได้ดูได้ด้วย เป็นการแสดงบทบาทของงูกับการแสดง 

พต พัตตะ คือให้อัตตาเกิดในตัวเรา คือให้มีสิ่งหนึ่งเกิดขึ้นเป็นอัตตาเป็นรูปร่างของการวางเฉยอย่างพอเหมาะพอเจาะ ไม่เดือดร้อน พอดีพอดีอย่างสมควร ไอ้นั่นหน้าที่ของเขาจะไล่จิ้งจก เขาก็ไล่ไปเขาไม่ได้มากวนอะไรเขาไม่ได้มากินเรา เขาไม่ได้มาทำอะไรกับเราเลย เราก็อยู่เฉยๆ เขาก็อยู่กับหน้าที่ของเขา เขาไม่เฉยหรอกเขาก็ไล่จิ้งจกไปนี่แหละคือสภาวะของ มต สภาวะ พต บำเพ็ญให้มันเกิดประโยชน์ขึ้นมา นี่อาตมายกศีลข้อแรกขึ้นมาคือศีลข้อปาณาติบาต เราไม่ฆ่ากัน เราไม่เบียดเบียนกัน แล้วคุณธรรมที่มันจะทำให้เกิด มัตตะ ทำอย่างนี้เป็น

กลางอย่างนี้แล้วให้เห็น มันจะเห็นผลกับเราอย่างนี้ ยิ่งเห็นผลอย่างนี้แล้วเพื่อนของอาตมาที่เล่ามาก่อนนั้นก็ดี หรือแม้แต่สภาวะที่อย่างนี้ ที่อาตมามาเล่าให้ฟังก็ดี นี่เป็นอำนาจที่มันจะเกิดผลสูงขึ้นไปเรื่อยๆ จนกระทั่ง 

เมื่อเราเห็นผลอย่างนี้ต่อไปเราก็จะไม่กลัวอะไรมันมากมาย งูเราก็ไม่กลัวมันมากมายนี่ หรือสัตว์ที่ร้ายกาจกว่านี้เราก็จะไม่กลัวมันมากมาย ไม่ใช่ว่าเราตั้งหน้าตั้งตาพอเห็นมันตั้งหน้าตั้งตาเป็นศัตรูกันเลยแล้วจะฆ่ามันก่อนเลย ไม่หรอก ไม่มีฆ่ากันเลยในโลกนี้จะเป็นสิงห์เป็นเสือเป็นช้างม้าวัวควายอะไรก็แล้วแต่ ถ้าเราไม่มีผลที่จะไปเป็นศัตรูซึ่งกันและกันหรือเป็นภัยซึ่งกันและกันแล้วนะ 

เพราะฉะนั้นผู้ใดถ้าเข้าใจการบำเพ็ญการทำอัตตา หรือ การพึ่งอัตตา สร้างอัตตาขึ้นมาเป็นที่พึ่ง ถ้าใครเข้าใจได้อัตตาต่างๆ ที่อาตมากำลังพูดถึงนี้ กำลังอยู่ในขั้นสูงนะเพราะกำลังไต่ออกมาถึงขั้นอรหะ อรหันต์ มาเป็นมัตตะ อีกหน่อยมันนี่มันยังสูงอยู่นะ อีกหน่อยจะไต่ลงไปกว่านี้อีกเรื่อยๆ เราก็ต้องพึ่งอะไรก็พึ่งหลับตาที่เราก่อตัว พึ่งให้สูงแล้วก็จับพึ่งไปเรื่อยๆ อย่างนี้พอเรามาพึ่งมัตตะให้ได้ตามความพอดีความเหมาะสมของเราตามหน้าที่ตามกาละของแต่ละสัตว์ แต่ละบุคคลแต่ละสิ่งทุกสิ่งทุกอย่าง เราก็จะพึ่งลงมาเป็นระดับระดับอย่างนั้นเลยนะ เราทำ มัตตะ อันนี้ให้มันสูงขึ้นสูงขึ้น ให้มันแก่ขึ้นแก่ขึ้น เรียกว่าให้มันแก่ขึ้นนั่นเองสูงขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือกล้าขึ้นหรือมากขึ้นก็ตาม เราเรียกการกระทำที่สูงนั้นเป็น อัตตา อีกชนิดหนึ่ง ภาษาบาลีท่านเรียกว่า รต 

รต คือ ร + ต บวกอัตตา แปลว่ามากขึ้นหรือแก่ขึ้นหรือภาษาอันนี้ถ้าเรามาเรียกใช้คำว่า รัตติหรือรัตติกาล คือเวลาแก่ขึ้นหรือกลางคืน รต แปลว่าสีแดง เขาก็แปล แปลว่าจัดก็ได้ แก่ก็ได้ ให้มันเต็มรอบ ทำรัตตะ ให้มันมากขึ้นเราเรียกว่า รต

ทำ มต  ให้มันแก่ขึ้นยาวขึ้น ติดต่อเป็นตัวตนที่ยาวขึ้น รัตตะ เพราะฉะนั้น รัตตัญญู คือผู้ที่มีอายุยืนยาวนาน ผู้ที่แก่มากนั่นแหละ ทำทุกอย่างให้มันแก่ขึ้นอย่างนี้คือให้อัตตามันพอกพูนเพิ่มยาวนานยิ่งยวดมากขึ้น เรียกว่า  รัตตะ เราทำ มต ให้เป็นอัตตาที่แก่ขึ้น รต

 พอ มัตตะแก่ขึ้นเราทำอาการวางเฉยอย่างเช่นปาณาติบาตเราทำการวางเฉยไม่เป็นพิษเป็นภัยแบบไม่ฆ่างูอย่างเมื่อกี้ได้แล้ว เราแก่ขึ้นแก่ขึ้นจนกระทั่งเรามีเมตตาธรรมก็สูง มีการไม่ถือสาหาความกันไม่เกิดความกลัวซึ่งกันและกันจนเห็นผลจริงๆว่า เราเจอเสือเราก็ไม่กลัวเสือ เสือก็ไม่กลัวเราจนกระทั่งต่างคนต่างอยู่ตามหน้าที่ก็ได้  อย่างนั้นเรียกว่า คุณของอรหัต หรือ ผลของอรหัต เป็นคุณที่สูงกว่า มต รต เพราะฉะนั้นพระอรหันต์กับเสือไม่ค่อยทำอะไรกันและกันแล้วมันจะเป็นจริงอย่างนั้น อรหัตตคุณ 

อรหันต์ที่มีอรหัตตคุณเป็น รต แก่ขึ้นไปจนอรหันต์มันสูงเป็นอรหันต์แล้วกับผลเสือก็ไม่ทำอะไรกัน เพราะบารมีในศีลขั้นปาณาติบาตไม่รบกวนกัน ไม่เบียดเบียนกันไม่ทำกันเลยต่างคนต่างอยู่ รู้หน้าที่รู้การเป็นอยู่สัตว์โลก ย่อมอยู่กันไปตามสัตว์โลก ผู้ที่อยู่คนนี้โหดร้ายตามที่เขาเรียกว่าโหดร้ายเขาว่าเสือโหดร้าย ที่จริงเสือมันก็โหดร้ายกับเหยื่อของมัน มันไม่ได้โหดร้ายกับทั่วๆ ไป เช่นเดียวกันกับงูมันก็โหดร้ายกับจิ้งจกอย่างที่เล่าเมื่อกี้ มันไม่ได้มาโหดร้ายกับเรา แต่ถ้าเรารักจิ้งจกมากนะเราจะตีงู บอกว่างูตัวนี้ไปโหดร้ายกับจิ้งจก แต่มันไม่ได้โหดร้ายหรอกทุกอย่างมันเป็นหน้าที่เป็นกรรมของมัน เป็นสิ่งที่มันจะกระทำต่อหน้าที่ของมันแต่ละหน้าที่เป็นไปตามวาระ  เป็นไปตามกาล เป็นไปตามความสมมุติ ที่มันสมมุติเป็นระยะๆ 

เสือมันก็ต้องกินเนื้อสัตว์ เนื้อเก้ง เนื้อกวาง เนื้ออะไรมันก็จับของมันกินของมันไปตามวาระกรรมของมันมันสร้างบาปสร้างบุญของมันด้วยเรื่องของมัน ถ้าเราสร้างวิบากไปร่วมด้วย ไปห้ามเสือไม่ให้กินหมู หมูเขาจะหามเอาคานไปสอดเสือเขาจะต้องกินเนื้อนะ เอาหญ้าให้กินมันก็ไม่กินหรอกเช่น งูมันจะต้องกินเขียดกินกบ เราจะเอาหญ้า ไปให้งูมันกินมันไม่กินหรอก ไม่ใช่เรื่องของมันเป็นกรรมของมันมันจะต้องเกิดมาเป็นงูมันจะต้องมาล่าจิ้งจกมันต้อง ล่ากบล่าเขียดกิน เรื่องของมันเช่นเดียวกันกับคน เราเกิดมาเป็นคนเราก็จะต้องกิน หรือต้องล่า หรือต้องทำสิ่งที่ควรกระทำ 

พอมาเป็นอัตตาชนิดที่เป็น สต คือ ยึดถือเป็นตัวเป็นตน โตรอบมากกว่าพวกพืชแล้วเรียกว่าเป็นสัตว์เป็นอัตตา   เรียกว่า สต เราทำศัพท์ ให้เพี้ยนเป็น สัตว์​ จะได้ไม่งง สต เอาไปใช้เป็น  7 ชาติถ้าครบ 7 ชาติเกิดมา 7 ชาติเรียกว่าเป็นสัตว์ที่ 7 ตระกูลเรียกว่าเป็นตัวเป็นตนแล้ว สิ่งใดก็ตามแต่ ถ้าเราได้พยายามที่จะปลูกฝัง หรือว่าทบชาติ ทบตระกูลของมัน ให้มันยืนยันตระกูลของมันได้ครบถึง 7 รอบ 7 ช่วง 7 Generation ถ้าใครทำได้ถึงขนาดนั้นนะครบ 7 รอบ ท่านถือว่า สิ่งนี้เรียกมันได้ว่าตระกูลแท้ ถ้าใครเรียนถึงเรื่องเกี่ยวกับทาง สัตวศาสตร์ หรือ ทางชีววิทยาก็คงจะเคยได้ยินมาบ้าง แต่อาตมาไม่ได้เรียนทางชีววิทยามันจะตรงหรือเปล่าก็ไม่รู้นะ พูดตามภาษาทางพุทธศาสนา ถ้าตรงกันก็แสดงว่าพุทธศาสนานี้สอนไว้ละเอียดลออ และเป็นการรู้ด้วยญานตรงกัน 

พอครบ 7 ชาติแล้วครบ 7 ช่วงแล้ว อันนั้นจะเป็นของแท้ เพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืชเพราะฉะนั้นคนที่เกิดมาเป็นสัตว์แล้วจากพืช จากอะไรต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาเป็นอะไรต่ออะไรมาจนเป็นสัตว์เซลล์เดียว หลายๆ สัตว์ต่อกันมาจนเป็นสิ่งที่เราเรียกว่า สัตว์นี่คือมันต่อกันมาจากดินน้ำลมไฟ จากดินน้ำไฟลมวิวัฒนาการมาจนกระทั่งเป็นพืช อย่างที่เรียกว่าเป็นพืชชั้นต่ำ มาเป็นพืชชั้นสูง จากพืชชั้นสูงมานับรอบแปรรูปมาเป็นสัตว์ได้ 

อย่างสัตว์ชนิดหนึ่งเขาเอามาให้อาตมากิน เขาบอกว่าจะเอามาให้ไอโอดีน สัตว์ชนิดนั้น เรียกมันว่าสาหร่ายทะเล สาหร่ายทะเลแล้วเขาก็เอามาให้อาตมาฉันวันนึง อาตมาก็ฉันเข้า อาตมาก็บอกว่า เอ้ย สาหร่ายทะเลมันไม่ใช่พืชแท้แล้ว สาหร่ายทะเลมีเจนเนอเรชั่นทบชาติจะเป็นสัตว์ขึ้นมาหลายช่วงแล้ว อาตมากินแค่นั้นกระทบสัมผัสอาตมาบอกว่าไอ้นี่ไม่ใช่พืช เป็นพืชจริงในภาษาคน เรียกว่ามันยังเป็นพืชอยู่ เพราะมันยังไม่ครบ สต ยังไม่ครบ 7 รอบยังเป็นตัวเป็นตนจะเรียกว่า สัตว์แท้ไม่ได้ ถ้าใครเคยกินสาหร่ายทะเลบ้าง มันเหมือนนะ มันมีคาวนะ 

สาหร่ายทะเลมีคาว มีไอโอดีน คือมีโอโซน ธาตุออกซิเจนอยู่ในตัวมันเต็มแล้ว ออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พอพืชใดที่มีออกซิเจนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ พืชนั้นจะกลายตัวกลายสภาพมาเป็นสัตว์มากแล้ว แต่มันยังไม่ร่อนออกจากไอ้ที่ยึดเท่านั้นเอง เพราะฉะนั้นพืชสาหร่ายทะเลนี้อาตมาถึงบอกกินเข้าไปปั๊บ อาตมายืนยันว่าไอ้นี่จะมาเป็นสัตว์แล้ว จะเรียกพืชในภาษาคน ได้  แต่อาตมากิน 2 คำแล้วอาตมาก็ไม่ต่อแล้ว จริงมีไอโอดีนแน่ มีโอโซนมากแน่ ออกซิเจน โอโซน คือแตกตัวมาจากออกซิเจนมาก มันเป็นพ่อเป็นแม่กันมาเกี่ยวโยงกันอยู่ มีธาตุพวกนี้อยู่เยอะจริง ไม่เถียง อาตมาไม่เถียง แต่ว่าถ้าอาตมาจะกินอันนี้มันก็จะใกล้จะเป็นสัตว์แล้วอาตมาเข้าใจอาตมาก็ไม่กินต่ออะไรมากมายล่ะ ที่ฉันอันนี้ เพราะเขายืนยันเป็นพืชแต่อาตมาไม่ได้อธิบายให้ฟังอย่างนั้นหรอก ดีนะคุณกฤษเป็นคนถวายสาหร่ายทะเลอาตมา ไม่มาวันนี้ ถ้ามาจะได้เข้าใจอันนี้ด้วยว่า อาตมายืนยันว่าสาหร่ายทะเลเป็นพืชหรือสัตว์อย่างไร แต่มันยังไม่ครบ 7 Generation ยังไม่ครบ 7 ช่วงเท่านั้นเอง 

คนถามว่า...ถัดมาเป็นพวกปลาดาวอะไรพวกนี้ 

พ่อท่านว่า... คนนี้เรียนชีววิทยามาเข้าใจ คนนี้ให้ความรู้เพิ่มเติมขึ้นมาอีกว่าไอ้พืชตระกูลสาหร่ายทะเล มันวิวัฒนาการต่อจากนั้นมาจะเป็นปลาดาว จริงปลาดาวรูปร่างใกล้เคียงสาหร่ายทะเลจริงๆ แต่อาตมาไม่ได้สัมผัสแบบนั้นแต่สัมผัสกับอายตนะของอาตมา มันบอกเลยว่าไอ้ลื้อ นี่มันเป็นสัตว์แล้วนี่หว่า มันยังไม่ใช่พืชอย่างที่เขาเรียกหรอก แต่มันเป็นสัตว์ที่ปักหลักอยู่กับที่เท่านั้นเอง 

ที่นี้อาตมาอธิบายถึง สต ที่มันเกิด 7 ชาติ 7 ช่วง 7 ระดับ 7 Generation เพราะฉะนั้น ถ้าใครเข้าใจจะเข้าใจต่อได้ สต เป็นสัตว์ที่แยกตระกูลจากพืชแล้วคือพวกที่ได้พบชีวิตขึ้นมา 7 ช่วงขาดลอย ตัดโคตรภูมิมาเป็นสัตว์เลยแล้วเราก็เรียกอันนี้แยกมาเป็น สัตว์หรือสัตตะ นามบาลีก็เรียกยืนยันเป็นสัตว์เหมือนกันมันก็ออกมา 

ทีนี้เมื่อผู้ใด เมื่อผู้ใดได้พยายามที่จะมาหลงมาเห็นว่าตัวเองเป็นสัตว์ มีปัญญาเท่าสัตว์แล้ว สัตว์เหล่านั้นมันก็จะยึดอัตตาตามช่วงของมัน อย่างสัตว์สาหร่ายทะเลมันจะกิน มันก็จะกินอัตตาในช่วงที่เป็นหน้าที่ของมันโดยตรง มันก็จะกินธาตุที่เกี่ยวโยงใกล้เคียงกัน พอมันมาเป็นปลาดาวอย่างที่คุณนี้ว่า เราถือว่าเป็นสัตว์แท้แล้ว ตัดโคตรแล้ว ตัดโคตรภูแล้วออกมาเป็นสัตว์แท้แล้วพอมาเป็นปลาดาวมันก็จะกินอาหารที่ใกล้เคียงกับการเป็นสัตว์มันก็คงจะกินสาหร่ายทะเลนี่แหละ

โยมว่า...มันกินแพลงตอน

พ่อท่านว่า... นั่นก็เป็นสัตว์อีกตระกูลหนึ่งที่มันแยกตัวออกมาอีกอันนึง เอาล่ะเราจะไม่พูดมาก เพราะเราจะไม่ได้มาเรียนวิชาชีววิทยากัน แต่เราจะมาเรียนธรรมะ แต่นั่นแหละ ชีวะ ชีวิตคนเราก็เกิดมาจากชีวิตนี้แหละ เราเรียนชีววิทยาจะเข้าใจอันนี้มาก แต่อาตมาเองไม่ได้ไปรื้อเรื่องพวกนี้มากนักแต่มันรู้ได้ด้วยพุทธศาสตร์จริงๆ ที่อธิบายให้ฟังด้วยเหตุผลเหล่านี้ 

เพราะฉะนั้น ภาษามันบอกเลย ถึงได้ระลึกเรื่องเก่าๆ ได้เพราะฉะนั้น สต 7 ตระกูลนี้มันก็ออกมาอย่างนี้ ปลาดาวมันจะกินแพลงตอนบ้าง สาหร่ายทะเลบ้างก็แล้วแต่มันก็จะกินอยู่ในเจนเนอเรชั่นใกล้ๆ ของมัน มันจะกินอยู่ใน Generation หรือ ว่ากินอยู่ในรอบของตระกูลที่มันใกล้ๆ เคียงๆ กัน มันไม่ไปกินเกินขนาดนั้น เป็นหน้าที่ของมัน

เพราะฉะนั้นสัตว์มันก็กินสัตว์ ต้นไม้มันก็กินสิ่งที่เป็นดิน น้ำ ลม ไฟที่มันใกล้เคียงกัน ถ้าต้นไม้ที่มันโตขึ้นไปมากมันก็จะกินประเภทที่เป็นน้ำมากกว่า ต้นไม้บางชนิดไม่ค่อยกินน้ำเท่าไหร่ แต่กินดิน กินลมมาก เพราะฉะนั้นต้นไม้บางชนิดโตขึ้นมาแล้วก็มากินน้ำมากขึ้นอย่างนี้เป็นต้น พอกินน้ำมากบางประเภทโตขึ้นมาเป็น พืชที่มันโตใหญ่ขึ้นมาจนกระทั่งมันจะกลายเป็นสัตว์อีกชั้นหนึ่งแล้วอย่างนี้เป็นต้น นี่ความรู้สึกในตัวมันมากแล้ว จนกระทั่งบางทีนะ ลูกของต้นไม้นี้ออกมาเป็นสัตว์ก็ได้เหมือนกัน ใครเคยเห็นแมงหวี่มันเกิดในมะเดื่อบ้าง ไปแกะเอาเถอะในมะเดื่อนี่ แมงหวี่ในลูกมะเดื่อนะ ในเรื่องชีววิทยาจะอธิบายอย่างไรอาตมาก็ยังไม่อยากจะมาพูดนะว่าแมงหวี่มันเกิดในลูกมะเดื่อ อย่างไร จะค่อยๆเป็นสัตว์ที่ต่อเซลล์ต่อทอดกันออกมาอย่างไร อาตมาไม่รู้นะชีววิทยาอธิบายแมงหวี่กับมะเดื่อออกมาอย่างไรอาตมาไม่รู้ 

แต่ว่าถ้าสัตว์พืชกับต้นไม้มันก็มีวิวัฒนาการก้าวหน้าอย่างนี้เรื่อยมาแล้วมันก็จะกิน หรือว่ามันก็จะพยายามที่จะกินสิ่งที่มันอยู่ในช่วงใกล้ๆ กัน 

ที่นี้สัตว์ที่โตขึ้นโตขึ้นโตขึ้นฉลาดขึ้น มันก็จะกินสัตว์ที่ด้อยกว่า สัตว์ที่โตขึ้นมาเรื่อยก็จะกินสัตว์ กินสัตว์ที่ด้อยกว่าเรื่อย เช่นเดียวกันปลาตัวโตก็กินปลาเล็ก ปลาดาวกินแพลงตอน ปลาโตกินปลาเล็ก ปลาโตขึ้นไปก็กินปลาเล็กต่อลงมาเรื่อยๆ เป็นทอดๆ แบบเดียวกัน 

เจ้าคน ที่นี้มาถึงสัตว์คน ต่อขึ้นมาที่นี้มาถึง สัตว์คนต่อขึ้นมา สัตว์ที่เป็นสัตว์ถึงขั้นเป็นคนแล้ว แต่แรกแต่เริ่มมาจริงๆ ตั้งแต่ชั้นโบราณอาการก็เป็นคนโง่ๆ มีขนยาวรุงรังเหมือนลิงก็กินสัตว์เหมือนกัน คนที่พัฒนามาเป็นคนตอนแรกๆ ก็กินสัตว์ กินสัตว์พอกินสัตว์แล้วเสร็จ ตามเชื้อของตัวเอง ที่จริงไม่ได้กินสัตว์มาทีเดียว สัตว์ในโลกนี้มันกินสัตว์กินพืช กินสัตว์กินพืชสลับมาตามระยะนะ ที่จริงแล้วคนในช่วงแรกจริงๆ เกิดมาเป็นคนนั้นน่ะ ไม่กินสัตว์ฟังให้ดีนะ เนี่ยอาตมากำลังเล่าถึงเรื่องดึกดำบรรพ์ยิ่งกว่าดวงดาวที่ค้นพบเรื่องยิ่งกว่าใครค้นพบแล้วนะ สัตว์ที่มาเป็นคนตระกูลแรกที่จะตัดช่วงจาก สต 7 ช่วงมาเป็นตระกูลคนจริงๆคนตระกูลแรกที่สุดไม่กินสัตว์ เพราะมาจากลิง ฟังให้ดีนะ คนตระกูลสัตว์พอได้ยินคำว่าลิง คุณจะอ๋อ หรือว่าลิงมันไม่กินสัตว์มันกินพืช พิสูจน์ได้จากอะไร 

พิสูจน์ได้จากฟันของคน ไม่ใช่เป็นฟันที่สำหรับกินสัตว์ เป็นฟันที่ขบเคี้ยวแค่พืช เหมือนควายเหมือนวัว …ลิง คนมาจากลิง คนก็ตระกูลแรกที่ถ่ายทอดมาจากลิงแล้วก็กินพืชจากลิง คนตระกูลแรกที่ถ่ายทอดเรารับหน้ามาเป็นคน เป็นคนดึกดำบรรพ์ชั้นแรกเลยนะไม่กินสัตว์กินแต่ นี่เป็นต้นตระกูลคนอาตมาขอนับต้นตระกูลคนอันนี้ 

อีกต่อมาคนนี่มันก็เห็นว่าพืชมันก็กินได้สัตว์ก็กินได้คือ เป็นกิเลสนั่นเอง ก็คนตระกูลต่อมาเป็นคนป่าตระกูลต่อมาก็มากินสัตว์ ใจโหดเหี้ยมขึ้น มากินสัตว์ คนจึงกินสัตว์ตั้งแต่ที่เขายึดถือมาเลยว่าสัตว์พวกนี้มันโง่กว่าเรา เราฆ่ามันกินได้ เนื้อมันก็กินได้ กินแล้วชีวิตเราก็อยู่ได้ด้วยคนตั้งแต่บัดนั้นที่แปรเปลี่ยนจากต้นตระกูลคนชั้นแรกที่สุดนั้น ก็กลายเป็นยึดถือกินสัตว์เรื่อยมา คนต่อมาจึงสั่งสอนกันว่ากินสัตว์นั้นดีกว่า เพราะอะไร เพราะรสชาติของสัตว์มันสูงกว่ากิเลสกามมันมีก็เลยกินสัตว์เรื่อยไป เพราะฉะนั้นสัตว์ใดที่กินสัตว์แล้วนะจะไม่ค่อยกลับไปกินพืช แต่สัตว์ที่กินพืชไม่กินหรอกสัตว์ สัตว์ที่กินพืชเขาไม่กินหรอกสัตว์ แต่สัตว์ใดที่มันหลงเนื้อจะกินพืชยาก เช่นเดียวกันกับหมานี่ หมาตัวไหนที่ติดเนื้อมากแล้วนะ จ้างเลย เอาข้าวเปล่าๆ เอาพืชไปให้มันกิน มันไม่กินหรอก เพราะว่า เพราะกิเลสใน เนื้อมันสูงกว่า รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสของเนื้อมันมีมากกว่าพืช 

เพราะฉะนั้นเรื่องกิเลสที่มันสร้างโลก มันสร้างขึ้นมาแบบนี้ หมู หมาต่างๆ มันติดเนื้อสัตว์แล้วมันจึงไม่ติดพืช ถ้าสัตว์เราพยายามป้อนมันให้ดีนะให้มันกินแต่ผักพืชมากๆ นะ อย่าเอาเนื้อไปล่อมันมากนะ มันจะกินพืชอยู่บ้าง หมานี่ บางตัวเอาพืชไปล่อมันบ้างมันจะกิน มันจะกินพืชบ้างแล้ว มันก็ไม่ตายด้วยนะ ไม่ตายไม่ตายหรอก มันก็จะอิ่มมันก็จะรักษาร่างกายของมันได้เหมือนกัน (1.14)

ที่มา ที่ไป

150401 จะพึ่งอะไรดี-พ่อท่าน-วัดมหาธาตุ

พ่อท่านเทศนาที่วัดธาตุทอง 15 เมษายน  2515 

เวลาบันทึก 21 พฤษภาคม 2567 ( 09:00:17 )

รายละเอียด

150715 ใครจะเลือกตายเกิด หรือ ตายสูญ โดยพ่อครู ที่วัดนรนาถสุนทริการาม

• ต่อจากนี้ไปท่านจะได้ฟังบรรยายธรรมะ ในหัวข้อเรื่อง… 

 ใครจะเลือกตายเกิด หรือ ตายสูญ 

ซึ่งบรรยายโดย  

ท่านพระโพธิรักษ์ บรรยาย   

ณ.ที่วัดนรนาถ

เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม   2515 ขอเชิญท่านรับฟังได้แล้วครับ 

 

พ่อครูว่า... ที่อาตมาได้ตั้งชื่อ ของเรื่องที่จะพูดไว้ว่า ใครจะเลือกตายเกิด หรือ ตายสูญนั้น ที่จริงไม่ใช่อาตมาตั้งทีเดียวหรอก คุณสมพงษ์เป็นคนกล่าวขึ้นเองว่า จะให้ตั้งชื่อเพราะคราวที่แล้วไม่มีชื่อ พอไม่มีชื่อจะให้อาตมาตั้งชื่อ หรือว่าเราควรจะตั้งเรื่อง อาตมาก็ไม่ได้ตั้งเรื่อง คุณสมพงษ์ก็ยกตัวอย่างว่าควรจะตั้งชื่อเรื่อง เช่นว่า ใครจะเลือกตายเกิดหรือตายสูญ อาตมาก็เอามาตั้งสิ ใครจะเลือกตายเกิด หรือ ตายสูญ ก็เลยตั้งขึ้นมาได้ชื่อหนึ่ง แล้วทีนี้มันจะต้องมี 2 เสาร์ เสาร์หน้าอีกเสาร์หนึ่ง อาตมาก็ถามว่าใครจะฟังเรื่องอะไร คุณวิจิตราใช่ไหม ก็เลยบอกว่าอยากฟังเรื่องผี อ้าวผีก็ผี ก็เลยตั้งเป็น 2 ชื่อไม่ใช่อาตมาตั้งเองสักชื่อหรอก ใครจะตั้งก็ได้พวกคุณตั้งเองจะเอาเรื่องอะไรก็ตั้งชื่อมาบ้างก็ได้ 

เสาร์ต้นเดือนใครจะตั้งอะไรก็ตั้งตามๆ กันมา เสาร์ที่ 2 เสาร์ต่อไปใครจะตั้งเรื่องอะไรก็ตั้งขึ้นมาแล้ว

อาตมาก็จะพยายามแจกแจงในมุมเหลี่ยมต่างๆ มันจะได้ครบเหลี่ยมครบมุมทุกเหลี่ยมทุกมุม เพราะธรรมะนั้นเหลี่ยมมุมไหนมันก็เป็นวัฏฏะ เหลี่ยมมุมไหนมันก็เป็นวัฏฏะ ในเมื่อเราครบอธิบายปริวัฏฏ์มันแล้วมันก็จะรู้สภาพสิ่งนั้นอย่างชัดไม่ไปไหนเสีย ถ้าเราขีดวงรอบของมันไว้หมดครบปั๊บไม่ดิ้นแล้วตัวนี้ชัดเจนเลยอยู่ในเอกภพนี้ชัดเจน จุลินทรีย์ตัวหนึ่งก็เป็นเอกภพอันหนึ่งโตขึ้นมา กว่าจุลินทรีย์เป็นสัตว์เซลล์เดียวขึ้นมา ก็เป็นเอกภพอันหนึ่งโตขึ้นมาแล้ว 

ถ้าเรารู้มุมเหลี่ยมของเอกภพของสัตว์เซลล์เดียวเราก็รู้ โตขึ้นมาตัวสัตว์และเซลล์เดียวมีหลายๆ เซลล์ เรารู้รอบทุกเหลี่ยมทุกมุมของมันหมดก็รู้ไอ้ตัวนั้นขึ้นมาอีกแล้ว โตขึ้นมาเรื่อยๆ ขึ้นไปอีก เราก็รู้รอบเลยว่า ขนาดโตขึ้นมามีอะไรเพิ่มขึ้น เหลี่ยมมุมมันหมุนทวนหรือไม่หมุนทวนก็รู้ขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่งโตปรุงแต่งขึ้นมาเป็นตัวเราเราก็รู้เราก็เห็นเอกภพอันนี้ รู้เอกภพอันนี้ เข้าใจเอกภพอันนี้ได้รอบถ้วนก็เป็นอันสบายที่สุด 

พอเรารู้มากจนแม้กระทั่งนี่แหละ กายยาววาหนาคืบกว้างศอก นี้รู้เอกภพนี้ชัดเจน ทุกเหลี่ยมทุกมุมแล้วล่ะก็ มันก็เป็นที่สุดท้ายถึงแก่เอวัง เป็นอย่างนั้นเป็นที่สุดท้ายถึงแก่เอวังได้ เป็นที่สุดท้ายเอวังดังนี้ 

ที่นี้เราจะมาพูดให้ตรงหัวเรื่อง ใครจะเลือกเอาตายเกิดหรือตายสูญ อาตมาไม่ว่า ใครจะเลือกอันไหนอาตมาไม่ว่า แต่อาตมาจะอธิบายทั้งตายเกิดตายสูญใครจะเลือกเอาอันไหนเชิญ 

เรามาเริ่มกันที่ตายเกิดเสียก่อน ที่เราเถียงกันอยู่ทุกวันนี้เราเถียงกันว่าตายเกิด หรือตายสูญกันนั้น เถียงเพราะเหตุว่าเราไม่รู้ เราไม่เข้าใจ เราไม่เอาจริง เราก็เถียงกันไป แต่ผู้ที่เข้าใจแล้ว ผู้เอาจริง ก็ไม่เถียง

ต้องมารู้ก่อนตายเกิดตายสูญเป็นยังไง ถ้าใครบอกว่าตายเกิดไม่ตายสูญ มี หรือไม่อันอย่างนั้นมันก็มีอยู่ทั้งมวล พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ท่านบอกเอาไว้ท่านตรัสเอาไว้กับ วัชชโคตร ดูกรวัชชะ คำว่าตายและเกิดนี้ เราตถาคตบัญญัติใช้แก่ผู้ที่มี อุปาทาน ฟังให้ดีนะ คำตรัสของพระพุทธเจ้า คำว่าตายและเกิดนี้ เราตถาคต บัญญัติใช้แก่ผู้ที่มีอุปาทานเท่านั้น หาได้บัญญัติแก่ผู้ไม่มีอุปาทานไม่ 

เพราะฉะนั้นผู้ใดไม่มีอุปาทานแล้ว ใครจะว่าตายว่าเกิดใครจะเอาตายกับเกิดมาเถียงกันยังไงก็ช่าง อาตมาว่าตายกับเกิดเป็นเรื่องเดียวกัน เพราะฉะนั้นผู้ใดยังไม่เข้าใจก็เถียงกันตายเกิดตายสูญ ตายสูญ ตายเกิดอะไรก็ตามแต่ เถียงกันอยู่นั่นแหละ ผกผันกันอยู่นั่นแหละ เพราะฉะนั้นเราไม่เถียง ถ้าเราเห็นอนัตตา เรารู้ว่านี่เริ่มต้น นี่ต่อมาอันนี้เป็นอันนี้เรื่อยไปเลย เป็นปฏิจจสมุปบาทเรื่อยไป เราก็รู้ความเรื่อยไปเหล่านั้น ถ้ามันจะครบวงเราก็จำกัดเข้าไปเป็น 3 ก่อน 

1 2 3 เรียกว่า ไตรลักษณ์ ครบวง 3 เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปก็เป็น 3 สภาพนี้เกิดอยู่เป็นรอบแรก เพราะรอบ 3 นี้เป็นรอบ 3 อย่างโตขึ้นมายกกำลัง 3 เรียกว่าปริวัฏฏ์ 3 ท่านก็เรียกว่าเป็นรอบที่ใหญ่ขึ้นไปอีกซึ่งเป็นสภาพหมุนรอบเชิงซ้อน อาตมาใช้คำว่าสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนอาตมาแปลคำว่า ปริวัฏฏ์ 3 เป็นอย่างนี้ เพราะว่าปริวัฏฏ์ 3 นี้มันไม่ใช่ไตรลักษณ์มันเก่งกว่าไตรลักษณ์ ถ้าไตรลักษณ์มันก็มี 3 ตัวเท่านั้น จะอะไรก็ตามแต่สภาพ 1 2 3 รูป นาม สังขาร ก็เป็นไตรลักษณ์ จะเป็นสังขาร วิญญาณ นามรูปก็เป็นไตรลักษณ์ มันทำงานวนเวียนกันอยู่อย่างนี้ก็เป็นไตรลักษณ์ทั้งนั้น         สภาพหมุนรอบสั้นๆ  เรียกว่าไตรลักษณ์ 

แต่ปริวัฏฏ์ 3 นั้นมันหมุนเป็นวัฏฏะครบ 3 ระบบ  เรียกว่า  หมุนวัฏฏะครบ 3 ระบบ ไม่ใช่ระบบต่อกันเป็นช่วงๆ นะ ถ้าต่อกันเป็นช่วง ๆ เราเรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท ฟังให้ดีนะอันนี้ขึ้นมาเกิดมาเป็นสังขารแล้วก็มาเป็นวิญญาณแล้วก็มาเป็นนามรูปมาเสร็จก็มาเป็นอายตนะ อายตนะก็มีผัสสะ ผัสสะเกิดเวทนา เกิดตัณหาอะไรต่อยืดยาดไปจนกระทั่งครบปฏิจจสมุปบาทนี้ นั่นก็เป็นการติดต่อโยงใยเรื่อยๆๆ ไปแต่ละอันนี้มาเป็นอันนี้เราเรียกว่าบทบาทของมันแล้ว เรียกว่า อิทัปปัจจยตา อันนี้มาเป็นอันนี้เพราะอันนี้มีปัจจัยมาเป็นอันนี้ อันนี้เป็นเหตุเป็นปัจจัยเป็นอันนี้เรียกว่า เป็นปัจจัยต่อกันไปเป็น          อิทัปปัจจยตาซ้อนอยู่ในปฎิจจสมุปบาท 

ถ้ามันเป็นวงๆ วนๆ กันหมดเลย เรียกว่าปฏิจจสมุปบาทถ้าวนไปข้างหน้ามีแต่เกิดเกิดไม่รู้จักจบก็เรียกว่า สมุทัยวาร ถ้าเผื่อว่าย้อนกลับซิ ย้อนกลับจาก ปลายของปฏิจจสมุปบาทดับตั้งแต่ทุกข์ย้อนมาหาสังขารท่านเรียกว่านิโรธวาร หมายความว่า สายดับ ถ้าเอาแต่เกิดมีแต่เหตุเกิดเรื่อยไปมีเหตุผสมด้วยอิทัปปัจจยตา มีเหตุเกิดเป็นปัจจัยอิทัปปัจจยตาหมายความว่า มีสิ่งนี้เป็นปัจจัยก็เกิดเป็นสิ่งนี้ มีสิ่งนี้เป็นปัจจัยก็เกิดเป็นสิ่งโน้นมีสิ่งโน้นเกิดปัจจัยก็เป็นสิ่งที่เกิดต่อไปเรื่อยๆ เรียกว่าเป็นอาการของอิทัปปัจจยตา แต่ถ้าอยู่ในรอบวนอย่างนี้ท่านเรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท มีบาทเรียกว่าปฏิจจสมุปบาท ขออธิบายสูงหน่อยอธิบายตัวยากเสียก่อนเดี๋ยวจะอธิบายตัวต้นให้เข้าใจศัพท์ทั้งหลายก่อน 

เพราะฉะนั้นศัพท์ที่อาตมาพูดถึงนี้มี 1. เรียกว่าไตรลักษณ์สภาพ                                                                       2.     ปริวัฏฏ์ 3 ซึ่งอาตมาตั้งชื่อเป็นภาษาไทยว่าสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนเพราะไม่ใช่มันหมุนรอบธรรมดานะ มันวนเข้า ค่อยๆ พูดไปแล้วจะค่อยๆ เข้าใจเหลี่ยมมุมของมัน เป็นสภาพหมุนรอบเชิงซ้อน 

นอกจากปริวัฏฏ์ 3 แล้วก็เป็นปฏิจจสมุปบาท ปฏิจจสมุปบาทกับ

ปริวัฏฏ์ 3 ก็ไม่เหมือนกันคนละเรื่อง และอีกศัพท์หนึ่งท่านพุทธทาสเอามาอธิบายอาตมาก็ยังไม่ได้อ่านเหมือนกันว่า ท่านพุทธทาสอธิบายอิทัปปัจจยตาไปแค่ไหน แต่อาตมาอธิบายในฐานะของอาตมาเหมือนกันอาตมาก็เข้าใจ ของอาตมาจะตรงกันกับของท่านพุทธทาสหรือเปล่าอาตมาไม่รู้ อาตมายังไม่ได้อ่านที่ท่านพูด ดูเหมือนจะเล่มโตทีเดียวที่ท่านบรรยายแล้วเอามารวมกันเป็นเล่มโต 

อิทัปปัจจยตา นั้นอาตมาเข้าใจโดยภาษาบาลีและเข้าใจโดย

อรรถะ เนื้อหาของมันว่าเป็นอีกอันหนึ่ง ซึ่งเป็นสิ่งที่ร่วมกันกับปฏิจจ

สมุปบาท ซึ่งหมายถึงการเรียกตัวนี้เป็นตัวนี้ไปเรื่อยๆ ท่านตั้งชื่อเป็นวงเลย ถ้าเป็นอิทัปปัจจยตาเป็นปัจจัยมาร่วมกัน ปรุงแต่งกันต่อไปเรื่อยๆ อาตมาว่าถึงบทบาทสิ่งที่มันเกิดอยู่และมันไม่รู้จักจบสิ้นสักทีให้ฟัง ถ้าจะจบสิ้นเราก็จะต้องรู้วงกลับของปฏิจจสมุปบาท คือนิโรธวาร 

พอเป็นสังขาร ถ้าเรามีอวิชชาอยู่มันก็จะปรุงยาวไปข้างหน้าเรื่อยๆเรียกว่า สมุทัยวาร ถ้าจิตเรายังไม่พ้นอวิชชาเป็นสังขารเป็นวิญญาณเป็นนามรูป ก่อนามรูปมีอายตนะ 6 มันก็ก่อไปเป็นเป็นผัสสะพอได้เป็นผัสสะเกิดเวทนา เกิดตัณหา ก็เกิดอุปาทานก็เกิดภพ ชาติ ชรา มรณะ เป็นอะไรต่ออะไรทุกข์ยากขึ้นจนถึง อุปายาส นั่นเรียกว่าปฏิจจสมุปบาท 

เราจะทำเป็นนิโรธวาร แล้วจะต้องทำกลับกันพอมาเป็น อุปายาส ตัวสุดท้ายดับถอยหลังถอยลงมาจนกระทั่งถึงสังขารแล้วมาแจ้งชัดสังขารให้ได้ ย้อนมาถึงสังขารพอแจ้งชัดสังขารได้ทีเดียวหมดเกลี้ยงเลยครบทุกอย่างในสังขารทั้งปวง เป็นสัพเพสังขารา เรารู้หมดเลย  เรารู้สัพเพ

สังขาราเมื่อไหร่ล่ะก็เมื่อนั้นแหละเรารู้ทุกข์เกลี้ยงทั้งสิ้น ถ้าเรารู้สัพเพสังขาราหรือสังขาราทั้งปวงรู้หมด มันจะปรุงมาเป็นสภาพของกายสังขารจะปรุงมาเป็นวจีสังขาร จะปรุงมาเป็นมโนสังขาร ตัวนี้แหละร้ายกาจที่คนไม่รู้กับมัน 

กายสังขารยังพอเข้าใจได้ง่ายๆ ยิ่งวัตถุสังขารแล้วยิ่งสบายใหญ่ ถ้ามันเป็นกายสังขารก็ยังพอเข้าใจได้ง่ายหน่อย อย่างผู้ชายกับผู้หญิงสืบพันธุ์สังวาสกันนี่ เป็นสังขารธรรมดาธรรมดาของกายสังขาร จากข้างนอกข้างนอก พอมาสังขารที่ตัวเองตัวเองมีกายทวารรับผัสสะเข้ามา ผัสสะด้วยทวารข้างนอก 5 ทวาร 5 ข้างนอกเรียกว่า กายสังขารแท้ พอกายสังขารแท้มันก็ก่อรูปก่อเรื่องอะไรต่ออะไรเป็นบทบาทของผัสสะ เป็น รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส(โผฏฐัพพะ) ก็เป็นตัวเรารู้อยู่ที่ใจนี่แหละ 

สังขารนี้เราจะรู้ได้ด้วยความรู้สึกของแต่ละคนก็ยังพอเทียบเคียงกันได้อย่างเอาอะไรมาตีร่างกายเรา มันมีลักษณะอย่างไรคุณก็รู้อาตมาก็รู้มันก็เข้ากันได้มันไม่ค่อยผิดกันนักหรอก นอกจากกายสังขารแล้วก็เอามาพูดออกมาได้ด้วยเรียกว่า วจีสังขาร เป็นนิรุตติท่านเรียกว่าพูดเป็นภาษาหรือเป็นบัญญัติ เป็นภาษาแทนสภาวะ แทนสัจจะสภาวะ 

อย่างสมมุติว่าเจ็บอย่างนี้ คำว่าเจ็บนี่เป็นภาษาเป็นนิรุตติเป็นบัญญัติ แต่ถ้าผู้ใดรู้สภาวธรรมว่าเจ็บคืออาการยังไง คุณก็รู้ในใจของคุณเลยว่า อ๋อเจ็บอย่างนี้ ที่คุณมีสภาวะรองรับอยู่แล้วคุณก็อ๋อ ที่ท่านเรียกว่าเจ็บ นิรุตติหรือว่าบัญญัติที่พูดออกมาว่าเจ็บ สัจจะสภาวะของคุณคุณก็นึกรู้ทันทีเลยว่าลักษณะอาการของเจ็บมันเป็นอย่างนี้หมดเลยคุณรู้หมดเลย เจ็บมันแตกต่างกับไม่เจ็บอย่างไรคุณก็รู้ เพราะฉะนั้นอาการของเจ็บกับอาการของไม่เจ็บแตกต่างกันอย่างไรคุณก็รู้เรียบร้อย คุณพอใจอันไหนล่ะ คุณก็ยึดอันนั้นเป็นส่วนใหญ่ ถ้าคุณไปยึดอันไหนอันนั้นแหละเป็นอุปาทานอันนั้นแหละเป็นเรื่องยากที่สุดที่เราจะแคะ 

ถ้าคุณเองคุณไม่ชอบอันไหน ก็เป็นสภาพที่คุณยึดอีกนั่นแหละยึดด้วยลักษณะ อยากให้มันพ้นตัว ถ้าชอบอันไหน ยึดในลักษณะอยากเอามาให้แก่ตัว มีอยู่ 2 สภาวะนี้อยู่ในโลก 2 สภาวะแค่นี้ เพราะฉะนั้นถ้ายึดเอามาให้แก่ตัวท่านเลขภาษาบาลีว่าโลภะ ถ้ายึดอยากให้มันไปพ้นตัวท่านเรียกว่าโทสะ เท่านั้นเองเท่านั้นแหละในโลก 

เพราะฉะนั้นถ้าเข้าใจละเอียดๆ และเข้าใจย่นย่อมาได้แค่นี้ก็ไม่มีสภาพทำอะไรมากมายเลย มันจะเกิดกายสังขารหรือเอามาพูดกันเป็นบัญญัติเป็นภาษาแทนเข้าไปเป็นวจีสังขาร 

แม้แต่การไปยึดวาทะหรือยึดภาษาหรือยึดนิรุตติ ท่านก็เรียกว่า อัตตวาทุปาทาน เหมือนกัน ไม่มีตัวตนมากนะ อัตตวาทุปาทาน มีแต่บัญญัติมีแต่ภาษาหรือมีแต่นิรุตติเท่านั้นแล้วก็ไปยึดอยู่แต่ภาษานั้น ทั้งที่ตัวสภาวะไม่ได้พวกมีอุปาทานอย่างนี้เดี๋ยวนี้แยะที่สุด คือพวกเรียนปริยัติเอาแต่เรียนปริยัติหรือเรียนภาษาหรือไปพยายามฟังๆ หรือพยายามอ่านอ่านท่องๆ มา ได้แต่ภาษาหรือได้แต่นิรุตติได้แต่บัญญัติเหล่านี้มา จึงเรียกพวกนี้ว่า อัตตวาทุปาทาน ยึดมั่นถือมั่นอยู่แค่วาทะ 

ฟังให้ดีนะ อัตตวาทุปาทาน ต้องรู้ตัวให้ชัดแล้วใช้ไม่ได้เลยตลอด ตายไม่มีเนื้อหาสภาวะเลยอย่างที่อธิบายให้ฟังแล้วว่ามันมีสภาวะอย่างไร เจ็บมันเป็นวาทะ แต่ถ้าคนไม่มีสภาวะนะไม่รู้ว่าเจ็บคืออะไร เด็กเกิดใหม่ๆไปบอกว่าเจ็บคืออะไรเขาก็บอกไม่ได้ แต่ก็น้อยที่จะไม่รู้ได้แค่เจ็บ แต่คุณนี่ภาษายากๆ บอกว่านิพพานคืออะไร เขาก็คำนวณเอาเองเลยโดยภาษาทั้งหมดเลย นิพพานคือ ความไม่ยึดมั่นถือมั่นความไม่วางหมดแล้วสิ้นเกลี้ยงรู้แจ้งเห็นแจ้งเป็น ยถาภูตญาณทัสสนะ พูดอย่างไรก็ได้นี่นิพพานภาษาบอกไว้เยอะเลยคุณเอามาอ่านอีกเท่าไหร่ก็ได้ที่ท่านอธิบายสภาพนิพพานอีกเยอะแยะนิพพานคือกาลวิมุตติอะไรอีกเยอะแยะ แต่คุณยังไม่รู้ว่า กาลวิมุตติ สภาพหรือสภาวะจริงๆ ที่อยู่ในตนมีอะไร มีรูปร่างเป็นอย่างไรคุณไม่รู้คุณไม่รู้จริงๆ แต่คุณได้แต่วาทะได้แต่นิรุตติได้แต่บัญญัติพูดได้ละเอียดด้วย แต่เนื้อหามันไม่มีเลย จึงเรียกผู้นั้นว่ามีแต่วาทะอัตตาโต้งๆ แบกหามอยู่จึงเรียกว่า อัตตวาทุปาทาน คุณจะมองเห็นว่าเดี๋ยวนี้คนเก่งแต่บัญญัติภาษามีเยอะแยะเลยแบกอยู่มากมายไม่เข้าเรื่องเลย ฟังให้ชัดนะ 

ถ้าเราเป็นอย่างนั้นบ้าง ก็จงรู้ด้วยว่าเราเองเป็น อัตตวาทุปาทาน ก็เป็นโมฆบุรุษตายเปล่า ไม่ได้อะไรเลย จงระวังให้ดีทีเดียวอย่าทีเดียวอันนี้เรื่องนี้อันนี้กำชับกำชาก่อนจะเข้าเรื่องตายแล้วเกิดหรือว่าตายแล้วสูญเดี๋ยวจะเข้าเรื่อง ตอนนี้กำชับกำชาเรื่องเหล่านี้ก่อน 

ที่มาฟังๆ นี้อาตมาไม่ได้ให้คนฟังเอาแต่ภาษาเอาแต่วาทะ เอาแต่นิรุตติหรือเอาแต่บัญญัติไปไม่ใช่นะ ให้คุณได้ภาษาให้คุณเข้าใจไปแล้วเอาไปทำไปปฏิบัติดูซิ จะทำให้มันวิมุตติลงไปมันเป็นอย่างไรคุณเข้าใจได้ด้วยปัญญาญาณของคุณ คุณรู้แค่ภาษาเอาแค่ สุตะ ไปคิดเห็นเข้าท่าแฮะก็เรียกว่า จินตามยปัญญา เอาไปภาวนาเอาไว้ให้เกิดสภาพจริงๆ ว่ามันเป็นยังไงวิมุตติจริงๆ สภาพมันเป็นอย่างนี้จริงๆ มันเป็นอย่างนี้หนอมันหลุดมันหมดมันขาดเป็นอย่างนี้หนอ วิมุตติ คือตัวที่มันหลุดออกไปแล้วเราไม่มีกิเลสตัณหาอันนี้ในใจเราแล้วเรารู้ว่ากิเลสตัณหาอันนี้วิมุตติไปแล้วอย่างนั้น นอกจากรู้ตัววิมุตติอย่างนั้นแล้วยังมารู้ตัวสภาพของจิตของเราที่มัน  กำลังผัสสะ การที่วิมุตติอยู่เรียกว่าวิมุตติญาณทัสสนะ 

คือขณะที่เรากำลังขาดจากกิเลสตัวนี้นี่ เรามีความรู้เห็นอยู่ในตัวเราเลยสัมผัสอยู่ในสภาวะว่า การที่ขาดจากกิเลสตัณหาตัวนี้นี่ จิตของเราเป็นอย่างไร รู้จิตของเราที่ขาดจากกิเลสตัณหาเป็นวิมุตติอยู่เป็นอย่างไร และรู้ตัวกิเลสตัณหาที่มันขาดออกไปแล้วด้วย ไม่ใช่เราไม่รู้นะเรารู้ทั้งสองอย่างนะรู้ทั้งตัวกิเลสตัณหาที่ขาดออกไปจริงๆ ด้วยหลุดออกไปแล้ว จากตัวเราไม่มีที่ตัวเราแล้ว แล้วก็กลับมาดูที่ตัวเราอีกจิตของเราสบายอย่างนี้เอง มันขาดจากกิเลสตัณหาตัวนี้มันสบายอย่างนี้ มันว่างมันเปล่ามันเบา มันโอ้โห แสนสุข ปรมังสุขังอย่างนี้เอง เราจะรู้สภาพนี้เป็น วิมุตติญาณทัสสนะ นี่อธิบายภาษาที่เขาเรียกกันพูดกันให้ชัดๆ 

เพราะฉะนั้นเรากำลังมาเรียนสิ่งนี้และกำลังจะมาเอาสิ่งนี้ในฐานะของโลกที่จะขึ้นไปเหนือโลก ขณะนี้เราเป็นตัวโลกและจะขึ้นเป็นเหนือโลกเราจะมาเอาสิ่งนี้ อ้าวที่นี้ เราอยู่ในโลกเราจะขึ้นไปเหนือโลก เราก็มาอธิบายแต่โลกซะก่อน 

อาตมาก็จะเริ่มเข้าหาชื่อเรื่องเลยว่าใครจะเลือกเอาตายเกิดหรือตายสูญ ชั่งคุณใครจะเลือกเอาอะไรก็ตาม แต่อาตมาจะอธิบายทั้งตายเกิดและตายสูญ จริงทั้งสองอย่างและไม่จริงทั้ง 2 อย่าง ฟังให้ดีนะอย่าเมา 

เอาให้ละเอียดก็ได้วกกลับมาที่ อัตตวาทุปาทา

อัตตะ หมายความว่ามันยังเป็นตัวเป็นตน วาทะ หมายความว่าเป็นสิ่งที่ออกมาเป็นวจีสังขาร วาทะเป็นคำพูดเป็นวาจาก็ได้ อุปาทาน เป็นสิ่งที่ยึดมั่นถือมั่นเอา อัตตะ + วาทะ + อุปาทาน บาลีสามตัวนี้พอสมาส กันเข้าก็เป็น อัตตวาทุปาทาน 

อัตตวาทุปาทาน ให้ความหมายว่าเรายังล้างอัตตาไม่ได้ก็เพราะว่า ไปยึดเอาแต่แค่คำพูดภาษาหรือบัญญัติที่ตัวเองมีอยู่รู้แต่ภาษา ยึดมั่นถือมั่นอยู่อย่างนั้นไม่ทำให้มันเกิดสภาวะจริงๆ ที่เรารู้แท้ เห็นแท้เป็นเนื้อหาอันที่เป็น ยถาภูตะ ยถาภูตะ อ้าว มีเติมอีกตัวหนึ่งแล้วเมื่อกี้นี้มีแต่วิมุตติมีแต่ญาณทัสสนะอันนี้เกิดมาเป็น ยถาภูตะ

ภูตะ คือชีวิต อาตมาใช้คำว่า ชีวิตแกนกลาง คือชีวิตจริงๆ มันมี 1. ชีวะ 2. ภูตะ 3. ปาณะ อันนี้อาตมาไม่อธิบายเอาไว้อ่านหนังสือศีลของอาตมา อาตมาเขียนไว้ละเอียด ชีวะ ภูตะ ปาณะ ที่อาตมากำลังอธิบายเพราะมีศัพท์คำว่า ภูตะมาผ่าน ยถาภูตะ ตัวภูตะเป็นชีวิตขั้นกลาง ชีวิตแกนกลางก็คือมัชฌิมานั่นเอง เพราะตัวใดที่มันเกิดเป็นอย่างนี้ ยถา หมายความว่า เป็นไปตามบทบาท ยถากรรม ก็คือเป็นไปตามบทบาทของกรรม ยถาภูตะ เป็นไปตามบทบาทการเกิดแกนกลางที่เราชัดแจ้งเป็นกลางๆ แล้วเรียกว่าเกิดเป็นอย่างนั้นเป็นจริงแท้จริงเป็นอย่างนี้ไม่มีอะไรเพี้ยนไม่มีอะไรเติมไม่มีอะไรบกพร่อง ไม่มีทั้งขาดไม่มีทั้งเพิ่มเรียกว่า ยถาภูตะ 

ถ้าต่อคำว่า ยถาภูตญาณก็หมายความว่า มีปัญญารู้ ยถาภูตะ ตัวนี้ มีปัญญารู้มันจริงๆ เราเห็นสภาพธรรมดาของมัน แต่จะเห็นได้นั้นจะต้องไม่ใช่คำศัพท์แค่ว่า ยถาภูตญาณ นะ เติมญาณ​ ว่ามีปัญญารู้ ยถาภูตะ รู้แค่ฟัง รู้เอาไปแค่ทบทวน เป็นจินตามยปัญญาก็ได้แต่รู้จริงยิ่งกว่า ยถาภูตญาณ จนเรียกศัพท์ว่า ยถาภูตญาณทัสสนะ เป็นหลังจากภาวนามยปัญญา มีคำจำกัดความตรงเผลงเข้าไป เพราะฉะนั้นเราจะเกิดความรู้แจ้งเห็นจริงจนเรียกว่า เกิดยถาภูตญาณทัสสนะแล้วละก็ เมื่อนั้นต้องผลหลังจากภาวนามยปัญญา ต้องเกิดผลอย่างนั้นจริงๆ ถึงจะเรียกว่า ยถาภูตญาณทัสสนะ 

ผู้ใดเกิดอย่างนี้แท้จริงเห็นตัวหนึ่งก็พ้น อัตตวาทุปาทาน ตัวหนึ่งเห็นสองตัวก็พ้น อัตตวาทุปาทาน 2 ตัว แต่ถ้าใครยังไม่เกิดเป็นแค่สุตมยปัญญาก็ยังเป็นแค่ อัตตวาทุปาทานอยู่ หรือแม้แต่แค่จินตามยปัญญาก็ยังเป็นแค่ อัตตวาทุปาทาน อยู่ เข้าใจไหมมันซ้อนกันอยู่ 

จะให้พ้น อัตตวาทุปาทาน ต้องให้เป็นภาวนามยปัญญาแล้วเท่านั้นพ้นจากภาวนามยปัญญาจึงจะเกิดเป็น ยถาภูตญาณทัสสนะ เมื่อเห็นเป็นวิมุตติก็เป็นวิมุตติญาณทัสสนะ เราเองเป็นวิมุตติใครจะมารู้กับเราเป็นความจริงที่แท้ที่สุดเป็นญาณทัสสนะ หรือเรียกว่าวิปัสสนาญาณก็ได้ เป็นวิชชา 8 ประการข้อต้นเลย ญาณทัสสนะตัววิปัสสนาญาณเป็นข้อต้นเลยอันนี้แหละเกิดตัวนี้แหละถ้าไม่ทำตัวนี้เกิดไม่มีอะไรเลยในโลกที่จะมาปฏิบัติธรรม สูญเปล่า ก็ได้แต่เพียงฟังได้แต่เพียงรู้ได้แต่เพียงคิดไปเฉยๆ สภาพทำไม่เกิดที่เรา ชัดนะอันนี้นะ ที่นี้จบหวังว่าคงเข้าใจแล้วนะว่า อัตตวาทุปาทาน เลยเกิด ยถาภูตญาณทัสสนะขึ้นมาต่อ

ที่อาตมากล่าวเมื่อกี้แล้วว่าตายเกิดก็จริง ตายสูญก็จริง และตายเกิดก็ไม่จริง ตายสูญก็ไม่จริง ฟังแล้วเมา เมาทีเดียวล่ะ ทำไมอย่างนั้นก็เพราะเหตุว่า เมื่อกี้อ่านแล้วพระสูตรเมื่อกี้อ่านแล้วคำตรัสพระพุทธเจ้าบอกว่า เราบัญญัติตายเกิดนั้นกับเฉพาะคนที่ยังมีอุปาทานเท่านั้น ถ้าคนที่ไม่มีอุปาทานแล้ว จะพูดตายก็ช่างใคร จะพูดเกิดก็ช่างใคร จริงก็ได้ไม่จริงก็ได้เพราะวางทั้ง 2 ส่วน เพราะวางทั้ง 2 ส่วนวางทั้งสิ้นไม่มีอะไรเพราะฉะนั้นคนที่ยังมีอุปาทานอยู่เท่านั้นที่เขายังมีเกิดมีตาย คนไม่มีอุปาทานแล้วไม่มีเกิดไม่มีตาย เฉยๆ มีแต่คำตรัสกับพระพุทธเจ้าที่ตรัสไว้ วัชชโคตร หมายถึงอย่างนี้ ถ้าไม่มีเกิดไม่มีตายนั่นแหละ กาลวิมุตติล่ะ ไม่มีเกิดไม่มีตาย 

อธิบายเป็นระดับไปเอาเข้ามาเรื่องจริงเลยไม่จริงไม่ต้องอะไรประเดี๋ยวจะกลายเป็นนัตถิก เป็นลัทธิที่ผลาญโลกเลยนะ ท่านบอกว่า มักขลิโคสาลเป็นความเห็นแบบนัตถิกทิฏฐิ พวกนี้ไม่มีอะไรเลยคนก็ไม่เป็นคน สัตว์ก็ไม่เป็นสัตว์ สิ่งของก็ไม่เป็นสิ่งของฆ่าคนก็ได้ทำบาปทำกรรมอะไรไม่มีบุญไม่มีบาปหมดเลยพวกนัตถิกทิฏฐิ เป็นลัทธิผลาญโลกพระพุทธเจ้าบอกว่าไม่ได้หรอกเป็นมิจฉาทิฏฐิร้ายกาจมาก ถ้าเราจะเห็นว่าอันนี้ก็ไม่จริงอันนี้ก็ไม่จริงเกิดก็ไม่จริง ตายก็ไม่จริง ระวังนะ ระวังนะถ้าเกิดบอกว่าตายก็ไม่จริง เกิดก็ไม่จริง ถ้าคุณไม่มีส่วนจริงในใจแล้วจนพ้นอุปาทานแล้วคุณจะพูดแต่ปากไม่ได้ เพราะฉะนั้นอาตมาถึงบอกว่า ตายเกิดจริง ตายสูญจริง ก็ได้ ตายเกิดไม่จริงก็ได้ ตายสูญไม่จริงก็ได้ แต่อันไม่จริงเอาไว้พูดทีหลังแต่ตอนนี้ขอพูดคำจริงไว้ก่อน 

พระพุทธเจ้าไม่เอนเอียงไปข้างไหนเลย ถ้าเราบอกว่าตายเกิดแล้วก็เชื่อตายเกิดตลอดกาล พระพุทธเจ้าท่านก็เรียกความเห็นแบบนี้ว่า สัสสตทิฏฐิ คือเห็นว่ามันเกิดเรื่อยๆ เกิดชาตินี้เกิดเป็นชาติหน้าเกิดเป็นชาติโน้นเกิดไปเกิดไปไม่รู้จักจบสิ้นเลยเกิดไป ถ้าเกิดอยู่ตลอดกัปตลอดกัลป์ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงเลยนะ มีเปลี่ยนแปลงเหมือนกันแต่เปลี่ยนแปลงไม่รู้จักจบต่ำบ้าง กลางบ้าง สูงบ้างเละๆ เทะๆ อยู่อย่างนี้ ตลอดกัปตลอดกัลป์นะ ถ้าใครเชื่อว่าชีวิตเป็น สัสสตทิฏฐิแบบนี้คนนั้นก็เป็นปุถุชนธรรมดาๆ ยังไม่มีทิฏฐิอะไรดีเลย ยังเป็นมิจฉาทิฏฐิอย่างแท้อยู่ 

อาตมาจะแบ่งความเห็นของสัสสตทิฏฐิเป็น 2 อย่าง สัสสตทิฏฐิอย่างหนึ่งคือเห็นว่าอย่างนั้นมันก็เกิดเป็นของมันอย่างนั้นเอง ตายแล้วก็เกิด เกิดแล้วก็ตายทำไปตามเรื่องตามราวมันก็เป็นอยู่อย่างนี้เป็นความธรรมดาอยู่อย่างนี้ คุณทำบาปก็ได้บาปคุณทำบุญก็ได้บุญ แต่คนที่มีความเห็นอย่างนี้ไม่คิดว่าบาปไม่คิดว่าบุญด้วยนะ เขาจะทำอะไรตามที่เขาทนได้ก็ทนอะไรทนไม่ได้เขาก็ปล่อยให้มันเละไป พวกนี้ก็จะเกิดเวียนตายเวียนเกิดแล้วๆ เล่าๆ โลกแตกไป 500 ลูกเขาก็เกิดๆ ตายๆ อยู่ในสภาพอย่างนี้ เกิดๆ ตายๆ อยู่นี้ไม่มีรู้จบอย่างนี้ก็จริง อย่างนี้ก็จริงนะฟังให้ดีก่อนนะอย่าเพิ่งค้านทำใจกลางๆ ดีๆ อย่างนี้ก็จริง คนนี้ไม่มีปัญญาอะไรเลย ปล่อยตามยถากรรม เรียกว่าคนปล่อยตามยถากรรมคือเป็นไปตามบทบาทอย่างนั้นแหละแล้วแต่กรรม กรรมดีก็ขึ้นดีหน่อยกรรมชั่วก็ชั่วลงไป ทำอย่างนั้นแหละฉ่ำแฉะไม่รู้จักจบจักสิ้นนี่เรียกว่าสัสสตทิฏฐิแบบหนึ่ง 

แต่สัสสตทิฏฐิอีกแบบหนึ่งดีขึ้นมาแล้ว เช่น พวกอาจารย์ฤาษีดาบสต่างๆ ที่เขาเข้าใจ เขาเข้าใจว่าทุกอย่างมันไม่จบแต่ว่ามันมีสูงขึ้นได้ และเขารู้วิธีทำให้สูงขึ้นด้วย เช่น ถ้าเราเองตัดบาป ไม่ไปฆ่าสัตว์ ไม่ไปลักทรัพย์ ไม่ไปหลงกามไม่ไปทำอะไรที่เขามีแล้วแต่ศีลของเขานะ นี่อาตมายกตัวอย่างศีลของศาสนาอื่นเขาก็มีของเขา ถ้าไม่ทำอย่างนี้แล้วเขาจะสูงขึ้นๆๆ ขึ้น หรือประเภทศาสนานิครณ ทรมานตนเข้าไปฆ่าดับทุกสิ่งทุกอย่างให้หมดจนกระทั่งหมดความทรมานสิ้นเกลี้ยงจนตัวเองไม่ทนอีกแล้ว เป็นไปได้แล้วนั่นแหละเกิดปรมาตมัน เกิดตัวจบเกิดตัวสุดท้ายแต่ไม่มีที่ยังเกิดอยู่นะยังเป็นปรมาตมันเป็นสัสสตทิฏฐิเหมือนกันว่าง เบาพ้นกิเลสไปได้เยอะเหมือนกัน แต่เป็นการพ้นกิเลสแบบที่เรียกว่ายังจะต้องกลับมาเกิดอีก 

เพราะว่ามันยังเป็นปรมาตมัน ยังมีวิญญาณใหญ่ ยังมีวิญญาณใหญ่อยู่ เข้าไปดับเสพสุขอยู่ที่แดนปรมาตมันประมาณนั้น ตามอายุกัปัปของเขา แต่ไม่เอาภาษามาพูดว่านานเท่าไหร่มันนานสายหลายแสนโกฏกัปไปจมอยู่ตรงนั้น กับกบจำศีลสุขเงียบนิ่งอยู่อย่างนั้นเหมือนกบจำศีล ก็เหมือนคนเข้านิโรธสมาบัติ อย่างบางคนเข้านิโรธอยู่ 7 วันนะแล้วออกมาอย่างนี้เป็นต้น เหมือนกบจำศีลแต่เป็นปรมาตมันไม่ใช่แค่ 7 วันมันเป็น อสงไขยกัป จมดิ่งอยู่อย่างนั้น แต่พอเวลาถึงวาระแล้วก็จะออกมาจากปรมาตมัน มาหมุนเวียนในโลกอีก นี่เรียกว่าสัสสตทิฏฐิอีกแบบหนึ่ง ไม่สูญสิ้นนะเหมือนกัน ไม่เป็นนิพพานที่แท้ที่ของพุทธพวกเราที่พระพุทธเจ้าเราตรัสรู้ เป็นสัสสตทิฏฐิเหมือนกัน เราจะพูดถึงสัสสตทิฏฐิกันก่อน อุจเฉททิฏฐิเอาไว้พูดทีหลัง 

สัสสตทิฏฐิแบบนี้ ประเภทที่เวียนว่ายตายเกิดเป็นไปตามยถากรรมเป็นสัสสตทิฏฐิแบบที่ 1 เราจะไม่พูดถึงกันก็เพราะว่าเป็นคนธรรมดาแหละ แต่พวกคนไม่ธรรมดาแล้วดีกว่าไปยถากรรมนอกวัดข้างนอกตะลุ่งตุ้งแช่อยู่ข้างนอกอย่างนั้นเกิดตามยถากรรมแน่ แต่พวกคุณดีกว่าเขาแล้ว มาเข้าวัดเข้าวาอย่างน้อยที่สุดคุณก็ดีกว่าเขาแล้ว แต่ถ้าคุณศึกษาไม่ดีนะ คุณจะได้แค่ขั้นฤาษีหรือดาบสต่างๆ ที่เขาสอนหรือลัทธิอื่นที่อาตมาว่าเป็นสัสสตทิฏฐิแบบหนึ่ง จบสูงสุดก็ได้แค่ปรมาตมันได้แค่นั้น 

ที่นี้ลักษณะแค่นั้นมันเป็นยังไงมันก็คืออย่างนี้ ก็คือคุณพยายามที่จะมาทำตนนี่นะ เมื่อคุณเป็นฆราวาสคุณก็ปฏิบัติตนไปทีเดียว พยายามอ่าน พยายามทำตัวเอง คือว่าสร้างสมาธิหรือว่าสร้างปฏิบัติก็ตามแต่ ให้คุณทำใจของคุณให้มันขาดจากกิเลสโลก หรือไม่ปรุงแต่งกับกิเลสโลกก็ได้ ลักษณะการไม่ปรุงแต่งกับกิเลสโลกนั้น ทำอย่างแนวของพุทธก็มีโดยบังเอิญ ทำอย่างแนวของฤาษีชีไพรก็มี ทำอย่างของพุทธเป็นยังไง แหมมันซ้อนหลายซ้อนฟังให้ดีนะ 

ทำอย่างฤาษีชีไพรที่เขาคิดกันได้ง่ายๆ ที่สุดคือไปนั่งหลับตาเข้า นั่งหลับตาๆๆ แล้วก็ทำจิตให้มันนิโรธ ให้มันดับๆๆๆ จากโลกนี้ไม่รับรู้ไม่มีอายตนะ ไม่มีอาการ ดับเข้าไปดับเข้าไปฌานที่ 1 ฌานที่ 2 ฌานที่ 3 ฌานที่ 4 เรียกว่ารูปฌานดับเข้าไปในจิต 

ฌานที่ 1 ก็ยังมีนึกคิดอยู่ยังมีอารมณ์รับรู้อยู่เรียกว่ามีวิตก วิจาร จิตยังมีตัวปรุงแต่งเรื่องนั้นเรื่องนี้แต่ไม่ปรุงแต่งเรื่องอื่นหรอกปรุงแต่งแต่สภาพของจิตที่มันจะไปจะเป็น พยายามถ้าไปปรุงแต่งในกามก็รู้เรื่องกามถ้าปรุงแต่งอะไรก็รู้เรื่องนั้นแต่พวกนี้เข้าใจว่าแม้เอากามไปปรุงมันก็เป็นเรื่องของร้าย 

เพราะฉะนั้นพอมันปรุงกามคุณก็พยายามวิตก วิจาร และคุณก็พยายามฆ่า ถ้าคุณดับได้คุณก็ดีใจมีปีติ ปีติใจว่าคุณฆ่าได้แล้วนี่ 1 ถ้าคุณไม่ฆ่าด้วยวิธีคุณรู้คือใช้สติปัฏฐาน คุณก็ฆ่าด้วยวิธี ลืมๆ เป็น วิกขัมภนะ เอาน่าอย่าให้มันเกิดในจิตของเราประเภทกามพวกนี้ลืมๆ มันเสียทิ้งๆ มันเสียวางๆ มันเสียมันก็วางได้ พอวางได้ทิ้งได้คุณก็ปีติหายไปแล้ว คุณก็เป็นสุข ทำปีติได้ทุกทีเป็นฌานที่ 2 พอปีติแล้วเสร็จคุณทำได้ฌานที่ 3 นอกจากอาการดีใจแล้วคุณก็ยังดับมันลงไม่ให้จิตมันกระเพื่อมอีก บางทีก็น้ำลายไหลดีใจบางทีก็หัวเราะบางทีก็กระตุกอยู่ในเส้นในสายในตัวในตนอะไร เป็นอาการปีติ เป็นอาการดีใจบางทีเต้นเร่าๆ ก็มี คันคะเยอก็มี เหมือนตัวมันลอยเหาะได้เลยก็มีปีติทั้งนั้นดีใจทั้งนั้น 

ถ้าเราระงับอาการพวกนี้ได้ทั้งหมด จิตคุณก็เบาลงไปอีก อายตนะของคนก็สงบลงไปอีกสงัดลงไปอีกเป็นสุข สบายมากขึ้น นอกจากสุขแล้วคุณก็ยังดับจิตของคุณลงไปได้อีกไม่ให้มีสุข ไม่ให้มีรสชาติ จิตไม่ให้มีรสชาติ สุขก็ไม่เอา สุขเวทนาก็ไม่ให้มี เฉยๆ วางลงไปอีก จิตของคุณก็ดับสนิทลงไปอีกวางเป็นรสเฉยๆ แล้วก็รู้สภาพนั้นของคุณเอง แล้วก็รู้สภาพนั้นของคุณเอง สภาพเฉยๆ นี่แหละยังไม่หมดกิเลสหรอกใครเคยนั่งสมาธิจะรู้ว่าอาการเฉยๆ เป็นอย่างนี้เอง อาการเฉยๆ ว่างๆ จิตมันไม่ปรุงแต่งจริงๆ จิตไม่ปรุงแต่งจริงๆ แต่มันยังมีจิต ฟังให้ดีนะ คือจิตมันรู้รสของความเฉยๆ สุขก็ไม่มี แม้แต่สุขก็ไม่มีนะ สภาพจิตขาดสุขนี่คุณจะรู้ได้ด้วยเข้าฌานเป็นรูปฌานชั้นที่ 4 เรียกว่าจตุตถฌาน เฉยๆ ว่างๆ มันเฉยๆ จริงๆ 

และสภาพนี้แหละเป็นสภาพว่างเบานี่แหละ ท่านเรียกว่าภาษาอังกฤษท่านเรียกว่า Space สภาพว่างเปล่าแล้ว อวกาศแล้วเป็นสภาพเชื่อมต่อกับ อรูปฌานขั้นต้น ถ้าคุณพยายามทำจิตรู้สิ่งนี้แล้วนะ พอรู้ไอ้สภาพว่างๆ เฉยๆ แล้วคุณก็บอกว่าไอ้ว่างๆ นี้ไม่มีอะไรมันมีแต่ธาตุว่างเรียกว่าอากาศ ปริเฉทญาณ มีญานรู้ ปริเฉทมีญาณรู้ความว่าง ปริเฉทหมายความว่า ว่าง ว่างอันนี้ เราเรียกว่า อากาสธาตุ ถ้าใครเพ่งพิจารณาว่าเราจะเป็นผู้ยึดอากาสธาตุนี้ตลอดโลกผู้นั้นก็ขึ้นอรูปฌานขั้นที่ 1 วันนี้อธิบายฌานให้ชัด ขึ้นเอารูปฌานขั้นที่ 1 เลยเพ่งอยู่ที่อากาศว่างๆ หรือปริเฉทตัวนี้หรืออากาสธาตุตัวนี้ ในโลกนี้มีดินน้ำไฟลมเป็นธาตุตายตัว 4 ธาตุ มหาภูตรูป 

อากาสธาตุอันนี้พอเข้าถึงฌาน 4 แล้ว ว่างแล้วเสร็จคุณเอาจิตของคุณปั๊บฉันจะยึดสภาพว่างอย่างนี้แหละเรียกว่าความเปล่าๆ ปลี้ๆ ปริเฉทความไม่มีอะไร ฉันจะยึดตรงนี้เป็นที่อยู่อาศัยฉันจบอยู่ตรงนี้ชีวิตฉันจะอร่อยเอร็ดอยู่ตรงนี้ คุณก็ยึดตรงนี้ไป แล้วคุณทำจิตของคุณดับกิเลสตัณหาหรือสดับสภาพจิตที่มันไปรับรู้อะไรได้จริงๆ นะคุณก็จะเสพอย่างนี้อยู่ตลอดเวลาจึงเรียกว่าเป็นผู้ที่มีอายตนะรับอากาศนี้เป็นผู้รับรู้สึก หรือรับปริเฉทรับความว่างตรงนี้เป็นสิ่งที่รู้สึก รับอากาสธาตุอันนี้เป็นสิ่งที่รู้สึกรู้สึกในสภาพตรงนี้แล้วก็จมอยู่ตรงนี้แหละอย่างนี้ คือรูปพรหม เป็นสัตว์โลกชนิดหนึ่งที่เสพความว่างเปล่าเสพอร่อย อร่อยหรือไม่อร่อยช่างคุณเถอะแต่คุณเองคุณจะรู้สึกว่าอร่อยถ้าใครเข้าฌานนี้ได้จะรู้สึกว่าอร่อยมันอร่อยน่าดูจริงๆ แล้วคุณก็เสพว่างอย่างนี้ เฉย..อร่อย ทำเมื่อใดเมื่อใดก็อร่อยอยู่เมื่อนั้น 

ที่นี้มันยังมีสภาพสูงกว่านี้ ถ้าเราไปเพ่งแต่อากาศไปยึดมั่นถือมั่นอยู่ที่อากาศเราก็เสพทีนี้ท่านบอกว่าสภาพรูปกับนาม นะ ในโลกนั้นมันมีอยู่ 2 สภาพ อากาศนั่นเราไปเสพอากาศ อากาศเป็นรูปเราเสพรูปคืออากาสธาตุเป็นรูป เราเสพรูปเราก็อร่อย อากาสธาตุมันเป็นรูปนะ รู้ไหมว่าไอ้ตัวที่เรานี้มันยังมีอยู่ตัวเราคือตัวไหนตัวเราก็คือตัวเข้าไปเสพน่ะสิ เข้าไปรู้อากาสธาตุน่ะสิ ตัวนี้แหละคือวิญญาณอยู่ยังคือตัวรู้ไงไปรู้อากาสธาตุแล้วคุณก็ไปเสพอากาสธาตุ คุณก็อร่อยอยู่กับอากาสธาตุคุณก็มีอายตนะอยู่กับอากาสธาตุ คุณก็มีความรู้สึกผัสสะอยู่กับอากาสธาตุ มันยังมีรู้ตัวหนึ่งเรียกว่านาม อากาสธาตุนั้นเป็นรูป 

ถ้าเผื่อว่าจะทำจิตของเราให้สูงขึ้นยิ่งกว่านี้วางอากาสธาตุเสียสิ ทิ้งมันเสียสิแล้วคุณมาอยู่ที่จิตของคุณเอง มาอยู่ที่วิญญาณของคุณเอง วิญญาณขนาดนี้แหละขนาดที่ไปรับทราบอากาสธาตุนี่แหละกลับมาอยู่ที่วิญญาณ มันมีอีกตัวนึงกลับมาอยู่ที่นามทิ้งรูปเสีย คุณทิ้งรูปทิ้งอากาสธาตุ คุณก็มีอยู่ที่นามอยู่ที่วิญญาณของคุณ คุณก็เปิดจิตของคุณอีกตัวนึงขึ้นมา เปิดอายตนะของคุณขึ้นมา มารับรู้จิตของคุณเป็นวิญญาณเป็นตัวรู้ คุณทิ้งธาตุ ทิ้งปริเฉท ทิ้งอากาสธาตุ มาอยู่ที่วิญญาณตัวรู้ก็เกิดเป็น วิญญาณัญจายตนะ 

เปิดอายตนะอีกตัวหนึ่งกลับมาอยู่ที่นามทิ้งรูปตัวนั้นไป ก็เป็นเอารูปฌานชั้นที่ 2 เป็นรูปฌานชั้นที่ 2 พอมาถึงจุดนี้แล้วมันก็อร่อยเหมือนกัน มันไม่น้อยไปกว่าอากาสธาตุหรอก มันเบาว่างเหมือนกัน เพราะจิตคุณไม่มีอะไรมากมายมันมีแต่จิตเปล่าๆ วิญญาณเปล่าๆ แต่มันยังมีอายตนะมีอัตตา นี้เป็นอรูปฌานขั้นที่ 2 เป็นอรูปพรหมเป็นสัตว์โลกชนิดหนึ่งชั้นที่ 2 คุณอร่อยอยู่ตรงนี้ก็ทำจิตของคุณอยู่ทางนี้ได้จริงๆ ลืมตาทำได้ก็อยู่อย่างนี้จริงๆ ด้วยถ้าหลับตาก็เป็นสภาพหลับตาทำเพราะมันละเอียดมากแล้วลืมตาทำมันไม่ไหวหรอกความกระเพื่อมมันเเยะ จะไปเหลือแค่อากาสธาตุ หรือเหลือแค่ วิญญาณัญจายตนะ มันยากที่สุด

เอามาถึงวิญญาณนี้แล้วอาการที่สูงกว่านี้เช่น อาฬารดาบส อาจารย์ของพระพุทธเจ้าองค์หนึ่งนะ ท่านก็บอกว่าสูงกว่านี้ยังมีอีก สูงกว่า วิญญาณัญจายตนะ ยังมี ดับวิญญาณของตัวเองเสียสิ อย่าให้มันมีความรู้สึกสิดับเสียเลยให้มันหมดสิ้นเลย ดับไม่ให้มีอะไรเหลือหรอเลยนิดนึง น้อยนึง ก็ไม่ให้มีดับเข้าไป ดับจิตให้มันเงียบเลย เขาก็พยายามดับจิตตัวที่มันมีความรู้สึก หรือมันมีวิญญาณธาตุรู้ที่มันยังรู้นี้อยู่ดับลงไปดับลงไป นิดนึงน้อยหนึ่งก็ไม่มีต่อจากนี้ก็เป็นฌานที่ 4 ของอรูปฌาน หรือเป็นพรหมชั้นที่ 4 เป็น อรูปพรหมชั้นที่ 4 เรียกว่า อากิญจัญญายตนะ อากิญจัญ หรือ     อากิญโจ นิดหนึ่ง น้อยหนึ่ง ก็ไม่มีแม้แต่ภาษาที่เราว่างก็คือนิดนึงน้อยหนึ่งก็ไม่มี จิตของเราก็ไม่มีดับลงไป ดับไปแล้วไม่รับรู้อะไรจริงๆ สภาพเหล่านี้เป็นสภาพนิโรธแต่ละชั้น นิโรธสมาบัติแต่ละชั้น แต่ว่านิโรธสมาบัติที่ไม่ดับที่สุดเรียกว่านิโรธไปทีละลำดับๆโลกีย์มันก็ยังมีอัตตา โลกีย์ยังเสพที่จริงเขาไม่เรียกคำว่าเสพหรอกแต่เขาก็เรียกว่า เสพ เสพอะไร เสพฌาน เสพจิตที่มันไปปรุงอยู่ตรงนั้นมันค้างอยู่ตรงนั้นมันมีปรมาตมัน มันมีจิตของเราอยู่มันยังไม่ได้ดับขาดจิต เสพสุขเสพทุกข์อยู่เสพความสบายอยู่เขาเข้าไปอยู่ที่ อากิญจัญญายตนะ 

พระพุทธเจ้าท่านสอนพระอานนท์อยู่ในสูตรหนึ่ง ท่านสอนว่า ถ้าเผื่อว่าจะทำ อภิสัญญานิโรธล่ะ ดับให้มีเลยสัญญาณไม่ให้เหลือเลย พระพุทธเจ้าก็บอกว่าต่อจาก อากิญจัญญายตนะ ดับให้มันได้มากที่สุดเท่าไหร่ดับไม่ให้เหลือจริงๆ เลยถ้ามีความสามารถต่อจากดับแค่ อากิญจัญญายตนะ ท่านเรียกว่า อภิสัญญานิโรธดับอย่างเก่งดับสัญญาของเราอย่างเกลี้ยง สัญญาคือ ตัวสุดท้ายของจิตดับเข้าไปเกลี้ยงจริงๆ เลย สภาพนี้พระพุทธเจ้าท่านก็บอกว่านี่แหละคือ อภิสัญญานิโรธ อาตมาจำได้อยู่ที่ ทีฆนิกายแต่พระสูตรอะไรจำไม่ได้ ที่ท่านสอนพระอานนท์ต่อจากอันนี้เองต่อจาก อากิญจัญญายตนะ และดับให้สนิทเลยเรียกว่าอภิสัญญานิโรธ แต่ความจริงมันยังไม่หมด ก็เรายังไม่ตายจริงเรายังมีอาตมัน ยังมีอัตตาอยู่ในจิตเรายังไม่ได้ฆ่าจิตจริงๆ มันก็ยังมีตัวนั้นอยู่ มันไม่ไปไหนหรอกลองดูสิ อุทกดาบสก็มาสอน พระพุทธเจ้าว่าไม่จริงหรอกแค่ อากิญจัญญายตนะ มันยังไม่จบสูงกว่านี้ยังมีอีกน่า เพราะเราไม่สมมุติเราวางโลกต่างหากแล้วแต่เรายังไม่วางใจ เราวางโลก แต่เราไม่วางใจ เมื่อไม่วางใจมันก็ยังมี ลองระลึกถึงสัญญาของเราขึ้นมา สัญญาของเรามันหายไปจริงหรือยัง ลองดูสิอุทกดาบสท่านสอนพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าก็ทำตามไปถึงขั้นฌาน ขั้นอากิญจัญญายตนะ ลองอยากดูสัญญาของเราว่ามันจะมีอยู่หรือเปล่า หยั่งลงๆๆ อ้อ มีแฮะ ยังไม่ได้ดับให้ยังอยู่แค่ตัวอัตตายังอยู่แฮะ 

อันนี้แหละจึงเรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เปิดดูมันยังไม่ได้วางจริง ท่านก็พยายามเพ่งเพียรพอทำฌาน ได้ อากิญจัญญายตนะ จะให้ตกลงไปนะเสร็จแล้วก็หยั่งสัญญาตัวเองลงไปดูซิว่ามันหายไปหรือยัง ก็มันยังไม่วางจริงมันจะหายไปไหนล่ะ มันก็ไปรู้สัญญาสิ มันก็มีความรู้สึกมั่นหมายขึ้นมาสิ จะเป็นความรู้สึกขนาดไหนก็ตามแต่มันก็ยังมีอารมณ์รู้ เรียกว่า อารมณ์รู้อยู่ในนามขันธ์ของเราเองจึงเรียกว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ คนที่เรียนรู้ถึงขั้นนี้แล้วมันเบาว่างมากที่สุดเลยจริงๆ ใครปฏิบัติให้มี วสี แคล่วคล่องได้มันจะสูงขึ้นจริงๆ 

ถ้าใครดับ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ด้วย ดับอย่างเรียกว่า ดับโลก แต่วางใจ ถ้าดับแต่โลกจริงๆ ไม่ให้มี เนวสัญญานาสัญญายตนะ ท่านเรียกว่า นิโรธสมาบัติเป็นฌาน หรือว่าเป็นระดับจิตที่ละเอียดยิบ ถ้าสูงที่สุดของการทำนิโรธแห่งจิตได้อย่างจริงๆ อย่างเก่งจนกระทั่งดับอาตมันให้มันคงทนเป็นดินฟ้าอากาศเลยจริงๆ นะ มันจะมีคุณภาพมันจะมีประสิทธิภาพ มันจะมีสมรรถภาพถึงขนาด มีดฟันก็มีดเด้งดึ๋งเลยเอาไฟเผาก็ไม่ไหม้ ลอยน้ำก็เท้งเต้ง อย่างนั้นเลยเป็นสภาพอย่างนั้นเลย แต่ไม่ใช่สภาพง่ายๆ มันจะเป็นนิโรธสมาบัติที่มีสมรรถภาพมีอภิญญาเก่งถึงขนาดที่พอเข้านิโรธสมาบัติขั้นนี้เอา มีดฟันเล่นแล้วเหมือนเอามีดฟันลูกฟุตบอลเด้งดึ๋งเลยนะ เป็นพวกฤาษีชีไพรที่ฝึกกันเป็นร้อยๆ ปี นิโรธสมาบัติแบบนี้มีจริงไม่ใช่ไม่มีจริง อาตมารู้ดีเข้าใจดีแต่อาตมาทำไม่ได้ และไม่คิดจะทำด้วย เพราะชีวิตนี้ไม่ต้องการเลยการละทุกข์ละสุขในโลกนี้ไม่ต้องการสิ่งนี้ ไม่ต้องการการไม่รู้เรื่องอะไรยิ่งกว่าท่อนไม้นะท่อนไม้ฟันยังเข้านะแต่ไอ้นี่มันฟันยังไม่เข้าเลยมันยิ่งกว่าท่อนไม้เอาไปทำอะไรล่ะ มันก็เป็นท่อนไม้ดีๆ นี่เองเอาไฟไปเผายังไม่ไหม้เลยเอาไปทำฟืนยังไม่ได้เลย ถ้าเป็นท่อนไม้เอาไปทำฟืนยังเออหุงข้าวได้บ้าง แต่ไอ้นี่เอาไปทำฟืนแทนฟืนเผาก็ไม่ไหม้ ใช้ไม่ได้ไร้ประโยชน์ในโลกจริงๆ นิโรธสมาบัติขั้นนี้นี่ฤาษีชีไพรเขาศึกษาและทำได้จริงๆ ด้วยแต่เขาใช้เวลานานเหลือเกิน นานจริงๆ แล้วก็ทำพยายามเข้าได้จริงๆ แล้วมันเป็นได้จริงๆ ด้วย มันเป็นความยึดมั่นถือมั่นชนิดหนึ่ง ที่เขาสั่งสอนให้แก่จิต เขาจะไม่รับผัสสะในโลกนี้เลย 

เพราะฉะนั้นอะไรจะมาผัสสะมากระทบมีดมากระทบไฟจะมากระทบร้อนหนาวเย็นอ่อนแข็ง หรือว่าหยาบคาย อุตุไม่เป็นอะไรไปได้ไม่มีทั้งอุตุไม่มีทั้งกรรมไม่มีทั้งอะไรทุกอย่างเขาทิ้งให้เกลี้ยงหมดเลย ไม่มีจิต ไม่มีอุตุ ไม่มีกรรม ไม่มีอาหารไม่มีเกลี้ยงไม่มีหมด กรรมไม่มีอุตุไม่มีอาหารไม่มีจิตไม่มีเกลี้ยงอยู่เฉยๆ มันอย่างนั้น อย่างนี้พระพุทธเจ้าท่านบอกว่า เออก็ดีเหมือนกันนะแต่ไม่เอาหรอก ถ้ามันจะใช้ประโยชน์ในโลกนี้ไม่เข้าท่าเลย เก่งเหมือนกันทำความพิลึกพิลั่นได้ดีเหมือนกัน นี่ว่าสุดที่สุดแล้วเรื่องของฌานสมาบัติแบบทางฤาษีชีไพร 

ที่นี้เอามาให้ละเอียดอีกทีนึงไม่เอาด้านฤาษีชีไพรเอาด้านอีกด้านหนึ่ง พอดับกิเลสพวกนี้ได้แล้ว เราทำความสูงความสูงขึ้นไปอีกรูปหนึ่ง โดยไปยึดมั่นถือมั่นอยู่ในสวรรค์ แบบนี้ก็มีฤาษีชีไพรหรืออาจารย์เจ้าลัทธิอีกพวกนึงถือเป็นสัสสตทิฏฐิเหมือนกัน ยึดได้แค่ภูมิสวรรค์เป็นสูงสุด เช่นศาสนาแห่งคริสต์ ศาสนาอิสลาม ศาสนาพราหมณ์ ศาสนาเต๋า เป็นต้น  พวกนี้ยึดได้แค่สวรรค์เป็นสูงสุด ไม่ใช่พรหมนะเมื่อกี้นี้เป็นพรหมนะที่อธิบายฌาน พวกนี้เข้าหาพรหมหมด ฟังให้ดีแยกให้ดีอันนี้ไม่ใช่พรหมแล้วออกมาหาสวรรค์ ที่อธิบายนี้เป็นสัสสตทิฏฐิเหมือนกันออกมาหาสวรรค์พวกนี้ประโยชน์สูงสุดแค่สวรรค์เหมือนกันทำอย่างไร 

ก็คือจิตของเราอย่าเกลือกกลั้วกิเลสชั้นต่ำ กิเลสชั้นต่ำที่สุดในปัจจุบันโลกคุณอยากจะมีประโยชน์สูงที่สุดอาตมาจะอธิบายเรียกว่า ประโยชน์ในปุถุชนหรือฆราวาสอันแท้จริง มันก็มี พระพุทธเจ้าสอนเอาไว้เหมือนกัน 4 ประการคือ 1. 

อุฏฐานัง ตัวเองนี่เเหล่ะพยายามขยันหมั่นเพียรสร้างฐานะที่ให้ดีๆ ไม่ใช่ว่าเราหาได้ 10 ใช้ 20 หาได้ 20 ใช้ 30 นี่เรียกว่าไม่รู้ฐานะตัวเอง ทำมาหากินให้ดีเป็นอาชีพบริสุทธิ์ไม่เดือดร้อนและคุณก็ทำให้ดีแล้วรู้จักฐานะด้วย ไม่ใช่หา 5 กิน 10 หา 10 กิน 20 อย่างนี้ไม่เอานี่เรียกว่า อุฏฐานัง รู้ฐานะตัวเองทำให้ดีเอาไปใช้เสียส่วนหนึ่ง ใช้เลี้ยงตัวส่วนหนึ่งใช้เลี้ยงครอบครัวส่วนหนึ่งเก็บไว้อีกส่วนหนึ่งอีกส่วนหนึ่งทำทานบ้าง แบ่งเป็น 4 อย่างนี้เป็นต้น อย่างนี้เรียกว่าธรรมดารู้จักฐานะ 

นอกจากรู้จักฐานะแล้ว รู้จัก อารักขนัง หรืออารักขสัมปทา เมื่อกี้นี้ อุฏฐานสัมปทา อารักขสัมปทาให้มีความถึงพร้อมในการรักษารู้จักรักษาสิ่งที่เราได้มาอันตามควร รักษาไว้อันไหนไม่ดีก็บูรณะมันขึ้น อันไหนมันควรจะทำให้ดีก็ทำอันไหนมันไม่ควรจะทำแล้วทิ้งได้ก็ทิ้ง หรือว่าไม่ควรจะทิ้งก็อย่าไปทิ้งง่ายนักอย่างนี้เป็นต้นเรียกว่ารู้จักรักษาอย่าให้มันสลายไปโดยเปล่าประโยชน์มีปัญญารู้ รู้ในการรักษานี่เรียกว่า อารักขสัมปทา

กัลยาณมิตตตาสัมปทา คบเพื่อนคบฝูงให้ดี คนที่จะพาไปในโลกดีๆ อยู่อย่างดี  รักษาเนื้อรักษาตัวสร้างลาภยศสรรเสริญให้แก่ตัวเองอย่างดีเรียกว่ากัลยาณมิตตตา มีกัลยาณมิตรเสมอๆ ไม่ไปคบคนชั่วเป็นมิตร นั้นเป็นอบายมุขนะ ถ้าไปคบคนชั่วเป็นมิตรเป็นอบายมุข  เพราะฉะนั้นนี่คบคนดีเป็นกัลยาณมิตรเสมอๆ คุณก็สร้างฐานะธรรมดาเป็นประโยชน์ธรรมดาแก่โลกแก่ปุถุชนฆราวาสธรรมธรรมดาๆ วันนี้อาตมาพูดโลกียะ โลกียธรรมด้วย เพราะคุณเอาตายแล้วเกิดคุณก็ต้องเป็นอย่างนี้ แล้วคุณจะเกิดมาสบายด้วยถ้ามันปฏิบัติถูกอย่างนี้ มีกัลยาณมิตตตา แล้วคุณก็มีสมชีวิตาด้วย 

สมชีวิตาสัมปทาก็คือ การทำตนให้มีชีวิตที่ดีเป็น สมา หรือ สัมมาอาชีวะก็เรียกได้หรือไม่ใช่หมายถึงแค่อาชีพเท่านั้นแต่ว่ามีชีวิตของตัวเองอยู่ให้สบายๆ อย่างดีอย่างถูกอย่างต้องด้วย ใช้ปัญญาของคนที่เหมาะที่ควรอย่างนี้พิจารณาแล้วไม่ดีคุณเลิกอย่างนี้พิจารณาแล้วดีคุณเอา อย่างนี้เสมอๆ ด้วยปัญญาของคุณจริงๆ คุณทำเรียกว่า สมชีวิตา มีชีวิตถูกต้องอย่างนี้เสมอๆ เรียกว่า สมชีวิตา บางคนอธิบายสมชีวิตาว่าเป็นการทำตนให้เสมอ เสมอพระโสดาบันก็เสมอพระโสดาบันคนธรรมดาก็เสมอคนธรรมดาอย่างนี้ อย่างนั้นมันมีความหมายก็ได้เหมือนกันแต่ว่ามันไม่เข้าท่ามันไม่ได้ประโยชน์อะไรนี่ 

สมชีวิตา หมายความว่าคุณพยายามทำตนให้มีชีวิตที่ดีถูกต้องทำชีวิตทั้งหลายแหล่ให้มันดีเสมอๆ พิจารณาด้วยปัญญาของคุณจริงๆ อย่าไปเอาทำชีวิตให้มันเหลวแหลกอย่าไปทำชีวิตให้มันเป็นไปโดยการทุกข์ทรมานด้วยประตูใดๆ ถ้าคุณมีธรรม 4 อย่างนี้ สัมปทา 4 อย่างนี้ ประพฤติตนธรรมดาธรรมดาอยู่ในปุถุชนอยู่ในโลกียะก็สบายที่สุด จะเจริญรุ่งเรืองด้วยโลกจริงๆ คุณมาฟังนี้คุณจะเอาแค่นี้ก็เอาจริง อาตมาไม่ว่าไม่จริงหรอก คุณจะเกิดไม่ตายสูญ นะก็เอาอย่างนี้ 

ถ้าจะขึ้นชั้นที่ 2 นี่เรียกว่าดีขึ้นอีกหน่อยเรียกว่า สัสสตทิฏฐิตายแล้วเกิดดีอีกหน่อย ทีนี้จะดีขึ้นอีกหน่อยเรียกว่าศาสนาของลัทธิอื่น เรียกว่า สัมปรายิกะ เมื่อกี้นี้เป็นทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ เป็นประโยชน์ในเดี๋ยวนี้ในชาตินี้เรียกว่าทำเอา ตอนนี้ประโยชน์ที่สูงขึ้นหน่อยเรียกว่า สัมปรายิกัตถประโยชน์เป็นประโยชน์ในชาติหน้าเบื้องหน้าบ้าง สอนสวรรค์ก็แล้วตอนนี้ สวรรค์เป็นยังไงคุณก็พยายามให้เกิดความเชื่อมั่นว่าโลกนี้มันมีสวรรค์นะ คุณเอาก่อนนะ โลกนี้มีสวรรค์คุณเชื่อให้ได้นะเชื่อพระเจ้านะ พระพรหมก็เป็นพระเจ้าพระยโฮวาก็เป็นพระเจ้า เต๋าก็เป็นพระเจ้านะ คุณเอาให้ได้นะคุณศรัทธาให้มั่นหน้า เรียกว่าสัทธาสัมปทา เรียกว่าสร้างสัทธาสัมปทาจะขึ้นสวรรค์กันแล้วนะตอนนี้นอกจากชีวิตปกติในโลกมันดีแล้วทำชีวิตเพื่อชาติหน้า เพื่อภพหน้า เพื่อเบื้องหน้าเป็นสวรรค์กันแล้วนะ เรียกว่า สัมปรายิกัตถประโยชน์ มีสัทธาสัมปทาคุณเชื่อนะว่าสวรรค์นี้มีจริง พูดเฉพาะคนที่มีอุปาทานเท่านั้นตายแล้วเกิดยึดถือเพราะฉะนั้นศรัทธาให้มันนะเชื่อให้จริงให้มั่นนะว่าสวรรค์มีนะ 

เพราะฉะนั้นสวรรค์นี่คุณเชื่อพระเจ้าให้ได้พระเจ้าเป็นผู้คุ้มครองสวรรค์เป็นพระพรหมก็ได้ เป็นพระยะโฮวาเป็นเต๋าเป็นอะไรก็ตามแต่เถอะ แล้วแต่เจ้าศาสนาไหนเขาตั้งชื่อเอาขึ้นมาเป็นบัญญัติเป็นชื่อเป็นสมมุติก็ได้ เมื่อคุณศรัทธามั่นว่าสวรรค์มี สัทธาสัมปทาแล้ว คุณก็รักษาศีลเข้าสิเขามีศีลเหมือนกันนะศีลสัมปทา ทำให้พร้อมทีเดียวเขารักษาศีลอาจจะไปทำอะไรก็ได้ไม่ทำบาปต่างๆนานานี่แหล่ะ เช่นสมมุติว่ารักษาศีล 5 คนไม่ฆ่าสัตว์ คุณไม่ลักทรัพย์ คุณไม่พยายามผิดผัวใครเมียใคร คุณไม่พยายามจะมุสาโกหกใครก็ไม่ทำ ไม่พยายามกินเหล้าเมาสุราให้จิตมันต่ำจนกระทั่งไปทำบาปทำกรรม คุณก็รักษาศีลให้บริสุทธิ์ผุดผ่องได้ของคุณธรรมดาธรรมดาไปเรื่อยๆ ศีลสัมปทาคุณก็ได้ขึ้นสวรรค์เหมือนกันนะ คุณไม่ทำบาปคุณไม่ทำบาปขนาดบริสุทธิ์ได้ระดับศีล 5 คนก็ได้ขึ้นสวรรค์ ขึ้นสวรรค์แหงๆ นอกจากคุณรักษาศีลนี้ขึ้นสวรรค์ได้แล้วล่ะก็ 

ทาน เรียกว่าจาคสัมปทาบริจาคให้ไป มีเท่าไหร่คุณก็ให้ให้เขาไปสาธุขอให้ได้สวรรค์ชั้นที่ 6 นะ ชั้นสูงสุดนะได้หรือชั้นไหนคุณปรารถนาเอาก็ตามแต่ปรารถนาสวรรค์เข้าไปคุณมีศรัทธาแล้วนี่สวรรค์เป็นรูปนั้นรูปนี้เขาอาจจะวาดรูปสวรรค์ให้คนดูก็ตามรูปสวรรค์ไหนก็ว่าไป เพราะคุณมีศรัทธาเชื่อมั่นแล้วนี่มาทำบุญทำทานขึ้นสวรรค์นะจะได้สวรรค์ชั้นโน้นชั้นนี้เขาจะว่ายังไงคุณก็ทำทานเข้าไป คุณก็ยึดมั่นในสวรรค์ของคุณไป คุณไม่รักษาศีลก็ได้คุณทำแต่ทานให้เต็มเหนี่ยวคุณก็ขึ้นสวรรค์ได้เหมือนกัน 

คุณทานแต่วัตถุ แต่จิตของคุณยังเป็นโลกสวรรค์มีโลภมูลจิตมันก็ยังโลภอยู่ โลภมูลจิตคุณยังไม่เกลี้ยงมันยังไม่วิมุตติ เดี๋ยวอาตมาจะอธิบาย ตายแล้วสูญให้ฟัง 

ฉะนั้นถ้าคุณแม้แต่จาคสัมปทาคุณเองก็ยังมีสวรรค์ของคุณอยู่รักษาสวรรค์ของคุณเรื่อยไปทำทีไรก็ปรารถนาสวรรค์ของคุณไป คุณก็ได้สวรรค์แหงๆ 

อีกสัมปทาอีกอันนึง คือปัญญาสัมปทา ปัญญาอย่างนี้ได้แค่ปัญญาชั้นสวรรค์นี่แหละเป็นสัมปรายิกัตถประโยชน์ เห็นไหมศาสนาตั้งไม่รู้กี่ศาสนาสอนได้แค่นี้ ยังมีประโยชน์สูงสุดที่ศาสนาพุทธค้นพบอีกคือ ปรมัตถประโยชน์ ยังไม่พูดถึงตายเกิดไม่มีถ้าใครยังจะเลือกตายเกิดนะอย่าพูดถึง  ปรมัตถประโยชน์ เพราะมันไม่อยู่ในสายนี้ ถ้าเลือกเอาตายแล้วเกิดไม่อยู่ในสายนี้เลย 

เพราะฉะนั้นระดับธรรมดาถ้าคุณจะเอาทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ประโยชน์ปัจจุบันนี้คุณก็เอาทำอย่างที่ว่าสัมปทาศีล มี อุฏฐานสัมปาท อารักขสัมปาท กัลยาณมิตตตา สมชีวิตสัมปทา คุณก็สบายแล้วในโลกปัจจุบันนี้แต่ไม่แน่นะ คุณจะลงนรกหรือเปล่าคุณจะขึ้นสวรรค์ได้หรือเปล่าไม่รู้แต่คุณสบายในบัดนี้ แต่ถ้าคุณทำทานถือศีลด้วยคุณศรัทธาสวรรค์ทำทานถือศีลและทำปัญญาให้รู้ให้ได้ด้วยว่า การสร้างสวรรค์เป็นยังไงการทำบุญทำทานเป็นยังไงคุณก็จะมีสัมปรายิกัตถประโยชน์ คุณจะขึ้นสวรรค์ได้จริงๆ ศาสนาต่างๆ สอนแค่นี้ ตายแล้วเกิด ตายแล้วเกิด คุณไปขึ้นสวรรค์คุณก็ต้องพอหมดอายุคุณก็ลงมาลงมาเกิดอีก ไม่มีทางรอดหรอก 

เพราะฉะนั้นสวรรค์นี่ในสภาพของการสอนแบบนี้ สอนแบบรูปร่าง สอนแบบรูปแบบ สอนแบบยึดมั่นถือมั่น สอนแบบยึดมั่นถือมั่นจะเป็นอย่างนี้เสมอ ในสภาพที่ไม่ยึดมั่นถือมั่นอย่างเดียว อาตมาจะพูดต่อ ในตอนตายสูญ เพราะฉะนั้นใครจะเลือกเอาตายเกิดเอาทีเดียวได้ จบแค่นี้เรื่องตายเกิด สูงแค่นี้สูงสุดสวรรค์แค่นี้จะสวรรค์ชั้นไหนคุณทำเข้าถ้าคุณทำทานมากๆ เข้าทำศีลมากๆ เข้ามีปัญญาจะทำเท่าไหร่มันก็สูงสุดเท่าที่คุณสามารถกระทำได้จบแค่นี้ไม่มีอื่น นี่เรียกว่าพวกที่จะเลือกเอาตายแล้วเกิดพวกสัสสตทิฏฐิแบบแบบหลายประเภทอาตมาแยกแยะไว้ละเอียดหมดแล้ว แม้แต่สัสสตทิฏฐิของอาจารย์เจ้าลัทธิหลายอย่าง อาตมาก็อธิบายให้ฟังละเอียดแล้ว จริงเป็นจริง ถ้าใครจะเลือกเอาอย่างนี้เรียกว่า เลือกเอาตายเกิดเชิญ ไม่ว่า 

แต่อาตมาว่าพุทธศาสนาของเรานั้นเก่งกว่าคนพวกนี้ เก่งกว่าอาจารย์พวกนี้ คือเห็นว่า สามารถทำตายสูญได้แฮะ สามารถนะฟังให้ดีนะอย่าเพิ่งไปเห็นก่อนนะอย่าเพิ่งไปเห็นผิดว่าตายสูญ คือเข้าใจได้ว่าอ๋อความจริงนี้เราสามารถทำให้ตายสูญได้ เรียกว่าอุจเฉท สูญนี้หมายความว่า อุจเฉท ถ้าใครมีความเห็นเป็นอุจเฉททิฏฐิ มีความเห็นว่าตายสูญ ก็แบ่งเป็น 2 อย่างเหมือนกันอีก 

อุจเฉทชนิดหนึ่งมีความเห็นว่าโลกหน้าไม่มีโลกไหนไม่มี หากตายดิ้นเดี๋ยวนี้กายยาววาหนาศอกดับเดี๋ยวนี้กายก็ดับวิญญาณก็ดับเหมือนกัน นี่เลยว่าอุจเฉททิฏฐิที่เป็นมิจฉาทิฏฐิเลยฟังให้ดีนะ อุจเฉททิฏฐิที่เป็นมิจฉาทิฏฐิคือมันเป็นการตายสูญ โดยที่ตัวเองไปเข้าใจว่า ไม่ต้องทำอะไรมากนี่ชาตินี้มันตายแล้วมันก็ตายสิ้นกายนี้เกิดมาได้ด้วยขนมได้ด้วยข้าวสุกขนมสดหรือ ด้วยอะไรก็ตามแต่ ก็ทำมาหากินโกงเขาบ้างไม่ให้ใครรู้ก็ได้ มีความเห็นว่าตายขาดตายสูญแล้วเขาก็ประพฤติของเขาจริงๆ ไม่ใช่ อัตตวาทุปาทาน เท่านั้น เอาประพฤติของเขาจริงๆ เขาบอกว่าถ้าฆ่าคนเดี๋ยวมันเป็นบาปเป็นภัยคนจะฆ่าเราต่อเขาก็ไม่ทำ เขาก็รักษาตัวรอดแค่นี้ ฆ่าอะไรๆ แต่เขาฆ่าสัตว์อยู่เขาก็ไม่มีศีลเลยฆ่าสัตว์ใหญ่ไปสู้กับช้างก็ไม่ได้เดี๋ยวมันฆ่าตาย ถ้าฆ่ามดฆ่าหมูฆ่าปลวกก็ฆ่ามันเข้าไปสิไม่มีบาปอะไรหรอกพวกอุจเฉททิฏฐิจะเป็นแบบนี้ เขาจะไม่มีศีลเลยแม้แต่ศีลข้อฆ่าสัตว์เขาก็ฆ่าตามควร ถ้าไปฆ่าช้างสามารถมีปืนอย่างดีไปฆ่าช้างเขาก็ฆ่าเหมือนกันพวกอุจเฉททิฏฐิพวกนี้เขาไม่แคร์อะไรเลย เขาจะมีชีวิตอยู่รอดโดยที่ตัวเขาเองนี่แหละจะเป็นผู้ที่หาความสุขใส่ตน ชาตินี้ชาติเดียวเพราะเขาเชื่อว่าตายแล้วสูญ เลิกกันไม่มีอะไรอีก นี่ก็คืออุจเฉททิฏฐิที่เป็นมิจฉาทิฏฐิ คือเป็นความเห็นผิด พุทธเจ้าบอกว่าถ้าเห็นอย่างนี้ก็ไม่เอา 

ส่วนอุจเฉททิฏฐิของพระพุทธเจ้านั้น ฟังดีๆนะถ้าจะไปพูดกับพวกนักธรรมะบางคนบอกว่าพระพุทธเจ้าเห็นเป็นอุจเฉททิฏฐิ เดี๋ยวจะยุ่ง แต่พระพุทธเจ้าท่านไม่ได้เห็นอุจเฉทิฏฐิตัวเดียว มันเห็นว่า อุจเฉท+สมะด้วย ถึงเรียกว่า สมุจเฉททิฏฐิ มีตัว สม+ อุจเฉท ด้วย 

เพราะฉะนั้นถ้าจะทำให้ขาดสูญจริงๆ ต้องทำให้ขาดสูญจริงๆ ต่อเนื่องเสมอๆ โดยสภาพธรรมอย่างนั้นมีความเห็น มีความเห็นแท้มีความเข้าใจให้ถ้วนทั่วทุกมุมเรียกว่าต้องทำ อุจเฉททิฏฐิ แบบนี้ด้วยท่านก็สอนคนเข้าไปว่า เราจะทำให้มัน อุจเฉท ได้จริงๆด้วย ถ้าผู้ใดตายสูญ จริงๆ แล้วไม่เกิดอีกคนนั้นก็เป็นอรหันต์ก็มันขาดสูญตายแล้วไปจากร่างนี้ไม่มาเกิดอีกจะเป็นอะไรล่ะ มันก็ตายสูญ ใช่ไหม มันก็เป็นอุจเฉท ก็เมื่อตายสุดแล้วไม่มาเกิดอีกอย่างจริงอย่างจังเลย ด้วยการกระทำที่ถูกต้องด้วย ก็เป็น อุจเฉท เป็นการตายสูญสิ แต่ไม่ใช่ตายสูญด้วยเอาปากพูดนะ ไม่ใช่ว่าชาติหน้าตายสูญ แต่เราก็มีกรรมประกอบกรรมไม่กังวล ไม่ได้เราต้องควบคุมกรรม พระพุทธเจ้าสอนเน้นหนักว่ากรรมเป็นกำเนิดกรรมเป็นเผ่าพันธุ์กรรมเป็นตัวจำแนกสัตว์ สอนชัดเจนเพราะฉะนั้นเราต้องมาระวังกรรมของเราอย่าสร้างอกุศลกรรมต้องก่อแต่กุศลกรรมเป็นบาทฐานเรื่อยไป สร้างแต่กรรมดีที่คิดว่าดีแต่คำว่ากรรมดีก็ไม่ได้หมายความว่าสวรรค์ กุศลกรรมใหม่ได้หมายความว่าสวรรค์แต่จะใช้กุศลกรรมเป็นเครื่องรองรับก็เอา 

เราจะปฏิบัติขั้นเอาสัมปทา 4 ของพระพุทธเจ้าเมื่อกี้นี้มาอธิบายก็ได้ที่อาตมาอธิบายว่าสัมปรายิกัตถประโยชน์ สัมปทา 4 ของพระพุทธเจ้านั้นมีศรัทธาว่าแล้ว มีศีล มีทาน มีปัญญา แต่ศรัทธา ศีล ทาน หรือจาคะ กับปัญญา 4 ตัวนี้ ที่จะปฏิบัติให้เป็นปรมัตถประโยชน์เป็นขั้นนิพพานไม่เหมือนกับเมื่อกี้แฮะ ไม่เหมือนกันนะฟังให้ดีแยกให้ดีนะ ตายสูญนั้นจะต้องก่อกรรมให้ดีจนสิ้นสุดอาสวะจริงๆ มันจึงจะเรียกว่าตายสูญได้แน่ๆ 

เพราะฉะนั้นเริ่มต้นสัมปทานของเราจะทำให้ถึงพร้อมสัมปทาแปลว่าทำให้ถึงพร้อม ศรัทธาอันนี้ไม่ใช่ว่ายึดสวรรค์แล้ว อาตมาพูดให้ฟังเสมอจะหาว่าอาตมาไปรื้อสวรรค์ของเขาเขาจะสอนสวรรค์ไปหรือสวรรค์เขา ก็อาตมาพูดปรมัตถ์ก็ต้องพูดทิ้งสวรรค์สิ เพราะฉะนั้นศรัทธานี้ไม่ยึดสวรรค์แล้ว ฟังให้ดีนะ ศรัทธาต้องยึดในมรรคผลนิพพาน ถ้ามีจริง ใครเป็นคนสอนพระพุทธเจ้า ต้องยึดพระพุทธเจ้าด้วยแนวไหนพระพุทธเจ้าสอนอย่างไรพระธรรมคำสอนของท่านเป็นยังไงศึกษาให้ออก พระสงฆ์ที่เป็นอรหันต์แล้วท่านเรียนมายังไง แล้วท่านมีตัวอย่างยังไงเอาเป็นตัวอย่าง เอาพระ

อาริยะเอาพระสงฆ์เอาพระอรหันต์ต่างๆ เป็นประโยชน์ให้ได้ ถ้าไม่มีอรหันต์ก็มีอาริยอนาคามี สกิทาคามี เชื่อมั่นนิพพานมีจริงด้วย ต้องเป็นปัญญาที่สร้างที่ทำสัมมาทิฏฐิให้ถูกสร้างสัมมาทิฏฐิให้ถูกว่า อ๋อ ทางเดินอันเรียกว่ามรรคที่จะไปสู่อาริยมรรคนี้จะต้องประพฤติอย่างนี้หนอ จะต้องเห็นให้ได้อย่างนี้หนอ ต้องเดินให้ด้วยวิธีอย่างนี้หนอ ให้ชัด สร้างปัญญานี้ให้เป็นโลกุตรปัญญาอย่าไปเอาแค่โลกียะปัญญาแค่สวรรค์อย่างเมื่อกี้ก็ไม่เอา ฟังให้ดีนะแยกให้ออกนะ 

เพราะฉะนั้นขั้นที่เรียกว่าโลกุตระแล้วโลกียะถีบทิ้งเลย โลกียะไม่เอาด้วยเลยตั้งแต่เริ่มต้นสัทธาสัมปทาตัวแรกก็ให้เป็นโลกุตระ เชื่อมั่นในพระพุทธพระธรรมพระสงฆ์ของเราจริงๆ ว่าท่านเดินยังไง ท่านมีปฏิปทาอย่างไร พระพุทธเจ้ามีพระปฏิปทาอย่างไรพระอรหันต์เจ้ามีปฏิปทาอย่างไรท่านสอนอย่างไรมีพระธรรมอย่างไรเลียนแบบให้ได้ พระสงฆ์ก็คือ อัฏฐปุริสปุคคลา บุคคล 8 จำพวกนี่แหละ ท่านตรัสว่าอย่างไร อาตมาจะอ่านให้ฟัง 

บุคคลในโลกนี้มีอยู่ 9 จำพวก 9 จำพวกเป็นไฉน 

1. พระอรหันต์ 

2. ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อความเป็นพระอรหันต์ 

3. พระอนาคามี 

4. ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อความเพื่อการกระทำให้ถึงซึ่งอนาคามีผล 

5. พระสกทาคามี 

6.  ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อแจ้งให้ซึ่งสกทาคามีผล 

7. พระโสดาบัน 

8. ท่านผู้ปฏิบัติตนเพื่อแจ้งซึ่งโสดาปัตติผล 

นี่คือ อัฏฐปุริสปุคคลา คือสาวกสังโฆ ถ้านอกจากนี้ไม่อยู่ใน 8 นี้เป็นสมมุติสงฆ์ ไม่ใช่อัฏฐปุริสปุคคลาไม่ใช่สาวกสังโฆนะ อาตมาแจกให้ฟังให้ละเอียด อัฏฐปุริสปุคคลา คือสาวกสังโฆ มี 8 จำพวกเท่านั้น จำพวกอื่นคือปุถุชนอย่างสัสสตทิฏฐิทั้งหมดคือปุถุชนเท่านั้นเองไม่รอด จะขึ้นให้รอดต้องเอามาอย่างพระพุทธเจ้าสอนวันนี้อยู่ใน 

ปุคคลสูตร อยู่ไหนสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกายนวกนิบาต

อาหุเนยยบุคคล 9 จำพวก อยู่ใน อาหุเนยยสูตร อยู่ในอังคุตตรนิกาย นวกนิบาตเหมือนกัน เมื่อกี้อยู่ในข้อ 214 

ดูกรภิกษุทั้งหลายบุคคล 9 จำพวกนี้เป็นผู้ควรแก่ของคำนับ อาหุเนยบูชา เป็นผู้ควรของคำนับ เป็นผู้ควรของต้อนรับ เป็นผู้ควรของทำบุญ ไม่พูดบาลีแล้วนะ เป็นผู้คเป็นผู้ควรของทำบุญ เป็นผู้ควรกระทำอัญชลี เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า 9 จำพวก 9 จำพวกเป็นไฉนคือ 

พระอรหันต์ 1 ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อความเป็นพระอรหันต์ 1 พระอนาคามี 1 ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อความปฏิบัติให้แจ้งซึ่งอนาคามีผล 1 สกทาคามี 1 ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งสกทาคามีผล 1 พระโสดาบัน 1 ท่านผู้ปฏิบัติเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งโสดาปัตติผล 1 โคตรภูบุคคล 1 

9 โคตรภูบุคคลนี่เป็นยังไง เมื่อกี้นี้บอกว่าบุคคล 9 จำพวก คนที่ 9 ของสูตรแรกที่อ่านไปเป็นปุถุชน แต่คนที่ 9 ของ อาหุเนยยบุคคล ท่านเรียกว่า โคตรภูบุคคล

โคตรภูบุคคล เป็นอย่างไร โคตรภูบุคคลก็คือคนที่ตัดโคตรของความเป็นปุถุชนตัดได้ 2 ทาง 1 ตัดด้วยจิตเกิดตัดโคตรภูจิตขึ้นไปปั๊บก็เป็นโคตรภูบุคคลอย่างแท้จริงแม้คุณหัวดำหัวขาวนี่ก็ได้เป็นได้ คุณหัวดำหัวขาวนี่คุณก็เป็นโคตรภูบุคคลได้เป็นของเป็นคนผู้ควรบูชาแล้วนะ ของควรได้รับของต้อนรับด้วยได้รับของต้อนรับบูชาแล้วนี่แหละคนธรรมดานี่ได้นี่ เรียกว่าทางใจตัดทางจิตเรียกว่าตัดโคตรจิตให้จิตมันเกิดจริงๆ มีสภาวธรรมจิตของคุณเกิดเห็นโลกียะแท้ๆ แล้วเบื่อหน่ายโลกียะ

แท้ๆ มีใจเอนเอียงเข้ากระแสที่จะไปสู่นิพพานแล้วไม่เอาแล้วโลกียะเห็นชัดๆ มันไม่ยากเลยนะเดี๋ยวอธิบายอาตมาจะอธิบายต่อ

ตอนนี้เอาอธิบายโคตรภูบุคคล โคตรภูโคตรภูบุคคลชนิดตัดจิตเมื่อกี้อธิบายไปแล้วว่าเป็นผู้ที่ปฏิบัติตนให้จิตมันหลุดพ้นจริงๆ เห็นวิมุตติรู้วิมุตติเข้าใจวิมุตติจนกระทั่งเห็นโลกียะชัดๆ เห็นโลกียะเห็นโลกเห็นโลกุตรธรรมต่างๆ ถ้าเราเป็นหลงโลกียธรรมหรือโลกธรรม 8 แล้วเราก็ ยังจะไปยึดถืออยู่ มันก็จะเป็นโลกมันยังเวียนอยู่ เห็นชัดๆ แล้วก็พยายามทำจิต ปฏิบัติตนมีพฤติกรรมมีกรรม มีกรรมต่างๆ สร้างกรรมต่างๆ ให้แก่ตนให้มันเอนเอียงเข้าหานิพพานจริงๆ ให้เข้ากระแสจริงๆ อย่างนี้เรียกว่าตัดจิตจริงๆ คุณประพฤติปฏิบัติได้แม้หัวดำหัวหงอกธรรมดาไม่ต้องสวดยติยติจตุตกรรมนะ ถ้าคุณมาอีกประเภทนึงก็เรียกว่า ประเภทที่ยังไม่ได้เป็นอัฏฐปุริสปุคคลาคือยังไม่ได้เข้าอริยสงฆ์ 8 แต่คุณหัวดำหัวขาวนี่คุณ ถ้าเป็นตัดโคตรภูจิตคุณเข้าแล้วนะเป็นโสดาแล้วนะคุณเข้าเป็นโสดาแล้ว

เพราะฉะนั้นถ้าคุณเองยังไม่เข้า โสดายังไม่ได้ประพฤติเลยหรือประพฤติแล้ว

ก็ตามแต่มันยังไม่ถึงขั้นจิตขาดเป็นตัดโคตรภูจิตนะ คุณก็อาจจะทำด้วยทางกายได้เรียกว่าโคตรภูบุคคลอีกประเภทนึง คือนักบวช บวชเข้ามาในศาสนาพุทธปฏิญาณตนถูกสวดญัติแล้วเรียกร้อย รับในหมู่คณะสงฆ์เรียบร้อยว่าอ้ารับเข้าหมู่มาเป็นพระในสมณศากยบุตรพอเป็นศิษย์ตถาคตด้วยกันแล้วก็มาพึงเพียร พึงเพียรนะฟังให้ดีนะ มาพึงปฏิบัติตนจริง ไม่ใช่ทำตนจนปาราชิกปาราชิก

ปาราชิกนี่เดี๋ยวนี้พระในประเทศไทยนี่ปาราชิกอยู่เยอะแยะนะแต่ไม่มีใครจับสึกเท่านั้นเอง เพราะว่าไม่มีใครไปเอาใจใส่ปาราชิกนั้นมันไม่ยากเลยนะ ปาราชิก 1 ผิดเมถุนธรรมเพียง 1ครั้งแม้แต่กับสัตว์ อย่าว่าแต่คนเลย อย่าว่าแต่กับคนที่เป็นผู้หญิงผู้ชายก็ยังผิดผู้ชายด้วยกัน แม้แต่ไปทำที่ในซอกขาในซอกแขนในที่อะไรต่างๆ ไม่ได้ทั้งนั้นแหละ ปาราชิกทั้งสิ้น

ท่านว่าไว้ละเอียดมากในวินัยปิฎก ปาราชิกข้อที่ 1 นี่โอ้โหตั้งกว่าครึ่งเล่มยาว

มาก ลักษณะต่างๆ นี่ปาราชิกหมดนะ เพราะฉะนั้นใครยังไปแม้แต่เมถุนธรรมไม่ละขาดให้ได้ ยังไปกระทำตนอยู่ไม่ได้ ยังไปกระทำตนอยู่ในสภาพที่เรียกว่าไปกระทำซ่องเสพอยู่ไม่ได้ ปาราชิกข้อที่ 1 

ปาราชิกข้อที่ 2 ฆ่าคน ปาราชิกอันนี้ล่ะชัดละยาก ปาราชิกข้อที่ 3 สิเยอะเอาเงินเขาแค่ตีราคาเป็น 1 บาทขึ้นไปโดยไม่ได้รับอนุญาต ปาราชิกนะ ข้อนี้สิมีกันอยู่ดื่น ที่ไม่เราไม่รู้กันเฉยๆ มีเยอะแยะเลยปาราชิกข้อนี้และข้อที่ 4 ก็แยะ อวดอุตริมนุสธรรมที่ไม่มีในตนแยะเหมือนกัน อวดอุตริมนุสธรรมที่ไม่มีในตน เป็นยังไง ก็คือตัวเองไม่ได้เกิดสภาวธรรมในนี้ไม่มีอุตริ อธิบายอุตริมนุสธรรมซะ ก่อน ไม่ใช่อุตริมนุสธรรมหรอก สยะน่ะมันเป็นภาษาไทยไอ้ภาษาบาลี มนุส ส 2 ตัว

อุตริมนุสธรรม อุตริมนุสธรรมก็คือมีธรรมะที่เหนือธรรมดาของคน ขณะนี้เรากำพูดกำลังพูดถึงโลกุตรธรรมเพราะฉะนั้นก็คือมีสภาวะของโลกุตรธรรมนั่นเองในตัว ไม่ใช่อื่นไม่ใช่เดรัจฉานวิชา ฟังให้ดีนะ ไม่ใช่เดรัจฉานวิชาทั้งมวล แต่เป็นโลกุตรวิชชา เป็นวิชชาที่จะเหนือโลกจริงๆ ใครที่ยังไม่มีโลกุตรวิชชาอย่างนี้ในตนจริงๆ อุตตระหรืออุตรินี่มันแปลว่า เหนือ แปลว่าสูงกว่าเขา มันมีจริงๆ นะ

ถ้าไม่มีเกิดในเนื้อในหนังในจิตในใจของตนเป็นสภาวธรรมแท้ๆ ยังสอนใครไม่ได้ ยังไปอวดไปแสดงที่ไหนไม่ได้ ตัวเองยังไม่รู้นิพพานจริง ยังไม่มีสภาวะรู้เมื่อกี้นี้รู้

วิมุตติในใจจริงๆ อย่างที่อาตมาอธิบายแล้วเมื่อกี้นะ ถ้าเราไม่รู้แล้วเราไม่เกิดผลจริงๆ ในตัว ตัวนี้สัมผัสจริงๆ รู้ตัวแท้นะ แต่เอาวิมุตติไปอธิบายโต้งๆๆ เหมือนอย่าง

กับตัวเองรู้อย่างงี้เลยอย่างงี้ แหม ตอบด้วยปฏิภาณฉะฉานเลยนะ คนนั้นแหละได้อวดอุตริมนุสธรรมแล้ว เป็นคนที่หล่นจากธรรมวินัยของเราแล้ว ตถาคตท่านว่าอย่างนั้น เป็นคนที่ได้หล่นจากธรรมวินัยของเราแล้ว เหมือนผลไม้ที่เน่าในยังไม่สุกถ้วน

แต่ได้หล่นลงก่อนที่มันจะสุก หล่นลงเองมันเน่าแล้วเองจนกระทั่งมันทนมันอยู่ไม่ได้

หล่นลงเอง ไม่มีใครไปเปลื้องผ้าเหลืองท่านหรอก ไม่มีใครไปเปลื้องผ้าเหลืองท่าน เพราะคนไม่รู้ คนไม่เข้าใจแต่อาตมาเห็นอาตมารู้หลายคน พระหลายๆ องค์ พูด พูดจริงจะอวดอุตริมนุสธรรมเนี่ยอาตมาเห็น อาตมารู้ แต่อาตมาก็ไม่มีสิทธิ์จะไปเปลื้องผ้าเหลืองของท่าน นี่อาตมารู้นะว่าพระองค์ไหนปาราชิกมั่งไม่ปาราชิกมั่งขนาดนี้อาตมารู้ รู้หลายองค์เยอะแยะเลยเดี๋ยวนี้ สอนธรรมะอยู่เดี๋ยวเนี้ย ตัวเองยังไม่มีนิพพานยังไม่เคยเกิดนิพพานเลย พูดนิพพานผิดๆ ถูกๆ อาตมาฟังก็รู้ว่าผิด แล้วก็อธิบายไปสิอย่างกับของตัวเองเจอเลย นี่แหละอวดอุตริมนุสธรรมที่ไม่มีในตน

มันร้ายกาจที่สุด เพราะมันทำลายศาสนาก็ไปอธิบายผิดๆ ถูกๆ คนมันก็เข้าใจผิดๆ ถูกๆ มันก็ทำลายศาสนาสิก็เข้าใจว่า อ๋อ ศาสนาพุทธเป็นอย่างงี้เหรอ นิพพานของพุทธเป็นอย่างงี้เหรอ เปล่าเลยนิพพานของพุทธนั้นบริสุทธิ์สะอาดเหลือเกิน ไม่ใช่แค่สวรรค์และไม่ใช่บิดๆ เบี้ยวๆ ไม่ใช่นิพพานเฉโก ไม่ใช่นิพพานเฉโกด้วย นิพพานของพระพุทธศาสนาบริสุทธิ์ผุดผ่องออกจะตายเพราะงั้นเมื่อไปอธิบายนิพพานเฉๆ เบี้ยวๆ บิดๆ คนก็ไปจับเอาว่าเอออย่างงี้ แล้วก็ไปจำเอาของคนนั้นพอคนนี้มาพูดของจริงเอ้ย อั๊วอาจารย์อั๊วคนนี้อาจารย์อั๊วสอนงี้แล้วมันทำลายศาสนามั้ย 

พระพุทธเจ้าถึงกำชับกำชานักหนาเลย อย่านะปาราชิก ท่านถึงเอาขาดเลยเอาแรงที่สุดเอาขั้นปาราชิก และเรื่องนี้แหละใหญ่ที่สุดที่พระพุทธเจ้าท่านกัน ไม่ใช่เดรัจฉานวิชานะ อวดอุตริมนุสธรรม  ยิ่งไปอวดอุตริมนุสธรรมในเรื่องของเดรัจฉานวิชา เดรัจฉานวิชาก็เป็นธรรมเหนือมนุษย์คือเป็นความเก่งเหนือมนุษย์เหมือนกัน เป็นอภิญญาเหมือนกัน แต่ว่าเรื่องเหล่านั้นพระพุทธเจ้าท่านบอกว่า สงฆ์ของเราไม่ประพฤติแม้ในศีลท่านก็ห้ามไว้ แต่เดี๋ยวนี้พระไม่เรียนศีลละ อยู่ในมหาศีลท่านบอกไว้ชัดเดรัจฉานทุกอย่างสงฆ์ของเราไม่แตะต้อง อาบัติไม่ดี ผิดศีลนะมันไม่ดีด่างพร้อยไม่เอา แต่เดี๋ยวนี้สงฆ์เมื่อสงฆ์ไม่เรียนศีลก็เล่นเดรัจฉานวิชาเขงๆ เลยแล้วแสดงด้วยอย่างนั้นก็ไม่ได้เข้าท่าแล้ว เรียกว่าสอนให้ศาสนาเบี่ยงแล้วก็ไปสอนศาสนาบอกว่านี่ศาสนาพุทธเป็นเดรัจฉานวิชาอย่างนี้ มันเข้าแนวศาสนาพุทธที่ไหน มันไม่ใช่สอนวิมุตตินี่ มันสอนอวดไอ้เรื่องโลกียธรรมเลอะๆ ไปเนี่ยความเก่งทางอภิญญาทางโลกท่านก็บอกว่าไอ้อย่างงี้ไม่เอา นอกจากไม่เอาแล้ว  แต่อวดทางไอ้อิทธิฤทธิ์อิทธิวิธีอะไรพวกนี้นะ หรือโลกียะต่างๆ พวกอภิญญา 6 อภิญญา 5 ไม่ต้องอวดอภิญญา 6 หรอก อวดอภิญญา 5 มีพวกอิทธิวิธี มีบุพเพนิวาสานุสติญาณ จุตูปปาตญาณ เจโตปริยญาณมีโสตทิพย์นะ 5 อย่างพวกเนี้ย อวดมันก็ยังดีกว่ามาอวดอุตริมนุสธรรมที่ตัวเองไม่รู้โลกุตรธรรมแต่มาขยายขี้เท่อโลกุตตรธรรมให้คนอื่นเข้าเขวดีกว่านะ อวดวิชาอภิญญายังดีกว่าเพราะอภิญญาเหล่านั้น พระพุทธเจ้ายังบอกว่ายังมีประโยชน์บ้างเลย ยังมีประโยชน์ช่วยโลกบ้างเลย 

แต่อันนี้สิไอ้ขี้เท่อที่ไม่มีจริงๆ เนี่ยตัวเองว่า แหม ฉันรู้นิพพานฉันรู้อริยสัจ 4

ฉันรู้อะไรเพราะโอ้โห เอาเอาไปเอายอดๆ มาพูดทั้งนั้น อริยสัจ 4 ฉันแจ้งงแล้วอธิบาย

อริยสัจ 4 ยังก็ของตัวเองแจ๋วๆ เลย ทั้งๆ  ที่ตัวไม่มีสภาพธรรมในนั้น อันนี้แหละ

สำคัญมาก เพราะมันทำลายศาสนา แม้แต่ไปอวดอภิญญาต่างๆ ก็ยังไม่เท่าไหร่หรอก ยังไม่เท่าไหร่  ยังไม่เท่าไหร่ นี่พระพุทธเจ้าท่านเอาหนักอันนี้ปาราชิกนี่ปาราชิกอันนี้ไม่ใช่อื่น  ท่านเอาปาราชิกเอาอันนี้ เอาไปอวดโลกุตรธรรมที่ไม่มีในตน  โลกุตรวิชชาที่ไม่มีในตน โลกุตรวิชชาที่ไม่มีในตน ท่านเอาอันนี้ เพราะงั้นถ้าผู้ใดไปอวดโลกุตรวิชชาที่ไม่มีในตนแล้วปาราชิกทุกคน  พระเดี๋ยวนี้มี อาตมาฟัง เคยฟัง 

เพราะฉะนั้นเนี่ยถึงบอกอาตมาถึงกล้าพูดว่าเดี๋ยวนี้พระที่ยังนุ่งเหลืองโกนหัวอยู่นะแต่ปาราชิกก็มีอยู่แยะ ใน 2 กรณีเนี่ย คือกรณีที่ไปเอาเงินเขาโดยถือว่าในความเป็นขโมยตั้งแต่บาทหนึ่งขึ้นไปเนี่ย ปาราชิกแล้ว 2 ไอ้เนี่ย ไอ้ตัวสอนอุตริมนุสธรรมเนี่ย เดี๋ยวนี้มีเต็มบ้านเต็มเมืองเลย พวกปาราชิกกรณีที่ไอ้อุตริมนุสธรรมนี่ยิ่งร้้ายใหญ่ มีเยอะเลย  มีเยอะกว่าด้วย อาตมาว่าเยอะกว่านะ เพราะว่าการขโมยคงจะไม่ค่อยเท่าไหร่หรอก เอ๊ะ! แต่ก็ไม่แน่นะ ไอ้เอาเงินของเขานี่เยอะเหมือนกันแหละ  อาจจะเท่าๆ กันพอๆ น่ะ แต่คนไม่รู้เฉยๆ แต่ตัวท่านเองน่ะหล่นจากธรรมวินัยของเราแล้วเหมือนอย่างผลไม้เน่าในที่หล่นจากขั้วเอง พระพุทธเจ้าท่านว่านี่ไม่ใช่คนของเรา คนอย่างนี้ไม่ใช่คนของเรา เราไม่ได้นับเป็นคนของเรา พระพุทธเจ้าท่านตรัสว่าอย่างงี้ ท่านไม่ถึงขนาดไปร้ายกาจต้องดึงผ้าห่มผ้าเหลืองได้เอาไปจับสึกอะไรหรอกท่านไม่ แต่โดยสภาวธรรมจริงๆ โดยสัจจธรรมหล่นจากธรรมวินัยของเราแล้ว นี่เป็นอย่างนี้ อาตมาอธิบายพวกนี้ให้ฟังด้วย 

เพราะฉะนั้นพระจริงๆ ที่จะเป็นโคตรบุคคลซึ่งจิตยังไม่เป็นอริยโสดาบันแต่พยายามปฏิบัติธรรมบวชเข้ามา พอบวชเข้ามาแล้วมาปฏิบัติธรรมปฏิบัติธรรม ด้วยหน้านองน้ำตาก็ยังทำ  ยังสู้ทนที่จะทำ ไม่ละเมิดในศีล ไม่ละเมิดในวินัย พยายามจะให้วินัยให้ศีลที่เราประพฤตินี้ทั้งหมดธรรมวินัยทั้งหมดของพระพุทธเจ้าที่ท่านตราตั้งไว้ให้พยายามไม่ให้ด่างพร้อยบริสุทธิ์ แต่แม้จิตมันจะไม่เกิดตัดโคตรภูก็ตามตั้งหน้าตั้งตาบำเพ็ญจริงๆ เชื่อฟังคำสั่งสอนและตามใจตามบังคับตัวเอง พากเพียรประพฤติจริงๆ ด้วยหน้าแม้หน้านองน้ำตาอยู่ท่านว่าอย่างงั้น แม้หน้านองน้ำตาอยู่ก็ประพฤติจริงโดยจริง คนอย่างนี้แหละ แล้วมีข้อยกเว้นอีกอันนึงว่าคนนี้ไม่สึกตลอดชีวิต คนนี้ไม่สึกตลอดชีวิต คนอย่างนี้แหละคือ โคตรภูบุคคลทางกาย ฟังให้ดีนะ อย่างนี้เราต้องสงเคราะห์ท่านนะให้ของรับทานนะให้มีทักขิเนยทานให้ได้รับอาหุเนยบูชานะ ให้นะ คนอย่างนี้แหละโคตรภูบุคคล อีกประเภทที่ 9 

จริงจิตยังไม่เกิดโสดาบันหรอกยังไม่มีโสดาปัตติผลยังมีไม่มีโสดาปัตติมรรค  ตัวจิตตัวโสดาปัตติมรรค จิตยังไม่เกิดหรอก ยังไม่เกิดแค่ขั้นต้นนะ โสดาขั้นปัตติมรรคจิต หมายความว่าจิต ของพระที่กำลังจะประพฤติให้เป็นโสดาปัตติผลกำลังเป็นผู้ที่เห็นทางแล้ว โสดาปัตติมรรคเห็นทางแล้วรู้ทางแล้ว แจ้งชัดด้วยศรัทธาอันมั่นคง ไม่มีวิจิกิจฉา ไม่มีความสงสัยเอนเอียงอีกแล้วประพฤติอย่างจริงๆ แต่มันยังไม่เกิดผลเท่านั้นเอง นั่นเป็นโสดา นั่นเป็นพระโสดาบัน แต่ส่วนผู้ที่ยังไม่เป็นโสดาบันแม้ปฏิบัติอย่างที่ว่านี้ก็เป็นโคตรภูบุคคล ควรจะให้ของ ทาน  ควรจะเกื้อหนุนให้ท่านปฏิบัติธรรมส่งเสริมธรรม เพราะบารมีของคนมันไม่เท่ากัน เพราะบางคน นี่บารมีมันยังน้อยมันก็ปฏิบัติไปเรื่อยๆ เรื่อยๆๆๆ ใจมันยังไม่เก่งนี่ อินทรีย์มันยังไม่กล้า พละมันยังไม่กล้ามันก็ค่อยๆ สั่งสมไปแต่ท่านทำจริงๆ แม้จะเจ็บปวดสู้ทน ทำยังไงท่านก็พากเพียรพยายามจริงๆ คนผู้นี้แหละเรียกว่า โคตรภูบุคคล เป็นผู้ที่จะพยายามที่จะเป็นผู้ทำตนให้ตายสูญ จะทำตนให้ตายสูญ แต่มันยังไม่ตายสูญก็พากเพียรต่อไป มันยังไม่ตายสูญก็พากเพียรต่อไป 

ทีนี้เมื่อพากเพียรแล้วอาตมาอธิบายมาแล้วถึงบอกว่าเราจะศรัทธาอย่างไร เราจะต้องศรัทธาถึงอย่างนี้ให้หมดเมื่อศรัทธาให้พร้อม ให้เข้าใจในอย่างนี้หมดทุกคนแล้วว่าคนก็มีอย่างนี้ ของบุคคล จะพากเพียรอย่างนี้ละจะทำตนอย่างนี้ล่ะไปสู่นิพพานนะ ไม่ใช่ไปยึดแค่สวรรค์ 

 2. ศีลสัมปทา ศีลสัมปทาก็ปฏิบัติอย่างศีลให้มันเป็นอาริยะเรียกว่า อริยกันตศีล อย่าปฏิบัติศีลแค่สีลัพพตปรามาส ฟังให้ดีแยกให้ดีนะ สีลัพพตปรามาสแค่ไหน 

สีลัพพตปรามาสก็แค่ทำสักแต่ทำ ไม่เกิดผล ไม่เกิดผลสูงพอ ทำสักแต่ทำให้เกิดผลสูงพอ เช่น  ฉันถือศีล 227 นะ แต่ไม่รู้อยู่ไหน ไม่เคยมีสติ ควบคุมตนให้มีกาย ให้รู้เวทนา ให้รู้แม้จิตของตน ให้รู้แม้ในธรรมต่างๆ ที่จะมาเกิดผัสสะเกิดการสัมพันธ์กระทบกันรู้กันทุกๆ อิริยาบท เป็นสติปัฏฐาน หมายความว่า ไม่มีการดำเนินให้รู้เลย ไม่ควบคุมสติตัวเองเลย ไม่เคย ถือศีล 227 จะอยู่ไหนก็ไม่รู้เอาไปกองไว้ที่ไหนก็ไม่รู้ แต่ไม่เคยมีสติรู้เลย 227 แม้แต่ข้อนึง ปาณาติบาตก็ไม่เคยระลึกถึง ไม่ได้  อย่างงี้เรียกว่าไม่ปฏิบัติศีล 

เพราะฉะนั้น ศีลสัมปทาที่จะเป็นนิพพานนั้น จะต้องปฏิบัติศีลอย่างให้มีสติปัฏฐาน ให้มีสติควบคุมเป็นเอกายนมรรค เป็นทางเดินทางเดียวที่จะขึ้นสู่นิพพานอย่างจริง  ทางอื่นไม่มีอีก ฟังให้ดีนะ ไม่มีทางอื่นอีกที่จะขึ้นสู่นิพพานมีทางเดียวเอกายนมรรค ต้องมีสติปัฏฐาน ถือศีลข้อที่ 1 ปาณาติปาตาเวรมณี เราก็ฉันจะไม่ฆ่าสัตว์มีสติรู้ตน จะถือศีลแค่ 5 ข้อก่อนก็ได้ เป็นพระโกนแล้วนี่ โกนหัวแล้วเนี่ย เมื่อคืนนี้อาตมาไปบรรยายให้นาคฟังบอกจะถือศีลแค่ไหนอาตมาบอกเอาเถอะถือศีล 5 เขาจะบวชพระแล้วบวชไปแล้วมั้ง วันนี้เป็นองค์พระแล้วก็ไม่รู้บอกเป็นพระถือศีล 5 แล้วบอกถือศีล 5 อย่าไปโม้ว่า ตัวเองถือศีล 227 หน่อยเลย อย่าโม้เลย  เอาศีล 5 นี่ให้มันบริสุทธิ์เป็นอริยกันตศีลซะก่อน 

เพราะโสดาปัตติยังคะ องค์ของความเป็นพระโสดานั้นมี 1. พระพุทธพระธรรม

พระสงฆ์พร้อม มีศรัทธาเข้าใจพร้อม 2. ศีล 5 บริสุทธิ์เท่านั้นแหละ  เป็นโสดาบันแล้ว ไปมัวคิดอะไรศีล แหม ฉันแบกศีลไปตั้ง 227 โก้จะตาย แต่ไม่มีแม้แต่ศีล 5 ก็ไม่บริสุทธิ์ ไม่ยังไม่เป็นอริยกัตศีลเลยอริยกัตศีลความว่า ศีลอริยกะหมายความว่า เป็นผู้ที่เป็นอริยะ อริยะแล้วมีกะตัวนึงเนี่ยหมายความว่าเป็นผู้  เป็นนาม เป็นเจ้าของ เป็นผู้ที่เป็นอริยะ+อันตะ อันตะนี่หมายความว่า ปลายสุด   มีความสูงสุด  มีศีลที่สูงสุดเป็นความฉลาดเป็นผู้ฉลาดที่สูงสุด อริยะเป็นผู้ชี้ ไม่ใช่คนเป็นผู้ชี้ มีนักธรรมอธิบายเหมือนกันนักธรรมสมัยนี้  อริยกัตศีล ฉันรู้เองเนี่ย ปฏิบัติศีลของฉัน ฉันไม่มีศีลก็ได้ปฏิบัติศีลอย่างมีปัญญา ไอ้นั่นมันศีลขี้เก๊ตัวเองตัดสินเองไม่ได้ ต้องให้พระอริยเจ้าเป็นผู้ตัดสินว่า ออ..พระอริยเจ้าชอบใจ พอใจแล้ว เออ..ปฏิบัติได้ขนาดนี้เหมาะแล้วสมควรแล้วที่จะเป็นอริยะได้ ให้พระอริยเจ้าเป็นผู้พอใจเป็นผู้เห็นด้วย เป็นผู้ตัดสิน ไม่ใช่เราไปโมเมตัดสินเองว่า ฉันบริสุทธิ์ศีลแล้วนะ มันก็หวานที่ทุกคนก็ตัดสินเอาเองได้สิ โมเมแบบนี้ 

อริยกันตศีลไม่ได้หมายความว่า ตัวเองตัดสินเองให้พระอริยเจ้านั้นเป็นผู้ตัดสินให้ ว่าตัวเองมีศีลบริสุทธิ์เพียงพอแล้วนะ นี่อย่างนี้เรียกว่า อริยกัตศีล เพราะฉะนั้น ถ้า

ผู้ใดปฏิบัติตนแม้ศีล 5 ก็เป็นอริยกันตศีลบริสุทธิ์ผุดผ่องสูงพอ เช่น อาตมายกตัวอย่างเมื่อกี้ว่าถือศีล ปานาก็จะต้องมีสติรู้ตัวเองหมดเลยเพราะตัวเองนี่จะต้องเกี่ยวข้องกับสัตว์ ไม่ว่าสัตว์เล็กสัตว์ใหญ่สัมพันธ์กันอยู่หมดเลยในโลกเนี้ย มันเป็น

ปฏิจจสมุปบาทกันอยู่มันเป็น  relative เอ่อ relativity มันเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันอยู่สัตว์ตัวนั้นสัตว์ตัวนี้อะไร  เราก็พยายามอย่าให้เป็นบาป อย่าให้เบียดเบียนกันนะ สัตว์ก็อยู่ส่วนสัตว์ เรามันจะไม่มีโทษมีภัยต่อกันนะ แม้ไม่กินเนื้อสัตว์ได้ก็ทำเข้าไปถ้าไม่กินได้ก็ไม่เกี่ยวข้องกัน ศีลมันก็จะบริสุทธิ์ออกมา แม้แต่สัตว์ใหญ่สัตว์เล็กเราก็ไม่ทรมานทรกรรมกัน ไม่ฆ่ากัน ไม่ฆ่ากันทุกประตูไม่เบียดเบียนกันด้วยชีวิตทุกประตู ให้มีจิตรู้จริงๆ พอพบมด เออ เลี่ยงมด นี่ไม่ใช่พบมดกระทืบเลย หรือว่าพบอะไร แหม มีงูฆ่า มันจะมาตีเราไม่มีปัญญาหรือ หรือโง่กว่างูให้งูมันมากินเราได้เหรอ เราต้องเป็นคนสูงกว่ามันแล้วก็หาทางหลีกหลบหลีกไปอะไรอย่างนี้เป็นต้น 

ต้องเป็นผู้ที่ไม่ฆ่าสัตว์บริสุทธิ์จริงๆ ด้วยประการทั้งปวง แม้แต่ ศีลอทินนาฯ เราก็ไม่เอาของเขา ไม่ให้เราก็ไม่เอา นอกจากไม่ให้แล้ว เราต้องให้เขาด้วยถ้ามี อทินนะ แปลว่า ผู้ซึ่งเขาไม่ให้ ทินนะนี่หมายความว่า  อันเขาให้เรา อะ หมายความว่าไม่ อันเขาไม่ให้เรา อทินนะ หมายความว่า อันเขาไม่ให้เรา อย่าไปเอาของเขา อทินนะแล้วยังมีทานะอีกนะหรือ ทานา อทินนาทานานอกจากเราไม่เอาของที่เขาไม่ให้เราแล้ว ทานานี่หมายความว่าเราก็ต้องให้เขาด้วย ฟังให้ดีนะ ศีลนี่มันไม่ใช่ตื้นๆ นะ เราต้องให้เขาด้วย ทานให้เขาด้วยมีอะไรจะให้ทานเขาล่ะ ถ้าบวชแล้วมันก็ไม่มีอะไรมากล่ะไม่มีอะไรมากล่ะ ไม่มีอะไรมากก็ไม่ต้องให้ แต่เราอย่าไปเอาของเขาก็แล้วกัน อย่างงี้เป็นต้น 

เราต้องมีใจรู้เสมอรู้ตัวเราจะไม่ปฏิบัติให้ศีลผิดเป็นอันขาด ให้บริสุทธิ์ ไม่ให้ด่างไม่ให้พร้อย ไม่ให้ทะลุ อย่างนี้จริงๆ แม้กาเมสุมิจฉาจาร แต่ถ้าบวชเป็นพระแล้วก็ไม่ควรจะยึดถือศีล 5 เป็นกาเม ควรจะยึดถือศีล 5 ให้มันเป็น อพรหมจรรย์ไม่เกี่ยวข้องด้วยเมถุนธรรมทั้งปวง เพราะร้ายกาจมาก พระพุทธท่านเอาพระพุทธเจ้าท่าน เอาตายเลยข้อแรกเลย (1.37) ไอ้เมถุนธรรมนี่ เพราะเมถุนธรรมนั้นเป็นเรื่องร้ายกาจที่สุดต้องตัดสะพานให้ได้ นี่อาตมาเมื่อกี้ นี้เปิดดูในนี้แล้วที่พระอานนท์ท่านได้รับคำสอนมาจากพระพุทธเจ้านะ ท่านพยายามเอ่อ สอนเข้มงวดกวดขันเข้าแล้ว ท่านก็ชี้แจงแล้วพระอานนท์นี่ท่านมาสอนภิกษุณีท่านมาสอนภิกษุณีท่านก็เลยเอาบทนี้มาตอบภิกษุณี

คำตอบอันนี้ถ้าใครเคยได้ยินก็จะคงไม่ไอ้นั่นนักหนาไม่สงสัยนักหนา คือเอาตัณหาล้างตัณหาเนี่ยแต่ว่ามันไม่ได้มีเท่านั้นอันนี้มันมีถึง4 ประโยคด้วยกัน มีถึง 4 ประโยคด้วยกันเดี๋ยวหานิดหน่อย พระอานนท์ท่านบอกว่า ดูกร น้องหญิงกายนี้เกิดจากอาหารอาศัยอาหารแต่ควรละอาหาร ฟังนะน่ากลัวมั้ย 2. ดูกร น้องหญิงกายนี้เกิดจาก

ใจอาศัยใจควรละใจ ไอ้ใจนี่พอทน แต่ละอาหารนี่สิ ต้องเข้าใจนะ เพราะเดี๋ยวนี้เราละอาหารอยู่แล้วสำหรับผู้ปฏิบัติธรรมกิน 3 มื้อละลงมาเหลือ 2 กิน 2 ละลงมาเหลือ 1 ให้มีมัชฌิมา ถ้าเราจะให้กายสังขารนี่มันตั้งอยู่ เรากินวันละมื้อพอเพียงพอดีอยู่แล้ว

เป็นมัชฌิมาให้ได้ เรียกว่าละอาหารแต่ไม่ใช่….

ศาสนาพระพุทธเจ้านี่มัชฌิมาปฏิปทานะ รู้เหมาะรู้ควรนะ รู้เกิดการตั้งอยู่การเกิดการตั้งอยู่การดับไปนะ ท่านรู้ชัดนะ เพราะฉะนั้น ถ้าบอกว่ากายนี้เกิดจากอาหารอาศัยอาหารแต่ควรละอาหารแล้วคุณอย่าเข้าใจว่าอ้อ ละให้เกลี้ยงเลยไม่ใช่นะ แต่ควรละให้อยู่ในมัชฌิมาปฏิปทาน้อยที่สุดที่ท่านได้ตัดสินแล้วว่า มื้อเดียวนี่แหละเก๋ที่สุด

แล้ว พระพุทธเจ้าท่านวางวางระเบียบเอาไว้เก๋ที่สุดแล้ว แล้วเป็นมัชฌิมาที่ดีที่สุด

แล้ว นี่ควรละอาหารให้มันเข้าเข้าแนวอย่างนี้ 2. กายนี้เกิดจากใจอาศัยใจควรละใจ ทุก

อย่างมันเกิดมาแต่ใจทั้งนั้น มโนปุพพังคมาธัมมา มโนเสฏฐา มโนมยา ใจเป็นใหญ่ ใจเป็นประธาน ใจเป็นเบ้งใจเป็นตัวที่ให้ก่อให้เกิดอะไรขึ้นมาจนกระทั่งใจเกิดมานิดนึง

ก่อน มโนเสฏฐาแล้วก็โตมาหน่อย มโนมยา เป็นตัวมายาใหญ่เลย มโนมยานี่ อาตมาแปลโลกๆ ง่ายๆ ไม่ต้องไปแปลตรงภาษาบาลีท่านแปลศัพท์สำนวนบาลีหรอกคนเมาเพระภาษาบาลีแปลบาลีเป็นสำนวนบาลีนี่คนเมามาก แปลภาษาบาลีให้เป็นภาษาไทยดีกว่านะ มันโตมาจนกระทั่งเป็นมายาหลอกคนอยู่เนี่ย นี่แหละใจนี่แหละเป็นตัวเอก เพราะฉะนั้นถ้าขั้นถึงเป็นหลอกแล้วล่ะก็ไม่ควร ควรลดใจที่ไปยึดถืออะไรแล้วมาหลอกเป็นมายาให้มันมาก ลดลงๆ จนกระทั่งอยู่ในขั้นที่เรียกว่ามัชฌิมาแล้วหยุดนะ อย่างนี้เรียกว่าลดลงมา 3. กายนี้เกิดจากตัณหา อาศัยตัณหาควรละตัณหา แต่อันนี้สิ ควรจะละให้มากที่สุด จนกระทั่งใช้ศัพท์คำว่าให้เกลี้ยงก็ได้ แต่ถ้าพูดอย่างคนอื่นก็พูดว่าละให้เกลี้ยง แต่ถ้าพูดอย่างอาตมากับพวกคุณบ้างอาตมาว่า ถ้าเกลี้ยงซะหมดจริงๆ แล้วโลกมันดับเลย 

เพราะฉะนั้น ถ้าใครอ่านหนังสือของอาตมาเล่ม 2นะ อาตมาบอกว่ายัง ควรเหลือวิภวตัณหาไว้ แต่วิภวตัณหาของอาตมานั้น วิ คำนี้ไม่ได้แปลว่า ไม่ วิคำนี้แปลว่า

ยิ่ง เข้าใจนะ ใครอ่านมาแล้วเข้าใจ ถ้าใครไม่ยังไม่อ่านอาตมายังไม่อธิบายวันนี้ ถ้าอธิบายแล้วยาวเลย วิภวตัณหานี่ เพราะคนมันไม่รู้เรื่องเดี๋ยวนี้ไม่เข้าใจจริงๆ

เพราะฉะนั้นถ้าใครอยากจะอ่าน หาหนังสือเล่ม 2 อาตมาอ่าน แต่ก็หายากแล้วล่ะเดี๋ยวนี้หายากเต็มที เพราะยังไม่ได้มีพิมพ์เพิ่มอีก มันมีหนังสืออื่นที่จะพิมพ์นะ

เพราะฉะนั้นถ้าเราละตัณหาก็เหมือนกันเราควรจะละตัณหาจนกระทั่งถึงขั้นมัชฌิมาปฏิปทานะ ถึงขั้นมัชฌิมาเหมือนกัน แต่ถ้าจะพูดโดยโก้ๆ ว่าต้องละตัณหาให้สิ้นเกลี้ยงก็ได้ คือตัณหาที่เป็นโลกียะ แต่ตัณหาที่เป็นโลกุตระที่จะช่วยโลกอย่าไปละ เพราะฉะนั้นพระอรหันต์ทุกองค์ท่านจะสร้างสังขารที่เป็นคุณธรรมเป็นธรรมทาน สร้างเป็นวจีธรรมมาพูดสู่กันฟังนี่ก็เป็นวจีสังขาร สังขารใดเป็นทุกข์ทั้งนั้นแหละ มันเป็นตัณหาทั้งนั้นแหละ ถ้าอาตมามาพูดนี่ไม่มีตัณหามาเลยมาพูดไม่อยากมาพูดเลยมาถึงก็อ่อยๆหรือไม่พูดเอาเลยอย่าเงี้ย มันก็ไม่ได้เรื่องอ่ะสิ แต่มานี่ต้องมีตัณหา เพราะฉะนั้นเราอาศัยภาษาว่าตัณหานี่นะ อาศัยบัญญัติว่าตัณหานี่คือความที่ว่าปรารถนาหน่อยเถอะน่า ปรารถนาแต่ปรารถนาให้เป็นถูกทางนะ เป็นสัมมานะ ไม่ใช่ปรารถนาไป

มิจฉา ถ้าเราจะหนีจากโลกียะเราทิ้งขาด

เพราะฉะนั้นคำว่าตัณหาคำนี้หมายถึงโลกียตัณหา ต้องละโลกียตัณหาให้สิ้นเกลี้ยงดับสูญเลย ดับให้ได้เกลี้ยง อาศัยตัณหานี่แหละละตัณหา ควรละตัณหาแล้วก็เป็นตัณหาที่เหลืออยู่ก็คือเอาโลกุตรตัณหาที่เป็นโลกุตระฆ่าโลกียตัณหา เพราะฉะนั้นมีคนมาไอ้โต้วาทะเล่น เขาบอกว่า เอ๊ะ ถ้าอย่างงั้นคนที่อยากได้นิพพานไม่เป็นตัณหาเหรอ มาถามอาตมาสิอาตมาจะตอบให้อย่างสวยเลย ก็ตัณหาสิ แต่มันเป็นโลกุตรตัณหานะ มันไม่ใช่ตัณหาธรรมดานะ เพราะฉะนั้น ถ้าใครบอกว่าเป็นพระอรหันต์แล้วก็ต้องไม่มีตัณหาเลยเกลี้ยงตัณหาเลย อย่าพูดเลย พระอรหันต์ก็มีตัณหาแต่ตัณหาของพระอรหันต์นั้นเป็นตัณหาเกื้อกูลโลก เป็นตัณหาที่เกลี้ยงจากโลกียะหมดแล้ว เหนือโลกแล้วไม่มีเรื่องโลกuยะเกลี้ยงไม่มี ตัณหาอย่างโลกียะเกลี้ยง แต่ท่านมีโลกุตรตัณหาคือตัณหาเพื่อเกื้อกูลโลก ฟังให้ดีนะ เพราะฉะนั้นคนมาเถียง มาว่าอาตมาว่า เอ้อ นี่ศาสนาไหน ศาสนาพุทธ ได้ สร้างกุศลธรรมอย่าหยุดพระพุทธเจ้าท่านก็สอน ได้แต่ว่ากุศลขั้นนี้ไม่ใช่กุศลขั้นแค่สวรรค์นะ เป็นกุศลขั้นเลยเถิดไปกว่าสวรรค์เป็นนิพพานแล้ว เพราะฉะนั้นอันนี้ถึงบอกว่า นี่แหละอาศัยตัณหาละตัณหา พระอานนท์ท่านพูดเอาไว้ มันจริง แต่ทีนี้คนไปเถียงกัน เอ๊ะ! อาศัยตัณหาละตัณหามันก็ยังมีตัณหาสิ มี แต่ตัณหาอันนี้เป็นตัณหาชั้นสูงตัณหาชั้นต่ำนั้นฆ่าให้เกลี้ยงโดยใช้ตัณหาชั้นสูงฆ่าตัณหาชั้นต่ำ แต่จะเกิดอย่างนี้ได้ต้อง ปัญญาสัมปทา ปัญญาต้องรู้นะโลกุตระยังไงโลกียะยังไงต้องรู้

นะ ถ้าปัญญาสัมปทาไม่รู้พร้อมถึงโลกียะเป็นยังไง โลกุตตระเป็นยังไง คุณก็ฆ่าตัณหาโลกuยะไม่ได้ ต้องมีปัญญาสัมปทาอย่างสูง

เพราะฉะนั้นรักษาศีลแล้วก็อาศัยตัณหาฆ่าตัณหา เมื่อกี้นี้อาตมาอยากจะยกข้อสุดท้ายนี้ ดูกรน้องหญิง กายนี้เกิดจากเมถุนก็แลเมถุน พระผู้มีพระภาคตรัสว่า เป็นเสตุฆาตหรือเสตุฆาตะ เสตุฆาตวิรัติหมายความว่าตัดสะพานเสีย พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่า เรื่องเมถุนธรรมตัดสะพานเสีย อย่าแตะต้องนะ ไม่เป็นไปเพื่อโลกุตระนะ ไม่เป็นไปเพื่อโลกุตระนะ ต้องตัดสะพาน ขนาดเรื่องอาหารยังมีที่วรรคเลยเข้าใจมั้ย เรื่องอาหารก็ยังมีมัชฌิมา เรื่องใจก็มีมัชฌิมา แม้แต่เรื่องตัณหายังมีมัชฌิมา แต่เรื่องเมถุนไม่มีมัชฌิมาเลย มีแต่สุญญตาต้องขาดสูญกันเป็นอุจเฉททิฏฐิ ไม่มีนะ เมถุนธรรมต้องขาดสูญนะ เสตุฆาตะหรือเสตุฆาตให้ได้นะ นี่คำตรัสพระพุทธเจ้าท่านยืนยัน เอ้ย..พระอานนท์ท่านยืนยันให้พระภิกษุณีฟัง นี้ท่านท่านสอนภิกษุณีนะ ท่านบอกว่าพุทธเจ้าท่านตรัสอย่างงี้น้องหญิงเมถุนธรรมนั้นจะต้องเสตุฆาตนะ อย่าไปทำเป็นเล่นๆ นะ มันเจ็บปวดมั้ย ใครที่ยังมีไอ้นี่อยู่ระวังนะ เพราะงั้นถึงบอกว่านี่เป็นทาง ไม่ใช่เรื่องเล็กนะโลกุตระนี่ เรื่องใหญ่นะ เพราะงั้นถึงบอกว่าอันนี้มันไม่

ใช่เรื่องเล็กพูดกันอาตมาก็ย้ำ แล้วใครหาว่าอาตมานี่เป็นพระอะไรพูดแต่เรื่องเมถุน

เมถุน อ้าว ก็คุณเองน่ะหนักอยู่ในเมถุนน่ะทุกวันนี้ไม่เสตุฆาตสักทีนึง มันถึงไม่

ขึ้นมาสักทีเมื่อมันไม่ขึ้นมามันก็ไม่ได้สินะ แล้วก็ต้นทางด้วยปาราชิกข้อที่ 1 ท่าน

ก็บอกแล้ว เป็นพระเลิกด้วยนะไม่เกี่ยวข้องกับผู้หญิง ท่านก็บอกอยู่แล้ว พอเริ่มบวช

ขึ้นมาแม้แต่เป็นโคตรภูโคตรภูบุคคลทางกาย เริ่มบวชมาแล้วก็เริ่มต้นให้ตัดแล้ว

นี่ท่านก็บอกชัดอยู่แล้วทุกอย่าง เพราะงั้นแม้แต่อย่างนี้แล้วยังจะต้องมาทำงาน

อื่นอีกตั้งเยอะตั้งแยะเนี่ยเป็นกิจของสมณะที่จะต้องพากเพียรฆ่าลงไป ดับลงไปหรือทำ

ให้น้อยลงไปนะ เพราะงั้นแม้แต่ถือศีลนี่เพราะงั้นศีลเมื่อกี้พูดถึงศีลกาเมจึงจะ

ต้องเมถุนธรรมขาดด้วยศีลข้อกาเมเมื่อกี้ถึงศีล ศีลข้อกาเมต้องมีสติถ้าจิตของเราไป

แวบๆๆเห็นผู้หญิงเข้ามันก็ยังมีอะไรอะไรอยู่ ไม่ได้นะ เอาให้หนักนะไอ้นี่ไม่รู้แล้วนอกจากเห็นผู้หญิงแล้วยเป่าปากด้วยนี่ พระพวกนั้นน่ะก็อย่าไปพูดเลยนะ ไม่

ใช่โคตรภูบุคคลเลย ไม่ได้ปฏิบัติธรรมอยู่ในสติปัฏฐานเอกายนมรรคอันตรงไหนเลยไม่ได้เข้าทางเลย เพราะฉะนั้นต้องมีสติเตือนตนระมัดระวังเรื่องเมถุนเพศคู่ ถ้าเป็นผู้

หญิงที่ปฏิบัติธรรมก็พยายามปฏิบัติธรรมให้เห็นผู้ชายเนี่ยเป็นภัย ไม่เอานะ จะมา

สังขารธรรมได้วัตถุอย่างวัตถุอย่างที่อาตมาพูดแล้วเมื่อกี้นี้ คือร่างต่อร่างมาสัมผัสกันมาสังขารกันนั่นแหละมันยังมีโลกอยู่อย่าอย่าทีเดียวผู้หญิงก็พยายามพิจารณาให้ดีตัดขาดให้ดีสำหรับเรื่องผู้ชาย ผู้ชายก็พิจารณาตัดขาดให้ดีสำหรับเรื่องผู้หญิงนี่ เรียกว่าข้อที่ 3 ศีลข้อที่ 3 มีสติเตือนตนสร้างปัฏฐานังสร้างปัฏฐานะทำการเพาะไอ้นี่ขึ้น เริ่มทำไอ้นี่ขึ้นพอกเพิ่มไอ้นี่ขึ้น คือทำจิตของเราให้บริสุทธิ์ขึ้นนั่นเองเรียกว่ามีสติสร้างฐานของจิตปัฏฐานะสร้างฐานของจิตขึ้น โคตรภูญาณนั้นหมายความว่ารู้ปัญญาโคตรภูบุคคลนั้นบางคน ถ้ายังเป็นโคตรภูแบบทางกายคือบวชมาเฉยๆ ยังไม่เกิดโคตรภูญาญได้มรรคบุคคลถ้าเป็นโคตรภูญาณ แต่ว่าถ้าโคตรภูจิตแล้วจะเป็นโคตรภูญาณที่จะฆ่ามีปัญญารู้ชัด ถ้าเป็นโคตรภูญาณก็เป็นโสดาปัตติมรรคบุคคล แต่ถ้าเป็นโคตรภูจิตเกิดเป็นผลเลยนะไม่ใช่แค่ญาณเป็นผลเลยนะ ตัดจิตตัวที่เรียกว่าไอ้เห็นเห็นแล้วรู้แล้วด้วยปัญญาเป็นวิมุตติจริง ต้องตัดทีจึงจะเป็นโสดาปัตติผลเกิดญาณแล้วต้องเกิดผล

นะ กำลังอธิบายออกจากโลกีย์อยู่ อ้าวทีนี้ศีลข้อที่ 4 ก็เหมือนกัน เราจะต้องพูดเพื่อไม่โลภด้วยประการทั้งปวงข้อสำคัญที่สุด มุสาวาทเนี่ย พูดเพื่อไม่โลภในการพูดของเราทุกเวลา ทุกเวลาสำหรับพระนี่นะปฏิบัติตนหรือสำหรับผู้ที่จะปฏิบัติตนสู่โลกุตระเนี่ย ต้องพูดอย่างไม่โลภเอามาง่ายๆ อย่าไปแปลเป็นอื่น จะไปโป้ปดมดเท็จก็เพื่อโลภจะไปโกหกส่อเสียดไปอะไรก็โลภมันโลภละเอียดเป็นระดับๆ อย่างไอ้นั่นที่สุดก็คือโลภลาภยศสรรเสริญสุข โลภไอ้อยากได้ลาภ อยากได้ยศ อยากได้สรรเสริญ โกหกเขาก็เอา พูดส่อเสียดเขาก็เอา พูดลดเลี้ยวหลอกลวงเขาก็เอา พูดใช้เลศใช้เล่ห์เหลี่ยมเล่ห์ใน

อะไรเพื่อที่จะให้ได้มาก็เอา อย่างงี้ไม่เอา ละเว้นให้ได้ มันถึงจะตัดโลภกิเลส มันถึงจะตัด

โลภกิเลส นอกจากไม่พูดอย่างนั้นแล้ว อย่าพูดผรุสวาทต่างๆ นานาอาตมาขอบรรยายแค่ 2 พูด แค่นั้นแหละไม่ต้องเอามาก พูดผรุสวาทก็คือพูดด้วยความโกรธมันจะได้ตัดโทสะกิเลส อย่าพูดด้วยความโกรธ ไอ้ที่จริงมันโกรธมันไม่โกรธเพราะอะไรหรอก มันโกรธเพราะเราโลภ มันเนื่องมาจากโลภ ซึ่งอาตมาเคยอธิบายมานานแล้ว พูดมาบ่อยแล้วเหตุเกิดจริงๆ มันโลภมูลจิตน่ะแล้วมันก็เกิดโทสะได้ไม่สมใจในสิ่งนั้นมันก็โทสะ ไม่สมใจในลาภก็โทสะ ไม่สมใจในยศก็โทสะ ไม่สมใจในสรรเสริญก็โทสะ ไม่สมใจในสุขก็โทสะ แม้ที่สุดสุขที่ไม่ได้เสพกามไม่ได้รูปสวยก็โกรธ ไม่ได้กลิ่นหอมก็โกรธ ไม่ได้ลิ้มรสอร่อยๆ อาตมาไปพูดอย่างพระงี้บางทีอาตมาบอกอย่าไปกินสิอาหารอร่อยๆ อย่างงั้นเวลากลางคืนกลางค่ำแล้วไม่ต้องดื่มน้ำเปรี้ยวน้ำหวานก็ได้อย่าไปกิน โกรธเพราะไม่จะไม่ได้ลิ้มรสอร่อยจากน้ำหวาน นี่เรียกว่าโทสะ เรียกว่าบางทีก็อาจจะพูดโต้ตอบว่าอาตมาได้เหมือนกันเป็นผรุสวาทเรียกว่าเป็นคำไม่ดีคำหยาบออกมาด้วยอย่างนี้แหละตัดโทสะไม่ต้องไปพูดถึงอีก 2 ตัวนั้น เท่านี้ก็เข้าใจนะเป็นต้น เป็นตัณหาสิ ก็อาตมาบอกอยู่แล้วว่าเป็นตัณหา แต่เรากำลังจะเอาตัณหานี้ล้างโลกียะเป็นตัณหาล้างตัณหาเข้าใจมั๊ยที่อาตมาพูดนำแล้วเมื่อกี้ว่าพระอานนท์เคยสอนว่าเอาตัณหาล้างตัณหานี่แหละ แต่เป็นตัณหาขั้นสูงเป็นตัณหาความอยากที่ดี เป็นตัณหาโลกุตระ ที่อาตมาใช้ภาษาว่า ตัณหาโลกุตระฝ่ายกุศล ก็ช่างใครเถอะเขาจะพูดยังไงก็ช่างใครเขา เป็นตัณหาฝ่ายกุศลเข้าใจมั้ยซึ่งเรากำลังจะมาหาปรมัตถประโยชน์กำลังมาเรียนปรมัตถประโยชน์ อาตมาพูดทีไรก็ไม่พยายามทิ้งปรมัตถ์สักที พูดโลกียะไปต่ำๆ แค่ไหนก็พยายามพูดถึงปรมัตถ์ด้วยเสมอๆ 

ถ้ามีเวลา ถ้าเวลามันจำกัดเท่านั้นน่ะก็ไม่พูด ถ้ามันมีเวลาอย่างที่มาอธิบายนี่

พยายามเสมอให้เป็นปรมัตถ์เข้าได้จะให้เห็นความแตกต่างกันกับโลกีย์กับปรมัตถ์กับ

โลกุตระนะ เพราะฉะนั้น แม้รักษาศีลยิ่งเหล้าสุราแล้วก็หรือเครื่องเมาต่างๆ ไม่ใช่

แค่เมาด้วยน้ำสุรานะ การเมาเนี่ยเรียกว่าการทำประสาทให้เสีย ทำประสาทให้ไม่มี

สมรรถภาพ อย่างกินเหล้าเข้าไปเนี่ยมันก็มีตัวธาตุเข้าไปกดประสาทของเราทำให้

ประสาทของเราเนี่ยเนี่ยมันเสื่อมประสาทของเราถูกกั้นทาง พอกั้นทางแล้วมันก็ไม่มีสติที่จะทำงานได้เต็ม จิตมันเดินไม่ค่อยสะดวกแม้แต่เดินก็เซอะไรงี้ นี่ก็เป็นการเมาแบบสุรา แต่ยาอย่างอื่นหรือว่าของติดของเสพติดอย่างอื่น ก็ทำให้เมาได้ ถ้าอย่างสุรานี่เรกว่าเมาอย่างเดินเอียงเลยเรียกว่าเกิดโมหะ เกิดโมหะอย่างร้ายกาจเลยทีเดียว ทีนี้

ถ้าเผื่อว่าเมาอย่างอื่นล่ะ เมาของที่เรียกว่าแค่ขั้นอ่อนๆ เมายาเสพติดอื่นๆ นะ เช่นว่าเมาของอะไรพวกนี้ก็ทำให้เราหลงขณะใดที่เราเสพขณะนั้นเรามีโมหจริต เรามีโมหจิต มีโมหมูลจิต เรามีจริงๆ เพราะฉะนั้นได้เสพของอร่อยก็ตามเสพอะไรก็ตามเถอะที่มันทำให้เราหลง ประเภทที่เรียกว่าเป็นยาต่างๆ ที่จะเอาไปเสพเลิกให้หมดมีสติบุหรี่บุหรออะไรทั้งนั้นน่ะ อย่าไปยกขึ้นมาให้เห็นเลยบุหล่งบุหรี่ทั้งนั้นน่ะ ขณะใดที่เราเสพอยู่นั่นล่ะ มันเป็นการที่เรียกว่าเสวย เสพ สพยะ เนี่ยมันก็ สวยะ ตัวเดียวกันนั่นแหละภาษาบาลี เสวย สวยะ สพยะ เสพ พยะเนี่ยเหมือนกัน มันเสวยมันเอร็ดอร่อยอยู่มันกำลังเสพอยู่ก็

ตัวที่เสพนั่นเป็นกามเป็นตัณหา ก็เราเวลาเสพอยู่แล้วเราไปเลาะตัณหาได้ไง เพราะ

ฉะนั้น อย่าเสพต้องพยายามมีสติเตือนตนและพยายามประพฤติตนจริงๆ ให้มันเป็นไปเพื่อที่จะละตัณหา ละกิเลสจริงๆ ศีลแค่ 5 ข้อนี้แหละ ทำสัมปทา ทำความถึงพร้อมให้มันละเอียดบริสุทธิ์ เป็นอริยกันตศีล ให้เป็นศีลที่บริสุทธิ์สูงสุด บริสุทธิ์จนขั้นเรียกว่า

ฉลาดรู้ให้พอ อริยกะ ให้เป็นอริยกะในศีลนี้ให้สูงอย่างนั้นจริงๆ จึงจะเรียกว่าเดิน

ทางเข้าในมรรค เดินทางเข้าสู่นิพพานนะ เดินทางเข้าสู่นิพพาน เพราะฉะนั้น แม้ถือศีลในเวลาปกติถือศีลข้อไหนก็ทำศีลทำจิตให้เราให้ว่าง จากพวกนั้นไม่ให้มีกิเลสไม่ให้มี

ตัณหาให้จิตมันว่างจากกิเลส ว่างจากตัณหาทั้งมวล อย่างที่อาตมาอธิบายแล้ว ไม่ใช่ไปนั่งเสพอยู่ แม้แต่สูบุหรี่นี่ก็เสพมันก็ไม่ว่างจากตัณหานี่เป็นต้น เอาจิตไปพูด

เพื่อจะลดเลี้ยวเอาของเขาอยู่ มันก็ไม่ว่างจากโลภกิเลสอย่างงี้ เพราะทำจิตให้ว่างจาก

กิเลส ว่างจากตัณหาเสมอๆ มีสติสอดส่องอย่างนี้จริงๆ ควบคุมตนครองตนด้วยสติแล้วก็ปฏิบัติเพื่อเลาะเพื่อละจริงๆ ให้เสมอแล้วจิตคุณจะไปไหนเสียนะจิตคุณจะไปไหน

เสีย จิตของคุณก็รู้อ่านแวะอยู่วนอยู่ที่ไอ้ความว่าง จิตไม่มีกิเลส จิตไม่มีตัณหานี่ตลอดไป ไม่เห็นยากตรงไหนเลยภาษา แต่การกระทำถ้าคุณไม่ทำจริง คุณไม่ประพฤติจริงนะ

มันยาก เพราะฉะนั้นถึงบอกอาตมาซ้ำหรือว่าย้ำทุกทีว่าพยายาม พยายามเอาไปทำ เอาไปทำเข้าใจด้วยภาษาแล้วเอาไปทำ อันนี้เรื่องศีลไม่พูดมากกว่านี้ เรื่องทาน เรื่องทานนี่ก็ทานให้เป็นปรมัตถ์ อย่าไปทานกันแค่หลงสวรรค์อย่างที่อธิบายไปแล้วเมื่อกี้นี้ อ้าวทำเข้าไปปรารถนาไป สาธุ จะสร้างชั้นไหนก็สร้างไปอย่างงั้นไม่เอาแล้ว เราไม่ได้สร้าง

สัมปรายิกัตถประโยชน์เท่านั้นแล้วขณะนี้ แต่เราสร้างปรมัตถประโยชน์ 

เพราะฉะนั้น บริจาคหรือจาคสัมปทาเนี่ย หรือทานเนี่ย เราก็จะต้องให้อย่างจิตว่าง ให้อย่างไม่สร้างโลภกิเลส เมื่อกี้คุณเสมถามแล้ว จิตของเราเนี่ย ถ้าสมมุติว่าเราทำทาน สาธุ อ้าว ยกพนม เอาใส่ในก้องในกระป๋องเนี่ยในตู้เนี่ย ขอให้ถูกลอตเตอรรี่นะใ ส่ 5 บาทไอ้นี่มันมีที่ไหนจิตมันว่างจากกิเลสมั้ยมันก็โลภกิเลสสิทำทาน 5 อยากจะได้

ลอตเตอรี่ด้วยนะจะเล่นที่ 1 ด้วยน่ะ เป็นล้านแน่ะนี่ ค้ากำไรเกินควรขนาดไหนนี่มันสร้างโลภมูลจิตอยู่ในตัวมันไม่ได้จิตว่างจากกิเลสตัณหาเลยทำทานแบบนี้ไม่ใช่ทานอย่างพุทธ เป็นทำทานอย่างเป็นแค่สวรรค์ถ้าได้เงินถูกลอตเตอรี่มาล้านมันก็ได้สวรรค์ละตอนนี้สวรรค์โลกนี้ด้วย เป็นทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ด้วย แต่ถ้าไปโลกหน้านะ

คุณโม้เอาบางทีคุณอยากได้สวรรค์อย่างที่ว่าทำ 5 บาทจะได้ล้าน มันไม่มีหรอก

สัจจธรรมที่ไหนมันจะส่งให้คุณ มันไม่มีเรื่องลูกฟลุกหรอก ทำสัจธรรมมันไม่มีลูกฟลุกมันมีแต่คุณทำบุญไว้จริงหรือเปล่าล่ะคุณจะถูกลอตเตอรี่ ถ้าคุณทำบุญไว้จริงสั่งสมกรรมไม่จริงคุณก็ถูกลอตเตอรรี่ล้านหนึ่งได้ โดยคุณไม่ต้องยกมือปรารถนา สาธุขอให้ถูกลอตเตอรี่ที่ 1 ไม่ต้องไปยกมือมันก็ถูก เพรางั้นคนถูกลอตเตอรี่ถามเขาซิบางคนซื้อฟลุกๆ ด้วยซ้ำไปอ้าคนมายัดเยียดขายให้ อ้าว ถูกที่หนึ่งไปถามเขาซิเยอะไป

คนจะถูกน่ะมันต้องมีกรรมดี มันจะไปถูกโดยบังเอิญไม่มีหรอกในโลก เพราะฉะนั้นอย่าว่าแต่ถูกลอตเตอรี่เลย แม้แต่กรรมอื่นก็เหมือนกันมันจะต้องมีกรรมเป็นบาทฐานเกิด

โดยฟลุกๆ เล่นๆ ไม่มีไม่มีลูกฟลุกสัจจธรรมไม่มีลูกฟลุก มีแต่ความเป็นจริงตามความแท้จริงมีแต่ความเป็นจริงตามความแท้จริง

เพราะฉะนั้นถ้าคุณทำทานแบบนั้นน่ะคุณจะให้สตางค์เพื่อจ่ายค่าไฟค่าพัดลมนี่บ้างคุณมานั่งฟังธรรมได้ประโยชน์แก่คุณนะ คุณจะให้ท่านช่วยค่าไฟค่าน้ำอะไรนี่ ท่าน

บริการคุณออกจะยินดียิ่งอะไรนะม้ามื้อมันพังเขาก็ซ่อมก็เซิมอะไรต่ออะไรเนี่ยพวกนี้ต่างๆ นานๆ คุณจะให้สตางค์เพื่อที่จะทำบุญช่วยไอ้นี่คุณก็ทำไปสิไม่เป็นไรนี่เป็น

ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ที่แท้ คือเห็นผลทันตา คุณให้สตางค์ใส่ตู้นี่ปั๊บ ท่านก็เอามาไว้ใช้ประโยชน์ในการที่จะมาใช้จ่ายพวกนี้ ก็แล้วไปนี่การให้ไม่ใช่ประโยชน์ของเรานี่ การ

ให้ผู้อื่นคือประโยชน์ของผู้อื่นเป็นสัจจธรรม คุณให้ให้เขาแล้วคุณยังเอาประโยชน์ของคุณอยู่ก็แล้วกัน ไอ้นี่มันขี้โกงนี่ ก็คุณให้เขาคุณยังจะเอาประโยชน์ที่คุณอยู่นี่มันไม่เข้าแก๊ปนี่ เพราะฉะนั้นถึงบอกว่าทิฏฐธัมมิกัตถทำประโยชน์อย่างปรมัตถ์แล้วล่ะก็ ให้มีปัญญารู้ว่าให้เขาเขาจะทำประโยชน์ ไม่ใช่ให้เขาแล้วเราได้ประโยชน์ ให้เขาเขาสิได้ประโยชน์ให้ตังค์เขา เขาก็เอาไปซื้ออาหารเอาไปจ่ายค่าไฟ จ่ายค่าน้ำเอาไปทำอะไรๆ ก็ตามแต่ด้วยปัญญาที่เหมาะควร ที่เหมาะควรเห็นเป็นของดีเหมาะควรจะทำคุณก็ให้ ไม่ต้องไปหวังสวรรค์อะไรหรอกนี่เรียกว่าปรมัตถประโยชน์ทำแล้วลืม ทำแล้วเลิกคิดถึงเรียกว่าทำใจวางให้ว่างเลยไม่ต้องไปหวัง ไม่ต้องมีโลภจิต จิตโลภในอะไรอีกที่จะหวังคำตอบแทนแม้แต่เป็นลาภอย่างที่ว่าเมื่อกี้แล้วทำบุญ 5 บาทตักบาตรทับพีนึงก็อยากได้ถูกลอตเตอรี่ ทำอะไรไม่ต้องไปหวังเลย ทำจิตว่าง โลภมูลจิตก็สำลอกให้จิตมันไม่มีแม้แต่โลภมูลจิตอยู่ในจิต จิตมันก็เป็นจิตสุญญตานี่แหละทำนิพพานจิตให้ตัวเองทำทานก็ทำนิพพานจิตอย่างนี้อย่าไปทำอย่างอื่น ทำเข้าไปถ้าเห็นเหมาะเห็นควรก็ทำ จะให้ข้าวพระใส่บาตรก็เพื่อให้พระไปฉัน ไม่ใช่จะให้พระนี่ส่ง ข้าวนี้ไปถึงญาตติโกโยติกาคนโน้นหรือทำไอ้โน้นไอ้นี่อะไรไม่ต้อง ไม่ต้องไปคิดปรมัตถประโยชน์ไม่ต้องไปคิดไม่ต้องไปมุ่งหวัง ให้คนนี้ส่งไปหาคนนั้นหรือให้ตอบแทนให้ทำมาค้าขึ้นหน่อยนะอะไรตอะไรนะไม่มีเลย นิพพานไม่มี แต่ถ้า สัมปรายิกัตประโยชน์แค่สวรรค์เขามีเขาเอาเป็น

จริงด้วย อาตมาไม่ว่าเมื่อกี้นี่ ถ้าใครเลือกจะเอาอย่างเกิดก็เอานะ แต่อย่างที่นี้อย่างที่ว่าจะเอาอย่างตายสูญแล้วนี่ไม่มีนะ ฟังให้ดีนะ แยกกันออกให้ชัดขึ้นขนาดนี้แล้ว ก็ไม่มีปัญญาจะอธิบายชัดกว่านี้อีกแล้ว เพราะฉะนั้น แม้แต่ทำทานก็ทำอย่างสูญไม่นึกถึง คุณจะให้เงิน 100,000 เพื่อสร้างไอ้หอประชุมที่จะอธิบายธรรมนี้ คุณก็ให้เขาไป คุณไม่ต้องมาให้ติดป้ายที่หน้าประตูนี่บอกฉันเป็นคนทำ นาย ก. นามสกุล ขคง. สร้างช่วยเงินสร้างที่นี่ล้านหนึ่งไม่ต้อง ไอ้นั่นมันสรรเสริญนี่ ไม่ต้องมีโลกธรรมทั้งปวง ไม่ต้องหวังลาภไม่เอา ยศไม่เอา สรรเสริญไม่เอา แม้แต่สุขทำแล้วยังไม่กรุ่นดีใจอยู่ก็ไม่เอา ถ้ายังมีตัวสุขมันก็ยังไม่จบนะ แม้แต่มีตัวสุขมันก็ยังไม่เป็นนิพพาน ยังไม่เป็นวิมุตติ ยังไม่เป็นสุญญตา ไม่เอาเหมือนกัน ทำจิตให้ว่างเลยทำแล้วสูญเห็นประโยชน์แท้ ประโยชน์จริงว่าเขาจะใช้ประโยชน์จริงให้ทานให้ไปล้านหนึ่ง ก็ได้ถ้าคุณมีพอ ถ้าคุณไม่มี คุณก็ไม่ต้องทำ ถ้าคุณมีเท่าไหร่หนื่นนึง 100 นึง 1000 นึง เห็นประโยชน์แท้ประโยชน์จริงคุณให้เขาไปเลยและทิ้งกันเลิกกันนี่เรียกว่าจาคสัมปทาที่เป็นปรมัตถ์ เป็นปรมัตถประโยชน์การทำอย่างนี้แหละรักษาศีลกับจาคะ 2 อย่างนี่แหละ จะขึ้นสู่ทางที่นิพพาน สร้างปัญญาสัมปทา สร้างปัญญาอย่างนี้ให้จริงให้ถึงพร้อม เกิดปัญญาอย่าง สุตะ ฟังไปแล้วขณะนี้เป็นปัญญาอย่าง สุตะ ไปคิดทบทวนให้ดี ให้เข้าใจแล้วทำให้ถูกถ้วนทำให้ถูกทางแท้ เมื่อทำให้ถูกทางแท้แล้ว คุณก็เป็นตัวปรมัตถ์แท้ เป็นภาวนามยปัญญา สร้างปัญญาให้ถึงพร้อมด้วยสัมปทา ทั้งนี้อย่างนี้ มีทั้งสุตมยปัญญา มีทั้งจินตมยปัญญามีทั้งภาวนามยปัญญาครบพร้อมแล้วคุณจะไปไหน คุณก็ไปหาการตายสูญ

เท่านั้นเอง สูญอย่างประพฤติด้วย ไม่ใช่สูญอย่างโม้ๆ หรือสูญอย่างอุจเฉททิฏฐิ

แบบผิดๆ แบบหลงว่าตายแล้วสูญเป็นนัตถิกกริยา อะไรก็ไม่มีอย่างน้ันไม่เอา

ต้องเป็นประเภทที่เรียกว่าทำจริงๆ มีสัมปทาจริงๆ มีปฏิปทาประพฤติจริงๆ มันถึงจะ

เดินทางนี่เรียกว่า จะเลือกเอาตายสูญ แล้วก็ประพฤติการไปสู่ความตายสูญ ถ้าใครทำ

กิเลสหมด ทำตัณหาหมดจริง คุณก็ตายสูญแหงไม่มีใครไม่มีตัวไหนเกิดอีกอย่างแน่นอนเลยทีเดียวนะ พระพุทธเจ้าท่านว่าไว้นิดหน่อยว่า 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เพราะเมื่อก่อนนี้เราตถาคตและเธอทั้งหลายไม่รู้จักอริยสัจ 4

ตามที่มันเป็นจริงนั่นสิ จึงต้องเวียนตายเวียนเกิดอยู่อย่างไม่รู้จบสิ้น แต่บัดนี้เราตถาคตและเธอทั้งหลายนี่ ท่านพูดกับพระอรหันต์นะ และเธอทั้งหลายรู้อริยสัจ 4 ตาม

ที่มันเป็นจริงแล้ว จิตบรรลุนิพพานแล้ว การเกิดใหม่อีก จึงไม่มีอีกต่อไป ก็การเกิด

ใหม่ไม่มีอีก มันก็ตายสูญเท่านั้นเอง และตายแม้กระทั่งจิตที่มันเกิดในปัจจุบัน

นี้ ถ้าเราทำได้จริง คุณจะทำตายเมื่อไหร่คุณก็ทำได้ พระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ในสูตร

อีกสูตรหนึ่ง ในฐานสูตร แต่คนไม่เข้าใจอาตมาจะอธิบายให้ฟัง อาตมาก็ยังไม่เคยเห็นใครอธิบายอยู่ในฐานสูตรเนี่ย ฐานสูตรนี่ก็หมายความว่า สิ่งที่มันเป็นไปได้ สิ่งที่มันตั้ง

ขึ้นแล้ว สิ่งที่มันเกิดเป็นตำแหน่งเป็นฐานะ เป็นของจริงแล้ว เรียกว่า ฐานสูตร ใน

ฐานสูตรนี้ ท่านบอกว่าดูกรภิกษุทั้งหลายคราวที่แล้วอาตมาก็อ่านให้ฟัง มนุษย์ชาว

อุตตรกุรุทวีปชาวอุตตรกุรุทวีปนี่หมายความว่าคนที่สร้างภพให้ตัวเองใหม่ทวีปอันนี้ก็หมายความว่าภพเหมือนกันเป็นทวีปนี่หมายความว่าเป็นแดนกว้างขวางทวีปอุตตรกุรุอันนี้หมายความว่าภพอันอยู่เหนือภพอันอยู่เหนือแล้วผู้ใดมนุษย์ผู้ใดที่ทำตนให้ขึ้นสู่

อุตตรกุรุทวีปได้แล้วประเสริฐกว่าเทวดาชั้นดาวดึงส์และภิกษุ และและพวกมนุษย์ชาวชมพูทวีปมนุษย์ชาวชมพูทวีปคืออะไรคือมนุษย์พวกที่ยังประพฤติธรรมอยู่เนี่ยยังอยู่ในคนที่ยังไม่พ้นนี่ยังเป็นเสขบุคคลหรือเป็นโยคบุคคลธรรมดาเนี่ยมนุษย์พวกนี้แหละเป็นชาวชมพูทวีปผู้ที่ขึ้นสู่อุตรกุรุทวีปแล้วเรียกว่าประเสริฐกว่าชาวเทวดากับชาวมนุษย์ธรรมดาอยู่ด้วยฐานะ   3 ประการเป็นไฉน 3 ประการคือ 1 ไม่มีทุกข์เห็นมั้ยพวกนี้พ้นทุกข์แล้วไม่มีทุกข์แล้ว 2 ไม่มีความหวงแหนเห็นมั้ยชาวอุตตรกุรุทวีปนี่เก่งมั้ยไม่มีความห่วงแหนไม่มีทุกข์ 3 มีอายุที่แน่นอนมีอายุที่แน่นอนคือยังไงมีอายุที่แน่นอนก็คือสามารถที่จะกำหนดอายุตัวเองได้อายุคืออะไรอายุคือการเกิดแล้วก็ดับฟังให้ดีนะอายุคือการเกิดมาเกิดมาแล้วก็ตั้งอยู่แล้วก็ดับ ในขณะที่เกิดมานี่พวกชาวมนุษย์

อุตตรโกรุทวีปคือพวกโลงอุตรภิชาติ พวกที่ไม่มีทุกข์แล้ว ไม่มีความหวงแหนแล้ว

พวกนี้พอเวลาจิตท่านเกิดนะพอจิตท่านเกิดขึ้นมาหน่อยนึงท่านก็รู้พอเกิดมาตั้งอยู่

เท่าไหร่ท่านจะให้ดับไปเมื่อไหร่ท่านดับของท่านได้ด้วยเรียกว่ามีความเก่งถึง

อย่างงั้นน่ะมีอำนาจเหนือจิตมีอินทรีย์ พละกล้าสามารถดับจิตตัวเองได้วิมุตติได้

ตลอดเวลาจึงเรียกว่าเป็นผู้มีอายุที่แน่นอน ออขั้นอรหันต์นะที่ก็พูดกันอยู่ในกล

โลกุตรภูมิเป็นขั้นอรหันต์แต่โสดาบันก็ได้โสดาบันบางคนก็ดับกิเลสตัณหาของตนเอง

ได้อย่างช่ำชอง บางอย่างเหมือนกันก็เรียกว่ามนุษย์ในอุตตรกุรุทวีปเหมือนกันโสดาบันก็มีนิพพานน้อยๆ ของตัวเองแล้วนะ เพราะงั้นทำวิมุตติหรือทำนิพพานให้ตัวเองได้ดับตัวไหนได้ก็เรียกว่ามีอายุที่แน่นอนในเรื่องนั้นในโอปปาติกะตัวนั้น ในสิ่งที่มันเกิดวิญญาณที่มันเกิดอันนั้นเข้าใจมั้ยพอวิญญาณมันเกิดผุดขึ้นมาเป็นอารมณ์อะไรก็ตามแต่หรือเป็นเรื่องอะไรก็ตามแต่แม้พระโสดาบันท่านมีอารมณ์นี้มาท่านก็ดับของท่านได้โดยท่านกำหนดจริงๆ ไอ้สิ่งที่ง่ายๆ โสดาบันท่านทำได้ท่านก็เป็นผู้ที่กำหนดอายุที่แน่นอนของเรื่องนี้ได้เหมือนกันเพราะฉะนั้นโลกุตรภูมิอันนี้หมายถึงอริยบุคคลทั้งหมดถ้ายิ่งเป็นอรหันต์แล้วยิ่งเก่งใหญ่อ้าวอะไรนะเกิดจากขันธ์ 5 ก็เกิดจากขันธ์ 5 นี่แหละก็ที่มันเกิดข้างนอกนี่เราเกิดแล้วทีเดียว นี่เกิดมาเป็นร่างเป็นกายนี่เป็นรูป แล้วนี่ไม่ต้องไปพูดถึงมันแต่ไปพูดถึงนามธรรม เวทนาญญาสังขารวิญญาณ นั่นมันเกิดอยู่เกิดอยู่แล้วมันยังไม่ดับจริงเรายังไม่ตายจริงยังไม่ดับจริงหรอก

สอุปาทิเสสนิพพานนะเป็นบุคคลผู้ที่ยังไม่ได้ดับขันธ์จริงยังมีขันธ์ 5 รองรับอยู่เพราะฉะนั้นนามธรรมนี่แหละมันจะเกิดจิตมันจะเกิดอยู่ในนี้จิตใดมันเกิดมาถ้าเป็นพระอรหันต์ จิตใดเกิดท่านรู้และท่านกำหนดแล้ว ท่านดับเองด้วยเรียกว่าอายุของจิตท่านดับเองได้นี่เรียกว่าพระอรหันต์อ่าท่านรู้ขันธ์ 5 หมดแล้วล่ะนามขันธ์ของท่านทั้ง 4 ท่านก็รู้เกลี้ยง ท่านสั่งเองได้ ฆ่าได้ ดับจนกระทั่งแม้กระทั่งเวทนาท่านกระดับของท่านได้อันนี้เรื่องของท่านนะ เพราะฉะนั้นมนุษย์ผู้ที่อยู่ในอุตรกุรุทวีปนี้หรือโลกอุตรภูมินี้มีความแน่นอนมีความประเสริฐ 3 อย่างนี้เป็นผู้ที่มีสติบริบูรณ์แล้วแน่นอนแล้วพวกนี้นะทีนี้เทวดาล่ะ ดูก็ภิกษุทั้งหลายเทวดาชั้นดาวดึงส์ประเสริฐกว่ามนุษย์ชาวอุตตรกุรุทวีป

เทวดานี่ก็ยังมีความประเสริฐกว่ามนุโลก เหมือนกันนะประเสริฐกว่าเหมือนกันนะ

ประเสริฐยังไงประเสริฐก็คือว่าอ่าชาวเทวดาดาวดึงส์นี่ประเสริฐกว่ามนุษย์ชาว

อุตตรกุรุทวีปกับพวกมนุษย์ชาวชมพูทวีปคือพวกที่ยังเป็นมนุษย์ธรรมดาที่ยังประพฤติอยู่ยังไม่บรรลุเนี่ยยังไม่เป็นอเสขบุคคลหรือว่าเป็นเสขบุคคลพวกนี้ประเสริฐกว่า 3 ประการเหมือนกัน 1 ได้อายุทิพย์อายุทิพย์หมายความว่าไงอยากได้อายุมันยืนยาวไปเท่าไหร่ก็ปรารถนาเอาเอาๆ ปรารถนาไปเรื่อยมันรู้จักจบนี่หมายความว่าให้มันต่อไปเรื่อยแล้วปรารถนาอยากได้ให้มันได้เดี๋ยวนี้ก็ให้ได้ถ้าไม่ได้แล้วฉันจะร้อนใจ ฉันจะทุกข์ใจตกลงนรก แต่เทวดานี่หมายความว่าเป็นผู้ที่มีพร้อมสามารถที่จะเอาอย่างนี้ให้มันยืนยาวไปถ้าเกิดอย่างนี้แล้วก็อยากมีอายุต่อไปก็ต่อไปได้มีความสามารถพร้อม

มีทิพย์พร้อมจึงเรียกว่าอายุทิพย์มีวรรณทิพย์วรรณทิพย์ก็หมายความว่าสิ่งที่

เป็นรูปเป็นผิวข้างนอกเรียกว่าวรรณทิพย์เรียกว่าเป็นรูปเลยทีเดียวล่ะอะไรก็ตาม

แต่ที่มันบพร้อมสำเร็จได้ลงมาเป็นรูปฉันก็จะเสพอยากได้อย่างนี้พร้อมแล้วก็ได้

จริงๆ ทุกทีเป็นทิพย์ระลึกเอาได้ระลึกเอาได้สมหวังทุกทีนี่เเก่งเหมือนกันนะเทวดา

ทำได้ ชาวมนุษย์ลงอุตรภิชาติอย่างอาตมางี้นะ เออยากจะได้เงินสักล้านเดี๋ยวเนี้ยเอยากเหมือนกันแท้ แต่ถ้าชาวดาวดึงส์แล้วหรือชาวสวรรค์แล้ว ท่านมีบารมีมากจนขณะอยากได้เงินล้านนึงได้จริงๆ นี้เรียกว่ามีทิพย์อยากได้อาหารอย่างพร้อมมูลได้จริงๆเรียกว่ามีทิพย์ อยากจะได้อะไรพร้อมมูลเป็นรูปทุกอย่างและ อันที่ 3 มีสุขทิพย์อยากจะมีสุขอยู่ตลอดชาติอยากได้สุขหมดทุกอย่างเป็นนามเป็นนามธรรมอยากได้ทุกอย่างความสุขเป็นสุขที่ไม่รู้จักจบจากสิ้น เพราะฉะนั้นเทวดาเนี่ยอายุนานเหลือเกินหลงเสพอยู่นั่นแหละ ดาวดึงส์นี่เสพไปเถิดไม่รู้กี่แสนกี่พันกี่หมื่นชาติอยู่ตรงนั้นแหละไม่รู้กี่กัปมากมายท่วมหูท่วมหัวเลยพวกดาวดึงส์นี่กิเลสอยากเสพอยู่ตะบันราชเลยไม่มีเพลาลง

ได้พวกดาวดึงส์เนี่ยนะ เพราะฉะนั้นพวกนี้จะไม่มีสติที่จะมาอ่านธรรมะเลยชาวดาวดึงส์นี่แหละมันค้านพระอภิธรรมพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ว่าชาวดาวดึงส์นั้นมีอายุทิพย์อยากจะเสพอายุก็อยากให้ยืนวรรณะก็อยากให้มีพร้อมรูปอยากไม่มีพร้อมสุขทิพย์อยากให้มีพร้อมอยู่เสมอไม่มีสติเลยอยู่ในโมหจิตพวกที่เสพเนี่ยเป็นพวกเสพนะพวกนี้อยู่ในโมหจิตไม่มีสติมาอ่านอะไรพระพุทธเจ้ากล่าวว่า พระพุทธเจ้าไปสอนพระมารดานะไปสอนพระมารดาอยู่ที่ดาวดึงส์ใช่มั้ย แล้วก็ไปสอนพระอภิธรรมเพื่อที่จะให้บรรลุแล้วก็ในที่กล่าวกันที่โม้กันนะ บอกว่าพระมารดานะบรรลุโสดาบันด้วยนะค้านพระสูตรข้อนี้ค้านตรงไหนค้านตรงที่ว่าก็ชาวเทวดามีอายุทิพย์มีวรรณทิพย์มีสุขทิพย์เท่านั้นไม่มีสติเลยเมื่อไม่มีสติจะเอาปัญญาที่ไหนมารองธรรมมาทำสติปัฏฐานพิจารณาธรรมให้จนเกิดบรรลุเป็นอริยโสดาซึ่งเป็นกายมรรคซึ่งเป็นทางที่จะเดินสู่นิพพานมีทางเดียวไม่มีทางอื่นพระพุทธเจ้าบอกแล้วเพราะฉะนั้นชาวดาวดึงส์นั่นหรือจะสามารถบรรลุธรรมได้ก็เมื่อพระพุทธเจ้ารู้แล้วว่าชาวดาวดึงส์โง่ถึงขนาดนี้แล้วจะไปสอนพระอภิธรรมให้ฟัง มันเรื่องอะไรไม่มีในโลกนี่แหละสูตรนี้เรามันค้านพระอภิธรรมอย่างจั๋งหนักเลยแสดงว่าภาษาที่เขาเล่ากันว่าไปเทศน์โปรดพระพุทธมารดาก็พระพุทธเจ้าโง่

เหลือเกินเนี่ยพระพุทธเจ้าของเขาอ่ะ แต่อาตมาไม่บอกว่าพระพุทธเจ้าองค์ที่เป็นสมณโคดมนี่นะ ถ้าพระพุทธเจ้าสมณโคดมก็ท่านตรัสว่าอย่างนี้แล้ว ท่านจะไปสอนเขายังไงท่านรู้อยู่แล้วนี่ท่านก็ตรัสอยู่พระโต้งๆ เนี่ยท่านบอกว่าชาวดาวดึงส์มีอายุทิพย์

เสพทิพย์ทั้งหมดเลยมีวรรณะ มีรูป รูปนามทิพย์ มีสุขทิพย์ด้วยนี่ยืนยันเอาสูตร

นี้อันที่ 3 นี่ยืนยันชัดอีก ดูกรภิกษุทั้งหลายมนุษย์ชาวชมพูทวีปประเสริฐกว่า

พวกชาวอุตรกุรุทวีปและเทวดาชั้นดาวดึงส์ด้วยฐานะอีก 3 ประการเหมือนกันประเสริฐตรงไหนคือ 1 เป็นผู้กล้ากล้าทำได้ทั้งดีทั้งชั่วอย่างมากชาวมนุษย์นี่แหละกล้าทำเลวที่สุดกว่ามนุษย์นี่แหละทำได้อย่างจัดชาวดาวดึงส์เค้าก็ไม่ค่อยกล้าทำเลวเท่ายิ่งชาวมนุษย์อุอุตตรกุรุทวีปเราเค้ายิ่งไม่ทำใหญ่ทำชั่วแต่ทำดีมนุษย์พวกนั้นเกล้า

เหมือนกันนะชาวอุตตรกุรุทวีปเค้ากล้าแต่เกล้าได้ด้านเดียวแต่ชาวชมพูทวีปนี่สิชาว

มนุษย์ธรรมดาแหมทำได้กล้าทำทั้งดีกล้าทำทั้งชั่วหนักแค่ไหนก็กล้าจริงๆ เป็นคนที่

กล้าเสี่ยงกล้าทำทุกประการจึงเรียกว่าเป็นผู้มีความกล้า 2 เป็นผู้มีสติชาวมนุษย์ธรรมดานี่แหละเป็นผู้มีสติที่จะสามารถเรียนธรรมรู้ธรรมบรรลุธรรมได้ก็ชาวดาวดึงส์ไม่มีสติแล้วจะไปเรียนธรรมรู้ธรรมได้ไง ชาวมนุษย์สมพูทวีปมีสติท่านก็ฟ้องบอกอยู่แล้วเพราะฉะนั้นไอ้ที่ไปโม้ไปสอนพระพุทธมารดาที่ดาวดึงส์นะ เอาพระสูตรนี้ไปยันหน่อยเถอะใครจะเอาไปยันมันไม่จริงไปโม้กันเป็นนิทานอะไรก็ไม่รู้อะไรนะ ทำไมนะได้ตกหรือไม่ตกก็ช่างเถอะอ้าเราไม่พูดล่ะเราพูดถึงว่าเไม่พูดถึงลงนรกขึ้นสวรรค์ล่ะเราพูดถึงว่าเป็นอย่างนั้นเพราะฉะนั้นพระสูตรนี้ท่านตรัสเอาไว้ชัดและอีกอันนึงท่านบอกกำชับกำชาไว้เลยว่าผู้ที่จะมีทางบรรลุนิพพานได้นั้นมีมนุษย์ชมพูทวีปเท่านั้นคือประการที่ 3 เป็นผู้อยู่ประพฤติพรหมจรรย์อันเยี่ยมมนุษย์สมพูทวีปเท่านั้นที่จะประพฤติพรหมจรรย์อันเยี่ยมได้ดาวดึงส์ ประพฤติไม่ได้ไม่ใช่ก็เป็นผู้เสพไม่มีสติคนเสพไม่มีสติทุกคนแล้วจะไปเอาจิตที่ไหนมาพิจารณาธรรมนะ มันฟ้องค้านกันมั้ยใช่มันเป็นโมหมูลจิตเสพแล้วเป็นโมหมูลจิตทุกตัวอาตมาบอกแล้วยังอร่อยสูบบุหรี่แค่นี้คุณกำลังเป็นเทวดาใช่มั้ยเออภิธรรมสอนได้ก็นั่นน่ะสิเอาอภิธรรมไปสอนได้ยังไงเนี่ยสูตรนี้มันค้านพระอภิธรรมอย่างจั๋งหนักเลยชัดมั้ยอ่าเพราะฉะนั้นนี่แหละฐานะของคน 3 จำพวกนี้พวกเรานี่แหละเป็นู้มนุษย์ที่เก่งที่สุดแล้วชาวชมพูทวีปคือชาวมนุษย์เนี่ยภพนี้แหละดีที่สุดแล้วพยายามพากเพียรก็เถอะ มีความกล้าแล้วมีเรามีสติแล้วเราเป็นผู้ที่ประพฤติพรหมจรรย์อันเยี่ยมได้อื่นไม่มีอยู่ในภพอื่นไม่มีแต่ว่าภพที่มนุษย์อุตรกุรุทวีปไม่ต้องประพฤติแล้วเเป็นแล้วพรหมจรรย์อยู่แล้ว เพราะฉะนั้นเราไม่พูดถึงเขานะคนที่มีเอาที่จิตก็ได้เอาที่จิตก็ได้เอาที่ภพที่เขาว่าถึงสวรรค์ก็ได้ไม่ประหลาดไม่ประหลาดจิตก็มีลักษณะเดียวกันจะเอาภพที่ไปเกิดเป็นเทวดาอยู่ภพหน้าที่คุณมองไม่เห็นก็เหมือนกันเหมือนกันแต่ว่าอ่าอยู่ในดาวดึงส์นี่ภพที่โน่นก็เหมือนกันจะเอาพภพที่จิตนี่ก็เหมือนกัน จิตเราเดี๋ยวนี้ก็เป็นดาวดึงส์ได้คุณจิตดาวดึงส์ของคุณอยู่ที่นี่ก็ได้ แต่คุณจะเสพอยู่

ดาวดึงส์เหรอถ้าคุณเสพอยู่ดาวดึงส์คุณก็ไม่ได้ไปหานิพพานกันล่ะได้อ่าว่าได้คุณเข้าใจให้ได้ก็แล้วกันว่าจะเอาภพนอกโลกนี้ก็ได้จิตก็ได้ภพของจิตก็ได้จิตของเราที่อยู่ในชั้นดาวดึงส์ก็เหมือนกันจิตใดที่กำลังเสพชั้นดาวดึงส์เสพทิพย์อยู่ไม่ทำไมจะไม่ขัดล่ะก็ผู้ใดที่เป็นชั้นดาวดึงส์เสพจิตดาวดึงส์อย่างนี้อยู่มันก็ไม่ได้นะแต่ผู้ที่แม้จะอยู่ดาวดึงส์ในจิต

นี้หรือผู้ที่ฟังให้ดีเดี๋ยวแม้จะอยู่ในดาวดึงส์นี้อยู่ในจิตนี้ก็ตามแม้จะเป็นดาวดึงส์ที่อยู่ในภพที่พระพุทธเจ้าหรือพระพุทธมารดาตายไปแล้วจริงนะแล้วก็ไปอยู่อีกภพนึงเรียกว่าชั้นดาวดึงส์ท่านก็ต้องมีลักษณะเดียวกันท่านก็ต้องเสพทิพย์อยู่ชั้นนั้นก็จิตนี่อยู่ในบุคคลธรรมดานี่ยังสามารถบรรลุธรรมไม่ได้ประพฤติพรหมจรรย์ไม่ได้ แล้วจิตที่ไปอยู่ชั้นดาวดึงส์นั่นมันจะมีสภาพผิดกันตรงไหนล่ะ มันก็เสพทิพย์อยู่หลงอยู่ไม่มีสติอยู่เหมือนกันเข้าใจมั้ย ได้บุคคลก็ได้ผู้กำกับไม่ต้องไปห่วงสิ แต่ผู้กำกับต้องเข้าใจลักษณะเข้าใจมั้ย เพราะฉะนั้นเอาที่จิตของคุณก็ได้ถ้าคุณเองคุณยังไปหลงเสพทิพย์อยู่ทั้งหมด

เนี่ยอยากเสพมีอายุยืนยาวไปเสพวรรณทิพย์เสพสุขทิพย์ตลอดกัปตลอดกัลป์แล้วเมื่อไหร่คุณจะได้ปฏิบัติธรรมถ้าคุณทำเป็นชั้นดาวดึงส์อยู่ปฏิบัติธรรมไม่ได้แต่พระพุทธมารดาที่ว่าตายไปอยู่ชั้นดาวดึงส์นั้นแล้วเป็นคนที่มีลักษณะคุณลักษณะคือดวงจิตเท่านั้นมันไม่มีกายทิพย์นี่เอมันไม่มีกายหยาบนี่ใช่มั้ยมันก็จะต้องพร้อมกันถ้าไปอยู่ดาวดึงส์อยู่ชั้นสวรรค์ชั้นนั้นจะต้องมีคุณลักษณะของอายุทิพย์วรรณทิพย์สุขทิพย์อยู่พร้อมเขาจะเสพเอยากได้อะไรเเสพเป็นคนหลงพวกเทวดานี่คนขี้หลงอย่างมากเลยสอนธรรมะไม่ขึ้นสอนไม่ขึ้นเสพทุกข์นะถ้าเผยว่าเสพทุกข์แล้วยังจะพอพูดกันได้อยากออกจากทุกข์แต่เสพสุขนี่แหมดึงเถิดดึงชักกระเย่อยังไงก็ไม่อยากออกจากสุขจากทิพย์ต่างๆ เนี่ยใช่เป็นคนหลงขนาดหนักเลยพวกเทวดาเนี่ยก็โปรดไม่ได้น่ะสิอาตมาถึงบอกว่าโปรดไม่ได้ไงก็ถูกก็อาตมาพิจารณาให้ฟังว่าเป็นบุคคลภายหลังมาเขียนพระพุทธเจ้าไม่ได้ทำจริงนี่อาตมาพิสูจน์ให้ฟังไง ที่อาตมาพิสูจน์ให้ฟังนี่ไงบอกว่าไม่ใช่หรอกนะนี่พูดสู่กันฟังเอาล่ะต่อนะ เพราะฉะนั้นบุคคลที่จะประพฤติธรรมบรรลุได้ประพฤติในช่วงนี้ในช่วงที่เป็นมนุษย์อยู่ในชมพูทวีปนี้อยู่ในที่นี้แดนนี้อย่าไปเอาอื่นมามากมายนัก

เพราะฉะนั้นท่านบอกว่าเนี่ยในสูตรนี้ก็ชัดอ่าคุณชำนาญพูดมาก็ชัดนี่สูตรนี้ก็ชัดชัดจริงๆ นะ เพราะฉะนั้นเราจะปฏิบัติธรรมเพื่อขาดสูญหรือเพื่อตายสูญแล้วล่ะก็

ปฏิบัติได้แต่เราอย่าเป็นคนมีจะไปเป็นคนมีความเห็นเท่านั้นอย่าไปเป็นคนมีความ

เห็นยึดมั่นถือมั่นเท่านั้น แต่ต้องเป็นคนที่ไม่ยึดมั่นถือมั่นทั้งสัสสตทิฏฐิไม่ยึดมั่นถือมั่นทั้งอุจเฉททิฏฐิแต่ต้องรู้ให้ได้ว่าสัสสตทิฏฐิมันไม่มีจบเราจะจบอยู่ที่อุจเฉททิฏฐิแล้วตั้งจิตเข้ามาให้ดีแล้วสร้างศรัทธาสร้างศีลสร้างบริจาคหรือสร้างจาคะสัมปทาให้พร้อมสร้างปัญญานั่นเองเป็นใหญ่ให้พร้อมแล้วปฏิบัติเข้าไปปฏิบัติเข้าไปให้ถึงพร้อมด้วยทุกประการนี่เป็นหลักปฏิบัติธรรมดาธรรมดาก่อประโยชน์คุณทำให้เป็นปรมัตถประโยชน์อย่างนี้เสมอๆ นิพพานไปไหนเสียขอถามหน่อยซินิพพานที่คุณไปไหนเสีย ถ้าคุณทำอย่างที่อาตมาว่าเสมอแม้แต่การรักษาศีลคุณก็ให้มันถึงวิมุตติทุกทีแม้แต่ทำทานก็ให้ถึงวิมุตติแม้แต่การปฏิบัติธรรมอย่างอื่นๆ ใดๆ ก็ทุกทางให้มันถึงวิมุตติทำศีลให้

บริสุทธิ์นั่นแหละมันเป็นอธิจิตเอง อธิจิตมันก่อปัญญาเองมันอยู่ในหลักศีลสมาธิ

ปัญญาของพพุทธเจ้าทั้งสิ้นแล้วมันเดินทางไปหาวิมุตติถ้วนทั่วทุกประตู นี่แหละคือ

ใครอยากจะได้ตายเกิดก็เลือกเอาใครอยากจะได้ตายสูญก็เลือกเอาแหล่ะ อาตมาอธิบายมาจนถึง 16 เพราะฉะนั้นใครจะเลือกเอาอันใดก็เลือกเอาถ้าใครอยากจะเถียงกันก็เถียงกันไปตายเกิดตายสูญอยากเถียงอีกกี่วันกี่เวลากี่อะไรก็เถียงกันไปเถอะ แต่ความเป็นจริงอย่างแท้จริงมันมีอยู่อย่างนี้สูญก็ได้เกิดก็ได้ถ้าใครทำมันก็จริงใครทำมันก็จริงแต่ถ้าใครหลงก็เป็นอัตตวาทุปาทานอยู่เท่านั้นนะ มันมีอยู่อย่างนี้ก็เป็นอันสรุปรวมลงได้ว่าศาสนานี้ศาสนาพุทธนี้สอนให้ทะลุทะลวงไปจนกระทั่งถึงประโยชน์สูงสุดเป็นมรรคผลนิพพานอย่างนี้จริงๆ ด้วยเหตุเหล่านั้นแหละจึงอยากจะให้ทุกคนพยายามฟังให้ดีนะเรียกว่าพยายามตั้งใจโยนิโสมนสิการสุดซู้ซังคือฟังธรรมให้ดีสุดซู้ซั้งฟังด้วยดี แต่พวกคุณฟังด้วยดีอยู่แล้วล่ะ ที่มาฟังอาตมาพูดคนเดียวนี่อาตมาเชื่อว่ามาด้วยศรัทธาอย่างดีนะ ก็สุดสูซังแล้วก็โยนิโสมนสิการด้วยให้มันพร้อมพยายามคิดตามตรองตามแล้วเอาไปปัจจเวกอีก เอาไปคิดอีกเอาไปทบทวนดูอีกไปปัจจเวกที่บ้านก็ได้หรือตามทางนั่งรถเมล์กลับบ้านก็คิดทบทวนเราจะปฏิบัติอะไรก่อนอันไหนที่เราชัดอะไรที่เราง่าย มันเป็นมัชฌิมาของเราหรือว่าจะเดินทางได้ดีเลือกเอาไปแล้วก็ไปพึงกระทำจริงๆ ให้เป็นปัญญาให้เป็นภาวนาปัญญาชัดๆ อย่าให้มันเอาแต่แค่อยู่ปัญญาแค่ขั้นฟังแค่ขั้นคิดเล่นโก้ๆ แล้วก็เอามาเถียงกันโก้ๆ หรือเอาไปโม้เล่นโก้ๆ อวดหน้าอวดตาเล่นเฉยๆ ฉันเก่งฉันพ่อทุท่อง ได้พูดได้อะไรเฉยๆ ขอทีเถอะศาสนานี้ไม่ใช่ศาสนาที่ง่ายดายถึงขนาดนั้นหรอก ในโลกมันเป็นศาสนาพระพุทธเจ้าได้พากเพียรนักหนาสร้างมาแล้วท่านก็พยายามสอนลูกศิษย์สาวกของท่านมามากมายนะ เพราะงั้นจบเรื่องของใครจะลือเลือกเอาตายเกิดหรือตายสูญก็เลือกเอาแลด้วยประการดังนี้อ้าทีนี้ก็เป็นเรื่องของสากกัจฉะนะสากกัจฉะหรือสากัจฉาคทามถ้าฉะแล้วมันหนักหน่อยดูมันเข้าทีดีที่อธิบายมาที่บอกว่าจะให้อธิบายอุปาทานที่เมื่อกี้อ่านสูตรแล้วบอกว่าอ่าพระพุทธเจ้าตรัสสอนวัชวัชโรเอาไว้ว่าเอ่อที่พระพุทธเจ้าท่านที่ท่านตรัสถึงเรื่องการตายการเกิดนั้นท่านตรัสแต่เฉพาะกับคนที่ยังมีอุปาทานอยู่เท่านั้นส่วนผู้ที่ไม่มีอุปาทานแล้วนั้นท่านไม่ตรัสท่านไม่พูดคำว่าตายเกิดนะ เพราะฉะนั้นถ้าจะดับอุปาทานก็คือพยายามปฏิบัติตนให้มันหลุดพ้นซึ่งความยึดถืออย่างที่ว่าไอ้ตายสูญเมื่อกี้นี้ทั้งหมดที่ว่ามานั่นแหละจะไปอธิบายซ้ำอะไรอีกล่ะ เรียกว่าหมดอุปาทานล่ะก็วิปัสสนาที่เมื่อกี้สร้างปัญญาทีไรก็เป็นวิปัสสนาทีนั้นแหละเมื่อกี้อาตมาอธิบายถึงสัมปทา 4 นี่ก็มีตัวปัญญาที่อาตมาพยายามว่าแม้แต่ศรัทธาก็ให้เกิดปัญญาก็บอกแล้วว่าศรัทธาของเรานี่ก็ต้องเชื่อมั่นในปัญญาที่มันเป็นโลกุตรปัญญานะ เป็นสัมมาทิฏฐินะก็วิปัสสนาตัวนี้ตั้งแต่เริ่มต้นมีสัตอินทรีหรือมีศรัทธาอันเป็นไปโดยโลกุตตระจริงๆ แต่ต้นมาแล้วก็มารักษาศีลมาบำเพ็ญทานแล้วก็ศีลก็อาตมาบอกแล้วว่าถ้ารักษาศีลนี่แหละคือสร้างที่จิตอย่างที่อาตมาว่าแล้วแล้วมันก็เกิดปัญญาอยู่ในตัวมันวนอยู่ในนี้แหละเป็นปริวัติ 3 คือสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนอาตมาอธิบายคำว่าปริวัต3 มาแต่ต้นแล้วมันเป็นสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนวนกันอยู่ในเนี้ยคุณปฏิบัติศรัทธาให้มันถึงโลกุตระแล้วก็เป็นปัญญาที่รู้ในศรัทธาเชื่อมั่นในโลกุตตระนั้น

จริงๆ นะ แล้วเมื่อคุณรู้ในศรัทธานั้นแล้วเสร็จคุณก็ประพฤติศีลหรือประพฤติจาคะศีล

คุณก็ประพฤติไปจริงๆ อย่างที่ละเอียดละออที่อาตมาอธิบายไปแล้วเมื่อกี้นี้ว่า

ประพฤติศีลก็ให้มันสู่สู่วิมุตติก็จิตคุณสู่วิมุตติเมื่อใดเมื่อใดมันก็คือนั่นแหละ คือคุณทำศีล สมาธิ ปัญญา ปัญญาที่ได้จากวิมุตติก็เป็นญาณทัศนะใช่มั้ย อาตมาพูด

แล้วด้วยศัพท์ภาษาบาลีเยอะแยะปัญญาตัวที่เป็นญาณทัศนะนี่ก็เป็นการรู้ยถาภูฏาณ

เป็นการรู้วิมุตติญาณทัศนะทุกอย่างเลยในตัวของมันเองมันเป็นสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนหรือครบปริวัติ 3 ของมันอยู่ในตัวนี้หมดทุกอันเลยแม้แต่ทานให้เป็นวิมุตติอาตมาก็อธิบายแล้วเหมือนกันอ่าเป็นวิปัสสนาในตัวหมายความว่าเป็นผู้ประพฤติปัสสะนี่เป็นกริยาเป็นการประพฤติปัสสะเป็นการประพฤติเพื่อให้เกิดตัวรู้เพื่อให้เกิดญาณ

ปัสสะหมายความว่าผู้ปฏิบัติผู้ปฏิบัติเพื่อให้เกิดญาณให้เกิดตัวรู้วิปัสสะหมายความว่าให้ทำให้ยิ่งวินี่ทำให้ยิ่งวิปัสสะเป็นผู้ที่ทำให้เกิดญาณอย่าอย่างยิ่งเรียกว่าวิปัสสะวิปัสสนาไม่เห็นมีอะไรนี่คำว่าอภิธรรมพระพุทธเจ้าท่านก็ตรัสอภิธรรมอภิวิชญ์แล้วก็บอกว่านี่เป็นบัญญัติที่บอกถึงสภาวสัจจะด้วย ก็ว่าได้เหมือนกันนะเค้าก็ว่าได้เหมือนกันแต่ในความหมายของพระพุทธเจ้านั้นอภิธรรมนั้นเป็นสิ่งที่ท่านได้ให้คนเข้าใจว่ามันเป็นนามอภิธรรมนี่เป็นนามอภิวิชญ์บอกอะไรกันพระอภิธรรมเป็นนามพระวินัยเป็นรูปอภิธรรมนั้นคือตัวสภาพธรรมที่รับรู้อยู่ในใจมันเป็นตัวรู้สภาพธรรมที่รู้รู้อยู่ในใจเป็นอภิธรรมฟังให้ดีนะถ้าคุณฟังดีๆ คุณจะเข้าใจพระอภิธรรมคือตัวเนื้อหาแท้ๆ เป็นตัวรู้เป็นนามธรรมอภิวิชญ์และอภิวิชญ์[เพลง]ตรัสต่อไว้เมื่อกี้ที่ว่าเมื่อกี้นี้เนี่ยที่บอกว่าพระพุทธองค์ที่บอกว่าดูก่อนคำว่าตายและเกิดนี้เราตถาคตบัญญัติใช้แก่ผู้ที่มีอุปาทานเท่านั้นหาได้บัญญัติแก่ผู้ไม่มีอุปาทานไม่ที่ใช้คำว่าเอ่อที่ใช้กับกับพระอรหันต์นั้นใช้แต่คำว่าดับขันธ์หรือนิพพานหรือปรินิพพาน ไม่ได้ใช้คำว่าตายเลยไม่ได้ใช้คำว่าตายตายะหรือปหาอะไรไม่ได้ใช้อ่าไม่เกิดไม่ดับไม่เกิดไม่ดับไม่เกี่ยวก็เกิดดับไม่เกี่ยวก็เกิดดับท่านใช้ว่าคำว่านิพพานหรือปรินิพพาน เพราะฉะนั้นคำว่านิพพานอ้าอาตมาขอแถมอีกคำว่านิพพานของพระพุทธองค์จึงไม่ใช่ว่าไปเอาเมื่อตายทีเดียวก็ไม่เอานิพพานของพระพุทธเจ้า พระองค์กำหนดเอาให้ได้ในบัดนี้กำลังเป็นคนเป็นๆ นี้ให้มีนิพพานอยู่ในนี้ไม่มีเกิดไม่มีดับอยู่ในภพนี้จริงๆ ไม่มีเกิดไม่มีดับอย่างไรไม่มีเกิด ไม่มีดับก็คือมีแต่รู้มีแต่รู้รู้สภาพจริงตามความเป็นจริงจริงๆ เห็นอย่างนี้รู้ อย่างนี้จิตสัมผัสรู้แล้ววาง รู้ตามโลกสมมุติโลกเท่านั้นเอง ไม่มีความยึดถือ ไม่มีความหลงใหลด้วยเลยจริงๆ เห็นชัดๆ และไม่มีการดีดดิ้นกับโลกเลยโลกไม่มีฤทธิ์อะไรกับเราเลยสักนิดเดียวนี่เรียกว่าสภาพของนิพพานของพระพุทธองค์อ้าก็จิตอรหันต์สิที่พูดอยู่เดี๋ยวนี้จิตอรหันต์ของพระพุทธองค์เป็นอย่างนี้ ถ้าจิตอรหันต์ของศาสนาอื่นเขาเข้าใจอาตมาจะอธิบายเทียบเคียงให้ฟังด้วยศาสนาอื่นฤาษีดาบสทั้งหลายแหล่ เขาเข้าใจว่านิพพานของเขานี่มีเหมือนกันแล้วเขาเองก็ทำนิโรธสมาบัติทำอะไรได้เต๊งเลยนะของพระอรหันต์ของเก๊ก็ถือว่านั่นของอรหันต์ของเขาเหมือนกันเป็นปรมาตมันเป็นการดับนิโรธอย่างที่อธิบายไปแล้วเมื่อกี้ดับจนกระทั่งไม่รู้เรื่องอะไรเลยเงียบไม่มีตัวรู้อยู่ในโลกนี้ไม่มีพระพุทธเจ้าท่านบอกว่าถ้าอยู่ในโลกนี้ไม่มีนั่นเป็นนิพพานพรหมเสวยที่อาตมาอธิบายไปแล้วก็เสพอยู่ในนิโรธเสพอยู่ในสมาบัติไหนก็ตาม แต่ไม่มีในโลกนี้ตัวเองไม่ได้มาวุ่นเกี่ยวกับโลกนี้เลยอย่างนี้พระพุทธเจ้าบอกว่าใช้ไม่ได้ อยู่ในชั้นที่ไม่ดีมันไม่มีประโยชน์ตนประโยชน์ท่านมันมีประโยชน์ตนอย่างเดียว มีประโยชน์ตนประตูเดียวคือตัวเองสบายดีนี่ว่างเปล่าเฉยดับอยู่ได้แต่ประโยชน์ตนไม่มีในโลกเลย พระพุทธเจ้าท่านบอกว่านิพพานอย่างนี้ยังไม่เก่งเก่งจริงออกมาสิ ออกมาจากสมาบัติมามาๆๆมาดับอยู่กับโลกเเนี่ยลืมตาโพงๆ เนี่ยแล้วก็ดับได้เป็นนิพพานแท้ๆ เลยเรียกว่าอยู่ในพบเป็นๆ อย่างเงี้ยอยู่ช่วยมนุษย์โลกได้ด้วยเกื้อกูลคนอื่นก็ได้ด้วยเกื้อกูลตนก็ได้ตัวเองก็ว่างตัวเองก็สบายนี่นิพพานของพระพุทธเจ้าสูงกว่าเขาตรงนี้ถ้ามันไม่เกิดปัจจัตตังแล้วมันจะมาเกิดอันนี้จริงเป็นจริงได้ยังไงล่ะมันจะเกิดอันนี้จริงเป็นจริงมันต้องเกิดปัจจัตตัง เพราะงั้นแค่คุณฟังนี่ก็เป็นปัจจัตตังของคุณแค่คุณเป็นสุตมยปัญญา เพราะงั้นคุณจะทำปัจจัตตังของคุณให้ลึกเป็นจินตามปัญญาคุณก็เอาไปคิดต่อถ้าคุณคิดด้วยเหตุผลเข้าไปเชื่อมากมายคุณก็เป็นสุตจินตมยปัญญาเชื่อลึกซึ้งขึ้นไปอีกจนกระทั่งเอาไปปฏิบัติเกิดผลเห็นแจ้งเป็นภาวนามยปัญญาก็เป็นปัจจัตตังชั้นที่คุณ ทีนี้ก็ยิ่งแจ้งยิ่งกว่าเข้าไปลึกเข้าไปอีกนี่แหละปฏิวัติ 3 มันจะเป็นสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนอยู่อย่างนี้ตลอดเวลาเลยการแสดงธรรมของพ่อท่านแผนกบันทึกเสียงมีมาเพียงเท่านี้สาธุ

 

ที่มา ที่ไป

150715 ใครจะเลือกตายเกิด หรือ ตายสูญ โดยพ่อครู ที่วัดนรนาถสุนทริการาม

เวลาบันทึก 12 กรกฎาคม 2567 ( 11:23:29 )

รายละเอียด

ต่อจากนี้ไปเป็นการอบรมทําวัตรเช้าเรื่อง 16 ปีแห่งความอบอุ่น
โดยพ่อท่านพระโพธิรักษ์ เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม พุทธศักราช 2529
ณ พุทธสถานสันติอโศก ขอเชิญท่านรับฟังได้ ณ บัดนี้
 

ชีวิตแต่ละชีวิตเราเป็นเจ้าของชีวิตปัญญาก็เป็นของเราผู้มีปัญญา
ที่ไม่เข้ากระแสธรรมมีความฉลาดมีความรู้ที่เป็นไปอย่างโลกียะนั้น
ก็เป็นปัญญาที่เฉลียวฉลาดได้มากมาย
แต่ความเฉลียวฉลาดที่มากมายนั้นยิ่งฉลาด
ถ้ายิ่งไม่ได้ศึกษาธรรมะที่เป็นโลกุตระแล้ว
ก็ยิ่งเป็นความฉลาดที่กอบโกยเอาหนี้ชีวิตหนี้บาปหนี้เวรให้แก่ตนเองเพราะความได้เปรียบในเชิงฉลาดต่างต่างนั้นมากยิ่งขึ้น มากยิ่งขึ้น
ชีวิตเป็นของเรา
ปัญญาก็เป็นของเรา
แต่มนุษย์ที่เกิดมามีชีวิตนั้น
น้อยกว่าน้อยนัก
ที่เกิดมาเป็นมนุษย์แล้ว
ตายจากชาตินั้น จุติจากชาตินั้น
จะได้กลับมาเป็นมนุษย์อีก
ส่วนมากโดยแท้จะตกนรก
คําตรัสของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านี้
ถ้าผู้มีดวงตาที่ชัดเจน
ผู้ที่มีปัญญาอันชัดแท้
จะเป็นผู้ที่
เห็นจริง
เพราะ
ชีวิตมนุษย์นั้น
มีความโลภเป็นเจ้าเรือน
มีความเห็นแก่ตัวเป็นเจ้าเรือน
มีลาภ
ยศ
สรรเสริญ
โลกียสุข
ที่จะต้องแสวงหา
เป็นค่านิยม
อันลึกซึ้ง
ดังนั้น
ผู้ที่ไม่แสวงหาธรรม
ไม่รู้แจ้งในธรรม
ไม่เป็นคนที่เข้ากระแสตามโลกุตรธรรมจริงๆ
แล้ว
น้อยกว่าน้อยจริงๆ
ที่ตายจากชาติมนุษย์นั้นแล้ว
จะได้เกิดมาเป็นมนุษย์อีก
ดังนั้น
ผู้ที่มีปัญญา
และชีวิตก็เป็นของเรา
เมื่อได้รู้ยิ่งเห็นจริง
ว่าทิศทางที่จะทําให้ตนนั้น เจริญ
เป็นผู้มีจิตสูง
ประเสริฐ
ต่อไปและต่อไป
ในชีวิต
ในปัญญา
ก็ขอให้พิจารณาและดูความจริง
ที่เกิดอยู่ทุกวี่ทุกวันนั้น
ให้ออกเถิด
ว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้นที่ตัดสินพระทัย
เดินในทิศทางนี้
ทั้งๆที่พระองค์สมบูรณ์ด้วยลาภ
ได้ยศ ได้สรรเสริญ
และโลกียสุขมหาศาลนั้น
มันเป็นความจริงปานใด
และผู้ที่ได้เห็นจนพ้นวิจิกิจฉาแล้ว
ก็จงดําเนินชีวิตที่เป็นของเรา
และจงพึงพิสูจน์
ด้วยปัญญาของตนของตน
แล้วก็จงดําเนินไป
สู่สุคติหรือความเจริญที่ยิ่งๆขึ้น
เทอญ
เอ้า ต้องเจริญธรรมกันหน่อย
นานๆ ขึ้นมาที
มนุษย์ผู้มีความอบอุ่นทั้งหลาย
อาตมารู้สึกว่า ยิ่งนับวันนะ
ก็ยิ่งอบอุ่นขึ้น
16 ปีแห่งความหลัง
นี่ก็ 16 ปี
ปีนี้ปีที่ 16 ขึ้นมา
ถ้าเผื่อว่าชนวันที่ 7 พฤศจิกายน
2529 นี้ขึ้น
ก็ครบ 17
ปี
ครบ 16 ก็ขึ้น 17
จะครบ 16
ปี ขึ้น 17
อาตมาก็จะย่างพรรษาที่ 17 ขึ้นไป
ขณะนี้ก็อยู่ในวาระของปีที่สิบหกนะ ตั้งแต่บวชมา
เริ่มต้นกระต๊อกกระแตกมา
ไม่ได้คิด
ไม่ได้นึกรู้อาตมาไม่ได้มานั่งพยากรณ์
นั่งหลับตาฌานดูหมอเอาไว้ว่า
เออก็ไปข้างหน้า
นี่ยังไม่รู้เลยว่าข้างหน้าจะเป็นยังไงอีก
อีกสิบปี ยี่สิบปี สามสิบปี
ถ้าอยู่ไปอีกนี่ ไม่รู้ข้างหน้าอีกสามสิบปีที่ต่อไปจะเป็นยังไงอีก
ยังไม่รู้
และอาตมาก็ไม่ประสงค์จะรู้
ไม่ประสงค์จะรู้จริงจริงเพราะว่าอาตมาเจตนาที่จะทํางานด้วยปัญญาไม่ใช่ทํางานด้วยมีอะไรมาเป็นตัวจูงนําร่องอะไรไปให้เป็นอย่างงู้นอย่างงี้ทําไปตามประสาฝันฝัน
วาดๆ โครงการอะไร
อันนี้ทุกคนจะได้ยินอาตมาพูดบ่อยว่า อาตมาไม่ใช่นักวางแผน
ไม่ใช่นักวางโครงการ
ไม่ใช่บุคคลที่จะไปคิด วาดวิมานในฝัน
วาดวิมานโน่นนี่ เอาไว้อะไรให้มัน
วุ่นวายไป แต่
ก็มีปัญญา
มีอนากตังสญาณอยู่บ้าง
ซึ่งธรรมดาสามัญอนาถังสญาณ คือมีความรู้ในเบื้องที่เป็นอนาคต
ถ้าเผื่อว่าเรามีสองบวกสองมันก็จะเป็นสี่ ถ้าเกิดเราทําจริงเอาสองมาบวกสอง มันจะเป็นสี่ในโอกาสข้างหน้า
อันนี้เป็นความจริงที่อาตมารู้
เป็นญาณที่แท้แท้ไม่ใช่ญาณประเภทที่มานั่งเล็งพยากรณ์
มีความรู้ในความจริงอย่างนี้
อันนี้รู้เพราะรู้
เพราะฉะนั้นเราจะทําไปด้วยความรู้ที่จริงอย่างนี้
เรามีอะไรยังไงต่อไปในอนาคต
ถ้าผมว่าอย่างนี้ๆ มันเป็นอย่างนี้ มีเหตุปัจจัยอย่างนี้ ถ้าเราทําอย่างนี้ขึ้นมา คุณค่าอย่างนี้
แล้วมันจะเกิดประโยชน์ เกิดคุณค่า เกิดความเจริญ
พัฒนาไปอย่างนั้น
อย่างไร
เรามีญาณ มีปัญญา มีความรู้ที่รู้ เราก็ทํา
ทําให้สม
ที่เราเห็นชัด ๆ ชัดเจนอย่างนั้น ด้วยเหตุผล
ด้วยของจริง
ไม่ใช่มานั่งเดา
มีพิลึกพิลือ มีประหลาด ๆ อะไร
ซึ่งมันประหลาดนะ พวกเรานี่มันประหลาด
บางที 2 2
ภาษาโลก ๆ นี่มันไม่ค่อยถูกหรอก
แต่ว่าญาณนี่จะต้องเข้าใจลึกๆหน่อยเหมือนกัน
ถ้าพูดอย่างภาษาโลก 2 บวก 2 ก็แบบโลกๆ
แต่คนเรามันไม่ใช่อย่างนั้นทีเดียว
พวกคุณน่ะสมมุติว่า มันจะสมมุติเอาเรื่องจริงอย่างพวกคุณเนี่ย
แต่ก่อนนี้
อ่า
คุณ ก็เป็น
คน อยู่ แบบ โลก โลก
น่ะ มีความสุข
มี โลกียสุข
อยู่ อย่าง โลก โลก
มีสรรเสริญ
มีลาภ มียศอะไรอยู่พอประมาณอย่างโลกๆ แล้วคุณก็ดําเนินชีวิตไป
ปฏิบัติธรรมไป
แต่ก่อนที่คุณยังไม่ได้มาพบอโศก คุณก็คงปฏิบัติธรรมไป คุณก็คงไม่คิดว่าคุณจะต้องมา
เหลือล่อนจ้อนๆ ลงมางี้ เอ๊ะ
ผมเผ้าเราก็ยาวสลวยสวยขําดําเงาอะไร ทําไมมันมาล่อนจ้อนๆอยู่งี้ เมื่อวานนี้
เค้าดูทีวีเพลงกัน
ดูไปแล้วเขาก็ดูภาพแล้วก็แพนกันไป
อ่าเห็นมนุษย์ของโลกโลกีย์เขาก็เซตผมดูท่าทางอะไรกันเนี่ยอย่างมาร้องเพลงก็ร้อง แล้วเขาก็แพนไปดูมนุษย์โลกเก่าโลกใหม่
นั่งพับเพียบอยู่บนพื้นปอ
ก็มีนั่งให้ดูผู้หญิงเหมือนกัน
แต่อีกคนก็ดูนั่งพับเพียบอยู่เนี่ย แต่งเนื้อแต่งตัวทรงผมทรงเผ้า
ก็มีคนทักว่าเออดูที่ทรงผม
พวกนั้นอาตมาก็เห็นไม่ใช่ไม่เห็นก็รู้อยู่
บอกนี่แหละอาตมาน่ะก็พอใจนัก
ที่อยู่กับสังคมเขาอย่างนี้แหละ
เขาก็เป็นเขาเราก็เป็นเรา
เป็นสังคมที่มัน
จะต้องชนกันให้ดู
ชนกันให้ดูว่าคนโลกโลกเนี่ย
เขาเองเขาหลงในโลกีย์สุขลาภยศสรรเสริญเห่อเหิมอะไรของเขาเนี่ย
เขาเป็นอย่างนั้น
แต่มนุษย์อย่างพวกเราเนี่ยมัน
มันมันลงไปได้อย่างนี้นะ
ทรงผมของพวกเราก็อย่างเงี้ย
ทรงผมของเขาก็อย่างนั้น
พวกเราก็อย่างงี้หน้าตาเราก็ไม่ต้องไปแต้มไปแต่งอะไรก็อย่างเงี้ย
เสื้อผ้าหน้าแพ้แล้วก็นุ่งห่มอย่างเงี้ย
เสร็จแล้วเราก็มีชีวิตอ่อนน้อมถ่อมตนนั่งกับพื้น
พวกที่มาร้องเพลงน่ะลงมานั่งกับพื้นกับพวกเรานะ
เขาก็ต้องลงมานั่งกับพื้นกับพวกเรา
ที่ไปก็ลงมานั่ง
เขาก็ต้องเออ ขย่มขยับลงมา
แต่เขาก็นั่ง
นั่งข้างบน แต่ว่ามันก็เกรงใจ
เขาลงมานั่งกับพื้น
ก็อะไรกับพวกเรา
คะซึ่งเป็นสภาพที่เราจะต้องดึงถ่วงสังคม
นี่ลงมาให้ให้ให้ได้ให้เห็นจริงเป็นจริง
อาตมากําลังเกริ่นถึงว่า
แต่ก่อนคุณก็คงจะไม่นึกว่า เออ
เราจะมาเป็นอย่างนี้ มาล่อนจ้อนๆ
อย่างที่ว่าเนี่ย
มาเปลี่ยนไป แปลกไป
เกินที่คาด
อาตมาเชื่อว่าพวกคุณจะเกินคาดว่า
เอ้ เราไม่น่าจะมาบ้าได้ปานนี้นะ
ว่ากันด้วยสํานวนธรรมดาๆ
เราก็มาบ้าอะไรถึงขนาดเหมือนกันนะ
มันก็ไม่น่าจะบ้าได้ถึงขนาดขนาดนี้
แต่เราไม่ได้บ้าหรอก
เรารู้อยู่ว่าเรามีสติสัมปชัญญะ
มีเหตุผล
มีปัญญา
เรารู้ว่าเรามาทําอะไร
เป็นยังไง
เพราะเรามีใจพอ
เรามีความสันโดษ เรารู้แล้วชีวิต
อ่า
เล็บ
ผม ขน ฟัน หนัง มันก็อย่างงี้แหละ
เล็บมันก็อย่างงี้ ผมก็อย่างงี้
ขนก็อย่างงี้
ฟันก็อย่างงี้
หนังก็อย่างงี้
เราก็เข้าใจแล้วว่า
มันมีเพื่ออะไร
มีมาแล้วเราจะอยู่กับมัน
หรือเราจะจัดแจงกับมัน
เราจะต้องเป็นภาระกับมัน
มันจะเป็นภาระกับเรา
อย่างไรแค่ไหน
แค่นี้เราพอไหม ใจเราพอไหม
เราสุขสบายดีไหม
เรามีผมแค่นี้ อย่างนี้แหละ
เรามีเสื้อผ้าอย่างนี้
แค่นี้แหละ เรามีหน้าตาอย่างนี้
แค่นี้แหละ
ค่านิยมของโลกเราก็เข้าใจ
เข้าใจเขา
เขาจะนิยมอย่างที่เขานิยมกันอยู่
แต่เราก็ไม่ได้นิยมตาม
ไม่ได้ลอยไปตามโลกียะกระแส
ไม่ได้ไปตาม
โลกียะกระแส เค้าก็ไปของเค้า
เราก็เห็นอยู่
เค้าก็ไปอย่างนั้นแหละ
เค้าเป็นสุข
เค้ารู้สึกประเสริฐ เค้ารู้สึกว่า
อารยะ
เค้ารู้สึกว่า เค้าอารยะ
เค้ารู้สึกว่า เค้าเจริญ
เขาก็เป็นของเขาไปตามกระแสของเขา
แต่ส่วนเราก็ไม่ได้ล่องลอยไปกับกระแสเขา
เราก็เป็นตัวของเรา
แล้วเราก็รู้อยู่ว่าเราเองเราใจพอสันโดษ
คุณจะเข้าใจคําว่าสันโดษมากขึ้นว่าเออใจเราพอใจของเรามันไม่มันไม่
มันไม่เป็นปมด้อยปมเด่นอะไรเกินไป
มันก็เข้าใจชัดชัดมันมีตัวหยุดตัวพอ
มันมีตัวเห็นคุณค่า
เห็นประโยชน์
เห็นความเป็นภาระที่ปลงภาระ
ที่เบาภาระ เห็นความว่าง
เห็นความว่างความไม่หนักความสบายเนี่ยเป็นเรื่องของกิจของชีวิตที่เราประคบประหงมตนบําเรอตนแล้วเราก็หลงว่ามันเป็นโลกียสุขว่าเป็นเรื่องเชิดหน้าชูตาเป็นเรื่องที่น่าชื่นชมน่าได้น่ามีน่าเป็นน่ายินดี
โลกเขาเป็นอย่างงั้นชัด
แต่เราก็ไม่เป็นร่องรอยตามเขา เราหยุดแล้ว
เราหยุดแล้ว เราพอแล้ว
แล้วเราก็ไม่มีภาระแล้ว
ปลงภาระแล้ว วางแล้ว
วางแล้ว
วางโลกียะ
โลกียสุข หรือวางแบบโลกๆ ก็เป็น
วางได้สนิทใจ
เราเอง เรามีชีวิตอยู่อย่างมีคุณค่าแล้ว
เรารู้แล้วว่า อย่างนั้นมันผลาญ
มันเป็นถ้าเผื่อว่าเป็นอย่างนั้นทําอย่างนั้นอยู่มันผลาญทั้งเวลาแรงงานและทุนรอนหรือวัสดุ
อ่าวัสดุของโลก
มันมันก็ผลาญไปอีกต่อ
เราก็เคยผลาญมาตอนนี้เราไม่ผลาญแล้ว
เราพอจริงไหมใจพอสันโดษจริงไหม
แล้วเรายังน้อยลงไปกว่านี้ได้อีกไหม
อภิชฌะ มักน้อยกว่านี้
อภิชฌะ สันตุฏฐิ
ปะภิเวกะ อสังสักคะ วิริยะัมภะ
ซึ่งเป็นคาถาวัตถุ 5
คาถาวัตถุ 5 มีคาถาวัตถุ 10
จากนั้นก็มีศีล สมาธิ
ปัญญา
วิมุตติ
วิมุตติญาณทัศนะอีก 5 ข้อ ก็รวมกันเป็นคาถาวัตถุ 10
คาถาวัตถุ 5 อภิชชะ
สันทิฏฐิ ปะวิเวกะ
อสังสัตคะ วิริยะัมภะ
มี 5 ข้อ
เราได้ปฏิบัติประพฤติ
ที่จริงน่ะของเรา คาถาวัตถุ
5 อันหลัง ศีล สมาธิ ปัญญา
วิมุตติ วิมุตติ ญาณทัศนะนั้น
ไม่ได้คลาดไปจากตัวเรา
เรามีอยู่ชัดเจน
เราเข้าใจในศีล
เข้าใจในสมาธิ เข้าใจในปัญญา เข้าใจในวิมุตติ
และที่สุดเข้าใจในวิมุตติญาณทัสสนะ ว่าเราพึงบําเพ็ญ เราพึงเป็นพึงมีหรือไม่
และอภิชฌะมรรคน้อย
เราได้มรรคน้อยเป็นประเภท
สภาพหมุนรอบเชิงซ้อนด้วยนะ มีสภาพหมุนรอบเชิงซ้อนคัมภีร์รา
ลึกซึ้งขึ้นไปเรื่อยเรื่อย
มันมักน้อยแล้วได้ แล้วก็พยายามตั้งค่าว่ามักน้อยแค่นี้
แล้วเราก็ปฏิบัติประพฤติให้มันมักน้อยอยู่จน
ทรงสภาพ
ใจไม่มีกิเลสมักน้อยขนาดนี้แล้วก็น้อยขนาดนี้ได้ เราสมบูรณ์ดีไหม
สมบูรณ์หมายความว่าเต็มหมายความว่าไม่ได้ทรมานตนทางกายก็ไม่ได้ทรมานร่างกาย
จิตใจก็ไม่ได้ทรมานจิตใจแล้วหมดทุกข์
ไม่มีทุกข์อันเป็นทุกข์ที่เราจะต้องเป็นสันดาป
สันตาปะทุกข์ ทุกข์ที่เกิดจากไฟราคะโทสะโมหะเป็นรากเหง้า
ทุกข์ที่เราไม่เข้าใจมัน
เพราะเรามาเป็นสภาพอย่างนี้จัดแจงให้ตัวเองอภิชฌะมักน้อยขนาดนี้
มีแค่นี้พอแค่นี้
ชีวิตของเราก็สังเคราะห์ไว้ได้
โดยสมบูรณ์ไม่ได้ทรมานจนร่างกายดี จิตใจนั่นแหละจะเป็นตัวที่ค่อยค่อยทําทีหลัง
ทําไปจนกระทั่งจิตใจมันสงบ จิตใจมันเกิดปัญญาหมดวิจิกิจฉามันลงตัว
จิตใจมันไม่มีต้านการไม่มีทุกข์
รู้แล้วว่าไม่มีทุกข์ เรามีแค่นี้พอแค่นี้
เรากิน เราอยู่ เราใช้
เรารับอะไรมาสังเคราะห์ชีวิตไว้
ชีวิตเราก็ใช้แค่นี้แหละ เป็นเครื่องอาศัย
เป็นอาหาระ
หรือเป็นวิหาร
เป็นอาหารนั่นแหละ ที่จริงอาหารนี่มันยิ่งกว่าวิหาร วิหารมันเหมือนหยาบกว่า
แต่ที่จริงโดยนัยยะลึกซึ้งมันสูงกว่าวิหารเราใช้ถึงขนาดนามธรรม
อยากมีเมตตาวิหารมีเอ่อสุญญตวิหารอะไรพวกนี้มันยิ่งลึกซึ้งเป็นเครื่องอยู่มีสภาพอารมณ์ของสุญญตอารมณ์ของเมตตาเป็นเครื่องอาศัยเป็นเครื่องอยู่ที่ลึกซึ้งอาหารดูหยาบกว่าเป็นเครื่องที่อยู่ที่สังเคราะห์ชีวิตนี้ไว้
เราก็มีชีวิตที่มีอะไรสังเคราะห์ไว้
เป็นเครื่องอาศัย เป็นเครื่องอยู่
ที่พอแล้วยัง
พอแล้วรึ
โดยเฉพาะปัจจัย 4
เราน้อยลงไปกว่านี้ได้อีกไหม
โดยเฉพาะสิ่งที่เราจะเอามายั้งชีวิตไว้ เป็นอาหาร
ปริยัติทุกข์
ซึ่งเป็นทุกข์อย่างนึง ที่เรารู้ด้วยปัญญาว่า เป็นเครื่องอาศัย
เป็นพฤติกรรมที่เราจะต้องมี
เราจะต้องทําแสวงหาในสิ่งที่ควรแสวงหา
แสงแสวงหาอาหารมากิน
แสวงหาเครื่องยังอยู่
พอเป็นไป
ซึ่งไม่เป็นภาระ ไม่ลําบากแล้ว พอเป็นพอไป
แสวงหางาน
ที่จะมากระทําสําหรับ
อริยะ ผู้เป็นอริยะ
ย่อมรู้ว่า
มันก็มีงานการ
ที่เราจะต้องเป็นเครื่องอาศัย
เป็นอาหาร ปริยัติ
อ่า
ไม่ใช่ว่าดูดาย หรือให้คนอื่นมา
คอยประคบประหงมเอาไว้เป็นภาระ
เราก็เลยหนักแผ่นดิน
ไม่มีท่าอะไรก็ไม่ใช่
เราก็ทํามาหากิน
แต่ในระบบของมนุษย์เราสูง
เราทํามาหากินอย่างเรา
มีการมีงาน
มีคุณมีค่า มีอะไร
เราก็ได้แสวงหา
เราก็ได้สร้างสรรค์งานการ
ในฐานะอริยบุคคล
หรือมนุษย์ผู้เจริญ
ก็เป็นผู้ที่มีเครื่องอาศัยอันนี้
จะบอกว่ามันเป็นทุกข์
มันก็เป็นทุกข์โดย
โดยอย่างงั้นน่ะ
เรารู้โดยปัญญา
มันเลี่ยงไม่ได้หรอก ชีวิตมนุษย์
มันเป็นชีวิตมันก็เลี่ยงไม่ได้
อหารับปริยัติ
ทุกข์ มันเป็นทุกข์อย่างนั้น
ไม่ใช่อวิชชา
เป็นปัญญาอย่างยิ่งด้วย
เราก็รู้อยู่ว่าเราเองเราก็ไม่ไม่หนักหนาเพราะวางใจพอเห็นจริงแล้วก็รู้ด้วยปัญญาอันยิ่งแล้วอ๋อมนุษย์เกิดมามีคุณค่าประโยชน์มีอันนี้แหละคือตัวมนุษย์มนุษย์คือกรรมกรรมคือมนุษย์มนุษย์คือการงานการงานคือมนุษย์และการงานที่ยังกุศลให้ถึงพร้อม
อันใดเป็นบาป
อันใดเป็นสิ่งไม่สมควร
เรารู้ เราก็ละเว้น
เราก็เลิกเด็ดขาด
อันใดเป็นคุณค่า
เราก็ยังคุณค่านี้ไป
จนกว่ามันจะตาย
พระบรมศาสดาเราก็ทํางานอย่างนี้ไปจนตาย
จนสิ้นชีพดับขันธ์ปรินิพพาน
ก็ชัดชัดแล้วแม้พระมหาสาวกต่างต่างก็ขวนขวาย
ถึงขนาดทํางานไปอย่างพระโมคคัลลานะ
สุดท้ายก็ยังต้องตายเพราะการงาน
การงานที่มันไปขัดใจคนอื่นเขา
การงานที่มันไปย้อนแย้ง
มันไปทวนกระแส
จนคนเขาไม่ชอบใจ
ขนาดคนมีฤทธิ์ ปานนั้น มีฤทธิ์มาก
ฤทธิ์มากเลย ต้องตายแบบนั้น
มันตลกนะ
มีฤทธิ์แบบโลก
ที่จริงจะชนะได้ด้วยนะ
ขนาดตายชุบตัวเองฟื้นทําอะไรฤทธิ์
เราเข้าใจเป็นง่ายง่ายจะชุบตัวเองด้วยทางไหนก็ตามใจ
ซึ่งมันเป็นได้
น่ะเหลือเกินที่เราจะคิด
เพราะฉะนั้นเราไม่ต้องคิดแล้วก็ฟังเหตุผลที่เข้าใจแม้จะเป็นดังนามธรรมหรือจิตระทึกมกราธิฐานก็ตาม
สามารถตายแล้วก็ฟื้นฟื้นแล้วก็ตาย
เอาตายอีกก็ฟื้นฟื้น
จนสุดท้ายต้องยอมตายยอมน่ะ
คนฟังทางนามธรรมหรือบุคคลาธิฐานมันก็ลงตัวกันด้วยเหตุผลสุดท้าย
ต้องยอมตายจริงจริงอะตายปรินิพพานไปเลย
ตายนี่ทิ้งขันธ์ไปเลยนะ
ตายด้วยวิธีต้องให้เขาฆ่า
ให้ฆ่าศึกศัตรูฆ่าเหมือนแพ้
ทั้งทั้งที่ชนะนะ
สามารถที่จะเอาชนะได้เพราะมีฤทธิ์มาก
แต่ต้องยอมแพ้เป็นที่สุด
ต้องตาย
ตายเพราะงาน งานไป
ไปแข่งขันเขา
ไปต้านโต้
เขาไปรบรากับเขา
เขาก็จะต้องเอาชนะให้ได้
แต่เขาไม่ได้ชนะนะ
คนที่เขาทําให้พระโมคคัลลานั้นตาย
ไม่ได้ชนะ
เขาก็ไม่ได้ชนะ
ของเราก็ไม่ได้สาบสูญ
ของเราก็ไม่ได้น้อย
น้อยได้ด้อยลงไปเลย
ทางด้านศาสนา
ก็งอกงาม เจริญ
แม้บุคคลนั้นจะตายไปเพราะ
ทํางานศาสนานี้ก็ตาม
ศาสนาก็เจริญงอกงามมาจนกระทั่งถึงป่านนี้
ก็เพราะว่า
พระพุทธเจ้า
ผู้เป็นบรมศาสดา
พระมหาสาวกต่างๆ
ได้สร้างสรรค์ ได้มีการงาน มีอาหา และปริยายธิ ทุกข์
รู้ว่าเป็นทุกข์ทุกข์ที่รู้ชัดรู้เจนด้วยปัญญาอันยิ่งและเราก็มีสามัญลักษณะเข้าใจแล้วมันก็เกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไปวนเวียนอยู่ในกรรมกิริยาพฤติกรรมเท่านั้นกรรมการงานมันก็เป็นการสร้างสรรค์เป็นธรรมดาเมื่อเราเข้าใจแล้วมันก็ไม่มีปัญหาอะไร
เราไม่พัก เราไม่เพียร
เท่านั้นเอง มันก็จบ
ถ้าเราเข้าใจ เราจะเข้าใจ
ในความหมายว่า เราไม่พัก
เราไม่เพียร
เรามีอายูหะ เรามีความเพียร
เรายังมีอายุ
เราก็มีตัวอายุ มีตัวอิทธิบาท
เป็นไป
มีฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา
ในการงาน
มีฉันทะในการงาน มีวิริยะในการงาน มีจิตตะในการงาน มีวิมังสาในการงาน
มันก็เจริญเป็นไป มันก็เข้าใจแล้วว่า ชีวิตมันก็คืออย่างนี้
แล้วเราทํางานด้วยความเป็นทาสของโลกธรรม
ทํางานเพราะลาภเป็นเจ้าเรือน
ลาภเป็นนาย
ทํางานเพราะยศมาเป็นนาย เราจะต้องแย่งชิงยศ
เพราะเราจะต้องการยศ
ต้องแสวงหายศ แสวงหาลาภ
แสวงหาสรรเสริญ
แสวงหาโลกียสุข มาหรือเราถึงค่อยทํางาน
เราทํางานเพราะโลกธรรมอย่างนั้นหรือ
เปล่า
เราไม่ได้ทํางานเพราะโลกธรรมอย่างงั้นเลย
แน่นอนลาภ เราก็ไม่ได้ไปหวังที่จะได้อะไร
มันก็เป็นไปตามธรรมของมันพอสมควรและเราก็ไม่ได้มานั่งสร้างหนี้ไม่ได้นั่งมานั่งเอาเปรียบ
เรามีแต่จะเสียสละเรามีแต่จะสร้างสรรค์เพื่อเป็นคุณค่าประโยชน์ออกไป เป็นบุญไม่ใช่เป็นหนี้
สิ่งเหล่านี้อาตมาคิดว่าพวกเราฟังภาษาธรรมะเป็นภาษาธรรมที่เราพูดกันอยู่นี่เข้าใจดี
คนเก่า คนแก่
ที่มาแล้วก็มาหัดมาฝึก
จนกระทั่ง เดี๋ยวนี้อาตมาว่า ถ้าไม่โง่เกินไปนี่
พูดซ้ําซาก พูดย้ํา ยืนยัน
ชี้ทั้งชีวิตที่เราเปลี่ยนแปลงมา
ระบบสังคม
ระบบที่พวกหมู่พวกเราเป็นอยู่
ระบบวนเวียนอยู่วันๆ คืนๆ เช้าขึ้นมาก็เป็นอย่างนี้แหละ
อาตมาก็เคยชี้ให้พวกคุณได้มอง
ได้ใช้ปัญญามอง ว่าตื่นเช้าขึ้นมา เราก็มีสัญญาณตื่นมา
พยายามสร้างความตื่นให้แจ่มใส
ไม่ง่วง
เราก็รู้ว่าเป็นโทษเป็นภัย เราก็ได้ดีขึ้นมาบ้าง แต่ก่อน บางคนง่วงเอาหนักเอาหนา
ง่วงลําบากลําบน แต่พอมาฝึกปรือเข้า ก็รู้สึกว่าพอเป็นไปได้
แต่ขณะนั้นมันก็ยังยาก เพราะว่า
จิตที่มันหลงใหล ติดยึดในความเบา ความว่าง มันไม่เคยพบ
มันตาย อด จะอยาก ไม่เคย
พบเคยเห็น
ก็มันมาเจอ
ภพก็นั่งซึม นั่งหลับ ง่วงเลย โอ้
มันเบา มันว่าง มันง่าย อย่างนี้หนอ
ก็โลกเบาว่างอย่างนั้น ใครจะไม่รู้ แล้วนั่งซึม
ซื่อบื้อ มะรืนทื่อ
อย่างนั้นน่ะ นิ่งๆ อย่างนั้นน่ะ
นั่งจมอยู่อย่างนั้น ใครก็เข้าใจว่ามันหยุด มันว่าง
ยิ่งนั่งดับได้เป็นฤาษี
นั่งนิโรธเลย ดับไม่รู้เรื่อง รู้หนรู้ห่าวเลย มันยิ่งเบาว่าง
ไม่ประหลาดอะไรหรอก
แม้แต่นั่งไป ไม่ได้ดับนิโรธอะไร นั่งไปก็ไปวุ่น อยู่ในภพ ไม่รู้ว่าฟุ้งซ่านอะไร
ไป
ตามเรื่องตามราว มันก็ยังเบา ยังว่าง
แล้วจะไปประหลาดอะไร
เรื่องอย่างนี้ก็บอกเหตุผล
บอกตัวจริงอยู่แล้ว ทุกคนก็เข้าใจทราบดี
แต่เราก็รู้แล้วว่าก็อย่างงั้นแหละมันก็ไม่ได้หมายความว่าเราไปให้มันอีกนอนให้มันอีกหรือว่าไปตกภพให้มันอีกมันก็เป็นกําไรอะไรไม่ใช่เหรอมันไร้ค่าด้วยซ้ํามันทําให้เราเสียเวลาจมเสพแล้วก็ติดหนักด้วยนะยิ่งติดยิ่งหนักยิ่งหนักยิ่งติดใครลองซ้อมดูสิ
ซ้อมดูเอา ก็ไปทางนี้ หลวงพ่อ มันยิ่งหนักยิ่งติด
เหมือนกับคนติดนอนนี่แหละ
ลูกๆ ใครอาจจะเคย
บอกว่าทําไมมันง่วงนัก แต่นอนให้มันหายง่วง
ยิ่งนอนก็ยิ่งนอนยาว
เอาไปลองดูสิ ไม่เชื่อคุณ
ยิ่งนอนยิ่งนอนได้ยาว ยิ่งชํานาญ
แต่ก่อนนี้นอนเท่านี้
พอถึงเวลานี้ตื่นแล้ว
นอนต่อไปอีกไม่หลับแล้ว ลําบาก
พลิกไปพลิกมา พลิกมาพลิกไป
นอนไม่ค่อยหลับ
ผมฝึกต่อไปอีก อ้าวต่อได้อีกแฮะ
ต่อเร็ววันละชั่วโมง
วันละสองชั่วโมง
ต่อไปได้เรื่อยเรื่อย
เออสิบชั่วโมงแล้วก็ยังนอนต่อได้เว้ย
สิบสองชั่วโมงเราก็นอนต่อได้
เดี๋ยวนอนต่อไปอีกไม่กินแล้วข้าว
สิบห้าชั่วโมงก็นอนได้
อ้าวคนเคยเคยจริงจริงนะคุณก็คนเคยฝึกดูสิ
ยิ่งนอนได้ยาวแหม่
ไอ้เรื่องกินไม่ต้องมากเพราะว่าจริงจริงเวลามันนอนมันก็ไม่ต้องกินอาหารมาก
แต่มันกิเลสเท่านั้นแหละมันรู้ว่าเคยมันเคยมันหิว
ถ้ายิ่งนอนยิ่งไปมันในตระการนอนแล้วนะ
เอ้ยไม่มากหรอกกินตื่นขึ้นมากินสักประเดี๋ยวเท่านั้นน่ะ
เดี๋ยวก็นอนได้อีกนอนไปดิ
นะ
เหมือนกัน
ไอ้นี่ก็เหมือนกัน
เรานั่งตกภพไป
รีๆ หลับๆ
ก็ยิ่งรี
ยิ่งหลับก็ยิ่งติด
ก็ยิ่งมันก็ยิ่งอร่อย
ก็ยิ่งนอนยาว
นอนนาน
ก็ยิ่งตกภพไปนินาน เป็นภาวะตัณหา
เป็นตัณหาในภพ
แล้วมันไม่ได้สะอาดนะ
ในภพนั้นมันฟุ้งซ่านบอกแล้ว
ไม่ได้ฝึกเพราะฉะนั้นเราจึงจะต้องมาฝึกเจโตสมถะเนี่ย
เพื่อล้างในภพนี่ให้ไม่ให้มันเป็นอย่างงั้น
ตกภพอย่างงั้นไม่
แล้วเรารู้ให้ชัดเลยว่า
นั่งให้สบายนั่งให้ขนาดตกภพมันก็ยังชอบ
เรานั่งให้สบาย
ยิ่งลึกซึ้งเข้าไปอีกชั้นนึงเข้าไป
ว่านั่งว่างสบายเนี่ย
เราปรับจิตของเราได้
นั่งเข้าไปก็อยู่ในสภาพที่ไม่ฟุ้งซ่าน
ปราศจากนิวรณ์เป็นฌานฤาษีนี่แหละ
ที่จริงไม่ใช่ฌานฤาษีหรอก
ฌานพุทธเราก็เรียน
เจโตสมถะนะ
เราก็เรียน เรียนเพื่อรู้นะ
เพื่อเสริมหนุน
แต่แท้จริงไม่ต้องมานั่งติดภพนี้ก็ไม่
ไม่เป็นไร
เรียนไม่ใช่เรียนเพื่อให้ไปตกภพแล้วก็ติดภพ
เพราะงั้นมานั่งเจโตสมถะนี่
ให้รู้ว่ามันเบาว่างอย่างนั้น
มันเป็นของอร่อยชนิดนึงเหมือนกัน
เป็นของอร่อยเพราะฉะนั้นถ้าเราไม่รู้ก็เป็นโลกียะ
ต้องเสพแสวงหาและติดใจ
อัตสาทะเพราะฉะนั้นเราจะรู้โดยไม่ติดใจ
ต้องรู้มัน
โดยเฉพาะคนอย่างเรา
แม้ว่าคุณเองนี่นะ
คุณไม่ได้
ไม่ได้ไปเสพภพอย่างนี้นี่นะ
คุณตายไปแล้ว คุณก็ต้องได้อยู่ดี
คุณยังมีกิเลสที่เป็นภาวะตัณหา
แต่ตายแล้วมันไม่สูญนะ
ยังเป็นภาวะตัณหาอยู่
ตายแล้วมันก็เสพภพนั้นอยู่
ซึ่งมันละเอียดลออมาก
คุณไม่นึกเลยว่า เอ๊ะ
มันจะมีอะไรหรือ
ก็มีอันนั้นแหละ
เพราะจิตวิญญาณมันเป็นอาการเสพอาการที่มันยังเป็นสภาพนามธรรมทั้งนั้น
มันก็อร่อย
ไอ้อัดอ้อยอยู่นี่แหละ มันไม่สูญ
เพราะฉะนั้นเป็นอนาคามีก็ได้ถ้าเผื่อว่ากิเลสกามกิเลสอะไรของคุณหมด
คุณจะอร่อยอย่างงี้แล้วไม่มีอะไรปลุกเลยคุณ
ไอ้ตอนที่ตายไปไม่มีรูปนามขันธ์ห้า
ไม่มีตาหูจมูกลิ้นกายไม่มีสุรภาว
ไม่มีสติมันโต
ตายไปแล้วตกภพอย่างนี้ด้วยแล้วนี่นะคุณ
ถ้ายิ่งตกภพไปอย่างนั้น
ก็อยู่ไปได้
กี่ชั่วโมง
กี่เดือน กี่วัน ก็อยู่ไปได้
ทีนี้แล้วตกไม่มี
เหตุปัจจัยที่จะเป็นเครื่อง
ที่จะต่อออกมาสู่ภพนอก
นับเป็นล้านล้านปีจมอยู่ตรงนั้นแหละ
แม้คุณจะเป็นอนาคามีสังโยชน์เบื้องต่ําศูนย์แล้วนะ
ไป
เป็นล้านล้านปี
น่ากลัวมาก
น่ากลัวมาก
จมอยู่อย่างงั้นแหละ
แทนที่จะสลาย
แทนที่จะสูญ ไม่ได้เรื่อง
แล้วมันไม่ได้เรื่อง
ตั้งแต่เป็นเป็น
ก็มันไปติดอยู่อย่างงั้น
มันก็ไม่ตื่นตัว
มันก็ไม่สดใส
มันก็จะไปเอาแต่อยู่ในภพ
ซึมบือทึก
อยู่อย่างนั้นแหละ
มันก็ไม่ได้อะไร
มันติดนะ
ความติดเป็นกิเลส
ความอร่อย อัสสาธะ แม้แต่นรก ภวตัณหา เป็นกิเลส
เพราะฉะนั้นต้องมาล้างออก พระพุทธเจ้านี่ลึกซึ้งจุดนี้ แก้ไขปมประเด็นของฤาษีพวกนี้ออกเกลี้ยง
พระพุทธเจ้านี่
ท่านเห็นท่านชัดเจน
อาตมาจึงมาเห็นตาม
มาเห็นตามมา
รู้ว่าชัดแจ้งด้วย ก็โอ้ ไอ้อย่างนี้เองนะ มันมนุษย์มันนาเนี่ย
แล้วมันก็หลงใหล
หลงติด หลงยึด
เพราะงั้นเรามาศึกษาจริงๆ พยายาม
จึงจะเห็นแล้ว ยิ่งคุณจะเห็นชัดเจนว่า ที่อาตมาหยิบตัวนี้ออกมา เราไม่พัก เราไม่เพียร
เราจึงฆ่าผู้เข้าสุสานได้แล้ว
ฆ่าผู้เข้าสุสานได้ ก็คือ นิพพาน
ได้พ้นฝั่ง
ฝั่งโลกียะไปสมบูรณ์
ก็เป็นนิพพาน
ภาษาอีกภาษาหนึ่ง ภาษาแทนกัน เป็น synonym
เป็นภาษาที่ใช้แทนกันได้ กับนิพพาน
เนี่ย
เราไม่พัก เราไม่เพียรนี่ จะเห็นความนี้ชัดเจน
อ๋อ
สุดท้ายนี้เราก็มามีอยู่กับกิจการงาน
เป็น อาหา ละ
ปริยายจิต ทุกข์
เป็นทุกข์ที่เรารู้แน่
รู้แท้เลยว่าการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปแหละ ทุกข์มันก็มีแต่ทุกข์เท่านั้นแหละเกิดขึ้น ทุกข์เท่านั้นแหละตั้งอยู่ ทุกข์เท่านั้นก็ดับไป
แล้วตัวทุกข์ตัวนี้เป็นทุกข์ที่วางใจ
เป็นทุกข์ที่เรารู้ยิ่งด้วยปัญญาอันยิ่ง
ไม่มีอวิชชาแล้ว
เข้าใจอย่างดีเลยว่า อ่อ มนุษย์ทรงอยู่อย่างนี้
อาศัยอันนี้
แสวงหาอย่างนี้ เป็นเครื่องอาศัย
อาหารักปริยัติ
ปริยัติ อาแสวงหาอาหาร แสวงหาที่อาศัย ที่อยู่อย่างนี้ ต้องมีความเป็นอยู่อย่างนี้ แสวงหาอย่างนี้
ผู้ไม่แสวงหาสิ
ผู้ไม่แสวงหาสิผิด
ท่านระบุแล้วว่านี่เป็นทุกข์
ทุกข์ในการแสวงหาของอริยะ
แสวงหาอาหาร เป็นต้น แสวงหาการงานที่สมควร
เพราะเราอยู่ในการงานเรามีความเพียรมีอิทธิบาท จึงเป็นฐานอาศัยของมนุษย์
ที่ประเสริฐสุด
เหมือนอย่างกับพระพุทธเจ้า เหมือนอย่างกับสาวกอย่างที่ว่านะ
เพราะฉะนั้นถ้าตัวเราเป็นคนที่มีคาถาวัตถุห้าที่สมบูรณ์
เป็นคนมักน้อย
ได้น้อย สภาพซ้อนเชิง
ชีวิตอาศัย
ปัจจัย 4 ก็รู้แล้วล่ะ ไม่สะสมแล้วล่ะ
เป็นมนุษย์
วรรณะ 9
ไม่สะสม
มรรคน้อยได้ อภิชฌะก็อยู่ใน
วรรณะเก้าด้วย
อภิชฌะมรรคน้อย สันโดษก็อยู่ในวรรณะเก้าด้วย
ขัดเกลา
ขัดเกลาใจ จนใจไม่มีอะไรจะขัดเกลาแล้ว ขัดเกลากิเลสจนเกลี้ยงและสรรเลขา
ถ้าเราขัดเกลากิเลสจนเกลี้ยงแล้ว เรายังขัดเกลากายกรรมวจีกรรมได้อีกนะ
ขัดเกลากายกรรม วจีกรรม แม้พระอริยะเจ้า
พระอรหันต์
ขนาดพระสารีบุตร ยังขัดเกลาตัวเองที่ดุ๊กดิ๊ก ดุ๊กดิ๊กเป็นลิง
พอเป็นลิงมาตั้ง 500
ชาติ เดี๋ยวนี้พระพุทธเจ้าท่านพยากรณ์ให้
ไม่ค่อยจะเป็นคนสุภาพ
เป็นคนกรุบกริบ จุกจิกอะไร
ท่านก็ยังต้องขัดเกลาวัดขนาด
อัครสาวกเบื้องขวา เป็นพระอรหันต์เจ้า ชั้นใหญ่นะ
ก็ยังต้องมีสิ่งที่ต้องขัดเกลาปรับปรุง
กายกรรม
วจีกรรม
ของท่านมันก็ยังไม่สมบูรณ์
มันยังไม่งามพร้อม
มันดุกดิกยุกจิ๊กอะไรกันก็ต้องทํา
ให้เป็นคนสุภาพสงบเหมือนอย่างพระอัสชิ
ยกพระอัสชิเป็นอาจารย์อย่างยิ่ง
อย่างนี้เป็นต้น
หลักฐานตํานาน เรื่องราวพวกนี้
มันประกอบให้เราได้เข้าใจถึงความลึกซึ้งต่อไป
นี่เราอธิบายถึงขั้นว่า
แม้เป็นพระอรหันต์แล้ว
จะต้องปฏิบัติอะไร
มีอะไรที่จะทําความเจริญ
มีอะไรที่จะต้องเป็นสิ่งที่จะดีงามขึ้นไปอีก
เห็นมั้ย
มันมี
แต่ท่านไม่ทุกข์แล้วด้วยจิตวิญญาณ
กิเลสท่านไม่มี
กิเลสท่านสูญพระสารีบุตร
ท่านไม่มีทุกข์
ไอ้ประเภทที่ทุกข์ด้วยอวิชชาทั้งหลายแหล่
แม้แต่ท่านยังจะปรับ
จิตใจ เอ้ย ไม่ใช่ปรับจิต
ปรับกาย ปรับอะไร
ความเป็นพฤติกรรม
ที่ทําให้มันดุ๊กดิ๊ก
มันอะไรเนี่ย
ถ้าปรับของท่านอยู่
ท่านก็ไม่ทุกข์
เพราะท่านวางใจได้ท่านเข้าใจด้วยปัญญาอันยิ่งแล้ววาสนาบารมีสิ่งนี้เราต้องพากเพียร
เจตนา เจตนาตั้งใจ
ที่จะทําให้มันเจริญขึ้นเพราะคนเรามีความเจริญได้ไม่มีที่สิ้นสุด
ไม่สันโดษในกุศล
ไม่สันโดษในความดีงาม
ไม่สันโดษในความเจริญ
เป็นความไม่สันโดษในความเจริญ
เป็นไปอีกไม่มีพอ
ในความเจริญจะไปพอทําไมมันเจริญได้อีกอย่างไร
เจริญเข้าไป
จนกว่าจะจบสิ้นเป็นปรินิพพาน
ถ้ายังไม่ปรินิพพานยังมีความเจริญ
ยังมีสิ่งที่กอบก่ออยู่
เรื่องอะไรที่จะต้องหยุด
ยังกุศลให้ถึงพร้อมต่อไปได้
มีเหตุผลต่างต่างที่อาตมาเอามาประกอบให้เพื่อให้พวกเรานี่คลายใจหรือว่าพ้นวิจิกิจฉาว่าอ๋อมันมีที่จบอย่างนี้มันมีที่มนุษย์เจริญสุดก็เป็นอย่างนี้ต้องมีอย่างนี้อะไรมันสุดขาดอะไรมันหมดศูนย์สุญญตาอยู่ที่ไหนความเจริญไม่ต้องสุญญตา
ความเจริญเป็นไปได้เรื่อยๆ
จนกว่าเราจะตาย
ปรินิพพานถึงจะสูญทุกอย่าง
ยังไม่ปรินิพพาน
ยังมีสูญหรอก
ยังมีรูปนามขันธ์
5 อยู่ ยังเป็น สะ อุปาทิเสสะ
ถ้านิพพานก็นิพพาน
เป็นพระอรหันต์เจ้า
ที่เป็นสาวกาทิเสสนิพพานแล้ว
ก็ยังต่อ
จะมีอะไรต่อ
ความเจริญต่อ
ไม่มักน้อยในสิ่งนี้นะ
อันนี้ก็เหมือนการย้อนแย้ง
แต่ไม่ย้อนแย้งหรอก นะ เรา
อภิชฌะก็ดี
สันตติก็ดีใจ
ไม่พอในสิ่งเหล่านี้ ไม่พอ
ไม่สันโดษ ไม่สันตติในกุศล
แล้วไม่มักน้อยในกุศลหรอก
ต้องชัดเจนด้วยเหตุผลนี้
เราเป็นคนมักน้อย
แต่เราเป็นคนไม่มักน้อย
พูดเล่นโวหารเหมือนเซน
เราเป็นคนมักน้อยแล้ว
แต่เราก็ไม่มักน้อย
เราเป็นคนสันโดษแล้ว
แต่เราก็ไม่สันโดษ
เหมือนพูดญวนๆ ภาษาเซน
แม้เราเป็นพระอรหันต์
เราก็ยังต้องพูดอย่างนี้
เราเป็นคนสันโดษแล้ว
แต่เราไม่สันโดษหรอก ในกุศล
เราเป็นคนมักน้อยแล้ว
แต่เราไม่มักน้อยหรอกในกุศล
ไม่เป็นปัญหาเลย
เพราะงั้น เรายังมีความขัดเกลา
สิ่งที่ยังบกพร่อง
สิ่งที่ยังไม่เจริญ
สิ่งที่ยังไม่พัฒนาอยู่
อะไร จุดไหน ก็แล้วแต่
เราจะพัฒนาต่อไปอีก
เพราะในตัวอภิชฌา
จะขอเน้นคาถาวัตถุ
5 ให้ชัดเจนอีก
เรามักน้อย
ยังมีอีกไหม
ที่จะมักน้อยอะไรได้อีก
อะไรที่มันฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือยรุ่มร่าม
สุรุ่ยสุร่าย
หรือว่าจะตัดเจียนลงมาให้อีก
ได้งามขึ้นไปอีก
ให้สุขุมประณีตขึ้นมาอีก
จะเป็นกายกรรม วจีกรรมก็ดี หรือแม้แต่วัตถุ
วัตถุที่เรายังเปลือง ยังผลาญอยู่สุรุ่ยสุร่ายนะ เนี่ยเราใช้อันนี้เปลือง
เพราะเราไม่ประณีต ไม่สุขุม
เป็นคนไม่เรียบร้อย
ทิ้งขว้าง
หรือยัง
ทําไมเรายังเป็นคนใช้อันนี้เปลืองอยู่ ผลาญอยู่มากอยู่
ตัวเราโตกว่าเขาไปหรือ
ถ้าโตโตโตก็อาจจะใช้ผ้ามากหน่อย น้อยกว่านี้ไม่ได้
มันตัวมันโตมากจริงจริงก็ว่าไป อันนี้จํานน
ตัวมันโตมาก ก็ต้องใช้ผ้ามากหน่อย
มากกว่าคนที่มันน้อยหน่อย
อาตมาอาจจะใช้ผ้ามากกว่าท่านสุริโยภาโส
เพราะท่านตัวสั้น
แล้วก็อาจจะใช้ผ้าผืนนรพรน้อย ผืนเล็กก็อาตมาก็ได้ หรือท่าน
ชาตวโร ก็ต้องยิ่งเทียบกันแล้ว
องค์นี้เปลืองผ้ามากกว่า สุริโยภาโส
ก็ใช่
จํานนล่ะ อันนี้ตรงตามควร
จะไปนุ่งห่ม เขินๆ เอาผ้าท่านสุริโยภาโสมมานุ่งห่ม
เอ๊ เป็นพระมินิยังไง
มันจะเป็นพระมินิไป
ก็ดูไม่ดี
ก็เอาสมเหมาะสมควร
เราก็รู้ที่จบแล้ว อย่างงี้ไม่มีปัญหา
อ่าถ้าตรงนี้ใช้อย่างงี้ผ้ามากกว่าหน่อยนึง แต่มันมีขีดละอะอิจฉาเราน้อยแล้ว
อย่างนี้เป็นต้นเนี่ย พูดนี่พูดหนูยกตัวอย่างให้ฟังว่ามันมีขีดจบนะ
ปัจจัย 4 ก็ตาม อาตมา
จบในเรื่องที่อยู่อาศัย
แม้ไม่มีกุฏซักกุฏ ไม่มีที่ที่หลบนอน
อาตมาก็ว่า อาตมามีกรด 1 อันแล้ว
อยู่ได้ตลอดตายอาตมามั่นใจนะมีกรดเนี่ยอาตมาอยู่ได้ตลอดตายถึงแม้ว่ามันมีกรดอันนี้แหละมันจะหักจะพังมันจะผุมันจะกร่อนมันจะอะไรอาตมาก็ว่าอาตมามีปัญญาซ่อม
ซ่อมชัยอาตมาว่าอาตมาอธิษฐานอาตมาว่าอาตมามักน้อยได้ขนาดนี้อาตมาว่าอาตมาสันโดษได้ขนาดนี้
เป็นเสาเดียว
ขนาดนี้ อาตมาว่าอาตมาจะใช้ไปได้จนตายนะ
แม้มันจะผุ
อันนั้นไม่นี่ อาตมาก็ว่ามันจะซ่อมแซมได้
อ้าว
ซี่มันหัก เกิดอะไรขึ้น อาตมาก็คิดว่าจะซ่อมได้
ซ่อมได้นะ อาตมามั่นใจว่าซ่อมได้ จะดาม จะต่ออะไร อาตมาก็ว่า
มันจะมีความจําเป็น จะต้อง
ใช้อันนี้ไป ไม่มีใครอนุเคราะห์อีก
เราจะต้องเอาเวลา
หาวิธีการมา หาวัสดุมาซ่อม มาแซมใช้
อาตมาว่าอาตมา
no problem
ไม่มีปัญหา
อาตมาว่าอาตมาไม่มีปัญหา
อาตมาใจพอ
สบายได้
เครื่องนุ่งห่มเหมือนกันถ้ามันไม่มีอะไรก็ปะก็ชุนไปผืนนี้ก็ปะชุนไป
ไม่รู้ล่ะเก็บไม่มีโอ้โหตลาดเดี๋ยวนี้มีภาพบังสุกุลที่จะเอามาปะมาชุนเยอะ
อุดมสมบูรณ์อาตมาว่าอุดมสมบูรณ์กว่าสมัยพระพุทธเจ้าเยอะแยะ อาตมาว่าอาตมาจะปะมันเป็นศิลปะอย่างใหม่
อย่างชีวิตนี้อีก
10 ปี 20
ปี ผ้าผืนนี้ ก็ต้องปะ ต้องชุนก็ปะไป
ปะไป ชุนไป
จนกว่ามันจะเป็นผ้าผืนใหม่ มันจะเป็นผ้าผืนใหม่ได้นะ คือปะชุนไปจนกระทั่งของเก่า มันต้องหมดไปสักวันนึง มันก็จะเป็นผ้าผืนใหม่
แต่มันก็จะอยู่ในรูปนี้แหละ ในรูปที่เรา
สภาพนี้แน่ๆ อยู่ใน
เป็นผ้าสี่เหลี่ยมผืนอย่างนี้
แต่เรา
อ่าเรียกว่ากระทงมันคงมากกระทงกว่านี้แหละตอนเนี้ย
กระทงมันไม่ไม่ก็เป็นกระทงแบบคันคันนาอย่างงี้แล้วถ้าเผื่อว่าอย่างงั้นไป อาตมาก็จะว่าเออถ้ามันจะเป็นอย่างงั้นอาตมาก็จะพอใจเหมือนกันนะ เออเราก็จะเป็นพระพระ
พระ อย่างงั้นแหละดูดูแล้วก็เออ
ไม่มีใครสงเคราะห์นะ
ผ้าบังสุกุลจริงๆ
อาตมากลับคิดว่ามันจะดูขลัง มันจะดู
น่าเลื่อมใสจริงหนอยิ่งกว่านะ ทุกวันนี้มานุ่งผ้าห่มผ้าใหม่ใหม่ อ้าวพอยังเก๋ายังไม่เก๋าเท่าไหร่แล้วผ้าใหม่มาแล้ว
อาตมาว่ามันไม่ขลังมันไม่น่าเลื่อมใส
มันไม่ปาสาทิโกมันไม่มีอาการที่น่าเลื่อมใสเท่าอย่างนั้นด้วยซ้ําทว่าไป
บางคนพวกเราจะเห็นนะ
มีพระรูปนึงเนี่ยชอบนุ่งผ้าปะปะมา
พระอานนท์
แล้วพวกเราก็เลยเดี๋ยวนี้ก็ดีเหมือนกัน
พวกเรามีก็มีจีวรปะปะกันพอสมควรบางคน
ระวังมันปะมันหนาเกินไปแล้วมันหนัก
ถ้ามันไม่จําเป็นก็ไม่ต้องถึงขนาดนั้นก็ได้
เดี๋ยวก็จะหาว่าพวกเรายากจนเกินไปไม่ดูแลกันเลย
อ้อนี่ไม่มีอุปัฏฐากอุปถัมภ์ซะเลยนะ
ผ่าโดยที่ปะจนหนักจนแบกไป
มันก็เกินไปมันก็ถึงขนาดต้องไปปะมันแบกอะไรขนาดนั้นหรอก
มันปะพอเป็นพอไปแล้วระวังอะ
บางทีมันปะปะไปขนาดนึง แล้วมันก็
ผ้ามันก็เปื่อยแล้ว
นั่งก็แขวะ ลุกก็แขวก
แล้วมันก็โป๊ตาย
มันเก่าแล้วมันก็ไม่ ไม่ทนไม่ทาน
ก็เอาขนาดนึง เรามีที่จบ
พอเหมาะพอควร
ให้ดูว่าไม่ดูสุรุ่ยสุร่ายฟุ่มเฟือย
มันมีมากก็เลยสุรุ่ยสุร่ายเกินไปก็ไม่
อาตมายังยินดีบอกเลยว่าผ้าแต่ละผืนเนี่ยอาตมาขอต้องนุ่งจนถึงปะบ้าง
ต้องปะไปพอสมควรมันไม่ถึงขนาดที่จะควรจะทิ้งก็จะขอปะนุ่งผ้าปะ
อาตมาจะนุ่งผ้าปะ
ขณะนี้สบงอาตมาก็ปะอยู่หลายแห่ง
น่ะมีจีวรผืนนี้มันใหม่ก็ยังไม่ได้ปะ
เขาก็เอามาเปลี่ยนไปแล้วกับพื้นก่อนก็ปะพอสมควร
แล้วก็เขาก็พยายามอยากให้เปลี่ยนอยู่เรื่อยแหละอาตมาน่ะ
น่ะเป็นคนมีบุญน่ะเขาไม่อยากให้นุ่งผ้าปะเปาะเปรอะ
ทั้งทั้งที่เราว่าผ้าปะมันขลังดีนะมันอับบิชะมันดูมักน้อยมันดูสันโดษดี
เพราะฉะนั้นถ้าเผื่อว่าเราเข้าใจอาการที่น่าเลื่อมใส
เราจะหันกลับมามองเห็นอีกสภาพนึง
สภาพโลกเรามอง ต้องผ้าใหม่
ยิ่งเก่าๆหน่อย
ไม่ใช่สีไม่สดแล้ว ซีดๆหน่อยแล้ว
ก็ต้องทิ้งเป็นผ้าขี้ริ้ว
ทั้งๆที่มันยังไม่ขาด
คุณก็คงจะเคยมาในผู้ที่มีฐานะพอปานกลาง
หรือใช้ได้
ไม่จนเกินไป
ใช่ไหม เรารีบทิ้งรีบขว้าง
สุรุ่ยสุร่ายฟุ่มเฟือย
แต่ก่อนเราไม่เป็นคนมัธยัสถ์
ไม่เป็นคนที่มักน้อย
ไม่เป็นคนที่รู้จักประหยัดมั่ง
สุรุ่ยสุร่ายฟุ่มเฟือยอย่างนั้น
เราก็มักน้อยลงดู
แล้วความรู้สึกที่อาตมากําลังพูดเนี่ย
ความรู้สึกของเรามักน้อยจริงๆ นะ
เราเห็นว่าเป็นอาการที่น่าเลื่อมใส
แทนที่จะไปเห็นอาการว่า
เป็นคนนุ่งผ้าใหม่
ใหม่อยู่เรื่อย
สีสดใสอยู่เรื่อย
เหมือนหมึกแบบโลกๆ แต่ก่อนนี้
เป็นสิ่งที่น่าเลื่อมใส
เป็นสิ่งที่น่าชื่นชมยินดี
แต่ก่อนนี้เรารู้สึกอย่างนั้นใช่ไหม
โลกๆ ผ้าใหม่ สวย
สีสดใสสวย
นุ่งผ้าเก่า
คนเขาจะมองว่าเป็นคนจน
เป็นคนยาก
นั่นคือค่านิยมแบบโลกธรรม
แบบลบหลู่กันเชิงโน้น
แล้วก็นิยมยกย่องกันเชิง
เป็นคนร่ํารวย
มีของใหม่อยู่เรื่อย แหม
ใส่ไม่ซ้ําเลยนะ ผ้าเสื้อ
แหม สีสวย
เก่าหน่อย ใช้ไม่ได้
อย่าว่าแต่เก่าเลยทีนี้
ยิ่งขาดยิ่งใช้ไม่ได้
น่าอาย ปะชุนยิ่งใช้ไม่ได้
แต่เรากลับกัน
อาการที่น่าเลื่อมใส เราเลื่อมใส
โอ้ พระองค์นี้นิยมผ้าสีหมอง
นิยมผ้าปะ ผ้าชุน ผ้าบังสุกุล
ใช้
เออ เรากลับมาเห็นมรรคน้อย
กลับมาเห็นสันโดษกว่า
ดีกว่า แต่ไม่ต้องแกล้งนะ
พอดีไปถึงก็เลย
มันไม่ค่อยขาดกะปะมัน
ที่นี่โก้แล้ววะ
กลับกลายเป็นมานะอีกชนิดนึง
เป็นมานะ
ในใจเป็นมา ในเนื้อเราเรียนทุกมุม
กายเป็นมานะ
อวดอ้าง
อวดโอ เป็นสาเทยยะ
จิตลามก
นี่อยากทําเพื่ออวดใช่ไหม
นี่ฉันมีอาการที่หน้าเลื่อมใสแล้วนะ
ฉันนุ่งผ้าปะ
มักน้อย สันโดษ
มันก็กลับกลายเป็นเรื่องของโรคจิตได้อีกเหมือนกัน
เพราะฉะนั้นอย่าให้มันเป็นโรคจิต
ให้มันเป็นความจริงว่าเรายินดี
เราพอใจในสิ่งที่มักน้อยสันโดษ
พอเป็นพอไป
มันไม่เกินควร ไม่เกินการ
ผ้านุ่ง ผ้าห่ม ก็แม้จะปะจะชุน
ขอให้สะอาดสะอ้าน จะสีเก่าสีหมอง
ไม่เป็นไร
มีสีย้อมก็ย้อมไม่ถึงขวนขวาย
มีสีย้อมก็ย้อมขึ้น ถ้าไม่ย้อมก็เก่า ก็หมองอยู่บ้าง ก็อ้าว
ไม่เป็นไร เราไม่ได้มีความเสียหายอะไร ไม่ต้องสีใสสีสด
ก็ได้อย่างนี้เป็นต้น
นะ ที่อยู่มีกรดผ่านุ่งก็รู้จักมักน้อยแล้วก็พอเป็นไปแล้วก็เลื่อมใสอาการที่น่าเลื่อมใสมาในอย่างนี้ ขัดเกลาตนปฏิบัติตนด้วยความรู้ปัญญาแล้วก็จนกระทั่งจิตใจเรา เรายินดีแล้วเราก็แถมไม่มีมานะหรือไม่มีสาธริยะ
ไม่มีกิจลามกที่ย่อง
หลงใหลได้ ปลื้มว่า เอ้ย
ฉันเป็นคน
มีความมักน้อย
ฉันนุ่งผ้าน้อย
ผ้าอย่างจนจนยากยากแล้วเราก็อวดอ้างใจมันก็นึกครึ้มข่มคนอื่นน่ะ ใจมันก็ข่มข่มเขาอยู่ในที
แกมานุ่งห่มฟุ่มเฟือยหรูหรา
ไม่รู้อะไร
มันมีอาการใจต้องรู้ว่าอาการนี้กิเลสเราแล้วนะ
อาการสาเทยยะ อาการลามกไปโอ้อวดข่มเขา ทั้ง ๆ ที่ไม่ได้พูดสักคํานะว่าฉันนุ่งผ้า
ม 2 นี้ ฉันโก้กว่าแกนะ ไม่ได้พูดสักคําหรอก แต่ใจมัน
สาธุยะ ใจมันโอ้อวด
ใจมันข่ม
ใจมันข่มผู้อื่น
มันเป็นมรรค
ข่มขี่คนอื่น ดูถูกคนอื่น
ที่จริงเป็นจริง มันดี
มันดีที่เรามักน้อยสันโดษ และพอเป็นไปไม่ดูทุเรศทุรังการอะไรเกินไปนัก
ดี
มักน้อยมามันเข้าหลักของกถาวัตถุ
มักน้อยสันโดษ ดี
แต่ระวังกิเลสเห็นมั้ย มันมีกิเลสซ้อน
มันมีอาการที่ดี
ปารสาธิกะ พาอาการที่น่าเลื่อมใส ดี
เพราะเราเข้าใจในความหมายของ อภิชฌะ สันตุฏฐิ ปะวิเวกะ
ต้องรักษาจิตให้สงบปะวิเวกะ
ไม่ใช่ว่าสงบจะต้องไปนั่งอยู่ในป่าเขาถ้ํา
ปะวิเวกะคือจิตของเราสงบลง
ก็เพราะเราเข้าใจอภิชฌะเข้าใจความมักน้อยเข้าใจความสันโดษและเข้าใจตัวปวีเวกะให้ได้
เราทําตัวเราเองมักน้อยลงได้ ใจพอได้แล้ว
ทีนี้ความสงบปวิเวกะ จิตวิเวก จิตสงบ
สงบอย่างไร สงบจากกิเลส
สงบจากกิเลสที่เราเองเราพอใจเราพอนี่เป็นดีแล้วล่ะ
แล้วเราอย่าไปมีมานะ
อย่าไปมีสายมานะ อย่าไปมีมักขะข่มขู่ อย่าไปมีสาเถยะ ไปดูถูกดูแคลนคนอื่น
โอ้อวดในตัว
อะไรต่างๆนาๆพวกนี้ หยิ่งผยองสารําพะในตัว
พวกนี้เป็นอาการของกิเลส แม้น้อย แม้ละเอียด จะต้องรู้สึกตัว
เป็นไปตามธรรมดาธรรมชาติ ของเราเป็นอย่างงี้ก็เป็นงี้ ใครจะดูถูกดูแคลนเราก็เข้าใจ
ตัวเรายินดีในตัวเรา
จิตเราสงบ ปวิเวกกะ นะ
ถ้าเราได้สมใจมันก็เป็นอสังสักคะ
ไม่ใช่เป็นอสัง มันเป็นสักคะเป็นสวรรค์
เพราะฉะนั้นเราไม่เป็นสวรรค์อสังสักคะ เราไม่ไปคลุกคลีกับกิเลส
อสังสักคะบอกแล้วว่าไม่คลุกคลีเกี่ยวข้องกับกิเลส
ไม่ใช่ว่าอสังสักคะคือไม่คลุกคลีเกี่ยวข้องกับมนุษย์ ไม่ใช่โลกุตระไม่ใช่อย่างงั้นเลย ขอยืนยันเด็ดขาด อาตมายืนยันว่าเขาแปลมาผิด
เขาแปลมาเป็นเป็นบุคคลาธิฐานเป็นตัวตนบุคคลเราเขาไม่ใช่ปรมัตถธรรม
ไม่คลุกคลีนี่มันเป็นเรื่องของภาษาลึก ภาษาของธรรมะ
ไม่คลุกคลีกิเลส
ไม่ใช่ไม่คลุกคลีไม่
ไม่คลุกคลีหรือไม่เกี่ยวข้องกับคน
ไม่เกี่ยวข้องกับคนได้
ศาสนาพุทธเจ้าไม่เคยสอน ไม่เกี่ยวข้องกับคน
หรือไม่คลุกคลีกับคน
ต้องให้คบบัณฑิต
ต้องให้อยู่มีมิตรดี สหายดี
สังคมสิ่งแวดล้อมดีด้วยซ้ํา
มันขัดแย้งกับคําสอนของพระพุทธองค์เอง
เนี่ยเป็นเรื่องที่มันไม่รู้ความจริง
เขาก็เลยได้แปลแต่ไม่คลุกคลีเกี่ยวข้อง
เขากลายเป็นแปลไปแล้วมันก็เข้าแบบฤาษี
เขาก็แปลเข้าปากเข้าใจเขาเข้าความเห็นเขา
ความเห็นของเขาก็ชอบใจว่าเขาจะอยู่เปลี่ยวอย่างฤาษี
เขาก็เลยแปลเข้าแบบฤาษีเขาก็เข้าล็อกของเขาไปเลย
ก็เลยเข้าป่าใหญ่เลย
ในป่ากันดารเลยรกใหญ่เลย
มันก็ผิดเพี้ยน
ไม่สอดคล้อง
เอาอาตมาเอาเหตุผลต่างต่าง
แม้แต่ในพยัญชนะ
แม้แต่ในหลักฐานพวกนี้ก็มาบรรยายแล้วจะเห็นชัดเจนนะ
เพราะฉะนั้น
ความสงบ
หรือปะวิเวกะ
อสังสักคะ อสังสักคะก็
สงบจากกิเลส
อสังสักคะ
ไม่หลงสวรรค์
อาตมาแปรตัวตามพยัญชนะ
นะ ไม่ติดสวรรค์ ไม่หลงสวรรค์
ก็คือ
เราได้ยินดี
เราได้พอใจที่เราได้สิ่งที่เราได้ทรงไว้
ทรงไว้ซึ่งความมักน้อย
ทรงไว้ซึ่งความสันโดษ
แม้เราจะสันโดษได้มักน้อยได้
เราก็เห็นเป็น
เป็นของดีแต่เราไม่เริงใจเป็นสวรรค์
นี่เรียกว่าไม่คลุกคลี
ไม่มีอาการของจิต
ไปคลุกคลีกับรสสวรรค์
รสที่มันยินดีปรีดาปีเปรม
ตื่นเต้น
จนกระทั่งไปข่มไปแบ่งคนอื่น
ไปถือดีอะไรนั่นน่ะ
แม้แต่ไม่ถือดี
ไม่มีอุปกิเลสในเชิงที่จะไปเป็นมานะ
ไปเป็นการข่มขี่คนอื่นดูถูกคนอื่น
หรือเรามีสภาพหยิ่งผยองอะไรก็แล้วแต่
เป็นมานะอติมานะถือดีถือตัวเมาในรถอย่างนั้นแล้ว
ไม่เมาอย่างนั้นแล้วเราก็รู้ว่าอันนี้มันเป็นของดีเป็นสวรรค์อย่างดีชั้นหนึ่ง
วางได้ ปะวิเวกะ สงบได้ ก็ไม่ติด
สงบนี้เป็นสวรรค์
ไม่ใช่อิ่มเอม
แล้วก็เสพติด
จะต้องเอาแต่อารมณ์อย่างนี้
ไม่ใช่
อันนี้ลึกซึ้ง แล้วซ้อนลงไปอีกว่า
แม้มีอารมณ์สงบ
ก็ไม่หลงอารมณ์สงบ ว่าเป็นสวรรค์
เรียกว่า อสังสังขะ นี่ชั้นสูงนะ
เพราะฉะนั้นสวรรค์น้อยๆ
สวรรค์น้อยๆก็หมายความว่าสวรรค์หยาบนั่นเอง
สวรรค์เล็กๆน้อยๆ
สวรรค์อื่นๆนี่เราก็ไม่ติด
ไม่ไม่ไปเสรี
เสพติดอยู่ในสวรรค์อย่างโน้นอย่างนี้แหละ
อาสังสักคะ
ได้สวรรค์ว่าเบาว่างมาขนาดนี้
ก็มาหลงติดเสพ
สงบ ได้มาสงบ
แค่เลิกกามมา
ก็มานั่งพบรูปปรีดี หลับๆ
ขี้เกียจขี้คร้าน
ความเจริญมีกว่านี้มากมาย
แต่เราก็ไป
ไม่สร้างความเจริญให้แก่ตน
ก็อีกแหละ
นั่นเป็นสวรรค์ หยาบ
สวรรค์น้อยๆ
แม้เราจะได้สวรรค์ลึกซึ้งสวรรค์ที่ใหญ่
เป็นวิมานหรือว่าเป็นวิหารใหญ่
อย่างที่กําลังพูดเนี่ย
ซับซ้อนไปมานะ
สวรรค์ใหญ่ก็คือมันได้ลึกซึ้งถึงขั้น
ถึงแม้ว่าอุปกิเลสก็ไม่มี
เป็นความสงบความว่างจากกิเลส
ไม่คลุกคลีเกี่ยวข้องกับกิเลสแล้ว
ปานนั้นก็ตาม
ใจเราก็ไม่มาหลงแช่
หลงอิ่ม หลงติดอยู่อย่างนี้หรอก
ได้แล้วก็ได้กัน เอาให้มันมั่นคง
ให้มันแน่นอน
แน่นอนแล้วมันก็เป็นอัตโนมัติ
เป็นตัวของมันเอง
เราได้อารมณ์ดี เราได้สภาพดี นี่ก็เป็นของเรา
เราก็ไม่ติดสวรรค์นี้ อสังสักคะ
ไม่คลุกคลีอยู่แม้แต่สวรรค์ กลายเป็นคนติดสวรรค์ เป็นเทวดา ติดนิกาย
เป็นเทพติดอารมณ์
เป็นเทพติดเทพติดภูมิติดภพ
เราก็ไม่เป็นเทพหรือเป็นเทวดา
ที่ติดภูมิติดภพ
แม้ภพปวิเวกกะภพ สงบ ภพวิเวก
เราก็จะเป็นคนวิริยะรําพะ เป็นคนขยันหมั่นเพียร
ไม่ใช่ขยันหยุด
ไอ้หยุดน่ะมันไม่ขยันหรอกมันได้แล้ว มันไม่ต้องขยันแล้วมันง่าย
ต้องไปเพียรต้องไม่ขยันอะไรเราได้แล้วน่ะนั่งสงบหยุดสงบ มันต้องไปเพียรอะไรมันมากมันง่ายแล้ว ต้องเพียรวิริยะรําพะต้องเป็นคนพากเพียรเป็นคนปรารภความเพียรปรารภความขยัน
ขยันอะไรจะดีอยู่ จะดีอีกกายกรรมวจีกรรม
อ่าเราไม่พัก
เราจะทํายังไงเราจะเป็นคนไม่พักได้ ก็คือเพียร
แล้วเราก็จะไม่ ไม่เพียร เมื่อเราไม่เพียรก็คือ ถึงเวลาควรพักก็พักตามควร
ก็จะกลายเป็นคนที่มีวันเวลา
แรงงาน
ที่สร้างสัญญากุศลให้ถึงพร้อมได้มาก
เป็นคนประเสริฐ
นี่คาถาวัตถุ
ทั้ง 5 คาถาวัตถุ แปลว่า
คําพูดน่ะ คาถาเรื่องของคําพูดเรื่องของภาษา
จะแสดงธรรมะหรือจะได้แสดงภาษากล่าวถึงความอภิชฌะก็มีอภิชฌะ
กล่าวถึงเป็นการกล่าวถึงอภิชฌะเรามีไหม ทุกวันนี้สิบหกปีแห่งความหลังมา
อาตมาเห็นรูปร่างของอภิชฌะพวกเรา เป็นคนมักน้อย
ดูรูปได้
แม้แต่เป็นคฤหัสถ์ยิ่งเห็นชัด พระเนี่ยไม่มีปัญหา
พระมักน้อยอยู่แล้วมี
ปัจจัยสี่
มีที่อยู่มี
มีมีอาหารหรือบิณฑบาตไม่สะสมพวกเราเนี่ยมากน้อย ไม่สะสมพระเราไม่ได้สะสมแม้แต่ข้าวสารสักเม็ดนึง
อ่าเครื่องกระป๋องสักกระป๋องนึงก็ไม่สะสมแล้ว
เราทําได้เราดีอยู่แล้ว
ไม่สะสมอาหารไม่สะสมเสื้อผ้า ไม่สะสมจีวร
ไม่สะสมที่อยู่
มีกุฏิแถวนี้หลังเท่านั้นหลังมีที่อยู่นู่นนี่อะไรนักหนาสากรรจ์มากมายไม่ได้สะสม
อาหารเสื้อผ้าที่อยู่ไม่ได้สะสมอยู่ยา
ไม่ได้สะสมบริขารที่ไม่เข้าเรื่อง
เครื่องใช้เครื่องสอยอะไรไม่ได้หลงสะสมอะไรมากมาย
นะ เป็นคนไม่สะสมเป็นคนมักน้อย
อ่าเป็นคนไม่มีอะไรมากมีเครื่องอาศัยพอสมควร
พระไม่ต้องพูดเพราะว่าชัดอยู่แล้ว แม้ฆราวาสตอนนี้ยิ่งมีปริมาณมากคน
พวกเรานี่ยิ่งอยู่วัดนี่ยิ่งเห็นในรูปร่างเป็นคนมักน้อยมาอยู่ที่นี่ก็พยายามนั่นแหละคุณอยู่ตึกขาวคุณนั่นแหละระวังอะประเดี๋ยวก็พ่อขึ้นข้างข้างก็กองขึ้นไอ้นี่ก็กองขึ้นกองขึ้นระวังไอ้นั่นมันความไม่เจริญ
มันกลับกันกับทางโลก
ทางโลกเขาจะต้องมีอะไรกองเพิ่มขึ้น มีอะไรมากขึ้น มีอะไรอลังการขึ้น ใหญ่โตขึ้น
นั่นมันโลก
แต่ของเรานี่ยิ่งน้อยลงน้อยลง ยิ่งเบายิ่งว่าง
ยิ่งไม่มีอะไรมาเป็นเรื่องภาระหนักหนา
ยิ่งน้อยยิ่งเล็ก
ยิ่งอยู่ยิ่งสะอาด
อาศัยอะไรลงน้อยลงได้
เรื่อย ๆ ปรับไปเรื่อย ๆ
นั่นเป็นรูปร่าง
เป็นสภาพที่เห็นได้ด้วยตาเปล่า
เป็นรูปธรรม
เรามีรูปธรรมอย่างนั้น อยู่ด้วยกันตั้งเป็นเยอะเป็นแยะ
ไม่ต้องไปสะสมอะไรให้สุรุ่ยสุร่าย วุ่นวายมากมาย
กอบกองหอบหลามอะไร ไม่เป็นเช่นนั้น อภิชชะ
เพราะใจพอเพราะสันโดษ
มักน้อยได้เพราะใจพอ ก็พอแล้ว
โอ้นี่ยังไม่รู้ว่าใครเพิ่มเสื้อผ้าหน้า
แพ้ขนาดเสื้อผ้าหน้าแพ้ยังมาออกได้อีก
หลายๆชุดหน้าชุดนั้นชุดนี้ชุดนี้ชุดนี้ มันก็ดูใส่ดีชุดนี้ก็ดูใส่ดีชุดนี้ก็ดู ใส่ดีหวงก็มีมัดอัดมีมีมัจฉริยะอ่ะ
ตระหนี่เป็นอุปกิเลส
มัจฉริยะ
ขี้เหนียว
ยังตระหนี่อยู่ แม้แค่วัตถุ
เราตระหนี่วัตถุนี่คือเราตระหนี่กิเลสด้วย
เพราะว่าไอ้ที่มันจะไปตระหนี่วัตถุนั้นก็คือ กิเลสเรานี่แหละมันไปตระหนี่
มันมันไม่อื่นหรอก เพราะฉะนั้นเราล้างกิเลสด้วย แล้วก็หัดเอากิเลส
เอ้า หัดเอาวัตถุออกซิ
กิเลสมันจะดิ้นมั้ย
กิเลสมันยังเหนียวอยู่ มันยังขี้เหนียวอยู่ มันก็หวงแหน
โหยหา ต้องการคืน
ฆ่ามันดูซิ
แล้วมันพอมั้ย เราไม่ได้ทรมานตน เสื้อผ้าหน้าแผล เท่านี้เราก็พอ
ข้าวของอื่นเหมือนกัน
ที่เราควรจะมักน้อยได้ มักน้อยลงไปอีก
ในฆราวาสพวกเราก็มีรูปร่างอภิชฌะมักน้อย มีรูปร่างของความสันโดษ
ความใจพอ
เรามีชีวิตอยู่อย่างนี้ ใจพอแล้ว สบายใจไหม
ถ้าคุณเองคุณวางใจได้แล้ว
ปล่อยกิเลสได้แล้วจริง
ก็สบายไม่ได้เป็นปมด้อย ไม่ได้เป็นปมเด่น ระวังเรื่องปมเด่น อาตมาก็ย้ําเสมอ
คุณได้ดีอย่างนี้แล้ว
คุณก็เอาไปข่มเขา
ถึงบอกว่าพวกเราเนี่ย
ทําเป็นเถอะไอ้พวกอโศกเนี่ย
แต่มันกินมังสวิรัติมากินมื้อเดียวได้มันก็
คนคนกิน 5 มื้อ 8
มื้อก็เงินของกูกูจะ
กิน 5 มื้อ 8
มื้อช่างแก่ช่างแก่บรรลัยเออ
เขาก็นึกของเขาอย่างงี้เลยเพราะเราไปข่มเขาเข้ามันก็โกรธโกรธกันมันก็ไม่ชอบใจ
เพราะฉะนั้นเราไม่ต้องไปข่มเขาหรอกเราได้ก็ไปของเราตามควร
ให้เขามายินดีเออเขากินมื้อเดียวอยู่ยากยังไงนะทําไมเราถึงเปลืองถึงผลาญ
ถ้าเขาไม่มีจิตต่อต้านนะเขาก็จะมองออกเหมือนกัน
เขาก็แข็งแรงขวนขวายนะมีลักษณะยืนยันได้เป็นคน
ไม่ได้หมายความว่ากินมื้อเดียวก็เลยกลายเป็นคนก็เหงา
ทําอะไรก็ไม่ได้
ไม่มีเรี่ยวมีแรงอย่างกับคนจะตาย
โอ้
นี่เขากระปรี้กระเปร่าเบากายเบาใจสร้างสรรค์แข็งแรง
ทํางานไม่เหน็ดไม่เหนื่อย
มียังไงกันกินมื้อเดียวมันได้ยังไง
สิ่งเหล่านี้เป็นปาฏิหาริย์
สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่น่ามหัศจรรย์
และมันก็เป็นได้
นี่เป็นความมักน้อยที่มีลักษณะจริงพิสูจน์ยืนยันได้คนวรรณะเก้าพิสูจน์ได้คาถาวัตถุไม่ใช่มีแต่คําพูดคาถาแปลว่าคําพูดไม่ใช่มีแต่คําพูดวัตถุแปลว่าเรื่องราวไม่ได้มีแต่เรื่องราวคําพูดที่พูดว่าอภิชฌะอย่างไรมักน้อยอย่างไรไม่ใช่พูดเท่านั้นพิสูจน์ได้
มีสภาพ
พิสูจน์ได้
เพราะฉะนั้นการกล่าววัตถุเรื่องราวใดๆ
คาถาวัตถุ 10
นี่หมายความว่า
การกล่าวเรื่องราวใดๆ
ต้องกล่าวเรื่องราวให้เป็นไป
เพื่อความมักน้อย
อาตมาจะพูดอยู่เสมอ
ว่าพวกเรานี่ต้องเป็นไปเพื่อความมักน้อย
กล่าวเรื่องใดต้องเป็นไปเพื่อความสันโดษให้ใจพอ
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อความสงบ
วิเวก ปะวิเวกะ
กล่าวเรื่องใด
ให้เป็นไปเพื่อความไม่หลงสวรรค์ไม่คลุกคลีเกี่ยวข้องกับกิเลส
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อความปรารภความเพียร
ขยัน วิริยะรําพะ
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อความเป็นศีล
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อสมาธิ
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อปัญญา
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อวิมุตติ
กล่าวเรื่องใดให้เป็นไปเพื่อวิมุตติญาณทัศนะ
นี่คือคาถาวัตถุสิบ
เพราะฉะนั้นผู้ที่จะสอนผู้ที่จะกล่าวคํากล่าวพูด
เรื่องราวที่จะกล่าวจะพูดดี
ก็จะต้องเป็นไปเพื่อกถาวัตถุ 10
เหล่านี้
เพราะเราพูดอยู่เสมอว่าเป็นไปเพื่อความมักน้อยนะ
ท่านติระจิตโตขึ้นมาแต่เช้า
เทศน์ให้เราฟัง
ก็เท่เตือนเรา
มีอะไรที่เรายังจะฟุ่มฟุ่มฟุ่มเฟือยรุ่มร่าม
ลดลง ปลงลง
เป็นไปเพื่อความมากน้อยสันโดษวิเวก
สงบ สงบระงับ
ไม่ติดสวรรค์ยิ่งสวรรค์โลกีย์
โลกโลกหยาบหยาบ
ไม่ติด แม้แต่สวรรค์ชั้นสูง
นะเป็นอุบัติเทพได้เราก็สูงขึ้น
มีเทวดามีสวรรค์อาศัยสูงขึ้นเรื่อยเรื่อย
สูงขึ้นเราก็ไม่ติดสวรรค์เหล่านั้น
อสังสักคะ
ไม่คลุกคลีเกี่ยวข้อง
ไม่คลุกคลีเกี่ยวข้องกับกิเลสส่วนเหลือ
มันติดเนี่ยมันเป็นกิเลส
ถึงแม้จะเป็นที่อาศัยฐานอาศัยก็ตาม
เราก็ไม่หลงที่อาศัยฐานอาศัย
ไม่งั้นคุณติดมันละเอียดลึกซึ้งตัวเนี้ย
จิตติดอะไรมันอยู่ที่นั่น
มันไม่มีตัวตน
มันไม่มีที่อยู่
มันไม่มีเครื่องกินที่กินทางอะไรนะ
จิตวิญญาณ
คุณนึกไม่ออกง่าย ๆ หรอก
มันติดภพ
ภพมันไม่มี ไปเป็นที่
ไม่เป็นสถานที่
ไม่กินที่ ไม่กินเวลา
ไม่กินอะไร
มันติดจึ๊กอยู่ตรงไหน
มันก็ติดจึ๊กอยู่ตรงนั้น
มันแสบสันจริงจริงนะติดภพสงบติดจึ๊กตายแล้วก็ยังติดเอ๊ะมันมีได้ยังไงจิตมันมีได้
มันเล็กมันน้อยมันละเอียดเหลือเกินมันก็ติดจึ๊กอยู่ที่สงบตายแล้วเหรอ
สบายแล้วตอนนี้ไม่ต้องเป่าแตรนอนฉันก็อยู่ตรงนี้แหละ
จึ๊กอยู่ที่สงบนี่ระวังนะคุณ
มันน่ากลัวมากนะ แสบสันจริงจริง
จิตวิญญาณนี่คุณคิดไม่ถึงหรอก
รัฐบาลเน้นนี้คนมีปฏิภาณก็อาจจะพอรู้แล้ว
คนไม่มีปฏิภาณนี่
ฟังไม่ออกอาตมาเชื่อ
เชื่อว่าฟังไม่ออก
อะไรไปติดภพสงบยังไง
มันเป็นยังไง ไปติดภพสงบ
ติดจริง ๆ
คุณจะทําเป็นเล่น ๆ ไปนะ
ทําเป็นเล่นไปไม่ได้
มันจึ๊กอยู่ตรงนั้นน่ะ
มันคลุกคลีเกี่ยวข้อง มันติด
ไม่เอา
มันจะเป็นสวรรค์หอฮ่อขนาดไหนก็ช่าง
หลงสวรรค์อยู่ มันก็จะเป็นสวรรค์
เป็นภพเป็นภูมิ เป็นภวตัณหา
เพราะฉะนั้นรูปฌาน
อรูปฌานฤาษีนั่นหรือ เออ
ถ้าออกไปนั่งจึ๊ก อยู่เงี้ยแหละ
ก็เป็นรูปธรรม
ไม่ต้องไปเอานามธรรมลึกซึ้งอะไรหรอก
เราพยายามสลัด
สลัดอยู่ทุกวันนี้ก็จะแย่
แล้วฤาษีไปนั่งป๊อป ๆ
อย่างนั้นน่ะเหรอ
ไม่ต้องพยากรณ์
อาตมานี่
เข้าใจฤาษีดีจริง ๆ เป็นลูกศิษย์พระพุทธเจ้า
ไม่ต้องพยากรณ์หรอก พวกสายนั่งหลับตา ไม่ต้องพยากรณ์หรอก
ถ้าเอาแค่กล้องอินฟราเรดมาถ่ายเท่านั้น ก็นั่งอยู่งั้นแหละ
ไม่ต้องถึงขนาดให้มันละเอียดลออถึงไหน ก็นั่งแช่
จมอยู่งั้นแหละ อยู่ที่ไหนก็อยู่กับที่ เคลื่อนย้ายยาก
อีกหน่อยซื้อรถเครนให้พวกนี้
ดื้อทึม
แข็งตั้งอยู่ตรงไหน ก็อยู่
แล้วมันไม่ค่อยเคลื่อน มันกระปรี้กระเปร่า ไม่คล่องแคล่ว
เป็นอย่างนั้นน่ะ ของเขาเป็นอย่างนั้น ประเภทฤๅษีอืดๆ
บุรุษถืดอยู่อย่างนั้น
เพราะฉะนั้นเราไม่เอาอย่างนี้ เป็นคนคล่องแคล่ว แววไว เป็นคนที่ขยันหมั่นเพียรปราดเปรียว
กระปรี้กระเปร่า
ระหุทะนัง
ระหุถานัง เป็นฐานะแห่งความเบา
แปลโดยพยัญชนะระหุถานัง นะ
เป็นฐานะแห่งความเบา ก็คือเรามีฐาน
เรามีตําแหน่ง เรามีหลักแหล่ง เรามีความเป็น ฐานคือความตั้งอยู่
เราตั้งอยู่ด้วยความคล่อง ไม่ใช่ตั้งอยู่ด้วยความตั้งเด่น
ภาษามันยอมๆซ้อน ฐานคือตั้งอยู่
แล้วมันตั้งอยู่ คือตั้งอยู่อย่างเคลื่อนยาก
เป็นพวกน้ําหนัก มีน้ําหนักแยะ
รากงอก
เคลื่อนไปไหนก็ไม่กระปรี้กระเปร่า ก็ถึงแปลว่ากระปรี้กระเปร่าคล่องแคล่ว ระหุถานัง เบาคล่อง
แววไว
คิดว่าพูดอย่างนี้คนไม่โง่เกินไปเข้าใจแล้วเหรอ มันหมายความว่าอะไร
เข้าใจแล้ว เป็นคน
คล่องแคล่ว แว่วไว
ปราดเปรียว สร้างสรรค์
อย่างนี้มันซ้อมให้เราเอง เป็นคนไม่อึดอัด
เป็นคนไม่เทเล ติดซึม ติดหยุด ติดทื่อ มะรื้อซื่อ อะไร
มันประกอบกันนะ
นี่ขยายตัวนี้ เพราะเราพวกเราเองเนี่ย มันจะมาหลง
มาหลงตัวหยุดว่าง
ติดซื่อ มะรืนทื่อ
แล้วมันก็ขาดทั้งจิตวิญญาณ
ขาดทั้งประโยชน์
จิตวิญญาณก็ล้มเหลว
คือติดยึดอยู่ทั้งนั้น
ทั้งขาดประโยชน์
แทนที่คุณจะได้เป็นคนสร้างสรรค์ เป็นคนกระปรี้กระเปร่า แต่ไม่ใช่กระปรี้กระเปร่าลูกลิก
หยุดจับจด ไม่เป็นเรื่อง เดี๋ยวเดินพล่านตรงนี้ เดินพล่านตรงนั้น เดี๋ยวเอาไปแข่งกับชะมดเลย
สมมุติติดกรงเคยเห็นไหม
เดินพล่านอย่างงั้นไม่เป็นอันทําอะไรจับจดร่อยร่อยล่องล่องวุ่นวุ่นวุ่นวายไม่เข้าเรื่อง
ก็ไม่ใช่อย่างนั้น แหมพูดมุมไหนรู้สึกว่ามันมีไอ้ตัวย้อนแย้งไปทุกมุมเลยนะ
จะพูดมุมนี้อ้าวมีมุมนี้แย้ง พูดมุมนี้มีมุมนี้แย้งอยู่ตลอดเวลา
พอเรารู้จุดจบว่า มันหมายเอาตรงไหน จุดจบ
มันหมายเอาแม้แต่เราจะเป็นคนขยัน
ก็ขยันจริงๆ
กระปรี้กระเปร่า เบากาย เบาใจ ไม่ติดภพ
ไม่ติดอะไร
อสังสักคะ
ไม่ติดสวรรค์
แม้ที่จะไปสวรรค์ที่
หยุด ที่สงบ
ก็เป็นตัวสงบ
เราสงบได้ทั้ง ๆ
ที่เราไม่ต้องลําบากลําบนอะไร
สงบ
พวกที่จิตว่างนี่คือพวกไม่ว่าง
พวกที่ไม่ว่างนี่คือพวกที่ว่าง
คือมันอยู่ว่าง ๆ
นั่นแหละ
พวกจิตไม่ว่าง แล้วมันก็นั่งวุ่น
ฟุ้งซ่านไป
เดี๋ยวลองถามเจ้ากรมวุ่นๆ
ดู เจ้ากรมท่านสมณะลักขโน
เดี๋ยวนี้ดีขึ้นเยอะ
เป็นไง ใช่ไหม
คือมันว่าง มันไม่เอางานเอาการ
ใครมาอยู่ในภพเรา
คนนั้นคนนี้ เขาทําโน่นทํานี่อะไร
ไม่เอา เป็นคนว่าง ๆ ลอย
แต่มันไม่ว่าง
จิตมันวุ่น เพราะฉะนั้น จําไว้
คนที่จิตว่างนั้น คือคนไม่ว่าง
มีงาน มีการสร้างสรรค์
เห็นเลย เป็นคนจิตว่าง
เบาสบาย
โปร่ง
มีฐานอาศัย
เพราะทํางานยังไง มันก็เป็น
อะหารปริยัติ
ทุกข์
มันก็ทํางานสร้างสรรค์ไป สบาย
จิตมันว่าง
ไม่ทุกข์
ส่วนคนจิตไม่ว่างนั้นน่ะ
เป็นคนว่างๆ
แต่ภายในจิตนั้นวุ่น
นี่ท่านชาตวโรโน้ตไว้แล้ว
อันนี้โน้ตไว้แล้ว คงจะซาบซึ้งดี
ก็ท่านชาตวโรคงจะซาบซึ้งดี
อาตมาพูดขึ้นในวันหนึ่งกําลังทานข้าว
ฉันข้าวอยู่ก็
ระลึกได้ถึงพยัญชนะนี้ก็พูดออกมา
คนที่จิตว่างคือคนไม่ว่าง
คนที่จิตไม่ว่างนั้น
คือคนว่างๆ
แต่ภายในจิตนั้นวุ่น
ก็ต้องขยายความหน่อยอันหลัง
แล้วมันจะได้ชัดเจน
ไม่งั้นถ้าไม่ขยายความ ก็งง ๆ
ดีเหมือนกัน
เอาแต่แค่
คนที่จิตว่าง คือคนไม่ว่าง
คนที่จิตไม่ว่าง คือคนว่าง ๆ
เอาแต่แค่นี้ก็ งง ๆ ดีเหมือนกัน
แล้วมันยังไง
คนจิตไม่ว่างคือคนว่างๆ
คือมันว่างๆลอยๆ
มันไม่ได้สาระอะไร
ไม่ได้แก่นสารอะไร
ไม่ได้มีคุณค่าอะไร
เป็นคนว่างๆลอยๆ
ว่างตัวนี้เป็นตัวว่างเลว
แต่คนจิตว่าง
จิตของเขาว่างจากกิเลสจิตนั้น
เขาเป็นคนไม่ว่างหรอก
เป็นคนขวนขวาย เป็นคนรู้กาลเทศะ
เป็นคนมีประโยชน์คุณค่า
แล้วสบาย ๆ ตลอด
สร้างสรรค์ก็ตลอด
ขยันหมั่นเพียรก็ตลอด
ทํางานกับใครก็ตลอดเพราะเราไม่มีกิเลสแล้ว
จะเป็นใครเป็นยังไงแม้แต่ทํางานกับศัตรูก็ไม่ทุกข์
คนที่เป็นพระอรหันต์เจ้า
ทํางานกับศัตรูก็ไม่ทุกข์
แต่ยังไม่เป็นพระอรหันต์
เราก็ต้องพยายามพากเพียร
คนนั้นเป็นศัตรู
คนนี้เราไม่ชอบหน้า
คนจะมีวิบาก
มันเป็นศัตรูกันมาตั้งแต่ปางไหนก็ช่าง
เราต้องล้าง ถ้าไม่ล้างจะไม่ล้างเมื่อรู้นี่มันจะไปล้างเมื่อไหร่
เรารู้อยู่แล้วขนาดนี้เออเรารู้แล้วว่าเรามันมีจิตไม่ดีมาหัดวางใจ
ปล่อยใจให้ดีสัมพันธ์ให้หมด
สร้างสัมพันธ์เป็นมนุษย์ที่อยู่ร่วมกันได้เป็นสามัคคี
เป็นคนที่ไม่มีตัวจิตร้ายเลย
เนี่ย เป็นเรื่องดีอย่าง งี้ นะ
เพราะฉะนั้นเรามาศึกษา
พยายามศึกษาสิบหกปีไปนี้ พวกอาตมา
ไม่ใช่พวกอาตมา พวกเราน่ะทั้งหมด อาตมาแหละเป็นตัวแกนนํามา
16 ปีนี่เห็นชัดเจนในรูปที่ว่า วิริยะัมภะ
ตัวคุณแต่ละคนคุณจะเห็นได้ว่า แต่ละคนนี่แต่ก่อนนี้เรา
แหมถ้าไม่มาเจออาตมานี่มันก็คงจะขี้เกียจกว่านี้
เพราะเราเคยขี้เกียจแล้ว แล้วก็เคยสร้างความขี้เกียจได้หนาขึ้นหนาขึ้น
มันก็เชยเชยเชยเชย บางคนมีฐานะดีด้วยก็เอาแต่กินแต่อยู่อะที
พ่อแม่ก็มีให้กิน
อยู่ไปไม่ขวนขวายไม่สร้างสรรค์ ไม่เป็นคุณค่าของชีวิต
ตายไปก็ได้แต่หนี้แต่สิน
คุณเข้าใจนะ หนี้สินคืออะไร
ไม่ใช่หนี้สินทั้งโลกหรอก แม้พ่อแม่คุณจะร่ํารวย
ไม่ได้ไปขอกู้หนี้เงินทองของใครหรอก
แต่มันก็เป็นหนี้บาปหนี้เวรหนี้ชีวิตไป ไม่เข้าท่า
เอาเปรียบเอารัดเขาแล้วลอยชาย เปลืองเปล่า
หนักแผ่นดิน
หนักโลก
แต่ตอนนี้เรามานี่ เออ เรามาฝึกฝน ไม่นึกว่าเราจะเป็นคนขยันขึ้นได้กว่า
แต่ก่อน
ถึงแม้คุณจะขยันขนาดนี้ก็ดีขึ้น
แต่ก็อย่าพอล่ะ อย่าสันโดษซะล่ะ
โอ๊ย นี่ขยันนี่หรอก แต่ก่อนขี้เกียจกว่านี้ เดี๋ยวนี้ขยันมากแล้ว
มากกว่านี้ได้อีกน่ะ
เห็นว่าพวกเราขยันหมั่นเพียร เป็นคนขวนขวาย เป็นคนไม่ดูดายได้ชัด
ทั้งๆที่ไม่ได้เอาลาภมาล่อคุณ ไม่ได้เอายศมาล่อคุณ ไม่ได้เอาสรรเสริญมาล่อ
ทํางานไปบางทีทํามากๆเข้าก็
ทําไปทํามา ไอ้นู่นผิดไอ้นี่พลาด โดนว่าโดนกล่าว
โดนตําหนิ
ไม่ใช่ว่ายิ่งทํางานก็จะได้รับคําสรรเสริญ
สรรเสริญน้อยพวกเราสรรเสริญกันบ้าง เออดีนะขยันดีอันนั้นนี่ทํา เราก็สรรเสริญกันบ้าง แต่ไม่เหมือนโลกโลกเขาหรอก โลกโลกเขาป้อยอกันเหลือเกินตั้งแต่เด็กมันเลย พอทํางานเดี๋ยวนี้น่ะ อุ๊ยไอ้หนูเก่ง
แม่หนูเก่ง อ่า
น้องไรล่ะน้อง
ต้อย น้องติ่ง เก่ง
ยอกันมา สรรเสริญติดมาตั้งแต่เด็กๆ โน่น
พอโตมาไม่ได้รับยอหน่อย มูแล้ว
มูทูๆ
เนี่ยมันสอนกันมาซับซ้อนใส่จิต
เป็นสัญญาณ
เป็นตัวอะไร
เป็นตัวอย่างงั้นแหละ เป็นค่านิยมอะไรอยู่ในจิต
เป็นตัวติดตัวยึดอย่างนั้นมา
พอยิ่งเข้ามาโตโตแล้วก็ต้องทํางานดีดีต้องได้เหรียญตราโน่นน่ะใหญ่แล้วทีนี้ไม่ใช่คํายออย่างเดียว
ต้องได้เหรียญตราต้องได้รางวัลเป็นอะไรก็ตามแต่ พูดไปก็คงเข้าใจกันแล้วล่ะ
แต่นี่เราทํางานไม่มีสิ่งเหล่านี้มาล่อ
ไม่มีอามิสเหล่านี้
คุณก็ขยันได้เอง
โดยเป็นความขยันรู้ในปัญญาว่าเราเป็นคนขยันหมั่นเพียรสร้างสรรค์ก็เป็นคุณค่า
มันจริงไหมอาตมาหลอกคุณหรือเปล่า คุณค่าเป็นของใคร
กรรมเป็นของใคร
พระพุทธเจ้าก็สอนไว้กามสุโกมหิ กัมมทายาโท
กรรมเป็นของใครคุณเป็นคนทํากรรมเป็นของคุณเป็นกุศลกรรมก็ของคุณ
คุณทําดีดีนี้ไปไม่ต้องลบล้างค่าด้วย
ไม่ต้องไปเอาแลกเปลี่ยนมาก็จะจะเข้าใจว่าโอ้โหคําสอนของพระพุทธเจ้าเนี่ยเอามาขยายกันแล้วมันชัด
เป็นอาชีพที่ไม่มีลาภาเพนะ ลาภัง ณิชฌะคิง สุนัตตา
ไม่ต้องมามีลาภแลกอะไรให้มันหมดค่าไป
มันก็เป็นค่าในตัวมัน มันก็เป็นตัว
ตัวคุณค่า
เป็นตัวคุณค่าประโยชน์เป็นตัวบุญที่แท้
เป็นตัวทานที่แท้สละอยู่เป็นตัวจาคะที่แท้
ทําแล้วก็สละให้แก่มนุษยโลก มนุษยโลกก็ได้ประโยชน์จากแรงงานจากแรงผลิตหรือผลผลิตของเรา
เขาก็ได้รับไปใช้สอยกินอยู่อาศัย
เราก็เป็นคนมีค่า ไม่ใช่ขึ้นมาหนักโลกอะไร
เราก็เข้าใจ เข้าใจว่า เออ เกิดมาเป็นมนุษย์นี่ มันมีความหมายอย่างนี้ มีที่จบอย่างนี้นะ
สําคัญอย่างนี้เอง
คุณยังสงสัยอะไร
ใครยังโง่อยู่
ไม่มีเหรอ
โอ้โห คนฉลาดทั้งนั้นนั่งอยู่นี่
คนฉลาดทั้งนั้น นั่งอยู่นี่
แต่อาตมาก็คิดว่า
มันไม่ใช่เรื่องลึกลับอะไรที่จะรู้ไม่ได้
พูดอย่างนี้
มันไม่เห็นจะยากตรงไหน
แต่มันเป็นความลึกซึ้งนะ
ที่อาตมาว่าอาตมาที่พูดให้คุณฟัง
เป็นความลึกซึ้งนะ
ไม่ใช่เข้าใจได้ง่าย ๆ
นะ เข้าใจได้เขาก็ไม่ยอม
อย่างคนโลกอาจจะมีคนมีปัญญาดี ๆ
มาฟังก็เข้าใจ
เพราะมันไม่ใช่เรื่องยากอะไร
แต่เขาจะยอมเป็นอย่างนี้ไหม
คุณเข้าใจแล้วคุณเป็นไหมล่ะ
นี่ ตรงนี้สําคัญ
เข้าใจแล้ว แต่เป็นหรือยังล่ะ
เป็นได้หรือยัง
ยัง มันเป็นได้บ้าง
ยังไม่ช่ําชอง ยังไม่ยิ่งใหญ่
เป็นได้บ้าง
เห็นไหม
เพราะเรามาฝึกปรือเข้ามาพากเพียรเข้าแล้วจะได้เห็นได้
อาตมาเห็นถึงบอกสิบหกปีมานี้นี่อบอุ่น
อาตมาอบอุ่นพวกเรา
ขยันเพียรเอ้อดีดีบางทีอาตมาไม่เคย
หลายคนนะ
จะอยู่ในพุทธสถานบางพุทธสถาน
ไม่ค่อยเจอหน้าอาตมาหรอก
เขาก็ทําของเขาไป
แต่อยู่นี่บางคนนี่
เนื้อหาจะต้องเจอหน้าจะต้องมาให้กําลังใจ
ยังอ่อนแอต้องมาอัดฉีดไม่เทศน์ให้ฟังมั่ง
ไม่มีแรงแล้ว
ไม่มายืนยันย้ําสัจจะให้ฟังไม่ได้ฟังเทศน์
ไม่ได้ยืนยันอะไรหมดแรงนะเอ๊ะไม่เป็นของ
ตัวหรือยังไงมันไม่ชัดยังไงมันวิจิกิจฉา
อะไรอยู่อีก
เราทําดีเราก็ต้องมั่นใจในกุศลกรรมเราทําดี
เอ้าทําดีแล้วจะไป
ต้องมาวุ่นวายอะไรอาตมามากมาย
เดี๋ยวอาตมาตายไปแล้วเลยไม่มีใครอัดฉีดเลยหมดแรง
ทํางานไม่ได้แล้วเลยไม่ต้องพึ่งใครไม่ต้องพึ่งตนไม่ต้องสร้างสรรค์กันพอดี
อาตมาตายแล้วก็เลยจบ
หมดน้ํายา หมดแรงแล้ว
คุณทํางานเพื่ออาตมาเหรอ
เปล่า
อาตมาตายแล้วก็ไม่มีปัญหา
บางคนไม่ได้ทํางานเพื่ออาตมา
คุณทํางานเพื่อความดี
ทํางานเพื่อสิ่งที่เป็นความประเสริฐ
เป็นลักษณะของมนุษย์ประเสริฐ
ทํางานให้ตัวเราเองเป็นผู้ที่มีลักษณะประเสริฐ
จริงจริงด้วยความจริงใจ
ด้วยความรู้ด้วยความเป็น
มันรู้แล้วมันก็เป็นอย่างงี้
แล้วชาตินี้เราก็ดีอย่างงี้ไปตายแล้วก็เลิกกัน
คุณจะปรินิพพานก็ปรินิพพานไป
ถ้าไม่ปรินิพพานจะตั้งจิตเป็นโพธิสัตว์มา
ยินดีต้อนรับเวลคัม
ผู้น้อง
ใครจะไปเป็นโพธิสัตว์ผู้น้องอีกเชิญเข้าคิวมา
อาตมาไม่มีปัญหาโลกได้ประโยชน์จากโพธิสัตว์
คุณจะไม่ยอมดับขันธ์เป็นพระอรหันต์
แต่อย่าเพิ่งลัดนะเอาอรหันต์ก่อน
เพราะผู้นี้เลยเกิดโพธิสัตว์ขึ้นมากมาย
โดยลัดเดี๋ยวก็ฟาร์มพอดี
เรียนจบปี 1 ปี 2 ปี
3 ปี 4 ให้มันเป็นขั้น ๆ
ไปก่อน เอาอรหันต์แน่ ๆ
เพราะในอรหันต์มี โพธิกิจ
คุณอาตมาไม่ยอมให้คุณมานั่งขี้เกียจ
เชยๆ แบบเข้าใจผิด
อรหันต์ก็ต้องไปแบบเถรวาท
ถอยเอาประโยชน์ตน
แล้วก็ไปไม่อาจไม่ได้
อรหันต์หรือโพธิสัตว์เนี่ยเถรวาทและมหายานอยู่ด้วยกันเนี่ยมานั่งสังฆเภทอาตมาไม่ยอมคุณหรอกเพราะอาตมาเองอาตมาเข้าใจดีอย่างนี้เพราะฉะนั้นในความเป็นอรหันต์ต้องเป็นความขยันไม่ใช่อรหันต์เห็นแก่ตัวลอยช้าและติดภพติดภูมิติดอะไรไปอย่างที่อธิบายแล้วอธิบายเล่าไม่ใช่
อรหันต์เป็นคนที่ระวังได้ไม่ติด
ไม่ติดภพเป็นคนขยันหมั่นเพียรเป็นคนสร้างสรรค์
มีวิริยะรําพะ
อสังสักคะ
ปะวิเวกะ สงบแท้
สงบชนิดที่คล่องแคล่ว
สงบอย่างจิตว่างแล้วไม่ว่าง
ผู้มีจิตว่าง แล้วไม่ว่างจริงๆเลย
แล้วก็สบาย
เรารู้มันว่าเป็นทุกข์ เป็นอาหาร
และปริยัติทุกคน
เป็นทุกข์ธรรมดา
ทุกข์ที่เลี่ยงไม่ได้ของอริยะ
ยิ่งเป็นอริยะแล้วยิ่งไม่ต้องเลี่ยง
ไม่เลี่ยงเลย
ทุกข์นี้หรือ รู้
เพราะทุกข์เท่านั้นเกิดขึ้น
ทุกข์เท่านั้นตั้งอยู่
ทุกข์เท่านั้นดับไป
พระเถระเถรีทั้งหลายท่านก็
กล่าวเมื่อท่านแจ้งสว่างแล้ว
อาตมานึกไม่สงสัย
คํากล่าวของพระเถระเถรี
ก็ทุกข์แหละ แต่ทุกข์อย่างใด
มันมีรายละเอียด
ถึงเราก็เรียนมาแล้ว
ทุกข์อย่างนี้
ไม่ต้องกลัว
ทุกข์อย่างอาหาราปริยา ที่ทุกข์
ก็ทุกข์ธรรมดา
สร้างสรรค์ไป แสวงหาไป เป็นไป
เมื่อคุณเข้าใจด้วยปัญญา
ไม่งง ไม่สงสัย
มันก็ไม่มีปัญหาเลย สบาย
สร้างสรรค์ก็สร้างสรรค์ไป
แล้วมันไม่อุดมสมบูรณ์ให้มันรู้ไป
เรามาพิสูจน์กันว่าเราไม่เป็นนักสะสม
เราเป็นมนุษย์วรรณะเก้า
ไม่สะสมนี่แหละ
สร้างสรรค์แล้วก็สะพัดเป็นนักเศรษฐกิจเป็นนักเศรษฐศาสตร์ชั้นสูง สร้างสรรค์สะพัดสะพัดสะพัด
ให้มันดูสิว่า พวกเราจะป่วย ป่วยพร้อมกันหมดเลย ตาย ไม่มีจะกิน ไม่มีใครทํางาน
ต้องมาคอยประคบประหงม คอยดูแลกัน ป่วยหมดเลย เลยจะตาย
เพราะเราไม่ได้สะสมอะไร
ให้มันดูสิ อาตมาไม่เชื่อ
แล้วพวกเรานี่จะแข็งแรง ไม่ป่วยง่าย
เพราะจิต
มันก็แข็งแรง จิตมันมีปัญญา
สุขภาพเราก็ทํางานสร้างสรรค์อะไรอยู่ แข็งแรง
แล้วเราก็ไม่ทรมานตน ทําจนเกินไป
ทํางานจนป่วย
ระวังอันนี้ก็กําชับกําชา
1 เราไม่แกล้งป่วยอะไรนิดอะไรหน่อย ออเซาะไม่
นอกจากเราไม่แกล้งป่วย ไม่ออเซาะแล้ว เราก็ไม่ทรมานตนมันป่วย ควรจะรักษาดูแล
ควรจะพัก ควรจะหยุด
ควรจะต้อง
ทําให้มันดีขึ้น
เราอย่าไปได้อวดดิบอวดดี มันเป็นมานะอีกชนิดนึงนะ
ป่วยแล้วก็ไม่ยอมรักษา แล้วก็ไม่อะไรดันทุรัง ทรุดโทรมไปอีก
นั่นก็เป็นความไม่เข้าใจด้วยปัญญา
ไม่เอา
ซึ่งสิ่งเหล่านี้เรารู้ทุกมุมแล้วเรียบร้อย เรามาปรับปรุง
เพราะอาตมามั่นใจในพวกเรานี่แหละ เป็นคนที่จะไม่ป่วยอะไรนักหนา
เป็นคนจะแข็งแรง
ปราดเปรียว
จะเป็นคนที่ไม่
มันจะไปรับอะไรเชื้อโรคเราก็ไม่ได้รับมันดึงแบบโลกๆมาแล้ว
แล้วเราก็จิตใจเราก็แข็งแรงขึ้น รู้อะไรดีขึ้น
จะเป็นคนที่แข็งแรงปราดเปรียวแล้วเราจะไม่ป่วยพร้อมกันมากๆ
เมื่อไม่ป่วยพร้อมกันมาก ๆ
แล้ว พวกเรามันจะจนได้ยังไงแม้เราไม่สะสม
อาตมากําลังพูดอธิบายความหมายคุณรู้ไหม
หมายความว่าเรามาอยู่กันอย่างหมู่อย่างงี้เราไม่ได้เป็นคนสะสมข้าวก็ไม่มีสะสมเก็บประเดี๋ยวเธอป่วยป่วยกันแล้วไม่มีใครทํางานแล้วจะเอาที่ไหนหมุนเวียนมากินมาอยู่มาใช้ มีพออาตมามั่นใจหมุนเวียนอยู่ได้โดยลักษณะเป็นมนุษย์ที่ไม่สะสมนี่แหละอภิชฌะ
เอ้ยไม่ใช่
อะปัจจยะ
อะปัจจะยะเนี่ย
เป็นมนุษย์ที่ไม่สะสมวรรณะเก้านี่แหละ วรรณะที่แปดนี่ไม่สะสม
มนุษย์ไม่สะสมนี่เป็นมนุษย์ตัวอย่างที่ทันสมัยที่สุดในโลก
โลกทุกวันนี้ยังไม่เข้าใจเลยว่ามนุษย์ไม่สะสมนี่มันเป็นมนุษย์เลิศ
มนุษย์ประเสริฐนะ มนุษย์สะสมน่ะโอ้โห
พวกคุณไปพูดกับเขาได้ เขารู้มาตั้งนานแล้วล่ะลุงพวกอโศก
แต่พวกอื่นยังไม่รู้
พ่ออโศกรู้มาตั้งนานแล้วล่ะลุงไอ้การไม่สะสมน่ะเจริญ
การสะสมนั่นน่ะมันแบบเจริญแบบโลกโลกนั่นน่ะ เขารู้มาตั้งนานแล้วใครใครก็รู้ว่าการสะสมเขาว่าเป็นมนุษย์ร่ํารวยเป็นมนุษย์กระดุมพีเป็นมนุษย์เจริญ
เขารู้ตั้งนานแล้วล่ะลุงเขาเลิกแล้ว
มนุษย์ทันสมัยมนุษย์สมัยใหม่นี่เขาไม่สะสมเจริญกว่า
คนโลกใหม่ก็ไม่สะสมเจริญกว่า
เพราะอโศกรู้มาตั้งนานแล้วแต่ยังทําไม่ได้
บางคนก็สะสมโน่น
สะสมผ้า สะสมน้ํา สะสมยาน
สะสมอะไรบ้าง
ลดน้อยๆ สะสมหรือเปล่า
สะสมรถน้อยๆ สะสมธนูน้อยๆ
ฟังดูแล้วมันหนําใจดีนะ
สะสมธนูน้อย ๆ ไอ้พวกเครื่องเล่นน่ะ ของเล่นอะไรเงี้ย
มันดูแล้วมันเหมือนเด็ก ๆ
เอ๊ะ สะสมไปทําไมล่ะ สะสมธนู
สะสมญาณสะสม
อะไรแล้วแต่เถอะ คุณไปอ่านดูเถอะพวกนี้คําพวกนี้อ่านแล้วทราบซึ้งดีดีแล้วคุณจะเห็นชัดเจนเออไอ้เรานี่
โอ้นี่ก็ของน้อยน้อยของเราเหมือนกันนะเนี่ย
สะสม
อ่าไอ้นั่นน้อยน้อย
ไอ้ไอ้นี่ก็น่าเก็บไว้ใช้ไอ้นั่นก็เด็กเก็บไว้ใช้
นั่นแหละมันมีมากมากนั่นแหละเหมือนกับเด็กเล่นของเล่นมีมากมาก
วันนั้น
ในหิน
เขาบอก
ปราจีนเขามีนาฬิกาเยอะนะ
คุณอยู่ได้เปล่า
โห เดี๋ยวนี้มีตั้ง
โอ้โห
ในตัวนี่
อย่างน้อยสองเรือน
เขาโชว์จริงจริงนะ
เขาผูกมานี่
เป็นไง เขาแกะให้ดูด้วยนะ
โชว์ให้ในหินดูด้วย
สวยไหม สวยไหม
หินก็ดูใหญ่เลย สวย
พี่ปราจีนเขามีเยอะ
เขาสะสมนาฬิกา
ตัวเขาเองอย่างน้อยก็ 2 เรือน
เขาก็เลยควักอีกเรือนออกมาจากกระเป๋า
เรือนนี้ต้องเก็บมันไว้หน่อย
คอมพิวเตอร์มันเก็บ
เบอร์โทรศัพท์ก็ได้ตั้งห้าสิบเบอร์
ต้องต้องใช้เป็นประจํานะ ก็ควักมา
นาฬิกามีสะสม
คอมพิวเตอร์สะสมตัวเลข
กดพับกับตัวเลขของ
โทรศัพท์ตั้งได้ตั้ง 50 เบอร์ ไม่
เดี๋ยวนี้มันทําเหลือเกินนะ ipad
นิดเดียวแค่นี้
นาฬิกาแค่นี้
มันใช้อะไรตั้งเยอะตั้งแยะ
เครื่องคอมพิวเตอร์สมัยนี้
เขาก็มีนาฬิกา เขาก็คุยกับเขาได้
นี่แหละนาฬิกาน้อยๆ
สะสมเหมือนเด็กเล่น
ไม่อะไรกันนักกันหนา
มันหลงไอ้ดวงงาม ๆ
คุณไปดูพวกที่สะสมทั้งหลายแหล่
สะสมแสตมป์สะสม
โอ๊ยหวงหวงนะ
เหมือนเด็กเล่นขายของ
ขายหม้อข้าวหม้อแกง
นี่แหละฟังดูเนี่ย
สะสมธนูน้อยๆ
สะสมอะไรลดน้อยๆ
อะไรน้อยๆ
เนี่ย ในศีลของพระเจ้าธันวาคม
มันก็หนําใจดีนะ
มันเหมือนเด็กจริง ๆ
นะพวกสะสมเครื่องไร้คราบ
สะสมไม่สะสมอะไรสะสม
แต่ก่อนอาตมาก็โง่
แต่จึงไม่ได้ติดใจอะไรหรอก
นึกว่าค่านิยมตามเขา
สะสมขวดเหล้า
แต่ก่อนอาตมาก็สะสมเอามาโชว์
สร้างไซด์บอร์ดให้มันด้วยนะ
สร้างคามิเนตเอามาตั้ง
แล้วก็โชว์นี่เรามีขวดเหล้าสะสมขวดเหล้าตัวอย่างขวดเหล้าอะไรมั่ง
เอามาไปซื้อเขามานะ
ไอ้ขวดเหล้าจริงจริงเหล้าขนาดนี้ขวดนึงก็ได้ร้อยนึงสองร้อย
ไอ้นี่ก็ร้อยนึงสองร้อยขวดน้อยน้อย
ไอ้ตัวอย่างโง่ไปซื้อมาเอามาตั้งโชว์
อ่าสะสม
มันเรื่องพวกเนี้ยถ้าไม่พูดก็ไม่รู้ถ้าไม่เข้าใจลึกซึ้งก็ไม่รู้
เราเหมือนกันเรายังเป็นประเภทสะสมน้อยน้อยพวกนี้มันมีหลายอย่างหรือเปล่า
เพราะงั้นบางอันเราสละออก
มันมีมากชินก็เหมือนกับพวกป้าหอบฟาง
อ่าก็เลยเรียกไอ้นี่น้อยน้อย
เอ่อ
แม้เราเองเราน้อยมาแล้วมันยังมีละเอียดที่เราจะเข้าใจสิ่งเหล่านี้ให้ได้
นะ
ภาษาผู้พระพุทธเจ้าท่านตรัสไว้อย่างงั้นน่ะ
มันลึกซึ้ง
นะ
เพราะงั้นเราอ่านดูมันเหมือนเรื่องเอ๊ะอะไรนะสะสมรสน้อยน้อยยาน้อยน้อยธนูน้อยน้อย
เนี่ยความหมายมันเนี่ยเหมือนเด็กเล่น
ที่จริงไม่ใช่น้อย ๆ สะสมมาก ๆ
อัน
เป็นของเล่นเล็ก ๆ
น้อย ๆ น่าเอ็นดูอะไรไปงี้
มันเลยกลายเป็นเรื่องเหลวไหล
เพราะเราเป็นผู้ไม่สะสม
เป็นผู้สันโดษ
เป็นผู้ที่มั่นใจยืนยันได้
เราอยู่กันอย่างอบอุ่น
เราพึ่งอะไร
พึ่งความดี
พึ่งความขยัน
พึ่งสมรรถภาพ
เรามีความสามารถ
เป็นที่พึ่ง
เราไม่ต้องไปสะสมเงินทอง
เป็นที่พึ่ง
เราไม่มีแม้แต่ที่อยู่เราก็ไม่กลัวตาย
เราไม่ต้องมีข้าวสักเม็ดนึงเราก็ไม่กลัวตาย
อาตมาไม่กลัวตายนะ
ให้อาตมานี่อายุแก่สักประมาณหกสิบเจ็ดสิบ
แล้วอาตมาก็ว่าอาตมาไม่กลัวตาย
ไม่ได้สะสมอะไรเนี่ยอาตมาว่าไม่มีใครแล้วนะ
สมมุติอาตมาต้องเป็นฆราวาสคนนึงเดิน
อายุหกสิบเจ็ดสิบ
แปดสิบเดินแก่พอสมควร
เอ๊ะอาตมาไม่กลัว
ไม่กลัวจริงจริงหรือไม่กลัวเดี๋ยวนี้ก็ยังไม่กลัว
ถ้ามันจะอยู่ไม่ได้อาตมาก็จะตาย
มันไม่มีแรงทํางานมันหมดแรง
คิดว่าอาตมาว่าคิดว่าไม่หมดสมรรถภาพ
ที่จะสร้างสรรค์ทํางานอะไรได้บ้าง
แม้จะแก่พอที่จะทํางาน
เลี้ยงตน
อ่า
เป็นวัวแก่แก่ตัวหนึ่งมันก็ยังไม่อดอยากตาย
ในเมื่อมันเองมันมันเป็นวัวป่านี่นะ
วัวป่าตัวหนึ่งแก่แก่อยู่ในป่าแล้วนี่
มันก็ลูกมันก็ไม่มาเลี้ยงหรอกนะ
วัวแก่นี่นะ
ลูกมันก็ไม่ได้มาเลี้ยงหลานมันก็ไม่ได้มาเลี้ยง
เป็นวัวแก่ๆในป่า
มันไม่ตาย
มันไม่กลัวตาย มันไม่อดตาย มันก็ภาคภูมิของมัน
แล้วมันก็จะตายเมื่อสมควรตายของมัน
เอ๊ะทําไมเราเป็นคนแล้วแม้แก่แก่เราก็จะต้องกลัว
ลูกมันไม่มาเลี้ยงหลานมันไม่มาเลี้ยง กลัวนี่ทางโลกเขากลัวมาก เพราะระบบของเขาเป็นอย่างงั้นระบบคน
แต่ในทางธรรมเนี่ยเราจะมีอัตตาหิอัตตโนนาโถ
ไม่ด้อยไปกว่าวัวแก่แก่ช้างแก่แก่ตัวหนึ่ง
ไม่ด้อยไม่น้อยใจ เราจะมั่นใจว่าเราเองเราอยู่ด้วยสมรรถภาพที่พอเป็นไป
แต่ของเราก็มีวัฒนธรรม
แม้คนแก่แล้วเราก็ควรจะกตัญญูกตเวที เอาล่ะ
ไม่ต้องฝืนสังขาร
มันปวด มันเจ็บ มันป่วย มันอะไรต่ออะไรก็ไม่ต้องฝืนสังขาร
ลําบากลําบนจะต้องทํางานอยู่
ยกขาก็โอย ยกแข้งก็โอย มันเป็นจริงๆนะคุณ
มันเป็น มันแก่แล้ว
สังขารมันไม่ให้หรอก
มันเจ็บมันป่วยง่าย
ก็ต้องพักไป ไม่ต้องมาเจ็บมาปวด คนอื่นก็ช่วยดูแล
สงเคราะห์กัน เลี้ยงดูกัน
หาข้าวหาน้ํา อาบน้ําอาบท่า อันนู้นอันนี้อันไหน ช่วยตนไม่ได้ ช่วยกัน
อย่างนี้เป็นวัฒนธรรม สัตว์ประเสริฐ มนุษย์เป็นได้
เพราะฉะนั้นยิ่งกว่างูแก่ๆ ช้างแก่ๆ
วัฒนธรรมอันนี้ต้องประเสริฐกว่าสัตว์
แล้วเราก็เป็นได้
แม้ตัวเราเองผู้นั้นก็ไม่ออเซาะ
เป็นคนแก่ที่ไม่ออเซาะ เป็นคนแก่ที่ไม่หลงตัว ช่วยตัวเองอะไรได้ก็พอประมาณ
และก็ไม่หยิ่งผยองจนกระทั่งมีมานะ
ไม่เป็นไรฉันช่วยตัวเองจะตายยังจะช่วยตัวเองยังจะดื้ออีก ก็ไม่เป็นคนแก่ดื้อด้านมานะเกินไป
อันที่พอสมควรที่จะช่วยได้ก็ช่วยตน อันใดที่พอที่เขาจะช่วยเราบ้าง
อย่างอาตมานี่ช่วยตนได้ แม้ยังไม่แก่ขนาดนี้ แต่อาตมาให้คนอื่นทําให้ ให้คนอื่นทําช่วย
มันก็เป็นลักษณะ
มันเป็นรูปร่าง หรือมันเป็น
พฤติกรรม
ที่เป็นของมนุษย์
ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน เพราะฉะนั้นคนแก่บางคนจะหยิ่งเกินไปนัก
ใครเขาจะช่วยก็ไม่เอา ใครเขาจะช่วยไม่ให้ช่วย
เลยไม่มีพฤติกรรมการช่วยเหลือกัน
ตามฐานะอันสมควร
เพราะฉะนั้นเราไม่นะ ไม่หยิ่งเกินไป ไม่มีมานะเกินไป อันนี้ก็ต้องเข้าใจ
ประเดี๋ยวบอกว่า
เป็นคนที่ไม่พึ่งพาอื่นๆ
เลยไปมีมานะกิเลสอย่างนี้ ไม่เอานะ
อย่างนี้เป็นต้น
เอาล่ะ
อาตมาคิดว่าได้ขยายความให้พวกเราเข้าใจ
ในความมีชีวิต
จนมีความมั่นใจไม่วิจิกิจฉาว่าชีวิตเราจะอยู่ยังไง ไม่มีสะสมเงินทอง
หรือว่าเราเป็นคนดีอย่างไร
แล้วเป็นคนที่มีความสุขอย่างไรปะวิเวกะ
แม้แต่สวรรค์เราก็ไม่หลงสวรรค์อย่างไร
ไม่ติดแม้แต่ภพที่ว่างเบาสบายอะไรเราก็ไม่ติดไม่ยึด
มีแต่วันคืนที่รู้ว่าอะไรควร อะไรไม่ควร กรรมกิริยาอะไร การงานอะไร การสร้างสรรค์อะไร
สังสรรค์กันไป สร้างสรรค์กันไป
ทําอะไรเป็น
หมู่กลุ่มที่มีวัฒนธรรมมีจารีตประเพณีมีสิ่งที่ดีของมนุษย์อยู่ในสังคมนี้
แม้เรากลุ่มน้อยนี่เราก็ต้องสร้างสิ่งเหล่านี้เป็นวัฒนธรรมจะแข็งแรงต่อไปต่อไปในอนาคตในขณะนี้มากมายพอสมควร นั่งฟังธรรมขนาดนี้ก็โอ้โหวันวัน
อบอุ่น
อบอุ่นจริง ๆ อาตมาไม่ได้กล่าวเล่น เมื่อกี้ไม่ได้พูด
เอาใจไม่ได้เป็นเล่ห์เหลี่ยมอะไร
เป็นเรื่องจริง
มันอบอุ่น มันรู้สึก อืม
นับวันนับคืน
16 ปีขณะนี้อาตมาพอใจนะ
สําหรับอาตมา
คนอื่นแล้วแต่
แต่สําหรับอาตมาแล้วอาตมาภาคภูมิแล้ว
อาตมาว่าไม่ใช่คนยิ่งใหญ่อะไรนักหนา
ทําได้ขนาดนี้แล้วไม่ได้ทําเล่น ๆ
ด้วย คุณมาขนาดนี้แล้วเนี่ย
อาตมาว่าอาตมาพอใจ
คุณเก่งคุณทําอย่างอาตมามั่งสิ
สิบหกปีทําไม่ได้อย่างงี้สิมีหมู่มวลแล้วก็มีคุณภาพขนาดนี้ลองทําดูสิ
อาตมาว่าไม่ง่ายนะไหวไหม
ไม่ไหวขนาดเจ้าอาวาสยังว่าไม่ไหวไม่ง่าย
อาตมาว่าไม่ง่ายนะแต่ได้ขณะนี้มันน่าภาค
ภูมิโลกเขาไม่รู้ไม่ไหวจริงๆแต่เราทําได้
แล้วก็ภาคภูมิแล้วก็ทําไปรักษาสิ่งดีเหล่า
นี้ต่อไปให้เจริญเจริญยิ่งๆอยู่ทุกๆคนนะ
พอวันนี้อ่ะ
 

ที่มา ที่ไป

การอบรมทําวัตรเช้าเรื่อง 16 ปีแห่งความอบอุ่น โดยพ่อท่านพระโพธิรักษ์ เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม พุทธศักราช 2529 ณ พุทธสถานสันติอโศก

เวลาบันทึก 11 พฤศจิกายน 2567 ( 21:09:52 )